Book Title: Jain Ramayan
Author(s): Gunratnasuri
Publisher: Jingun Aradhak Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005654/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaine rAmAyaNa vizvadarzana ane jaina saMskRtino anokho saMgama pa. pU. AcAryadevazrI guNaratana sUrIzvarajI ma. sA. Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only www jainelibrary.org Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pasSa sRiAtri paha*** 2 RHZU .. * ********** SETbAnAgAtha (19KIT BELOVEDU!! D! UJJU pA sADhA guNaratnasUrIzvarajI ma.sA. (aa kore ra ) Ki ) PiL Liaa kAkI Helgolan Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ... lekhakazrI... parama pUjya dIkSAdAnezvarI yuvaka jAgRti preraka AcAryadevazrI guNaratnasUrIzvarajI ma. sA. ... prakAzaka - prAptisthAna ... jinaguNa ArAdhaka TrasTa 151, lAlavADI, kIkA sTrITa, 1 le mALe, muMbaI - 400 004. phona : 3474791 / 3867581 ... prathama AvRtti... vi. saM. 2058, khristI saMvata 2002 mUlya: 500/A pustaka athavA koIpaNa bhAganA punarmudraNano sarva hakka prakAzakane svAdhIna che. 4) zrI , ... anya prAptisthAna ... 1) malTI grAphiksa 8) navabhArata sAhitya maMdira, 18, khotAcI vADI, vardhamAna bilDIMga, vI. pI. roDa, mahAvIra svAmI derAsaranI bAjumAM, gAMdhI roDa, muMbaI - 400 004. phona : (022) 3873222 3884222 amadAvAda - 380 001, phona : 2139253 2) rAjasthAna jaina upakaraNa bhaMDAra 9) buka zelpha 1362, pIpaLA poLa, AsToDiyA, amadAvAda - 380 001, 16, sITI senTara, svastika cAra rastA pAse, sI. jI. roDa, phonaH 2141263 amadAvAda. phona : 6441826 3) sughoSA kAryAlaya 10) loka milApa TrasTa taleTI roDa, pAlItANA (guja.) pina - 364 270. posTa boksa naM. 23, saradAra nagara, bhAvanagara, phona : 566402 zrI mahAvIra pustaka bhaMDAra 11) mahAvIra jaina upakAra bhaMDAra mu. po. zaMkhezvara, vAyA hArija, jillo pATaNa (guja.), subhASa cauka, gopIpurA, mena roDa, surata - 395 003. pina - 384 246. phonaH 7440265 / 7439223. pa) zrI jaina prakAzana maMdira 1 2) sevaMtilAla vI. jaina 309/4, khatrI nI khaDakI, dozI vADA nI poLa, kAlupura roDa, 20, mahAjana galI, jhaverI bajAra, 1 le mALe, amadAvAda - 380 001. zopa naM. 2, muMbaI - 400 002. phona : 2404717. mahAvIra jaina ArAdhanA kendra 13) navayuga pustaka bhaMDAra kobA ji. gAMdhI nagara (guja.), pina - 382 009. navA nAkA roDa, pahale mALe, rAjakoTa - 360 001. phona: 225596 7) navabhArata sAhitya maMdira 134, prinsesa sTrITa, muMbaI - 400 002. phona : 2017213 14) gujarAta pustakAlaya sa. sa. maMDaLI lI. rAja mahela roDa, mahesANA, phona : 52426 15) gujarAta pustakAlaya sa. sa. maMDaLa lI. rAvapurA, saMsthA vahata, navaraMga TokIjha nI bAjumAM vaDodarA, phona : 422916 16) girirAja jaina upakaraNa bhaMDAra 98-A, ela. ke. mArkeTa, bIjI gaLInA nAke, jhaverI bajAra, muMbaI - 400 002. phona : (O)2404629 / 2346402 jaina rAmAyaNa DESIGNED AND PRINTED BY MULTY GRAPHICS 18, Khotachi Wadi, Vardhaman Bldg., 3rd Flr., V. P. Road, Mumbai - 400 004. : 38732227 3884222 E-mail : multygraphics @vsnl.net For Personal & Private Use Only Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAdA gurunuM nAma : pa. pU. vardhamAna taponidhi, yuvA zibiro nA Adya pravacanakAra, nyAya ziromaNi, suvizAla ) gacchAdhipati AcAryadeva zrIma, vijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI ma. sA. A dIkSA dAtA : pa. pU. siddhAnta mahodadhi, karma sAhitya niSNAta, parama naiSThika brahmacaryadhAraka, aneka sAdhu-samAdhi dAtA, sarvajanahitacintaka, suvizAla gacchAdhipati AcAryadeva zrImad vijaya premasUrIzvarajI ma. sA. AjJA : pa. pU. siddhAnta divAkara, suvizAla gacchAdhipati , AcAryadeva zrImad vijaya ' jayaghoSasUrIzvarajI ma. sA. guru nuM nAma: mevADa dezadvAraka, 4COaThThama nA mahAtapasvI, rASTrasaMta, AcAryadeva zrIma vijaya jitendrasUrIzvarajI ma. sA. (1) DonA parIyoTo dIkSA. bhASI nAma : pa. pU. dvizatAdhikadIkSAdAnezvarI AcAryadeva zrI guNaratnasUrIzvarajI ma. sA. janma : saM. 1989, poSa suda 4, san 1932, pAdaralI (rAja.) : saM. 2010, mahA suda 4, san 1954, muMbaI gaNipadavI : saM. 2041, mAgasara suda 11, san 1984, amadAvAda paMnyAsapadavI : saM. 2044, phAgaNa suda 2, san 1988, jAlora (rAja.) AcAryapadavI : saM. 2044, jeTha suda 10, san 1988, pAdaralI (rAja.) : gujarAtI, hindI, marAThI, rAjasthAnI, saMskRta, prAkRta, aMgrejI mAdhyamathI vyavahArika zikSaNa sAhitya : khavaraseDhI, upazamanAkaraNa Adi 60 hajAra zloka pramANa saMskRta prAkRta graMtha tathA gujarAtI hindI ane aMgrejImAM sau cAlo siddhagiri jaIe, jainarAmAyaNa Adi jJAnAbhyAsa : nyAya, vyAkaraNa, kAvya, chaMda, Agama Adi aneka zAstra. vizeSatAo : 1) 21 varSanI yuvAvasthAmAM sagAI toDIne dIkSA grahaNa karI. 2) jIrAvAtIrthamAM 32 vyaktionI sAmUhika cetrI oLI no rekorDa. 3) 27yAtrikonA mAlagAMva (rAja.) thI pAlItANA tathA 4 yAtrikonA pAlItANAthI giranArajIno aitihAsika cha'rI pAlaka saMgha 4) 28 yuvaka-yuvationI suratamAM, 38 yuvaka-yuvationo pAlItANAmAM sAmUhika dIkSAo, kula 213dIkSAdAnezvarI, 5) bherutAraka tIrthanA preraNAdAtA jenI pratiSThAmAM 700 sAdhu-sAdhvI bhagavaMtonI upasthiti tathA cetrI oLImAM 274 bhAI-bahenoe jAvajIva cothAvratano svIkAra karyo. 6) zaMkhezvara mahAtIrthamAM aitihAsika 47COaThThama. 7) suratadIkSAmAM pa1,CCC, pAlItANAdIkSAmAM para,OOO tathA amadAvAdamAM papa0 yuvAnonI samUha sAmAyika. 8) khavaraseDhI granthanA sarjanahArajenA viSayamAM jarmana prophesara klAuja brune prazaMsA karI che. 9) 42 AdhyAtmika jJAna zibira nA saphaLapravacanakAra, 10) 68 ziSya-praziSya munirAjonA tAraNahAra. 11) nAkoDATrasTadvArA saMcAlitaniHzulka vizavaprakAzapratrAcArapAThyakrama dvArA 90,000 vidyArthIonA jIvanamAM jJAnano prakAza phelAvyo. rary.org Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ |ii karI chINa - Aja sudhI prAkRta-saMskRta sivAya hindI, gujarAtI Adi aneka bhASAmAM rAmAyaNa chapAI gaI che. emAM koIka raMgIna citro ane bIjA bleka enDavhAITacitro sahita jaina rAmAyaNa chapAI che. paraMtu AjanA A TI.vI. yugamAM vAcako ne phora kalaranA citro ja rucikara bane che. aMgrejImAM kahyuM che ke "One picture is more than thousand words." eka citra hajAro zabdothI paNa vadhAre prabhAvaka hoya che. tethI dIkSA dAnezvarI AcArya devazrI guNaratnasUrIzvarajI ma. sA.nA hRdaya mAM 14 varSa pUrve A vicAra aMkurita thayo. jodhapura, pAlI, nAgora, jAlora, sirohI jUnAgaDha, amadAvAda, surendranagara, bhAvanagara, DIsA, pAlanapura Adi sthAnomAM pUjyazrInA rAmAyaNa uparanA jAhera pravacanothI ghaNA loko prabhAvita thayA hatA. are ! bIkAneramAM aMjanAsuMdarI ane sItAjI AdinA ItihAso sAMbhaLatA-sAMbhaLatA sonI vagere jainetara lokonI pApaNo paNa azrudhArAthI bhInI thaI hatI. tethI citramaya jaina rAmAyaNa banAvIe, to pravacanamAM na AvI zakanAra zrotAjanone paNa eno lAbha maLI zake. rAmAyaNanI upayogitA pUjyazrIe prastAvanAmAM jaNAvela che. 14 varSa pahelA jAloranA cAturmAsamAM pUjya AcArya devazrIe pAlI nivAsI ArTisTa zrI dilIpabhAI sonI ne mArgadarzana ApIne citro banAvavAnA kAryanuM prAraMbhakaryuM. cAturmAsa pachI jyAM paNa pUjyazrInI sthiratA thatI tyAM ArTisTabhAI mArgadarzana prApta karIne citrakAryane AgaLa vadhAratA. jema cauda varSanA vanavAsa pachI rAmacandrajI ayodhyA pAchA AvyA hatA. tema cauda varSa pachI A sacitra rAmAyaNa ApanA karakamalomAM AvI rahyuM che. pUjya AcAryadevazrIne zAsananA aneka kAryo hovA chatAM citra-lekhana Adi taiyAra karIne amArA upara mahAna upakAra karyo che. A kAryamAM munizrI vairAgyaratnavi. ma. sA., muni arNaratna vijayajI ane pravartinI sAdhvI zrI puNyarekhAzrIjI ma.sA. nA ziSyA-praziSyA sAdhvIjI harSitarekhAzrIjI, sA. nimeSarekhAzrIjI, sA. rakSitarekhAzrIjI, sA. cirAgarekhAzrIjI ane anya paNa sAdhu-sAdhvI bhagavaMtono hArdika sahayoga rahyo che. A sarvene vaMdana karatA ame AbhAra mAnIe chIe. A jaina rAmAyaNane prakAzita karavAmAM mukhya saujanya, saMrakSaka, upasaMrakSaka ane zrutabhaktoe avismaraNIya sahayoga Apyo che. e badhAno ane ArTisTa dilIpabhAI sonIno ame hArdika AbhAra mAnIye chIe. malTI grAphIksae chApavAnA kAmamAM adabhUta parizrama lIdho che. emane dhanyavAda ApatAM emanI sevAnI anumodanA karIye chIe. amane vizvAsa che ke A pustaka Apane avazya gamaze. Apa ApanA svajana, mitra Adine paNa A pustaka vAMcavA mATe preraNA karajo. - zrI jinaguNa ArAdhaka TrasTa For Personal & Private Use Only Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA pAchaLanI ghaNI sadIothI bhAratanA ja nahi, paraMtu saMpUrNa vizvanA janasAmrAjyanA hRdayamAM jeTalo prabhAva rAmAyaNa ane mahAbhAratano rahyo che, teTalo bIjA koI graMthano dekhAto nathI. bhAratIya vyakti, pachI bhale te koI paNa prAMtano hoya, koI paNa dharma-saMpradAyathI joDAyela hoya, zaherI hoya ke gAmaDiyo, suzikSita hoya ke abhaNa, te rAmAyaNathI paricita to hoya ja che. rAmAyaNe ApaNA nUtana sAhitya vagerene atyaMta prabhAvita karyuM che. vidvAnonuM kahevuM che ke vAlmikI rAmAyaNanA pUrve paNa aneka rAmakathAo pracalita hatI, jene maukhika paraMparAe jIvita rAkhI hatI. vAlmikI rAmAyaNamAM paNa aneka pratibhAzAlIoe potAnI buddhi pramANe kAMIka umerI navI vivecanA karI che. AvA yogadAnathI rAmAyaNa pahelAM karatAM paNa rocaka banI che. vAlmikInI sAthesAthe 'tulasI rAmAyaNa' (vajabhASA), durgAvara kRta 'mItarAmAyaNa' (baMgAlI), divAkarabhaTTa kRta 'rAmAyaNa' (kAzmIrI), ekanAthakRta 'bhAvArtha rAmAyaNa' (marAThI), kaMpanakRta 'paMpA rAmAyaNa' (kannaDa) vagere keTalAka evA graMtho che ke je prAMtIya bhASAmAM lakhAela che. jenuM aMtaraMga to lagabhaga vAlmikI rAmAyaNa jevuM che. paraMtu bahiraMgamAM emanA kartAonI pratibhAzaktinA agaNita AviSkArono anubhava karI zakAya che. bhAratamAM yugo-yugothI cAlI AvatI molika jaina saMskRtie Arya saMskRtine eka navuM ane anokhuM yogadAna ApyuM che. ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ane aparigrahanI AgrahI jaina dharma saMskRti bhArata ane bIjA keTalAka dezomAM maLe che. jaina saMskRtie rAmAyaNane ananya mahattva ApyuM che. jaina rAmAyaNaH lagabhaga poNA bAra lAkha varSa pUrve bhagavAna munisuvratasvAmI thayA. emanI ja paraMparAmAM suvratamuni thayA. temanA sAnnidhyamAM rAmacaMdrajIe sAdhanA karI hatI. zarIra, uccatva ane AyuSyanI gaNanAnA AdhAra upara lagabhaga poNA bAra lAkha varSa pUrve rAma, lakSmaNa, sItA vagere thayA. evuM keTalAka vidvAno mAne che. pAchaLathI kevalajJAnI bhagavAna mahAvIra svAmIe potAnA kevalajJAnavaDe A rAmAyaNanA prasaMgone joyA ane e prasaMgone temanA ziSya gaNadhara gautama svAmIe sUtrarUpe racyA. te pachI paraMparAe A jaina rAmAyaNa AcArya zrI vimalasUri pAse AvI, ane emaNe 1995 varSa pUrve prAkRta bhASAmAM gAthA (zloka)nA rUpe paumacariya nAmanA graMthanI racanA karI. temaja lagabhaga 900 varSa pUrve trizaSTi zalAkA vagere graMthonI racanA thaI. moTAbhAgano jainetara samAja ane kAMIka hade jena bALako ane yuvAvarga, jaina rAmAyaNathI ajANa che. vartamAnanA gatizIla jIvanamAM saMskRta-prAkRta pustako vAMcavA mATe koInI pAse samaya nathI. tethI vidvadabhogya graMtho ane mahAkAvyo vAMcanAra ghaTatA jAya che. AthI gujarAtI, hindI ane aMgrejImAM jaina rAmAyaNanI AvazyakatA lAgavA lAgI. jaina rAmAyaNanI vizeSatA A che ke te koI paNa vayanA vyaktine AkarSita kare che. vRddha lokone AmAM chaLakato vairAgya najare paDe che. jIvananA sArA-narasA anubhavo meLavyA pachI ane vizeSathI potAnI sAthe besI khAnArA, khelanArA ane vAto karanArAone mRtyumukhe pravezatA joI emanI sthiti paNa rAmacaMdrajInI jema DolAyamAna thaI zake. rAmacaMdrajIne jAgRta karavAnuM je kArya jaTAyu ane kRtAntavadana deve karyuM hatuM, kadAca te ja kArya ApaNA mATe For Personal & Private Use Only Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastuta pustaka karI zakaze. yuvAvarga, A granthamAM chaLakatA vIrarasa ane vairAgyarasathI preraNA prApta karI zake che. pApakArya karanAra rAvaNane rokavA mATe rAmacaMdrajI ane lakSmaNajI DaryA nahotA. vartamAnakALa rAmAyaNathI kAMI vizeSa bhinna nathI. pApI ane adhama manodazA rAkhanAra vyaktione rokavA ane sadAcAranI rakSA mATe prayatna karavo joIe. rAmAyaNamAM mAtRpremano atyucca Adarza maLe che. rAma-lakSmaNa-bharata-zatrunanA madhura saMbaMdho, utkRSTa mArgAnusArI guNo che. A AdarzaputronuM potAnA mAtA-pitA pratyenuM vartana joIne ApaNe Azcaryacakita thaI jaIe chIe. badhA paDyagnonI mUla-sUtradhAra kekeyIne paNa vanavAsa jatI vakhate rAmacaMdrajI praNAma kare che. oramAna mAtA kaikayI pratye paNa te sagI mAtA jevo ja vyavahAra kare che. pitAnI dIkSA nirvidana thAya, te mATe rAma pote vanavAsa svIkAre che. bhrAtRbhakta lakSmaNa temane anusare che. icchA na hovA chatAM ghaNA kALa sudhI zrIrAmanA AdezathI bharate rAjyano padabhAra saMbhALyo. eka bAju rAma mATe rAjamahela ane rAjabhavano tyAga karanAra mahAsatI sItAjI che, to bIjI bAju sItAjI tarapha AkarSita thayelA potAnA patino premano prastAva laIne sItAnI samakSa AvanAra satI maMdodarI che. pativaDe dezanikAla maLyA pachI paNa sItAjI emane doSita mAnatAM nathI ane rAmane mATe ja nahi, paraMtu samasta mAnava samAja mATe upayukta evo ciMtanAtmaka dharmasaMdezarAmane mokalAve che. phakta patinI icchAthI agnidivya karanAra satI sItAjI saMsAranI kSaNabhaMguratAne sArI rIte oLakhatAM hatAM. tethI ja agnidivya karyA pachI sAmrAjJI thavAnA vikalpane Thokara mArIne zAMtidAyI, mokSadAyI ane jJAnadAyI dIkSAmArganuM ja cayana kare che. rAmane vanavAsanI anumati ApatI vakhate kauzalyAne je du:kha thayu hatuM, tenAthI anekagaNuM adhika du:kha sItAne anumati ApatAM thayuM hatuM. te ApaNI sAme sAsunuM Adarza daSTAMta pUruM pADe che. yuvApeDhI rAmAyaNanA pAtronA jIvanavaDe navA dhyeya ane AdarzonA nirmANanuM kArya karI zake che. ( bALako mATe AkAzagAmI vidyAdhara, sItAdivya, kRtrimAkRtrima sugrIva, jaTAyu deva, alazaktizAlI ane vinamra hanumAna, camatkAronA sarjaka vividha deva vagere pAtro adabhUta AkarSaNa ubhuM kare che. zrIrAma pratye emanu zuM RNAnubaMdha haze ke devalokanA vibhinna starothI jaTAyu vagere devo pRthvI upara kheMcAI AvatA hatA. rAmAyaNanA pratyeka pAtra upara eka svataMtra graMtha lakhI zakAya, evI vizeSatA eka-eka pAtramAM bharI paDI che. keTalAka buddhijIvIo ema mAne che ke jaina siddhAMtomAM ahiMsAne anAvazyaka mahatva ApavAmAM Avyu che. tethI jaina kSatriyo potAnA dharma siddhAMtono svIkAra karIne kSAtradharmathI dUra thatA jAya che. paraMtu emanI dhAraNA khoTI che ! kAraNa ke rAma-lakSmaNa, sItAnA zIladharmanI rakSAmATe aparAdhI rAvaNanA viruddha yuddha karyuM ja hatuM. anyAya, anaitikatA, asadAcAranA virodhamAM AvazyakatAnusAra yuddhano saMdeza ApanAra jaina siddhAntanuM A pAsu rAmAyaNamAM pragaTa rUpe dekhAya che.a Only a u ca con Internation Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa. pU. saMghadAsagaNi