________________
(૧૬) શ્રી શાંતિનાથ સ્વામી
૨૦૫ કરો, મને નમસ્કાર કરો. કેમકે તારો આત્મા કૃતાર્થ થવાથી ધન્ય બની ગયો, નમવા યોગ્ય થયો.
કારણ કે અમિત એટલે અમાપ, અનંત સુખના ફળનું દાન આપનાર એવા દાતાર શ્રી શાંતિનાથ ભગવાનના સ્વરૂપ સાથે તારી ભેટ થઈ. શુદ્ધ આત્મપણાનો અનુભવ થવાથી આત્મપ્રભુતા પ્રાપ્ત થઈ અને નિરાકુળ સુખ પ્રગટ્યું. અતિ દુર્લભ કાર્યની આજે સિદ્ધિ પ્રાપ્ત થઈ. /૧૩ના
શાંતિ સ્વરૂપ સંક્ષેપથી, કહ્યો નિજ પરરૂપ રે; આગમમાંહે વિસ્તર ઘણો, કહ્યો શાંતિ જિનભૂપ રે. શાં૧૪
સંક્ષેપાર્થ :- શ્રી શાંતિનાથ ભગવાનનું શુદ્ધ સ્વરૂપ સંક્ષેપથી પોતાના કે પરના આત્માને શાંતિ પમાડવા અર્થે અત્રે વર્ણવ્યું છે.
આ આત્મસ્વરૂપ સંબંધી આગમમાં શ્રી શાંતિનાથ જિનરાજે કે અન્ય તીર્થકરોએ ઘણો વિસ્તાર કરેલો છે. ત્યાંથી વિસ્તાર રુચિવાળા જીવોએ જાણી લેવો. [૧૪]
શાંતિ સ્વરૂપ એમ ભાવશે, ધરી શુદ્ધ પ્રણિધાન રે; આનંદઘન પદ પામશે, તે લહેશે બહુ માન રે. શાં ૧૫
સંક્ષેપાર્થ :- શ્રી શાંતિનાથ ભગવાનના શુદ્ધ સ્વરૂપને, જે શુદ્ધ પ્રણિધાન એટલે ચિત્તની શુદ્ધિ કરીને એકાગ્રતાપૂર્વક ભાવશે અર્થાત્ તે ઉપર ચિંતન કરશે, તે ભવ્યાત્મા આનંદઘન સ્વરૂપ એવા પોતાના શુદ્ધ આત્મપદને પામશે અને જગતમાં પણ માન સન્માનને મેળવશે અર્થાત્ પૂજ્યપણાને પામશે. ||૧પતા.
૨૦૬
ચૈત્યવંદન ચોવીશી ભાગ-૧ સંક્ષેપાર્થ:- શ્રી શાંતિનાથ ભગવાન જગતમાં દિવાકર એટલે સૂર્યની જેમ જ્ઞાન પ્રકાશના કરનારા છે. તથા જગતના જીવો ઉપર પરમ કરુણા કરનાર હોવાથી કપાના નિધિ એટલે ભંડાર છે. તેથી તે મને ઘણા વાહલા છે. એવા પ્રભુ દેવરચિત સમવસરણમાં બેસી ચઉમુખ એટલે ચારે દિશાઓમાં ચારમુખ વડે કરી, ચઉહિ એટલે ચાર પ્રકારના દાન, શીલ, તપ, ભાવરૂપ ધર્મનો પ્રકાશ કરતાં, આગમરૂપી નેત્રે કરીને મેં તેમના દર્શન કર્યા છે. માટે હે ભવ્યાત્માઓ તમે પણ એવા શાંતિનાથ પ્રભુને કે જે નિણંદ કહેતા જિનોમાં ઇંદ્ર સમાન છે, તેમને નિરખીને હર્ષ પામો. એ પ્રભુ તો કષાયમિનરૂપ ઉપશમરસના કંદ એટલે મૂળ છે. એના જેવા જગતમાં પ્રથમ શાંતરસથી ભરપૂર બીજા કોઈ નથી. //
પ્રાતિહારજ અતિશય શોભા વાર તે તો કહિય ન જાવે રે; ચૂક બાલકથી રવિકરભરનું, વર્ણન કેણિપરે થાવે રે. ભ૦૨
સંક્ષેપાર્થ:- પ્રભુના દેવકૃત અષ્ટ પ્રાતિહાર્ય તથા ચોત્રીશ અતિશયની શોભા તે મારા જેવા પામર જીવથી કહી શકાય એમ નથી. જેમ બૂક એટલે ઘુવડના બચ્ચાથી રવિકર એટલે સૂર્યના કિરણોના ભર કહેતા સમૂહનું વર્ણન કેવી રીતે થઈ શકે ? ન જ થઈ શકે. તેમ મારા જેવાથી પ્રભુના આવા અદ્ભુત ઐશ્વર્યનું વર્ણન થઈ શકે નહીં. ારા
વાણીગુણ પાંત્રીશ અનોપમ વાહ અવિસંવાદ સરૂપે રે; ભવદુઃખવારણ શિવસુખકારણ, શુદ્ધો ધર્મ પ્રરૂપે રે. ભ૦૩
સંક્ષેપાર્થ :- પ્રભુની અનુપમવાણી પાંત્રીસ ગુણોથી યુક્ત છે. તથા અવિસંવાદ કહેતાં જેમાં કોઈ વિસંવાદ અર્થાત્ વિરોધને સ્થાન નથી. તે તો પૂર્વાપર અવિરોધ વાણી છે. વળી તે વાણી કેવી છે ? તો કે ભવ્ય જીવોના ભવ કહેતા સંસારના દુઃખોનું વારણ એટલે નિવારણ કરનાર છે. તથા શિવસુખ એટલે મોક્ષસુખના પ્રબળ કારણરૂપ છે. તેમજ આત્માના યથાર્થ શુદ્ધધર્મ એટલે સ્વભાવની જ પ્રરૂપણા કરનાર છે. માટે હે ભવ્યો! પ્રભુની આવી વાણી સાંભળીને અંતરમાં હર્ષ પામો. સા.
દક્ષિણ પશ્ચિમ ઉત્તર દિશિ મુખ વાર ઠવણા જિન ઉપગારી રે; તસુ આલંબન લહિય અનેક, તિહાં થયા સમકિતધારી રે. ભ૦૪
સંક્ષેપાર્થઃ- સમવસરણમાં પ્રભુ પૂર્વ દિશા તરફ મુખ કરી બિરાજમાન થાય છે. છતાં દેવો દક્ષિણ, પશ્ચિમ, ઉત્તર દિશામાં પણ પ્રભુની મૂર્તિની સ્થાપના
(૧૬) શ્રી શાંતિનાથ સ્વામી શ્રી દેવચંદ્રજીત વર્તમાન ચોવીશ સાવના
(માલા કિહાં છે રે–એ દેશી) જગત દિવાકર જગત કૃપાનિધિ,
વાહલા મારા સમવસરણમાં બેઠા રે; ચઉમુખ ચઉવિહ ધર્મ પ્રકાશે, તે મેં નયણે દીઠા રે; ભવિક જન હરખો રે, નીરખી શાંતિ નિણંદ ભવિક ઉપશમ રસનો કંદ, નહિ ઇણ સરિખો રે- (એ આંકણી) ૧
