Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ ma hi mA zrI yazovijayajI jaina graMthamALA dAdAsAheba, bhAvanagara. ' phona : 0278-2425322 3004846 . ravi za ka ra ma hA rA ja GUILCIE khAlagAviMda kuberadAsanI kaMpanI pu ta ka ka kA za ka a ne vi ke tA gAM dhI mA " . . . a sa dA vA da Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ parvamahimA ravizaMkara mahArAja limoviMda che : bAlagoviMda kuberadAsanI kaMpanI gAMdhI raste : amadAvAda kiMmata savA rUpiyo Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzaka : bAlagAviMda kuberadAsanI kAM. vatI 9 ja lA la tri be vana dAsa gAM dhI raste, amadA vA da. AvRtti pahelIH gAMdhI jayaMtIH 1950 punarmudraNa : 1954 purna mudraNa : 1955 mudraka : maNi bhA I pu. mi cI A di 9 mu Dha Na la 2 rA ya kha Da, a ma dA vA . Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzakanuM nivedana pU. viza'kara mahArAja kAi lekha ke sAkSara nathI; paNu temanI jIbha para svayaM sarasvatI vase che. teo bhAgyeja lakhe cheH paNa teo je kheAle che, te kharAkhara utArI zakAya te emAM kuzaLa lekhake lakhelA lekhane cAgya bhAva, bhASA ke chaTAnA jarAya navA merA karavAnA rahetA nathI. pU. ravizaMkara mahArAjanI nikhAlasa, AMta+ddha zuddha, pavitra vANIne sAMbhaLavAnI ne vAMcavAnI Aje janatAmAM IMtejArI che: e vakhate ' pava mahimA ' nAmanuM A pustaka rajU karatAM amane kharekhara AnaMda thAya che. jo ke pustakanuM sava` zreya pU. dAdAnI pavitra vANIne jhIlIne kAmaLamAM utAranAra, vallabhavidyAlaya khAcAsaNanA AcAya zrI zivAbhAine phALe jAya che. vadhumAM A pustakamAM seAnAmAM sugaMdha jevA meLa maLyA che. suprasiddha zikSaNazAstrI te ciMtaka zrI. nAnAbhAI bhaTTanI prastAvanA A pustakane sAMpaDI che. e mATe ame teozrInA paNa AbhArI chIe. A pustakane pU. mahArAjazrInI prastAvanA sAMpaDI hAta te? pazu atyAranI temanI sevA-pravRttio vacce A rIte vighna karavAnuM amane ucita na lAgyuM, chatAM vAcake, A pustakanA prathama prakaraNa vidyArthInI sAdhanA'ne prastAva tarIke samajIne vAMcaze. 6 pUjya mahArAjazrI ama bhAIone mana pitAtulya che. pUjya mahArAjazrI te premamUti che. emanA saMbaMdhamAM AvanAra saunI jema ama bhAIe paNa emanA pUnita prema anubhavavA bhAgyazALI banyA chIe. zabdAdvArA emanA AbhAra vyakta karavA e amArA gajA bahAranI vAta che. putrA pitAnA AbhAra zI rIte mAne? krayA zabdAmAM mAne? AvA pavitra pustakanA prakAzananI taka maLyA baddala ame paramakRpALu paramAtmAnI apUrva kRpA ja samajIe chIe. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat --prakAzA www.umaragyanbhandar.com
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ anukrama e kheAla nivedana 1. vidyArthInI sAdhanA 2. yajJanA mahimA 3. varNAzrama dhama 4. Azrama dhama 5. gItAjayaMtI 6. gaNezacaturthI 7. dattajayaMtI nAnAbhAI bhaTTa zivAbhAI gA. paTela 6 ' 1} 20 38 49 58 1 8. hanumAna jayaMtI 9. tilaka jayaMtI 10. kALiyA thaI jAva 11. gAMdhIjInI unnatinAM pagathiyAM 12. rAjjAgratinu pava 13. AjhAdInuM parva 14. cAmAsAnAM parvonuM rahasya 15. Izvaranu` rAjya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com 70 78 e} 9 102 113 118 122
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ me mAla ravizaMkara dAdAnA pustaka mATe mAre zuM lakhavAnuM hAya ? gujarAtane raviza Mkara dAdAnI eLakhANa ApuM ? emanA anubhave| upara mArI paMDitAi calAvuM ? emanI kAThA-vidyAne mArI pustakiyA cAturIthI navA epa caDAvuM ? A mArI mUMjhavaNu. pazu 'e khela ' lakhI mAruM RNa paNu adA karI lauM ema manamAM thayuM, eTale A lakhavAnuM meM svIkAryuM che. '', ApaNA sevake e prakAranA che; eka svayaMprakAza sevA ane bIjA paraprakAza sevakA.svayaM prakAza sevake peAtAnA ja tejathI prakAze che; temanuM teja ugra hA ke maMda hA, temanA tejanA raMga dheALeA hai ke raMgita hA, paNa temanu teja temanuM peAtAnuM teja che. bIjA kAInuM UchInuM lIdheluM teja nathI. gaganamAM jema aneka svayaMprakAza sUryo paDyA che, temaja dezamAM AvA svayaMprakAza sevake paDyA che. teo prakAze che, kAraNa ke prakAzavuM e emanA svabhAva che, e emanuM jIvana che. emanA prakAzavAnI pAchaLa khIjo kAI paNa uddeza hAtA nathI, emanA prakAzathI khIjAnu kalyANa thAya e tA emanA avAntara lAbha che; e pAta bIjAne lAbha karavA mAge che, ema paNa nathI. paraprakAza sevakA bIjAnA tejathI prakAze che. temanuM teja e rIte UchInuM lIdheluM che. emanA jIvana para jo bIjAnuM teja na paDe teA e jIvana aMdhakAravALuM hAya. paNa bIjAnA tejane vadhAre saumyarUpamAM lekAnI pAse dharavuM e emanA khAsa guNa che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ ravizaMkara dAdA gujarAtanA AvA svayaMprakAza sevaka che. emanA anubhave emaNe ke pustakamAMthI utAryA nathI, emanI vANuM ke bhASAzAstrIe ghaDI nathI; emanA vicAre koI moTA samAjazAstrIe emane zIkhavyA nathI. emanI pAse to kaiThAvidyA che. je dharatIne dhAvIne e pite meTA thayA che, je lekamAM rakhaDIne emaNe potAnuM jIvana gALyuM che, je je mahApuruSone emane saMga thaye che e badhAya pAsethI emane anubhave maLyA, bhASA maLI, vicAra maLyA, ane e badhAyane gALIne emaNe A vyAkhyAne ApyAM. TIkhaLI loka ravizaMkara dAdAne "ughADapagA" kahe che, kAraNa ke e jeDA paheratA nathI! paNa niraMtara joDA paheranArA lokenA paga pAse mahArAjanA pagane mUko ane koI kharA kalAkArane sauMdaryanI pArakha karavAnuM kahe. A vyAkhyAne paNa "ughADapagAM" che; emAM bhASA saMvALI nathI; emAM vicArenI phikakI vizALatA nathI; emAM racanAnI TApaTIpa nathI, paNa emAM che ughADapagAnI tejasvitA, emAM che ughADapagAnuM sauMdarya, emAM che ughADapagAnI nIDaratA ne kumAza. AjanA ApaNAM vidyAthIe pitAnI kalapanAnI sRSTimAMthI nIcA UtarI ravizaMkara dAdAnI sAthe AvI AvI vAte mATe rakhaDe te ApaNuM vidyArthI jIvana vadhAre samRddha ane zaktizALI thaze emAM mane zaMkA nathI. ughADapagA ravizaMkara dAdAne mArI A aMjali che. tA. 15-9-50 nAnAbhAI bhaTTa AMbalA mukhya mahetAjI H grAma dakSiNAmUrti Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ nivedana vallabha vidyAlayamAM sana 1945 thI '47nA varSamAM grAmasevaka tAlIma varga cAleleA. te daramiyAna pani divase mahArAjazrI vidyAlayamAM hAya tyAre te tahevAranu' mahAtmya samajAvatA. e badhAM vyAkhyAna sAMbhaLavAM badhAne khUba gamatAM, ane te vakhate ApaNI prAcIna saMskRtinuM citra khaDuM thatuM. ane ApaNA prAcIna tahevAre pAchaLa paNa kevuM kevuM jJAna paDeluM che, enuM darzana thatuM. evI ja rIte Adhunika parvonI ujavaNI pAchaLa kevI STi hAvI joie, te paNa A parvanAM vyAkhyAnomAMthI maLI AvatI. A pustakamAM A khadhAM vyAkhyAnono saMgraha karyo che. temAMnAM keTalAMka lakhANA teA prasaMge prasaMge koI koI mAsikAmAM chapAI paNa cUkavyAM che. tema chatAM A vyAkhyAno vidyArthIo, sAmAnya mANaso ane vadhu bhaNelA leAkeAnA hAthamAM jaze te temane paNa emAMthI ghaNuM jANavAnu maLaze, ema mane anubhava uparathI lAgyuM che. mAre e kabUla karavuM joIe ke mahArAja jayAre Ale che tyAre emanI vANI hRdaya upara ja sIdhI asara karI jAya che, te kadAca A vyAkhyAnAnA vAMcanamAMthI na paNa thAya; tema chatAM paNu A vAMcI janArane ApaNA rASTranA pavitra tahevAra pAchaLanI STi samajavAmAM ghaNI madada maLaze e viSe mane jarAya zaMkA nathI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ A vyAkhyAne chapAvavAnI mAgaNuM ghaNuM vakhatathI cAlatI hatI. ene saMtoSavAnI taka A pustakanA prakAzaka zrI vrajalAla tathA bhAIdAsane maLI che. temane banene pU. mahArAja para prema sAthe bhakti che. pU mahArAja AvAM pustaka chapAya ke nahIM tenI paravA karatA nathI. paNa temanI vANI sAMbhaLavA ghaNu IMtejAra hoya che. evA bhAIbahenone pratyakSa nahIM te parokSa rIte paNa temanI vANI sAMbhaLavAnI maLe e AzayathI A pustaka chapAvavAnuM yogya dhAryuM che. pU. mahArAje A vyAkhyAne vAMcyAM che, tema chatAM emAM mArI bhASAnI ane vyAkhyAna utAravAnI kacAza jaNAya te te vAcake kSamya gaNaze, ane tenI pAchaLane bhAva samajIne saMtoSa mAnaze evI huM AzA rAkhuM chuM. A pustakanuM Amukha mu. nAnAbhAIe "be bolamAM ApI dIdhuM che. emaNe eTaluM lakhI ApIne A pustakanI upagitA samajAvI che ane "ughADapagA mahArAja ene aMjali ApI che. emanI pAse aneka kAme hovA chatAM temaNe mArI mAgaNI svIkAro te mATe AbhAra mAnuM chuM. A pustaka taiyAra karavAmAM je je bhAIoe madada karI che te sarvane paNa A sthaLe AbhAra mAnuM chuM. vallabha vidyAlaya, bocAsaNa zivAbhAI ga. paTela tA. 19-9-'50 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidyArthInI sAdhanA ApaNe Azrame ke rASTrIya vidyAlayamAM tAlIma levA mATe zAthI jatA haIzuM e saMbaMdhI huM thoDI vAte kahevA IcchuM chuM. koI kaheze svayaMsevaka thavA mATe, te huM kahIza ke Azrame ke rASTrIya zALAo kaMI evAM kArakhAnAM nathI ke jyAM svayaMsevake pedA thAya. kaI kaheze satsaMgathI zuM na thAya ? huM kahuM chuM, satsaMgathI sArA thAya paNa kharA ane na paNa thAya. evuM paNa bane ke gAMdhIjI jevA mahApuruSa pAse varSo sudhI rahe chatAM ya tenA jIvanamAM unnati na thAya ane dara paDelA mANasa para gAMdhIjInA vicAronI asara thAya. mane yAda che tyAMsudhI sana 1935 mAM gAMdhIjI para osTreliyAthI eka patra AvyuM hatuM. temAM lakhyuM hatuM ke, "huM duniyAthI tajAyelA dezane rahevAsI chuM, ane ranA khUNAmAM rahuM chuM. paNa tamAre prakAza mArA jIvanane ajavALI rahyo che, ane e prakAza haMmeza pheMkatA raheze evI AzA che." e Akhe kAgaLa mane yAda nathI, paNa emAM bhAva Ave hate. Ama tame joze ke dUranA mANasane gAMdhIjIne prakAza maLe che. jyAre evA paNa kaI hoya ke najIka rahevA chatAM jaLakamaLavat rahyA heya. dUrane mANasa prakAza laI zake ane najIkane jaLakamaLavat rahyo hoya, tenuM kAraNa zuM? enuM kAraNa e ke darane mANasa sAdhaka che, ane najIkana nathI. tyAre ApaNe yAda rAkhIe ke ApaNe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidyArthInI sAdhanA AzrameAmAM ke rASTrIya zALAomAM jaIe chIe te sAdhanA karavA mATe, ApaNe jANIe chIe ke bhUtane sAdhavA icchanAre paNa maMtra japavA paDe che, ane smazAnamAM sUvAnI ya sAdhanA karavI paDe che. ane e sAdhanA pUrI thAya te bhUtanI ceATalI hAthamAM Ave ema kahe che. evI rIte ApaNe je hetu mATe AzramemAM ke evAM pavitra sthAnAe jaie chIe tene sAdhIe te te hetunI cATalI ApaNA hAthamAM Ave. koi kadAca suMdara ne uttama kArIgara ke vidvAna thavA tevA sthAne jatA haze. paNu kArIgara ane vidvAna te dezamAM ghaNAya che. enI Aje dezane kheATa nathI. dezane Aje eka meTI khATa che ane tene lIdhe deza garIkha che. e kheATa dhana ke saMpattinI nahIM. dhana na hoya te deza garIma ja che ema na kahevAya. Aje deza garIma che enuM kAraNa dezane sadAcArIonI kheATa che. ApaNe Thera Dera joie chIe ke paisA mATe ke evI evI najIvI cIjo mATe leAkeA jUThuM khelatAM, cArI karatAM acakAtAM nathI. are je mANasa jU DhuM karIne dhana kamAya che, te heziyAra gaNAya che. ane pramANikapaNe garIkha rahIne jIvana jIvatA hAya te mUrkha manAya che. Aje ISTa vastuo mATe tyAga karavAnI zakita ApaNe khAI beThA chIe. ane tethI ja ApaNe garIba chIe. ApaNe tyAgazakti keLavavAnI sAdhanA karavAnI che. ekalavyanI vAta sau jANe che. teNe droNanuM pUtaLuM banAvIne dhanurvidyAnI sAdhanA karI. ene mATInA pUtaLAmAMthI zuM zIkhavAnuM maLyuM haze ? arjuna droNu pAse bhaNyA ane - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidyArthInI sAdhanA A ekalavya temanA mATInA pUtaLA pAse bha. chatAM arjuna karatAM ekalavya caDI gaye, tenuM kAraNa? tenI sAdhanA, tanmayatA ane dhanurvidyA zIkhI levAnI tenI tIvra utkaTa IcchA. A badhI vastuone lIdhe ja teNe dhArelI siddhi meLavI. jJAna te sAduM che, paNa tanmayatA Ave te bhAva pradarzita thAya. e rIte ananya bhAva meLavavAnI paNa eka kaLA che. e mATe prathama te ApaNe zarIra ane manane majabUta banAvavA paDaze. mana majabUta haze te zarIra majabUta banaze ja. mana ane zarIra evAM majabUta banAvavA joIe ke ekeeka Indriya aMkuzamAM heya. jema IcchIe tema tenI pAsethI kAma laI zakIe. guru dattAtreyanI vAta paNa ghaNuM jANatA haze ke nadI, jhADa, kUtare vagere 24 temanA guru thayA hatA. e kevI rIte ? kema ke e jhADane te jhADa tarIke bhUlI gayA. temaNe vicAryuM ke he ! A jhADa kevuM! pite tape che ane bIjAne ThaMDaka Ape che. pite sahana karIne bIjAne sukha Ape che. A bhAva Avyo eTale temane jhADamAM gurUpa dekhAyuM. pANI vize ke vijJAnazAstrI kaheze ke pANImAM zuM? aikisajana ane hAIDrojana bhegAM maLe eTale pANI bane. paNa bhakta haze te kaheze ehe, A pANI kyAMthI AvyuM? A te TheTha pahADamAMthI keTalAMyane pitAnI zItaLatAthI ThaMDaka ApatuM ApatuM vahetuM ahIM sudhI AvyuM. Ama baMnenI daSTi judI judI che. eTale ApaNane zALAomAM game tevA niSNAta zikSako bhaNAvatA haze tethI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidyArthInI sAdhanA ApaNuM bhaNutara pUruM thai javAnuM nathI. emAMthI kaMika bhaNAze paNa e bahu mahattvanuM nathI. paNa ApaNI draSTi badalAvI joIze. keI zikSaka ApaNane bhaNAve ema nahIM paNa ApaNe enI pAsethI amuka bhaNI levuM che ema vicArIzuM te te zikSaka pAsethI joituM jJAna kaDhAvavAnuM saraLa paDaze. hA, e mATe prema joie. e prema dilamAM ucheravA che. mAre te| sadAcAranI mUDI meLavavI che, evI draSTie zikSaka pAse javAnu che. keTalAka mANase indravarNI jevA DAya che. IndravarNInA phaLanI jema te prathama dRSTie bahu ja sarasa lAge. paNa e phaLane khAvA jAe te ? vaLI keTalAka mANase nALiyera jevA DAya che. keAparUM khAvA mATe ApaNe nALiyera levA jaIe te zarUAtamAM tenI ceATalI ja hAthamAM Ave. pachI kaThaNu bhAga Ave. te dUra kare tyAre suMdara kAparUM maLe. eTale nALiyeranuM kaparuM khAvuM hoya te ceATalI ane kAcalI dUra karavAnuM kaSTa veThavuM paDe. paNa cATalI ke kAcalI kADhatAM kaMTALA Ave tA kAparuM na maLe. ema kahevAya che ke vinAkhAjI nALiyera jevA che. zarUAtamAM emanI pAse rahenAra trAsI jAya. AkhA divasa takalI kaMtAve, tunAI karAve, kAma karAve ane kaMI bhaNAvatA na jaNAya. paNa emanI pAse rahenAra vidyAthI emAM meM tejasvitA joI che, kuzaLatA joI che, je kAma hAtha AvyuM tene pArA pADavAnI dhagaza joI che. kemake emaNe sAdhanA karI che. ema ApaNe aneka kuTevAvALA chIe. e kuTevAne cheDanAra mANusa ApaNane na game ema mane. paNa je Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidyArthInI sAdhanA vidyAthIne sAdhanA karavI che teNe kuTe choDavI ja joIe. ane e cheDavI kaThaNa che. mATe ja tene tapazcaryA kahe che. sAdhanA mATe anukULa vidyAlaya ke AzramamAM jeTaluM samaya rahIe teTale samaya evI tapazcaryA karIe. tyAra pachI grAmasevAnI bhAvanAthI gAmaDAmAM jaIe ke ghera jaIe. vidyArthI tarIke je sAdhanA karI haze te jiMdagImAM kAma Avaze. amuka zIkhavyuM haze te kadAca bhUlI javAze, paNa sAdhanA nahi bhulAya. vaheluM UThavuM e ja phakta mahatvanuM nathI. paNa reja reja ApaNane manamAM ema thatuM hoya ke kyAre e vakhate UThuM, kema moDo na paDuM, enI tAlAvelI ApaNane sAdhanA karAvaze. jelamAM kahete ke ahIM rahIne ja kaMIka ne kaMIka kAma kare. tamane kAma ApatA nathI paNa zodhI le. tame daLo ane leTa thaze te bhale jelane maLe, paNa kAma karavAnI Teva paDaze, tene kaI laI javAnuM nathI. e Teva pADavAne athavA paDI hoya te tene kAyama rAkhavAnA rasa ane tanmayatA jenAmAM hatAM teo te jelamAMthI ghaNuM laI gayA. gItAkAra kahe che ke je satata ega kare che tene huM buddhi ApuM chuM. kega kare eTaluM ja nahIM paNa satata karavo joIe. ema satata vega karavAthI zuM maLaze tenI khabara nathI. e yuganuM phaLa kayAre maLe ? ApaNe bhAge AvelA kAmamAM tanmaya thaI jaIe tyAre, te ya bhaktipUrvaka tanmaya thaIe te ja. vIzInA kherAka ane mAnA hAthane kherAkane vicAra karIe te vIzInA kherAkamAM svAda haze, paNa mAnA khorAkamAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidyArthInI sAdhanA je bhAva haze te pilAmAM nahIM hoya. mAnA khArAkamAM prema bharyo haze. e khorAkamAMthI premabhAvanA jAgaze. kahe che ke anna evA oDakAra. ene artha e ke premavALA kherAkamAMthI prema jhare. mAtA dhamAM hoya ane bALakane dhavarAve te bALakane e dhAvaNa na pace, paNa UlaTI thaI jAya. huM jyAre pATaNavADIyAmAM kAma karatuM hatuM, tyAre huM divasamAM keTaluM cAlate, zuM khAte, tApa che ke TADha, divasa che ke rAta, tenuM mane bhAna rahetuM na hatuM. je kAma sAme AvatuM temAM tanmaya thaI jatuM. ane mArA jevA taddana ajJAna mANasane e kAmamAM je madada maLatI te mArI kalapanAmAMya na hatI. eka vakhate eka jaNane phAMsIethI cheDAvavAnA prayatnamAM huM hatuM, tyAre pAMca varSanA eka chokarAnI aNadhArI madada maLI, ane pele phAMsInI sajAmAMthI ugarI gaye. Aje huM evA prasaMge vicAra karuM chuM tyAre mane lAge che ke kArya pratyenI mArI bhaktipUrvakanI kriyA ane tanmayatAne lIdhe ja ema banatuM hatuM. bhaktipUrvakanI kriyA eTale niSThA-bhAvanA. mA bALakane kevI rIte uchere che? bhaktithI e rAtadivasa joyA vinA tenA jIvana pAchaLa pitAnI jAta ghasI nAkhe che. dAyaNa evI rIte nahIM ucherI zake. e enA zarIrane ucheraze, paNa emAM prema, bhakita, ulAsa nahIM bharI zake, ane chatAM tene pitAnI pharaja barAbara bajAvyAne saMteSa haze. jyAre mAtAne potAnA bALakane khUba ja premapUrvaka ucheratAM chatAM tene potAnI pharajamAM khAmIo rahI gaI jaze. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidyArthInI sAdhanA koI bhaNelI mAne bALa-ucherane nibaMdha lakhavAnuM kahe che te mUMjhAI jAya tene te pitAnA bALakanI aneka khAmIo rahI gayAnuM bhAna heya. ane je paMDitane bALaucherane nibaMdha lakhavAne heya te eka suMdara pustaka lakhI zake. paNa e paMDitanA nibaMdhamAM UMDANa ane anubhava na hoya. eTale, jIvanane jovAnI daSTi badalavI joIe. e mATe ApaNuM dilamAMthI prema kara joIe. e mATe tyAga- bhAvanA keLavavI joIe. sAmA mANasamAM kuTuMbabhAvanA turata na jaNAya te ciMtA na karavI. ApaNe sAcA ane jAgRta haIzuM te e bhAvanA Avaze ja. brahmacArIne pILAM kapaDAM ane saMnyAsIne bhagavAM kapaDAM paheravAnAM hoya che. ema zAthI? saLagatA kelasAne raMga bhAga hoya che. jyAM sudhI kelasAmAM vAsa hoya che tyAM sudhI gaMdha hoya che. ane vAsa jatI rahe eTale gaMdha gaI ane kelasAne raMga bhagave thaI gaye. evI rIte vAsanA vinAne hoya te saMnyAsI. brahmacArInAM kapaDAMne raMga pILe heya che. pILo raMga zabane hoya che. guru pAse brahmacArI jAya tyAre pitAnA zarIra ane aMta:karaNa guru pAse dhare ne kahe ke, A bAhya ane aMtara zarIra tamane sepyAM. have temane jema ghaDavAM hoya tema ghaDe. aMta:karaNano artha aMtaranAM sAdhana-mana, citta, buddhi ane ahaMkAra. prathama manamAM saMkalpa thAya. citta e saMka95ne vaLagI rahevAnuM kAma kare. buddhi e saMkalapa anusAra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidyAthInI sAdhanA vartavAne nirNaya kare. ane ahaMvRtti e saMkalpane pAra pADavAnuM kAma kare. zarIra enuM sAdhana bane. Ama pAMca sAdhana thayAM. te pAMce ya gurune sepe. e uparathI brahmacArInAM kapaDAMne raMga pILo hoya che. e enuM bAhya cihna che. paNu gurune A soMpavAnI vRtti kyAre thAya? ene eTalI khAtarI hoya ke emanI pAse rahevAmAM kaSTa paDaze paNa kadI akalyANuM thavAnuM nathI. je evI khAtarI na hoya te e vidyAthIe eka kSaNa paNa emanI pAse rahevuM na joIe. ane evI khAtarI hoya te badhI kriyAo jJAnapUrvaka karavI joIe. evI kriyAo karatAM zarIra sukAya, ghasAya ke cholAya tenI cintA na karavI joIe. zarIra sAme ja joyA karavuM na joIe. tene kahAgaruM banAvavuM joIe. tene jeTaluM karIe eTaluM te suMdara thAya. haLanI kezane raMga ke hoya che? sapheda. leDhAne raMga sapheda hoya che paNa kALo dekhAya che. te tene uparane mela che. pramAdI letuM meluM-kALuM hoya che. tema ja kasAyelAM zarIra ane pramAdI zarIra viSe samajavuM. ApaNe halakA phUla jevA hovA joIe. ApaNe du:kha veThavAnuM nathI, paNa duHkha bhegavavAnuM che. veThavAmAM duHkha che, bhegavavAmAM majhA che. veThavAmAM asahAyatAne bhAva che. bhegavavAmAM jJAna che. eTale jJAnapUrvaka bIjA mATe ApaNI jAtane ghasI nAkhavAmAM AnaMda Ave evA ApaNe banavAnuM che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidyArthInI sAdhanA ekalavyane aMguTho ApavAmAM keTale harSa thaye hatuM! evI rIte ApaNI jAta bIjAnA khapamAM AvavAnI taka maLe tyAre AnaMda tha joie. eTaluM karI zakIe te - bIjA pramANapatranI jarUra na rahe. brAhmaNanI jaI e evI jAtanuM pramANapatra che. upavItane artha upa eTale pAse, vi eTale vizeSa prakAre, Iti eTale gaye. gurunI pAse vizeSa bhAve gayelAne ja upavIta hoya. upavIta dhAraNa karelI hoya te pahelAM ema samajatA ke teNe bAra varSa sudhI tapa karyuM haze. vidyArthI - jIvana pUruM thayA bAda tenA AcAre ja evA che ke te joIne ja keI samajI jAya ke A saMskArI che. eTale so tene bhAvathI AvakAratA. pramANapatra dharyA pachI je kaI bolAve te jANavuM ke te bharyo ja nathI. pramANapatra evAI gayuM hoya te te bhaNa zuM? tenA manamAM ema thavuM joIe ke mAruM pramANapatra huM ja chuM. te je kharekhara jIvatAM zIkhe haze te tene jIvanamAM rasa Avaze. ane mRtyu Avaze te ya haste meMe javAne AnaMda haze. nahIM te aparAdhIne kerTamAM belAve ane paga DhIlA thaI jAya ema, jeNe koIne mATe jIvI nahIM jANyuM hoya te mRtyu pAse AvatAM tenI sthiti duHkhada banI jaze. evI ApaNI sthiti na thAo. Aje zALAo ke kolejomAM javAbadArI ke jokhamadArI * uThAvavAnuM kayAMya zIkhavAtuM nathI. e bhAre khAmI che. nAnA kAmamAM paNa jokhamadArI che. ane je nAnAM kAmenI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidyArthInI sAdhanA jokhamadArI uThAvI jANe che, te ja meTAM kAmanI jokhamadArI uThAvI zakaze. nAnuM kAma karavAmAM bhUla na thAya e jokhamadArI AvI. evI jokhamadArI uThAvavAmAM duHkha Ave, tyAre sAruM mAnavuM. evA duHkhathI nAsIpAsa na thatAM tene bhegavavuM. ema karatAM du:kha sahana karavAnI Teva paDaze. jokhamadArI Avaze eTale tene samajavAnI kaLA paNa zIkhavI paDaze. huM visApura