________________
(૧૫) શ્રી ધર્મનાથ સ્વામી
૧૫ અર્થ :- અન્ય દેવો તમારાથી નાના છે અને થેં એટલે તમે જગતમાં સૌથી મોટા છો. તેથી શ્રી યશોવિજયજી મહારાજ કહે છે કે અમે પણ આપની ભક્તિના બળે ધર્મ જિનેશ્વર થઈશું, અર્થાત્ અમે પણ આત્માના પરમ શુદ્ધ સ્વભાવને પામીશું. અને તે પ્રાપ્ત કરવા માટેનો પુરુષાર્થ કરવા મારું મન પણ માની ગયું છે.
ભાવાર્થ:- હે પ્રભુ ! જગતમાં અનેક દેવો કહેવાય છે. પણ તે બધામાં આપનામાં જે ગુણો છે તેવા ગુણો નથી. ઊલટુ તેઓ પૈકી કોઈમાં કાંઈ દોષ અને કોઈમાં કાંઈ દોષ છે. તેઓ તો ભક્તજનો પાસેથી મનાવા પૂજાવાની આશાઓ રાખે છે. તેઓની જે પૂજા કરે તેમને પણ તેઓના પુણ્ય વગર કંઈ આપી શકતા નથી. પણ જે અનાદર કરે તેના ઉપર વળી કુપિત થાય છે. એવો તેમનો રાગદ્વેષી સ્વભાવે છે. જ્યારે આપ તો પૂજક અને નિંદક બન્ને ઉપર સમભાવ રાખી તેઓનું એકાંત હિત કરવાના જ અલૌકિક સ્વભાવવાળા છો. તેથી આપ સર્વ દેવોમાં મોટા દેવ છો. આપ સર્વ ગુણ સંપન્ન છો અને સર્વ દોષથી મુક્ત છો. તેથી હે ધર્મ જિનેશ્વર ! આપની સાથે જ પ્રેમ કરવામાં મારું મન તો માને છે. બીજા કોઈ સાથે પ્રેમ કરવો મને રુચતો નથી. //પા.
૧૯૬
ચૈત્યવંદન ચોવીશી ભાગ-૧ છે. આવી પ્રીતિ જેમના ઉપર હોય તેમના પ્રત્યે અરજ કરવાની કોને લાલચ ન થાય? અર્થાતુ થાય જ. આવી પ્રીતિ હોવાથી કોઈક વખત મારા ઉપર પ્રભુની પ્રસન્નતા થશે ત્યારે મારી કરેલી અરજી અથવા ભક્તિની પ્રવૃત્તિ અથવા અંતરની વાતો, તે સર્વ સફળ થશે, એમ હું માનું છું. ll૧il
હાં રે પ્રભુ, દુર્જનનો ભંભેર્યો મારો નાથ જો, ઓળવશે નહીં ક્યારે કીધી ચાકરી રે લો; હાં રે મારા સ્વામી સરખો કુણ છે દુનિયામાંહી જો, જઈએ રે જિમ તેહને ઘર આશા કરી રે લો. ૨
અર્થ :- દુર્જનનો ભંભેર્યો એવો મારો નાથ કોઈ દિવસ પણ કરેલી મારી ચાકરીને ઓળવશે નહીં. આ દુનિયામાં મારા સ્વામી સરખો બીજો કોણ છે કે જેમના ઘરે અમે આત્મકલ્યાણની આશા રાખીને જઈ શકીએ.
ભાવાર્થ :- દુર્જન અહિંયા બે પ્રકારના સમજવા. એક દ્રવ્યથી દુર્જન તે દોષો જોનાર સમજવા અને ભાવથી દુર્જન તે મોહરાજા સમજવો. મારા સ્વામીને ઉપર કહેલા એવા કોઈ દુર્જનો ભંભેરી શકે એટલે કે આડું અવળું સમજાવી શકે એમ નથી. તેથી મને પૂર્ણ ખાત્રી છે કે મારી કરેલી ચાકરી તે કદી ભૂલી જાય નહીં. ભક્તિની કદર તો અવશ્ય કરશે જ. વળી અનંતગુણનિધાન, પરમદયાના ભંડાર, સમતારસના સમુદ્ર એવા મારા સ્વામી છે; તેના સરખા દુનિયામાં બીજા કોણ છે ? અર્થાતુ કોઈ નહીં કે જેના ઘરમાં જ્ઞાનની આશા રાખીને જઈ શકાય. રા.
હાં રે જસ સેવા સેતી સ્વારથની નહિ સિદ્ધ જો, ઠાલી રે શી કરવી તેહથી ગોઠડી રે લો; હાં રે કાંઈ જૂઠું ખાય તે મીઠાઈને માટે જો,
કાંઈ રે પરમારથ વિણ નહીં પ્રીતડી રે લો. ૩
અર્થ :- જેમની સેવા સેતી એટલે સેવા કરવાથી જો સ્વાર્થની સિદ્ધ એટલે સિદ્ધિ ન થાય, તો પછી તેમની સાથે ઠાલી એટલે ફોગટ ગોઠડી અર્થાત્ મિત્રતા કરવાનું શું પ્રયોજન? કોઈ મનુષ્ય જૂઠું એટલે એઠું ભોજન ખાય તે મીઠાઈ મેળવવાને માટે, તેમ પ્રભુ સાથે કાંઈપણ પરમાર્થ વિના પ્રીતિ બંધાતી નથી.
ભાવાર્થ:- ભક્તિ રસિક ભક્ત એમ જણાવે છે કે જેની અમે સેવા
(૧૫) શ્રી ઘર્મનાથ સ્વામી શ્રી મોહનવિજયજીકૃત વર્તમાન ચોવીશ સ્તવના
(હાંરે મારા જોબનિયાનો લટકો દહાડા ચાર જો–એ દેશી) હાં રે મારે ધર્મણિંદશું લાગી પૂરણ પ્રીત જો, જીવલડો લલચાણો જિનજીની ઓળગે રે લો; હાં રે મુને થાશે કોઈક સમયે પ્રભુ સુપ્રસન્ન જો, વાતલડી તવ થાશે મારી સવિ વગેરે લો. ૧
અર્થ:- શ્રી ધર્મ જિનેશ્વર સાથે મારે પૂર્ણ પ્રેમ લાગ્યો છે. તેથી મારો જીવલડો આવા જિનેશ્વર પ્રભુની ઓળગ એટલે સેવા કરવાને માટે લલચાયો છે. કોઈક વખત પ્રભુજી મારા ઉપર પ્રસન્ન થશે, ત્યારે મારે જે જે વાતો કરવાની છે તે બધી વાતો હું તે વખતે પ્રભુ સાથે કરી લઈશ.
ભાવાર્થ :- અમને ધર્મ જિનેશ્વર પ્રત્યે પૂરેપૂરી પ્રશસ્ત પ્રીતિ લાગી