ma. sA. racita vAsudevahiDI prAcIna rAmAyaNa graMtha che. pa. pU. A. vimalasUrijI racita paumacariyaM sauthI vikhyAta graMtha che. pa. pU. guNabhadra ma. sA. likhita uttara purANa temaja pa. pU. bhadrezvara ma. sA. likhita kathAvali paNa jaina rAmAyaNa graMtha che. pa. pU. sena ma. sA. vaDe likhita padmapurANa, pa. pU. svayaMbhU ma. sA. nuM mahApurANa, pa. pU. kRSNadAsa ma. sA.nuM puNyacaMdrodayapurANa, pa. pU. dhanezvara ma. sA.nuM zatruMjaya mAhAbhya, pa. pU. zilAcAryanuM covana mahApurisa cariyuM, pa. pU. A. hemacaMdrasUrijI ma. sA.nuM triSaSThI zalAkA puruSacaritra vagere graMthonA AdhAre ane upalabdha pustakonA AdhAre prastuta pustakanuM nirmANa karavAmAM AvyuM che. huM e badhAno AbhArI chuM. A graMthanA vAMcana, adhyayanathI AjanA Adhunika yugamAM zuM lAbha thaI zake ? sau prathama AjanuM janajIvana pAzcAtya saMskRtinuM aMdhAnukaraNa karI rahyuM che. Aje samasta vizvamAM eka kRtrima upabhoktAvAda para AdhArita pAzcAtya saMskRtinuM nirmANa thaI rahyuM che, tyAga, bhrAtRprema pativratA jevA zAzvata mUlyone ThukarAvIne vyaktine svArtha keMdrita banAvavAno pratyakSa saMdeza Ajano TI.vI. yuga ApI rahyo che. evI vikaTa paristhitimAM zreSThajIvananuM mArgadarzaka banI zake che jaina rAmAyaNa. temAM Arya saMskRtinA mArgAnusArI guNorUpI taLeTIthI laI jaina saMskRtinA samyagdarzanapUrvaka saMyamanA sopAna thakI mokSanA zikhara sara karI zakAya. Arya ane jaina saMskRtinI viziSTatA batAvanAra A graMthamAM ApaNane vyaktigata tanAvapUrNa kSaNomAM yogya nirNaya levA mATe mArgadarzana maLe che. rAmAyaNanA dareka pAtranuM bhASaNa, saMbhASaNa, mauna, kriyA, prakriyA ane dharmasAdhanA ApaNA mATe bodhakAraka bane che. rAmAyaNamAM vimAnazAstra ane zastrAstrono ullekha paNa maLe che. temAM rAjA madhunI pAse amarenDe Apelo prakSepAstra paNa zAmila che, je lagabhaga terahajAra ki.mI. dUra jaIne prahAra karI pharI potAnA svAmI pAse AvI jatuM. A ja graMthonA abhyAsathakI kadAca videzI vaijJAnikoe aneka anveSaNa karyA haze. rAmAyaNanuM adhyayana ApaNane ApaNA vadhatA tanAva ane sAmAjika tanAvathI mukAbalo karavAnuM zIkhave che. sItAnA virahaagnimAM baLatA rAme potAnuM duHkha bhUlI jaI jaTAyu, sugrIva AdinI sahAyatA karI che. Aje jyAre ApaNA potAnA ane sAmAjika saMbaMdho dhIme-dhIme zithila banatA jAya che. tyAre rAmAyaNa ja temane pharIthI dRDhatA pradAna karI zake che. AnA vyaktigata, pArivArika, rAjanaitika, sAmAjika vagere koI paNa saMdarbha haMmezA mATe ciraMjIvI che. sarvatra mArgadarzaka ane preraka che, hatA ane raheze. rAmAyaNe ApaNane je gauravazAlI anAmata saMskRti ApI che, tene na AkramaNa thakI khuMcavI zakAya ke na krUra niyamo thakI radabAtala karI zakAya, kAraNa ke te ApaNA raktanA pravAhanI aMdara vahe che ane hRdayanI dhaDakanomAM saMbhaLAya che. alaga-alaga rAmAyaNonI vibhinna ghaTanAono samanvaya judA-judA rAmAyaNa graMthono hetu sAmAnyataH eka ja che, temAM darzAvelA sAMskRtika, sAmAjika, dhArmika tathA AdhyAtmika Adarzone samajIne loko potAnA jIvanamAM apanAvI jIvanane zreSTha banAve. nAnI-moTI ghaTanAonI bhinnatAnA vivAdamAM paDyA vagara, ApaNe tenAM Adarzane samajavAno prayatna karavo joIe. jema ke, koI rAmAyaNakartAe ema kahyuM ke sItAjIe azoka vATikAmAM sapheda phUla joyAM hatAM, to bIjA koIe jaNAvyuM ke temaNe lAla phUla joyAM hatAM. AvA vivAdamAM paDyA vagara jo A banne hakIkatono samanvaya karavAno prayatna karavAmAM Ave, to ema paNa banI zake ke virahAgnithI roI-joIne sItAjInI www.ainelibrary.org Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AMkho lAla banI haze, jenA kAraNe temane sapheda phUla paNa lAla jaNAyAM hoya. vAstavika paristhiti to e che ke sItAjIne AvI sugaMdhI vATikAmAM paNa AnaMdano anubhava nahoto thato. A Adarza samajavo joIe. A pramANe koI rAmAyaNanA racanAkAre rAmanI eka ja patnI darzAvI che, to bIjA uttarapurANa, mahApurANa, paumacariyuM vageremAM bahapatnIo batAvavAmAM AvI che. A vivAdamAM na utaratAM patnInA pati pratyenA samarpaNabhAvane Adarza tarIke samajavo joIe. koI rAmAyaNakartAe rAmane nIlavarNavALA ane lakSmaNane gauravarNavALA darzAvyA che, jyAre bIjA uttarapurANa, paumacariyamAM AnAthI viruddha varNavALA batAvyA che. AvI carcAmAM utaryA vagara teono bhrAtRprema, adbhuta parAkrama jevA Adarzono vicAra karavo joIe. koI hanumAnajIne bAlabrahmacArI batAve che, to koI nA pADe che. paraMtu badhA ja temanA zreSTha parAkrama tathA rAmacaMdrajI pratyenA temanA bhaktibhAvanI prazaMsA kare che. A Adarza che tema vicAravuM joIe. koI rAmAyaNakAre rAmacandrajIne zreSTha AdhyAtmika puruSa batAvyA che, to bIjAnA matAnusAra temaNe dIkSA lIdhA pachI zreSTha AdhyAtmika pravRttivALA banyA, tema jaNAvyuM che. AvI carcAmAM paDyA vagara temanA uttama vyaktitvane Adarza mAnavo joIe. ghaNA badhA sUryavaMzIoe saMyama jIvana apanAvyuM che, kavi kAlidAse paNa kahyuM che ke - zaizave'bhyastavidyAnAM yauvane vissyaissinnaaN| vAddhakye munivRttInAM yogenAnte tanutyajAm // koI rAmAyaNakAranA matAnusAra rAma pAMca-sAta hajAra varSa agAu thayA hatA, to bIjAonA abhiprAya pramANe lagabhaga poNA bAra lAkha varSa pahelAM thayA hatA. tethI ema paNa banyuM hoya ke jAdA-jAdA kALamAM thayelA rAmanI ghaTanAo alaga paNa hoya. jema ke vaidika mahAbhAratamAM kahyuM che ke jyAre karNa, arjunanA bANathI ghAyala thayA hatA. tyAre zrIkRSNajIe brAhmaNanuM rUpa dhAraNa karIne dAnanI mAMgaNI karI hatI. temanI pAse kAMI paNa na hovAthI, teo potAno sonAno dAMta paththarathI toDavA mAMDyAM. AthI prasanna thayelA evA zrIkRSNa, karNane rokIne kahyuM- "karNa! tame sAcA dAnezvarI cho. dAMta toDazo nahi. huM to tamArI parIkSA karI rahyo hato." karNae pratyuttaramAM jaNAvyuM ke jo Apa mArA upara prasanna thayA ho, to mArA maraNa pachI mAro agnisaMskAra koI evI bhUmi upara karajo, jyAM pahelAM bIjA koInA agnisaMskAra na thayA hoya. tenA maraNa bAda zrIkRSNa, tenI aMtimavidhi karavA mATe ghaNI jagyA (pRthvI) khUMdI vaLyA. chevaTe samudranI vacce AvelA parvatanI Toca upara karNanuM zaba laIne gayA. citA taiyAra karIne jyAM agni saLagAvavA gayA, tyAM AkAzavANI thaI ke - atra droNAnAM zataM dagdhaM, pAMDavAnAM zatatrayaM / duryodhanAnAM sahastraM, karNasaMkhyA na vidyte|| arthAtu :- are kRSNa ! ahIMyA so droNAcArya, traNaso pAMDavo ane hajAra duryodhanonI citA saLagAvavAmAM AvI gaI che. jyAre karNanI saMkhyA to agaNita che. jevI rIte droNAcArya vagere aneka thayA che, tevI rIte poNA bAra lAkha varSamAM, ghaNA badhA rAma vagere thayA hoya, tevI zakyatAne nakArI zakAya nahi. AthI temanI ghaTanAo paNa bhinna thaI hoya. jaina sAdhu-sAdhvIjIo mahAsatI sItAjIne eTaluM badhuM mahatva Ape che ke temanuM nAma lIdhA sivAya potAnA For Personal & Private Use Only Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zayana sthAnathI so DagalAnI bahAra teo paga mUkatA nathI. aho ! AvA mahAsatI sItAjIno mahimA kevo adbhuta jAdAM-jAdA matonA vivAdamAM paDyA vagara dareka vyaktie rAmAyaNanA Adarzone jIvanamAM apanAvavA mATe prayatna karavo joIe. kavi kabIradAsajIe paNa kahyuM che ke, jIvana aisA cAhie, jaise sUpa suhaay| sArasAra ko grahI le, thothA deI uDAya // upasaMhAra AnA pUrve je kahyuM, teno upasaMhAra eTalo che ke ApaNe mAtRprema, pitRbhakti, sAsu-vahuno prema, diyara-bhAbhInuM vAtsalya, mAtA-putrIno sneha, patnIno samarpaNabhAva, patinA kartavyanuM uttaradAyitva Adi mArgAnusArI guNo samAna girinI taLeTIthI prAraMbha karIne samyagdarzana, dezavirati, sarvavirati rUpI sIDIthI caDhIne girinA zikhara samAna mokSanagara sudhI pahoMcavAnuM che. A rAmAyaNamAM dRSTigocara thAya che. jema (1) dazarathanA pitA rAjA anaraNya mitranA saMdezathI, (2) vRddha kaMcakIne joI rAjA dazaratha, (3) rAvaNanuM mRtyu joIne vairAgI banelA kuMbhakarNa, indrajItu, meghavAhana, maMdodarI, (4) pitAzrInI dIkSAthI bharata, (5) putrano verAgya joIne kekeyI, (6) saMsAra sukhanI asAratA samajIne sItAjI, (7) sUryAsta ne joIne hanumAnajI, (8) lakSmaNanuM mRtyu joIne lava-kuza, (9) devanA pratibodhathI rAma, (10) rAmanI dIkSA sAMbhaLIne zatrudana, (11) lakSmaNanI uttarakriyAthI jAgRta thayelA sugrIva, bibhISaNa Adie verAgya pAmI dIkSA grahaNa karI AtmakalyANa karyuM ane mokSanA ucca zikhara sudhI pahoMcI zakyA che. tethI ja rAmAyaNane dIkSAnI khANa kahevAya che. pumarthAH iha catvAraH, kAmArthoM tatra janminAm, / arthabhUtau nAmadheyAdanau~ paramArthataH, / arthastu mokSa evaiko, dharmastasya kAraNam / / dharma, artha, kAma ane mokSa e cAra puruSArtha kahevAyelA che. paNa emAMthI artha ane kAma to nAma mAtranA puruSArtha che, je paraMparAe anarthane sAdhavAvALA che. kharekhara to mokSa mAtra eka ja sAco puruSArtha che ane dharma tenuM kAraNa che. zAstrakAra bhagavaMtoe pharamAvela TaMkazALI vacana che ke je dharma mokSanA hetuthI thAya che, te ja dharma puruSArtha kahevAya che. bIjA nahi. rAmAyaNanA mukhya pAtronuM ciMtana, manana karatAM e jJAna thAya che. ghaNA pAtroe mokSapuruSArthane pradhAnapaNuM ApI AtmakalyANa sAdhyuM che. tame paNa Avo mokSa puruSArtha sAdhIne paraMparAe zAzvata, avyAbAdha evA mokSasukhane prApta karo, e ja zubhecchA. A pustaka ane prAkkathanamAM kAMI paNa zAstra viruddha lakhAyuM hoya, to micchAmi dukkaDaM. bhAdaravA suda 12 budhavAra - guNaratnasUri For Personal & Private Use Only Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Gii | | | | | | | anukramaNikA nAradajIno sAdharmika prema ... 5 ayodhyAnareza anaraNya no mokSa ... 1 dharmazIla dazaratha rAjAnuM pANIgrahaNa ... 3 - mohAdhIna bibhISaNa ... 7 sItAno janma ane bhAmaMDalanuM apaharaNa ... 15 kaikeyIno svayaMvara ... 8 janaka rAjAnI ciMtA ... 17 - sItAno svayaMvara ... 22 janakanuM apaharaNa ... 19 ayodhyAmAM zAnti-snAtra mahotsava ... 24 dazaratha dvArA kekeyIne varadAna ... 31 kekeyIno pazcAtApa tathA 9 bharatano rAjyAbhiSeka ... 38 gokIrNa yakSa dvArA sevA ... 42 * rAma-lakSmaNa ane sItAnuM vana prasthAna ... 34. - jaTAyu sAthe milana ... 45. avaMtipradezamAM paropakArI rAmasaumitra ane jAnakIno praveza ... 41 For Personal & Private Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 sItAnuM apaharaNa ... 46 21 lakSmaNa ghAyala ... 67 23 kuMbhakaraNa AdinI dIkSA ... 74 lakSmaNajInA mRtadeha sAthe rAmacaMdrajInuM vanamAM bhramaNa ... 105 32 rAmano pazcAtApa ... 88 28 be sugrIvanI laDAI . 54. 18 rAmacaMdrajIno laMkA praveza ane ayodhyAmAM punarAgamana ... 75 hanumAnajInI dIkSA ane lakSmaNanuM mRtyu ... 100 31 22 241 26 lakSmaNano rAjyAbhiSeka ane garbhavatI sItAno tyAga ... 81 bahurUpI rAvaNanuM lakSmaNa dvArA mRtyu ... 69 29 lava-kuzano janma ane pitRmilana 33 rAmacaMdrajInI dIkSA ane mokSa For Personal & Private Use Only 19 ... 89 ... 107 sItAne hanumAnajIno sAkSAtkAra ... 57 yuddha prAraMbha ... 66 25 sItAjI puMDarIkapuramAM ... 87 27 bharata ane kaikeyInI dIkSA ane mokSa ... 80 20 34 lakSmaNajI, sItAjI ane rAvaNanA bhAvi bhava ... 110 30 sItAjInI agni parIkSA ane dIkSA ... 95 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ URRita tiqsalusi 112 113 114 115 116 rAkSasavaMzanI sthApanA 2. caMdragati, bhAmaMDala Adino pUrvabhava 3. dazaratha, satyabhUti, janakarAjAno pUrvabhava 4. jaTAyuno pUrvajanma 5. vAnaravaMzanI sthApanA Indrajita, medhavAhana, maMdodarIno pUrvabhava 7. bharata ane bhuvanAlaMkAra hAthIno pUrvabhava 8. rAma-lakSmaNa, vizalyA, bibhISaNa, rAvaNa, sugrIva, sItAno pUrvabhava 9. lava-kuzano pUrvabhava 6. 117 118 120 122 UG / TELUGI DIkaago preraka sva. pa. pU. munirAja zrI devezapatnavijayajI ma. sA. e 6 3 varSanI uMmare dIkSA laIne gurusamarpaNa bhAva, svAdhyAya Adiyoga sAthe 12 varSa sudhI vizuddha saMyamanI ArAdhanA karI. dIkSA lIdhA bAda ane pahelA paNa potAnA parivAra janone dIkSA nI preraNA ApatA. jenA phaLasvarUpe muni arNaratnavijayajI (sAMsArIka dohitra), muni paramaratnavijayajI (sAMsArIka ja mAI), sAdhvIjI zrI harSitarekhAzrIjI, sA. lakSitarekhAzrIjI, sA. kularekhAzrIjI, sA. samakitarekhAzrIjI (sAMsArika putrIo), sA. madhurarekhAzrIjI (sAMsArika dharmapatnI) sA. ta-zarekhAzrIjI, sA. jInarekhAzrIjI, sA. rAjularekhAzrIjI, sA. tItharekhAzrIjI (sAMsArika dohitrI) A 11 parivArajano e dIkSA grahaNa karI. rAmAyaNanA prakAzanamAM paNa Ape prazaMsanIya preraNA ApI che. For Personal & Private Use Only www.jainelibrary.DE Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ayodhyAnareza anaraNyano mokSa prathama tIrthakarazrI RSabhadeva bhagavAne sAmAjika, sAMskRtika ane dhArmika jIvanano pAyo nAMkhyo hato. emanA putra rAjA bharata cakravartI hatA. emane aneka putra hatA. emAMthI ja eka putra AdityayazathI sUryavaMzano prAraMbha thayo. A vaMzamAM anekAneka rAjAo thayA. tyAra pachI tIrthakara bhagavAna munisuvrata svAmInA zAsanakALamAM ayodhyA nagarImAM aneka rAjAone zaraNa ane sahAya ApavAvALA tathA snehIjanone RNathI mukta karavAvALA anaraNaya rAjA thayA. emanI sahadharmacAriNI pRthvIdevIthI anaMtaratha ane dazaratha nAmanA be putraratna thayA. vAstavamAM rAjadharmanuM pAlana karavuM ati duSkara che. prAyaH niraMkuza, be lagAma rAjyAdi sattA vyaktine abhimAna, moha ane ahaMkAranA mahAsAgaramAM DUbADI de che. AvI vyakti prajAjanone aneka kaSTo pahoMcADavAmAM koI kasara rAkhatI nathI. potAnA saMtAna samAna paurajano pratye tiraskAravRtti rAkhavAvALA zAsaka potAnA manuSyatva tathA kSatriyatna baMne para kalaMka lagADe che. jo teo potAnA mithyA ahaMkArane tajI de, to prajAjanonA du:khabhaMjaka bane che. 'duHkhanuM mULa kAraNa che pApa tathA adharma ane sukhanuM kAraNa che puNya tathA dharma'. ahaMkArarahita rAjA, duHkhanA kAraNabhUta adharma ane pAponI dhRNA karavAvALA tathA anaMtasukhanA kAraNabhUta dharma tathA puNyanA kAraNonuM poSaNa karavAnI pravRtti dharAvatA hoya che. rAjyane asAra ane asthira mAnavAvALA AvA zAsakonI pravRtti rAjya tyAga karI saMyamasAdhanAmAM lIna rahevAnI hoya che. 