________________
(૧૮) શ્રી અરનાથ સ્વામી
(૧૮) શ્રી અરનાથ સ્વામી
શ્રી મોહનવિજયજીકૃત વર્તમાન ચોવીશી સ્તવન
(ભટીઆણીની દેશી)
અરનાથ અવિનાશી હો સુવિલાસી, ખાસી ચાકરી, કાંઈ ચાહું અમે નિશદિશ; અંતરાયને રાગે હો અનુરાગે ક્રિષ્ણપરે કીજીએ, કાંઈ શુભ ભાવે સુજગીશ. અન્ય અર્થ :– હે અરનાથ પ્રભુ! આપ અવિનાશી છો. આત્મામાં સદા વિલાસ કરનારા છો, માટે સુવિલાસી છો. આપની ખાસી એટલે ઘણી સેવાચાકરી અમે હમેશાં ઇચ્છીએ છીએ. પણ અંતરાય અને પુદ્ગલ ઉપરના રાગના કારણે આપની ચાકરી કેવી રીતે કરીએ. કાંઈ શુભભાવ આવે અને પુણ્ય બંધાય તો સુજગીશ કહેતા સાચા જગઈશ્વરની સેવા થઈ શકે.
ભાવાર્થ :— હૈ અરનાથ પ્રભુ! આપ અઘાતી એવા આયુષ્યકર્મનો નાશ કરીને અવિનાશી બન્યા. વળી આપ જ્ઞાનદર્શનચારિત્રાદિ ગુણના વિલાસી હોવાથી આપને ‘સુવિલાસી' એવું વિશેષણ ઘટી શકે છે. આપની ઘણી બધી ચાકરી અમે હમેશાં કરવા ઇચ્છીએ છીએ; પણ આ ચાકરીમાં અંતરાયકર્મ તથા પુદ્ગલનો રાગ એ બન્ને દોષો અમને વિઘ્ન કરે છે. હે પ્રભુ! આપની ચાકરીનો અમને અનુરાગ છે. પણ તે કેવી રીતે પાર પડે. કેમકે પ્રભુ ઉપરના અનુરાગ વડે કાંઈક ચાકરી કરવા જઈએ ત્યાં તો અંતરાય અને પુદ્ગલ પ્રત્યેનો રાગ આડો આવી ચાકરી કરવા દેતો નથી. આવા દોષોનો ત્યાગ કરી પ્રભુની આજ્ઞા ઉઠાવવારૂપ શુભ ભાવ કરવાથી જ સુજગીશ એવા પરમાત્માની પ્રાપ્તિ થશે. બીજો કોઈ ઉપાય નથી. ||૧||
સિદ્ધ સ્વરૂપી સ્વામી હો
કિમ પતીજે કીજે હો
૨૪૩
ગુણધામી અલખ અગોચરુ, કાંઈ દીઠા વિણ દિદાર; કિમ લીજે ફળ સેવા તણું, કાંઈ દિસે ન પ્રાણ આધાર. અ૨
અર્થ :- આપ સિદ્ધ સ્વરૂપને પામેલા હોવાથી મારા સ્વામી છો. કારણ કે આઠ કર્મ ક્ષય કરીને મુક્તિપુરીમાં વિરાજો છો, તેથી સિદ્ધ સ્વરૂપી
૨૪૪
ચૈત્યવંદન ચોવીશી ભાગ-૧ વિશેષણ આપને બરાબર ઘટે છે. આપ ગુણના ઘરરૂપ છો, ભંડાર છો, અલખ છો, અગોચર છો. આપનો દિદાર એટલે મુખ જોયા વિના હું આપની ચાકરી કેવી રીતે કરું અને ચાકરીનું ફળ પણ કેવી રીતે પામું. હે પ્રભુ! હવે મને મારા જીવવાનો કોઈ આધાર દેખાતો નથી.
ભાવાર્થ :— અષ્ટકર્મરૂપી લાકડાં બાળી નાખવાથી આપ સિદ્ધ સ્વરૂપી થયા. ત્રણ જગતના જીવોને વંદ્ય હોવાથી આપ સ્વામી છો. સર્વ દોષનો ત્યાગ કરી અનંતગુણ પ્રગટાવ્યા તેથી આપ અનંત ગુણના ધામરૂપ છો. આપનું સ્વરૂપ લક્ષમાં આવતું નથી, માટે ‘અલખ’ છો. આપના શુદ્ધ સ્વરૂપને ચર્મચક્ષુથી જોઈ શકાતું નથી, માટે આપ અગોચર છો. આપનું મુખ દીઠા વિના આપની ચાકરીનું કાર્ય કેવી રીતે સિદ્ધ થાય. અને જો ચાકરી ન મળે તો તેના ફળની વાત કરવી પણ નકામી છે. માટે હે પ્રભુ! સાચું જીવન જીવવાનો હવે કોઈ આધાર મને દેખાતો નથી. ।।૨।।
જ્ઞાન વિના કુણ પેખે હો સંખેપે સૂત્રે સાંભળ્યો, કાંઈ અથવા પ્રતિમા રૂપ;
સામે જો સંપેખું હો પ્રભુ દેખું દિલભર લોયણે, કાંઈ તો મનમેં હવે ચૂપ. અ૩ અર્થ :– આપની દશાને જ્ઞાન વિના કોણ પીછાણી શકે. સંક્ષેપમાં
સૂત્રો સાંભળતા આપની કાંઈક પીછાણ થઈ. વળી આપની વીતરાગ પ્રતિમા દેખવાથી કાંઈક વધારે પીછાણ થઈ. હવે જો આપ પ્રત્યક્ષ દર્શન આપો તો દીલ ભરી એટલે ખૂબ ભાવભક્તિ સહિત લોયણે એટલે લોચનવડે આપને નીરખી મારું મન ચૂપ થઈ જાય, અર્થાત્ પરમ શાંતિ પામે.
ભાવાર્થ :– પ્રભુનું સ્વરૂપ જાણવામાં બે પ્રકારના ચક્ષુઓ ઉપયોગમાં આવે છે. એક ચર્મ ચક્ષુ. તેનાથી પ્રભુની પ્રતિમાનું બાહ્ય સ્વરૂપ દેખાય છે. બીજા આગમચક્ષુ. આગમની વાણીને કર્ણ દ્વારા સાંભળતા, ભગવાનના અંતરંગ સ્વરૂપનો કંઈક ખ્યાલ આવે છે. આ બધી વાત પરોક્ષભાવની છે, પણ પ્રભુ જો પ્રત્યક્ષ થાય અને જ્ઞાનરૂપી દિવ્ય ચક્ષુ આપે તો દિલભર કહેતાં હૃદયમાં રહેલા પૂર્ણ ઉલ્લાસભાવથી પ્રભુને પ્રત્યક્ષ નીરખી મન પરમ સંતોષ પામે અને પછી ચૂપ થઈ જાય અર્થાત્ પછી કંઈ માગવાનું રહે નહીં. નાગા
