________________
(૧૨) શ્રી વાસુપૂજ્ય સ્વામી
૧૫ અર્થ:- હે પ્રભુ! આપે ચૂપ થઈને છાનામાના બેસી રહેવું ન જોઈએ. તેથી આપની કાંઈ શોભા વધશે નહીં. પણ સાહેબજી! આપના દાસનો ઉદ્ધાર કરો કે જેથી આપનો જશ સવાયો થાય.
ભાવાર્થ :- હે પ્રભુ! આપ છાનામાના બેસી રહો નહીં; પણ અમને મોહરાજાને વશ કરવાની યુક્તિ બતાવો, પુદ્ગલનું અને આત્માનું સ્વરૂપ સમજાવો, સંસાર અને મુક્તિનો ભેદ બતાવો. આ બધી કળા અમને બતાવવામાં આપ ધ્યાન નહિ આપો અને ફક્ત બેસી રહેશો તો આપની શોભા કાંઈ વધશે નહીં; અને સેવકનું કામ પણ થશે નહીં. કોઈ મનુષ્ય અથવા કોઈ હાથી કૂવામાં કે કાદવમાં પડી ગયેલ હોય તો તેને દોરડા વડે કે બીજી કોઈ યુક્તિવડે બહાર કાઢી બચાવવામાં આવે છે; તેમ આ તમારો સેવક આઠ કર્મમાં મુખ્ય એવા મોહનીય કર્મની માઠી પરણતિરૂપ કીચડમાં ખેંચી ગયેલો છે. તેનો યુક્તિપૂર્વક ઉપાય લઈ સેવકનો ઉદ્ધાર કરવો જોઈએ. આવી રીતે ઉદ્ધાર કરવાથી તમારો જે સુયશ જગતમાં પ્રસિદ્ધ છે તે સવાયો થશે. ૩
અરુણ જો ઊગે હો સાહિબાજી અંબરે, નાશે તિમિર અંધાર; ગિ અવર દેવ હો સાહિબાજી કિંકરા, મિલિયો તું દેવ મુને સાર. ગિન્ના૦૪
અર્થ:- હે પ્રભુ! આકાશમાં સૂર્ય ઊગે છે ત્યારે અંધકારનો નાશ થઈ જાય છે. તેમ આપ પણ સૂર્ય જેવા છો. જ્યારે બીજા દેવો તો વિષય કષાયના કિંકર એટલે દાસ છે. મને તો અહો આપ જેવા જગતમાં સારરૂપ પરમ વીતરાગદેવની પ્રાપ્તિ થઈ છે; એ મારું અહોભાગ્ય છે.
ભાવાર્થ:- આકાશમાં જ્યારે સૂર્ય ઊગે કે તે જ વખતે અંધકાર નાસી જાય છે. અહિંયા સૂર્યરૂપ શ્રી વાસુપૂજ્ય ભગવાન જાણવા અને મિથ્યાત્વાદિ દોષરૂપ અંધકાર સમજવો. આવા વીતરાગદેવ સિવાય બીજા હરિહરાદિક દેવો આશારૂપી દેવીના ઉપાસક છે., અર્થાત્ ચાકર છે, મારે આવા દેવોની જરૂર નથી. મને તો હે પ્રભુ! આપના જેવા ઉત્તમોત્તમ દેવાધિદેવ મળ્યા છે, અને એ જ જગતમાં સારભૂત છે. l/૪
અવર ન ચાહું તો સાહિબાજી તુમ છતે, જિમ ચાતક જળધાર; ગિર ખટપદ ભીનો હો સાહિબાજી પ્રેમશું, તિમ હું હૃદય મઝાર, ગિલ્સા૫
અર્થ:- હે પ્રભુ! તમારા જેવાની પ્રાપ્તિ થઈ જવાથી હવે બીજા લૌકિક દેવોને હું ચાહું નહીં. જેમ ચાતક પક્ષી મેઘને જ ઇચ્છે છે તેમ મારો મનરૂપી