'je rAjezvarI, te narakezvarI'' A vAkya sadA temanA hRdayamAM guMjatuM rahe che. paraMtu jyAM sudhI rAjyatyAga mATe anukULa sthiti prApta na thAya, tyAM sudhI te ''sakSaTya utnanipradAya'' sajjanonA sanmAnanI rakSA ane durjanonuM damana karavA mATe ja rAjya calAve che. sAkaranI mAkhI samAna AvA zAsakonAnuM sarakhuM nimitta maLatAM ja rAjyatyAga ane mohatyAga karIne RSi (saMnyAsI) banI jAya che. "vAmAvivaMtu smitra, mAthernavAminArtA talavRtrimadAnA tava na munnati '' arthAt - mAnavane sAro mitra to sadbhAgye ja maLe che. akRtrima maitrI ane sahRdayatA sumitranI vizeSatA che. te potAno maitrIbhAva saMkTasamaye paNa tyAgato nathI. AjanA yugamAM kumitronuM adhiktara pramANa hovAnA kAraNe ApaNe badhA adhogati tarapha dhakelAtA jaI rahyA chIe. kRmitra kevA hoya che ? "parokSe kAryahantAraM pratyakSe priyavAdinam / varjayet tAdRzaM mitraM viSakumbhaM payomukham // " ApaNI samakSa mIThI - mIThI vAto karavAvALA, paraMtu pITha pheravatAM ja ApaNuM nukazAna karavAvALA kumitrone jherathI bharelA dUdhanA ghaDAnI jema tyajavA yogya che. | sumitranA kAraNe jIvanamAM AtmotthAnanI preraNA maLyA vinA rahetI nathI. kahevAya che ke 'jevo saMga tevo raMga.' sahasrAMzu rAjA tathA anaraNya rAjA baMne vacce pragADha mitratA hatI. tethI eka divasa baMnee abhigraha lIdho ke baMne sAthe ja saMyama grahaNa karIzuM. ekavAra rAkSasavaMzanA rAjA rAvaNa sAthe sahasrAMzu rAjAnuM yuddha thayuM, temAM sahasrAMzu rAjAno parAbhava thayo. e samaye tyAM emanA pitA munirAjazrI zatabAhu padhAryA. tyAre sahasrAMzu rAjAe potAnA pitAmuninA sAMnidhyamAM dIkSA aMgIkAra karI ane potAnA mitrane eka dUta dvArA dIkSAnA samAcAra pahoMcADyA. ayodhyAnA rAjA anaraNya ane mAhiSmatInA rAjA sahasrAMzu sumitra hatA. sumitranA yogathI jIvana samRddha bane che. subhASitakAronuM kahevuM che PB.501 anaraNya rAjA pAse sahasrAMzu rAjAnA dUtanuM Agamana For Personal & Private Use Only Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tvarita gatie ayodhyAnagarI pahocIne te anaraNya rAjAne potAnA svAmInI dIkSAnA samAcAra ApIne kahyuM keamArA svAmIe Apane kahevarAvyuM che- "ApaNe baMnee sAthe ja dIkSA levAno abhigraha lIdho hato. meM dIkSA laI lIdhI che. tethI tamAre paNa AnA anurUpa karavuM joIe.' karavA lAgyA. have mAre paNa pratijJAnuM pAlana karavuM joIe. teoe potAnA parivAra samakSa saMyama grahaNa karavAnI IcchA jaNAvI. yuvarAja anaMtarathanA manamAM paNa pitAnI vAta sAMbhaLI vairAgya jAgyo. ethI teNe paNa potAnA pitAnI sAthe-sAthe dIkSA aMgIkAra karavAno nirNaya karI lIdho. AvA putra bahu ochA hoya che, je pitAnA uttama mArganuM anusaraNa karavA mATe tatpara hoya. samAcAra sAMbhaLatAM ja ayodhyApati rAjA anaraNya vicAra HTA karak GrI ( hara hara - We g= bALaka dazarathano karelo rAjyAbhiSeka anaraNya rAjAe eka mahinAnI vaya dharAvatA potAnA zizu dazarathano rAjyAbhiSeka karAvyo tathA yeSTha putra anaMtarathanI sAthe abhayasena muni pAse dIkSA aMgIkAra karI. ahIM e prazna upasthita thAya che ke zuM potAnA parivAra tathA nAnA bALakano tyAga karIne dIkSA levI yogya che ? hA, sarvathA yogya che. dareka vyakti potAnA karmo potAnI sAthe ja lAve che, jemAM puNya paNa hoya che ane pApa paNa hoya che. tethI saMyamamAM pravRtta thavAvALA puNyAtmA mohane vaza thaIne cAritra levAmAM vilaMba karatA nathI. zuM putranI bAlyAvasthAmAM pitAnuM mRtyu nathI thatuM? zuM pitAnA mRtyu pachI bALako moTA nathI thatA? thAya che. bALaka dazaratha jotajotAmAM For Personal & Private Use Only Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAlya tathA taruNa avasthAne pAra karIne yuvAna banyA. AzcaryanI vAta e che ke jyAM sudhI temaNe yuvAvasthAmAM paga nahoto mUkyo, tyAM sudhI emanA rAjyamAM eka paNa upadrava nahoto thayo. 3 bhUlIne utkRSTatapa tathA saMyama sAdhanAmAM evA ekAgra banyAke temanA mAnasapaTa para atItamAM bhogavelA vaibhavano paDachAyo paNa kyAreya na paDyo. huM rAjakumAra hato, sukhasAdhanono bhoktA hato, have mArAthI AvI kaThora sAdhanA kevI rIte thaze ? AvA kSudra tathA kAyara vicAro temanA utkRSTa AtmAne kyAreya paNa sparzI zakyA nahi. ''jhADa jevA pATiyAA paMkti anusAra yuvAmuni anaMtaratha paNa potAnA pitA muninI jema saMyama tathA tapa sAdhanAmAM unnati karatA rahyA. uparokta udAharaNa parathI samajI zakAya che ke prAcIna kALamAM zAsaka sattAnA lobhI nahotA, siMhAsanane vaLagI rahevAmAM emane jarA paNa ruci thatI nahotI. jema sAkara para beThelI mAkhI koIka kAraNa maLatAM ja uDI jAya che, evI ja rIte yogya AtmAne kAraNa maLatAM ja vairAgI banI sajvara rAjyano tyAga karI cAritradhArI banI jatA. anaraNyarAjA paNa dUtanA saMdeza rUpI nimitta meLavIne potAnA putra sahita cAritradhArI muni banI gayA. rAjarSi anaraNya rAjya vaibhavane bhUlIne saMyama jIvananI sAdhanAmAM eTalA badhA ekAgra banI gayA ke zarIra ne paNa bhUlI gayA. chaThTha - aThThama, mAsakSamaNa ityAdi ugra tapazcaryA dvArA kaThina karmonA daladalamAMthI mukta thaIne temano AtmA nirmaLa banI urdhvagAmI banyo. ''huM pAtayAmi AI sadhayAna'' AvI utkRSTa bhAvanA bhAvatAM bhAvatAM zarIrane kSINa banAvIne teoe karmone evA prakAre kRza banAvyA ke ghAtI karmono nAza thaI gayo. kevalajJAna pAmIne rAjarSi anaraNyae mokSarUpI zAzvata sukha meLavyuM. anaMtaratha muni paNa potAnA rAjyabhava, vilAsanA sAdhanone - rAjA dazaratha puNyAtmA hatA. potAnA puNyaprabhAvanA phaLasvarUpe temane atula dherya, sAhasa tathA parAkramanuM varadAna maLyuM hatuM. A varadAnanA kAraNe rAjyamAM AMtarika rAjadroha tathA anya zatru rAjAo dvArA AkramaNano saheja paNa bhaya nahoto. anyathA bALakarAjA para kayo lAlacu zatrurAjA AkramaNa karyA vagara rahe ? svayaM sarvesarvA hovA chatAM paNa rAjA dazaratha dIna-du:khIo para karaNAbhAva rAkhatA hatA. koIpaNa yAcaka rAjA dazarathanA daravAjethI khAlI hAthe pAcho pharato nahoto. agiyAramAM kalpavRkSanI jema teo badhAnI IcchApUrti karatA hatA. rAjA dazaratha mokSasAdhakadharma tathA kSatriyadharma baMnenuM pAlana satarkatAthI karatA hatA. keTalAya AtmAo sattA prApta thatAM, tenA mohamAM pAgala banIne svadharmane ja bhUlI jAya che. AvA durguNI AtmAo durgati sivAya bIjuM zuM prApta karI zake ? dharmazIla dazaratha rAjAnuM pANIgrahaNa yuvAnavaya prApta thayA bAda uttama kuLamAM janmelI traNa rAjakumArIo sAthe rAjA dazaratha lagnagraMthIthI joDAyA. temanI pahelI patnI aparAjitA nAme hatI, jenuM bIjuM nAma kauzalyA hatuM. te darbhasthaLanagaranA rAjavI sukozalanI mahArANI amRtaprabhAnI kUkhe janmela hatI. bIjI patnI sumitrA hatI, je kamalasaMkulanA zAsaka rAjA subaMdhutilakanI rANI mitrAdevInI putrI hatI. temaja trIjI patnI rathanupuranagaranA mahArAjAnI suputrI suprabhA hatI. rAjA dazaratha ghaNA vinayazIla hatA. teo svadharma ane rAjya lakSmI e baMne puruSArthone koI jAtanI bAdhA na pahoMce, evuM lakSa rAkhIne potAnI traNeya patnIo sAthe saMsAra sukhano upabhoga karatA hatA. potAno dharma bhUlIne viSayasukhamAM gaLADUba rahetA na hatA. atyAranA samAjamAM mANasa viSayasukhamAM eTalo badho masta rahe che ke lagna thatAM ja potAno dharma ane pharaja bhUlI jaI mana, vacana ane kAyAthI phakta Indriya sukhono ja vicAra kare che- "mArI patnI sAthe ekAMta mANavA kyAM jAuM? ahIMjAuM ke tyAM jAuM?'' AvA vicAromAM ja te potAno dharma bhUlI jAya che eTaluM ja nahi, paNa dharmano dveSI suddhA banI jAya che. samyagdaSTi AtmA samaje che ke karmanA udayathI saMsAra sukha - kAmakrIDA paNa karavI paDe che. ema karatAM karatAM paNa dharma ane arthane koI paNa jAtanI AMca na Ave, enI pUre-pUrI sAvacetI pUrvakano vyavahAra rAkhI jIvana jIvavAno prayatna kare che. je jIvo kAmabhogane AdhIna rahIne dharma ane arthane bhUlI jAya che. teo A jagatamAM dhRNAne pAtra banI jAya che ane mRtyu pachI bhavobhava sudhI bhayaMkara duHkho bhogave che. tethI ja zAstrakAroe kahyuM che ke- "mana ga manuSyanAM vAra vanyUmokSayo: I'' samyagdaSTi AtmA saMpUrNapaNe bhale ne bhogono tyAga na karI zake, paNa pote potAnI maryAdAomAM avazya rahe che. jenA phaLasvarUpe azubha karmonuM upArjana na karatAM te muktimArga tarapha AgaLa vadhato jAya che. For Personal & Private Use Only Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * rAkSasavaMzamAM janmelA rAvaNa prativAsudeva hatA. temanI rAjyasabhAmAM eka nimittajJa hato, je rAkSasavaMzamAM janmela eka jJAnI temaja tattvavettA paNa hato. eka divasa carcA cAlatI hatI, temAM rAjA rAvaNe pelA nimittikane prazna karyo ke- 'saMsAramAM janmela dareka jIva mRtyune AdhIna hoya che, chatAM devo amara kahevAya che, to paNa teo potAnuM AyuSya pUrNa thatAM mRtyu pAme che. AkhuM jagata maraNane AdhIna che. paraMtu janma levo e vaikalpika che. khAtara dhruva mRtyu: I jeTalA janma le che, te badhA maraNa pAme ja che. paNa jeTalA maraNa pAme che, te badhAne janma levo ja paDe, e Avazyaka nathI. jeo mRtyu bAda mokSapadane prApta kare che, teo janma maraNanA pherAmAMthI mukta thaI jAya che. paNa je mokSapadane prApta karI zakatA nathI. temane bIjA bhavamAM pharI janmavuM, e nakkI hoya che. to mAro prazna e che ke mAruM mRtyu kudaratI rIte thaze ke koI kAraNa (nimitta)thI thaze ?' rAvaNe A prazna nimittajJane kutUhalavaza thaIne pUchela. tenA uttaramAM nimittaNe kahyuM - "bhaviSyamAM janma lenAra janakarAjAnI putrI ane dazaratharAjAnA putranA nimittathI ApanuM mRtyu thaze." rAjyasabhAmAM bibhISaNano Akroza ATaluM sAMbhaLatAM ja krodhAvezamAM bibhISaNa ubho thayo ane rAjyasabhAmAM ja ghoSaNA karI- "A nimittajJanI bhaviSyavANI haMmezA sAcI ja hoya che. chatAM paNa huM A vANIne jUThI sAbita karIne hIza. dazarathano putra ke janakanI putrI janme, te pahelAM ja huM e baMne rAjAnI hatyA karI nAkhIza ke jethI vAMsa paNa na rahe ane vAMsaLI paNa na vAge. A rIte baMne rAjAonuM temanA putra ke putrIno janma thAya, te pahelAM ja mRtyu thaI jAya, pachI janamavAno prazna ja nahi rahe." bibhISaNanI vAto sAMbhaLIne garviSTha rAvaNe potAnA bhAIne tenI pratijJA pUrI karavA mATe anumati ApI. jyAre bibhISaNe A pramANenI pratijJA karI, tyAre rAjasabhAmAM nAradajI paNa hAjara hatA. A jAherAta sAMbhaLatAM ja nAradajI tatkALa dazaratha rAjAne maLavA mATe ravAnA thayA. DIST S education national P SON F P nal & Private 4 rAkSasa vaMzanI sthApanA mATe juo vaMriziSTI'S Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAradajIno sAdharmikaprema nAradajInuM hRdaya sadAkALa sAdharmikapremathI chalakAtuM hatuM, tethI ja teo rAvaNanI rAjasabhAmAMthI uThIne sIdhA ja dazaratha rAjAnI rAjadhAnI ayodhyAmAM pahoMcI gayA. nAradajIne jotAveta teo ubhA thaI gayA ane sanmAna pUrvaka ucca Asana upara besADIne dazaratha rAjAe vinayapUrvaka khabaraaMtara pUchI. nAradajIe kahyuM - "huM zrIsImaMdharasvAmIno dIkSA mahotsava jovA puMDarIkiNInagare gayo hato, tyAMthI megiri upara birAjamAna sarve tIrthakara bhagavaMtonI mUrtionA darzana vaMdanAdi karIne laMkAnagarImAM gayo. tyAM zrI zAMtinAtha svAmInA jinaprAsAdamAM birAjamAna mULanAyaka zrI zAMtinAtha prabhunA darzana vaMdanAdi karIne rAvaNanI rAjasabhAmAM gayo hato. tyAM nimittaze evI bhaviSyavANI bhAkhI ke- dazaratharAjAno putra ane janakarAjAnI putrInA nimittathI rAvaNano vadha thaze. AvI bhaviSyavANI sAMbhaLatAM ja krodhIlA bibhISaNe ApanI temaja janakarAjAnI hatyA karavAnI pratijJA rAjasabhAmAM ja karI che. A badhuM sAMbhaLatAM ja huM tyAMthI sIdho Apane sAvadhAna rahevAnI vinaMti karavA Avyo chuM. ApanI nagarImAMthI nIkaLI huM sIdho janakarAjAne paNa A bAbatathI vAkepha karI sAvadha rahevAno saMdezo ApIza." ATaluM kahIne turaMta zrI nAradajIe mithilAnagarI tarapha prayANa karyuM. tyAM pahoMcIne temaNe mithilAnareza janakarAjAne A samAcAra vistArapUrvaka kahyA. nAradajI jevA mahAna AtmAonA manamAM dharma ane sAdharmiko pratye utkRSTa prakAranI bhAvanA ane lAgaNI hatI. A zubhabhAva eTalo hRdayapUrvakano hato ke teo potAnuM anya kAryabhUlIne sAdharmikanI madada karavA mATe nIkaLI paDyA hatA. aMgata kAmo karatAM sAdharmikanA kAryone teo ghaNuM jarUrI ane mahattvapUrNa gaNatA hatA. dazaratha rAjA ane janakarAjA keTalA puNyazALI haze ke emanA japuNyodayathI nAradajInuM rAvaNanI rAjasabhAmAM Agamana thayuM ane evA puNyanA yogenAradajI dvArA temane maraNathI bacAvanArAAvA mahattvapUrNa samAcAra jANavA maLyA! ekabAju pApabAMdhavAmAM pAvaradho jIva bhayaMkara prakAranI yojanAo karI gADha karmano baMdha kare che, to bIjI bAju puNyavAnonuM puNya AvI badhI yojanAo upara pANI pheravI de che. jo nAradajIe dhAryuM hota, to janakarAjAne saMdezo pahoMcADavAnuM kAma dazaratharAjAne paNa ApI zakyA hota. paraMtu sAdharmika bhakti ja jemanA mATe svadharma rahyo che, evA nAradajIe pote jAte ja mithilAnagarI jaIne janakarAjAne badhI ghaTanAthI vAkepha karI dIdhA. dhanya che...... AvA sAdharmika bhakta nAradajIne ! dazaratha ane janaka rAjAno vanavAsa Jain Education Integrational For Persone www.ainelibrary. SON Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahIM ayodhyAnagarImAM dazaratharAjAe potAnA maMtrIone bolAvI nAradajIe kahela vAto upara carcA vicAraNA karI. tenA phaLasvarUpe badhAe ekamate salAha ApI ke 'anicchanIya ghaTanA bane, te pahelAM yogI puruSonI jema mahArAjAe rAjyabhAra potAnA maMtrIone soMpI vanavAsa levo, e uttama mArga jaNAya che. rAkSasavaMzanuM parAkrama to uttama koTinuM hoya ja che, sAthe sAthe teo gupta ane mAyAvI vidyAomAM eTalA nipuNa che ke tenAthI bacavuM prAyaH azakya che" sarvasaMmata nirNaya mujaba mAtradurghaTanA TALavA ayodhyApati dazaratha rAjAe vanavAsa svIkArI lIdho ane bhagavA vastro dhAraNa karI ekalAe ja vananI vATa pakaDI lIdhI. rAjAnA prayANa bAda maMtrIoe dazaratha rAjA jevI ja Abehuba kada ane mApanI lAkhanI mUrti (lepyamUrti) gupta sthaLe banAvaDAvI ane te mUrtine rAjAnA zayanakhaMDamAM suvaDAvI dIdhI. janakarAjAnA maMtrIoe paNa janaka rAjAne AvI ja salAha ApI. teoe paNa potAnuM rAjya maMtrIone soMpIne vananI vATa pakaDI lIdhI. janakarAjAnI mUrti paNa temanA maMtrIoe banAvaDAvI temanA zayanakhaMDamAM padharAvI. jyAre puNyano udaya thAya che, tyAre game teTalI vipattio Ave, to paNa koI ApaNo vALa vAMko karI zakatuM nathI, e nizcita che. jyAre dazaratha rAjA bAlyAvasthAmAM ja hatA, tyAre temanA puNyodayanA kAraNe temane potAne ke AkhA rAjyamAM koIne koI paNa jAtanI lezamAtra paNa AMca AvI na hatI. paraMtu jyAre pApano udaya Avyo, tyAre dazaratha rAjA temaja janakarAjAne paNa potAno jIva bacAvavA mATe rAjadarabAra choDI bhagavAze jaMgalamAM bhaTakavuM paDyuM. pApa karmono udaya thatAM rAjA-mahArAjA rAjya vihoNA thaI jAya che. puNyodayanA kAraNe jenI sevAmAM soLa hajAra (16000) devatAo hAjara rahetA hatA, tevA subhUma cakravartIne paNa pApodayanA kAraNe dariyAmAM DUbI maravuM paDyuM ! muMja rAjAne paNa pApodayanA kAraNe ghare ghare bhaTakIne bhIkha mAMgavAno samaya Avyo. have dazaratharAjA ane janakarAjA yogI banIne ekalA ja vanamAM bhaTakavA lAgyA, tenI jANa temanA maMtrIo sivAya koIne paNa nahotI. te eTalI hada sudhI gupta hatI ke potAnI kauzalyA vagere rANIone paNa A vAtanI jarA paNa jANa thavA na dIdhI. jo phakta eka motathI bacavA mATe rAjyano tyAga karavo ucita gaNAya, to anaMta janma maraNane najara sAme rAkhIne tenAthI bacavA mATe samyagdaSTi AtmAo AkhA saMsArano tyAga kare, to te ucita kema na gaNAya ? tethI ja samyagdaSTi AtmAo bhale game teTalA bhautika sukha sAmagrIono upabhoga karatA hoya, chatAM temanI najara samakSa anaMta janma maraNanI bhayaMkara vedanA dekhAtI hoya che ane samaya AvatAM, eka ja kSaNamAM bhautika sukha sAmagrIono tyAga karI saharSa vairAgya lakSmIne grahaNa karI potAnuM jIvana tyAgamaya banAve che. SCAUSGO For Personal & Private Use Only www.jainelibler Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mohAdhIna