jelamAM hatuM tyAre mane vIzInuM kAma saMdhyuM hatuM. te vakhate 2000 bhAIonI rasoI banatI hatI. amArAmAMnA eka bhAIne garama garama roTale ane DuMgaLI khAvAnuM mana thAya, eTale koI na dekhe ema laI jAya. jyAre mane kAma saMpyuM ane A meM jANyuM, tyAre mane vicAra AvyuM ke 2000 jaNanA 4000 jeTalAmAM eka reTalAne hisAba kaMI na gaNAya, paNa temAMthI huM keAIne kaMI kema ApI zakuM? ane mArI javAbadArIne khyAla karatAM mane thayuM ke koI ne kaMI paNa levA na devAya. pelA bhAI te AvyA, ane roTale upADayo. meM temane samajAvyA ke A reTalA para tamAre adhikAra che? emaNe kahyuM ke, ATalAmAM zuM ochuM thaI javAnuM che? pAchaLathI vadhe che, paNa khUTe che kharA ? ' kahyuM, "tamArA rezananA roTalA tamane pere maLe che. e uparAMta vadhAre mArAthI tamane zI rIte levA devAya? eTale huM nahIM levA dauM." pelAe jaNAvyuM ke huM laI javAne. bIje prasaMge te bhAI hasatA hasatA AvyA, ADI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidyArthInI sAdhanA 11 avaLI vAta karatA gayA ane huM na jANuM tema roTalo saMtADo. temane khyAla nahIM ke e raTale joye che. eTale te te theDI vAre hasatA hasatA pAchA cAlyA. meM bAraNe jaI temane kahyuM ke pele bagalamAM raTale saMtADayo che te ApI jAo. te DaghAI gayA ane roTale pheMkI jatA rahyA. paNa mArA para cekI rAkhavA lAgyA ke A mANasa rasoDAmAMthI hakka karatAM vizeSa te nathI khAte ne? eka vakhata prasaMgavazAt bapora pachI mAro hakkane riTale vIzImAM besIne khAtuM hatuM, e eka bhAIe joyuM. teNe pelA bhAIne kahyuM: te bhAI zikAra hAthamAM AvyuM jANI hasatA hasatA AvyA ane kahyuM, "mahArAja, kema roTale khAo che ne? ThIka, ThIka," ema kahI garva levA lAgyA. meM jaNAvyuM ke mArA bhaththAne roTalo maLe paNa dALa nathI maLI; eTale zaTale ekale khAuM chuM. te bhAI zaramAI gaye. rasoDAmAM rahenAra ane kAma karanAra gaLanI kAMkarInI corI kare te sAdhanAnI daSTie bahu bhayaMkara che. kiMmatanI daSTie kaMI nathI. AvA prasaMge ApaNuM dilamAM maMthana thavAnuM. devAsura saMgrAma thavAne. tenI parIkSA keNa kare? ApaNe pite ja. AvI nAnI nAnI jokhamadArI ApaNe pAra pADIzuM, te duniyAne mahAsAgara ApaNe sahelAIthI pAra karI javAnA. samAja ApaNAthI nirbhaya banaze. vaLI ApaNe te bhUlanA bhaMDAra chIe. eTale bhUlamAM lapasI na jaIe, te mATe ekabIjAnI madada levI joIe. TesToyanI vArtAnA traNa sAdhunI jema ekabIjAne vaLagavuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidyArthInI sAdhanA eTale ApaNe ekabIjAne Teke karIe ane keI ne lapasavA na daIe. lapasaNuM hoya ke nadIne pravAha hoya te temAM thaIne javA mATe ApaNe ekabIjAne hAtha pakaDIe chIe. tema saMsAramAM aneka jAtanAM pralobhane che, temAMthI bacavA mATe ApaNe ekabIjAne sahAya karavI joIe. ApaNe badhA eka kuTuMbanA chIe, ema samajIne ekabIjAnI madadathI ja AgaLa vadhI zakIzuM. vaLI svabhAva ane duSTatA judI vastuo che. svabhAva vAta karavAnuM hoya te nukasAna thAya. paNa vAta karavA pAchaLa duchatA hoya te te bhayaMkara che. svabhAva te ApaNe eka vakhata oLakhI laIe eTale saMbhALI laIe. jema baLada kAma karate hoya paNa zIMgaDuM mAravAnI TevavALe hoya te tene dhaNI vecI deze nahIM, ke mahAjanamAM nahIM mUke, paNa tenI pAse kAma letI vakhate zIMgaDAthI sAvaceta raheze. paNa je kAma ja na Apate hoya ane zIMgaDuM mAryA karatuM hoya te dhaNuM tene rAkhaze nahIM, ane mahAjanamAM mUkI Avaze. ema mANasa kaMI karato na hoya te tenI lAte keNa khAya? eTale svabhAva nabhAvI zakAya, paNa duSTa buddhi na hovI joIe. e mATe sAdhanA karavI joIe. ApaNe khUba bhaNyA hoIe paNa je sAdhanA nahI karI hoya te lAlacenA vAvAjhoDAmAM TakI nahIM zakIe. eTale vidyAthIone huM eka ja sUtra dhyAnamAM rAkhavA bhAra daI sUcavavA IcchuM chuM ke -"sAdhanA kare, zarIra kase ane AtmAne tejasvI banAve." Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ prArthanA zA mATe? ApaNe roja savAramAM prArthanA karIe chIe. amuka kaleka bolIe chIe. amuka samaya thaye eTale te pUrI thaI gaNIe chIe. e loka, dhUna vagere belIe eTale prArthane thaI na gaNAya. paNa AkhA divasamAM ApaNe aneka kAma karIe chIe, ane aneka prasaMge Ave che. emAM ApaNe buddhithI samajatA hovA chatAM nizcaya pramANe vatI zakatA nathI. jemake mAMdo mANasa hoya te jANe che ke tene mATe bhAre kherAka khAvo jhera samAna che. tAvavALAne kaDhI nuksAna kare che. tema chatAM te khAI jAya che. enI jIbha ene vaza nathI, eTale ATalAmAM zuM? eTalAthI kaMI nukasAna nahIM thAya; ema vicAra Ave che ane tene vaza thAya che, ane duHkhI thAya che. kemake tenAmAM nirbaLatA che. evI rIte saMsAramAM sagAMsaMbaMdhI che, te badhAM sAgaranAM pANI jevAM che. emAM ene aneka prasaMge Ave che. bAramuM karavuM, zrAddha karavuM, badhA kuTuMbanuM piSaNa karavuM, e badhAmAM te prathama te gajarAjanI jema pitAnA baLathI jhajhUme che, paNa te jemajema chUTavA prayatna kare che tema tema te aMdara vadhu dhakelAtuM jAya che. kemake te pANImAM che eTale sagAM-vahAlAM, mA-bApa vacce che. emanA taraphanI mAyAmAM che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ '14 prArthanA zA mATe? jyAre e badhI mAyAne pheMkI de che ane Izvara para pitAnA hRdayamAM rahelA Atmatatva para bharose rAkhe che ane bAhA jagata para AdhAra nathI rAkhato tyAre te bacI jAya che. mANasa potAnA baLanA abhimAnathI karavA jAya che, tyAM te phasAya che. paNa AtmabaLathI eTale IzvarabaLathI prayatna kare che, te saphaLa thAya che. evI rIte savAre UThatAM veMta samajIe chIe ke A divasa Ugaze eTale dharma pramANe jIvana jIvavAmAM mArI nabaLAIo ADe Avaze. tethI prabhu pAse prArthanA karIe chIe ke tuM mane eTaluM baLa Apa ke e muzkelIo sAme thaIne paNa huM dharma sAcavI zake ane dareka prasaMge tane na bhUluM. ApaNe sukha mAgatA nathI, ane na mAgavuM joIe. paNa sukha prApta karavAnuM baLa mAgavuM joIe. koI bhUkhyuM hoya tene haMmezanI bhUkha kADhavAne raste karI Ape te madada sAcI gaNAya. bhUkha lAge tyAre khAvA ApavAmAM te DI vAra sudhI zAti ane sukha lAgaze. paNa pachI te peTa hatuM tevuM khAlI ja thaI javAnuM. eTale khAvA ApavAnuM karatAM khAvAnuM meLavI levAne raste karI ApavAthI ApaNe tene sAcI madada karI zakIe chIe. e mATe ApaNe Izvara pAse sukha, dhana vagere na mAgIe, paNa dharmamaya mArge jaIne sukha tathA dhana meLavI zakAya evuM baLa mAgIe. evI ja rIte sAMja paDe eTale ApaNA AkhA divasanA jIvanane vicAra karIe. ane je ApaNane saphaLatA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ prArthanA zA mATe? maLI hoya te prabhune upakAra mAnI rAtri daramyAna sukhabharI nidrA Ave ane svamamAM ya sArA bhAva Ave evI prArthanA karIe. divasanA keI kAmamAM niSphaLatA maLI hoya te vicArIe ane bhagavAnane kahIe ke teM te mane madada karI, paNa mArI nabaLAI eTalI badhI che ke huM tAre raste cAlI zakyo nahIM. ane evI pitAnI nabaLAImAM tene huM paNa AvI jAya. tema chatAM satata puruSArtha karavAne saMkalpa paNa sAthe vadhArate jAya ne bhagavAnane kaheze ke have huM vadhu jAgrata rahuM, huM vadhu puruSArtha karuM, evuM baLa Apaje. ema savArasAMja re ja bhagavAnanI prArthanA dilamAM thatI ja hoya. evI rIte prayatna karatAM karatAM satata prArthanAmaya jIvana thaI jAya. (OF: na Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ yajJane mahimA cajJa eTale ghasAvuM. A jagata yajJathI TakI rahyuM che, eTale ke ekabIjAnA ghasArAthI TakI rahyuM che. ke keIne mATe ghasAya ja nahIM te kSaNabhara jagata Take nahIM. paNa Izvare racanA ja evI karI che ke svAbhAvika rIte dareka ghasAya ja che. ApaNane prabhue be zarIra ApyAM che: (1) dhULa. zarIra (2) sUkSma zarIra-mana, buddhi, citta ane ahaMkAra. A baMne zarIra ApaNane keInA ghasArAmAMthI maLyAM che. prathama ApaNI mAtAne dhAvIne ApaNe meTA thayA tenI pAsethI amuka vakhata piSaNa maLyuM. pachI pRthvI mAtA ApaNane AkhI jiMdagI sudhI paDyuM che. gItAmAM kahyuM che ke je le che ane pAchuM nathI Apate, te cAra che. pRthvI mAtA ApaNane poSe che, paNa ApaNe tene kaMI pAchuM ApIe chIe ke nahIM te tapAsIe. pRthvI kevI rIte pASaNa Ape che? eka bIja hoya. tene ApaNe jamInamAM nAkhIe. bIjamAM jIvanatatva hoya che. te jamInamAM paDe che tyAre garamI utpanna thAya che. tenAthI bIjanAM ta ogaLe che ane temAMthI aMkura phUTe che. e aMkura bIjanuM badhuM jIvanatatva khAI jAya che, ane pite vadhe che. jeTaluM te upara vadhe che, teTaluM nIce paNa jAya che. bIjanuM tatva pUruM khavAI jAya che, tyAre aMkura Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAne mahimA 17 jamInane dhAvavA mATe nIce jAya che ane upara vadhe che. e bIja pitAne anukULa tatte jamInamAMthI cUse che. jema lImaDe ane A sAthe sAthe hoya; paNa te pitAne anukULa tatte bhUmimAMthI cUse che. tethI AMbA para mIThI kerI thAya che ane lImaDA para kaDavI lIMboLI thAya che. upara kahyuM te rIte bIjamAMthI je cheDa thaye, te bhUmine dhAvIne maTe che. pazupaMkhI bhUmine dhAvI zakatAM nathI. temaNe e choDane upaga karyo ane temAMthI piSaNa meLavyuM. gAya, bheMsa jevAM prANI te ghAsa khAya che. temAMthI na pacAvI zake tevAM to te pAchAM Ape che ane te khAtara tarIke pRthvI mAtAne pAchAM maLe che. pacelAM temAMthI dUdha thAya che. tene manuSya upagamAM le che. vaLI ghAsane vadhavA daIe te tenAM badhAM tavALAM bIja pedA thAya che. temAM bIjanI zakti hoya che. temAMthI manuSya poSaNa meLave che. jyAre ghAsamAM dANuM thAya che tyAre te bIjanuM kAma pUruM thAya che. eTale te ghAsa sukAvA lAge che. e dANAmAM jamInamAM rahelAM badhAM jIvanata Ave che ane te khAIne mANasa jIvanatatva meLave che. ApaNe joyuM ke jhADa ane pazu pitAne na pace tevAM badhAM tatte pRthvI mAtAne pAchAM Ape che ane e ta laIne pRthvI mAtA tene pacI zake tevA rUpamAM ApaNane pAchAM Ape che. je ApaNe paNa jhADa ane pazunI jema pAcana na thayelAM to pRthvI mAtAne pAchAM na ApIe te ApaNI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ yajJano mahimA mAtA garIba ja banI jAya ne? te ApaNane navAM ta pAchAM kayAMthI ApI zake? atyAre ApaNe na pacelA padArtho pAchI nahIM ApIne yajJane bhaMga karIe chIe. sUrya paNa yajJa kare che. tenI garamIthI vanaspati khIle che, ane durgadhI dUra thAya che. eTale je durgadhI phelAve che, te yajJane bhaMga karanAra che, cAra che ane pApI che. sugaMdhI ane durgadhI zI cIja che te jANe che? sugaMdhI auSadhi che. phUla ane vanaspatimAMthI parAgane pavana uDAvI lAve che ane te parAga zarIrane taMdurasta rAkhe che. tethI te sugaMdhI banI. durgadhImAM paNa paraga che. te zarIrane regIluM banAve che. pUratI garamI nahIM maLavAne kAraNe kherAka ane bIjI vastuomAM saDe thAya che, ane e saDAmAMthI bArIka kaNe nIkaLe che. te ApaNane narI AMkhe dekhAtA nathI. te nAka vATe ApaNane maLe che. cIjone durUpayoga thAya che, tyAre temAMthI dudha nIkaLe che. maLa jAgatI jamInamAM nAkhe te tene te pitAnAmAM meLavI le che ane te mATI kImatI bane che. je te bahu UDe che jyAM sUryanAM kiraNe pahoMcI zakatAM nathI) nAkhavAmAM Ave te te UMghatI jamInamAM nAkhyA gaNAya che. tethI jhaTa upayogI banatuM nathI. je maLane khulle rAkhavAmAM Ave te te jamIna sAthe maLI zakatuM nathI ane durgadha phelAve che. prabhu dayALu che ane nyAyI paNa che. te eka nyAyI ja heta te ayajJa karanArAone bhAre sajAo karatAM paNa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAne mahimA te dayALu hovAthI ApaNe bhUla karIe chIe te paNa ApaNane pATha Ape che. Aje ApaNane kayAM thuMkavuM tenI ya khabara nathI. kyAM pezAba kare, kyAM maLavisarjana karavuM, vagerenuM kaMI ja bhAna nathI. tema chatAM Izvara ApaNane nabhAve che, e enI dayA che. Aje eka mANasa adharma kare che, temAM te pitAne nukasAna kare che eTaluM ja nahIM, paNa samAjane paNa nukasAna kare che. jagatamAM tapa ane bhega baMne sAthe sAthe cAle che. ekaluM tapa kare te sukAI jAya ane ekale bhega kare te phiko paDI jAya. jema khullAmAM choDa sUryane tApa sahana kare che ane mULa pANImAM heya che, tyAre te lIluMchama bane che. ane vaNachA nIcene che. sUryane tApa sahana karatuM nathI tyAre te pILo paDI jAya che. ema tapa ane bhega baMnenI jarUra che, paNa te baMne yajJAthe thavAM joIe. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ varNAzrama dharma [1] hindu eTale? hindu dharmamAM varNAzramanuM sthAna anekhuM che. duniyAnA bIjA dharmo karatAM hindu dharmanI vizeSatAonuM eka kAraNa e che, ke teNe varNAzrama dharma sthA. jagatamAM varNAzrama dharma badhe ja che. paNa hindu dharme tenI paddhatisaranI lejanA karI, tethI samAja vyavasthita thaye. Aje hindunI vyAkhyA viSe keIne pUchIe te judA judA javAba maLaze. zuM ceTalI rAkhe, muDadAMne bALe, kapALe cAle kare, te hindu che? nA. je eka ja Izvarane mAne che, te hindu che? nA. je mAMsAhArI nathI te hindu che ? nA. je gAya pALe te hindu che? nA. evuM evuM te bIjA paNa karatA hoya che. tyAre hindu keNu? je varNAzrama dharma pALe che te hindu kahevAya khare. varNAzramane artha varNAzramane artha karavA jaIe te tenI utpatti varNa + Azrama zabdamAMthI thaI che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ varNAzrama dhama varNa = raMga. Azrama = sthAna-sthAna pramANe prakAra. jagatamAM dareka vyaktinuM sthAna zuM e nakakI karanAra dharma te varNAzrama dharma. jAti ane karma (kArya ) pramANe mukhya cAra vibhAga karyA. jagatamAM tenuM sthAna gItAmAM bhagavAne kahyuM che - cAturvaNya mayA sRSTaM guNakarmavibhAgazaH / guNa ane karma pramANe cAra vibhAga karyo. jagatamAM je kAryo karavAM jarUrI che, tene cAra bhAgamAM vaheMcI dIdhA. jagatamAM jJAna, zakti, saMpatti ane sevAnI jarUra che. jyAM joIzuM tyAM A cAra cIjo dekhAze. jema avAjamAMthI zabda zodhAyA ane temAMthI bhAva zodhAyA; tevI rIte samAjanAM sAmAnya karmomAMthI uparanA cAra vibhAga maLyA. dareka vibhAgamAM cAre ya zaktio vattA ochA pramANamAM che. jemAM je zakti vizeSa che tene tene mAlika TharAvyuM. jenAmAM jJAna prAdhAnya hatuM tene brAhmaNa kaho. je tenAmAM phakta jJAnanI vizeSatA hoya te jJAnapradhAna che ema kahI zakAya. paNa te pitAnuM jJAna samAjanA kalyANamAM vApare e mATe tene brADhANa kahyo. huM jJAnAti grAhyA bahAne oLakhIne te tarapha jAya che te brAhANa. tethI te pitAnuM jJAna vizvane arpaNa kare che. zaktipradhAna te kSatriya. ane te zakti samAjanA kalyANa mATe kharce te mATe tene kSatriya kahyo. saMpattipradhAna te vaizya, ane sevApradhAnane zuddha kaho. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 varNAzrama dhama brAhmaNu--manu mahArAje brAhmaNanI vyAkhyA ApatAM kahyu che ke: adhyayanaM adhyApanaM, yajanaM yAjanaM tathA / dAnaM pratigrahazcaivaM brAhmaNAnAmakalpayat // je bhaLe ane bhaNAve te brAhmaNa, kSatriya, vaizya ane zuddha badhA bhaNe paNa bhaNAve nahIM. kemake bhaNAvavAnA adhikAra brAhmaNane maLyuM. kemake tene bhaNAvatAM AvaDe che. te bhaNatI vakhate peAtAne mATe nahIM bhaNe paNa samAjanA kalyANunI draSTi rAkhIne bhaNe che. te jyAre ka MIka navuM jANaze, tyAre tenA dilamAM tarata ja thaze ke A jJAna samAjane kayAre ApI dauM? vaLI e jJAna meLavIne tene pacAvI, rasa karIne samAjane Apaze; jethI te mIjAne jhaTa pacI jAya. jema mAtA khArAka khAya che, ane tene pacAvIne, tenuM dUdha karIne bALakane Ape che, tema brAhmaNa samAjamAM jJAna Apaze, ane samAjane navuM navuM jJAna ApavA mATe te satata jJAna meLavatA raheze. evI rIte yajJa kare ane karAve. yajJanA aghI hAmavuM nahI, paNa peAtAnI jAtane hAmI devI, ghasI nAkhavI tenuM nAma yajJa. brAhmaNa peAte peAtAnI sarva zakti samAjanA kalyANu khAtara hAme che ane jagata pAse haiAmAve che. kharI rIte AkhuM jagata yajJa kare che. jo yajJa na kare te jagata Take nahIM. yajJa vinA sRSTi nabhe nahIM. tethI gItAjImAM bhagavAne kahyuM cheH saMdha yAt manA durthI......... Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23. varNAzrama dharma yajJamAMthI sRSTi utpanna thaI. tenuM kAraNa e ja ke ghasArAmAMthI navuM utpanna thaI zake. eTale yajJa badhAe karavAne ja hoya che. paNa A yajJa karAve ke brAhmaNa kemake te ja lAyaka che. sUrya yajJa kare che paNa karAvI zakatuM nathI. paNa brAhmaNa prathama pite ghasAIne bIjAne tema karavAnuM zIkhave che, eTale tene yajJa karAvavAne adhikAra Ape. brAvaNa dAna le ane Ape. vaizyane dAna levAno adhikAra nathI, paNa brAhmaNa dAna laI zake che. kAraNake te samAjane anekagaNuM karIne Ape che. tenI pAse je kaMI zakti-jJAna che te jagatane prathama ApI de che. tethI tene dAna levAne adhikAra maLe. enA svabhAvamAM ja e vastu paDelI che. jemake e pANI pIvA lATe laIne jaze, tyAre pANI pIdhA pachI leTe bharIne laI jaze, jethI keIne ya upagI thaI zakaze. evI rIte te je kaMI kriyA karaze tenI pAchaLa tenI cokkasa daSTi haze. ane evI Teva paDI jaze ke ene vicAra kara nahIM paDe, chatAM ya tenI kriyA kalyANakArI thaze. samAjamAM ajJAna praveze te samajavuM joIe ke brAhmaNa dharmane nAza thaye che kSatriya-kSatA jhAre ya kSatriyaH | ghAmAMthI bacAve te kSatriya-lekene ApattimAMthI bacAve te kSatriya. kSatriya catura hoya, tenAmAM jJAna hoya ane Izvaraprati zraddhA hoya ! te yuddhamAM pAcho na ho. yuddha karatAM pahelAM vicAra kare, paNa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ varNAzrama dharma yuddhamAM jhaMpalAvyA pachI pAcho na haThe. sAme meta dekhAya te ya te pAcho na haTe. mRtyune bheTe paNa hatAza thaIne pAchA na phare. Apatti Ave tyAre te vadhu tejasvI thAya. ApattithI gabharAya te kSatriya nahIM. zakti te ghaNAmAM hoya che. rAkSamAM ochI zakti hatI ? paNa te pitAne mATe jIvyA hatA. eTale je pitAnI zaktine upaga pitAne ja mATe kare te kSatriya nahIM paNa rAkSasa che. kSatriyane dharma samAjanuM rakSaNa karavAnuM che. jyAM rakSaNanI jarUra paDe tyAM kSatriya pahoMcyuM ja hoya. samAjanuM rakSaNa karavAnI zakti ochI thAya athavA nAza pAme te kSatriya dharma nAza pAmya gaNAya. vaizya-uttarA' = praveza karavuM. samAjamAM je praveza kare te vaizya. samAjamAM vaizya hoya te samAja khIle ane Take. eTale A zabda saMpattivAcaka che. saMpatti utpanna karavI ane samAjanA dareka aMgane pahoMcADavI, e vaizyanuM kArya che. je samAjanuM eka aMga khIle ane bIjuM karamAya te samajavuM joIe ke vaizya dharmamAM kyAMka khAmI che. enA vize manu mahArAje kahyuM che: pazUnAM rakSaNaM dAnaM IjyAdhyayanameva ca / vaNikyaM kuzIdaM caiva, vaizyasya kRSimeva ca / tenuM kArya pazunuM pAlana karavuM, khetI karavI, vepAra kare, dAna ApavuM, vagere che. vaizya dAna le nahIM. kemake te pitAnA khapapUratuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ varNAzrama dhama 25 rAkhIne pachI bAkInI saMpatti samAjamAM vaheMce che, eTale tene dAna levAnA adhikAra nathI. brAhmaNu saMskRti race ane tenuM rakSaNa kare, ane te na saMskRtinA nAzanA sAkSI karI zake teA matane bheTa. paNa thavAne te jIvatA na rahe. kSatriya brAhmaNe racelI sa MskRtinuM rakSaNa kare, ane na karI zake teA te marI jAya. paNa vaizya samAjane peSe ane peSavAnuM na banI zake tA tene mATe te marI na jAya. zUdra--sevA kare, paricaryA kare. peAtAne mATe jIve. paNa te je kaMI kare temAM sAmAjika kalyANa thAya kharuM. Aje te zUdra halakA gaNAya che, paNa tema nathI. tenA sivAya samAja TakI na zake. ApaNe izvarane vizvakarmAnA nAmathI eLakhIe chIe. vizvakarmAM eTale kArIgarava. te varga zUdra che. vizvakarmAnA pAMca putrA gaNAya che lAkaDuM ghaDanAra lekhuM mATI "" ghaDanAra suthAra luhAra kuMbhAra paththara salATa ,, makAnanA raciyatA kaDiyA Ama kudarate je saMpatti pedA karI che temAMthI te upayAgI cIjo banAvIne samAjane TakAve che. eTale te va na hAya te samAja TakI zake nahIM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2} varNAzrama dhama vaizyane khetI karavI hAya tA haLa joie, kezu joie. te kANu Ape ? tene vAsaNa joie te kANuM karI Ape tene rahevA ghara joie te kANa karI Ape ? ane e vastuo vinA ekeya vargane cAle nahIM. mATe te ati upayegI che. Ama cAra varga athavA cAra vibhAga karyAM. e cAre vibhAga bhegA maLe tA ja samAja TakI zake. emAMthI eke varga na hAya te na cAle. jo samAjamAM e cAre vibhAga vyavasthita rIte peAtAnA dharma bajAve te samAja vyavasthita ane zAntithI jIvI zake. Ama cAreya varNa eka agarUpa jevA che. AnA khIjI rIte alaMkArika bhASAmAM paNa vicAra karavAmAM AvyuM che. brAhmaNu--vedamAM eka maMtra che : brAhmaNo svamukhamAsIt bAhUrAjanyaH kRtaH / uha 11 ... maMtra Ape, vicAra Ape, preraNA Ape te RSi sarSi kahe che te--r AMkha, 2 kAna, 2 nAka, 1 mAM. e sAteya AkhA aMgane preraNA Ape che, paNa peAtAnA mATe kai rAkhatAM nathI. ... AMkha jovAnuM kAma kare che, paNa tene temAM kaMi levAdevA nathI hAtI. evI rIte kAna sAMbhaLe che, paNa tethI kAnane kaI e sAMbhaLavAthI lAbha ke geralAbha thavAnA nahIM. brAhmaNa eTale mAthAnA bhAga. enuM kArya upara batAvyuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ varNAzrama dhama 27 te che. AkhA zarIramAM mAthuM upara che, eTale brAhmaNe e mAnyuM ke ame zreSTha chIe. zarIranA badhA bhAgamAMthI ke zreSTha ane keNa nIce? kharI rIte UMcanIcA jevuM kaMI che ja nahIM. dhaDa uparanA bhAgane mAthuM nAma ApyuM, tema AlaMkArika bhASAmAM tene brAhmaNa nAma ApyuM. ethI te meTe banI jatuM nathI. mAthuM haMmeza khulluM hoya che ane rahe che. AMkha, nAka, kAna, meM TADha, tApa ane varasAdamAM ya khullAM rahe che. je e khullAM na hoya te nukasAna thAya. vaLI mAthuM AkhA aMgane mukhya alaMkAra che. te UMcuM ane khulluM hovAthI haMmeza AgaLa tarI Ave che. Ama mastaka AkhA aMganuM bhUSaNa che. kSatriya-vAghurve varuM vIrya hAtha kSatriya che. kaI mAthAmAM phaTakA mAravA Ave, ke peTamAM lAkaDI khesavA Ave ke pagamAM lAkaDI mAravA Ave te hAtha rakSaNa karavA deDI jaze. ghA sahana karIne paNa hAtha badhAne bacAvaze, ane te haMmezAM khullA rahe che te pitAnuM kAma na