________________
૧૭૦
ચૈત્યવંદન ચોવીશી ભાગ-૧ રીતે અષ્ટમહાપ્રાતિહાર્યરૂપ શાસનને શોભાવનારી અને જગન્નાથને ઉચિત એવી ઠકુરાઈ આપને વિષે વર્તે છે. તથા સમવસરણની શોભા, ચોત્રીસ અતિશય, પાંત્રીસ ગુણયુક્ત વાણી આદિ વર્તે છે. વળી આપ ત્રણ જગતના સ્વામી છો. આપના અક્ષય ખજાનામાં જ્ઞાન, દર્શનચારિત્ર અને વીર્ય એ રૂપી અનંત ધન ભરેલું છે તો પંડિત શ્રી રૂપવિજયજી મહારાજના શિષ્ય શ્રી મોહનવિજયજી મહારાજ કહે છે કે સેવકની આ વિનંતિને સ્વીકારી આપની સાહેબીને યોગ્ય પ્રસાદ આપવા કૃપા કરશો. શા.
(૧૩) શ્રી વિમલનાથ સ્વામી
૧૬૯ પ્રેક્ષક જનને આનંદ ઉપજાવે છે. તે વખતે નાટક જોનારે, નાટકીઓને દાન આપવું પડે છે. તો હે પ્રભુ! આપ અનંતજ્ઞાની હોવાથી મારું સર્વ નાટક આપ જોઈ રહ્યા છો. તેમ મેં પણ ચોરાશી લાખ જીવાયોનિમાં અનંતા વેશ ભજવી આપને નાટકો બતાવ્યાં છે. તો અમને હવે આત્માનુભવરૂપી જ્ઞાનદાન આપીને પ્રસન્ન કરો. અને કદાચ આવું દાન આપવામાં મારી યોગ્યતા ન હોય તો મારા ચેતનને તમે સમજાવી દો કે હે ચેતન! હવે તારે આવા વેશો ભજવવા નહિં. જેથી આપને દાન આપવું પડે નહીં, અને અમારે વેશ ભજવવા પડે નહીં. હે પ્રભુ! આપને જેમ અનુકુળ હોય તેમ કરો. //પી
જે પ્રભુ ભક્તિ વિમુખ નર જગમેં, તે ભ્રમ ભૂલ્યા ભટકેજી; સગત તેહ ન વિગત લહીએ, પૂજાદિકથી ચટકેજી. વિ૬
અર્થ :- જે જીવો જગતમાં પ્રભુની ભક્તિથી વિમુખ છે તે પુરુષો આત્મભ્રાંતિરૂપ ભ્રમ વડે પોતાને જ ભૂલી જઈ ચારગતિરૂપ સંસારમાં ભટકે છે. તેમને પુરુષનો સગત એટલે સંગાથ મળતો નથી, તેથી છૂટવાની વિગત પણ તેઓ જાણતા નથી. અને પ્રભુની દ્રવ્યપૂજા, ભાવપૂજા આદિની અનેક રીતિથી તેઓ વેગળા જ રહે છે.
ભાવાર્થ – પ્રભુની ભક્તિ જે મોક્ષ આપનારી છે, તેનાથી વિમુખ રહેનાર મનુષ્યો આત્માના નિર્ણયમાં ભ્રમિત થઈ સંસારમાં બહુ ભટકે છે. તેમને સપુરુષનો સગત એટલે સંગત અર્થાત્ સમાગમ ન રહેવાથી તે સંસાર પરિભ્રમણના ત્યાગની વિગત જાણી શકતા નથી કે સંસારના દુ:ખનો ત્યાગ કેવી રીતે કરી શકાય. તેના ફળ સ્વરૂપ પ્રભુ પૂજાથી પણ તેઓ ચટકે કહેતાં દૂર જ રહે છે. Iકા.
કીજે પ્રસાદ ઉચિત ઠકુરાઈ, સ્વામી અખય ખજાનોજી; રૂપવિબુધનો મોહન પભણે, સેવક વિનતિ માનોજી. વિ૭
અર્થ - હે પ્રભુ! આપની ઠકુરાઈ એટલે પદવીને ઉચિત એવી અમારા ઉપર કૃપાદ્રષ્ટિ કરજો. એમ પંડિત શ્રી રૂપવિજયજીના શિષ્ય શ્રી મોહનવિજયજી મહારાજ કહે છે કે સેવકની આ વિનંતિને આપ જરૂર માન્ય કરશો.
ભાવાર્થ:- હે પ્રભુ! આપની પાસે તો ત્રણ જગતની ઠકુરાઈ એટલે સાહેબી વર્તે છે. જેમકે (૧) અશોકવૃક્ષ. (૨) પુષ્પવૃષ્ટિ. (૩) દિવ્ય ધ્વનિ. (૪) ચામર. (૫) ભામંડળ. (૬) સિંહાસન. (૭) દુંદુભિ અને (૮) છત્રત્રય. એવી
(૧૪) શ્રી અનંતનાથ સ્વામી શ્રી આનંદઘનજીકૃત વર્તમાન ચોવીશી સ્તવન ધાર તરવારની સોહલી, દોહલી, ચૌદમા જિનતણી ચરણ સેવા; ધાર પર નાચતા દેખ બાજીગરા, સેવના-ધાર પર ન રહે દેવા. ધાર૦૧
સંક્ષેપાર્થ :- તરવારની ધાર ઉપર ચાલવું તો સહેલું છે પણ ચૌદમાં તીર્થંકર ભગવાનની ચરણસેવા એટલે તેમની આજ્ઞા પ્રમાણે ચાલવું બહુ દુર્લભ છે. તરવારની ધાર ઉપર નાચતા બાજીગરો એટલે નટ લોકોને દેખીએ છીએ. પણ ભગવાનની સેવના-ધાર એટલે આજ્ઞારૂપી ધાર જેમકે રાગદ્વેષ ન કરવા, વિષયકષાયને જીતવા કે વ્રતો ગ્રહણ કરવા વગેરે છે તેના ઉપર તો દેવો પણ ચાલી શકતા નથી. એ વિષે શ્રીમદ્જી કહે છે
“પપરિણતિનાં કાર્ય કરવાનો પ્રસંગ રહે અને સ્વપરિણતિમાં સ્થિતિ રાખ્યા કરવી તે ચૌદમા જિનની સેવા શ્રી આનંદઘનજીએ કહી છે તેથી પણ વિશેષ દોહ્યલું છે.” (વ.પત્રાંક ૬૦૦) /૧ એક કહે સેવીએ વિવિધ કિરિયા કરી, ફલ અનેકાંત લોચન ન દેખે; ફલ અનેકાંત કિરિયા કરી બાપડા, રડવડે ચાર ગતિમાંહે લેખે. ધાર૦૨
સંક્ષેપાર્થ:- કેટલાએક એમ કહે છે અને વિવિધ પ્રકારની વ્રત, તપ, સંયમાદિની ક્રિયાઓ કરીને ભગવાનની સેવા કરીશું. પણ જ્ઞાન વગરની ક્રિયાઓના અનેકાંત એટલે અનેક પ્રકારના ફળ આવે છે, તે તેઓ લોચન એટલે આંખે દેખતા નથી.