bibhISaNa bibhISaNa dvArA dazarathanI mUrtino vadha avasaranI zodhamAM satarka bibhISaNe eka rAte, dazarathanA zayanakhaMDamAM praveza karIne dazaratha rAjAnI mUrti para potAnA khaDragano prahAra karIne mUrtinuM mastaka zarIrathI alaga karI dIdhuM. paraMtu teo eTalA bhayabhIta thaI cUkyA hatA ke paLamAtra paNa tyAM ubhA na rahI zakyA. teoe eTalo paNa vicAra na karyo ke meM vAstavamAM dazaratha rAjAnI hatyA karI che ke pachI koIka mUrtinuM mastaka kApyuM che. lepyamaya mUrtimAM rudhira samAna lAgatolAkSArasa bharyohato. aMdhArAmAM mUrtinuM mastaka chedatAM ja bibhISaNanuM khaga lAkSArasathI raMgAI gayuM. khaga parathI TapakatAM lAkSArasane bibhISaNe lohI mAnI lIdhuM. teo khuza-khuzAla thaI laMkA tarapha javA nIkaLyA. maMtrIoe paNa evo ja abhinaya karyo ke jANe vAstavamAM rAjA marI cUkyA hoya. kozalyAdi rAjarANIoe tathA parivAranA sabhyoe zoka pradarzita karyo. tethI aMgarakSakonI sAthe-sAthe sAmaMta rAjA paNa tyAM doDI AvyA. buddhimAna evA gaMbhIra maMtrIoe rahasya bheda na thavA dIdho ane maraNottara Avazyaka aMtyeSTinI kriyAo pUrNa karI. manamAM ne manamAM potAnA rAjAnuM jIvana bacAvavAno AnaMda hovA chatAM paNa teonI zokapUrNa mukhamudrAo joIne badhAne lAgyuM ke rAjA dazaratha have rahyA nathI. rAjA dazarathanI mUrtinI hatyA karyA pachI bibhISaNe vicAra karyo ke- "have rAjA dazarathanA abhAve temanA vaMzamAM saMtAnano janma thavo asaMbhava che. kevala janakarAjAnI putrI dvArA potAnA bhAI rAvaNano vadha thavo saMbhava nathI. tethI janakarAjAne tyAM jaIne temanI hatyA karavAno vyartha prayAsa karIne potAnA jIvanane saMkaTamAM mUkavuM Avazyaka nathI.'' saMnyAsIno veSa dhAraNa karIne rAjA dazaratha tathA janaka potAnA jIvanI rakSA mATe yogIonI jema vanamAM vicarI rahyA hatA. paraMtu evI vyakti lAkha kaSTa bhogavavA Jain Education inten For Personal & Private Use Only Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatAM paNa tyAgI nathI kahevAtI, kAraNa ke teo mRtyune TALavAno prayAsa karI rahyA hatA. jIvana jIvavAnI lAlasA tathA bhaviSyamAM rAjyabhavane punaH prApta karavAnI IcchA temanA aMtaramAM jIvita hatI. jvarathI pIDita vyaktine vaidyarAja ke DaoNkTara ghaNIvAra mAtra maganuM pANI ke sAduM pANI ja pIvAnuM kahe che. e rIte badhA AhArano tyAga karavAvALI vyaktine nato tapasvI kahevAya kenatenI kriyAne upavAsano tapa kahevAya. jo koI vepArI lAbha meLavavA mATe be-cAra mAIla page cAle, to tenI A kriyAne kAyakaleza tapa kahevuM zuM yogya che? kaikeyIno svayaMvara vanamAM bhramaNa karatAM karatAM te baMne uttarApathamAM AvyA. tyAM teone jANavA maLyuM ke kautukamaMgalanagaramAM rAjA zubhamati ane rANI pRthvIzrInI putrI tathA yuvarAja droNameghanI bahena rAjakumArI kekeyIno svayaMvara racavAmAM AvI rahyo che. rAjakumArI kekeyI kevala suMdara ja nahi, paraMtu vividha kaLAomAM ruci tathA nipuNatA dharAvatI hatI. kaikeyIno svayaMvara aneka parAkramI puruSone eka sthaLe AmaMtrita karI temAMthI yathAyogya varanI pasaMdagI kanyA potAnI IcchAnusAra kare, te svayaMvara kahevAya che. te ja puruSanI sAthe kanyAnA lagna thAya che. kaikeyInA svayaMvara mATe eka bhavya maMDapanuM Ayojana karavAmAM AvyuM hatuM. kautukamaMgala nagaramAM hariyAhana Adi aneka zAsaka rAjakumArone svayaMvara mATe AmaMtrita karavAmAM AvyA hatA. te sarve maMcapara kramazaH potapotAnI yogyatAnusAra birAjyA hatA. dazaratha tathA janaka rAjAne potAnA yogIvezanA kAraNe aMtimasthAna maLyuM. tethI teo baMne tyAM ja besI gayA. tyArabAda uttamottama vastra tathA ratnAlaMkArothI vibhUSita lAvaNyamayI kaikeyIe potAnA komaLa hAthomAM varamALA laIne svayaMvara maMDapamAM praveza karyo. tenI sAthesAthe eka dAsI paNa cAlI rahI hatI. suyogya patinI pasaMdagI karavA te maMDapamAM pharavA lAgI. Jain Education international naE Mainelora Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kekeyInA lAlitya ane lAvaNyathI mohita thayelA rAjAo manamAM vicAra karavA lAgyA- "zuM Aje mArA bhAgyaravino udaya thaze ? zuM A kanyA mArI pAse AvIne mane potAnA jIvanasAthInA rUpamAM svIkAraze ?" ahIMyA eka-ekathI caDiyAtA svarUpavAna, vairyavAna, uttamakuLanA rAjavaMzIo upasthita hatA. badhAnA hRdayamAM kekeyIne pAmavAnI abhilASA hatI. jyAre kekeyI eka rAjAnI samakSa AvIne temanuM nirIkSaNa karatI, tyAre te rAjAnA hRdayasAgaramAM jANe bharatI AvI hoya, tema AnaMda tathA umaMganI lahero uchaLavA lAgatI. paraMtu jyAre te temane joyuM najoyuM karIne AgaLa cAlI jatI, tyAre temanA hRdayasamudramAM nirAzAnI oTa AvI jatI hatI. A pramANe svayaMvara maMDapamAM upasthita adhikAMza rAjavaMzIone nirAzAnA sAgaramAM jaLasamAdhi ApatI ApatI acAnaka kekeyI kArpaTika vezadhArI dazaratharAjAnI samakSa AvIne ubhI rahI. vizALa sAgaranuM uchALA mAratuM raudrarUpa rUpI saudarya joIne AzcaryathI tyAMne tyAMja thaMbhI gayelI jANe ke gaMgA nadI na hoya ! dazaratha rAjAnuM vizALa kapALa, kamaLa jevA netra, manohara hAsya tathA pauraSasabhara pramANabaddha zarIra jotAM kakeyInuM zarIra romAMcita thayuM. paLamAtrano vilaMba karyA vinAkakeyIe varamALA dazarathanA kaMbusamAna gaLAmAM paherAvI dIdhI. harivAhanAdi badhA rAjAo A dRzya joIne krodhathI kaMpita thayA. svayaMvara maMDapamAM suMdara, baLavAna, parAkramI tathA kuLavAna evA aneka rAjavaMzI hatA. chatAM paNa teono asvIkAra karIne rAjakumArIe eka sAmAnyatama kArpaTikanA gaLAmAM varamALA paherAvI dIdhI. A ghaTanA badhA rAjAone apamAna janaka lAgI. emanokrodhAgni bhaDakI uThyo. vAstavika rIte jo vicAra karavAmAM Ave, to AmA kaMI ja apamAnajanaka nahotuM. svayaMvaramAM potAnA patinI pasaMdagI karavAnI saMpUrNa svataMtratA rAjakumArIne ApavAmAM Ave che. te koIne paNa pasaMda kare, tenI sAthe tenA lagna karavAmAM Ave che. te chatAM mohAdhIna jIvo tAttvika vicAra karatA nathI. For Personal & Private Use Only Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10. kekeyInuM sArathIpaNuM hRdayamAM lagnanAM sapanA laIne kautukamaMgala nagarImAM AvelA harivahana Adi, yoddhA banIne samarAMgaNamAM AvyA. vIra saMnyAsI dazaratha sAthe temano sAmano thaI rahyo hato, te ekalA hatA. kekeyIe temanA sArathi banavAnuM uttaradAyitva potAnA khabhAo upara upADyuM. nIDara dazaratha ekalA ja agaNita subhaTo para bANa varSA karavA lAgyA. subhASitakAra kahe che ke : ekenA'pi hi zUreNa padakrAntaM mhiitlm| kriyate hI bhAskaraNa sphArasphuritatejasA / / A TE AkAzapaTa para eka ja sUrya birAjamAna hoya che. paraMtu te potAnA tejasvI skurAyamAna kiraNothI pRthvIne eka ja paLamAM bharI de che. tevI ja rIte parAkramI puruSa, bhale te ekalo ja kema na hoya, pRthvIne jItI le che. dazarathanA saubhAgyathI temane kekeyInA svarUpamAM kuzaLa sArathi maLyo hato. jevI rIte uttama prakAranA suvarNamAM utkRSTa ratna jaDavAthI tenI AbhAmAM cAra cAMda lAge che, tevI ja rIte atula yoddhA dazarathanA parAkramamAM sArathi keke yInA kauzalyano sAtha maLavAthI vijayamAM cAra cAMda lAgyA. kekeyInA kauzalyathI dazarathano ratha, pavana vegathI vadhAre gatimAna thaIne doDI rahyo hato. parAkramI dazaratha eka pachI eka zatrusenAnA subhaTonA ratha tathA zastrAstro veravikhera karI rahyA hatA. temanA parAkrama sAme zatruo TakI zakyA nahi. jevI rIte zakrendra asuronI senAne parAbhUta kare che tathA siMha haraNanA ToLAne bhayabhIta karI de che, tevI ja rIte dazarathanI bANavRSTie samasta zatrusenyone parAjIta karI dIdhAM. aMtamAM zatrusenA dAMtamAM taNakhaluM laIne dazarathanA zaraNamAM AvI gaI. For Personal & Private Use Only Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kakeyIne varadAna A ghaTanA pachI zubhamati rAjAe dazarathanI sAthe rAjakanyA kaikeyInA vidhivat lagna karyA. dazarathe navoDhA kekeyIne kahyuM - 'devI ! tamArA sArathipaNAnA kAraNe Aje mAro vijaya thaI zakyo. huM tamArAthI prasanna chuM. tethI Apa managamatuM varadAna mAMgI lo. te huM pUrNa karIza." kaikeyIe kahyuM - ''A samaye varadAna mAMgavAnI AvazyaktA nathI. ene anAmatanA rUpamAM rAkho. yogya samaya AvatAM avazya mAMgIza, tyAre tene pUrNa karajo." dazarathanA prakhara parAkramathI saMpUrNa zatrusenA mugdha thaI gaI hatI. senca sahita te rAjagRhI tarapha padhAryA. tyAM temaNe magadhanA rAjAne jItIne rAjagRhIne potAnuM raheThANa banAvyuM. pachI dazarathe dUta mokalIne ayodhyA nagarIthI potAnI traNe rANIone bolAvI. dUtano saMdeza maLatAM ja kauzalyAdi samasta parivArajana pahelAM to Azcaryacakita thayA. kAraNa ke - temanA astitva para lAgeluM. grahaNa acAnaka samApta thayuM ane apAra harSanA sAgare tenuM sthAna lIdhuM . te badhA tvarita rAjagRhI padhAryA. manamAM prabaLa IcchA hovA chatAM paNa te ayodhyA pAchA na gayA, kAraNa ke rAvaNanI bhayAnaktA hajI paNa teonA manamAM chavAyelI hatI. / / \ / /T/ For Personal & Private Use Only www.ainelibrary.org Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kauzalyAe aMtima paheramAM joyelA cAra svapna Jain Educawan International www.jainary.org Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sumitrAe joyelA sAta svapna S IT) // con Internation: W ersonal & Private Use Only Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kauzalyAe aMtima praharamAM joyelA cAra svapna ane sumitrAe joyelA sAta svapna. rAjagRhIne nUtana rAjadhAnI tarIke sthApita karIne dazaratha rAjA potAnA parivAra sAthe AnaMdapUrvaka samaya pasAra karavA lAgyA. eka divasa sutithi, sunakSatra ane suyogano samanvaya sAdhIne pAMcamA devalokanA eka divya AtmAe rAjarANI kauzalyAnI kUkhe praveza karyo. mahArANIe rAtrinA aMtima praharamAM (1) hAthI, (2) siMha, (3) caMdramA tathA (4) sUrya e cAra svapno joyA. potAnA pati dazaratha pAse temaNe svapnanuM vivaraNa karyuM tathA svapnanuM phaLa pUchayuM. svapnano artha spaSTa karatAM dazarathe kahyuM- "he devI ! je strI A svapna jue che, te puruSomAM uttama evA baLadevane janma Ape che. ApanA pUrvanA sArA karmonA phaLasvarUpe Apa paNa jaldI baLadeva ne janma Apazo.' svapnanuM phaLa sAMbhaLIne ja kauzalyA AnaMda-vibhora banI gaI. te divasathI garbhanuM yogya bharaNa-poSaNa thAya, tenA mATe te satata jAgRta rahevA lAgI. kamaLanA puSpomAM puMDarIka nAmanuM kamaLa sarvazreSTha kahevAya che. ujavavAmAM Avyo. dazaratha rAjAe jinAlayomAM arihaMta paramAtmAno nava mahinAno kALa pUrNa thatAM mahArANI kauzalyAe puMDarIka samAna snAtra mahotsava, aSTaprakArI pUjA Adi dharmAnuSThAna karyA. baMdione uttama lakSaNayukta putraratnane janma Apyo. jema pUrNimAnA tejasvI kArAgrahomAMthI mukta karavAmAM AvyA. ane zItala caMdrabiMbanA darzana thatAM ja samudra ullasita banIne uchaLe zukala pakSanA caMdramAnI jema pratidina bALakono vikAsa thavA che, tevI ja rIte navajAta bALakanA mukhanuM avalokana karatAM ja rAjA lAgyo. prAraMbhamAM stanapAna karavAvALA ane vadhAre samaya nidrAdhIna dazarathanuM hRdaya paNa nRtya karavA lAgyuM. padma nAmanA A sarvaprathama rahevAvALA e be divya bALako thoDA moTA thayA. potAnA pitAzrInA dazarathaputra jagatamAM "rAma" tarIke prasiddha thayA. putrajanmathI AnaMda khoLAmAM ramavAvALA A caMcaLa bALako jyAre temanA keza, dADhI-mUcha vibhora thayelA rAjA dazarathe dIna duHkhiyA tathA vAcakone Icchita dAna kheMcatA, tyAre temanI naTakhaTa-nirdoSa bALalIlAothI dazaratha rAjA ApIne emanA AzIrvAda prApta karyA. tathA anya rAjAo AnaMdano anubhava karatA hatA. bALakonI vizuddha samagra vizvamAM kadAca AnaMda ja eka evI vastu che, je motI jevI kAyA, kamaLanA puSpa jevuM kapALa ane pavananI sAthe uDatA vaheMcavAthI vadhe che. rAjA dazarathanA AnaMdanA agaNita pratibiMbo kezakalApa badhAne AkarSita karatA hatA. baMne bALaka haMmezA koIne koI prajAjanonA hadaya darpaNamAM dRSTigocara thavAM lAgyAM. nagarajano paNa rAjAnA khoLAmAM ramatA-kUdatA hatA. dhanya che te mAtA-pitAne ke jemanA AnaMda vibhora banIne nRtya karavA lAgyA, gAvA lAgyA, kasturI kesaranA gharamAM AvA divya bALako janma le che. dhanya che te sarvene ke jemaNe chAMTaNAM uDavAM lAgyAM. nagaranI suMdaratAnA kAraNe alakApurI tathA temanA komaLa sparzano anubhava karyo, kAraNa ke te baMne bhaviSyakALamAM amarAvatInA rahevAsIonA manamAM thoDA samaya mATe ISyanI anubhUti mokSa prApta karavAvALA AtmAo hatA. jarUra thaI. paraMtu teo paNa pota-potAnA nagaramAM rAma janmotsavanI dhIre dhIre dazarathanA putroe kizora avasthA prApta karI. teo ujavaNI karavA lAgyA. bALaka rAma, caMdranI samAna zItala ane aneka prakAranI vidyAo tathA kaLAomAM nipuNa thayA. kalAcArya to gauravarNanA hatA. kevaLa zikSApradAnanuM mAdhyama hatA. A bALakoe potAnA pUrvajanmonI sAdhanAnA pratApe A kaLAomAM naipuNya prApta karyuM. yuvAvasthAnA - thoDA samaya pachI mahArANI sumitrAnI kukSimAM devalokamAMthI padArpaNa samaye teo eTalA baLavAna banI cUkyA hatAke mahAna parvatone eka mahaddhika devano AtmA vIne Avyo. sumitrAe (1) hAthI eka ja muSTiprahArathI chinnabhinna karI nAkhatA hatA. kevaLa kutUhalavaza (2) siMha (3) sUrya (4) caMdra (5) agni (6) lakSmI tathA (7) thaIne kyAreka teo potAnA dhanuSyanI pratyaMcA caDhAvatA, tyAre evo samudra. A sAta zubha svapno joyAM. sAta svapnonA darzananuM phaLa jyAre bhayAnaka TaMkAra thato ke jANe koI sAkSAt sUryanuM bhedana karI rahyuM hoya. teoe rAjA dazarathane pUchyuM, tyAre rAjAe uttaramAM kahyuM, - "he devI! potAnA yuvAna putronuM bAhubaLa, zAstravidyAmAM parama kauzalya tathA Apano putra traNa khaMDano zAsaka vAsudeva banaze." A sAMbhaLatAM ja buddhibaLa joIne rAjA dazaratha eTalA prabhAvita thaI gayA ke teo sumitrAnuM mana harSollAsathI praphullita banyuM. vicAravA lAgyA,- "mArA A yuvarAjo samakSa svayaM deva athavA asura yogya samaya AvatAM temaNe eka putraratnane janma Apyo. jenuM paNa sAmano na karI zake, to rAvaNa zuM karI zakavAno ? ayodhyA nAma nArAyaNa rAkhavAmAM AvyuM. A putra lakSmaNanA nAmathI prasiddha punarAgamanano have samaya AvI gayo che." A rIte nirbhaya banIne thayo. A avasare pahelAthI paNa adhika ullAsapUrvaka putra janmotsava teo potAnA samagra parivAra sAthe ayodhyA padhAryA. du:kha ane For Personal hadurdazArUpI rAhu-ketunuM grahaNa samApta thayuM ane dazarathanA prakhara Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parAkramarUpI sUrye punaH pRthvIne prakAzita karI. kahevAmAM AvyuM che'karmanI gati nyArI'' - potAnA azubha karmono udaya thatAM ja parama parAkramI samrA dazaratha chUpoveza dhAraNa karIne vana-vana bhramaNa karavA mATe vivaza banI gayA hatA. zubha karmono punaH udaya thatAM ja rAjavaibhava sahita ayodhyA padhAryA. 