kare te zarIrane nabhavuM muzkela thAya. be hAtha na hoya te te tadana eziyALuM banI jAya, gulAma banI jAya. gulAma mANasa jIvI zake khare, paNa tenA jIvanamAM prANa, AzA ke utsAha na hoya. vaizya-peTane vaizya kahevAmAM AvyuM che, tenuM rakSaNa karavuM joIe. badhe kherAka peTamAM jAya, eTale badhI saMpatti vaizya pAse jAya. e kherAkanuM lehI banIne AkhA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 varNAzrama dharma zarIrane pahoMcADavAnuM kAma tenuM che. jo e kherAka peTamAM ja rahe eTale parigraha kare te roga thAya. ane AkhuM aMga pILuM--phikakuM paDI jAya. eTale je saMpattinuM leAhI zarIranA aMgene joItA pramANamAM pahoMce, te zarIra sudaDha rahe. je kherAka peTamAM ja rahe che te maLarUpa banI jAya ane kIDA thAya-gaMdhAI UThe. tema saMpatti paNa eka ThekANe ja rahe te samAjamAM cora lUMTArA pedA thAya ane samAja bagaDe. vaizya badhI saMpatti pitAne tyAM bhegI karaze paNa te samAjane vaheMcI deze, ane pite reja khAlI ja raheze. jema peTamAM kherAka jAya che te pacIne lehI thAya che ane nakAme bhAga bahAra nIkaLI jAya che ane peTa khAlI ja rahe che. tevuM ja samAja vize paNa bane che. zraddha-paga-je paga majabUta na hoya te zarIra apaMga bane. enI paNa pratiSThA sthApI che. tame jANe che ke cAMlle kapALe karavAmAM Ave che, paNa cAMlle karavAthI pavitra na thavAya. pavitra thavA mATe badhA page lAge che, praNAma kare che. caraNaraja pavitra gaNAya che. mAthAnI raja kaMI pavitra gaNAtI nathI. joke pavitra thavA caraNAmRta le che. Ama pragatinI pratiSThA sthApI che. eTale zuddhanI pratiSThA rAkhavAmAM AvI che. kemake zarIranuM te aMge paNa eTaluM ja Avazyaka che, jeTalAM bIjAM aMge che. paga paNa hAthanI jema haMmeza khullA rahe che. tene gaMdakImAM-dhULamAM vadhu rahevAnuM hoya che. tethI tene vAraMvAra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ varNAzrama dharma dhAvAnI, sApha karavAnI jarUra che. A rIte cAre varNamAM koI paNa varganuM kArya halakuM nathI ane koI paNa apratiSThita nathI. Ama Akho varNa dharma eka aMgarUpa-parasparAvalaMbI che ane paropakAra mATe che. te eka vakhata zreSTha hate. Aje te bhraSTa thaye che ane te tUTa che. te tUTaTyA pachI mithyAbhimAna AvyuM. ADaMbara, DeLa AvyAM. kemake dharma cUkyA kharA, paNa dharmavALA te kahevarAvavuM che. eTale dekhAva kare paDe che, DeLa kare paDe che. varNadhama-"dharmamAM dhru dhAtu che. dhR eTale dhAraNa karavuM. jethI varNa Take te varNa dharma. e pramANe je vaDe gRha surakSita rahe te gRhama. eTale je TakAve che. sthira kare che, te dharma kahevAya. ene artha e thayo ke sthiratAne AdhAra dharma upara che. keTalIka vakhata evuM bane ke dharma dekhAvamAM hoya, paNa kharekhara na heya. eno artha dharmane DoLa hoya. evA oLathI TakAya nahIM tyAre te adharma che ema samajavuM joIe. lUMTa karIne dhana lAvIe te samAja na Take ane ApaNe paNa na TakIe. tethI tene adharma kahyo. varNadharmathI samAja Take che. temAM pitAnuM TakavAnuM AvI gayuM. mAthuM, AMkha, nAka, kAna vagere game teTalAM tejasvI heya paNa hAtha kAma na kare te? evuM ja dareka aMga vize che. tethI je dareka pitAne dharma atizaya cIvaTathI pALe, te te samAja mATe zreSTha che. pachI te brAhmaNa hoya ke zuddha hoya tenI harakata nahIM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ *e varNAzrama dharma AMkha jovAnuM kAma kare, paNa jhINavaTathI jue te tenI AMkha sArI che ema kahevAya. paNa tethI AMkhane kaMI lAbha thaye khare? nA. AMkhanAM vakhANa thayAM kharAM? kaI kaheze tenI AMkha samaDInI AMkha jevI che. nAka sAruM haze te kaheze tenuM nAka kUtarAnA nAka jevuM che, kIDInA nAka jevuM che. paNa tethI kaI AMkhane ke nAkane zaNagAraze nahIM. kemake te bIjAM aMga karatAM zreSTha nathI. teNe tenI pharaja barAbara bajAvI. tethI tene mAna maLaze. - Aje gAMdhIjIne badhA "mahAtmA' kahe che, mAna Ape che, kemake te pitAnI pharaja uttama rIte bajAve che. paNa e pite potAnI jAtane sauthI caDhiyAtA nathI mAnatA. Aje leko jema meTAInI kiMmata meLavavA mAgatA hoya che, tevuM te karatA nathI. tethI ja te mAnanIya che. eTale mAna ApavA gya che. ema badhA samaje che ane mAna Ape che. upara jaNAvyA pramANe Aje varNa dharma tUTI gayela che. paNa tema chatAM Aje kahIe chIe ke varNa dharma che ane tene cheDatA nathI. jema vAMdarI pitAnuM baccuM marI jAya teya chAtIethI choDatI nathI, tema ApaNe varNa dharma tUTI gaye hovA chatAM tene vaLagI rahyA chIe; ane choDIe chIe tyAre enA mATe tiraskAra keLavIne chaDIe chIe, tethI nukasAna karIe chIe. sAcuM kahIe te Aje varNa paNa nathI rahyo ane dharma paNa nathI raho. Aje brAhmaNa nAmuM lakhe che, rasaiyAnuM kAma kare che, ane luhAra paNa bane che. kArIgarane cheka zikSaka thAya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ varNAzrama dharma che. eTale vaNuM kyAM rahyo? evI rIte Aje pitAnI pharaja koNa bajAve che? samAja mATe koNa keTalA ghasAya che? Aje te pitAnA svArtha mATe AkhA samAjanuM akalyANa karatAM paNa ko acakAtA nathI. eTale dharma paNa nathI rahyo. tema chatAM janme brAhmaNa haze e kaheze ke huM brAhmaNa chuM ane zreSTha chuM, pachI game te dhaMdhe game te rIte karate hAuM. AvuM badhuM kyAM sudhI nabhe? ene bIjA loko brAhmaNa na kahe ane zreSTha na mAne te te AkhA samAjane nukasAna karavA taiyAra thAya che. pitAnA aMgata svArtha mATe AkhA samAjane nukasAna karyuM hoya evA dAkhalA ApaNuM dharmazAstromAM paNa che. droNAcAryanI vAta karIe :- te eka garIba ane samartha brAhmaNa hatA. paNa emane garIbAImAM zarama AvI. kharI rIte brAhmaNa mATe garIbAI bhArUpa che. te vidyArthI avasthAmAM hupada rAjAnI sAthe rahIne bhaNyA hatA. baMne sahAdhyAyI hatA. te drapadanA rAjyamAM rahetA hatA. pitAnA dIkarA azvatthAmAne pIvA dUdha nathI maLatuM, ethI emanAM patnInA AgrahathI te rAjA drupada pAse gAyanI yAcanA karavA gayA. jUnI mitrAcArI yAda karI, gAyanI jarUriyAta jaNAvI. drupade gAya na ApI ane apamAna karyuM. eTale droNacAye pitAne thayela apamAnane badale levAne nirNaya kyo, ane tenuM rAjya choDIne hastinApura gayA. tyAM temaNe pAMDava-korane bhaNAvyA. zA mATe? drapadane badale lenAra kSatriye taiyAra karavA mATe. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra varNAzrama dhama temaNe gurudakSiNAmAM ziSyA pAse mAgaNI karI ke drupadane khAMdhI lAvA. pAMDava-kauravA drupadane khAMdhI lAvyA ane tenI pAse hAra kabUla karAvI drupade sajAga joIne hAra kabUla karI, paNa manamAM nizcaya karyo ke ene khadale laiza. emAMthI dhRSTadyumna ane draupadI utpanna thayAM ane Akhu mahAbhArata thayuM. e ja droNAcArye peAtAnA dIkarAne arjuna karatAM vadhu vidyA ApavA prayatna karyo. emaNe ja ekalavyane zikSaNa na ApyuM. ane tema chatAM tenI pAsethI gurudakSiNAmAM jamaNA hAthanA aMgUThA mAgyA. A badhuM zA mATe? je mANasa eka vakhata dharmAM cUkI, e kayAM jaine aTakaze te zuM kahevAya ? Ama dharma cUkayA pachI te samAjane dinapratidina nukazAna karatA jAya che. brAhmaNa mATe garImAI eja gaurava che e vAta droNAcAya cUkayA. ane tenuM pariNAma mahAbhAratanA yuddhamAM pariNamyuM. e ja drauNAcArya pAse yuddhanI zarUAta thatAM pahelAM yudhiSThira AzIrvAda levA jAya che tyAre te kahe che---- arthasya puruSo dAso dAsastvartho na kasyacit / iti satyaM mahArAja ! bardo'smyarthena kauravaiH // huM aneA dAsa chuM. paNa tAruM kalyANa thAo. Ama droNAcArye vaNadharmo tADayA. pariNAme anA dAsa banyA ane samAjane bhAre nukazAna karyuM. evI rIte Aje cAre ya va mAMthI koI paNa va peAtAnA dharma pALatA nathI. eTale varNAzrama luptaprAya: thAva Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ varNAzrama dharma baDe che. Aje samAjane pharI sthira banAva hoya te varNadharmamAM pesI gayeluM UMca-nIcanuM tattva dUra karIne jene bhAge je kArya AvyuM hoya te pharaja samajIne uttama rIte pAra pADavAno Agraha rAkhave. dareka kArya karatI vakhate samAjahitane muddo kendramAM rAkhave. e ene ukela che.. e ja Ajane varNa dharma bane che. [ 2 ] yamaniyama have e dharma pALavA mATe zuM karavuM joIe ene vicAra karIe. e mATe pAMca yama ane pAMca niyama che. ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ane aparigraha e pAMca yama che. "yama" eTale zekavuM. e pAMceyane prayatnathI zekavA jevA che. pAMca niyama che - zauca(pavitratA), saMteSa, tapa, svAdhyAya ane IzvarapraNidhAna. uparanA pAMca yamene rekavA pAMca niyame kahyA che. eTale yama sAdhya che, niyama sAdhana che. manu bhagavAne kahyuM che yamAn seveta satataM na nityaM niyamAn budhaH / yamAt patatyakurvANo nityaM niyamAn bhajet // yamenuM sevana karavuM. yamanuM pAlana nahIM karanAre paDe che. mATe DAhyo mANasa yamanuM pAlana karavA haMmezA prayatna karaze. niyamanuM pAlana kadAca na thayuM te nabhAvI leze; paNa yamanA pAlanamAM kacAza nahIM rAkhe. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ varNAzrama dharma Aje ethI UlaTuM che. badhA niyamanuM pAlana kare che. yamanuM bilakula nahIM. svacchatA-te niyama sAcavavA prayatna karaze. divasamAM aneka vAra snAna karaze. zarIra pavitra kahevarAvaze. paNa pavitratAnI ciMtA nahIM kare. kharI rIte pavitratA mATe svacchatA jarUrI che. paNa svacchatAthI pavitratA na Ave, e madadagAra bane. pavitratA vinAnI svacchatA ADaMbararUpa paNa hAya. - saMtoSa-leke kaheze ke bhagavAne dAMta ApyA che eTale cAvaNuM te Apaze ja. ema kahIne besI raheze ane saMtoSa mAnaze. paNa peTa te bharavuM ja joIze. eTale aneka dhaMdhA karaze. zarIre tagaDe haze teya bhIkha mAgavAmAM zarama nahIM mAne. A kheATe saMteSa kahevAya. kartavya karma karavAthI AmA prasanna thAya tenuM nAma saMteSa. ta5-kaI UMdhe mAthe laTakaze. vaLI kaI zarIre cIpiyA mAraze. ene leke tapa kare che ema kaheze. ane dAnadakSiNA tenI pAse mUkaze; paNa te sAcuM tapa nathI. kemake ethI keInuM kalyANa thatuM nathI. ISTa vastunI prAptine mATe indriyane tapAvavI, tene kAbUmAM rAkhavI, enuM nAma ta5. svAdayAya-TIpaNuM rAkhaze. gItA ke bIjuM je pustaka haze te vAMcyA karaze paNa AtmAne abhyAsa nahIM kare. eTale tenA jIvanane tenI sAthe kaMI saMbaMdha nahIM heya. pitAne paMDita mAnaze. veda vAMcI jaze. paNa AcAramAM kaMI nahIM hoya, chatAM AcAryanI padavI maLI haze. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ varNAzrama dharma te sAco AcArya nathI, paNa zuddha jIvana jIvavAne mATe je AcAra zIkhave te AcArya ane AtmAnuM (athavA kartavyanuM) ciMtvana te svAdhyAya. izvarapraNidhAna-rAma rAmaema mALA pheravaze. ane bhagata banaze. Ama badhA niyame jaDanI jema pALaze. ane evA niyama pALIne pitAne zreSTha manAvavA prayatna karaze. tevA leke kaheze ke gAMdhIjIe varNa dharmanuM rasAtALa kADhI nAkhyuM, baLAvADe kyo ane badhAne eka Are karI dIdhA. kharI rIte, gAMdhIjIe kaMI karyuM nathI. emaNe te e sthiti thayelI joIne te badhAne batAvI che. e te sAce varNa dharma sthApavA mAge che. Aje te varNa dharma marI gaye che. Aje te keTalAka zabdano artha paNa badalAI gayA che. enA eka be namUnA ApuM. svayaMpAkI-pitAnI meLe rasoI karIne jame, tene svayaMpAkI kahevAya che. kharI rIte pitAnI mahenatanuM khAnAra svayaMpAkI che. vaTalAvuM-Aje te keInA vAsaNanuM pANI pIe ke anAja khAya te vaTalAye gaNAya che. paNa te pANI ane anAja svaccha ane zarIrane pathya tathA piSaka heya teya vaTalAye kahe che. vaTalAvAne artha e che ke pArakAnI mahenatanuM khAvuM. dareke pote mahenata karIne khAvuM joIe. je tema te na kare te vaTalAye gaNuya. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ varNAzrama dhama anna pavitra karavuM--Aje tA ghI, gALa ane ghauMM traNa cIjomAMthI khArAka ane te pavitra gaNAya che. kharI rIte enA artha e che ke pavitra rIteutpanna kareluM anna pavitra che. ane pavitra AhAra hAya tA hRdaya pavitra thAya. jyAM AhArazuddhi che, tyAM hRdayazuddhi hoya che. ema na bane te samajavuM ke AhAramAM zuddhi nathI. 36 enA eka dAkhaleA ApuM, jethI te vadhAre spaSTa thaze. svAmI rAmatIrtha eka vakhata savAre pharavA nIkaLyA hatA. eka rakhAraNu dUdha laIne jatI maLI. te khAIe svAmIne joyA. ane manamAM thayuM ke svAmI mArA dhanA svIkAra kare tA sAruM. teNe svAmIne vina MtI karI ke mAruM dUdha pIzo ? svAmIe nA pADI, paNa khAine svAmI pratye bhakti thaI hatI, eTale Agraha karIne dUdha ApavA lAgI. sAmAnya rIte dUdha phUMkIphUMkIne ApavAnA rivAja haiAya che. enI pAchaLa e hetu paNa hAya che ke tara-malAI na jAya. e rIte e khAI paNuM dUdha phUM kIkIne vAsaNamAM reDatI hatI. svAmI joi rahyA hatA. eTalAmAM tara malAInA bhAga eka sAthe vAsaNamAM paDayo. bhAinA meAMmAMthI sahaja rIte e...hu' nIkaLI gayuM, tema chatAM teNe dUdha reDavAnu cAlu rAkhyuM, paNa svAmIe khAIne kahyuM, "mAI, have tAruM dUdha mane na khape." khAIe bahu Agraha karyo ane dUdha sAruM che ema kahyuM, tyAre svAmIe kahyuM, "e have dUdha nathI rahyuM. dUdha ghauM teA peDhI emAM tArI ehu' paDI che. huM e Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ varNAzrama dhama "eha' paNa Ave ane huM apavitra thAuM. mArAmAM malAI maLyAthI hradaya kaMThAra thAya. e dveSa thAya. kemake tane e malAI paDI te gamyuM nathI.' 37 Ama kayA bhAvathI leAjana ApavAmAM Ave che, ke bhAjana taiyAra karavAmAM Ave che, keAnI pAsethI ane kevI rIte anAja vagere meLavyuM che e badhA para AhAdaddhinA AdhAra rahe che. phakta ghI, goLa, ghauM maLyA eTale AhAra zuddha che ema nahIM mAnavuM joIe. ET Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ Azrama dharma varNadharmanI vAta AgaLa thaI che. have Azrama dharmanI vAta karIza. varNa e vRtti che. jemake brAhmaNe brAhmavRttithI jIvavuM joIe. eNe ene maLelI pharajo bajAvavI joIe. varNa poSaNa mATe che, samAja TakAvavA mATe che ane Azrama dharma mekSa-mukti mATe che. varNa ane Azrama baMne dharmo ekabIjAne Teke Ape che. je ekabIjAne Teke na Ape te samajavuM joIe ke kyAMka khAmI che. Aje varNa nathI ane Azrama paNa nathI. janmathI varNa nakkI thAya che, paNa sAcI rIte karmathI nakkI thavA joIe. varNanI jema cAre Azrama (brahmacaryAzrama, gRhasthAzrama, vAnaprasthAzrama ane saMnyAsAzrama) jagatamAM badhe ja che ane raheze. paNa hindudharmo tenI vyavasthita bhejanA karI che, eTale sahaja rIte samAja vyavasthita cAle, ane vyaktigata jIvana saheje unnata thaI zake. prathama avasthA-brahmacaryAzrama-mANasa prathama ghaDAya che, pachI te kAryakSama bane che. dareka cIja vize paNa tema ja che. mATImAMthI ghaDAIne vAsaNa taiyAra thAya che tyAre tene upaga jamavA mATe thaI zake che. ekalI mATImAM jamavAnuM thaI zakatuM nathI. evI ja rIte manuSyanA dehanuM paNa che. pakSI ane mANasa hija gaNAya che. te be vakhata Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ Azrama dharma janme che. pakSomAM prathama hoya che. te sevAya che ane taiyAra thAya che. pachI iMDuM phUTI jAya che, eTale te bahAra Ave che. pachI tenI mAtA tene piSe che. evI rIte manuSyanuM ghaDatara paNa be vakhata thAya che. eka garbhavAsamAM ane bIjuM janma pAmyA pachI brahmacaryAzramamAM. eka mAtAne peTe ane eka saravastIne peTe athavA gurUkuLamAM janme che. ApaNA dharmagraMthomAM evI vAta Ave che ke garbhavAsamAM jJAna maLeluM, te tene jIvanamAM upayogI thayuM. abhimanyune garbhamAM keThAvidhA maLI hatI, paNa chellA sAtamA keThAnI vidyAnI vAta cAlatI hatI tyAre subhadrA UMghI gayAM. tene lIdhe eTaluM jJAna adhUruM rahI gayuM. pariName chellA keThAyuddhamAM abhimanyu marAye. rAti megA-garbhamAM bhejana Ape che. A bhejana eTale dALabhAta nahIM, paNa zarIrane TakavA mATe rasa ane tenI sAthe mAtapitAnI Teve. Izvare kevI lIlA-racanA karI che, tene vicAra karIe chIe tyAre tene pAra pAma muzkela lAge che. strInI raja sAthe puruSanuM vIrya maLe tyAre temAM jIva pedA thAya che. vIryamAM aneka nAnAM jaMtuo hoya che. e badhAmAMthI kekanI joDI thaI jAya che. ane e bhegAM thAya tyAre temAMthI be ane bemAMthI cAra ema aneka bhAga thAya che ane e badhA bhAgo ekabIjA sAthe joDAtA jAya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ Azrama dharma prathama nAbhi taiyAra thAya che. pachI dhIme dhIme bIjA bhAganI racanA thAya che. ema nava mahine AkhuM zarIra barAbara taiyAra thaI jAya che, eTale bALaka bahAra Ave che. A rIte tenuM eka ghaDatara pUruM thayuM. bIju ghaDatara brahmacaryAzramamAM thAya che. tyAM tene TenuM jJAna ApavAmAM Ave che. Te pADavAmAM Ave che. zarIra, mana ane hRdaya traNenuM ghaDatara karavAmAM Ave che. e mATe tene guru pAse mekalavAmAM Ave che, tyAM guru tenA pitA ane sarasvatI tenI mAtA bane che. Ama prathama garbhavAsamAM ane pachI guru pAse ghaDAIne te samAjamAM jAya che. janmavuM eTale avataravuM. avataravuMne artha thAya che nIce UtaravuM-samAjamAM javuM. gurune tyAMthI jJAna meLavIne samAjamAM jAya tyAre samAvartana vidhine saMskAra karavAmAM Ave che. ene artha e che ke te samAja mATe pUro ghaDAye che-samAjamAM rahevAne lAyaka thaye che. brahmacArIne pILAM vastrA-saMnyAsIne bhagavAM vastra hoya che, tema brahyAcArIne pILAM vastra paheravAnAM hoya che. tenuM kAraNa? mRtadeha pILe hoya che. guru pAse ziSya bhaNavA jAya che tyAre te mRtadeha je thaIne jAya che. te gurune kahe che, A dehamAM kaMI nathI. ene have je ghaDa hoya tevo ghaDo. pILAM vastra tenAM pratIka che. prathama upadezaguru tene zarUAtamAM ja kahe che, yAni vaMdyAni karmANi, tAni sevitamyAni jo tapA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ Azrama dharma mArAM je sArA karmo che tenI upAsanA karaje, ne grahaNa karaje, bIjA nahIM. Ama prathamathI ja tene sAruM sAruM levA ane khoTuM khoTuM cheDI devA jaNAve che. guru pAse javA mATe paNa vidhi rAkhavAmAM Ave che, tene upanayana saMskAra kahe che. upanayana=pAse javuM. guru pAse javuM, e artha thAya che. upavIta = 3pa + vi + ta = vizeSa prakAre gayelA te. A rIte guru pAse vidyAthI jAya che. pachI tenA zarIrane, matane ane hRdayane-AtmAne ghaDe che. zarIra ghaDatara-zarIra ghaDatara mATe tenAM badhAM aMge majabUta thavAM joIe. TADha, tApa sahI zake tevAM ane dhAryuM kAma Ape tevAM thavAM joIe. e mATe piSAkamAM laMgeTI, pathArImAM mRgacarma ane rakSaNa mATe daMDa ApavAmAM Ave che. vaLI tene AjJA hoya che-khATalA para na sUvuM, tela na cALavuM, vALa bAMdhI rAkhavA, reja be vakhata snAna karavuM, zarIra dabAvavuM nahIM, abhyAsamAM pramAda na kare, krodha na kare, keInA zarIrane sparza na kara -e mATe svataMtra pathArI rAkhavI, vAhanamAM besavuM nahIM vagere. Ama AvI kriyAo karavAthI zarIra khaDatala thAya che ane majabUta bane che. e mATe khorAka levo joIe?--kherAka pAMca prakAranuM che. Indriya pAMca che. AMkha, nAka, kAna, jIbha ane cAmaDI A pAMce Indriya vATe ApaNe kherAka laIe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ sara Azrama dhama chIe. temAM eka Indriyane sAttvika khArAka ApIe ane zrIjIne tAmasika khArAka ApIe te tethI sAttvika asara na thAya. jema ke jIbhane sAttvika khArAka ApIe paNa AMkhane nATakaceTaka jovAnA, kAnane khIbhatsa vAtA sAMbhaLavAnA khArAka ApIe te jIbhanA sAttvika khArAkanI asara mArI jaze. ane vadhumAM AMkha tathA kAnanA khArAka nukasAna karaze. annanI jema te paNa vikAra utpanna karaze. cAmaDIne spa evA na thavA joIe ke je mana ane zarIramAM vikRti pedA kare. Ama pAMce ya indriyAne sAttvika khArAka maLe te ja sAttvika khArAka ApavAmAM Ave che ema kahevAya. khArAka eTale AhAra--Ah=levuM te. AvI jAtanA khArAkanI Teva paDe tA pachI tene bIjA game nahIM. A Teva pADavA mATe keTaleA samaya joIe ? eka vidyA prApta karavA mATe khAra varSanuM tapa karavAnuM vedamAM jaNAvyuM che. evI rIte vadhumAM vadhu 4 tapa karavAnAM hoya. Ama echAmAM ochAM 12 varSa sudhI Teva pADe te te TevA daDha thAya. kAI koI vakhata 12 varSa vItatAM chatAM paNa badhI indriye ghaDAI na hAya te guru tene vadhu vakhata rAkhe che. mahAbhAratamAM eka kathA che. upamanyu vidyAthI dhaumya RSi pAse bhaNatA hatA. te vidyAthIne badhuM jJAna thayuM hatuM,. paNa jIbha para aMkuza AnyA na hatA. eTale guru tene Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ Azrama dharma Y samAvartana saMskAra ApatA na hatA. gurupatnIe ghaNe Agraha karyo, paNa gurune khabara hatI ke upamanyu je jIbhane saMyama keLavyA sivAya samAjamAM jaze te saphaLa nahIM thAya. tene mATe tene AkarI kasoTImAM mUke che. e kaseTImAM tene jJAna thAya che. e kaTI vakhate te tene ema lAge che ke guru zA mATe mane gAye cAravA mekalatA haze? ane zA mATe khAvAne bhAva pUchatA nathI? gAye cAravAmAM navuM zuM zIkhavAnuM che? Ama chatAM te gurunI AjJAnuM akSarazaH pAlana kare che. paNa jIbha tene bArebAra bhikSA mAgI lAvI khAvA prere che. tenI manA thatAM gAyanuM dUdha pIvA prere che. tenI manA thatAM vAcharaDAM dhAvyA pachI paNa cATavA prerAya che. ane chevaTe jIbha tene pAMdaDAM khAvA prere che. ema jIbha kAbUmAM nathI tethI tene gurunI AjJAnuM vismaraNa thAya che. zabdanuM pAlana kare che paNa bhAva samajAtuM nathI, te jyAre khADAmAM paDe che tyAre tene bhAna thAya che. pitAnI jIbhe tene kevAM kevA pApa karAvyAM te samajAya che. tyAre gurae karelI kameTInuM mahatva paNa te samaje che ane tyAre sAcuM jJAna prApta thAya che. ane guru te jANe che eTale abhyAsa pUro thayAne samAvartana saMskAra tene karAve che. brahmacArI-braTTAcArInI vyAkhyA karatAM pANinie 4dhuM che brahmaNe vedAdividyAyAM caryate iti brahmacaryam. traNa eTale mahAna, vizva brahmaNe-vizvamAM, mahAna tarapha javuM. zarIra taraphanI daSTi cheDIne brahmA, vizva, samAja tarapha vRtti karavI te brahmacarya. vizvanA bhautika ane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ Azrama dhama AdhyAtmika jJAna taraphe javuM te brahmacarya ane te tarapha javAnI kriyA karanAra te brahmacArI. nakha vadhAranAra, vALa vadhAranAra ke pILAM vastra paheranAra te brahmacArI nahIM. paNa vizvanA jJAnane zeAdhanArA, ane e mATe tapazcaryA karanArI brahmacArI kahevAya. sukha zeAdhanArane jJAna na maLe, paNa tapazcaryA karanArane jJAna maLe, 44 meATI meTI zeAdhe! karanAra zokeAnAM jIvana joie chIe tA temaNe peAtAnI dhyeyasiddhi mATe bhAre tapasyA karI hatI. ane te pachI te zodheA karI zakayA che. evI zeSA karanAra mAhya jagatane bhUlI jAya, khAvApIvAnuM paNa bhUlI jAya, ane zeAdha pAchaLa tapasyA kare tyAre siddhi maLe ema mane. bhAskarAcArye vinA sAdhane pRthvInu vajana karyu ane jyAtiSazAstra racyuM. Aje tA leke manuSyakRtta du:khA veThI le che, paNa kudaratanAM mekalelAM du:khAthI gabharAI jAya che. sAcI rIte brahmacaryAzramamAM zarIra ane mana evI rIte ghaDAvAM joIe ke kudaratI AphatA sAme thavAnI tAkAta keLavAya ane manuSyakRta AphtA sAme Takkara jhIlavAnu khaLa maLe, jemake dharatIka Mpa, durkALa, TADha, tApa, aMdhAruM vagere du:khA kudaratI che. tenI sAme thavAnu khaLa keLavavu joIe. Aje tA ThaMDI lAgaze evI bIkathI jarUra karatAM vadhAre kapaDAM pahere che. nAnAM mALaka akaLatAM hoya teya temanAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ Azrama dharma mAbApa temane kapaDAMthI maDhI de che. kharI rIte TADha, tApa khamavAnI tAkAta keLavavI joIe. te je pramANa uparAMta hoya te ja te pUratuM rakSaNa zodhavuM joIe. paNa manuSyakRta duHkhenI sAme thavuM joIe. jemake gulAmI manuSyakRta du:kha che. tenI sAme thavuM joIe. kaI paNa bhege tene nAza thavuM joIe. sAmAjika duHkha paNuM nahIM veThavAM joIe, paNa tene sAmane karavuM joIe. ApaNe amuka ThekANe javuM che. vacce nadI AvI te te kudaratI Aphata AvI. e ApaNe mATe te vakhate Aphata samAna hoya paNa te upagI paNa che. tenAthI gabharAvuM na joIe. paNa te mATe taratAM zIkhI levuM joIe. jethI , evI Aphata Ave te gabharAIe nahIM. seLe-sAna vIse vAna-Ama zarIra, mana ane AtmA keLavAya te vIsa varSamAM zarIra barAbara ghaDAI rahe. keTalAka DokaTaro ema kahe che ke pacIsa varSe zarIra ghaDAI rahe che. buddhi seLa varSanI uMmare khIle. e uparathI ja lakhavAmAM AvyuM che ke prApte tu SoDaze varSe putra mitramivAcaret / seLa varSanI uMmaranA putrane mitra jevo gaNu joIe. eTale tene salAha ApavI paNa tenA para mA-bApe pitAne nirNaya lAdave nahIM. paNa Ama kyAre bane? je bALakanuM nAnapaNathI ja - sAcA guru pAse ghaDatara karavAmAM AvyuM hoya te ema bane. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 Azrama dhama pahelAM se| varSanA AyuSyanI sAmAnya maryAdA hatI tyAre jIvananA cAra bhAga pADyA hatA. eTale pacIsa varSonI uMmara sudhI te brahmacarya pALe, vI rakSA kare, ane zarIra, mana ne AtmAthI maLavAna ane. gRhasthAzrama khAda gRhasthajIvanamAM praveza kare. gRhasthAzrama brahmacarya mATe che. Aje tA brahmacaryAzrama lagabhaga tUTI gayA che. ane gRhasthAzrama ja rahyo che. eTale gRhastha jIvanamAM brahmacarya hAI zake ke kema te prazna thAya kharA. pazu gRhastha jIvanamAM je TevA brahmacArIe pADI che, te pramANe jIvana jIvavAnu che. TevA pADavAnA samaya brahmacarcAzramanA hatA. gRhasthAzramamAM e Teva pramANe jIvavAnu che. brahmacaryAzramamAM jJAna meLavyuM tene gRhasthAzramamAM anubhava karavAnA che eTale tyAra pachI je jJAna thaze te anubhavavALu jJAna banaze. Ama gRhasthAzramInI pharaja jarAya ochI nathI. temAM strIpuruSa sAthe rahIne samAjanI krUra majAvavAnI che. e khajAvavAmAM ja badhI zakti kharcavAnI rahI. eTale temaNe vIrya nI rakSA karavI ja joI e. phakta protpatti puratA ja brahmAcaya'nA bhaMga hAya. e prajotpatti paNa samAjanA kalyANunI STieja haze eTale te bhaMga nahIM gaNAya. e sivAya vIrya nA upayoga samAjanA kalyANamAM ja karaze. Ama gRhasthAzrama UtaratA ke nIcA nathI, jIvananA eka vibhAga che. A rIte 25 varSa gRhasthAzramamAM raheze Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ 47 -- - Azrama dharma eTale temane e jIvanathI saMtoSa thaze. je te samaya daramyAna saMtoSa na thAya te samajavuM joIe ke tenA brahmacaryAzramamAM eTalI UNapa rahI hatI. Teve pADavAmAM kyAMka khAmI rahI gaI hatI. vAnaprasthAzrama-50 varSe te vanamAM pravezaze. vanamAM eTale jaMgalamAM nahIM, paNa samAjanA kalyANamAM te gRhasthA jIvana pUruM karaze, eTale bALaka vagerene keLavIne taiyAra karyA haze eTale temanI ciMtA nahIM hoya. eTale pitAnuM adhuM anubhavavALuM jJAna samAjanA hitArthe vAparaze. ane samAjanuM kAma karatAM karatAM tRpti thaze eTale tenI chellI sthiti saMnyAsanI Avaze. sanyAsAzrama-saMnyAsanA vastrone raMga bhaga rAkhavAmAM AvyuM che. tenuM kAraNa zuM te jANe che? saLagatA kolasAne raMga ke hoya che? te bhAga hoya che. saLagatA kolasAmAM dhUNI nathI hotI. tema saMnyAsImAM vAsanA nathI hatI. tenI vAsanA baLI gaI hoya che. saMnyAsa-sama + nyAsa = sArI rIte choDavuM. te vAsanA athavA phalAzAne saMpUrNa rIte choDe che. te vAnaprasthAzramamAM lekahitArthe kAma kare. ane pachI te pravRtti eTalI badhI vadhI jAya ke te sthira rahe tyAre vadhumAM vadhu pragati kare ema bane che. jema bhamaraDAnI gati bahu ja hoya che, tyAre te sthira jevuM lAge che, tema saMnyAsInI pravRtti eTalI badhI vadhe ke te zAnta jevuM lAge che. te amukane ja jJAna Ape ema na heya. te jhADanI jema je Ave tene Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 Azrama dhama Azraya Ape ane jJAna Ape. AkhuM jagata tenuM kAryakSetra banI jAya che. phalAzA cheDanAra saMnyAsI jyAre zarIra choDe che tyAre sUrya AthamatI vakhate je zAnta thaIne Athame che, te zAnta thaIne te deha cheDe che. saMnyAsInI putreSaNa, lokeSaNa, ane vistaSazuM chUTI gaI hoya che. te daMDa dhAraNa kare che, ene artha e ke te mana, vANuM ane zarIrane kAbUmAM rAkhe che. saMnyAsInuM maraNa taddana svAbhAvika haya, jema sApa svAbhAvika rIte kAMcaLI utAre che tema. kabIra bhagate kahyuM che ke, "dAsa kabIra jatana se eADhI, kI tye ghara dInI cadariyAM." A zarIra jevuM seMgyuM hatuM tevuM ja jarA paNa DAgha vinAnuM, zuddha Izvarane pAchuM ApyuM. tema ja saMnyAsInuM hoya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ gItAjayaMtI gItAjayaMtI mAgasara suda 11 ne rAjasAdhAra rIte ujavAya che. zAthI ? veda vageremAM kacAMya mAgasara mAsanI vAta AvatI nathI. paNa gItAjImAM mAlAnAm mALezoneDiyam Ave che. eTale khAra mAsamAM prathama mAgasara haze. enu kAraNa kadAca ema haze ke mAsa ane varSa gaNavAnI ApaNI rIte alaga che. jemake khristI leAkeA pRthvInI sUryanI AsapAsanI gati pramANe 365 divasanuM varSa gaNe che. temane dara cAra varSe eka mahinAmAM eka divasanI vadhaghaTa karavI paDe che. ane sakAmAM paNa ema karavu' paDe che. hiMdu lekA nakSatranI gati pramANe varSa gaNe che, eTale 360 divasanu varSI gaNe che. musalamAnA caMdranI gati pramANe 354 divasanuM varSa gaNe che. A traNenA meLa meLavavAmAM adhika mAsa gaNatAM dara 75 varSe eka divasanI bhUla rahI jAya che. Aje uttarAyaNa aMgrejI tArIkha pramANe 22 Disembara che ane hiMdu tithi pramANe jAnyuArI 14 che. ema 23 divasane taphAvata che. A pramANe vicAra karIe te mahAbhArata kALamAM mAgasara suda 11 thI varSe zarU thatuM hAvAneA saMbhava che. joke AmAM khAtarIthI kahI zakAya tema nathI. chatAM bhagavAne potAnuM sAdharyuM` mAgasara mAsa sAthe ghaTAvyuM. tethI gItAjayaMtI A mAsamAM ujavavAnA rivAja paDayo che. 4 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ gItAjayatI A gItA mahAbhAratanA eka bhAga che. paNa te ja AkhA bhAratanA niceADa che. A mahAbhArata AkhuMya kAlpanika che ema gAMdhIjI ane bIjA keTalAka mahApuruSa mAne che. enAM pAtrAnAM nAma asUcaka che. eTale kAlpanika nAme rajU karIne jIvananuM samagra dana karAvavuM evuM enu prayeAjana dIse che. dhRtarASTrane AMdhaLA banAvyA che. enA artha e ke te mehAMdha hatA-putranA mehamAM AMdhaLeA hatA. duryodhana kharAkha che, pAMDavAne khoTI rIte pajave che ane rAjya paDAvI levAnuM vicAre che. ema jANatAM chatAM te tene TekA Ape che. enA mehamAMthI utpanna thayelA putranAM nAma duryodhana, 6nIti, duHzAsana vagere paNa temanA guNenA dyotaka che. durgaMdhana hAziyAra hate. paNa te dha mAge laDanArA na hatA. ane chatAM khadhA bhAIonA tene TekA maLatA hatA. . dhRtarASTre mehAMdha hatA eTale gAdI tene na maLI. paNa tenA bhAI pAMDu kAmAMdha hatA, chatAM tene gAdI maLI. kAma ane mAha mane joDI che. paNa meha karatAM kAma judo che. mehAMdha thayA pachI tenA uddhAra zakaca nathI, paNa kAmI mANasanI kAmanAe aneka jAtanI hAya che. tene meTAI vagerenuM bhAna hAya che, ane emAM dha bhaLe te tenA uddhAra zakaya bane che. pAMDu kAmI haiAvAthI tenA zarIrane vaSNu pILA gaNyA che. te kAmamAM ja mRtyu pAme che. tenA chekarAe paNa kAmI hatA. paraMtu te badhAnI utpatti pAMDuthI nahIM paNa judI rIte batAvI che. eTale kAmanAovALA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ sItAjaya tI 51 DhAvA chatAM pAMDavAmAM dharmAM meTAbhAI ( mukhya ) hatA. dharma sAme badhA bhAie ghaNIvAra UkaLI UThatA. chatAM chevaTe tA dharmanI AjJA pramANe ja badhA vartAtA hatA ane cAre bhAie dharmanuM rakSaNa karatA hatA. dharmane cheADIne phAI bhAIe kaMI karyuM nathI. yuddha zarU thatAM pahelAM duryodhana ane arjuna zrIkRSNanI madada Icche che. samAjamAM cera DAya che te ya izvarane bhaje che, ane e nAma laine kAma zarU kare che. A vizvayuddhamAM jarmanI ane iMglenDa ane laDAI daramyAna devaLomAM prArthanA karatA. ane iMglenDanI jIta thai tyAre teNe devaLomAM prArthanAo rAkhI hatI. sAcA ke khoTA, khaMnenA Izvara che. mane Izvara pAse jAya che, paNa temanI bhAvanA nAkhI nAkhI hAya che, tethI tenu phaLa paNa nAkhu hoya che. arjuna ane duryodhana ne kRSNa bhagavAna pAse jAya che, ane temanI madada mAge che. arjuna bhakta hatA, tethI tenI namratA tene paga pAse besavA kahe che. jyAre duryodhana abhimAnI hAvAthI bhagavAnanA mAthA pAse jaIne bese che. duryodhana mATe hAvAthI bhagavAna tene prathama mAgavAnu jaNAve che, tyAre te bhagavAnanA lazkarane mAge che ane arjuna bhagavAnane mAge che, kha'nene pAtapAtAnI mAgaNI mujaba satASa thAya che. eka mAge che svArtha, khIjo mAge che prema. eka mAge che mAyA ane bIjo mAge che izvara. duryodhana pAse AsurI saMpatti AvI. arjuna pAse devI sauMpatti AvI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ gItAjayaMtA pAMDa ane kora baMne kAmAMdha ane mehadhanA putro hatA. baMnenuM kuLa eka ja che, tyAre judA kyAM paDyA? pAMDavo dharmane mukhya gaNatA hatA, tethI ja temane bhagavAna sArathi maLyA. eka ja pitAnA be putra hoya, chatAM sabatanI asarane kAraNe baMne bhAIonAM jIvana judAM hoya che. kemake baMnene sabata judI judI maLe che. kuLavAna haya, sAdhanasaMpatti hoya, buddhi hoya chatAM je sebata kharAba maLe te te duSTa thAya che. ane tenI sAdhanasaMpatti ane buddhi duSTatAmAM vaparAya che, ane jagatane nuksAna kare che. paNa je tenI sabata sArI hoya te te kalyANane mAge vaparAya che ane jagatanuM bhaluM kare che. eTale manuSya kene tyAM ja enA karatAM kenI sebatamAM e jIvana vyatIta kare che e ja mahatvanuM che. jene sArI sakhata maLI e tenuM dhanabhAgya gaNAya che. ema, arjunane kRSNa bhagavAnanI sobata thaI. duryodhana ane arjuna baMne buddhizALI ane baLavAna hatA. baMne pakSamAM ddhAo hatA. baMnenAM sagAM sArAM hatAM, paNa arjunane mArgadarzaka kRNa maLyA ane duryodhanane mArgadarzaka prapaMcI zakuni ma. saMsAramAM saMpattibaLa na hoya te cAle. paNa sArI bata ApavAnI prArthanA te hevI ja joIe. kemake enA sivAya uddhAra nathI. sanmitranAM lakSaNa kevAM hoya te jANe che? pAna nivAsthati vakare hitA..ene artha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ gItAjayaMtI 5 e ke sAcA mitra pApanuM nivAraNa karavAmAM madada kare ane hita tarapha prere. durgane dAbe ane guNene kheMcIkheMcIne batAve. vaLI Apatti Ave tyAre sarvasvanuM balidAna ApavA taiyAra thAya. arjunanA jevA sanmitra duryodhanane na maLyA e ja duryodhananuM durbhAgya. gItA eTale gAyelI. zuM gAyelI? brahmavidyA. brahmavidyA eTale zarIra bahAranI vidyA-vizvavidyA. gItA strIliMga che kemake "brahmavidyA" strIliMga che. ene "gIta" nathI kahyuM. vaLI te gAyelI ke? bhagavAne ene "gAyelI "kema kahyuM? kemake temAM saMgIta che. saMgIta gadyamAM hoya ane padyamAM paNa heya. je hRdayanA tArane- AtmAnA bhAvane jhaNajhaNAvI mUke che, te saMgIta che. hRdayamAM sUtelA UMDA bhAvene jAgRta kare te saMgIta. bhagavAne arjunanA hRdayanA bhAvane jAgRta kayo. arjunane te meha hate. e mehanuM paDaLa kADhIne, tenA hRdayanA unnata bhAvane bahAra lAvavAnuM kAma gItAe karyuM. arjunanI IcchA te rAjya jItavAnI, kauranuM vera levAnI, prajAne sukhI karavAnI vagere aneka prakAranI hatI te mATe te yuddha karavA tatpara thaye hato. te kAmanAomAM bebhAna thayuM hatuM. bhagavAne tene jAgRta karyo. gItAmAM bhagavAne lakhuM bhASaNa-upadeza nathI karyo, paNa '' ema kahyuM che. bhagavAne tene yuddha karavAnI AjJA ApI che. tyAre arjuna kahe che:- mo: tistrAva ane pachI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ gItAjayaMtI vize vacanaM tava eTale gItAmAM ekaluM bhASaNa nathI. temAM te AcaravAnuM batAvyuM che. eTale ja gAMdhIjI tene AcAragrantha kahe che. gItA gokhavA mATe nathI. gekhavAthI kaMI gItA samajAya nahIM, jema ke keInuM saguM marI jAya tyAre e raDe ane sAthe gItAne pATha kare te tene zo artha? e je bele che temAM raDavAnuM kahyuM nathI. emAM te "no nag che. emAM te kAmAMdhe sArA thaIne-sArI sebatamAM rahInemehAMdhanA putrane mArI, mohane nAza karIne jIvavAnuM kahyuM che. zarIra ane AtmA nekhAM che. baMnene upaga che. paNa zarIrane upaga AtmAnA kalyANa mATe karavAne che. zarIrane mATe AtmAne upayoga karavAne nathI. aneka judA judA ghATa ghaDavAthI judI judI vastuo bane che. phU ane keDiyuM baMne judAM hovA chatAM aMte to mATInAM ja che. temanI pratiSThA mATI che. tema A zarIre badhAM judAM judAM dekhAya che paNa aMte te AtmA ja temanI pratiSThA che. | nATakamAM bApa-dIkaro hoya te paNa e sAmasAmA duzamananuM pAtra , ke mitre bane, ke zikSaka-ziSya bane. paNa jyAM sudhI raMgabhUmi para che tyAM sudhI ja teo potAne bhAge AveluM pAtra barAbara bhajave che. dhAro ke dIkare sAhebanuM pAtra le ane bApa garIba DesAnuM pAtra che, tyAre sAheba garIba phesAne hakama kare ane pagacaMpI paNa karAve. paNa ane samaje che ke A badhuM te raMgami para chIe tyAM sudhI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ gItAjayaMtI 55 ja. raMgabhUmi para te baMne jaNa je pAtrane veza bhajavavAne heya te barAbara bhajave che. ane te ja te nATakane nyAya ApI zake, paNa je raMgabhUmi para jaIne Deso vicAre ke A mAro dIkaro-te mane hukama kare ane huM tenuM kahyuM mAnuM ? te te nATakane niSphaLa banAve che. te pite zebhate nathI ane AkhuM nATaka nakAmuM banAvI de che. evI ja rIte A saMsAra paNa eka nATaka che. emAM jene je kAma bhAge Ave, te teNe yathAzakti zobhAvavuM joIe. bhagavAna arjunane kahe chenivAsaM da rma ra ...nATakamAMnI mAphaka ahIM tuM sagAMvahAlAMne bhUlI jA. arjune A yuddha pahelAM anekane mArelAM paNa tyAre kaMI tene AghAta thaye naheAte-tyAre te badhuM yaMgya lAgeluM paNa sAme sagAMvahAlAM AvyAM tyAre kAmanAo najara sAme AvI ane te sagAo sAthe laDavAnI vRtti na thaI jema eka nyAyAdhIza hoya, te anekane phAMsInI sajA dete hoya ane tyAre tene kaMI arerATI na thatI hoya paNa pitAne putra saMge gunegAra tarIke sAme UbhuM thAya tyAre tene thAya ke Ane phAMsInI sajA karavAthI marI gayele mANasa kaMI jIvate thavAnuM nathI. A phAMsInI sajAthI kenuM kalyANa thavAnuM? evI badhI dalIla karavA mAMDe. kemake putra jIve e kAmanA utpanna thaI. ema ja arjunane thayuM. kSatriya yuddhane netaratA nathI. "laDa, nahIM te laDanAra Apa" e rAkSasIvRtti thaI. ene kSatriyavRtti na gaNAya. paNa je svAbhAvika yuddha AvI paDe che te kadI pAchI pAnI na kare. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ gItAjayaMtI ApaNI sAme paNa AvA prasaMge AvavAnA. eka tarapha mAbApanI sevA karavAnI hoya ane sAme ghara baLatuM hoya ane temAM ke chokaro baLI marate hoya te zuM karazuM? ApaNe deDI jaIne chokarAne bahAra kADhIne tarata ja mAbApanI sevAmAM lAgI jaIzuM. e vakhate aTakelI mAbApanI sevAe baMnenuM kalyANa karyuM che. bhagavAne gItAmAM kahyuM che: "tuM je kaMI pravRtti kare te mane arpaNa karIne kara!' purANamAM eka vArtA che ke eka vyAdha hatuM. te dharmiSTha hatuM ne niyata karma karatuM hatuM. tenI pAsethI paNa kauzika brAhmaNa jJAna meLave che. kemake vyAdhe karmanA phaLanI ciMtA na karatAM dharmakArya cAlu rAkhyuM hatuM. eTale manuSya karyuM kAma kare che tenA karatAM tenI pAchaLa kaI bhAvanA che e vadhAre mahatvanuM che. rAmAyaNamAM zabarInuM pAtra Ave che. te bhIlaDI hatI. te jJAnI na hatI. tene rAmanI khabara nahotI. temane joyA paNa na hatA. chatAM RSioe kahyuM, 'Aje mahemAna AvavAnA che" eTale teNe bhaktipUrvaka sevA karI. tethI tene bhagavAnanAM darzana thayAM, ane tene uddhAra thaye. gItAjI kahe che ke karma kare. ane kArya karatAM baMdhanamAM na paDAya e batAve. karma karatI vakhate yAda rAkhavuM ke huM A zarIrane pATha bhajavuM chuM paNa chuM te brahma ja. A zarIra saMsAranI raMgabhUmi para pAtra rUpe che, paNa paDadA pAchaLanA brahmane bhUlavuM na joIe. vaLI "Asakti rAkhyA sivAya te kAma kara eTale baMdhana nahIM thAya" ema gItAjI kahe che. Aje ApaNe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ gItAjayaMtI 57 sarakAra sAthe laDIe chIe ane jelamAM jaIe chIe tyAre kaI jelamAM javAmAM AnaMda mAne te te gya nathI. zuM jela gamavAthI jelamAM jaIe chIe? nA, jela javAmAM AnaMda na hoya. paNa je kartavya karma karatAM karatAM jelamAM javuM paDe te te sArI rIte bhegavI jANavI joIe. ApaNe kaMI gunegAra kedI nathI. ApaNe te svarAja tarapha meM rAkhIne jela bhegavavI joIe. svarAjanA sainika mATe jela e raMgabhUmi jevI che. gItAmAM saMjayanuM pAtra Ave che. e paMDita hatuM, paNa tenAmAM kartRtva zakti na hatI. te AMdhaLAne-ajJAnIne samajAvatuM hatuM. tene vizvarUpa darzananI samaja paDI hatI. paNa ene kaMI lAbha na thaye. paNa ajunamAM kartRtvazakti hatI ane te uparathI jJAna thayuM eTale tene lAbha thaye. e saMjaya chevaTe dhRtarASTrane kahe che: "jyAM yugezvara eTale kuzaLatAnA svAmI kRSNa che ane jyAM temanA kahevA pramANe AcaranAra ajuna che, tyAM zrI che, vijaya che, nIti che ane kalyANa che." Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ gaNezacaturthI amadAvAdamAM mahArASTramAM dara varSe gaNezacaturthIne utsava bahu dhAmadhUmathI ujave che. ApaNe jema divALIne utsava hoya che ane bArazathI bIja sudhI UjavIe chIe, tema gaNezacaturthInA utsavanI dasa divasanI saptAha rAkhavAmAM Ave che. thoDAM varSa pahelAM gaNezacatuthIne utsava bahu meTA pAyA para ujavAtuM na hatuM, paraMtu tilaka mahArAje te utsavane rASTrIya utsava-Ama samudAyane tahevAra banAvI dIdhe tyArathI eTale lagabhaga cAlIsa varSathI mahArASTramAM te rASTrIya tahevAranI jema meTA pAyA para ujavAya che. ApaNe te divase mahArASTramAM ke mahArASTrIo vacce hAIe te "gaNapatidAdA meriyAne raNakAra satata saMbhaLAyA kare. huM ahIM e utsavanA mAhAmya saMbaMdhI vicAra karate nathI paNa gaNapatinuM svarUpa kevuM che ane te evuM kema che, te saMbaMdhI kahevA IcchuM chuM. - gaNapati mahAdevanA putra mahAdeva te mAyApati kahevAya che. mAyA eTale A jagata. A jagatanA pati te mahAdeva. temanA be putre: eka gaNapati ane bIjA kArtika svAmI. gaNapatimAM gaNane artha samUha che. samUhapati eTale AmajanatAnA AgevAna kArtika svAmI senAnA AgevAna thayA. mahAdeve kAmane bhasma karyA pachI asure sAme laDavA mATe. senApatinI jarUra paDI. ane e senApati mahAdeva ja ApI zake ema lAgyuM. eTale temaNe samAja arthe kArtika svAmI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ gaNezacaturthI 50 utpanna karyA. e kArtika svAmIe asurane saMhAra karyo. gaNapatie AmajanatAnuM saMgaThana karyuM. tethI te gaNapati banyA eTale prajAe pUjA mATe AmajanatAnI saMgaThana-zaktine mUrta svarUpa ApyuM ane tenI mUrti banAvI. e mUrti beDeLa kema lAge che? temanA kAna meTA, peTa meTuM, AMkha jhINu, nAka lAMbuM (sUMDha jeTaluM) ane mastaka nAnuM ! AvuM beDeALa svarUpa kema haze ? kharI rIte vicArIe te ApaNane samajAze ke e badhA pAchaLa bhAvanA paDelI che. khUba jJAnapUrvaka e aMgonI racanA thayelI che. samAjane AgevAna ke he joIe, te, te parathI samajAze. kAna meTA ane pahelA eTalA mATe ke badhAMnuM sAMbhaLe, darekanI vAta sAMbhaLe. kaMTALyA vinA sAMbhaLe. samAjanA AgevAne badhAnuM sAMbhaLavuM joIe. AMkha jhINI-e sUcave che ke bArIkAIthI nirIkSaNa karavuM joIe. dareka vAtane jhINavaTathI vicAra karavo joIe. nAka moTuM-e sUcave che ke lAbethI suMghI levAnI zakitavALe che. eTale dUra sudhInI tapAsa kare. upara uparanI tapAsa karIne nirNaya na kare. dIrghadraSTithI vicAra kare. mAthuM nAnuM-ene artha e ke enAmAM abhimAna na heya eTale e nirabhimAna svabhAvanuM sUcaka che. moTuM peTa udAratA sUcaka che. keI UMcethI kahe, kaI cheTuM kahe, e badhuM ya gaLI jAya, ane zAnta rahe. ApaNe AgevAna Ave che joIe. nahi te te samAjane kalyANarUpa na banI zake. