________________
અભાવ એ જ સુખ હોય તો અમને એવો મોક્ષ જોઈતો નથી; કારણ કે સંસારમાં તો કૃત્રિમઆભાસિક પણ સુખ , જ્યારે તેવા મોક્ષમાં તો સુખનું નામનિશાન જ નથી. ભલે સંસારમાં દુઃખનો પાર નથી, પણ કહેવાતું તો ક્ષણિક સુખ છે, કૃત્રિમ-આભાસિક પણ સુખ આપે છે; માટે જો મોક્ષમાં કાંઈ જ સુખ ન હોય તો તેવો મોક્ષ અમારે નથી જોઈતો.
તમે જડના ગુણમાં આસ્વાદ એટલે તેને સુખ માનો છો. તમને દૂધપાકની મીઠાશમાં ટેસ્ટ લાગે છે, શરબતની ખટાશ-મીઠાશ એ બધામાં સુખ લાગે છે; પરંતુ આત્માના ગુણોમાં પણ સ્વાદ છે, તે તમને મગજમાં ઊતરેલું છે? સંસારમાં એવી કોઈ ક્ષણ નથી કે તમને કોઈ જાતની જરૂરીયાત ન હોય, અને એ કાંઈ એમ ને એમ પૂરી થતી નથી. તેના માટે કરાતો શ્રમ, તમને શ્રમ તરીકે દેખાતો નથી. અહીંયાં તમે શાંત બેઠા છો તે વખતે પણ હાર્ટ-કીડની બધાને ચાલુ રાખવાની જરૂરિયાત છે. અને આ કોણ ચલાવે છે? આત્મા જ ચલાવે છે. ચોવીસે કલાક આત્મા જીવવા માટે મથી રહ્યો છે. આવા સંજોગોમાં પણ તમને બધે સ્વાદ આવે છે, પરંતુ તમને આત્માના ગુણોનો આસ્વાદ સુખ આપે છે ખરો?
ગંભીરતા-સમતા-ધીરતા-પ્રશાંતતા-નિર્વિકારિતા આ બધા ગુણોનો સ્વતંત્ર સ્વાદ છે. પૂ. દેવચન્દ્રજી મહારાજે ગાયું કે “હે પ્રભુ આપ કેવા છો? તો કહે તમે ગુણોના અગાધ સાગર જેવા છો.” આ પહેલા તેમણે આગલી કડીમાં સિદ્ધ કર્યું કે “આપ અનંત ગુણના ધણી છો, તેમાં એક એક ગુણનો અપાર આનંદ છે, અને એવા અનંતા ગુણો આપનામાં છે, અને તમે તે અનંતા ગુણોને ભોગવો છો, માણો છો. હે પ્રભુ તમે જાણે આનંદના પુંજ કે સાગર ન હો. તમે પરમાનંદમાં મગ્ન છો.” ગુણોમાં સ્વતંત્ર આનંદ છે, જે એક પ્રકારની મજા ઊભી કરી શકે છે.
‘સભા - પર્યાય પ્રતિક્ષણ કઈ રીતે બદલાય?
સાહેબજી :- સિદ્ધ પરમાત્માનું જ્ઞાન પ્રતિક્ષણ બદલાય છે. જ્ઞાન બદલાય તો ગુણ બદલાય જ. પોતાના ગુણો જ બદલાય છે. સિદ્ધના પ્રતિક્ષણ આંતરિક ગુણો બદલાય છે. ભોગ-ઉપભોગ પ્રતિક્ષણે પરિણમે છે. તમે જયારે સાચી રીતે સંસારના સુખનું પણ પૃથક્કરણ કરી શકતા નથી, તો મોક્ષના સુખનો તો વિષય જ તમારા માટે તદ્દન નવો છે. છતાં દાખલા દલીલોથી સિદ્ધ કરી શકાય છે. અહીંયાં બેઠા તમે તે સુખને પકડી શકો તેમ છો? સીધા જેણે બરફીપંડા ચાખ્યા નથી અને કહે કે બરફીનો સ્વાદ બતાવો, પરંતુ સ્વાદ લેતાં પહેલાં થોડી બરફી તો મોંમાં મૂકવી પડે ને? જો તે મૂકવાની ના પાડે તો તેનો સ્વાદ ચાખી શકાય ખરો? આ
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
જૈ
લ
ક
ક
ક જ #
#
#
Re * * * અનેકાંતવાદ
# જૈ ૫૩