15| ayodhyAmAM kekeyIe zubha svapnone joyA pachI eka putrane janma Apyo. bharatakSetra mATe bhUSaNasamAna A putranuM nAma bharata rAkhavAmAM AvyuM. rANI suprabhAe eka baLavAna putrane janma Apyo. bhaviSyamAM A bALaka agaNita zatruonuM hanana karaze, evo vicAra karIne tenuM nAma zatrudana rAkhavAmAM AvyuM. sItAno janma - bhAmaMDalanuM apaharaNa sItAno janma tathA videhAnA putranuM apaharaNa bIjI bAju janaka rAjA paNa punaH mithilA padhAryA. samaya jatAM temanI mahArANI videhAe putra tathA putrInA yugalane janma Apyo. pahelA devalokamAM rahevAvALA piMgala nAmaka devane avadhijJAnathI e jANavA maLyuM ke je vyakti pUrvajanmamAM teno vairI hato, te Aje mahArANI videhAnA khoLAmAM ramI rahyo che. teNe vicAra karyo ke- 'potAnA zatruno AtmA mithilAnA yuvarAjanA svAMgamAM vividha sukhono AsvAdakare, tenI pahelAM huM tene mRtyune samarpita karI dauM.' A vicArathI gherAyelA piMgaladeve adRzya rUpe mithilA AvIne rANI videhAnA navajAta putranuM apaharaNa karyuM. te bALakane vaitADhya parvatanI zilA para pachADIne hatyA karavAno vicAra piMgaladeve karyo. paraMtu e bALakanA puNya prabhAvathI kahIe ke svayaM devanA puNyaprabhAvathI kahIe, eNe vicAra karyo- "pUrvabhavanI saMyama sAdhanAnA phaLasvarUpe meM devayonimAM janma to meLavyo che, paraMtu have bALahatyAnuM pApa karIne potAnA mATe durgatine zA mATe notaruM ?'' A zubha vicAre, tene bALahatyA karavAthI aTakAvyo. eNe navajAta bALakane kuMDalAdi AbhUSaNothI susajja karyuM ane vaitADhya parvatanI, dakSiNa zreNInA naMdana udyAnamAM dhIrethI mUkI dIdhuM. tyAra pachI teNe PE For Personal & Private Use Only Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 pahelA devaloka tarapha prayANa karyuM. te samaye potAnA prAsAdanA jharUkhAmAM besIne caMdragati rAjA rAtrizobhA nihALI rahyA hatA. kracaMdragati rAjA pUrvabhavamAM te navajAta bALakanA pitA hatA. naMdana udyAnamAM rAtrinA samaye abhuta prakAza joIne teoe vicAra karyo ke- zuM sAkSAt caMdramA to bhUloka para padhAryA nathI ne ? teo tvarita naMdana nAmanA udyAnamAM pahoMcyA. divya AbhUSaNothI alaMkRta te bALakane joIne temanA hRdayamAM vAtsalya ubharAI AvyuM. bALakane laIne teo mahelamAM padhAryA ane tene potAnI nidrAdhIna mahArANInI samIpamAM rAkhyuM. mahArANI puSpavatIne koI saMtAna nahotuM. mahArANIne jagADIne teo bolyA- "he mahArANI ! , juo Ape keTalA suMdara bALakane janma Apyo che." A sAMbhaLIne mahArANIe kahyuM- "huM rahI abhAgaNI.... vaMdhyA strI! mArA bhAgyamAM saMtAna janmanuM sukha kyAMthI hoya ?" tyAre caMdragatirAjAe tene saMpUrNa hakIkata saMbhaLAvIne kahyuM- "garbhadhAraNa ane prasUtinI vedanA ityAdi kaSTono anubhava karyA vagara Apa mA banI gayA cho. he devI ! A to Azcaryajanaka vAta che." tyAra pachInI zeSa rAtri mahAdevIe prasUtikakSamAM vItAvI. savAra thatAM ja putrajanmanI udghoSaNA karavAmAM AvI. nagaramAM dhAmadhUmathI putrano janmotsava manAvavAmAM Avyo. uttamottama ratno jaDelA kaMDalanA kAraNe bALakanuM mukha atyaMta tejasvI, dedIpyamAna dekhAtuM hatuM. tethI tenuM nAma bhAmaMDala rAkhavAmAM AvyuM. potAnA pApakarmanA udayathI te bALaka potAnI janmadAtrIthI vikhuTuM paDI gayuM. paraMtu puNyakarmanA udayathI teNe tenuM bALapaNa caMdragatirAjAnA mahelamAM sukhethI vItAvyuM. zuM kahIe A karmanA parAkramane, je kyAreka paLavAramAM rAjA mahArAjAone raste rakhaDatA karI de che, to kyAreka rastA para rakhaDatA koIka nirdhanane dhanAdhipati banAvI niraparAdhIne viyoganA agnimAM tapAvyo haze ? mArA karelAM koI karmano daMDa mAre have bhogavavo paDI rahyo che? kyAM che mAro nAnako, kyAM che mAro lADakavAyo?' A prakAre vilApa karatI mahArANI videhAne sAMtvana ApatAM janakarAjAe kahyuM,- "mahArANI ! Apa ciMtA na karo ! huM tvarita rAjadUtone bALakane zodhavA mokaluM chuM." paraMtu rAjadUta paNa navajAta bALakane jyAre zodhavAmAM asamartha rahyA. tyAre teoe, A badhuM potAnA ja karmonuM phaLa che, e hakIkatano svIkAra karyo. putrInuM nAma sItA rAkhavAmAM AvyuM. sItA e nAmano artha che- jemAM aneka saguNarUpa sabhya arthAt dhAnyanA aMkuro phUTI nIkaLe che te, arthAta bhUmi athavA manobhUmi. dhIre dhIre putra-viyoganuM duHkha mahArANI bhUlavA lAgI. sukha ane duHkha baMne anitya che..... azAzvata che. te AvatAM-jatAM rahe che. sujJa vyakti bhautika sukha-du:khanA kaMthI mukta thaIne mokSaprApti mATe puruSArtha kare che. kAraNa ke kevala mokSa ja zAzvata che, anaMta sukhamaya che. eka kavie kahyuM che ke : eka hI DAla para lagate haiM zUla, usI DAla para lagate haiM phuul| duHkha ke bAda sukha, sukha ke bAda duHkha, yaha hai prakRti kA rUla / / | Go Go choTA6 cho ja che. ) ahIMyA caMdragatirAjAnI nagarImAM putrajanmano utsava manAvavAmAM AvI rahyo hato, tyAre tyAM janakarAjAnI nagarImAM zokanA vAdaLa gherAyelAM hatAM. mahArANI videhAe yugalane janma to Apyo. paraMtu te potAnA putrane joI paNa na zakI. putravirahathI vyAkuLa banelI hatAza mahArANI vilApa karavA lAgI'are! pUrvajanmanA koIvarIe mArA putrane mArI pAsethI chInavI lIdho che. te vidhAtA ! teM mane AMkho ApI ane ene chInavIne punaH netrahIna banAvI dIdhI. tAjA kamaLathI paNa komaLa mAruM nAnuM bALaka kevI yAtanAono sAmano karI rahyuM haze? zuM meM pUrvajanmamAM koI mA pAsethI tenuM bALaka chInavI lIdhuM haze ? zuM meM koI * caMdragati, piMgaladeva tathA rAjaputra bhAmaMDalanA pUrvabhavonI vistRta mAhitI mATe juo pariziSTa Go Ronly Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 janaka rAjAnI ciMtA janaka rAjAnA rAjamahelamAM temanI suputrI sItA vayamAM vadhavA lAgI. samaya jatAM zukla pakSanA caMdranI jema soLe kaLAe vadhatAM vadhatAM pUrNimAnA saMpUrNa paNe khIlelA caMdranI jema tenu rUpa ane sauMdaryazobhavA lAgyuM. rUpavAna sItA buddhimAna temaja guNavAna hatI. mahAsAgarane maLavAne Atura evI abhisArikA gaMgAnA jevI caMcaLatA tenAmAM dekhAtI hatI. saritAmAM ramatI mAchalIonI camaka enAM netromAM jaNAI rahI hatI. kamaLa jevA AMkhovALI sItAmAM lakSmIjI jevo rAjakIya vaibhava tathA sarasvatI jevuM buddhicAturyanA tejano sumeLa sadeva bhAsato hato. potAnI suputrI sItAne joIne janakarAjA ane videhA mahArANInA hRdayamAM ati AnaMda ubharAI Avato. temaja koI vakhata potAnI ati lADakI putrIne yogya pati kyAre maLaze ? evI ciMtA gherAI jatI hatI. eka vAra barbara ane anArya dezanA AMtaraMgatama vagere aneka rAjAoe janakarAjAnI bhUmi upara eka sAthe maLIne humalo karyo. jevI rIte pRthvInA pralaya samaye mahAsAgara rodrasvarUpe uchALA mAre che ane badhuM khedAna medAna karato AgaLa vadhe che, pachI mArgamAM bhalene moTA mahAlayo hoya ke daridronI jhuMpaDIo hoya badhAno ekasAthe vinAza karato sarvanAza vere che. duniyAnI dareka mAnavIya zakti tenI sAme behAla thaI jAya che. tevI rIte janakarAjA paNa anAryonA AkramaNane rokavAmAM asaphaLa rahyA. vidharmIo ane mleccho dvArA jaina maMdirono dhvaMsa thato joI temanuM kALajuM kapAI jatuM hatuM. AvA saMkaTa kALamAM mANasano paDachAyo paNa teno sAtha choDI jAya che, tyAM AptajanonuM to zuM kahevuM ? ciMtAtura rAjA janakane te samaye acAnaka dazaratha rAjAnI yAda AvI. vanavAsa daramyAna thayela paricaya, gADha mitratAmAM pariNamelo hato. tethI teo ekadama bhAvAvezamAM AvI gayA. dazarathamAM janakane ane janakamAM dazarathane eka sAcA hitecchu AtmIyabaMdhutvano anubhava thayo hato. tethI AvA AtanA samayamAM temanI madada mAMgavA mATe potAnA aMgata dUtane gupta saMdeza daIne ayodhyA mokalI dIdho. te dazaratha rAjAnI rAjasabhAmAM jaIne rAjAne savinaya praNAma karyA. atithipremI dazaratha rAjAe tenuM AvavAnuM prayojana pUchayuM. pratyuttara ApatAM dUte kahyuM, - "he mahArAjAdhirAja ! mArA svAmI janakarAjAnA keTalAya svajana, mitro ane sagAo che. paraMtu saMkaTa samaye sahAya kare, evA eka paramasnehI Apane ja amArA rAjA gaNe che. vanavAsamAM Apa ekabIjAnA parama mitra banyA. sukhadu:khanA divaso Apa baMnee sAtheja rahIne vItAvyA hatA. tethI mArA svAmIne / / / / dazarathanI rAjasabhAmAM janakarAjAno dUta For Personal & Private Use Only Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 saMpUrNa vizvAsa che ke AvA paDatInA samayamAM Apa ekalA ja temanI bAjamAM ubhA rahI temane AdhArarUpa thazo. he kSatriyaziromaNi ! du:khanA samaye jevI rIte nirAdhAra potAnA kuLadevanuM smaraNa kare che, tevI ja rIte saMkaTa samaye janakarAjA potAnA sAcA mitrane saMbhAre che. tethI Apa temane sahAya karo, evI prArthanA che. AzA che. sajjana mANasanuM mana vajathI kaThaNa ane lathI paNa vadhAre kumaLuM hoya che." eka subhASitakAre kahyuM che ke : vajAdapi kaThorANi mRdUni kusumaadpi| lokottarANAM cetAMsi, ko'hi vijJAtumarhati / / dazaratha rAjAe raNabherIno nAda karAvyo. te ja samaye rAme rAjyasabhAmAM praveza karyo ane vinayapUrvaka kahyuM - "he pitAzrI ! Apa ApanA parama mitranI sahAya karavA jaI rahyA cho, to huM mArA bhAIo sAthe ahIM rahIne zuM karIza ? putrapremathI Apane kadAca lAgatuM haze ke, mArA putro haju bALaka che, teo barbara sainikonI sAme kevI rIte laDI zakaze ? paNa huM mAtra eTaluM ja kahIza ke Agano mAtra eka taNakho jaMgalonA jaMgalane rAkha karI devA zaktimAna hoya che. sUryavaMzamAM janmela dareka mAnavasvabhAvathI ja parAkramI hoya che. tethI have Apa rAjIkhuzIthI amane yuddhamAM javAnI rajA Apo. tethI alpa samayamAM ja ApanA vijayanI jayagAthA saMbhaLAze." A uparathI ApaNane anumAna thaI zake che ke ApaNA pUrvajonA suputro keTalA vinayavAna hatA ? jyAM motano bheTo thavAno saMbhava hoya, tyAM pote AgaLa paDIne paNa potAnA vaDIlone tema karavA detA nahotA. AjanA ezaArAmI jamAnAmAM khAvApIvA, paheravA oDhavA, mojazokha mANavA yuvAno AMdhaLI doTa mUkI rahyA che. rojabarojanA jIvananI pharaja, kuTuMba nibhAvavAnI ke rASTra sAmenA paDakAronI javAbadArI vaDIlonA mAthe nAMkhatAM temane jarA paNa pastAvo thato nathI. ApanI mitratA dUdha ane pANI jevI che. jyAre dUdha garama karatAM ukaLavA mAMDe, tyAre tenI sAthe temAM raheluM pANI paNa ukaLavA mAMDe che. ubharAIne AgamAM paDatI vakhate pANI chAMTavAthI te dUdha ubharAtuM bacI jAya che ane AgamAM paDatuM nathI. rAjA janakanI aMtaranI vedanA sAMbhaLIne Apa paNa duHkha anubhavo cho, tethI temanA vinAzamAM zItaLa jaLa samAna Apa padhArI temane zAMtino anubhava karAvo." dUte vistArathI kahyuM - "vaitADhya parvatanI dakSiNadizAmAM temaja kailAza parvatanI uttara dizAmAM anArya deza Avela che, temAM paNa ardha barbara dezanI prajA atyaMta dayAhIna che. A pradezanI prajA ati krUra ane ghAtakI che. te dezamAM mayurasAla nAmanuM nagara AveluM che. A nagarano rAjA AMtaraMgatama atyaMta krUra mleccha che. jaina zAsananA draSI A rAjAe bIjA keTalAka rAjAo sAthe maLIne pavitra evI mithilAnagarI upara kALabhairavanI jema caDhAI karI che. barbarasenAe jaina maMdiro jevA bIjA ghaNAM dhArmika sthaLono dhvasa karyo che. A badhAM duSkRtyo rokavA mATe Apa amArA mahArAjA janakanI sahAyatA karo. mArA sa va aa ma ii nI a ta ya . 2 nI paristhiti krUra magara che. gajarAjano paga potAnA moDhAmAM sajajaDa pakaDI rAkhyo hoya, evI bhayaMkara Apatti bharI che. te puruSottama ! mArA svAmInI sahAya karavI, te dharmanI sahAya karavA samAna che. Apa amane nirAza nahi karo, evI Personel & Pilate Use Only W farv=He a Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janakanuM apaharaNa rAjA dazarathanI AjJA maLatAM ja lakSmaNa ane rAme potapotAnA sainya sAthe mithilAnagarI tarapha prayANa AdaryuM. jItavAnI AzAvALA yavana sainikoe mithilAnagarIne cAre bAjuthI ghero ghAlyo hato. mahArAjA janaka ghaNA ciMtAtura thaI gayA hatA. Akho A saMsAra ciMtAthI bharelo che. jyAM eka ciMtA dUra thAya, tyAM bIjI AvIne ubhI thaI jAya che. phakta muni bhagavaMto ke jemaNe sarva pApono tyAga karavA pUrvaka sarvavirati vrata grahaNa karela che ane vairAgya lakSmInI ArAdhanA - upAsanA karI rahyA che, teo ja ciMtAthI mukta hoya che. saMsAramAM TakI rahevAnI ciMtA, peTa bharavAnI ciMtA, sagAvahAlAnI ciMtA, pArakAonI ciMtA, potAno jIva bacAvavAnI ciMtA, bIjAnA jIva bacAvavAnI ciMtA, te A mAyAvI saMsAranuM lakSaNa che. rAme yavana lazkarano karelo veravikhera rAmanuM lazkara jotAMveta yavanonuM sainya temanA upara tUTI paDyuM. thoDI ja ghaDIomAM duzmanonAM zastronI jhaDIthI AkAzamAM aMdhAruM chavAI gayuM. yavanasainya mAnI lIdhuM hatuM ke temano vijaya nakkI ja che. mahArAjA janaka paNa nirAzAnA sAgaramAM DUbI gayA. thoDI ja vAramAM rAme potAnA dhanuSyanI paNacha kheMcI TaMkAra karyo ane dhanuSya upara bANa caDhAvyuM. kSaNavAramAM ekadhArI bANonI varSAthI yavanonuM sainya veravikhera thaI gayuM. yavana sainiko Azcarya pAmyo. acAnaka temanuM dhyAna rAma ane lakSmaNa tarapha gayuM. potapotAnAM zastro laIne teo rAmanI tarapha doDavA lAgyA. paraMtu AMkhanA palakArAmAM rAme te badhAne zastronA mArathI veravikhera karI nAMkhyA. jevI rIte eka aSTApada prANI hAthIone hatA-nahatA karI nAMkhe che, tevI ja rIte rAme paNa yavanonI senAne hatI-nahatI karI dIdhI. jIva bacAvavA bAkInA sainiko bhAgavA lAgyA. yuddhabhUmino dekhAva thoDI ja vAramAM badalAI gayo. janakarAjAnA sainya vijayanAda karyo je sAMbhaLatAM ja teoe nirAMtano anubhava karyo ane sau nagarajanonA AnaMdanI sImA na rahI. A ciMtA cuDele judA judA rUpo dhAraNa karI AkhI duniyAne mohavaza karI che. te eTalI hada sudhI ke teNe jJAnIone paNa choDyA nathI. phakta munibhagavaMto ja tenAthI aMjAyA nathI. varanI ciMtAthI janakarAjA mukta to thayA. paNa sItAnA lagna jAhera karavAthI vacce keTalI muzkelIo AvI rahI che... te have joIe. rAmanA bhavya parAkramathI AnaMdita thayelA janakarAjAe potAnI putrI sItAnA lagna rAma sAthe karavAnI IcchA pradarzita karI. dazaratha rAjA yuddhabhUmi upara AvyA, tethI janakarAjAnA be kAma saphaLa thayA. sauthI paheluM yavana sainikothI thanArA vinAzathI jaina tIrthonI rakSA thaI ane bIjuM potAnI kanyA mATe lAyaka varanI prApti thaI. rAmanuM mithilAnagarI AvavAnuM prayojana sItA sAthe lagna karavA mATenuM nahotuM. paraMtu pitRbhakti sAthe dharmanuM rakSaNa karavAnuM hatuM. dharmAtmAo dharma uparanuM AkramaNa ke dharmano dhvaMsa thato joI zakatA nathI. dharmarakSA mATe rAme dAkhavelA parAkramathI janakarAjA ghaNA prabhAvita thayA. tethI ja temaNe rAmanA mAMgyA vagara temanI sAthe potAnI putrInA lagna nakkI karyA ane potAnI putrI mATe lAyaka vara maLatA ciMtA mukta banyA. janaka rAjAe sItAnA lagna karavAnuM jAhera karyuM, tyAM cAre bAjuthI sItAnA rUpa ane guNonI bolabAlA thavA lAgI. sItAnI suMdaratAnA vakhANa sAMbhaLIne nAradajIne paNa tene nIrakhavAnuM mana thayuM. eka divasa janakarAjAnI putrInA AvAsamAM AvI pahoMcyA. jo ke nAradajI akhaMDa brahmacArI hatA. mana, vacana ane kAyAthI pavitra ziyaLavratadhArI nAradajIne rAjamahelamAM rAjAnA rANIvAsamAM AvatAM jatAM koI paNa rokI zake, tema nahotuM. temanA upara koI paNa jAtano pratibaMdha nahoto ane temane koI paNa jAtanI kharAba bhAvanA paNa nahotI, chatAM tUhalavaza thaIne nAradajI sItAnA mahelamAM dAkhala thayA. dubaLu pAtaLuM zarIra, moTI phAMda, phakta pILA alpa vastro, pILA vALa, pILI AMkho tathA lAMbI moTI coTalI AvuM badhu dhAraNa karelA nAradajIne joIne sItA DarathI kaMpavA lAgI ane bUmo pADavA lAgI ke,- "o mADI re ! doDo - doDo mane bacAvo." sItAne