________________
સભા - માલતુષમુનિને ભણવાની જરૂર હતી ?
સાહેબજી - માલતુષમુનિને ભણવાની જરૂર હતી કે નહિ તેનો સંબંધ આની સાથે નથી. ખરેખર તો માલતુષમુનિને ભણવાની જરૂર હતી, પણ શક્તિના અભાવે તેઓ ભણી શક્યા નહોતા.
સભા - દીક્ષા પ્રસંગે, પ્રતિષ્ઠા, ચૈત્યપરિપાટિ આદિ પ્રસંગમાં જતાં મોડું થવાથી પૂજા રહી જાય તો શું કરવું? જિનપૂજા કરવી કે આવા પ્રસંગોમાં જવું?
સાહેબજી -બીજે ઠેકાણે પણ જ્યાં સગવડ મળે ત્યાં કરી લેવાની સામાન્ય રીતે ઊંચા ધર્મના કાર્ય ખાતર નીચા ધર્મનો ભોગ અપાય, પણ નીચા ધર્મના કાર્ય ખાતર ઊંચા ધર્મનો. ત્યાગ ન કરાય. નીચલી કક્ષાના અનુષ્ઠાનને ગૌણ કરી શકાય, પણ ઉપલા અનુષ્ઠાનને ગૌણ ન કરાય. પરંતુ કયા અવસરે કર્યું અનુષ્ઠાન ઊંચું અને કયું અનુષ્ઠાન ગૌણ કરી શકાય, તેની પાકી સમજ જોઈએ. અવસરે સામાન્ય ધર્મ પણ ઊંચો બની જાય છે. જેમ કે સ્વાધ્યાય અમારા માટે ખાસ કહ્યો છે, પણ સાધુની માંદગી વખતે વૈયાવચ્ચના અવસરે સ્વાધ્યાય કરવા બેસે તો શું ઉચિત ગણાય? માટે અવસરે મુખ્ય ધર્મ ગૌણ બને છે. સામાયિકતમારે માટે ઊંચું અનુષ્ઠાન છે અને તેનાથી પૂજા નીચું અનુષ્ઠાન છે. પરંતુ પૂજાના અવસરે સામાયિક કરો તો ખોટું છે અને સામાયિકના સમયે પૂજા કરો તો દોષ છે. છ આવશ્યકમાં સામાયિક આવે છે, પરંતુ જે અવસરે જે ઉચિત હોય તે કરવાનું છે.
સભા - પૂજા સામે જિનવાણી છોડાય?
સાહેબજી:-પૂજા અને જિનવાણી બંને દૈનિક કર્તવ્ય છે. જે જિનવાણી સાંભળે છે તે જ શ્રાવક છે. માટે બંને આવશ્યક કર્તવ્યમાં આવશે. જિનપૂજા એ જિનવાણીમાં સાંભળેલ ઉપદેશનું આચરણ છે. જિનપૂજામાં ખરા ભાવ કેવી રીતે લાવવા? તેની ખરી વિધિ શું છે? કેવી રીતે આરાધનામાં આગળ વધવું? તેનું ખરું સ્વરૂપ શું? આ બધું જિનવાણીમાંથી મળશે અને પછી તેનું આચરણ જિનપૂજામાં થશે. પરંતુ પૂજાનો ખાલી અમલ કરે અને સમજે નહિતો કેમ ચાલે? માટે જિનવાણી પણ જરૂરી છે અને જિનપૂજા પણ જરૂરી છે. તમારે વ્યવહારમાં પણ ભણ્યા વગર ધંધો ન કરી શકાય ને? અને ભણી-ગણીને ઘરે બેસી રહો તો ચાલે ખરું? ભણ્યાનું ફળ તો વ્યવસાયથી જ મળશે ને? પણ તેના માટે ભણતર પણ જરૂરી છે. માટે બેમાંથી એક પણ કટ ઓફ ન કરાય. માટે બેઉ કરવામાં આવે છે. પણ તેમાં સમય આગળપાછળ કરી શકાય છે. જે જ સીટ ઝૂ ૯૨.
હ હ
હ
હ
હ
દ લ ક ક ક ક ક ક ક ક ક ક ક ક ક લ સ &
અનેકાંતવાદ