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ gaNezacaturthI vaLI temane be strIo che, zakti ane buddhi. AvA mANasanI zakti ane buddhi baMne sAthe ja heya. buddhi eTale jJAna ane sAthe jJAna pramANe anusaravAnI zakti. A baMne sadaiva sAthe hoya eTale te samAjane derI zake. mATe zakti ane buddhine strIe kalpI che. vaLI tenuM vAhana kevuM ene vicAra kare. AvaDA gaNapatinuM vAhana uMdara rAkhyuM. zAthI? uMdara cAle tyAre avAja na thAya. siMha ke evuM meTuM vAhana heya te avAja kare, ane badhe jaI zake nahIM. uMdara te nAnAmAM nAnI jagyAe paNa jAya, UMDe jAya ane upara paNa badhe phare. evI rIte samAjane AgevAna upalA tharamAM paNa pahecI zake e joIe, ane TheTha nIcalA tharamAM-garIbamAM garIbanI jhUMpaDImAM paNa pahoMcI zake e have joIe. te mahelamAM paNa samAya ane jhUMpaDImAM paNa samAI zake te hoya. Ama tenA svarUpanA eke eka nAnA moTA aMganI pAchaLa cekasa daSTi che. Ave AgevAna te gaNapati ane AvA AgevAnanuM mUrti-svarUpa ghaDavuM hoya te mANasanA dhaDa upara hAthInuM mAthuM goThavI devuM rahyuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ dattajayaMtI guru dattAtreyanI jayaMtIne dattajayaMtI kahevAmAM Ave che. gujarAtamAM A jayaMtInuM mahatva bahu nathI. ahIM te temanI mUrtinuM svarUpa paNa bahu ochA jANe che. paNa mahArASTramAM ekanAtha, tukArAma vagere saMta thaI gayA. temane dattAtreyanuM mAhAtmya samajAyuM hatuM. ane temane guru mAnatA hatA : tethI tyAM temane mahimA bahu che. guru dattAtreyanI vAta purANamAM Ave che. te kathA bhale satya che ke kAlpanika. purANemAM evI ghaNI kathAo che je kAlpanika hovA chatAM jJAnathI bharelI ane mArgadarzaka che. dattAtreyane guru kahyA che. guru eTale bhAre, mATe, mahAna, ziSyamAM rahelA guNene utkarSa kare ane tene AgaLa lAvavA e gurunuM kArya che. purANamAM guru dattAtreyanI vAta bahu majhAnI che. daMtakathA evI che ke temanI mAtAnuM nAma anasUyA ane pitAnuM nAma atri hatuM. anasUyA eTale anaasUyA-niMdArahita. anasUyA bahu pavitra bAI hatI. emanI pavitratAthI dene paNa Azcarya thatuM. eka vakhata devane temanI pavitratAnI kasoTI karavAnuM mana thayuM. eTale indrAdi traNa deve pRthvI para brAhmaNaveze temane tyAM atithi tarIke gayA. ane "pati mizAM rehI' kahI UbhA. anasUyA aMdara hatAM. temaNe avAja sAMbhaLe, eTale gRhasthAInA dharma pramANe "atithi je aa' atithinuM svAgata karyuM, ane traNe brAhmaNane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ }ra dattajayaMtI bhikSA grahaNa karavA vina Mti karI. traNe brAhmaNNAe jaNAvyuM ke jo tame nagna svarUpe AvIne amane bhikSA Ape| te ja ame bhikSA laizuM. anasUyA vicAramAM paDI gayA. atithinI mAgaNI svIkAravI paNa agharI ane nA pADavI e paNa mUMjhavaNu. kemake AMgaNe AvelAne bahAra kaDhAya nahIM. temaNe gharamAM jaIne patidevane vAta karI, ane temanI saMmati laI temaNe brAhmaNeAnI mAgaNI svIkArI. pachI temaNe izvaranI prArthanA karI ke atithi khALakA khanI jAya. anasUyAnA pavitratAnA khaLe atithi khALake khanI gayA. khALake pAse tA zrI nagna khanI jAya teAya kaI harakata nahIM. e rIte temaNe temane jamADayA. pachI mALAmAMthI mATA kema thAya e prazna thaye. eTale anasUyAe temane putrarUpe thavA jaNAvyuM. ane traNe ekarUpa thai temane tyAM putrarUpe avataryAM te dattAtreya. dattAtreye pRthvI, pANI, kUtarA, vezyA vagere 24 guru karyA hatA, evI daMtakathA che. dattAtreyanA jIvananI e ja mahattA che. gItAjImAM vibhUtinuM varNana che. vibhUti eTale vizeSa prakAre utpanna thayaaA guNa. jemake agnimAM prakAza che. jo agnimAMthI prakAza ane uSNutA laI levAmAM Ave te agnimAM zuM rahe ? mATe prakAza ane uSNatA agninI vibhUti che. mANasamAMthI mANasAI jAya teA pachI zuM rahyu ? jagatamAM je kaMI mULa padArtho che, te AvI vibhUtio che. dattAtreyanA 24 guru gaNAvyA che. khAkI evA guru Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ darajayaMtI te aneka che. paNa kathAmAM 24 gurunI vAta Ave che. temAM eka te temaNe jhADane guru gayuM che. te kevI rIte? eka vAra teo pharatA pharatA eka jhADa nIce ArAma mATe beThA. tyAM temane ThaMDaka lAgI, eTale sUtAM. sUtAM sUtAM temaNe joyuM ke jhADamAM te lokoe ghA karyA che, ane upara caDhavAne raste karyo che. dattAtreyane thayuM. A jhADa kevuM ! temAMthI je phaLa vagere thAya che te badhuM lekanA kAmamAM Ave che. te pAMdaDAMthI ThaMDaka Ape che. phaLa ApIne bhUkha zAMta kare che, ane puSpathI suvAsa Ape che. tenAM mULa, chAla, . lAkaDAM vagere badhuM ja mANasenA kAmamAM Ave che. keI tenA para ghA kare tene paNa eTalI ja zAMti Ape che. jeTalI tenA piSanArane te Ape che. te pRthvImAMthI rasa le che, temAMthI navAM jhADa thAya che, ne ema vaMza vadhAre che. e badhuM ja te samAjane kazA bhedabhAva vinA arpaNa kare che. te TADha, tApa ane varasAda sahana kare che ane musApharone tenAthI bacAve che, ane zAMti Ape che. je jhADane kApe che tenA para paNa te chAMye kare che. je tene halAve che tene te phaLa Ape che. manuSya jAta evI che ke saMgraha karyA ja kare ane bagaDe te ya bIjAne na Ape. hA, pArakAnuM khUMcavI. le kharI. manuSya jema baLavAna bane tema bIjA para bAje vadhAre. paNa jhADa jema meTuM thAya tema te vadhu upakAraka thAya che, AvuM jhADa joIne dattAtreyane thayuM ke A te guru thavAne lAyaka che enA jevA mAre thavuM joIe. pachI temaNe nadI joI. A nadImAM koI pitAnuM zarIra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 dattajaya tIH sApha kare che, kAI kapaDAM dhUe che, keI maLatyAga karIne sAthe thAya che, tema chatAM te badhAne zAMti Ape che. tenI pAse janArane te zItaLatAnA anubhava karAve che. keAI manuSya tene khagADe che tenA te vicAra nathI karatI. e tA peAtAnI pharaja bajAvatI khajAvatI dUra dUra cAlI jAya che, ane sone zItaLatA ApatI jAya che. ApaNe manuSye ghara cheDI dUra zA mATe jaIe chIe ? khIjAne lUMTavA mATe TheTha AphrikA jaIe chIe. zuM kAma ? lUMTa karI dhana bheguM karavA. jyAre A nadI kevI che? te paNu dUra dUra jAya che, paNa te te tA peAtAnI vibhUti-pANIthI badhAyane-vRkSone-pazupakSIone ane manuSyane ThaMDaka Ape che, temanI tarasa chIpAve che ane temane zAMti Ape che. AvI nadImAM koi mUrkha mAsa DUbI paNa jAya che paNa te tA acaLa ja rahe che. peAte zAMta che-khIjAne zAMta banAve che. pachI dattAtreya eka jhADanI nIce madhapUDe jue che. madhamAkhIe aneka ThekANe jaI, phUlemAMthI rasa lAvI, madhapUDA banAvI, te madha banAve che. paNa khaSI mahenatanuM mULa leAkeAne ApI de che. madhI mAkhIe satata mahenata * kare che. ghaDIvAra besatI nathI. A joIne dattAtreyane thAya / jo kadApi mahenata kare * che: mANasa tA ALasu che, ane tA kAIne tenu phaLa Ape nahIM. ALasa karI khIjAnI mahenata para jIvavAnuM te zeAdhe che; jyAre A mAkhI tA satata mahenata karIne je utpanna kare che te khIjAnA kalyANa mATe ApI de che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ dattajayaMtI 65 pachI te eka kUtare jue che. tene leke mAre che ane khavaDAve che. pUruM khAvAnuM Ape ke na Ape, mAre ke apamAna kare, chatAM mAna-apamAna cheDIne te jIvanA jokhame paNa gharanuM rakSaNa kare. ochuM khAvAnuM Ape, tene ghera ghera Ave tyAre ochuM bhase evuM tenA vartanamAM nathI. te te ni:svArtha bhAve saunI ekasarakhI sevA kare che. ema, te vezyAne jue che. je kSaNe je tenI pAse jAya che, tenI sAthe tanmaya thaIne te varte che. e tamayatA te tenI pAsethI zIkhe che. A rIte pRthvIne jue che. pRthvIne leke game teTaluM duHkha Ape, te paNa te lekene pALe piSe che. leke tene khede, te ya nabhAvI le che. sarva prakAre te sahana kare che. tenAmAM mAtAne bhAva che. eTale pRthvIne mAtA kahI. mAtAne pitAnA putrone viSe keTalo prema hoya che te jANe che ? putra mAtAne game teTaluM kaSTa Ape te paNa putrane dekhI mAtAne thaze ke heya, nAnuM bacyuM che ne? ema kahIne te prema karaze. mAtAnA premanI eka vArtA che. temAM eka chokare eka bizyA sAthe premamAM paDe che. te vezyA sAthe pUre prema rAkhe che. paNa vezyA tenA para pUre prema nathI rAkhatI evuM tene lAge che. eTale te kahe che ke huM tane pUrA premathI cAhuM chuM, paNa tuM mArA para pUre prema kema nathI rAkhatI ? vezyA kahe che ke tuM mArA para pUro prema kayAM rAkhe che ? je rAkhato hoya te tArI mAtAnuM kALajuM mane lAvI A5; te huM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ datta jayaMtI mAnIza ke tuM mArA para pUre prema rAkhe che. chokare ghera jAya che ane mAtAne mArIne tenuM kALajuM thALImAM laI, doDate vezyAnA ghara bhaNI jAya che. rastAmAM Thekara vAge che. ane pote paDI jAya che. tyAre kALajuM pUche che; khammA bhAI, tane vAgyuM te nathI ne? A ja kSaNe chekarAne bhAna thAya che, ane mAtAnI sarakhAmaNImAM vezyA tuccha che ema lAgavAthI te ghera pAchA phare che. AmAMthI dattAtreyane jJAna maLyuM. A jJAna zAthI maLyuM? tenAM paDaLa khUlI gayAM. je sAmAmAMthI guNa ja zodhe che, tene guNa ja jaDe che. Arasane mahela hoya temAMthI ya kIDI zuM che? te te chidra ja zeAdhaze. je guNa zodhe che. tene guNa ja jaDe che. paNa je chidra ja zedhe che tene chidra ja maLe che. chevaTe te pote ja chidramaya eTale ke deSamaya banI jAya che. AvI rIte guru dattAtreye samAjane guNadhaka draSTi ApI che. jyAM jyAM gayA tyAM tyAM temaNe ziSyabhAve guNagrahaNa karyo ane je sAco ziSya thaI zake, te ja sAce guru banI zake. je vANetara thaI zake te ja mAlika thaI zake. kiMkara ( f phura) kadI mAlika na thAya. ziSya guru pAsethI le le kare che. gurunI sevA karIne ane prazno pUchIne jJAna meLavavuM ema kahyuM che. sevA karIne eTale pagacaMpI karIne nahIM-pagacaMpIthI kadAca sevA thatI haze. paNa gurunI AjJAnuM pAlana karavuM enuM nAma sevA. gurunA manane bhAva joIne kAma kare te ziSya. evI sevA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ dattajayaMtI 67 meM saradArazrInAM putrI maNibahenamAM joI che. guru dattAtreya jhADa vagerenA lAbha samajIne temanI pAsethI zIkhyA. tethI ja te sAcA guru banI zakyA. - je brahmAMDamAM che, te ANumAM che, ane te ja piMDamAM che. vaDanA TeTAnA dareka bIjamAM vaDa thavAnI tAkAta bharelI che. aNu eTale jene cheda na thaI zake che. evA ghaNuM aNu bhegA thAya eTale pRthvI thAya. IzvarI vibhUti ANuthI mAMDIne pRthvI, jhADa, pANI, agni vagere badhAmAM che. keTalAka kahe che ke hiMduo paththarane pUje che. enI pAchaLanI bhAvanA bhUMsAI gaI che. paNa sAcI bhAvanA e che ke paththaramAM paNa IzvarI tatva che ja; jema jhADamAM che. hiMduo guNapUjaka che, jaDapUjaka nathI. tethI ja hiMduo sUrya, agni, pANI vagerene pUje che. Aje te kaI vijJAnI haze te kaheze, pANImAM te hAIDejana che ane oNkisajana che. te be tane bhegAM thAya eTale pANI thAya emAM vizeSa zuM? chatAM pANI te pelA vijJAnInI paNa tarasa chIpAvaze ane guru dattAtreyanI paNa chIpAvaze. paNa guru dattAtreya jevA pANa pAsethI bhaktibhAva meLavaze, je pelA vijJAnI nahIM meLavI zake. IzvarI to badhAmAM che ane ApaNAmAM paNa che. te ApaNe khIlavIe te khIle. temAMthI jenI jevI zakti ane bhAvanA te rasa maLaze. maracuM jamInamAMthI tIkhAzane kheMcaze, jyAre zaraDI e ja jamInamAMthI gaLapaNane kheMcaze. evI sAcI daSTi thAya te guNe kheMcavAnuM sUjhe. paNa sAcI daSTi kema Ave? sAcuM jJAna kema thAya ? jJAnane mahimA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ dattajayaMtI te khUba che. nahi jJAnena rada gvAmida vi . paNa te lAvavuM zI rIte ? taraphyujaM yogaviddhA pAsenAra viMtikA cega eTale kamanI siddhi meLavatAM meLavatAM ApoApa samaya Avye UgI nIkaLaze. jamInamAM anAja AvyuM tyArathI karma zarU thayuM, ga zarU thaye. pachI phaNage phUTI nIkaLaze. e phaNage nIkaLavAne e te nakkI ja che. paNa vakhata Avye bahAra Ave tema ja jJAnanuM che. A jIvananI kriyAonI geDa besI javI joIe. paDaLa khUlI jAya, daSTi badalAI jAya, tyAre ja pelA chokarAnI jema "satya zuM che e samajAI jAya. dattAtreyane geDa besI gaI hatI. jyAre jJAna ne kamane meLa maLe tyAre ja ema bane che. karma karatAM karatAM jJAna utpanna thAya, ane jJAna karmane pavitra kare pachI ja te zebhe. karma sivAyanuM jJAna nakAmuM bane che ane jJAna sivAyanuM karma paNa zobhatuM nathI jJAna ane karma maLe eTale ke brahmakarma samAdhi thAya tyAre ja te zebhe che. sA the DuM thAya tyAre kahevAnI jarUra paDe che. karma the DuM hoya tyAre karavAnuM rahe che. pachI te khUba vadhI jAya tyAre te (mANasa) mInI thAya, ane tenuM mauna ja jJAna prere, kahevuM ke karavuM na paDe. jema gAMdhIjI tharUrapAtamAM khUba bhramaNa karatA, kAma karatA. pachI temanAM kAryo ane jJAna eTalAM badhAM vadhI gayAM ke jyAM beThA hoya tyAMthI jagatanuM dhyAna deratA. emanuM joIne leke samajI jatA. emane jotAM ja lekenA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ jatajayaMtI manamAM temanuM jIvana khaDuM thaI jatuM. ane zuM kahevA mAge che e samajI jatA. guru dattAtreye vIsa guru banAvIne guNane samajavAnI ane pUjavAnI dRSTi ApI. paNa A daSTi kyAre Ave ? sAcI bhakti hoya te. bhakti kayAre thAya? sAmAmAM guNa dekhAya tyAre. jyAM sudhI guNanI khabara na paDe tyAM sudhI bhakti na Ave. - Aje sabhAmAM ke eve samaye koInuM oLakhANa ApavAne rivAja che. enuM kAraNa e ja ke enA guNanI khabara hoya te temanA tarapha bhaktibhAva utpanna thAya ane temanA kahevA tarapha badhAnuM lakSa rahe. dattAtreyane pANI, jhADa vageremAM guNa joIne bhakti utpanna thaI hatI. ane tethI temane jJAna thayuM. ane sAcA ziSyanI jema te pramANe karavA prayatna karyo, ane sAcA guru banyA. jene sAcuM jJAna prApta karavAnI IcchA thAya, tevA jijJAsue guru dattAtreyanuM anukaraNa karavuM joIe. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ (rAmabhakta) hanumAna jayaMtI AkhuM rAmAyaNa vAMcIe chIe, tyAre temAM ekeeka pAtra uccakoTinuM ane adbhuta jaNAya che. keI kaniSTa na maLe. temAM ya hanumAnanuM pAtra kharekhara viziSTa prakAranuM che. aMjanIne peTe temaNe vAnarakuLamAM janma lIdhuM hatuM. temanA pitAnuM nAma kesarI hatuM. teo vAyuputra paNa kahevAya che. hanumAnajI kayAM bhaNyA hatA, temanA guru keNa hatA tenI khabara nathI. paNa te meTA vidvAna hatA. aneka bhASA jANanArA ane vaiyAkaraNa hatA. rAmacaMdrajI jyAre sItAjInI zodhamAM paMcavaTIthI nIkaLIne dakSiNa tarapha jAya che ane sAdhyamUka parvata pAse pahoMce che tyAre temane sugrIva, hanumAna vagerene bheTe thAya che. e vakhate sugrIva vagerene zaMkA thAya che ke A ke manuSya-vezadhArI duzmana te nahIM haiya? tethI temanI tapAsa karavAne e nirNaya kare che ane kunehathI e bAbatanI khAtarI karI lAvavA mATe hanumAnajIne mekale che. rAmacaMdrajI sAthe vAtacIta karIne hanumAnajI samajI jAya che ke A duzmana nathI-paNa vAnarakuLane madadagAra thaI paDe te puruSa che. paNa A prasaMgamAM emaNe rAmacaMdrajI sAthe emanI bhASAmAM ja vAtacIta karI hatI. e mulAkAtanuM rAmacaMdrajI lakSmaNane varNana karatAM kahe che ke: "AnI bhASA kevI vivekavALI che! vyAkaraNanI daSTie paNa te kevI zuddha che! vaLI tenI bhASA saraLa paNa kevI che ! te potAnA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ hanumAna jayaMtI 71 bhAva spaSTa karIne, ApaNA bhAvane kevI rIte kaDhAvavA, te paNa barAbara samaje che." Ama e bhAre vidvAna hatA. sAthe lAgaNIvALA eTale sahRdayI hatA. temaNe sugrIvane rAmacaMdrajI sAthe oLakhANa karAvI, temanA AgamananuM kAraNa savistara samajAvyuM. temaNe rAmacaMdrajIne paNa sAMtvana ApyuM. ane sItAjIe vimAnamAMthI phekelAM kapaDAM, ghareNAM vagere nizAnIrUpe te batAvyAM ane yathAzakti madada ApavAnuM vacana ApyuM. A rIte emaNe rAmacaMdrajIne dhIraja ApI. paNa hanumAnajIe duniyAmAM vidvAna tarIke ke sahRdayI mANasa tarIke prasiddhi nathI meLavI. temanI prasiddhi sevaka tarIke thaI che. temaNe jagatane "sevakano Adarza pUrA pADayo che. te mUDha ke majUrasevaka na hatA, paNa jJAnI sevaka hatA. sevaka zarIre baLavAna hovuM joIe. ene kherAka sAde, sAtvika ane sahelAIthI utpanna karI zakAya te have joIe. tenI buddhi tIkSaNa hevI joIe, jethI te kUTa-agharA praznono ukela karI zake. hanumAna sugrIvanI sevA karatA hatA. jyAre rAmacaMdrajI manyA ane sugrIve rAmane, sarvasva arpaNa karyuM eTale hanumAna te arpaNa thaI ja gayA. emane juduM arpaNa thavApaNuM rahyuM nahIM. tyAra pachI te rAmanI AjJAnuM pAlana karatA rA, ane emanuM ja ciMtvana karatA rahyA sItAjInI zodha karavA javAnuM hatuM, eTale cotarapha vAnarasainya UpaDayuM. hanumAnajI dakSiNamAM gayA. jema jema Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com GM karatA
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72 hanumAna jayaMtI divase vitatA gayA tema tema badhAnI ciMtA vadhatI jatI hatI. kemake zedha karIne amuka samayamAM pAchuM pharavAnuM hatuM. te vakhate hanumAnajIe nirNaya karI lIdhuM hatuM ke sItAjInI zodha karIne ja pAchA pharavuM, nahIM te moTuM na batAvavuM ! rAmacaMdrajInA hukamane amala na karuM ane jIvate pAchA phare e sevakanuM lakSaNa na gaNAya. rAma mArI pAse zI AzA rAkhatA haze ? zuM huM ema kahuM ke bahu muzkelI paDI paNa sItAjInI bhALa na maLI? nA, e kadI nahIM bane. evuM vicAratA hatA tevAmAM mArgamAM temane jaTAyunA bhAI maLyA. temaNe jaNAvyuM ke rAvaNa sItAjIne laMkAmAM laI gaye che. temaNe ane temanA sAthIoe laMkAmAM pahecavAno nirNaya karyo, paNa dariye oLaMgIne tyAM jAya che? hanumAnajIne te khAtarI ja hatI ke pite jaIne sItAjInI zodha karI AvI zakaze, paNa temane manamAM thayuM ke je huM tyAM javAnI darakhAsta mUkIza te badhAne ema lAgaze ke yaza meLavavA tathA rAma ane sugrIvane vahAlA thavA tema kahe che. tethI te zAMta rahyA. paraMtu chevaTe naLa, nIla, jAMbuvAna, aMgada vagere AgevAnee pitAnI ane badhAnI zakti ane AvaDatane vicAra karIne hanumAnajIne ja kAma meMpavAno nirNaya karyo. hanumAnajI te taiyAra ja hatA. te laMkAmAM gayA, zaheramAM ane rAvaNanA mahelamAM paNa pahoMcI jaIne hoziyArIthI tapAsa karI. kyAMya patto na maLe. eTale chevaTe rAvaNanI azokavATikAmAM jaI pahoMcyA. tyAM temaNe sItAjIne joyAM. sItAjI to rAma have thaLavAnA nathI evI nirAzAthI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ hanumAna jayaMtI ApaghAta karavA taiyAra thayAM hatAM. sItAjIne vizvAsa paDe eTalA mATe te jhADa parathI kUdIne maLavAne badale UMcI DALethI rAmanI vIMTI pheMke che. te vIMTI joIne sItAjI UMce jue che. hanumAnajI nIce Utare che ane dhIme dhIme evI vAte kare che ke sItAjIne vizvAsa paDate jAya che. chevaTe najIka jaIne kuzaLatAthI vAta kare che. Akhare hanumAnane manamAM ema thAya che ke have chatA thavAmAM harakta nathI. laMkAnA lekene paNa thAya ke cAranI jema mulAkAta nathI lIdhI; rAmanA mANaso paNa bahAdura hoya che. e hetuthI te vADIne nukasAna kare che. eTale tene pakaDavAmAM Ave che. te vakhate te rAmanA dUtane chAje evAM vacane rAvaNane saMbhaLAve che. pachI rAvaNa sajA tarIke hanumAnanuM pUchaDuM saLagAve che, tyAre te laMkAne bALe che, ane chevaTe pote samudramAM paDe che. tyAM temane vicAra Ave che ke laMkA nagarI baLI tethI sItAjIne te nukasAna nahIM thayuM heya? eTale te turata azokavADImAM pAchA jAya che. ane sItAjIne kaMI AMca nathI AvI evI khAtrI karI Ave che. te vakhate temaNe sItAjIne pUchayuM ke huM tamane rAma pAse laI jauM? sItAjIe nA pADI. kemake IrAdApUrvaka parapuruSane sparza na karavuM joIe, ane rAmacaMdrajI vinA puruSArthe meLavelI vastune grahaNa na kare evA vIra-kSatriya che. e baMne bAbata te samajatAM hatAM. pachI rAmacaMdrajI laMkAmAM laDavA Ave che. ane jyAre Indrajita sAthenA yuddhamAM lakSamaNa ghavAIne bebhAna thAya che Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ hanumAna jayaMtI tyAre temane mATe bahu dUrathI auSadhi lAvavAnuM kAma paNa te bahu ja AnaMdathI kare che. temane kaI kAmamAM thAka te lAgatuM ja nathI. rAta ke divasa te jotA nathI. rAmacaMdrajInI IcchA jANe eTale te thavuM ja joIe evI temanI Teka che. sAcA sevaka hukamanI rAha nathI jete. e te phakta kAma karavAmAM ja AnaMda mAne che. ema karavAmAM leka tenI vAhavAha kare tenI tene lagAre ya IcchA nathI hotI. UlaTuM tema na thAya te mATe pAchaLa. rahe che. jemake sItAjInI bhALa kADhI AvyA pachI sugrIva vagere rAracaMdrajInI pAse pahoMcyA tyAre te zAMta thaIne pAchaLa besI rahe che. bIjA badhA vAnara AgevAna rAmane badhI hakIkata jaNAve che, paNa hanumAnajI pitAnAM parAkramanI vAte kahetA nathI. paNa rAmacaMdrajI samajI jAya che ke hanumAnajI sAcA sevaka ane bhakta che. temanA dilane. bhAva te samajI jAya che. temanI kuzaLatAne vicAra karIe te jaNAze ke laMkAmAM sainyanI bhUharacanA karavAmAM e evI te kuzaLatA dAkhave che ke musIbatane prasaMge eka paNa laDavaiyAnI khuvArI sivAya duzmanathI gherAyelA AkhA sainyane pAchuM kheMcI laI zake che. Ama te kuzaLa yoddhA paNa hatA. laMkAnuM yuddha jItIne rAmacaMdrajI sItAjIne laIne ayodhyA pAchA javA nIkaLe che tyAre vacce kiSkindhAmAM sugrIvanA AgrahathI Utare che. tyAre hanumAnajI sugrIvane kahe che, ke Aja sudhI huM ApanI pAse rahyo chuM. Apa sukhethI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ hanumAna jayaMtI pa: " rAja karo. huM rAmanI sevAmAM rahIza. ema kahI te rAmacaMdrajI sAthe ayodhyA javAne nirNaya kare che, paNa rAmacaMdrajInA vanavAsane cauda varSane samaya pUre thatuM hatuM ane rAmacaMdrajIne badhA mitrAnI vidAya levA jatAM samayasara adhyA pahoMcavAmAM meDuM thAya tema hatuM. vaLI bharate chUTAM paDatI vakhate kahevuM che ke cauda varSa pUrAM thatAM nahIM Avo te huM eka divasa paNa vadhu jIvavAne nathI. eTale rAmacaMdrajIe hanumAnajIne eka divasa agAuthI mokalyA. bharata te rAha joI ja rahyA hatA. ane rAma Aje Avaze ke nahIM te vicAratA beThA hatA. hanumAnajI tyAM jaIne jue che te bharata citA banAvIne temAM paDI ApaghAta karavAnI taiyArI kare che. paNa hanumAnajI temane bacAvI le che. pachI rAjyArohaNanI vidhi thAya che. badhAne gya Asane maLyAM che, tyAre hanumAnajI rAma tathA sItAne paMkhA nAkhavA pAchaLa ubhA che. e paMkhe nAkhavAmAM ja temane AnaMda che. evA prasaMge te sau koIne AgaLa AvavAnuM mana thAya ane jeNe aneka prakAre sevA karI hoya, tene pAchaLa rahevAnuM na paNa game. paNa hanumAnajI te mAnapAnathI dUra nAsatA hatA. eTale temaNe svecchAe tevuM kAma lIdhuM hatuM. vaLI A prasaMge badhAne eka pachI eka bheTa ApavAmAM Ave che. tyAre badhAne manamAM thAya che ke AmAM hanumAnajInuM nAma kema nathI AvatuM? emaNe keTalI badhI sevA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ hanumAna jayaMtI karI che! sItAjIne zodhI lAvyA, bharatane bacAvyA, rAvaNane harAvavAmAM