AvI rIte bebAkaLI thaIne cIso pADatI sAMbhaLatAM mahelanA cokIdAro, dAsadAsIo, rakSako, sainiko, saudoDAdoDa karI AvI pahoMcyA. kAMI pUchyA vagara ja nAradajI upara tUTI paDyA. koIe emanI garadana pakaDI, to koIe temanI coTalI kheMcI, koIe temanA hAtha pakaDI maraDyA, to koIe mAra mAryo. to paNa jema tema karIne nAradajI tyAMthI chUTIne AkAza mArge vaitADhya parvata upara AvI pahoMcyA. tyAM pahoMcatAM ja temaNe vicAryuM, - "vAghaNathI gherAyelI gAya bhAgye ja bacI zake che, tema huM paNa evI vAghaNo samAna krUra dAsIonA hAthamAMthI bacIne vaitADhya parvatanA zikhara sudhI pahoMcI zakyo chuM. mArA AvA apamAnano badalo mAre levo ja joIe. have huM vaitADhya parvatanI dakSiNa tarapha Avela caMdragati rAjAnA mahelamAM jaI tyAM sItAnuM citra kapaDA upara banAvI te rAjAnA putra bhAmaMDalane batAvIza. te jovAthI tene sItA For Personal & Private Use Only Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 pratye anurAga utpanna thaze. te sItAnuM apaharaNa karI leze. A rIte sItAnA lagna rAma sAthe nahi thAya, tethI mArA verano badalo vaLaze. juo ! karmanI kevI vicitratA che. sItAe jANI joIne nAradajIne mAra khavaDAvyo nahoto. yuvAna Arya strI koI vicitra vezadhArI ajANyA mANasane joIne gabharAI jAya. tenI bUmAbUma sAMbhaLIne tenA dAsa-dAsIo, rakSako vagere sattvara AvIne potAnuM kartavya bajAve, te kAMI aNaghaTatuM kArya nathI. to pachI AmAM vera vALavA mATe badalo levAnI bhAvanA zA mATe thavI joIe ? paraMtu mohanIya karmanA udayathI vinayavAna evA nAradajIne paNa koI lAMbo vicAra na Avyo. AvI che karmanI vicitratA ! AvezamAM AvIne temaNe badalo levAno nizcaya karyo. phaLasvarUpe sajjana temaja cAritravAna evA janakarAjA ane sItA upara ApadAo AvI pahoMcI. ATaluM jANyA pachI turaMta ja caMdragatirAjAe nAradajIne potAne tyAM padhAravA kahevaDAvyuM. Adara ane bhaktipUrvaka temano satkAra karI vinayapUrvaka pUchyuM,- "Ape mArA yuvarAja bhAmaMDalane rUpa ane yauvanathI suzobhita evI eka kuLavAna kanyAnuM citra batAvyuM che. zuM Apa batAvI zakazo ke e kanyA koNa che ? kayA kuLamAM janmelI che.'' nAradajIe kahyuM, - "he rAjanuM! A chabI mithilAnarezajanakarAjAnI putrI sItAnI che. svargalokanI apsarAo, gaMdharvakanyAo ke nAgakanyAo paNa rUpamAM A kanyAnI barAbarI karI zakatI nathI, to pachI bIjI manuSyakanyAomAM AnA jevuM rUpa kyAMthI hoya? kharekhara to, A kanyA eTalI sauMdaryavAna che ke jagatano sArAmAM sAro citrakAra paNa tenuM Abehuba citra banAvI zake tema nathI. koI kavi paNa tenA rUpane zabdothI varNavI zake tema nathI. A kanyA ApanA putra mATe dareka prakAre yogya che." caMdragati rAjAe potAnA putrane bolAvIne kahyuM,- "he putra! mithilAnarezanI putrInI sAthe tArA lagna thaIne ja raheze, A mAruM tane vacana che. tethI have tuM saMpUrNa rIte svastha thaI jA. tyAra bAda rAjAe nAradajIne AdarapUrvaka sanmAna sAthe vidAya karyA. nAradajIe kApaDanA paTa upara sItAnuM eka adbhuta citra taiyAra karAvyuM. te citrapaTa temaNe yuvarAja bhAmaMDala sAme rajU karyuM. sItAnuM rUpa joIne bhAmaMDala kAmadevanA pAMceya bANothI ghAyala thaI gayo. kyAreka te AkhI rAta uMghI paNa zakato nahoto, to kyAreka sudhabudha khoI te jogInI jema besI raheto. khAvApIvAnI bAbatamAM paNa tenuM dhyAna rahyuM nahi. kAmadevanAM pAMceya bANa phUlothI banelA hoya che. paNa te manuSyonA vidyA, vinaya, viveka, saMyama ane sadAcAra badhAne veravikhera karI nAMkhe che. kAmajvara jIvane asthira karI nAMkhe che. viSayasukhanuM phaLa bhaviSyamAM keTaluM bhayaMkara kaDavuM bane che, te na samajanArA jIvo, citra je phakta AbhAsa mAtra hoya che, te joIne kevA vivekahIna banI jAya che ? azAMtino zikAra banI jaI karmano baMdha kare che. potAnA putranI dayAmaNI hAlata joIne caMdragati rAjAe tene pUchayuM ke, "he putra ! zuM tuM koI mAnasika ke koI zArIrika pIDAthI duHkhI thaI rahyo che ? ke pachI koIe tAruM apamAna karI tArI AjJAnuM ullaMghana karyuM che..?'' paraMtu zaramAelo bhAmaMDala koI javAba na ApI zakyo ane moTuM pheravIne besI gayo. kuLavAna AtmAo vaDIlonI sAme potAnA gamA-aNagamAM vizenI vAto kyAreya karatA nathI. potAnA kuLanI maryAdAo temane tevuM karatAM rokI rAkhe che. AjanA jamAnAmAM vyaktisvAtaMtryanA lobhAmaNA nAmathI hada bahAranA drAcAro thaI rahyA che, je anartha rUpa che. ApaNo sAmAjika, naitika temaja AdhyAtmika vinipAta ApaNane durgatino zikAra banAve che. bhAmaMDala kAmI cokkasa hato, paraMtu kuLamaryAdAothI jarA paNa ajANa nahoto. tethI ja lajjA mUkIne potAnA pitA samakSa temanA praznano javAba Apyo nahi. tethI caMdragati rAjAe bhAmaMDalanA mitrone tenA duHkhanuM kAraNa pUchayuM. tyAre teoe nAradajI dvArA batAvavAmAM Avela strInA citranI hakIkata temane kahI saMbhaLAvI. tyAra pachI caMdragati rAjAe capalagati nAmanA vidyAdharane janakarAjAnuM apaharaNa karI rathanupuranagaramAM potAnA rAjamahelamAM laI AvavAno Adeza Apyo. mithilAnagarI pahocIne capalagati vidyAdhare badhA lakSaNothI zobhatAM evA zvetavarNanA ghoDAnuM rUpa dhAraNa karyuM. rAjA janaka AvA azvaratnane joIne mohAdhIna thaI gayA. Avo pANIdAra ghoDo potAnI azvazALAmAM hoya, to sAruM, evI lAlaca emane lAgI gaI. vyavahArika draSTie jotAM janaka ghaNA ja vivekavALA hatA, paraMtu lAlacathI teo paNa mukta nahotA. khAvAnI atizaya lAlacathI mAchalA ke pakSIo jALamAM phasAI jAya che ane kyAreka potAno jIva khoI bese che, to kyAreka potAnI svataMtratA paNa hArI jAya che. lAlacathI moha pAmelA janakarAjA paNa pelA ghoDA pAchaLa pAchaLa gayA ane chevaTe tene pakaDI pADI tenA upara savAra thaI gayA. pelA ghoDAe tarata ja doTa mukI ane AkAzamArge uDIne te sIdho caMdragati rAjAnA rathanupuranagare pahoMcI gayo. A tapha mithilAnagarImAM bhayaMkara hAhAkAra macI gayo. For Personal & Private Use Only www.janabrary.org Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 mArI IcchA che ke ApaNI mitratA haju paNa vadhu ghaniSTha bane. tethI Apa ApanI putrInA lagna mArA putra sAthe karI Apo.' caMdragati rAjA janakarAjAne maLIne premapUrvaka bheTyA ane mitratA bharyA mIThA zabdothI kahyuM,- "rAjan ! aneka sadgaNo temaja svarganI devIo jevA rUpa-lAvaNyavALI ApanI putrI sItA hajI apariNIta che. mAro putra bhAmaMDala paNa rUpa, yauvana ane sadaguNothI bharelo che. capalagati vidyAdhare ghoDAnuM rUpa dhAraNa karI janakarAjAnuM kareluM apaharaNa rathanupuranarezane uttara ApatAM janakarAjA AdarapUrvaka bolyA - "ApanuM kathana ghaNuM yogya che, paraMtu rAmanA parAkramathI prabhAvita thaIne meM mArI putrInuM sagapaNa tenI sAthe karyuM che. have tenuM lagna bhAmaMDala sAthe kaI rIte thaI zake ? kanyAnuM sagapaNa to phakta eka ja vAra thAya che." vaLatA javAbamAM caMdragati rAjAe kahyuM - "he rAjan ! ApaNA vacce arasa parasa sneha saMbaMdha che ja; temAM vadhu umero thAya, te mATe ja Apane ahIM upADI lavAyA che. ApanI pAsethI vidhipUrvaka meM ApanI kanyAnI mAMgaNI karI che. sItAnuM apaharaNa karI laI AvavI, e amArA mATe koI moTI vAta nathI." huM ApanI akaLAmaNa samajI zakuM chuM. Ape rAmanuM mahAparAkrama joIne ja ApanI putrI temane soMpI che. have mArI IcchA che- "amane harAvIne rAma bhale ApanI putrI sItAnuM pANigrahaNa kare. mArI pAse devothI adhiSThita evA be dhanuSya che, jenAM nAma vajAvarta ane arNavAvarta che. huM A baMne dhanuSya Apane samarpita karuM chuM. mArI zarata e che ke je koI paNa vyakti A bemAMthI eka dhanuSya upara paNacha caDhAvIne kheMcI TaMkAra karaze, teno vijaya thayo gaNAze. kadAca jo rAma A pramANe dhanuSyanI paNacha caDhAvI kheMcavA zaktimAna thAya, to Apa sItAnA lagna rAma sAthe avazya karajo." AvI rIte caMdragatie janakarAjAne potAnI vAta mAnI levA dabANa karyuM. have bIjo koI upAya na hovAthI temanI vAtano janakarAjAne svIkAra karavo paDyo. pachI caMdragati rAjAe mithilAnarezane vidAya ApI, caMdragati rAjA potAnA parivAra sAthe mithilAnagarInI hada bahAra rokAI gayA. potAnA rAjamahelamAM AvIne janakarAjAe badho vRttAMta potAnI rANI videhAne kahI saMbhaLAvyo. tyAreterovA-kakaLavA lAgI ane kahevA lAgI-"hAya.. hAya.. mArA bhAgya ja phUTI gayA jaNAya che. varSo pahelAM bhAgye mArA putrane mArAthI vikhUTo paDAvyo, Jain Education For Personal & Private Use Only www.ainelibrary.org Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 have zuM mArI putrInA apaharaNa thayA bAda ja tenA kALaje TADhaka vaLaze ? are! adanAmAM adano mANasa paNa potAnI putrInuM kanyAdAna potAnI IcchA mujaba karI zake che, to amane eTalI paNa svataMtratA nathI ke ame paNa amArI putrInA vivAha dhArIe, tenI sAthe karI zakIe ? kadAca jo rAma dhanuSyanI paNacha caDhAvI na zakyA, to sItAno pati koI bIjo ja banaze, e nizcita che." rAma mATe koI vAta azakya nathI. e devadhanuSyone rAma lanA jhADanI eka DALakhI samAna upADI leze ane tenA para paNacha caDhAvaze. meM yuddhabhUmi upara laDatAM rAmane joyA che. tethI mane pUrepUro vizvAsa che ke vijayazrI rAmanA gaLAmAM ja varamALA paherAvaze." tyArabAda thoDA samayamAM ja janaka rAjAe bhavya maMDapa baMdhAvyo. maMDapamAM baMne devadhanuSyonI sthApanA karAvI. janakarAjAe deza videzanA mahArAjAo ane yuvarAjone AmaMtraNa mokalyA.te sau mithilA padhAryA ane maMDapamAM potapotAnA nakkI karAyelA sthAna upara birAjyA. AvuM sAMbhaLI janakarAjAe rANIne AzvAsana ApyuM, - "he priye ! tame koI jAtanI ciMtA na karo. AdinAtha jinezvaranA vaMzaja sItAno svayaMvara - hathI e', dedIpyamAna vastrAlaMkArothI zobhatI rAjakumArI sItAe svayaMvara maMDapamAM praveza karyo. rAmanuM smaraNa karIne teNe baMne devadhanuSyonuM pUjana arcana karyuM. kamaLanI dAMDI jevA potAnA baMne hAthamAM varamALA dhAraNa karIne lajajApUrNa temaja zAMtipUrvaka te maMDapamAM AvIne ubhI rahI. sItAne jotAveta bhAmaMDalanI lAlasA uttejIta thaI. nAradajIe varNavI hatI, tethI paNa adhika guNI soMdaryavAna sItA che, ema tene lAgyuM. rAjA janake dvArapALa mAraphata ghoSaNA karAvI ke je koI javAMmarda A be devadhanuSyomAMthI koI paNa eka dhanuSyanI paNacha caDhAvaze, tenI sAthe sItA pANigrahaNa karI lagna karaze. AvI ghoSaNA sAMbhaLatAM ja yuvarAja, rAjakumAro vArApharatI dhanuSyanI tarapha javA lAgyA. paNa dhanuSya upADI zakavA koI samartha na thayA. kAraNa ke e jAjvalyamAna dhanuSya agninI vALAothI temaja bhayaMkara nAgarAjothI vIMTaLAyeluM jaNAyuM. sItAne paraNavAnI IcchAvALA vyaktio hiMmata karI dhanuSyanI najIka jatA to hatA. paNa zaramanA mAryA moTuM nIcuM karI potAnA sthAna upara pAchA AvIne besI jatA. caMdragati rAjA A badhuM joIne manamAM hasI rahyA hatA. tene vizvAsa hato ke chevaTe sItA temanI ja putravadhU banavAnI che. have rAma ubhA thayA ane dhanuSyanI tarapha cAlavA lAgyA, janakarAjAnA hRdayanA dhabakArA khUba vadhI gayA, teo vicAra karavA lAgyA ke kadAca bIjA rAjAonI jema rAmacaMdrajI paNa dhanuSya upADavAmAM saphaLa na thayA ) 4 ( to ? For Personal & Private Use Only Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAvajo sItAno svayaMvara jyAre rAma maMca upara caDhyA, tyAre tyAM AganI jvALA ke viSadhara sarpa kAMI ja nahotuM. vAtAvaraNamAM eka sannATo chavAI gayo. maMDapamAM beThelA badhA loko zAMta besI rahyA, svargalokanA devo tathA pAtALalokanA nAga, sarpa, pannaga vagere Azcaryacakita thaIne A abhUtapUrva dRzya joI rahyA. rAme vajAvarta dhanuSyane eka ramakaDAnI jema upADyuM ane tene lohapITha upara mUkIne eka netaranI soTInI jema vALI tenI upara paNacha caDhAvI. paNachane eka hAthathI kAna sudhI khecIne evI rIte choDI ke tenAthI utpanna thayelA TaMkArano paDagho svargaloka ane pAtALaloka sudhI spaSTa saMbhaLAyo. harSollAsapUrvaka sItAe rAmanA kaMThamAM varamALA paherAvI. tyAra bAda rAme dhanuSyanI paNacha pAchI utArI dIdhI. chI rAmanI AjJAthI lakSmaNa AgaLa AvyA ane temaNe paNa tatkALa arNavAvarta dhanuSya para paNacha caDhAvI. dhanuSyano TaMkAra eTalo tIvra hato ke bhalabhalA mahArathIonA paga dhrUjavA lAgyA. te vakhate lakSmaNanA parAkramathI prabhAvita thayelA vidyAdharoe sauMdaryavAna aDhAra vidyAdhara kanyAo lakSmaNane paraNAvI. caMdragati, bhAmaMDala vagere badhA rAjAo nirAza thaI potapotAnA nagara tarapha pAchA pharyA. ahaMkAra ja manuSya mATe duHkhanuM kAraNa che. ahaMkArI evA caMdragati ane bhAmaMDalanuM evuM mAnavuM hatuM ke koI paNa manuSya te divya dhanuSyone upADI ja nahi zake. tethI vijaya temano ja thaze. paraMtu rAma ane lakSmaNa baMnee dhanuSya upara paNacha caDhAvI temanA ahaMkAranA cUrecUrA karI nAMkhyA. chevaTe nirAza ane hatAza thaIne temane pAchA javuM paDyuM. janakarAjAe ayodhyA AmaMtraNa mokalAvI dazaratha rAjAne bolAvyA. dazaratha rAjA mithilA padhAryA bAda rAmasItAnA lagnanI vidhi mahAna utsava pUrvaka saMpanna thaI. janakarAjAnA bhAIkanakarAjAe paNa teja zubha muhUrtamAM temanI rANI suprabhAnI putrI bhadrAno hAtha dazaratharAjAnA trIjA putra bharatanA hAthamAM soMpI dIdho. dazaratharAjA temaja temanA badhA mitravarganA sabhyoe rAjaputro ane putravadhUo sAthe ayodhyA tarapha prayANa karyuM. te badhA ayodhyA pahoMcatAM nagarajanoe ghaNA AnaMda-umaMga sAthe navadaMpationuM svAgata karI nagara praveza karAvyo. fernatio For Sale Use Only Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 * * hA ke . ayodhyAmAM zAMti-snAtra mahotsava manane = Jain Educatio For l ate Use www. page Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AUD onal For Persus Only 9 www. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 26 zAMtisnAtranI vividha sAmagrI. aSADha suda AThamanA zubha divase dazaratha rAjAe dhAma dhUma pUrvaka aSTAhnikA caitya mahotsavanuM Ayojana karyuM. A zubha prasaMge uMcAmAM uMcI jAtanI pUjAnI sAmagrI sAthe zAMtisnAtra mahApUjA karAvI. zAMtisnAtranI vidhi pUrNa thayA bAda zAMtisnAtranuM jaLa rAjAe rANIvAsanI dekharekha rAkhanAra mukhya sevaka mAraphata potAnI AdarapAtra mukhya paTarANI kauzalyAne sauthI paheluM mokalAvyuM. bIjI rANIonA mahele snAtrajaLa anya dAsIo mAraphata mokalAvyuM. sAmAnya rIte mukhya rANIvAsano sevaka vRddha puruSa hoya che. rAjA dazarathanA rANIvAsano sevaka paNa ghaDapaNane kAraNe dhIme dhIme jaI rahyo hato, tethI te paTarANInA mahele jaldI pahoMcI zakyo nahi. jyAre anya dAsIo to yuvAna hatI, tethI teoe doDAdoDa karI bIjI rANIonA mahelesnAtrajaLa jaldI pahoMcADI dIdhuM. - A CO/ >>ILIPSO kauzalyAe karelo AtmahatyAno prayAsa badhI rANIone snAtrajaLa maLyuM ane potAne na maLyuM. tethI du:khI thatI kauzalyA vicAra karavA lAgI- "huM to rAjAnI sauthI moTI rANI chuM, chatAM zAMti snAtranuM jaLa bIjI rANIone mokalAvyuM ane mane nahi ! badhI rANIo yAda AvI ane huM ja bhUlAI gaI ! hAya re ! huM keTalI abhAgaNI chuM. svamAna bhaMga thavA chatAM jIvatA rahevuM, e maravA karatAM paNa vadhAre duHkhadAyaka che. have mAre mATe AtmahatyA karavI, e ja vyAjabI che.'' krodhane vaza thayelI hovAthI kauzalyAe potAnI vivekazakti khoI nAMkhI hatI. For Personal & Private Use Only Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahevAya che ke : krodhAt bhavati saMmohaH, saMmohAt smRtivibhramaH / smRtibhraMzAt buddhinAzo, buddhinAzAt praNazyati // 27 zuddha banAve che. jyAre AtmahatyA mATe to koI paNa prakAranuM prAyazcita nathI. saMjogavazAt rAjA zAMtisnAtranuM jaLa mane mokalavAnuM kadAca bhUlI paNa gayA hoya, to huM bIjA koI mANasane mokalIne e jaLa zA mATe na maMgAvI lauM? paraMtu paTarANI kozalyAnA magaja upara te samaye ahaMkAra ane Aveza baMne savAra thayA hatA. tethI ja te samajazaktine visArI daI AtmahatyA karavA taiyAra thaI. acAnaka ja dazaratha rAjA tyAM AvI pahoMcyA ane potAnI paTarANInA gaLAmAM phAMsAnuM doraDuM joIne khUba hebatAI gayA. krodhathI moha thAya che. mohathI smRti-yAdadAsta cAlI jAya che. smRtibhrama thatAM buddhino nAza thAya che, buddhino nAza thavAthI sarvanAza thAya che. samajadAra manuSya AvA prasaMgo ubhA thatAM vicAra kare che ke, AtmahatyA jIvananuM moTAmAM moTuM pApa che. jo ke koI bIjAnI hatyA karavI, e pApa to che ja, paraMtu tenuM prAyazcita che, je AtmAne 9: T kauzalyAne samajAvatAM dazaratha rAjA LI - II jema tema samajAvI paTAvIne rAjA dazarathe kozalyAne nIce utArI ane pachI premapUrvaka pUchayuM""koNe tamAro akSamya aparAdha karyo che. jenA lIdhe tame A rIte AtmahatyA karavA mATe taiyAra thayA cho ? kyAMka huM ja tamAro aparAdhI to nathIne?" krodhathI dhrUjatI kauzalyA phakta eTaluM ja bolI zakI, - "bIjI badhI rANIonA mahelamAM zAMtisnAtranuM jaLa Ape mokalyuM, paNa mAre mATe...?" ka che rain Education International For Personal & Private Use Only ONE www.ainelibrary.org [$$0 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 CCOTROCG Durant T PILIP SON snAtrajaLa laIne Avelo kaMcukI. rAjA kAMI paNa bole, te pahelAM vRddha sevaka snAtrajaLa laIne tyAM AvI pahocyo. tarata ja dazaratha rAjAe potAnA hAthathI ja mahArANI kauzalyAnA mastaka upara zAMtisnAtranA jaLano chaMTakAva karyo ane pachI sevakane pUchayuM - "meM to sauthI pahelA snAtrajaLa daIne tane ahIM mokalyo hato, to pachI tane ahIM pahoMcatAM pahoMcatAM ATalI badhI vAra kema lAgI ?'' sevake javAba Apyo - "rAjana ! ApanuM kahevuM ekadama sAcuM che, sauthI pahelAM snAtrajaLa daIne mane ja mokalyo hato, chatAM paNa mArAthI DhIla thaI ane ahIM pahoMcatAM vadhAre samaya lAgyo, temAM mAro koI vAMka nathI, paNa gunhegAra to A mArI vRddhAvasthA che. mAruM zarIra have cAlatuM nathI. aMge aMga nabaLuM paDI gayuM che. Apa mArA zarIra tarapha dhyAnathI jozo, to Apane khabara paDaze ke kharo aparAdhI koNa che ?'' For Personal & Private Use Only www.Jainelibrary.org Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazaratha rAjAe eka ja vAratene mAthAthI paga sudhI najara nAMkhIne joyo. eka vakhata yuvAnIthI bharapUra evA A sevakanuM zarIra have hADapiMjara jevuM banI gayuM hatuM. pAMceya IndriyonI zakti kSINa thaI gaI. mAthAnA badhA vALa dhoLA thaI gayA. zarIramAM lohI ke mAMsanuM nAma nizAna dekhAtuM nathI. phakta hADakAMno mALakho, upasI AvelI naso ane mAtra cAmaDIthI DhaMkAyeluM dUbaLuM zarIra joIne dazarathanA manamAM vairAgya jAgI gayo. teo vicAra karavA lAgyA, jIvanI janmathI maraNa sudhInI ekadhArI cAlatI yAtrAmAM zarIrane zuM zuM nathI bhogavavuM paDatuM? Aje A vRddha sevakanI je avasthA che, tevI ja kAle mArI paNa thaze pachI huM zuM karIza ? 29 | jhera janmo janma sudhI jIvano nAza karyA kare che. AvI rIte A deha nAza pAme, te pahelAM ja karmono bhUkko bolAvI kaThora evI mokSanI sAdhanA zA mATe na karavI? Avo vairAgyapUrNa bhAva temane jAgyo. puNyavAna AtmAone saphaLa puruSArtha karavA mATe taka paNa sArI maLI jAya che. satyabhUti nAmanA eka muni bhagavaMta ayodhyAnagaranI bahAra padhAryA. teo cAra jJAnanA svAmI hatA. temanI padharAmaNInA samAcAra maLatAM ja rAjA potAnA AkhA parivAra sAthe temane vaMdana karavA pahoMcyA. punarapi jananaM punarapi maraNaM punarapi jananIjaThare shynm| A bAju sItAnI sAthe potAnA lagna na thavAthI zokAtura banelA rAjakumAra bhAmaMDala tathA nirAza thayelA caMdragati rAjA rathAvarta parvatathI pAchA pharatI vakhate ahIM AvyA. dazaratha rAjA ane caMdragati rAjA munirAjanI dezanA sAMbhaLavA mATe vyAkhyAna sabhAmAM potAnA yogya Asane beThA. AduSTacakra kyAM sudhI cAlyA karaze? janmamaraNanuM dRzya manuSya roje roja joyA kare che. chatAM paNa te bhautika sukha ane viSayasukhanI pAchaLa pharyA kare che. jherato phakta eka ja vAra mAre che. paraMtu viSayasukhanuM muni satyabhUtinA pravacanathI bhAmaMDala bebhAna DILIP SONI 1997 lopternational For Pers Pvate Use Only www Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 30 muni satyabhUtinA pravacanathI bhAmaMDala bebhAna munirAjazrI satyabhUti mana:paryavajJAnanA svAmI hatA, tethI bhAmaMDalanA mananI paristhiti teo samajI gayA. temaNe potAnI dezanAmAM janakarAjAnI rANI videhAnI kukSie putra putrI rUpe janmela bhAmaMDala ane sItA temaja putra bhAmaMDalanA apaharaNano vRttAMta yathArtha rUpe samajAvyo. tathA caMdragatirAjA, puSpavatI rANI ane temanA yuvarAja bhAmaMDalanA pUrvabhavonuM vistArathI varNana karyuM. munirAjazrInuM pravacana sAMbhaLatAM ja bhAmaMDala mUcha khAIne jamIna upara paDI gayo. thoDIvAramAM bhAna AvatAM ja teNe caMdragati rAjAne kahyuM ke- "munirAja zrI satyabhUtinI vAta akSare akSara sAcI che. karmanI akaLa lIlA joIne rAjA caMdragatinA manamAM vairAgya utpanna thayo. bhAmaMDale potAnI moTI bahena sItAne praNAma karyA ane sItAe paNa tene potAno nAno bhAI jANI aMtaranA AzIrvAda ApyA tathA rAme tene potAnA hRdayasaraso cAMpyo. rAjA caMdragatie mithilAnareza janaka tathA temanI rANI videhAne laI AvavA potAnA vidyAdharone mokalyA. teo AvatAM ja temane pahelethI chelle sudhInI raje raja vAtacaMdragatie saMbhaLAvI ane kahyuM, - "kharI rIte to bhAmaMDala Apano ja putra che.'' A hakIkata jANatAM ja rANI videhAnI chAtImAMthI dUdhanI dhArAo chUTavA lAgI. AthI janakarAjA ghaNA AnaMdita thayA. bhAmaMDale paNa potAnA kharA mAtA-pitAne praNAma karyA. mAtApitAe paNa premapUrvaka AzIrvAda ApyA. janakarAjAe potAnA yuvAna putranA khabhA upara rAjyano bhAra soMpI potAnA AtmakalyANa mATe munirAjazrI satyabhUti pAse bhAgavatI dIkSA lIdhI. S NEW CIE UNESE tyAra bAda dazaratha rAjAe munizrIne potAno pUrvabhava jaNAvavA vinaMti karI. satyabhUti muni pAsethI potAnA fpUrvabhavanovRttAMta sAMbhaLIne dazaratha rAjAno vairAgya bhAva ghaNo vadhI gayo ane rAmane rAjyagAdI soMpavA mATe mahelamAM gayA. bhAmaMDale rathanupuranI dizA tarapha gamana karyuM. 0i06 uOUS COME IF . ; ; ; fpUrvabhavamAM janakarAjA ane satyabhUti muni sAthe dazarathane kayA saMbaMdho hatA? pUrvabhavano ItihAsa sAMbhaLIne dazarathanA manamAM paNa vairAgya kema jAgyo ? A Jan Education International For Personal & Private Use Only Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazaratha dvArA kaikeyIne varadAna | 23 : 2 GSS * * * DILIP 96 bharatanI dIkSA levA mATenI vinaMtiH asAra evA A saMsArano tyAga karIne mokSamArga tarapha javA mATe utkaMThita evA dazaratha rAjAe potAnA AkhA kuTuMbane ane rAjyanA maMtrIgaNane potAnI pAse bolAvInamravacanothI dIkSA levA anumati mAMgI. pitAnA mananA ucca bhAvo jANIne bharate savinaya praNAma karI kahyuM, - 'pitAzrI ! jo Apa rajA Apo, to huM paNa ApanI sAthe ja dIkSA grahaNa karIza, nahitara mAre ati du:khakArI evo Apano viyoga ane saMsArano saMtApa ema be jAtanI pIDAo bhogavavI paDaze. tethI huM ApazrInI sAthe ja dIkSA grahaNa karavA mATe utsuka chuM." For Personal & Pelvate Use Only Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvuM sAMbhaLIne kekeyIne vicAra Avyo,- "mArA svAmInAthe dIkSA levAnI aDaga pratijJA lIdhI che. jo teo dIkSA laI leze, to mane koI rAjarANI nahi kahe. dazaratha vaDe bharatane rAjya ApyAnuM kahevuM pachI dazarathe rAma ane lakSmaNane bolAvIne kahyuM,- "kaikeyInA sArathipaNAnI AvaDatanA kAraNe yuddhamAM mane vijaya prApta thayo hato. tyAre khuza thaIne meM kekeyIne varadAna ApeluM. je bhaviSyamAM mAMgIza ema kahIne temaNe bAkI rAkheluM, Aje rAjarANI kaikeyI Icche che ke huM mAruM rAjya bharatane sopIne mArA devAmAMthI mukta thaIne pachI dIkSA lauM. mArA sauthI moTA putra hovAnA kAraNe, he rAma ! rAjyagAdIe besavAno tAro ja adhikAra che, paraMtu Aje tArA adhikArane bAju para rAkhIne huM bharatane rAjya sopI rahyo chuM." taduparAMta jo bharata paNa dIkSA leze, to mAruMrAjamAtAnuM biruda paNa jatuM raheze." AvA mohanA baMdhanamAM baMdhAyelI kekeyIe dazaratharAjAne kahyuM,- "he svAmI ! kudarata kadAca potAno rasto badalI de, sUrya kadAca potAnI dizA badalI de, paraMtu satyavAdI puruSanuM vacana kyAreya badalAtuM nathI. Apane yAda ja haze ke mArA sArathipaNAne lIdhe khuza thaIne Ape svayaMvara vakhate mane varadAna ApyuM hatuM. meM te varadAna bhaviSyamAM mAMgavA mATe bAkI rAkhyuM hatuM. Apa vaDe te devAnuM bAkI che. to Apa dIkSA letAM pahelAM ApanuM devuM pUruM karI gho. tyAra pachI Apa dIkSA laI zako cho, kAraNa ke devAdAra mANaso dIkSA laI zakatA nathI.' URUTUIUIUEVA SUSUNUSUIVANILLUSTRIUNFUENTLAR dazaratha rAjAe kekeyIne javAba ApatAM kahyuM- "mane mAruM vacana barAbarayAda che. tame dIkSAnI manAI karavA sivAya kAMI paNa mAMgI zako cho. kekeyIe kahyuM- "jo Apa dIkSA levA ja Iccho cho, to pachI ayodhyAnuM rAjya bharatane ja Apo." kakeyInI mAMgaNI svIkAra karatAM dazarathe kahyuM- "bharata khuzIthI mAruM rAjya laI rAjagAdIe besI zake che.' DILIP SONI 9 2 For Personal Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AthI mArI Apane namra vinaMtI che ke Apa koI paNa rIte mArI dIkSA mATe manAI na karo. huM to ApanI sAthe ja dIkSA laIza." pitAnA vacana sAMbhaLatAM ja rAme AdarapUrvaka kahyuM- "mArI mAtAzrI kekeyInI IcchA pramANe mArA mahAparAkramI nAnA bhAI bharatane Ape ApanA rAjyano vArasadAra banAvyo che, te badhI rIte vyAjabI che. paNa Apa je samajo cho ke AthI mArA adhikArano bhaMga thAya che, te mAnyatA khoTI che. zuM Apane mArA AcaraNamAM kyAreya paNa avinaya ke rAjya mATenI lAlaca hovAnI jANa thaI che ke jenA kAraNe Apa mArA adhikArano bhaMga karyAnI vAtathI vyAkuLa thayA cho? rAjya levAnI mane koI lAlaca nathI ke mAro koI adhikAra paNa nathI. huM to mAtra ApanA caraNonA dAsano paNa dAsa chuM. kadAca ApanI icchA thAya, to Apa ApanA koI cAkarane paNa rAjya ApI zako cho. mAruM A zarIra Ape ja ApeluM che. bALapaNathI Aja sudhI Ape tenuM lAlana pAlana karyuM che. ApanI pAsethI ja mane sArA saMskAra ane sArI vartaNUka maLI che. mArA tana, mana ane dhana upara Apano pUrepUro adhikAra che. bharata ane huM-ame baMne eka ja chIe. Apa AnaMdapUrvaka bharatano rAjyAbhiSeka karo, temAM mArI saMmatinI kazI AvazyakatA nathI." dazarathe kahyuM- "tuM mArI ane tArI mAtAnI AjJAnuM ullaMghana karI zake, tema nathI. tArI mAtAne meM varadAna ApeluM hatuM. zuM tuM ema icche che ke huM vacanabhaMga karyAnuM pApa mArA mAthe caDhAvuM ?" bharatane samajAvatAM rAme tene kahyuM- "he laghubaMdhu ! ApaNA pitAzrIe potAnA devAmAMthI mukta thavA mATe tane A rAjya ApyuM che, tethI tuM jarA paNa gunhegAra nathI. pitAzrInA vacananuM pAlana karavA mATe harSapUrvaka tuM rAjyano svIkAra karI le." bharata AMsubharI AMkhe kahevA lAgyA - "pitAzrI ! bhrAtAzrI ! Apa banne udAratApUrvaka mane rAjya sopI rahyA cho, paNa huM rAjya levAnA A kAryane lAlacuM ane halakuM mAnuM chuM. bhrAtAzrI ! pitAzrInA vacana pAlana karavA mATe Apa mArA jevA halakAne ApanA badhA adhikAra sopI rahyA cho. tethI Apa mahAtyAgI ane mahAudAra cho. paNa zuM huM dazarathano putra ane Apano laghu baMdhu nathI ? zuM huM Apano adhikAra paDAvuM? nahi.... nahi... mAro rAjyAbhiSeka asaMbhavita che." kyAM AjakAlanA putro ! zuM teo AvA vicAro paNa dharAvI zake kharA ? Ajano putra sauthI pahelAM potAnA hakka-adhikAra mATe bApanI sAme laDaze. jo banI zakaze, to potAnA pitAnI saMpatti paDAvI laI pote ja teno mAlika banI jaze, jethI bhaviSyamAM evuM koI saMkaTa AvI na paDe ! AjanA jamAnAnA putrone bApIkI milkata laI levA mATe pitAne paNa korTa-kacerI sudhI ghasaDI javAmAM koI lAja zarama jevuM lAgatuM nathI. A avasarpiNInA pAMcamA ArAmAM bIjuM paNa zuM na banI zake ? tyAre rAme dazarathane kahyuM- "pitAzrI ! mArA ahIM rAjyamAM rahevAthI bharata kyAreya paNa rAjyano svIkAra nahi kare. mATe Apa mane vanamAM javAnI AjJA pharamAvo. Ama thaze, toja bhArata rAjyano svIkAra karaze ane Apa devAmAMthI mukta thaI saMyama grahaNa karI zakazo." juo! rAmanI pitRbhakti to juo ! potAnA pitA mATe pote rAjasiMhAsana, rAjamahela ane rAjyanI sukha sAhebIno kSaNavAramAM tyAga karyo. AmAM rAmanI udAratA ane niHsvArthapaNAnuM kevuM sohAmaNuM darzana thAya che. rAmanI rajUAta sAMbhaLIne dazaratha rAjA ghaNA prasanna thayA. temaNe bharatane tAtkAlika rAjya svIkArI levAnI AjJA karI. paraMtu bharatanA manamAM vairAgya jAgI gayo hato, tethI teNe kahyuM,pitAzrI ! meM pahelAM ja ApanI sAthe dIkSA levAnI rajA mAMgI hatI. jainetara rAmAyaNamAM to kakeyIe dazaratha pAse be varadAna mAMgyA hatAM. jemAM eka bharatane rAjagAdI ane bIjuM rAmane vanavAsa. For Personal & Private Use Only Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 rAma, lakSmaNa ane sItAnuM vana prasthAna potAnA pitA pAsethI vanavAsanI anumati meLavIne rAma dhanuSyabANa Adi laIne vanavAsa mATe cAlI nIkaLyA. pitRbhakta putranA virahanI kalpanAmAtrathI dazaratharAjA mUrNita thaI gayA. AjJAMkita putra pratye sneha hovAnA kAraNe A rIte dazaratharAjAne vAraMvAra mUrchA AvavI sAmAnyathI anucita na gaNAya. rAmacaMdrajI manovijJAnanA jJAtA hatA. temaNe vicAra karyo - "pitAnA vacanapAlana mATe huM vanavAsa jaI rahyo chuM, mArA pitAjIne mArA virahanI kalpanA mAtrathI ATalo AghAta pahoMcyo che, to vAtsalyabharI mArI mAtAjI kaI manodazAmAM haze ?'' tethI kauzalyAne praNAma karatI vakhate teoe kahyuM"mAtAzrI !kevalahuM nahi, paraMtu bharata paNa Apano putra che. mokSamArganA yAtrI mArA pitAjInI vacanapUrti bharatanA rAjyAbhiSekathI thaze. jo huM ahIMyA rahIza, to bharata kadApi rAjyagrahaNa nahi kare. tethI mArA mATe svecchAe vanavAsa ja svIkArya che. mArA gayA bAda tame tamArI amIdraSTithI mArA anuja bharata para amIvarSA karajo. he mAtA....! mArAmAM ane bharatamAM kazu aMtara nathI." rAma kahevA lAgyA- "mAtAzrI ! Apa to kSatriyANI cho.... sAmAnya strInI jema raDavuM ApanA mATe yogya nathI. zuM siMhanuM baccuM vanamAM ekaluM rahetuM nathI ? zuM tenI mAtA potAnA baccA mATe ciMtita rahe che? he mAtA!mArA pitAzrI potAnA vacananI pUrti karIne RNamukta bane ane saMyama grahaNa kare, e hetuthI huM vanaprasthAna karI rahyo chuM. jo huM ahIM rahuM, to bharata rAjya svIkAra nahi kare. tethI mAruM ahIMthI prayANa karavuM Avazyaka che.'' A rIte premALa vacanonI varSothI kozalyAno hRdayAgni zItala karI tathA mAtA