________________
સભા - ક્રિયા ચાલુ છે.
સાહેબજીઃ- તમે કેટલી ક્રિયા કરો છો? અને કેટલી ક્રિયા કરી શકો તેમ છો? બે સમય પ્રતિક્રમણ કરી શકો તેમ છો, છતાં તમે કરો છો ખરા? તમને બધાને આ કાળમાં ક્રિયાનો રસ કેટલો ઘટ્યો છે? તત્ત્વની વાતમાં હજુ પાંચ-સાત જણા પણ આવે, પરંતુ ક્રિયા કરવાની વાત આવે તો પાંચેય ભાગી જશે ને? તમે આચારને ધર્મમાં અનિવાર્યપણે માનો છો? જો તે માનતા હો તો પ્રસંગે ક્રિયા વગર ચાલે ખરું? અત્યારે શહેરથી જીવો છો ને? હું જાહેરાત કરું કે પ્રતિક્રમણ કરવા આવવાનું છે, તો કેટલા આવે?
સભા - બે જણા પણ આવે તો ઘણું છે. એ બધામાં રસ નથી.
સાહેબજી:- તમે જ તમારો માપદંડ કાઢ્યો? તમને એમ છે કે બધું જાણ્યું એટલે બસ. તેમાં જ ધર્મ આવી ગયો. તમે ધર્મમાં ક્રિયાને મહત્ત્વ આપ્યું જ નથી. પણ સંસારમાં ક્રિયાને મહત્ત્વ ન આપો તો તમારે ચાલે? પરંતુ અહીંયાં ધર્મના ક્ષેત્રમાં આ સિદ્ધાંત તમને ગળે નથી ઊતરતો. અહીંયાં આ ક્ષેત્રમાં એક કલાક અને ત્યાં સંસારમાં ૨૩ કલાક આપો છો.
સભા:- ના સાહેબ, અમારી જવાબદારી છે માટે ત્યાં વધારે ક્રિયા છે.
સાહેબજી :- ના, તમને ત્યાં વધારે રસ છે માટે ત્યાં બધું કરો છો. તમે તો આખી દુનિયાની જવાબદારી લઈ લો તેમ છો. અત્યારે તમારે એવી જવાબદારી નથી કે ૨૩ કલાક ત્યાં આપવા પડે, પરંતુ તમને ધર્મના ક્ષેત્રમાં રસ નથી. બાકી વ્યવહારનયની વાત સો ટકા સાચી છે. નાના બાળકથી માંડીને વયોવૃદ્ધ સુધી કોઈને પણ આત્મકલ્યાણ કરવું હોય તો તેને તરવા માટે આરાધનાનો જે માર્ગ છે, તે કહ્યા મુજબ વિધિપૂર્વક કરો તો ચોક્કસ લાભ છે. ચિંતા કરવાની જરૂર નથી. અમે તેને ગાડરિયો પ્રવાહ કે અંધશ્રદ્ધા કહેતા નથી.
અમે વ્યવહારનયસ્વીકારીએ છીએ માટે અપેક્ષાએ ક્રિયાને ધર્મમાં પહેલું સ્થાન આપીએ છીએ. તેની બધી દલીલો સાંભળવા જેવી છે. વ્યવહારનય કહેશે, ચારિત્ર પાળ્યા વગર કોણ મોક્ષે ગયું છે? ચારિત્ર પાળવું એ ક્રિયા જ છે. વગર ચારિત્રે મોક્ષ થતો નથી. પહેલાં પણ ક્રિયા છે અને પછી પણ ક્રિયા છે. આત્મકલ્યાણના માર્ગમાં છેલ્લે સુધી ક્રિયા છે. કેવળજ્ઞાનીને પણ યોગનિરોધ કર્યા વગર મોક્ષ થતો નથી. ૧૩માં ગુણસ્થાનકમાંથી ૧૪મા ગુણસ્થાનકમાં જવા માટે મન-વચન-કાયાનો નિરોધ કરવો પડે છે, તે પણ ક્રિયા જ છે. માટે છેલ્લે સુધી ક્રિયા કરવી પડે છે. એવું એક પણ ગુણસ્થાનક નથી કે જેમાં ક્રિયા ન હોય. દરેક ગુણસ્થાનક પામવા માટે
ટ
ટ
ટ
ક
ક
ક
ક
ક
ર
ડ
ઢ
ત
ક
લ
ક
ક
ક
કે જે ક ક ક ા અનેકાંતવાદ
ક ટૂટ ૧૩૭
