________________
(૧૩) શ્રી વિમલનાથ સ્વામી
૧૫૯ એટલે અંતર વિંધાઈને જેવું ભગવાનનું શુદ્ધ સ્વરૂપ છે તેવું જ નિશ્ચયન મારું પણ સ્વરૂપ છે એમ શ્રદ્ધા થાય.
જેમ દિનકર કહેતા સૂર્ય તેના કર એટલે કિરણો અને ભર એટલે સમૂહ, પરંતા એટલે સૂર્યના કિરણો ફેલાતાં અંધકારનો પ્રતિષેધ અર્થાત્ નાશ થાય છે. તેમ પ્રભુના બોધેલા સમ્યકજ્ઞાનરૂપ સૂર્યવડે અજ્ઞાનરૂપી અંધકારનો નાશ થાય છે અને આત્માદિ તત્ત્વોનું જ્ઞાન અને શ્રદ્ધાન થાય છે. //પા.
અમિયભરી મૂરતિ રચી રે, ઉપમા ન ઘટે કોય;
શાંત સુધારસ ઝીલતી રે, નીરખત તૃપ્તિ ન હોય. વિ.૬
સંક્ષેપાર્થ - હે પ્રભુ! આપની મૂર્તિ તો અમિયભરી એટલે અમૃતરસનો ભરેલો જાણે કુંડ ન હોય એવી ભાસે છે. એની રચનાની ઉપમા બીજા કોઈ સાથે આપી શકાય એમ નથી.
વળી આપની મૂર્તિ તો રાગદ્વેષથી રહિત અને સમભાવ સહિત એવા શાંત સુધારસમાં ઝીલી રહી છે કે જેને નિરખત એટલે ધારીધારીને જોવા છતાં પણ મારા મનને તૃપ્તિ થતી નથી, અર્થાત્ વારંવાર જોયા કરવાની ભાવના રહ્યા કરે છે. કારણ કે તરૂપ બનવા માટે આપની મૂર્તિ મને પરમ આધારરૂપ છે. IIકા
એક અરજ સેવક તણી રે, અવધારો જિનદેવ;
કૃપા કરી મુજ દીજીએ રે, આનંદઘન પદ સેવ. વિ૦૭
સંક્ષેપાર્થ :- હે પ્રભુ! આપના પ્રત્યે આ સેવકની એક અરજ છે, તે આપ હે જિનેશ્વર દેવ ! પ્રસન્ન થઈને અવધારો અર્થાત્ લક્ષમાં લેજો.
મારા પર કૃપા કરીને આપના આનંદઘનરૂપ ચરણકમળની સેવા આપો. હું ત્રણેય કાળ આપની સેવા એટલે આજ્ઞામાં જ રહું એવું કરી દ્યો કે જેથી મારું કલ્યાણ થઈ આ મળેલો માનવદેહ સફળ થઈ જાય. Iણા
ચૈત્યવંદન ચોવીશી ભાગ-૧ વિમલજિન, વિમલતા તાહરીજી, અવર બીજે ન કહાય; લઘુ નદી જિમ તિમ લંધિયેજી, સ્વયંભૂરમણ ન કરાય. વિ.૧
સંક્ષેપાર્થ - હે વિમલનાથ પ્રભુ! આપની વિમલતા એટલે દોષરહિત નિર્મળતાનું વર્ણન અવર એટલે બીજા કોઈપણ છદ્મસ્થ જીવથી કરી શકાય નહીં. જેમ લઘુ એટલે નાની નદીને તો ગમે તેમ લંઘી શકાય એટલે કે પાર ઊતરી શકાય; પણ અસંખ્યાત કોડાકોડી યોજનના વિસ્તારવાળા સ્વયંભૂરમણ સમુદ્રને કેવી રીતે પાર પામી શકાય? તેમ પ્રભુના અનંતગુણો તો તેના કરતાં પણ અનંતગુણા છે. તો તેનું વર્ણન કેવી રીતે કરી શકાય? I/૧૫
સયલ પુઢવી ગિરિ જલ તરુજી, કોઈ તોલે એક હથ્થ; તેહ પણ તુજ ગુણગણ ભણીજી, ભાખવા નહીં સમરથ. વિ૦૨
સંક્ષેપાર્થ :- સયલ એટલે સકળ, પુઢવી કહેતા પૃથ્વી, ગિરિ એટલે પહાડ તથા જલ અર્થાત્ સમુદ્ર અને તરુ કહેતા વૃક્ષો અર્થાતુ વનસ્પતિ; તે સર્વને માનો કે કોઈ હથ્થ એટલે હાથવડે તોલે અર્થાત્ ઉપાડી શકે, છતાં તેવો સામર્થ્યવાન પુરુષ પણ તુજ ગુણના ગણ કહેતા સમૂહને ભાખવા એટલે કહેવા સમર્થ નથી. ////
સર્વ પુદ્ગલ નભ ધર્મનાજી, તેમ અધર્મ પ્રદેશ; તાસ ગુણ ધર્મ પજવ સહુજી, તુજ ગુણ એકતણો લેશ.વિ૦૩
સંક્ષેપાર્થ :- સર્વ પુદ્ગલ દ્રવ્ય, નભ એટલે આકાશ દ્રવ્ય, ધર્મ એટલે ધર્માસ્તિકાય તથા અધર્મ એટલે અધર્માસ્તિકાય દ્રવ્યના પ્રદેશો, તથા તેમાં રહેલા અનંતગુણો, ધર્મો અને પક્ઝવ કહેતા પર્યાયો પણ પ્રભુના એક કેવળજ્ઞાન ગુણના અંશમાત્ર છે. કારણ કે ઉપરોક્ત સર્વભાવોનું ત્રિકાલિક જ્ઞાન એક સમય-માત્રમાં કરનાર કેવળજ્ઞાનની શક્તિ તેના કરતાં અનંતગુણી અધિક છે. [૩]
એમ નિજભાવ અનંતનીજી, અસ્તિતા કેટલી થાય; નાસ્તિતા સ્વપરપદ અસ્તિતાજી, તુજ સમકાલ સમાય. વિ૦૪
સંક્ષેપાર્થ – એમ પોતાના નિજભાવની એટલે કેવળદર્શન, જ્ઞાન, સુખ અને વીર્ય આદિ અનંતગુણ અને તેના અનંતપર્યાયની અસ્તિતા એટલે હોવાપણું પોતામાં કેટલું બધું રહેલું છે. તથા બીજા જીવ દ્રવ્ય તથા પુદ્ગલાદિ અજીવ દ્રવ્ય, તેમના પ્રદેશ, ગુણપર્યાયની જે અનંતતા છે તે પણ સર્વ નાસ્તિધર્મે
(૧૩) શ્રી વિમલનાથ સ્વામી શ્રી દેવચંદ્રજી કૃત વર્તમાન ચોવીશી વન
(દાસ અરદાસ શી પેરે કરે ..........એ દેશી)