ane lakSmaNane bacAvavAmAM agrabhAga lIdhe, chatAM temane kaMI bheTa ke mAna kema ApavAmAM nathI AvatuM? saune Azcarya thAya che ane hamaNuM temanuM nAma Avaze ema sau vicAre che paNa temanuM nAma AvatuM ja nathI. chevaTe sItAjI akaLAIne rAmacaMdrajIne kahe che, "ApaNe badhAne bheTe ApI paNa hanumAnajIne tame kema kaMI nathI ApatA?" hanumAnajIne bhaktibhAva rAmacaMdrajI jANatA hatA eTale teo sItAjIne kahe che: "emane ApavA jevuM mArI pAse kaMI nathI." sItAjI kahe: "tame badhAne agaNita bheTe ApI, ane emane ApavA mATe kaMI nathI ema kema kahe che ?" emane A hAra ApuM chuM" ema kahI sItAjI hanumAnajIne hIrAmetIne eka hAra Ape che. ane hanumAnajI hAra laIne eka eka metI juduM pADatA jAya che, tene joI jeIne pheMkatA jAya che ane kahetA jAya che ke A metImAM rAma nathI eTale huM tene zuM karuM ? A cIja huM lauM eTale rAma gayA. mAre te rAmanI sevA karavI che. emanI sevA karyA badala je hAra lauM eTale sevA jAya. eTale Ane huM zuM karuM? je rAma haze te AvA hAra ghaNaya maLaze. hAra levAthI rAmanI sevA zuM kAma baMdha thAya? te hAra sAcavavA mATe peTI joIe. peTa sAcavavA mATe ghara joIe. ane ghara sAcavavA mATe strI, pachI bALake ema Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ hanumAna jayaMtI 77 aneka tattave joIe. ema eka pachI eka aneka upAdhi Ave ane te vadhyAja kare. ane jeTalI upAdhi vadhe teTalI rAmanI sevA ochI thAya. bhagavAnanI sevAmAM jIvana aryuM, tethI temaNe ghara na karyuM. phakta laMgeTIthI ja calAvyuM ane e rIte aMgata jarUriyAta ochAmAM ochI rAkhI. temane kaI lAlaca sparzI na zakI ane te rAmamaya banI gayA. temane rAmanI sevA karavI hatI eTale temaNe lakSmIne sparza na karyo. lakSmInI-dhananI sevA karanArane dhana meLavavA IcchanArane baMdhu, pitA-badhAne vecI devAM paDe che. samAjanI sevA karanArane paNa badhAMne cheDavAM paDe ema bane ethI ja sevAdharma agharo manAya che. sevAdhAmano thoninAmA: hanumAnajIne yogIone paNa agamya e parama gahana sevAdharma sahaja hate. sevaka pitAnI ALapaMpALa jeTalI ochI rAkhe eTalI te samAjanI vadhu sevA karI zake e hanumAnajInA daSTAMtathI siddha thAya che. samartha rAmadAse rAma ane hanumAnanI upAsanA karavA jaNAvyuM, tenI pAchaLa rASTra ane sevakanI upAsanA karavAnI daSTi hatI. hanumAna jevA Adarza sevakane vicAra karatAM sva. mahAdevabhAInuM smaraNa thAya che. Adarza sevaka Adarza bhakta hoya ja. bhakti vinA sevA saMbhavatI nathI. pachI te vyaktinI vA samaSTinI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ tilakajayaMtI AjathI sattAvIsa varSa pahelAM tilaka mahArAjanuM bhotika svarUpa adazya thayuM, chatAM haju ye teo jIve che. - aMgrejonuM baLa A dezamAM vRddhi pAmatuM jatuM hatuM e kALamAM temane janma thayo hate. aMgrejanA rAjyane te vakhate ApaNuM dezavAsIo AzIrvAdasamuM mAnatA hatA. nAnapaNathI ja temanI nizcayAtmaka buddhinuM ApaNane pArakhuM thAya che. nAnA hatA ne nizALe bhaNavA jatA hatA tyAre emanuM zarIra ThIka ThIka durbaLa hatuM. emane e khaTakayuM ane zarIrane polAdI banAvavAno nizcaya karyo, ane te game te bhege pAra pADayA. pite tejasvI vidyAthI hatA. gaNita ane ItihAsa temanA khAsa zekhanA viSaye hatA. bhASAo upara paNa temane ajoDa kAbU hate. aMgrejI, saMskRta ane marAThImAM asAdhAraNa kauzalyathI teo lakhatA. uparAMta pUrva ane pazcimanA sAhityanuM paNa temaNe uttama parizIlana karyuM hatuM. vidyArthI tarIkenI kArakidI paNa jhaLakatI hatI. abhyAsa pUre karyA pachI temaNe dhAryuM hota te sArA pagAranI sarakArI karI sahelAIthI meLavI zakyA hatA. emanI Arthika sthiti paNa sAmAnya hatI eTale ghaNAne ema lAgatuM paNa hatuM ke kaI meTI nekarI laIne e besI jaze. paNa emanA dilamAM te dezadAjha bharI hatI. dezanA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ tilaka jayaMtI duHkhe, apamAne temanuM hRdaya dAjhatuM hatuM. e bhAre pagAranI nekarI zenA le? temaNe te hadayathI rASTrasevAnI dIkSA laI lIdhI hatI. eTale dezasevake taiyAra karanArI zikSaNasaMsthAmAM pitAnI sevA ApavAnuM temaNe nakkI karI rAkhyuM hatuM. eTale keLavaNa khAtAmAM phakta rU. 30 nI nekarImAM teo joDAyA. ghaNue samajAvyA ke tame A bhUla kare che, paNa e mAnyA nahIM. eka jaNe te ema suddhAM kahyuM ke "ATalA rUpiyAmAM zuM thaze ? khAMpaNa jeTalI bacata thAya eTaluM te le." tyAre emaNe javAba vALela ke, "enI mAre zI citA? muDaduM gaMdhAze eTale zerIvALA nahIM te myunisicAliTIvALA paNa bALI Avaze." Ama zikSaka thaIne vidyAthI one dezasevAnA pATha paDhAvavAnA kAme teo lAgI gayA. paNa eTalAthI emane zAMti na thaI. tethI te AkhA samAjanA jiMdagIbharanA zikSaka thayA. emaNe prajAne keLavavA chApAM kADhavAnuM zarU karyuM. eka chApuM aMgrejImAM ane bIjuM marAThImAM. e chApAM pAchaLa daSTi keLavaNInI hatI. kesarI" ane "marAThA e nAmanAM baMne chApAMe prajAnuM hRdaya jItI lIdhuM. temaNe pitAno saMdeze prajAne chApAM mAraphata ApavA mAMDyo. paNa temanI vAta jeTalI prajAne catI hatI teTalI ja sarakArane khUMcatI hatI. sarakAra temanuM teja sAMkhI zakatI nahatI. sarakArane A mANasa bhayaMkara lAge. kema ke te prajAne taiyAra karI rahyo hatuM. ane sarakAra ane prajAnA svArtho paraspara viruddha hatA. sarakAra enA para guna ThekI besADavA, saheja bahAnuM maLe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ tilakajayato .. te jelamAM pUrI devA mATe talapApaDa thaI rahI hatI. evuM eka bahAnuM maLI gayuM. tilaka mahArAjane pakaDavAmAM AvyA, ane temanA para kesa calAvavAmAM Avye. leAkamAnya peAte ja pAtA taraphathI laDyA, paNa sarakArane te game tema karIne emane jelamAM esADavA ja hatA. eTale emane jela maLI. gAMdhIjInI satyAgrahanI laDae jelane khUba sastI banAvI dIdhI che, paNa te divaseAmAM jela javu e ramata vAta nahetI. mudata pUrI thaye tilaka mahArAja chUTyA tyAre hiteSIoe temane salAha paNa ApI ke have sarakAra sAme laDavAnuM ne chApAM kADhavAnu cheoDI do. paNa tilaka mahArAja ema kaMi mAne? emanA peAtAnA AmAM dveSa ja kayAM hatA ? ane hAya te eTalA ja ke te sarakAranA deSA ughADA pADIne batAvatA hatA. paNa sarakAra taraphathI dezane pArAvAra anyAya ane nukasAna pahoMcI rahyAM hAya tyAre pote cUpa rahI zake ja zI rIte ? pete satyAgrahI hatA. dItatAthI satyanA ghAta thate joi rahevA e emanA svabhAvamAM ja nahatuM. hRdayamAMthI Urmi jAgatI hatI ke cUpa nA besI rahevAya, eTale jelamAMthI chUTyA ke tarata ja temaNe phrI pAchAM chApAM zarU karI dIdhAM. punazce hari ' karIne pharI Aga jharatI kalame lakhavu zarU karI dIdhuM. e divaseAmAM aMgrejInI ja khelakhAlA hatI. bhar3ele va aMgrejImAM ja vAMcatA, vicAratA, eTaluM ja nahIM, emAM gava letA. ethI bhaNelA ane abhaNa vaccenuM aMtara vadhatuM jatuM. dezamAM bIjI bhASA melanArAne ane aMgrejI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ tilaka jayaMtI 81 mAraphate ja vicAro jhIlanArAone potAnI vAta samajAvavA tilaka mahArAja eka chApuM aMgrejImAM kADhatA. paNa AmajanatA samajI zake te mATe teo "kesarI" chApuM marAThI bhASAmAM kADhatA. marAThInI e divasemAM kaMI ja visAta nahatI, chatAM temaNe hiMmatabhera janatAnI jabAnamAM chApuM kADhayuM. janatAne paNa e khUba ja gamyuM. Ama prajA tilaka mahArAjane oLakhI gaI ane potAnA hRdayamAM temane sthAna karI ApyuM. emanI vANu jhIlatAM prajA dharAtI nahatI. cAtaka varasAdanI rAha jue tema prajA kyAre "kesarI" bahAra paDe tenI rAha jotI. e divasamAM emanA chApAnI cAlIsa hajAranI nakale khapatI hatI. evAmAM baMgabhaMganI laData AvI. oNrDa karjhane baMgALanA bhAgalA karelA. temAM lekamAnya dezanuM ahita joyuM, eTale sarakAranI viruddhanA potAnA vicAro spaSTapaNe emaNe pragaTa karyA. sarakArathI e khamAyuM nahIM. lekamAnyanI dharapakaDa thaI. emanA para kesa cAlyuM. cha divasa sudhI emaNe pitAne bacAva karyo. paNa sarakArane kyAM nyAya karavuM hatuM? ene te siMhane pAMjarAmAM pUra hatuM, jethI utpAta na macAve. emane cha varSane lAMbe kArAvAsa maje. eTaluM ja nahIM hiMdanI bahAra-brahmadezanI mAMDalenI jelamAM temane sarakAre mekalI ApyA. jelamAM emane taddana ekAMtavAsamAM rAkhavAmAM AvyA. kApa mANasa te AvA bhISaNa ekadhArA ekAMtamAM gAM thaI jAya. paNa A te ajeya saMkalpa baLavALe vIra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ tilaka jaya'tI ra senAnI hatA. ekAntavAsane paNa emaNe kasa kADhayA. peAtAnA jJAnanA lAbha prajAne ApavAnA emaNe saMkalpa karyA. ane bhagavadgItA upara ' kayAga zAstra ' karIne uttama bhASyagraMtha racyA. hiMdu dharmagrathAmAM e pustaka anIkhI bhAta pADe tevuM che. e graMthanI paNa eka majhAnI kathA che, jelamAMthI chUTyA tyAre sarakAra e graMthanI hastaprata laI javA na de, kahyu ke hastaprata tapAsIne paheAMcatI karI daIzuM. ghaNA samaya vahI gayA. chatAM sarakAra taraphathI e prata pAchI na AvI eTale tilaka mahArAjanA mitrAne thayuM ke kAM tA sarakArane e ApavI nahIM hAya ke pachI e khAI nAkhI haze. have zuM thaze? paNa tilaka mahArAja nizcinta hatA. emaNe kahyuM ke, hastaprata kheAvAI gaI haze te ya vAMdhe nathI. kemake e badhuM lakhANa mane yAda che. be mahinA si'hugaDha para rahIne lakhI nAkhIza; paNa e rIte lakhI nAkhavAnA vicAra karatA hatA tevAmAM sarakAre hastaprata mAkalI ApI ane e prakaraNa tyAM samApta thayuM. aneka vidyAone temane abhyAsa hatA. temanI buddhi atyaMta tIkSNa, bhedaka hatI. ane game te viSayamAM pAte khUba UMDA UtarI jatA. jelamAM rahyAM rahyAM temaNe gItA paranA samartha bhASyagraMtha te racyA ja. taduparAMta agAu khagALa para ' erAyana ' nAmanu pustaka lakheluM tethI deza-videzamAM emanI vidvattAnI bhUkha pratiSThA akAI hatI. e pustaka ahAra paDayu ane prasiddha jarmana paDita mekasamUlaranA hAthamAM AvyuM. paNa jyAre eNe jANyuM ke A pustakanA ' Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ 83 tilaka jayaMtI lekhaka te dezasevAnA aparAdha badala sarakArI jelamAM che, tyAre teNe e vidvAna puruSane jhaTa choDI mUkavA ane emanA asAdhAraNa jJAnane prajAne lAbha maLe tema karavA hiMdI sarakArane lakhyuM. ethI kaMI emane sarakAre mukta te na karyo, paNa jelamAM emane lakhavAnI sagavaDa karI ApI. jyotiSazAstra ane paMcAMga upara paNa emaNe pustake lakhyAM che. temanuM kAyadAnuM jJAna paNa agAdha hatuM. pitAnA kesa teo pite ja calAvatA. vipAsanA temane eTalI priya hatI ke deza svataMtra thayA pachI pite gaNita athavA ItihAsanA adhyApaka thavAmAM saMtoSa mAnaze ema kahetA. temanI raheNIkaraNa sAdI hatI. piSAka ane svabhAve teo Adarza brAhmaNa hatA. peDhIonI sAMskArika paraMparAne cIvaTathI jALavI rAkhatA. vilAyata gayelA tyAre paNa temaNe pitAne marAThI pizAka kAyama rAkhyuM hatuM. maraNaparyaMta emaNe temAM pheraphAra karyo nahIM. brAhmaNane chAje te temane aparigraha namUnedAra hatA. svarAjya mATe te jIvyA ane laDyA. dezane temaNe zIkhavyuM ke "svarAja mAro janmasiddha hakaka che." aMgrejI zAsanane teo vireja karatA nahetA paNa nokarazAhIne virodha karatA hatA. teo ema mAnatA ke taMtra te sAruM che. paNa iMglenDanI sarakArane sAcI mAhitI maLatI nathI eTale hindanI prajAne sAce nyAya maLatuM nathI. ahIMnI karazAhI tyAMnA taMtrane sAcI mAhitI ApatI nathI, eTale emane mukhya virodha karazAhI sAme hate. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ tilaka jayaMtI 1915 mAM gAMdhIjI hiMdamAM AvyA ane pAMca varSamAM hiMdanI nADa pArakhI laIne temaNe asahakArane maMtra Ape. gAMdhIjIe tilaka mahArAjane paNa asahakAranI vAta karI hatI, ane e temane gaLe paNa UtarI hatI. paNa prajA e maMtra jhIlI zakaze ke kema te viSe teo. zaMkAzIla hatA. vega e banyuM ke tilaka mahArAje paraloka-prayANa karyuM ane mahAsabhAe asahakArane TharAva karyo. ane deze ene yathAzakti amala paNa karyo. Ama "svarAjya mAre janmasiddha hakaka che" e maMtra prajAne zIkhavIne tilaka mahArAje svarAjya siddhinA itihAsane pUrvArdha racI Ape. ane e hakka saMpaDAvanArI uttama paddhatinI prajAne navAjeza karIne gAMdhIjIe uttarArdha pUre karI ApIne tilaka mahArAjanuM zrAddha karyuM. haju Aje paNa emanuM tarpaNa karI zakAya evuM svarAja nathI AvyuM. uttarArdha pUre thaye che, paNa tene racayitAnA dilamAM AnaMda nathI. jevuM svarAja teNe IcchayuM hatuM tevuM haju nathI maLyuM. hA, aMgrejo gayA tene AnaMda che khare; paNa sAcuM svarAja, sAcuM lakarAja siddha karavAnuM haju bAkI che. tilaka mahArAjanA avasAna pachI temanA nAma sAthe svarAja zabda joDIne prajAe phALe ekaThA karavA mAMDyo. tilaka svarAja phALAmAM prajAe eka karoDa rUpiyA bharIne emanuM bAhya zrAddha karyuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ tilaka jayaMtI < ? vandemAtaram ' khelatAM paNa jyAre leAkeA DaratA hatA, jela javuM e jyAre sadehe narakamAM javA jevuM lAgatuM hatuM tyAre A vIra puruSe si'huganA karIne prajAne vIratvanI dIkSA ApI hatI. apAra saMkaTa jAte veThIne prajAne emaNe uttama deSTAnta pUruM pADyuM hatuM. 85 Aje sadehe tee ApaNI vacce nathI, paNa emanuM maraNa e ja emanA sAcA janma che. temanA bhautika deha sattAvIsa varSa pahelAM A ja divase gayA; paNa te ja divase AtmArUpe temanA navajanma thayeA. enI jayaMtI Aje ApaNe ujavI rahyA chIe. jyAMsudhI deha che, tyAMsudhI AtmAnA vikAsane madhana rahe che. deha jatAM AtmA nija rUpamAM prakAze che. tilaka mahArAja vize e sathA sAcu che. --tilaka jaya'tI, 1947 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ keLiye thaI jAva aMgrejoe ApaNane aneka rIte nukasAna karyuM che. rAjakIya, Arthika, dhArmika, sAMskRtika, ane AdhyAtmika ema dareka rIte emaNe ApaNane nukasAna karyuM che. eTale ApaNuM patana thayuM che. jenI pAsethI A cIjo cAlI jAya te kadI paNa mANasa na rahI zake. tenAmAM bhale badhA guNe paDelA heya, paNa te badhA guNe suSuptAvasthAmAM ja rahe. - sAdhu puruSe AvAM patana sAMkhI na zake. eTale ja gAMdhIjIne paNa A vastu khUMcI. tethI temaNe dezane A vastunuM bhAna karAvavAno prayAsa Adaryo-temAM ja Izvarabhakti mAnI. janasevA e prabhusevA ja che, kemake mANasa paNa Izvarane aMza che. Adama ke khudA mata kahe, Adama khudA nahIM; lekina khudA ke nUra se, Adama judA nahIM. mANasane jyAre duHkhanuM bhAna thAya che, tyAre te tenuM nivAraNa karavAnA upAye zedhe cheane A upAye. zedhavAnI jijJAsA te ja mumukSatA. tyAra pachI puruSArtha karavAnuM hoya che. gAMdhIjIe ApaNane mumukSu te banAvyA. have puruSArtha ApaNe karavAne che. have ApaNane thayelAM nukasAne vicArIe. sauthI prathama aMgrejoe ApaNane Arthika gulAma banAvyA. ane te pachI tarata ja rAjakIya gulAma banAvyA. jIvavA mATenI badhI cIje pitAnI meLe pedA karI levI tenuM nAma Arthika Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ ZC keLiye thaI jAva svAtaMtrya. e pedA karavAmAM jeTalI ADakhIlI thAya, teTaluM ja Arthika nukasAna paNa thAya. aMgrejoe ApaNane evI rIte keLavyA ke ApaNe bIjAne mATe cIjo pedA karIe ane ApaNane joItI cIjo bIjA pedA kare. AmAM ApaNe eTalA phasAyA ke jIvananI anivArya jarUriyAte paNa bIjA pedA karI Ape te ja ApaNe jIvI zakIe. AthI bhayaMkara utapAta pedA thaye. dA. ta. kApaDa jevI ati Avazyaka cIja paNa ApaNane keIka bahArathI lAvI Ape. jyAre kapAsa jevI cIja bIjAne mATe pakavI ApIe. je cIjanI mArA gAmane jarUra che te meM paradezathI maMgAvI. athavA mArA gAmamAM te pedA thaI zake tema hovA chatAM te pedA na karI ane mAtra pArakAne ja khapanI cIjo pedA karI. A thaI ApaNuM Arthika gulAmI. vAhanavyavahAra paNa ApaNA hAthamAM nahIM. ApaNe meTarane upayoga karIe chIe kharA, paNa te banAvI na zakIe. ApaNane banAvavA ja na de. Ama pArakAM sAdhane vAparavAnAM thayAM tethI ApaNane barAbara nukasAna thayuM. mANasane svamAnabhera sukhathI jIvavA ane saune hitamAM AgaLa vadhavA je adhikAre bhegavavA maLe te rAjakIya svAtaMtrya. e adhikAra paNa khUMcavI levAyA eTale rAjakIya gulAmI AvI. rAjakIya gulAma banavA mATe ja prathama ApaNane Arthika gulAma banAvyA. pahelAnA vakhatamAM rAjAo ekabIjA para caDhAI karatA, ane sAmAne harAvavA mATe tenA killAne ghero ghAlIne tene Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ kALiyA thaI jAva anAjapANIthI vimukha karavAmAM AvatA, ane chevaTe harAvIne rAjakIya gulAma banAvavAmAM AvatA. aMgrejoe paNa A ja pramANe karIne ApaNAM artha ane adhikAra athavA pratiSThAne nAza karyo. 88 6 Aje hiMdusa MskRti pAmara gaNAya che. eka vakhata meM eka yurApiyana bahenane pUchyuM, tame ATale dUra sudhI sevA karavA AvyAM che, te tamane hiMdusa MskRti bahu gamI tethI ? ' pelAM bahene javAma ApyuM: " tamArI saMskRti jo UMcI heta te tamArA kahevAtA bhaLelA leke paradeza jaine amArI saMskRti zA mATe grahaNa karata ? " A bahenanI vAta eka rIte sAcI che. kAraNa ke je gulAma che, tene vaLI saMskRti zI ? tene adhikAra zAne ? tene svataMtra dharma paNa zAnA hAya ! A ja pramANe gulAmanA peAtAnA vaDavAnA itihAsa paNa nAza pAmyA. kAraNa ke te peAtAnA itihAsa kaye meDhe ele ? gharane nAkara hAya tenA dhama kA hAI zake? tenA dharma e ja ke je enA mAlikanA dhama hAya. koI niSNAta prephesara DAya; paNa tenA dIkarA tana abhaNa hoya teA pachI te kaI samajaNe peAtAnA bApanA vakhANa karI zake? eTale ke bhaNelA hoya tene ja bhaNataranI sAcI kiMmata AMkatAM AvaDe. ane teja bhaNelAnAM vakhANu karavAne pAtra banI zake. vIra hAya te ja vIranAM vakhANa karI zake. ApaNuM paNa ema ja che. atyAre ApaNAmAM nathI maravAnI hiMMmata ke nathI maravAnI vIratA. pachI ApaNe ce Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ kALiyo thaI jAva moDhe kahI zakIe ke amArA bApadAdA te AvA meTA vIra ane hiMmatavALA hatA! ane amArI saMskRti AvI UMcI hatI! A rIte ApaNuM AdhyAtmika patana thayuM. jyAre gAMdhIjI kahetA hatA ke, "ApaNuM AdhyAtmika patana thayuM che" tyAre ravIndranAtha ThAkura jevA paNa ene vireAdha karatA hatA. kAraNake temane khabara nahotI ke jene AtmA jAgRta hoya te kaI paNa rIte gulAma hAI ja na zake? je ApaNe AdhyAtmika unnati sAdhI hatI ane sAcavI hatI te badhA bhegA maLIne jIvata-bhegA maLIne saMskRti sAcavI leta. paNa bhegA maLIne jIvavAnuM vicAra jAgRta AtmAvALAne ja Ave. jyAre mANasa potAnA AtmAne bhUlI jaI zarIra sAme jue che, tyAre tene lAge che ke je che te badhuM zarIra ja che. eTale AtmaghAta thAya che. atyAre ApaNe bolIe chIe ke "aMgrejo cAlyA jAo" e jJAnapUrvaka belatA nathI, ajJAnamAM ja belIe chIe. kAraNake ApaNI kriyA belavA karatAM taddana UlaTI ja che. ema na hatA te atyAre je dhoLA divasanI lUMTa cAlI rahI che, te kadI na cAle. zrI. araviMda ghoSe eka jagyAe lakhyuM che ke jyAM sudhI AtmA jaDa hoya tyAM sudhI dekhAtuM nathI. paNa jyAre te pUrepUro vikase che, tyAre ja dekhAya che. khIlele AtmA ja spaSTa dekhAya. vikasavuM eTale kherAka thavuM. jyAre annane ke ghAsane kaNa pate kherAka bane che, tyAre ja te saMpUrNa vikase che, ane tethI ja anna ke ghAsa utpanna thAya che. ghAsa kaNa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaLiye thaI jAva khAIne utpanna thAya che, ane tarata ja Dhorane kherAka bane che. DhAra te ghAsa khAIne dUdha ApI pite vikase che. A rIte khorAka khAIne preraka banavAnI kriyA e ja AtmAne vikasAvavAnI kiyA. mANasa kherAka khAya che te samAjane khorAka thavA mATe, eTale ke badhA mATe homAI javA sAru ane jyAre te kherAka thAya che, athavA pite haimAI jaIne vikase che. tyAre ja tene "sana munakatune artha samajAI jAya che. phaLaphaLAdimAM jIva che. mANasa tene khAya che. paNa khAtAM pahelAM pite kene rAka banaze te teNe vicArI levuM joIe. mahAbhAratamAM zAMtiparvamAM eka pAradhI ane helAnI vAta Ave che. halAe pitAnA zarIrano parigraha paNa bIjAne keLiye thavA karyo hato. ane pite pAradhIne keLiye banyuM paNa hatuM. te joIne pAradhInAM paDaLa khUlI gayAM ane pote paNa agnimAM kUdI paDe che. ApaNe paNa hilAnI jema bIjAne keLiye thavAnI taiyArI rAkhavI joIe; arthAt samAjane upayogI thavAnI ene mATe ghasAvAnI vRtti jJAnapUrvaka khIlavavI joIe. gAMdhIjI paNa lokone keLiye banyA, tyAre ja ATalA vikasyA. je keLiye na banyA hatA te teo paNa ApaNI ja haroLamAM heta. - paracakrane lIdhe ane te dvArA ApaNI saMskRti para thayelA bhautika sukhavAdanA AkramaNane lIdhe ApaNe AsurI vRttine ja vega maLe che. jemake, be mANase prasAda vaheMcavA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ keLiye thaI jAva UbhA thAya che. temAMne eka jaNa badhAne sarakhe bhAge ane zAMtithI vaheMce che. A vakhate prasAda lenAra badhA zAMtithI prasAda leze. eTale temane zAMti rAkhavAnuM zikSaNa maLaze. have bIjo eka jaNa azAMta prakRtine che, te badhAnI vacce jaI prasAda uchALaze. eTale je zAMta beThA haze temanI lAgaNIo prasAda lUMTavA mATe uzkerAze. tyAre badhAne ema thaze ke huM vadhAre laI lauM. emAMthI paDApaDI, azAMti ane avyavasthA pedA thaze. AkhuM vAtAvaraNa kaluSita thaze. chevaTe baLiyAnA be bhAga" e nyAye prasAda DAMDa mANasanA hAthamAM ja raheze. A rItamAM badhAne aMdaroaMdara lUMTAlUMTa karavAnI keLavaNI maLaze. pahelI rIte vaheMcAyelA prasAdanuM eTale ke vyavasthita kherAkanuM lehI paNa vyavasthita thaze. ane te prasAda khAnAra mANasa DAMDa nahIM bane. jyAre lUMTAlUMTa karIne prasAda khAnAra mANasanuM AdhyAtmika patana thaze. ane jhUMTavIne khAvuM e ja tene dharma thaI jaze. "anna tevo oDakAra' te A arthamAM sAruM che. je sevAdharmamAM mAnanAre che tene AvI khUTavAnI vRtti na thavI joIe. tene te ema ja thavuM joIe ke, "huM eTale ke? AtmA ke zarIra ?" paNa atyAre te javAba maLaze ke zarIra. kAraNa ApaNane te prakAranI tAlIma maLI che. ApaNe Ane badhA ja doSa aMgrejo para DhaLI zakIe. kAraNa ke teonA AvyA pahelAM ApaNe kaMI vakhANavA lAyaka ke vyavasthita prajA tarIke jIvatA na hatA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ keLiye thaI jAva chatAM eTaluM kharuM ke ApaNuM avaguNene khIlavavAnI pUrepUrI taka aMgrejoe ApI. kAraNa ke mANasamAM siMha, vAgha, pahADa, paththara ke vanaspati darekanI vRttio paDelI che. je vRttine jeTalA pramANamAM piSaNa maLe teTalA pramANamAM te khIle che. pachI te sArI hoya ke kharAba hAya. mANasa jyAre karkaza ane krUra thAya che, tyAre tenA avaguNe pUrepUrA khIlI nIkaLe che. atyAre ApaNuM paNa AvuM ja thayuM che. atyAre vizvAsa rAkhavA lAyaka kaI cIja dekhAtI nathI, sivAya ke Izvara. atyAre sarakArI maMDaLIovALA kahe che ke vepArIone kADhe, ane vepAra sahakArI maMDaLI mAraphata calAve. paNa sahakArI maMDaLIvALA AvyA kyAMthI ? te vepArI nahIM te vepArInA bhAI ja che. teo bhAvatAlamAM garabaDa nathI karatA, paNa khAMDa ke anAja levA AvanArane evI cAlAkIthI Ape che ke levA AvanAra game teTaluM moTuM kapaDuM pAthare, te paNa sAMja paDaye pAMca zera khAMDa nIce verAyelI paDI ja hoya, je ghera jatAM pitAnI sAthe ja Ave. A badhuM AdhyAtmika patana nathI te zuM che? ApaNe eka to ajJAnI rahyA. ne temAM vaLI vepArI thayA. pachI pUchavuM ja zuM? cAlI luMTAlTa! je hiMda sAcuM svarAja sthApavA mAgatuM hoya te AvI vRttione nAza kare ja paDaze. ane pavitra saMgaThana mAraphata pavitra vaheMcaNIthI ApaNe jIvavuM ja paDaze. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ kALiyo thaI jAva ApaNuM pedA kareluM dhana ApaNuM IchAviruddha keIne paDAvI levA na daIe, ApaNuM taMtra ApaNI IcchA mujaba calAvIe enuM nAma svarAjya. paNa AvI jAtanA svarAjya, mATe pahelI jarUra pramANikatAnI che e pramANikatA kayAre Ave? jyAre AtmA jAgRta thAya tyAre ane AtmA jAgRta thayo eTale gAMdhIjIe IccheluM svarAjya AvyuM ja samajavuM. AtmA tene jAgRta thaye kahevAya je bhUtanAM tattane jANe che. "tenAM tamane jANavAM eTale keLiye thavAnuM jANavuM. badhAM karmomAM ega lAva. athavA badhAM karmo hoMziyArIthI-kuzaLatAthI karavAM. paNa e kayAre bane? jyAre samAjazarIra para sAro prema pedA thAya. jyAre ApaNane ApaNuM zarIra upara atyaMta prema thAya che, tyAre ApaNe tenI khUba kALajI rAkhIe chIe. paNa je potAnA zarIra upara prema che, te ja prema samAja-zarIra upara thAya tyAre ja sAcuM jJAna thayuM kahevAya. gAMdhIjI ApaNane AvA paramAthI thavA mATe upAya batAve che. kahe che ke racanAtmaka kArya kare. A kAryathI samAja prati bhakti pedA thaze. A kAryathI dhanane. Dhagale nahIM thAya, paNa ApaNuM meTuM AtmA tarapha vaLaze. keTalAkane manamAM ema haze ke be cAra vakhata jelamAM jaI AvIzuM eTale racanAtmaka kArya pUruM thaze. paNa ekaluM jelamAM javuM te kaMI upAya nathI. racanAtmaka kAryanuM pUrepUruM bhAna thayuM eTale jANavuM ke ApaNe svarAjyane lAyaka thayA chIe. ApaNe kherAka khAIe chIe tenI pAchaLane heta Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94 kaLiye thaI jAva samAjane mATe keLiye banavAnuM che. keLiye thavuM eTale bIjAne mATe anna thavuM. anna jIvanadAtA che. anna thavAnI bhAvanA te ja jIvanasAphalyanI bhAvanA. anna thavuM eTale? je padArthamAM bharapUra poSaka tatte heya, je pAcaka ane nIrogI hoya ane je khAnArane sukha ane saMtoSa Ape tene ApaNe anna kahIe chIe. anna thavuM eTale AvA thavuM. piSaka thavuM, jIvanadAtA thavuM, AnaMdadAtA thavuM. te ja jIvanasAphalyanI cAvI che. e ja svarAjyane paNa pAye che. Ane mATe keLavaNInI jarUra che. paNa AvI keLavaNI keInI ApI nathI apAtI. te to enI meLe ja UgI nIkaLe che. potAnI meLe e rahasya kheALI levuM joIe. je kheLatAM na AvaDe che jenI madadathI kheALI zakAya teve sthaLe jaIne rahevuM joIe. ahIM ApaNe AtmAnuM jJAna meLavavA mATe ja bhegA thayA chIe eTale ApaNe dareka kAryamAM ApaNuM meTuM tenA tarapha rahevuM joIe. ApaNe balIne kahetA nathI ke, "ame phalANanuM kAma AtmajJAna meLavavA mATe karyuM " ApaNe belatA nathI eTaluM ja; bAkI ApaNe je kAryo karIe chIe temAMthI AtmajJAna maLatuM ja rahe che, emAM lezamAtra zaMkA nathI. jema ApaNe patAsuM khAtI vakhate kahetA nathI ke, "huM khAMDa khAuM chuM" paNa hakIkatamAM te ApaNe khAMDa ja khAtA hoIe chIe. tene ghATa patAsAne hovA chatAM temAM guNa ane svAda khAMDane ja hoya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ kALiyA thaI jAva 95 kahevAya che ke, ' tImAM pApa chUTe, paNa tImAM karelAM pApa kayAM chUTe?' tImAM pApa kare che, te te gAMgaDu' jevA ja rahevAnA. jema AkhA maganI dALa karavA mATe tene khUba ukALIne egALIe chIe. chatAM paNa je gAMgaDuM hoya che te ogaLatA ja nathI, ane khAtI vakhate dAMta vacce AvI karkazatA pedA kare che, ane khAvAnA ardhA Anada harI le che. tema je vyakti samAjanA kAmamAM na AvatAM vacce ADakhIlI UbhI kare che, te kharekhara gAMga u che. jyAM sudhI gAMgaDu hayAta che, tyAM sudhI svarAjamAM khAmI rahevAnI ja. eTale ApaNe gAMgaDu na banatAM uttama caDhelA khArAka jevA banavuM joIze. A arthamAM ApaNe svAtaMtrya dinanI pratijJAne jJAnapUrvaka yAda karIe. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAMdhIjInI unnatinAM pagathiyAM Aja sudhImAM ghaNuM mahApurUSa thaI gayA. paNa temAMnA koIe pitAnI jayaMtI UjavavAnuM kahyuM hoya evuM maraNa nathI. ane e paNa sAcuM che ke ATalA moTA pAyA para deza ane duniyAbharamAM kaI jIvatA mANasanI jayaMtI UjavAI paNa nathI. gAMdhIjayaMtI lekee jyAre UjavavA mAMDI tyAre gAMdhIjIe kahyuM ke je jayaMtI UjavavI hoya te mAruM nAma cheDIne cakhaMjayaMtI yA reMTiyAjayaMtI Ujave. A mATIne deha jaze, ane ene leke bhUlI jaze, te deza ane duniyAne nukasAna nahIM thAya, paNa reMTiyAne leke apanAvaze ane nahIM bhUle te deza ane duniyAne uddhAra thaze. tyArathI reMTiyAbAraza ane cakhajayaMtI nAme astitvamAM AvyAM. temaNe cakhane pitAnuM pratIka gayuM. temaNe khevAyelA TiyAne zodhI kADhavAnuM kArya karyuM che kharuM, paNa tenA mULa zodhaka keNu che tenI khabara nathI. e keI ajJAta RSi haze. e viSe gAMdhIjI kahetA hatA ke enI khabara paDe te jarUra temane huM namaskAra karuM. A janmanI ujavaNIne bahAne paNa leke je carmAnuM rahasya samajaze te jagatanI sevA ja thaze. enA uddhAramAM jagatane uddhAra che ane enA nAzamAM jagatane nAza che ema lekene ThasAvyuM. A mahApuruSanuM bALapaNa yAda karIe chIe te tenAmAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAMdhIjInI unnatinAM pagathiyAM bahAra tarI Ave evuM kaMI khAsa lakSaNa ekadama jaNAtuM nathI. teo aMdhArAthI-bhUtathI DaratA. nizALamAM bhaNatA tyAre keInI sAthe khAsa destI nahIM, bIjA vidyArthIo sAthe bhaLavAnuM nahIM, ramatane zekha nahIM, sAmAnya rIte nizALa baMdha thAya tyAre sIdhA ghera jAya. zaramALa paNa bahu. Ama temanuM bacapaNa joIe chIe tyAre ApaNane jarUra ema lAge che ke A te sAmAnya vidyAthI karatAMya ghaNuM bAbatamAM pAchaLa hatA. emanI uMmaranA keTalAya vidyArthIo kaheze ke ame kazAthI emanA jeTalA to nathI ja DaratA. abhyAsamAM, ramatamAM ane bIjA vidyAthIo sAthe bhaLavAmAM ame AgaLa chIe. tyAre e AgaLa kayAre thaI gayA? nekaranI sebatamAM te bIDI pItA thayA hatA. ApaNe paNa bIDI pItA haIzuM. temaNe bIDI pIvA devuM karyuM. ApaNe paNa maphatiyA bIDI pIdhI haze, ane keTalAke jema tema karIne, jyAM tyAMthI paisA meLavyA haze temaNe bIDIonuM devuM bharapAI karavA mATe sonAnuM kaDuM kApavAmAM pitAnA bhAIne sAtha Ape. ATale sudhI te gAMdhIjI ApaNumAMnA ghaNAnI pAchaLa lAgaze. paNa temaNe kUdake mAryo, ane deTa mUkI. e cArI karyA pachI emane UMgha ja na AvI. temane bhAre pApa karyAnuM bhAna thayuM. A vAta pitA jANaze te te potAnuM mAthuM kUTaze. pitA mAra mAre te eTaluM duHkha na thAya, paNa pite mAthuM phUTe e asahya lAgyuM. tema chatAM e corI kabUla karavI ane pharI jiMdagImAM asatya AcaraNa na karavAnI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ 98 gAMdhIjInI unnatinAM pagathiyAM pratijJA karavI ema temane lAgyuM. pitA gaMbhIra mAMdagIne bichAne hatA, tyAre A banAva banyA. temanI kahevAnI hiMmata na cAlI, eTale ciThThI lakhIne ApI. Ama karavAthI te sAmAnya vidyAthI karatAM pAchaLa dekhAtA hatA te AgaLa thaI gayA. ApaNe te kadAca ema vicArIzuM ke pharI nahIM karIe; paNa je cerIne keI nathI jANatuM te cArIne jAhera karavAnI zI jarUra? e te bhulAI jaze. gAMdhIjIne te corI karyA mATe pazcAtApa thaye ane temaNe prAyazcita karyuM. temaNe pitAne khAtara kabUlAta na karI, paNa pitAne arthe kabUlAta karI. emanuM haiyuM ThaMkhavA lAgyuM ane pitA na jANe teya aMtarAtmA te jANe che ne? eTale pitAnA aMtarane vaphAdAra rahevA mATe gunAnI kabUlAta karI. ane pharI te gune na karavAnuM paNa lIdhuM. AgaLa vadhavAnuM A eka lakSaNa have bIjI vAta. nAnapaNamAM emanAMmAM eka guNane vikAsa bahu dekhAya che, je Aje bhAgye ja keIkanAmAM dekhAya che. te mAbApanI sevA. harizcaMdra ane zravaNanuM nATaka vAMcIne temanA jIvanamAM nave prakAza paDyo. temane e joIne AMsuM AvyAM. zravaNa ane harizcaMdra jevA thavAnuM mana thayuM. AvuM te kadAca bIjAne paNa thatuM haze, paNa temaNe te AcAramAM mUkyuM. pitAnA mRtyunI chellI paLa sudhI temaNe roja sAMje paga cAMpyA. pitA rAtre sUvAnI rajA Ape tyAre sUI jatA. Ama zravaNanI jema sAcA sevaka banyA. e sAravAra-sevAne Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAMdhIjInI unnatinAM pagathiyAM hae zokha Aje phUlIphAlIne duniyAne ThaMDaka ApI rahyo che. A ananya bhAvanI sevAthI te ApaNI AgaLa thaI gayA. AgaLa jatAM te mAMsa khAya che. mAMsa khAvA pAchaLane udeza majabUta banIne dezanI sevA karavAnuM hatuM. ahIM te pAchA paDayA; jo ke e te vakhate paNa ApaNAthI to AgaLa ja hatA. kemake teo zekha ke svAdane khAtara mAMsa khAtA na hatA, paNa paropakAravRttithI khAtA hatA. AvuM te ghaNA vidyAthIo mAne che ane kare che, paNa temane thayuM ke AmAM te mAbApane chetaravAnuM thAya che. mAMsa khAdhuM hoya tyAre bhUkha na lAge ane ghera mAbApa khAvA lAve tyAre bhUkha nathI ema jUThuM kahevuM paDe. AvuM kahetAM temane thayuM ke A te asatya bolIne mAbApane chetaryA. eka tarapha dezanA uddhAra mATe mAMsa khAvAnuM hatuM ane bIjI tarapha mAbApane chetaravAnAM hatAM. temaNe nirNaya karyo ke mAbApa jIvatAM hoya tyAM sudhI mAMsa na khAvuM. asatya bolIne mAne chetarIne dezasevA nathI karavI. game te bhege asatya AcaraNa te na ja thAya, e dilamAM sajjaDa ThasI gayuM hatuM. tethI A nirNaya thaye. ApaNo te ema lAge che ke emAM mAbApane zuM ? e kayAM jazuvAnAM che? kyAM gherathI paisA mAgavA che? ane jANaze teya deza mATe evuM kare che ema samajaze ane pitAnA dIkarA vize abhimAna leze. paNa gAMdhIjIne A vicAra na AvyuM. temaNe te mAtAne na chetaravAnuM ja mahatvanuM gayuM. A pagaluM temane AgaLa laI jAya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 gAMdhIjInI unnatinAM pagathiyAM pachI temane vilAyata mokalavAne prasaMga Avye, kelejamAM barAbara phAvatuM na hoya ane paradeza jevAne maLase hoya te badhA vidyArthIone e game. ane te vakhate je ADe Ave temane jematema samajAvIne jAya, sAcAM khATAM vacana Ape. paNa javAne prasaMga cheDavAnuM mana na thAya. gAMdhIjIe tema na karyuM. temaNe mAtA pAse mAMsa, madirA ane vyabhicAra na karavAnI pratijJAne vaphAdAra rahevAne daDha saMkalpa karyo. mAtA te dezamAM hatAM. temane ochI ja khabara hatI ke pitAne dIkaro paradezamAM zuM kare che ane kema rahe che! paNa dIkare potAnI jAta pratye vaphAdAra rahyo. ane manamAM gAMTha vALI ke, mAtA na jANe tethI zuM? mArAthI khATuM na thAya. A pratijJA pALavAnI kaseTIo thatI gaI tema tema teo kUdake ne bhUsake AgaLa vadhatA gayA. ane ApaNe te kyAMya pAchaLa rahI gayA. vilAyatamAM vidyArthI tarIke bahu AgaLa ke hoMziyAra nahatA. zarUAtamAM te temane gamatuM paNa na hatuM. ane rAtre chAnAmAnA raDatA. ghera pAchA javAnA vicAro AvatA. koInI sAthe bhaLatA nahIM; zaramAtA. ajANyA sAthe vAta karavAne prasaMga paNa TALatA. chatAM pelI pratijJAo bhUlatA nahIM. te vakhate mitro buddhithI pratijJAnA judA judA artha karatA, ane emane phasAvavA prayatna karatA. paNa gAMdhIjIe te mAtA, vratene je artha kare che te ja arthane vaphAdAra rahevAnuM baLa keLavyuM, ane buddhithI thatA arthane svIkAra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAMdhIjInI unnatinAM pagathiyAM 101 na karyo. pitAne viSe mUrkha, jaMgalI, mAvaDIo vigere vizeSane upayoga thaye te svIkArI lIdhe, paNa vratamAMthI casyA nahIM. eka DozInI sAthe kaMIka paricaya thavAthI te dara ravivAre maLavA jatA. te ThezIne A vidyAthI gamI gaye ane pitAnI dIkarI tenI joDe paraNAvavAne vicAra AvyuM. paNa e vicAra gAMdhIjI jANI gayA eTale temaNe mazkarI thavAnA bhege satya hakIkata lakhI jaNAvI ke huM te dezamAM paraNelo , ane eka bALakane pitA paNa chuM, ane atyAra sudhI meM tamArI dIkarI sAthe kaMI ja aghaTita chUTa lIdhI nathI. bIjA vidyAthIe A prasaMge jAhera kare nahIM ane vyabhicArI bane. paNa gAMdhIjIe je satya hatuM te kahyuM ane AgaLa vadhyA. teo ApaNI jema keI vakhata bhUla karI bese che ane ceDA pAchaLa paDe che. paNa tarata te sudhArIne kUdake mArI ghaNA AgaLa vadhe che. AvA prasaMge lakhavA besIe te ghaNuM thaI jAya. TUMkamAM Ama badhI kaseTIemAM teo pAra UtaryA che, ane AgaLa vadhatA ja gayA che. - gAMdhIjayaMtIH 1945 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ rASTrajAgRtinuM parva jema jamAne badalAya che tema rASTranAM ke prajAnA pa paNa badalAtAM jAya che. keTalAMka parvo ghasAI paNa jAya. che ane keTalAMka navAM paNa zarU thAya che. ApaNuM rASTrIya parva e ApaNuM prajAjIvanamAM eka navuM umerAyeluM parva che. ApaNane je ISTa che tene vizenA Adara ne umaLakAthI parvanI UjavaNImAM ApaNane rasa paDe che. paNa ghaNI vAra enI pAchaLanI daSTi vIsarI javAya che. te rASTrIya parva eTale zuM? ene UjavavA pAchaLa kaI daSTi rAkhavI ghaTe te samajavAne ApaNe prayatna karIe. huM e saMbaMdhI thoDoka ItihAsa ane thoDeka mAre pitAne anubhava kahIza. sana 1919 sudhI lagabhaga, gAMdhIjI aMgrejonA rAjane atyaMta vaphAdAra hatA. e meTA rAjabhakta hatA. AphrikAmAM hatA tyAre ane tyAMthI hiMda AvyA pachI paNa temaNe ema ja mAneluM ke aMgrejonuM rAja sAruM che, ane tethI ekaMdare prajAne lAbha thaze. e kharuM ke keTalAka amaladAro pitAnA svArtha mATe ke aNasamajamAM bhUle karatA. paNa e deza taMtrane nahIM, paNa amaladAra vyaktine gaNAya ema gAMdhIjI mAnatA. e mATe laDavuM paNa paDe; paNa tethI kAMI rAjabhaktinI ADe e vastu na AvavI joIe. AthI "geDa seva dhI kiMga nuM gIta teo jJAnapUrvaka gAtA hatA, ane e rIte aMgrejarAjanA teo vaphAdAra mitra banI rahyA hatA. AphrikAmAM teo hindIonA anyAya sAme laDavA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ rASTrajAgRtinuM parva 100 hatA. hiMdamAM AvyA pachI paNa caMpAraNa, kheDA, viramagAmanI lAInadorI, giramiTiyAnI prathA vagere sAmenI laDate temaNe calAvI hatI ane emAM vijaya paNa meLavye hate. paNa A badhI laDate mitra-mitra vaccenI athavA guru-ziSya vaccenI ke bApa-dIkarA vaccenI hoya e bhAvathI temaNe calAvI hatI temanA dilamAM rAjane uthalAvI pADavAnI nahIM, paNa enI khAmIo dUra karavAnI kalpanA hatI. julamane kadI AdhIna na thavuM e temane mudrAlekha hate. paNa emane A bhAva athavA vizvAsa laMbe samaya TakavA nirmAye naheAte. sana 1914-'18nA mahAyuddha daramyAna hiMdanI prajAne aMgrejoe vAraMvAra evAM vacane ApyAM hatAM ke A aNIne prasaMge amane madada kare ane yuddha jItyA pachI ame tamane svataMtra karIzuM. je prajA Ave prasaMge madada kare tene parAdhIna rakhAya ja nahIM, vagere. tilaka mahArAja vagere AgevAnene AvAM vacanAmAM vizvAsa besate hete ane yuddhamAM aMgrejone madada karavAne temaNe sakhta virodha karyo hate. paNa gAMdhIjIe kahyuM ke, nahIM, aMgrejo bhIDamAM che eTale ApaNe emane madada karavI ja joIe. emanA AzrayanuM sukha bhogavIe chIe; te emanI ApattimAM du:kha veThIne paNa ApaNe madada karavI joIe. aMgrejo ApaNane svarAja Ape evI zarata karAvI laIne madada karavI e ApaNI saMskRtine chAje nahIM. ApaNe dharma e che ke e lokone bhIDamAM madada karavI. emane dharma e samajaze, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 rASTrdhvajAgRtinuM pa ane nahIM samaje te ApaNe gumAvavAnuM kazuM ja nathI. ATaluM kahIne tee besI na rahyA, paNa temaNe pAte mahAyuddhamAM aMgrejonI vahAre caDavA sainyanI bharatI paNa karavA mAMDI. pachI yuddha pUruM thayuM ane aMgrejonA pakSa tye. hiMde cAra abaja rUpiyA, agiyAra lAkha mANusA ane bIjI aneka prakAranI madada ApI hatI. emAMthI ardho mANasA te yuddhamAM khapI gayAM ane bAkInAM dezamAM pAchAM pharanArAM hatAM; paNa aMgrejonI dAnata sApha nahAtI. emane thayuM ke pAMca cha lAkhanuM tAlIma pAmeluM lazkara dezamAM pAchuM krU ane svarAjanI mAgaNIne Teke Ape te te dezanI lagAma peAtAnA hAthamAMthI sarI paDe. emanI dAnata dezane svarAja ApavAnI hatI nahIM. dezanI sAdhanasapattine lUTavAnA ane prajAne cUsavAne leAbha emanAthI chUTatA nahAtA. tethI emaNe bIjo ghATa utAryo. emaNe turkastAnane vaheMcavA mAMDyu. eziyAmAinAra, sIriyA, maise peTemiyA vagerenI vaheMcaNI karI. phaLadrupa pradeza phrAnsane ApyuM ane peAte meseApeTemiyAnA ujjaDa bhAga laI upakAra dekhADayo. paNa temAM ya enI caturAi hatI. kemake e pradeza hiMdanI najIkanA hatA ane vaLI telanA kUvAvALA pradeza hatA. paNa mese peTemiyAe AnA virodha karyo ane thADA agrejone mArI paNa nAkhyA. aMgrejone A ja joituM hatuM. emaNe hiMdI sainyane meseApeTemiyA ane arakhastAnane sIdhAM rAkhavAnA kAmamAM rokI dIdhuM ane hiMdamAM aMgreja lazkara rAkhyuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ rASTrajAgRtinuM parva 105 hiMdane kazuM ApavAnI enI dAnata te hatI ja nahIM. eTale zuM karatAM e kAyamanuM gulAma rahe tenA ja nusakhA aMgreja sarakAra zedhyA karatI hatI. AthI dezavAsIo atyaMta hatAza thayA. baMgALa ane paMjAbamAM rAjanI sAme gupta hilacAla zarU thaI. sarakArathI have svarAja zabda paNa saMkhAte nahe. eNe have kharekharuM pita prakAzya. svarAjyanI pravRttine dharamULathI ukheDavA mATe teNe eka kAyado karyo ke je kaI svarAjyanI caLavaLa calAve che ema mAluma paDe tene acokkasa mudata sudhI jelamAM pUrI de. enI sAme apIla dalIla ke vakIla kazuM na thaI zake. phojadAra je nAno amaladAra paNa zaka parathI Ane aMge game te mANasane pakaDI zake. A kAyadAnuM nAma hatuM roleTa ekaTa. dezamAM e "kALA kAyadAne nAme vikhyAta che gAMdhIjI A vakhate mAravAnI bhayaMkara bImArImAMthI UThayA hatA. emane ArAma thaye hatuM chatAM haju paNa pathArIvaza hatA. emaNe A kAyado vAM. eka vAra vAMce ne bIjI vAra vAMcyuM. temaNe joyuM ke AmAM te dezanuM haDahaDatuM apamAna che. AmAM te madada karanArane ja lapaDAka lagAvI che. ene virodha tha ja joIe. emaNe e kAyadA sAme laData calAvavAne saMkalpa karyo. e saMkalpa pachI gAMdhIjImAM navuM jIvana AvyuM. ane e jaladI sAjA thaI gayA. Izvare ja jANe dezanA kAma mATe temane jaladI sAjA karavAne nirNaya karyo hoya ema banyuM. kazuM ja lakhI na zakAya, kazuM ja bolI na zakAya, jANe ghaMTInAM be paDa gaLAmAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1} rAjAgRtinuM pa nAkhyAM haiAya evA A kAyadAthI dezamAM sarvatra bhaya vyApI gayA hatA, ane sAthe rASa paNa vyApyA hatA. maMgALa ane mahArASTramAM enI sAme mAthuM UMcakavAnI taiyArIo cAlavA lAgI. sarakAre eka khIjo kAyado karIne caLavaLiyAM pustakA jasa karavAnI peravI karI. A te! e janInI AkhA deza dhUMdhavAyelA hatA. prajAnA ekeeka varganuM sarakAre eka yA bIjI rIte apamAna karyuM hatuM. enA vacanabhaMganI tA kaI hada ja rahI nahatI. musalamAna paNa dhUMdhavAyelA hatA. yuddha daramyAna musalamAnAe rAjakartAone kaheluM ke ame tamane jarmanI sAme laDavAmAM madada karazuM paNa turkastAna sAme nahIM, kAraNa ke tyAM amArA dharmAMnI gAdI che. tyAre aMgrejoe kaheluM ke turkastAnane kAMI ja nukasAna karavAmAM nahIM Ave. sAthe rahIne laDe che eTale ene aTakAvavA pUratuM ja enI sAme laDavAnuM che, paNa yuddha pUruM thayuM tyAre eNe turkastAnane vaheMcI nAkhyuM ane khalIphane menDeTa heThaLa rAkhyA. A chaDecAka vacanabhaMgathI musalamAneAnA roSanA pAra na rahyo. gAMdhIjIe musalamAnane vastusthitinA sAcA khyAla Apya; ne temanA dharma samajAvyeA. te pachI muMbaInA AgevAna zrI. abdula mArI sAheba tathA khIjA maulavIee khaDhInA hakka para trApa paDe che ema kahIne virAdhanA tavA mahAra pADayo. khilAphatanI caLavaLa AkhA dezamAM zarU thai. Ama AkhA dezamAM agrejI rAjya sAme virodhanuM vAtAvaraNa paidA thayuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ rASTrajAgRtinuM parva A vakhata sudhI rASTrIya saMgaThana joIe tevuM nahotuM. prajAmAM akhUTa zakti bharI hatI paNa enuM ene jJAna na hatuM. rASTra mATe maravAnI paNa evI kaMI hasa nahatI. rASTra kone kahevAya enI paNa jhAjhI gama keIne na hatI. paNa A AMdolanathI prajA sArI peThe jAgRta thaI. pitAnI zaktine teNe anubhava karyo, saMgaThana paNa sadhAvA lAgyuM. tilaka mahArAje rASTra ane rASTradharma viSe ghaNuM jJAna. dezane ApyuM hatuM, paNa e jJAna lekhe lakhIne ApatA hatA. kriyA mAraphate jJAna ApavAnI athavA jJAnanuM kriyAmAM rUpAntara karavAnI cAvI hajI lagI keIne hAtha AvI nahatI. aMgata bhego ApIne pitAnAM maMtavya mATe Akhara sudhI laDI levAnI tatparatA chatAM AkhA dezane taiyAra karavAnI kaLA haju siddha thavI bAkI hatI. dezane ItihAsa paNa A kAryane anukULa nahote. keI eka ja dhyeyanI pAchaLa Akhe rASTra maMDayo hoya evuM saikAonA itihAsamAM banyuM nahetuM. "svarAja mAre janmasiddha haka che' ema tilaka mahArAje kahyuM, paNa e hakka saMpaDAvavAnI dezavyApI sAmudAyika ejanA ghaDAvI bAkI hatI. * gAMdhIjIe e yojanA ghaDI batAvI. e yejanA kevI hatI? bhaNelA ke abhaNa, puruSa ane strI, bALaka ane vRddha - badhAM pitAne phALo ApI zake evI navI rIta gAMdhIjIe zodhI kADhI hatI. Ama juo te A vAta sAdI hatI. jemake gAMdhIjIe A kALA kAyadA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 rASTrajAgRtinuM parva sAme laDavAne eka bahu sAdA upAya matAnye. emaNe kahyuM ke enA virAdhamAM sAmudAyika haDatALa pADA, ane eka divasanA upavAsa karo. ene mATe divasa mukarara karyA-6 ThThI eprila 1919. (te agAu 30 mI mArcanI tArIkha mukarara thaI