૧૫૬
ચૈત્યવંદન ચોવીશી ભાગ-૧ ખટપદ એટલે છ પગવાળો ભમરો પણ આપના પ્રેમથી ખેંચાઈને તમારા હૃદયરૂપી કમળમાં નિવાસ કરે છે. પણ
ભાવાર્થ :- હે પ્રભુ! આપ સિવાય બીજા દેવને હું ચાહું નહિ. જેમકે ચાતક પક્ષી મેઘના પાણીને જ ઇચ્છે છે; કારણ કે બીજા પાણી પીવે તો તે ગળાના છિદ્રમાંથી નીકળી જાય છે. જ્યારે મેઘનું પાણી સીધું એના મુખમાં થઈ ઉદરમાં પહોંચી જાય છે. તેમ ચાતક જેવા ભક્તજન સમજવા અને મેઘ જેવા શ્રી વાસુપૂજ્ય સ્વામી જાણવા. વળી છ પગવાળો ભમરો જેમ કમળની સુગંધરૂપ પ્રેમમાં ખેંચાવાથી કમળને છોડે નહીં. તેમ હે પ્રભુ ! આપના હૃદયરૂપી કમળમાં મારો મનરૂપી ભમરો પ્રેમથી આસક્તિ પામી આપનામાં જ વસે છે. //પા
સાતરાજને હો સાહિબાજી અંતે જઈ વસ્યા, શું કરીએ તુમ પ્રીત; ગિર નિપટ નીરાગી હો જિનવર તું સહી, એ તુમ ખોટી રીત. ગિન્સા૬
અર્થ :- હે પ્રભુ! આપ સાત રજૂપ્રમાણ દૂર લોકના અંત ભાગમાં જઈને વસ્યા છો, તેથી તમારી સાથે કેવી રીતે પ્રીતિ થાય. વળી આપ તો નિપટ એટલે તદ્દન નીરાગી છો, રાગદ્વેષને જીતી જિનવર થઈ ગયા છો. પણ આવી તમારી રીત અમારા માટે સારી નથી.
ભાવાર્થ :- અસંખ્યાત કોડાકોડી યોજન ઓલંધાય ત્યારે એક રજુપ્રમાણ કહેવાય, એવા સાત રજુપ્રમાણ આપ દૂર છો, તો તમારી સાથે અમે પ્રીતિ કેવી રીતે કરીએ. વળી આપ સંપૂર્ણ નીરાગી છો, જિનવર છો, તેથી બીજા ઉપર પ્રીતિ કરો તો તમારું નીરાગીપણું અને જિનવરપણું કેમ કહેવાય. ભલે આપની દશા એમ હોય, પણ અમારે તો તમારી સાથે પ્રીતિ કરવી જ છે અને તે પ્રીતિ કરવાના કારણો અથવા સાધનો તે આપની પાસેથી અમને મળતા નથી. તેથી તમારી આ રીત અમારા માટે ખોટી છે. સાચી રીત તો ત્યારે ગણાય કે
જ્યારે તમારી અને અમારી પ્રીતિ પરસ્પર મળી જાય, અર્થાતુ અમે પણ તમારા જેવા થઈ જઈએ. કા દિલની જે વાતો હો કિણને દાખવું? શ્રી વાસુપૂજ્ય જિનરાય; ગિર ખીણ એક આવી હો પંડેજી સાંભળો, કાંઈ મોહન આવે દાય. ગિલ્સા ૭
અર્થ:- હે વાસુપૂજ્ય ભગવાન! મારા મનની ગૂઢ વાતો કોને કહું? આપ એક ક્ષણવાર મારા દિલડામાં આવીને વસો તો બધી વાત જણાવી દઉં. અને એમ કરશો તો શ્રી મોહનવિજયજી મહારાજ કહે છે કે મારો બધો પ્રયત્ન
