________________
(૧૯) શ્રી મલ્લિનાથ સ્વામી
૨૫૯ પ્રભુને ધ્યેયરૂપે સ્થાપન કર્યાં. હું ધ્યાતા એટલે ધ્યાન કરનારો થયો, અને એકાગ્રતાપૂર્વક ધ્યાન પણ કર્યું, તથા આત્માના અનંતગુણને વધારનારી, અને ત્રણ જગતમાં પ્રસિદ્ધિને પામેલી એવી ખૂબ ભક્તિ કરી. વળી મન, વચન કાયાથી ઊલટ ધરી એટલે ઉમળકો આવવાથી ઉલ્લાસભાવે પ્રભુને સેવ્યા. છતાં પ્રભુનું સ્વરૂપ જોવામાં એટલે કે અનુભવવામાં આવ્યું નહીં. એ મારા દર્શનમોહનીય કર્મનો જ પ્રભાવ જણાય છે. ૧.
પરમેશ્વરશું પ્રીત, કહો કિમ કીજીએ હો લાલ, કે નીમખ ન મેલે મીટ, દોષ કિણ દીજીએ હો લાલ; દો. કો ન કરે તકસીર, સેવામાં સાહિબા હો લાલ, સેવ કીજે ન છોકરવાદ, ભગત ભરમાવવા હો લાલ, ભ૦૨
અર્થ :- પ્રભુની સાથે મારે પ્રેમ કેવી રીતે કરવો. પ્રભુ તો નીમખ એટલે નિમિષમાત્ર અર્થાતુ આંખના પલકારા માત્ર પણ દ્રષ્ટિની મીટ મારી સાથે મિલાવતા નથી. તે દોષ કોને આપીએ. તે મારી અયોગ્યતાને કે પ્રભુને પ્રભુની સેવા કરવામાં કોણ તકસીર એટલે કસર રાખે, માટે હે પ્રભુ! હવે ભગતને ભરમાવવા છોકરવાદ કરશો નહીં.
ભાવાર્થ :- હે પ્રભુ! જ્યાં દ્રષ્ટિનું મિલન પણ ન થાય તો પ્રીતિ કેમ રહે. આવા પ્રકારનો દોષ કોને દેવો. વળી પ્રભુની સેવા કરવામાં કોણ ખામી રાખે. માટે હે પ્રભુ! હવે છોકરવાદ કરી ભક્તોને ભરમાવો નહીં. પણ સરળતા રાખી દર્શન આપો. જેથી પ્રીતિ અને ભક્તિ બન્નેમાં વધારો થાય. //રા
જાણ્યું તમારું જાણ, પુરુષે ન પારખું હો લાલ, પુલ સુગુણ નિર્ગુણનો રાહ, કરો શું સારિખું હો લાલ; કે દીધે દિલાસે દીન-દયાળ કહાવશો હો લાલ, ૬૦ કરુણારસભંડાર, બિરુદ કિમ પાવશો હો લાલ. બિ૦૩
અર્થ:- હે પ્રભુ! અમે આ જાણ્યું છે કે તમારું જાણ એટલે જ્ઞાન, તેને પુરુષો પારખી શકે નહીં. કેમકે તમે તો સદુગણી કે નિર્ગુણી બન્ને પ્રત્યે એક સરખો વ્યવહાર રાખો છો. તો પછી અમને પણ દિલાસો આપો, જેથી તમે દીનદયાળ કહેવાશો. અને જો દિલાસો ન આપો તો આપ કરુણા રસના ભંડાર છો એ બિરુદ કેવી રીતે પામી શકશો.
ભાવાર્થ:- જાણ પુરુષો સર્વ વસ્તુને પારખી શકે, છતાં આપ તો
૨૬૦
ચૈત્યવંદન ચોવીશી ભાગ-૧ ગુણવાળા અને ગુણ વિનાના બન્નેને સરખા ગણો છો. તો અમને પણ દિલાસો આપો. જેથી આપ દીનદયાળ એટલે ગરીબો પ્રત્યે પણ દયાદ્રષ્ટિ રાખનારા કહેવાશો. પરંતુ જો કૃપાદ્રષ્ટિ ન કરો તો આપ કરુણારસના ભંડાર છો એ બિરુદ પણ કેવી રીતે રહી શકશે. lla
શું નીપજ્યા તુમે સિદ્ધ, સેવકને અવગણી હો લાલ, સેવ ભાખો અવિહડ પ્રીત, જાવા દ્યો ભોળામણી હો લાલ; જાવ જો કોઈ રાખે રાગ, નિરાશ ન રાખીએ તો લાલનિક ગુણ અવગુણની વાત, કરી પ્રભુ દાખીએ હો લાલ. ૦૪
અર્થ:- હે પ્રભુ! સેવકની અવગણના કરીને શા માટે સિદ્ધ બની તમે મોક્ષસ્થાનમાં જઈ વિરાજ્યા. અમારી સાથે અવિહડ કહેતાં અપ્રતિહત એવી અખંડ પ્રીતિ દાખવો અને ભોલામણી કહેતાં ભોળવવારૂપ વર્તનને છોડી ઘો. વળી જે કોઈ રાગ રાખે તેના સામે નિરાગદશા ન રાખીએ, પણ તેની સાથે ગુણ અવગુણની વાત કરી માર્ગદર્શન આપવું જોઈએ. તેની સર્વને જરૂર છે.
ભાવાર્થ:- સેવકને વિસારી દઈ એકલા મોક્ષ સ્થાનમાં જઈ બિરાજ્યા, એ આપે ઠીક કર્યું નહીં. વળી અખંડ પ્રીતિ પ્રભુ સાથે કરવા આપ જણાવો છો, તો આપે પણ અમારી સાથે ભોલામણીને છોડી દઈ એવી પ્રીત કરવી જોઈએ. વળી આપને એક વાતનું નિવેદન કરું છું કે જે કોઈ આપના ઉપર રાગ રાખે તેના ઉપર આપે પણ રાગ રાખવો જોઈએ; તો સેવકનું કાર્ય સિદ્ધ થાય. જગતમાં કહેવત છે કે કોઈ વેંત નમે તો આપણે હાથ નમવું. માટે કોઈ આપણા ઉપર પ્રેમ રાખે તો તેની સામે આપણે પણ અધિક પ્રેમ બતાવવો જોઈએ. તથા ગુણ અવગુણની વાત સમજાવીને તેનો ઉદ્ધાર કરવો જોઈએ. જો
અમચા દોષ હજાર, તિકે મત ભાળજો હો લાલ, તિ તમે છો ચતુર સુજાણ, પ્રીતમ ગુણ પાળજો હો લાલ; પ્રીત મલ્લિનાથ મહારાજ, મ રાખો આંતરો હો લાલ, મ૦ થો દરિશણ દિલધાર, મિટે ન્યું આંતરો હો લાલ. મિ-૫
અર્થ :- હે પ્રભુ! અમચા એટલે અમારા દોષ તો હજારો છે. પણ તિકે એટલે તેને આપ જોશો નહીં. તમે તો ચતુર એટલે હોશિયાર અને સુજાણ એટલે સર્વ હકીકતને સમ્યકજ્ઞાનના બળે જાણનાર છો. માટે અમારી આપના પ્રત્યેની સાચી પ્રીતિ જાણી તેને નિભાવજો. હે મલ્લિનાથ પ્રભુ!મારી સાથે આપ આંતરો