hatI. paNa AkhA dezamAM khakhara pahAMcADavA mATe vadhu samaya ApavA joie ema mAnIne pAchaLathI 6 ThThI eprila mukarara karelI. chatAM pajAmamAM prathama jAhera karyA pramANe 30 mI mArce haDatALa paDI hatI. e prasaMga have prasiddha che. ) A divasa dezane mATe du:khanA ane zAkanA hatA. eTale taLAva, nadI ke dariyA para snAna karI bhIne kapaDe saraghasa paNa kADhavAnu hatu, ane ' presa ekaTa'nA bhaMga mATe te te ja tArIkhe japta karelI 'hiMMda svarAja ' cApaDInuM jAhera vecANa karavAnuM hatuM. pustaka para vaheMcanAra ke vecanAranuM nAma ane saranAmuM paNa lakhavAnu hatu. keTalI sAdI vAta? keTalI ughADI vAta ? paNa e ja enI meTAmAM meTI khUbI hatI. atyAra sudhI dezanI prathama paktinI rAjakIya sauMsthA-hiMdI rASTrIya mahAsabhA eka niSkriya saMsthA hatI. e TharAvA karatI ne e rIte dezanA vividha praznA saMbaMdhI peAtAnA abhiprAya jaNAvatI. paNa e TherAvanA amala karAvavA zu karavuM joIe tenA enI pAse khyAla nahAtA. ane peAtAnuM aMdhAraNa paNa na hatuM. je kAi daza rUpiyA Ape te koMgresanA pratinidhi thaI zakatA. hiMdI eka dhaNIdhArI vinAnA deza hatA, paNa gAMdhIjIe AvIne badhuM palaTI nAkhyuM. jAhera rIte kAma karavAnI temanI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ rASTrajAgRtinuM parva rItathI dezamAM eka navI tAkAta pedA thaI, ane Akhe deza eka che evuM bhAna pedA thayuM. zahera ane gAmaDAM badhAM emanAM kAryakramamAM sAmela rahI zakyAM. e haDatALa ane upavAsanA dine huM muMbaImAM hate. zuM lekene utsAha hatuM ane kevI saMpUrNa e haDatALa hatI! bajAre te ThIka; paNa ghoDAgADIo, meTa, heTale, are, kasAIkhAnA suddhAM baMdha hatAM! dariye snAna karIne, hAthamAM kALA vAvaTA laIne, smazAnethI pAchA AvatA DAghuenuM saraghasa nIkaLyuM hoya tema saraghasAkAre loke pharyA. gAMdhIjIe te divase be sabhAo bharI. eka mAdhavabAgamAM ane bIjI jummA masjidamAM. releTa ekaTane nAza ane khilAphatanuM rakSaNa e be TharAve paNa karyA. Ama releTa ekaTa teDa. "hiMda svarAja' vecIne presa ekaTa paNa teDaDyo. saradAra sAhebe ane sarejinI devIe ne bIjA ghaNA AgevAna strIpuruSoe e cepaDIo vecavAnuM ane vaheMcavAnuM kAma karyuM hatuM. kheDA jillAmAM e cepaDI vaheMcavAnuM kAma mane eMpAyuM. paNa mane sUcanA hatI ke muMbaIthI tyAM pahoMcatAM sudhImAM mArgamAM mAre pakaDAvuM nahIM. meM jIvanamAM AvuM kAma kareluM te nahIM chatAM hAma bhIDI. sva. mehanalAla paMDyAe mane meTaramAM ghAlIne grAnTeDa sTezane pahoMcADo. mAre te moTaramAM besavAne paNa e pahele ja prasaMga hate. pustakanuM piTaluM laI huM gADImAM beThe. vaDodarA sTezane DabA badalavAne hate. te vakhate bahAra nIkaLavA jatAM poTaluM chUTuM thaI gayuM. koI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 rASTrajAgRtinuM parva jANe nahi e rIte je vastu kheDA jillAmAM pahoMcADavAnI hatI te vaDodarAnA sTezana jevA paleTaphema para seMkaDe lekonI hAjarImAM verAI. eTale mArI gabharAmaNane pAra na rahyo, paNa devage keIne kAMI khabara na paDI. UlaTuM lekee pustake bhegAM karavAmAM madada karI. e cApaDIe naDiyAdamAM kUlacaMdabhAI zAhane seMpI. emaNe mAtara-mahemadAvAdamAM e copaDIo vaheMcavAnuM kAma mane saMpyuM. cepaDIo upara ame amAruM nAma ane saranAmuM lakhatA. AthI sarakAranuM sI. AI. DI. khAtuM nakAmuM thaI gayuM. Ama baMne kAyadAne dezabharamAM janatAe saMgaThita rUpamAM jAhera virodha karyo. A virodha zAMta prakArane hate. emAM keInI pratye dveSa na hatA. virodha nagna thaIne karele, jema praphlAda ane dhruvajIe namratAthI chatAM daDhatAthI virAdha karele tema kAyadAne e "savinaya bhaMga" hate. AvA zAMta virodha sAme zAM pagalAM bharavAM tenI sarakArane sUjha paDI nahIM. eNe kAyade pAche te na kheMcyo paNa teno amala paNa na karyo, eTale e copaDImAM ja rahI gaye. gAMdhIjIne sarakAre nirdoSa gaNyA, eTale emane pakaDyA paNa nahIM. kahyuM ke e te jAherasabhAmAM bhASaNa kare che! vaLI 'hiMda svarAjanI cUMpaDInI AphrikAmAM chApelI nakala japta karI hatI. hiMdamAM chApIne vecavAno guno nathI! ema kahIne sarakAre pheravI tevuM ! Ama A sAde upAya ghaNe yazasvI nIvaDyo ane e rIte niHzastra prajAne eka sazastra videzI sattA sAme laDavAnI paddhati jaDI. e rIte laDavAne hiMdanI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ badhuM kADhavA ke prajA A che rASTrajAgRtinuM parva 111 janatAne AtmavizvAsa vadhe, rASTrIyatva ane akayanuM teja prajAmAM pragayuM. A divase gAMdhIjIe chApuM kADhavAnuM nakkI karyuM. emane lAgyuM ke prajA emane saMdeza jhIlavA tatpara thaI che, ane pitAne saMdezo emaNe prajAne samajAvavuM joIe. te pahelAM gAMdhIjI jyAre kocarabamAM rahetA hatA tyAre phaLaphaLAdi khAtA ane raseI, saphAI, daLavuM, vaNavuM vagere kAma karatA. emanA sAthIo paNa ema ja karatA. eka divase eka vakIle emane kahyuM ke "pula upara eka AI maLI. te kahe che ke eka bAvA jevuM AvyuM che te keLAM khAya che ne paDayA rahe che. Ama bAInI vAta kahIne vakIle pitAnA dilane bhAva paNa jaNAvI dIdhuM. gAMdhIjIe tyAre kaheluM ke, huM besI rahyo chuM ane kaMI karatA nathI ema kene te lAge, paNa huM te dezamAM aMgrejoe koTa caNa lIdho che ane enI pelI pAra ApaNAthI kaMI dekhI zakAtuM nathI, tethI keTanI e divAla teDavAnI peravImAM chuM. kaI iMTa pahelI kADhuM te raste karIne jhaTa pAra javAya ene vicAra vakIle kahyuM, "chApuM kADhe te ?' gAMdhIjIe uttara vALyo ke ene vAMcanAra ja keI nathI. himAlayamAMthI gaMgA vahI Ave te ene jhIlanAra dharatI joIe ne? gAMdhIjInA vicArapravAhe jhIlanArI manobhUmi taiyAra karavAnI hatI. A divase e bhUmi taiyAra thaI gaI che ema lAgyuM. himAlaya javuM hoya te haradvArathI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 rASTrajAgRtinuM parva javAya che. haradvAra e himAlayanuM pravezadvAra che. svarAjya prAptinA himAlayanA pravAsamAM chaThThI eprila haradvAra samI banI gaI gAMdhIjIe dezane te divase pratyakSa daSTAnta pUruM pADayuM ke pitAnI paddhatie kAma karavAthI svarAjya te maLaze ja, paNa mekSa paNa maLaze ja. bevaDe lAbha thaze. Ama Ajane divasa pavitra che ema samajIne ene UjavIe. - 6 ThThI eprila, 1946 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ AjhAdInuM parva ApaNe ghaNuM varSothI IcchatA hatA e AjhAdI ApaNane maLI. Aje e maLe eka varSa thayuM eTale ApaNe tenI UjavaNI karIe chIe. jyAM sudhI samaju mANase raheze tyAM sudhI A divasa UjavAze. trIsa varSa sudhI hiMdanA mahApuruSoe A vastunI mAga kaye rAkhI hatI ane e meLavavA mATe satata athAga puruSArtha karyo hate. teo ema mAnatA ke pAMca hajAra mAIla dUrathI ahIM AvIne ApaNuM upara aMgrejo rAjya kare e ThIka nathI, eTale emane kADhavA mATe emaNe prayatno karyA. Aje ApaNe jene svarAjya kahIe chIe ene mATe bhekha dharanArA, dinarAta enuM ja raTaNa karanArA, khAtAM, pItAM, UMghatAM, ene ja saMbhALanAra, enA sivAya bIjuM kazuM ja nahIM IcchanArA evA be mahApuruSe thayA: tilaka mahArAja ane gAMdhIjI. e baMne puruSoe pUrvAdha ane uttarArdhanI jema pitAnAM kAryo karyA. baMnenI kAma karavAnI rIta judI hatI, chatAM ekabIjAnI pUraka hatI; jema eka daLe ane bIje jeTalo ghaDe-e baMne kiyA judI judI hovA chatAM ekabIjAnI pUraka che tema tilaka mahArAje "svarAja mAre janmasiddha hakka che." e zIkhavavAnuM kAma karyuM. e hakka sAbita karavA mATe emaNe potAnI vANI ane kalamane upayoga karyo. emaNe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 AjhAdInu' pava e zikSaNa ApI ApIne, e mATe ghaNuM ghaNuM sahIne dezamAM svarAjya mATenI tamannA jagADIne dezane taiyAra karyAM. svarAja levAnuM kAma gAMdhIjIne bhAge AvyuM. gAMdhIjIe joyuM ke dezavAsIonuM patana thaI rahyuM che. ane emAMthI emane UMce lAvavAnA kAryanI AThe aMgreja sarakAra Ave che; mATe e sarakArane kADhavI joIe, enA Azraya cheDavA joIe, enA saMga chAMDavA joie. e mATe temaNe asahakAranuM zastra prayAyuM. eka mANasa cAlatA hAya ane vacce ADu jharaDuM Ave tA e ene sAcavIne kare mUke, bIjo ene khALI paNa mUke, paNa e khALavAmAM zakti vadhAre kharacAya. gAMdhIjIe kahyuM ke ApaNe ApaNeA vikAsa karavA che, emAM aMgreja sarakAra jharaDAnI jema rukAvaTa kare che, mATe ene kAre mUkeA. ApaNe vikAsa sAme najara rAkhIne cAlavuM joie, e STi gAMdhIjI AkhA dezamAM lAvavA mAgatA hatA. aMgreja sarakAre adAlatA karI hatI, ene lIdhe kajiyA ghaTavAne badale vadhyA, ane ApaNAmAM kusaMpa pedA thayA. e sarakAra ApaNA udyogadha dhAnA vikAsa rokatI hatI. ApaNe ApaNAM bALakone mANasa manAvavAnI keLavaNI ApavI hatI, temAM paNa sarakAra rukAvaTa karatI hatI. ApaNe ApaNuM khaLa e rukAvaTa dUra karavAmAM vAparavuM joIe ema gAMdhIjIe kahyuM. temanuM mukha vikAsa tarapha hatuM eTale je je vastu enI ADe AvI, tene dUra karavA prayatna karyAM. pachI e rukAvaTa dharmAMnI hAya, rUDhinI hAya, samAjanI hAya ke sarakAranI hoya. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ 115 AjhAdInuM parva rastAmAM jatAM zeranI vADa Ave tyAre je ema lAge ke zeriye pahoLe kaye javAya tema nathI, te tene ukheDI nAkhavuM joIe tevI rIte adAlate vagere rAjanI badhI pravRttio thAranI jema kAvaTa karanArI lAgI eTale ene pAchI pheMkavA gAMdhIjIe asahakArano mArga lIdhe ane temAM sAmela thavA kevaLa buddhizALIone ja nahIM paNa AmajanatAne paNa hAkala karI. adAlate cheDIne lavAda mAraphata kusaMpa dUra karavA kahyuM. arthahIna keLavaNuM choDIne dezane upayogI keLavaNI levA kahyuM. A kAma mATe gharabAra ane milakatane meha choDanAra juvAnane AmaMcyA, Ane ApaNe "racanAtmaka kAryakrama" evuM nAma ApyuM. ' vikAsa tarapha meM rAkhIe pachI krodha ke hiMsAne te sthAna ja kyAMthI hoya? ApaNI ja bhUle hoya eTale phodha konA para karavAne heya? ApaNA ja AMgaNamAM ghAsa UgyuM hoya tyAM bIjAne zuM kahevuM ? te ghAsane ApaNe ukheDI nAkhavuM joIe. ApaNe ApaNI bhUle dUra karavI joIe. gAMdhIjIe sarakArane sAmano karyo paNa te vikAsa sAme meM rAkhIne. meLAmAM hIMDatA mANasanuM dhyAna mArga kADhIne maMdire pahoMcavA tarapha hoya che, dhakkA mAravA tarapha nathI hotuM. teve vakhate ApaNe bIjAne haThAvIe chIe te e tarapha pahoMcavAno mArga kADhavA mATe. emAM je ADe Ave tene AgaLa hAtha rAkhIne dUra karIe chIe. e vakhate ApaNane koI para krodha nathI hatuM. temAM mitra paNa AvI jAya ane ajaye paNa AvI jAya. rUkAvaTa karanArane kevI rIte dUra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 AjhAdInuM parva kare e gAMdhIjIe racanAtmaka kAma dvArA batAvyuM. paNa ApaNe bhUlamAM paDI gayA. ApaNe mArga kADhavA tarapha meM rAkhavAne badale dUra karavAnI-dhakkAnI majhAmAM paDI gayA. eTale ke vikAsa tarapha meM rAkhavAne badale kevaLa aMgrejone kADhavA tarapha meM rAkhyuM. ene pariNAme dezane bhayaMkara nukazAna thayuM che. Aje ApaNe pacIsa varSa pahelAM jyAM hatA tyAMnA tyAM ja rahyA chIe. aMgrejo te gayA, paNa ApaNe dhakko mAravAne rasa haju nathI gaye. eTale have ApaNe aMdara aMdara dhakkA mAravA lAgyA chIe. ApaNuM meM vikAsa tarapha nahetuM eTale ja Aje ApaNe tyAM kALAMbajAra ane sattAnI hasAtuMsI cAle che. have ApaNuM meM vikAsa tarapha pheravIe. ApaNe kusaM5 kADhIe. ApaNuM ja bhAIone dabAvavAne mada kADhIe. badhA bhegA thaIne sAthe rahIne vikAsa tarapha moM rAkhIne deDIe, te ja sAcuM svarAja Avaze. gAMdhIjIe ApaNane kriyA mAraphata jJAna tarapha vALyA paNa ApaNe varSonI nabaLAI ane melathI bahu ajavALuM AvyuM nahIM. DAghA paDI gayelAM jUnAM vAsaNanI jema gAMdhIjIe ApaNane pacIsa pacIsa varSo sudhI khaTavIne ghasyA te ya DAghA gayA nahIM. aMgrejo gayA tethI svarAja AvI gayuM ema ApaNe samajIe chIe, paNa eka aMtaramAM utAravA jevI vastu tarapha ApaNuM je Ie teTaluM dhyAna gayuM nathI, te e ke svarAja e sAdhana che-sAdhya nahIM. e ja vAta aneka vakhata Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ AjhAdInuM parva gAMdhIjIe ThekI ThekIne kahI che. svarAjya te sAdhana che, ne sAdhya te che AtmavikAsa ane sAmAjika prema. eTale aMgrejo gayA teTalAmAM badhuM AvI gayuM ema mAnavAnuM nathI. musApharImAM AvatA aMtarAyane dUra kara e ja phakta musApharInuM dhyeya hetuM nathI. tenuM dhyeya te nakkI karelA sthAne pahoMcavAnuM hoya che. tevI ja rIte aMgrejI taMtra sAmAjika, Arthika ane AdhyAtmika unnatimAM aMtarAyarUpa hatuM te have dUra thayuM che. eTale have ApaNe, upara jaNAvela trividha unnati karavAne, puruSArtha karavA mATe mArga saraLa thaye che. jeTalA pramANamAM te puruSArtha karIzuM teTalA pramANamAM sAcuM svarAjya prApta karI zakIzuM. -15 mI ogasTa, 1948. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAmAsAnA parvanuM rahasya baLeva parva e teA jIvyA pachInA anubhavanuM varNana che. jema khAdhA pachI oDakAra Ave che tema jIvana pachI tenuM pa Ave che. jema ke baLeva. e brAhmaNAnuM parva che. pahelAMnA samayamAM brAhmaNeA cAturmAsa karatA. cAturmAsamAM RSio ciMtana karIne anubhavanI Apa le karatA. ema dareka varSe karatA. A sAdhanAonuM saMskaraNa karavuM e upavIta-janA pAchaLanA hetu che. vaLI keTalAka maLevane nALiyerI pUnama paNa kahe che. kemake sAhasika vepArIoe tenI UjavaNI karelI hatI ane dariyAne kAMThe thatAM zrIphaLa arpaNa karIne musApharI karavAnA rivAja hatA. vaLI te divase rakSAba dhananA rivAja che. tenI pAchaLa hetu e che ke cAmAsAmAM zarIrane rAgeA AvavAnA che temAMthI rakSA kare. zarada Rtu AvavAnI che ane temAM rakSaNa karavAnu e pratIka che. eTalA mATe ja 'zataM carH lIveva' seA zarada jIvA--ema kahevAya che. pachI ardhA pAka thaI gayA hoya ane roga ochA thavA lAgyA hoya, eTale rakSAnI jarUra ochI thAya. tethI dazerAne divase te kADhI nAkhe che. RSipa`camI RSi paMcamInA panA vicAra karIe tA samajAze ke www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ comAsAnAM parvonuM rahasya 119 te jIvana sAthe baMdhabesatuM hatuM. aSie kudaratI rIte utpanna thaelAM phaLaphUla khAtA, kemake temanuM jIvana kudaratamaya hatuM. te keInA para pitAne be nAkhavA mAgatA na hatA. e jIvana svAbhAvika che. paNa samUhamAM ghaNu jaNa bhegA rahetA hoya tyAre e rIte jIvavuM zakya nathI. tyAre ochAmAM o che je bIjA para paDe e rIte jIvavuM joIe. tethI haMmezAM nahIM te eka divasa e TharAvyuM ke te divase baLadanI majarIthI utpanna thayeluM nahIM khAuM, paNa mArI ja mahenatanuM khAIza. eTale jAte zrama karIne phaLaphUla je maLe te lAvIne khAya che. ApaNe tyAM "sAme dhAnya thAya che. tene te divase loke khAya che. tethI tene sAmApAMcama paNa kahe che. Ama je jIvana jIvatA hatA tenuM parva thayuM. nAgapaMcamI atyAre hiMdu-musalamAnanA ane brAhmaNa-abrAhmaNa vagerenA bheda che ane aMdara aMdara kalaha thAya che. pahelAMnA samayamAM Arya-anAryanA bheda hatA. Aryo anAryone hAMkI kADhavA laDatA ane temane nAza karatA. jemake, sarpasatranI vAta juo. temAMthI Astika RSine pratApe emAM meLa thaye. ApaNuM parvomAM e Utaryo che. jemake, nAgapaMcamI. e mULa anAryone tahevAra Aryoe paNa UjavavA mAMDyo. mahAdevanA gaLAmAM nAga che, kemake temanA dilamAM Arya--anAryanA bheda nathI. durvAaSTamI dharo AThamanuM parva laIe. dharo AThama eTale Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120, ceAmAsAnAM pAMnuM rahasya. durvAaSTamI, dhoLI dharA 100 vaSa~nA AyuSyanI gaNAya che. kAcA khArAka kudaratI hAvAthI te khAve sArA. rAMdhelA karatAM kAcuM sAruM. eTale anAja palALI, ugADIne, daLIne khAI zakAya. AvuM haMmezAM nathI karatA teA varasamAM eka divasa te rAkhave je divase tenuM smaraNa thAya. ema mAnIne te pa` thayuM. te divase leke ceAkhAnA leTanA lADu, gA phUTelA kaThoLanAM vaiDhAM khAya che. kaThoLa Uge che tyAre te pacavAmAM saheluM banI jAya che. khIja e tA mAtA che. cheDane pAtAnI meLe pASaNa meLavavAnI zakti Ave tyAre tenA nAza thAya che. navarAtri navarAtrimAM mAtAnI eTale zaktinI pUjA kare che. javArA ugADIne chelle divase tene nadImAM ke pANImAM padharAve che. enA artha e che ke, je zakti pedA thaze tene janakalyANumAM hAmI daIza. dazerA e navarAtri pachI dazerA, zarIra khaDatala ane e rIte tene ucheravuM ane tenA sandhyaya thAya evuM tene yAgya banAvavu e keLavaNI che. zarIra te sAdhana che. sAdhana jeTaluM zuddha ane majabUta hoya teTaluM sAruM. te divase rAme leAkakalyANu khAtara rAvaNane mAryA. dazerA e kSatriyAnA tahevAra che. kSatriya eTale samAjanuM rakSaNa kare te. paNa pahelAM kSatriye gAma ane deza meLavavA yuddho karatA ane lUTA karatA. Aje lazkarI nAkarI evI ja halakI kSatriyatA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ comAsAnAM parvonuM rahasya 12 1 banI rahI che. zivAjI mahArAje zarUAtamAM mAvaLA lokone evI rIte bhegA karelA. kemake musalamAnI leTamAMthI bacavAne bIje rasto na hato ane pAse paisA na hatA, eTale lUMTIne lazkarane temAMthI bhAga ApatA, ane e rIte lazkara UbhuM karyuM hatuM. e vakhate keDa upara hAtha mUkIne nRtya karatA hoya tevA dekhAvanA viThebAnI mUrti joIne rAmadAsa svAmIe kahyuM ke, A jamAnA sAthe A DhaMgane meLa khAte nathI. tArI mUrtimAMthI amane Aje rASTrarakSaNanI preraNA maLatI nathI. tethI tArAM darzana karavA nahIM AvuM. ane pachI temaNe dhanuSyabANa dhAraNa karanArA rAmalakSmaNanI ane sarvArpaNa karanAra sevaka hanumAnanI mUrti sthApI. ANane koI maLe athavA ApaNe koIthI chUTA paDIe tyAre rAmarAma belIe chIe tenuM mULa kAraNa e che ke rAmanuM caritra eTale hindudharma ane hindudharma eTale rAmanuM caritra. jema rAmadAse karyuM tema tahevAre ane tenAM pratIka jIvanane baMdhabesatAM karavAM joIe. jemake 6ThThI eprila rASTrIya saptAha thayuM ane tene leke UjavavA lAgyA. gAMdhI jayaMtI leke Ujave che. kemake A jamAnAne te baMdha bese che. ema tahevAre jIvanane baMdha bese tevA karavA paDaze. kemake ApaNAmAM navI zakti Ave ane te samAjanA kalyANa mATe kharacAya evuM karavuM paDaze. ane ema karIzuM te-ane tyAre AjanA jamAnAne te tahevAne upayoga thaze. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ IzvaranuM rAjya Izvarane ApaNe rAjA kalpIe te te A brahmAMDa para rAjya calAve che, ema gaNAya. enA rAjyamAM paNa mahesUlakhAtuM, nyAyakhAtuM, lazkarI khAtuM vagere khAtAo che. | mahesUla eTale utpanna karavuM. A rAjyataMtra mahesUla sivAya na cAlI zake. mahesUla enI Avaka che. ane e hoya te ja rAjya nabhI zake. e khAtAnA mukhya brahma che. | mahesUla khAtAvALAne mahesUla levA mATe deDadaTha karavI paDe. eTale e pharapharA khUba kare ane pharavuM paDe paNa kharuM. eTale enuM vAhana paNa evuM tvarita gativALuM joIe. tethI brahmAnuM vAhana haMsa rAkhavAmAM AvyuM che. have mahesUla ugharAvavAmAM lekenI sAthe jhagaDavuM paDe eTale jIbhanI mIThAza bahu na hoya ema bane. koInI sAthe mIThAzathI ane koInI sAthe dabaDAvIne paNa kAma le. ethI brahmA caturmukha kahevAya che. ane e vANI cAra prakAranI belI zake che. emAM gardabhavANI paNa gaNAya che. kheDUtanA meMethI haMmezA vivekanI bhASA nIkaLe ema kahevAya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ IzvaranuM ajaya 123 nahIM. anAja sUpaDe Ape ane gALa paNa Ape. kemake kheDUta utpanna karanAra che. evI rIte A sRSTi utpanna karanAra brahyA che, ane te Izvara rAjAnA mahesUtrI pradhAnanuM kAma kare che. bIjuM khAtuM nyAyakhAtuM. je rAjyamAM nyAyakhAtu na hoya te prajA TakI zake nahIM, enuM piSaNa na thAya. taMtra barAbara cAle nahIM. e nyAyAdhIzanI vANImAM mIThAza hoya che. tenuM Asana paNa sthira hoya che. e nyAyakhAtuM viSNune sepyuM che. temanuM vAhana garuDa rAkhyuM che. kemake temanI buddhi dUra sudhI pahoMce che. sarasvatI utpanna thayAM brahmAmAMthI paNa varmA viSNune. ethI ja nyAyAdhIzanI vANImAM aucitya Avaze-viveka Avaze. have trIjuM khAtuM lazkara-lazkara rAjyanuM kalyANa kare, ane prajAne raMjADe paNa kharuM. paNa e khAtAnI jarUra che. enA sivAya cAle nahIM. e khAte mahAdevane saMpyuM. emanuM vAhana nandI che. lazkaranA senApatine nirAMta na hoya. ene mahelamAM rahevAnuM na hoya. emane te yuddhakSetramAM ja sthAna hoya, jyAM aneka maratAM hAya. tethI mahAdevanuM sthAna jaMgalamAM, smazAnamAM gaNAya che. emanA hathiyAramAM khAparI, trizULa badhuM hoya che. temanI pAse kheparI che ene hetu e che ke te maraNa hAthamAM laIne phare che. te saMhAra kare che, ane e saMhAramAMthI navA utpanna thAya che. jema bIja nAza pAme che, tyAre temAMthI cheDa thAya ane pharI aneka bIja thAya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 da-5nuM rAjya jyAre dakSa rAjAe yajJa karyo, tyAre te yajJa lokakalyANa mATe na hatuM. tethI mahAdeve vIrabhadrane te yajJane nAza karavA mekalyA. vIrabhadrane artha vIratA sAthe kalyANa lekakalyANa mATe laDanAra te vIrabhadra. paNa temanA badhA sipAIe sarakhA na hoya. keTalAka nukasAna karanArA paNa hoya. tevI rIte bhUtapreta vagere temanA keTalAka sipAIo che. Ama brahmA, viSNu, maheza-traNa pradhAne kahe che teo IzvararAjAnA traNa pradhAna che. e traNe maLIne rAjA thAya che, kemake emanA sivAyane rAjA e rAjA ja nathI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ amArA prakAzane alcohilo yajayajI Rhe - hA 1-4-7 6 - - 7 2- - che ravizaMkara mahArAja [saMkSipta jIvanacaritra) baba dhaDatara ane caNatara jIvanacaritra) nAnAbhAI | saMta vinobA desAIbhAI pa jIvana ghaDatara zivAbhAI . mAnava jIvanamAM vijJAna : hai. ena. e. suMdarapuranI zALAnA pahelA kalAka jugatarAma dave adhyApana kalA jugatarAma dave nUtana zikSaNa-manovijJAna cadrabhAI bhaTTa ApaNuM sAhitya che. bipina jhaverI padmAne tIre dUmAyuna kabIra dIThuM' meM gAmaDuM jayAM raMtu bhAI adANI jhera to pIdhAM che jANI-jINI 'darzaka' ApaNA vArasA ne vaibhava 'darzaka' mAnava kula kathA lAka bhArata nAnAbhAI bhaTTa lAka rAmAyaNa nAnAbhAI bhaTTa ApaNA javAhara purAtana buca ApaNAM saradAra A5NI karaturabA 2- (-9 Te-1ra - 7 2-12-0 chapAya che. 6-4-0 chapAya che. 1-0-0 1-0-0 1- bAlagAviMda kuberadAsanI kaMpanI pu sta ka ma kA za ka a ne vi ke tA gAM dhI mA ga : a ma dA vA 6. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com