________________
કે, આ માણસ શ્રીમંત છે પણ મનનો ગરીબ છે એમ વ્યવહારમાં બોલાય છે ને ? આનો અર્થ તે પૈસાથી શ્રીમંત છે, પણ મનથી ગરીબ છે. માટે અહીંયાં અપેક્ષા આવી ને ? પરંતુ તમે વિચાર્યા વગર બોલો છો, તેથી તમને અપેક્ષાનો ખ્યાલ નથી આવતો. જૈનદર્શનના એકપણ વાક્યમાં અપેક્ષા ન હોય તેવું વિધાન નથી. રીલેટીવીટી(સાપેક્ષતા) હશે, હશે ને હશે જ. માટે એંગલ પકડો. તત્ત્વની દૃષ્ટિએ ગહન અને અઘરાં જો કોઇ શાસ્ત્રો હોય તો તે જૈન ધર્મનાં જ છે. માટે બુદ્ધિનું સ્તર સૌથી વધારે અહીંયાં જ જોઇએ. “હે પ્રભુ, આપના સિદ્ધાંતો અગાધ સાગર જેવા છે, તેમાં ગંભીરતા કેટલી ભરેલી છે !” અને એ વારસો આપણને મળ્યો છે. પરંતુ વારસાની કદર કરી શકો તેવું સ્તર તો જોઇએ ને ?
સભા ઃ- શાસ્ત્રના સિદ્ધાંતોની કદર કરી શકીએ તેવું સ્તર કઇ રીતે આવે ?
સાહેબજી :- પહેલાં તો તેનો પ્રાથમિક પરિચય કેળવો. નવ તત્ત્વોને ભણવાં તે આવશ્યક છે, અનિવાર્ય છે, તેમ માનો છો ખરા ? નવ તત્ત્વોને ભણો તો કાંઈ વાંધો લાગે ખરો ?
સભા ઃ- પણ સાહેબજી ! અમારી ચેનલ જો સંસારમાં અટકે તો કાંઈ થાય ને ?
સાહેબજી :- પરંતુ તમારી ચેનલ ધર્મમાં અટકેલી જ છે. તમારી ગાડી આ ક્ષેત્રમાં સ્પીડથી ચાલે છે કે સાવ અટકેલી જ છે ? અત્યારે અહીંયાં ગમે તેટલાં સ્ટેશન કરો તો વાંધો નહીં ને ? જૈનશાસનમાં જન્મ્યા પછી જો આટલું પણ ન ભણો તો કેમ ચાલે ? પૂ. ઉપાધ્યાયજી મહારાજે સજ્ઝાયમાં જૈન બનવા માટેનું ધોરણ બતાવ્યું છે કે “જૈન કહો ક્યું હોવે પરમ ગુરુ . જૈનપણું પામવાનું ધોરણ શું ? તો “સ્યાદ્વાદ પૂરણ જો જાણે નયગર્ભિત જસ વાચા, ગુણ-પર્યાય-દ્રવ્ય જો જાને સો હિ જૈન હૈ સાચા ...
,,
,,
સભા ઃ- સાહેબજી ! તમે તો મેરુ પર્વત જેટલી જવાબદારી મૂકી દીધી.
સાહેબજી :- તમને એમ લાગ્યું કે “અમે દબાઇ જઇશું.” પણ સંસારમાં પહાડના પહાડ લઇને ફરો છો, તો પણ તેનો ભાર તમને લાગતો નથી ને ? ધંધામાં બધી વસ્તુના ભાવતાલ મોઢે હોય ને ? વારે ઘડીએ બદલાતા હોય તો પણ યાદ રહી જાય ને ? કયા ઘરાક ઉપયોગી છે? ત્યાં કેટકેટલું સમજી શકો છો ? જ્યારથી કરવેરાના કોયડા ઊભા થયા ત્યારથી બધા હિસાબ-કિતાબ મોઢે ને ? આ તમારા ક્ષેત્રમાં મેરુ પર્વત જેટલી જવાબદારી લાગતી નથી, કારણ એમાં જ રસ પડેલો છે.
અનેકાંતવાદ
૧