sumitrA, suprabhA ane kakeyIne yathocita praNAma karI rAmacaMdrajI vanavAsa mATe nIkaLyA. rAmanA guNo jarA paNa atizayokti pUrNa nathI. dA.ta. rAmano vinaya ja joIe, to je mAtA kaikeyInA kAraNe ATalo upadrava thayo, tenA mATe rAme kyAreya paNa koI kaTuvacano na karyo. paraMtu teo temano yathAyogya Adara karatA rahyA. tyAM sudhI ke vanamAM jatA pahelAM temaNe mAtA kaikeyIne paNa praNAma karyA. rAmanI udAratA, sauhArda tathA bhAtRpremanI anubhUti karatAM karatAM acAnaka rANI kauzalyo mUrNita thaI gayAM. dAsIe caMdananA zItala jaLano chaMTakAva karyo, tyAre temane bhAna AvyuM, ane vilApa karavA lAgyAM- "hAya ! huM kema AvI rIte jIvI rahI chuM ? rAmanA virahanI vyathA huM kevI rIte sahI zakIza? eka tarapha pati saMyamamArganA pathika banavA jaI rahyA che, to bIjI tarapha putra vanavAsa mATe jaI rahyo che. ATalI vedanAono sAmano karavA chatAM mAru hRdaya hajI paNa sAbUta kema che ? mRtyu ja mArA sarvaduHkhone samApta karI zake tema che. paraMtu te mArA para hajI paNa dayA kema karatuM nathI ? zA mATe huM A arthahIna jIvana jIvI rahI chuM ?'' AryanArInI vizeSatA e che ke te mana-vacana-kAyAthI pati pratye samarpaNabhAvavALI hoya che. rAma jyAre vanagamana mATe cAlI nIkaLyA, tyAre sItAjIne evo vicAra na Avyo ke, hamaNAM ja to mane paraNIne ghare lAvyA che ane pUchyA vagara pitAnI vacanapUrtine mATe vanavAsa jaI rahyA che. ATalo moTo nirNaya karatAM pahelAM zuM mArI sAthe vAta karavAnuM paNa yogya na lAgyuM ? je temanA manamAM AvyuM, te ja karavAnuM. potAnA rAjyAdhikAranI koI kiMmata nathI. svayaM vanavAsa jaI rahyA che ane e paNa na vicAryuM ke pAchaLa mAruM ahIMyA zuM thaze? Avo vicAra AjanI nArI ja karI zake. sItA to satI hatAM, sAthesAthe pati pratye pUrNa samarpita hatAM. temane A vicAra to svapnamAM paNa na AvI zake. For Personal & Private Use Only Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ putravadhU mATe putrIthI paNa adhika premabhAva rAkhavAvALI kauzalyAe kahyuM- "he bhadre ! vinayI rAma to pitRpratijJA pUrNa karavA mATe vanamAM jaI rahyA che. teto narazAla che, tethI vanavAsanA kaSTo tenA mATe asahya nathI. paraMtu he vatsa ! tane to zaizavakALathI uttamottama sukhasagavaDo maLI che, tuM. vanavAsanA kaSTone kevI rIte sahana karI zakIza? varasAda tathA ThaMDI tArI komaLa kAyA para zuM atyAcAra nahi kare ? uT he Aryo ! tane kAyika ane mAnasika kaSTothI jarjarita thatI joIne rAmane paNa bhAre duHkha thaze. chatAM paNa te sItA ! tuM tArA patinI sahacAriNI che. sukhaduHkhamAM patine sAtha Apavo, e tAruM kartavya samajIne vanamArga para rAmanI anugAminI banavAnI tArI icchAno huM niSedha kyAreya nahi karuM, paraMtu tane vanamAM javA mATenI anumati paNa huM nahi ApI zakuM. tArA vanavAsanI kalpanA mAtrathI mArA rome roma kaMpAyamAna thaI rahyA che." VUVIUIOVI kauzalyAnI pAse vanavAsanI anumati mAMgatI sItA. | vinayazIla sItA dazaratha rAjAne praNAma karI kauzalyAnI pAse AvI ane hAtha joDIne kahyuM,- sAsujI ! zuM zarIra ane AtmA alaga rahI zake ? zuM prakRti ane puruSa ekabIjAthI alaga thaI zake ? meM agnisamakSa sadA mATe sukhadu:khamAM Aryaputrane sAtha ApavAnuM vacana lIdhuM che. teo vanamAM jaIne raheze, phaLAhAra karaze, parNazayyA para zayana karaze ane huM ahIMyA mahelamAM rahIne uttamottama anna ane mulAyama zayyA jevA sukhasAdhanono upabhoga kevI rIte karI zakuM ? tethI vanagamana karI, patnIdharma pALavAnI mane anumati Apo." kauzalyA vyavahArika dharmano marma jANe che. putravadhU pratye tene vAtsalya tathA karaNAbhAva che. mahelomAM ucharelI jAnakIne vanavAsamAM kaSTo bhogavavA paDaze, tenA vicAra mAtrathI te dhrUjatAM hatAM. paraMtu svayaM kartavyadakSa patnI hovAnA kAraNe patnIdharma paNa jANe che. pati-patnInuM alaga thavuM zarIra ane paDachAyAnuM alaga thavA jevuM che, tethI temaNe jAnakIne vanamAM javA mATe bhale anumati na ApI. paraMtu tenA nirNayano niSedha paNa na karI zakyAM. jaMdagIbhara potAnA lADalA lAla para jIvananyocchAvara karavAvALI vahune ghaNI mAtAo potAnI zatru mAne che. tethI ja gujarAtanA lokajIvanamAM eka kahevata che, "je AMkhamAMthI For Personal & Private Use Only www.ainelibrary.org Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 mATe keTalo prema ubharAto haze....! sumitrAnA AzIrvAda meLavIne lakSmaNa kauzalyAne praNAma karavA gayA. paDAve AMsu, tenuM nAma sAsu." kauzalyA kSatriyANI hatI. uttama kuLamAM janmI hatI. pUrvabhavanA puNyathI temanuM lagna sUryavaMzamAM thayuM hatuM. e ja kAraNone lIdhe temanA vyaktitvamAM jhalakatI sAhasikatA dRSTigocara thAya che. kauzalyAnI vAta sAMbhaLIne zokarahita sItAjIe temane praNAma karI kahyuM,- "ApanA pratye mArI bhakti sadA kalyANakArI raheze. mArAmAM kaSTa sahana karavAnuM aMzamAtra sAmarthya nathI, paraMtu ApanI bhaktimAM mahAcamatkArI zakti guptarUpe rahelI che. ApanI bhakti ane AzIrvAdanA mAdhyamathI mArA badhA kaSTo susahya banaze. sugaMdha jevI rIte pavananuM anusaraNa kare che, tevI ja rIte huM paNa dazarathanaMdananuM anusaraNa karIza." kauzalyAnI AMkhomAMthI hajI paNa azrudhArA vahI rahI hatI. te bolI- "mArA jevI abhAgaNIno putra mane tyajIne vanavAsa mATe cAlyo gayo che. te lakSmaNa ! mArA AkuLavyAkuLa hRdayane tAro ja AdhAra che. putra...! rAma to gayo... kAMI nahi, tuM to ahIMyA rahI jA." lakSmaNe kahyuM- "Apa to rAmanI mAtA cho. sAmAnya strInI jema duHkhI kema thaI rahyA cho ? huM saMdeva rAmane AdhIna hato, AdhIna chuM ane AdhIna rahIza. Apa dhAraNa karo ane mane anumati Apo." vana prayANa karatA rAma Adine loko jotA ja rahyA. rAmanA vanavAsanA samAcAra sAMbhaLIne lakSmaNano krodhAgni prajvalita thayo. te vicAra karavA lAgyA,- "mArA pitAjIno svabhAva saraLa che. teo to bharatane rAjya soMpIne RNamukta banI gayA. paraMtu huM zAMta nahi rahI zakuM. huM to bharata pAsethI rAjya chInavIne pAchuM rAmane ApI daIza. paraMtu jo huM ema karIza, to zuM rAjyabhavane taNakhalA samAna gaNIne tyAga karavAvALA mArA bhAI rAma teno punaH svIkAra karaze ? nahi, kyAre paNa nahi.... ane mArA mumukSu pitAzrIne evuM karavAthI keTaluM kaSTa thaze ? tethI vadhAre yogya e che ke bharatano rAjyAbhiSeka thAya. huM rAmano anuja chuM, bhrAtRsevA mAruM kartavya che. tethI huM eka sevakanI jema mArA bhAIno paDachAyo banIza." vana tarapha prasthAna karatA rAma, lakSmaNa ane sItAne joI nagarajanonI AMkhomAM AMsu vahevA lAgyA. pitAnI AjJAnuM pAlana karavA mATe rAma, patisevA mATe sItA ane bhrAtRbhakti mATe lakSmaNa vana tarapha prayANa karI rahyA hatA. teone joIne evuM lAgatuM hatuM ke jANe ayodhyAnA prANa te vyaktitrayInI sAthe ayodhyAno tyAga karIne anaMtayAtrA mATe nIkaLI rahyA hoya. AMsu vahAvatAM ayodhyA nagarInA abhijana, mahAjana tathA sAmAnyajana rAma, lakSmaNa ane jAnakInI pAchaLa pAchaLa jaI rahyA hatA. teojhUra kaikeyI ane potAnA bhAgyane doSa daI rahyA hatA. manamAM ne manamAM nizcaya karIne lakSmaNe potAnA pitA dazarathane praNAma karyA. pachI mAtA sumitrAne praNAma karI vinayapUrvaka pUchyuM pitRvacana pUrNa karavA mATe bhrAtAzrI vana tarapha jaI rahyA che. huM temano sevaka chuM. to zuM huM paNa temanuM anusaraNa karavA mATe vana tarapha prayANa karuM?" sumitrAnuM hRdaya vizALa hatuM. temaNe kahyuM,- "putra!tArA jyeSTha bhrAtAnuM anusaraNa karavA mATe tuM tatpara che. tane huM kevI rIte rokI zakuM. huM tane AzIrvAda ApuM chuM. paraMtu rAma to kyAranAya vana prasthAna karI cUkyA che. tuM satvara nIkaLa. tethI tamArA baMne vaccenuM aMtara na vadhe.' sumitrA rAmanI aparamAtA hatI. paraMtu temanA aMtaHkaraNamAM rAmane dazaratharAjA paNa potAnI badhI rANIonI sAthe rAmanI pAchaLa vanamAM pahoMcI gayA. ayodhyAnagarI verAna banI gaI. rAme potAnA mAtA-pitAne tathA nagarajanone vinayapUrvaka vANIthI samajAvIne punaH ayodhyAnagarI tarapha mokalyA. ayodhyAmAM bharate rAjyAbhiSeka mATe anicchA vyakta karI. potAnA bhAInA virahano ene eTalo tIvra AghAta lAgyo ke, putranI maryAdAono paNa viveka na rahyo. te potAnI mAtA kaikeyI para atyaMta For Personal & Private Use Only Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ki Con 008 tagarder ccordar odpaddadada DILIP SOFor Personal & Private Use Only 127-1/ 111 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 18 kaikeyIno pazcAtApa tathA bharatano rAjyAbhiSeka krodhita thayA. bharatanI AvI manaHsthiti joIne dazaratha rAjAe satvara rAma, lakSmaNa tathA sItAne punaH vanamAMthI pAchA bolAvavA mATe maMtrIone mokalyA. teoe rAmane punarAgamana mATe dInabhAvathI prArthanA karI. paraMtu rAma ekanA be na thayA. chatAM paNa teo nirAza na thayA. teo to rAmanI pAchaLa pAchaLa cAlI nIkaLyA. AzA evI saMjIvanI che, je mAnavIne mRtyunI sAme laDavAnI zakti Ape che. koIke kahyuM AzA nAma manuSyANAM kaacidaashcryshRNkhlaa| tayA baddhA pradhAvanto muktAstiSThanti pNguvt| arthAt AzA nAmanI eka evI AzcaryakArI manuSyonI sAMkaLa che ke tenAthI baMdhAyelA manuSyo doDadhAma karatAM kriyAzIla rahe che. AzAthI mukta thaelA pAMgaLAnI jema niSkriya thaI jAya che. AzA nAmanI sAMkaLamAM baMdhAyelA maMtrIgaNo rAmanI pAchaLa-pAchaLa cAlatAM cAlatAM eka aTavInI najIka AvyA. tyAM bhayAnaka asura jevA dekhAtAM vRkSo hatAM. maMtrIgaNoe kyAreya AvA bhayAnaka vRkSo joyAM nahotAM. A aTavImAMthI gaMbhIrA nAmanI nadI vahetI hatI. tyAM pahoMcatAM ja rAme maMtrI tathA sAmaMtone punaH ayodhyA pAchA pharavAnI vinaMtI karI. temaNe kahyuM- 'ahIMthI AgaLa mArga atizaya bhayaMkara ane kaSTadAyaka che. tethI ahIMthI tame pAchA pharI jAo. ayodhyA pahoMcIne mAtA-pitAne amArA zrema-kuzaLanA samAcAra tathA praNAma kahejo. Aja sudhI je sanmAna mArA pUjya pitAzrI tathA mane tame ApatAM AvyA cho. tevuM ja sanmAna mArA anuja rAjA bharatane Apajo." ATaluM kahIne rAma AgaLa cAlavA lAgyA. "rAmacaMdrajInI sevA mATe ame ayogya chIe. amane dhikkAra che...." A prakAre vilApa karatAM karatAM teo nadInA taTa para ubhA rahIne rAmacaMdrajIne jatA rahyA. gaMbhIrA nadIne pAra karIne dhIre dhIre gADha vRkSomAM rAma, lakSmaNa ane sItA adRzya thayAM. maMtrI tathA sAmaMtagaNe du:khita hRdaye pAchA pharIne dazaratha rAjAne samasta vRttAMta kahyo. tyAra pachI ayodhyAmAM dazaratharAjAe bharatane samajAvyuM- ''have rAma, lakSmaNa ane sItAnI pAchI pharavAnI koI saMbhAvanA nathI. tethI tuM rAjya grahaNa kara, jethI mArI dIkSAmAM koI avarodha na Ave." bharate kahyuM- "koIpaNa paristhitimAM huM rAjyagrahaNa nahi karuM. huM svayaM vanamAM jaIza ane mArA bhAIne manAvIne punaH ayodhyA lAvIza.'' A vAtacIta thaI rahI hatI, tyAre kekeyI tyAM AvIne rAjA dazarathane kahevA lAgI- "Aryaputra ! huM pApI chuM, avicArI chuM. Ape ApanA vacana anusAra bharatane rAjya to ApI dIdhuM, tethI ApanI pratijJA pUrNa thaI gaI, Apa RNamukta thaI gayA cho. paraMtu bharatane rAjya grahaNa karavAnI lezamAtra IcchA nathI, tethI Aje rAjya rAjA vinAnuM che. jevI rIte pati vihIna nArInuM jIvana nirarthaka che, tevI ja rIte rAjA vinAnuM rAjya nirarthaka che. te mArA suputra ! tArA jatAM ja mArA prANa kema na cAlyA gayA. kahevAya che, - "putra: putro khAyeta mAtA tu vipi gumAtA na mavati !' are ! koI mane juo, huM abhAgaNI suputranI kumAtA banI chuM. nAtha ! Apa mane anujJA Apo, huM bharatanI sAthe jaIne mArA suputro ane putravadhUne manAvIne laI AvIza." rAjA dazarathe tene saharSa anujJA ApI. bharata tathA maMtrIo sahita kekeyI cha divasamAM rAmanI pAse pahoMcyAM. eka vRkSanI nIce rAma, lakSmaNa tathA sItAne joIne kekeyI rathamAMthI nIce utarI. praNAma karatAM rAmanuM mastaka, 'he putra.... he putra !' kahetAM cUmI te vilApa karavA lAgI. pachI temaNe lakSmaNa tathA sItAne AliMgana karyuM. AMkhothI niraMtara azrudhArA vahAvatAM bharata rAmane praNAma karatAM karatAM ja behoza thaI gayA. rAme temane upADyA. hozamAM AvatA ja bharata kahevA lAgyA Apa to nAstikanI jema mane choDIne ahIM AvI gayA. zuM Apa mAno cho ke bharata, rAjA banavAnI lAlasA hRdayamAM rAkhe che ? mArI mAtAnA kAraNe huM paNa niMdAne pAtra banyo chuM. Apa mane ApanI sAthe laI jAo ane lokApavAdathI mArI rakSA karo athavA Apa, bhrAtA lakSmaNa ane jAnakI sAthe punaH ayodhyA padhArI rAjyalakSmIne grahaNa karo. to ja huM lokaniMdAmAMthI mukta thaI zakIza. jyAre Apa ayodhyApati banazo, tyAre jaganmitra bhrAtA lakSmaNa ApanA maMtrI banaze. A bharata Apano pratihArI sevaka banaze tathA anuja zatrughna For Personal & Private Use Only Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Apano chatradhArI banaze." acAnaka kekeyI bolI- "he vatsa rAma...! tArA anuja bharatanI A vinaMtI mAnya kara. tArA vanavAsanA uttaradAyIna Aryaputra dazaratha che, na bharata che. paNa jo koI hoya, to te huM ja chuM. huM ja doSonI khANa chuM. caritrahInatAne choDIne anya sarva doSa tArI A abhAgaNI mAtAmAM che. meM mArA pati, patra tathA anya rANIone du:kha ApavAnuM vRNAspada kRtya karyuM che, te putra ! mane kSamA kara'' bharatano jaMgalamAM rAjyAbhiSeka du:khathI poka mUkIne vilApa karatI kekeyI mAtAne rAme kahyuM, - ''kSatriyonuM tIra ane vacana ekavAra nIkaLyA pachI pharIthI pAchuM pharatuM nathI. he mAtA ! huM dazaratha putra chuM tathA kSatriya paNa chuM. zuM Apa evuM cAho cho ke pitAzrI ane mArA para vacanabhaMgano doSa Ave ? pitAzrIe anuja bharatane rAjya sopyuM che. temanA nirNayamAM mArI anumati che. vacanano bhaMga karIne ame jIvate jIvatAM mRta samAna banavA icchatA nathI. ame baMne icchIe chIe ke bharata rAjA bane. jyeSTha bhrAtA pitAtulya hoya che. amArA baMnenI AjJAnuM ullaMghana karavuM bharatane mATe yogya nathI." eTaluM kahIne rAme sItA dvArA lAvavAmAM AvelA jaLathI badhA maMtrI tathA sAmaMtonI sAkSIe e ja sthAna para bharatano rAjyAbhiSeka karyo. kekeyIne madhura vacano dvArA sAMtvana ApI rAme, premALa zabdo dvArA bharatane rAja kartavyo samajAvyAM ane temane punaH ayodhyA tarapha prasthAna karavA kahyuM. mAtA tathA anujanA prasthAna pachI rAma-lakSmaNa tathA jAnakI dakSiNa dizAmAM cAlyAM gayAM. pitA tathA pitAtulya bhAI, e baMneno Adeza zirodhArya karIne bharata punaH ayodhyA AvyA. rAjyano padabhAra temaNe AnaMdapUrvaka nahi, paraMtu duHkhita hRdayathI grahaNa karyo. te potAne rAmano sevaka mAnatA hatA. tethI rAmanI amAnata mAnIne teoe rAjyagrahaNa karyuM. For Personal & Private Use Only Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 dazarathanI dIkSA A bAja rAjA dazaratha tathA botera subhaTo munizrI satyabhUti pAse saMyama aMgIkAra karI viziSTa sAdhanAmAM layalIna thaI gayA. potAnA pUjya bhrAtAnA virahamAM duHkhI thayelA bharata arihaMta paramAtmAnI ArAdhanAmAM udyamI banyA. temaNe abhigraha karyo ke- 'jyAre rAmacaMdrajI punaH ayodhyA padhAraze, tyAre huM dIkSA grahaNa karIza." For Personal & Private Use Only Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mi avaMtipradezamAM paropakArI rAma, sImitra ane jAnakIno praveza te tenI zuddha bhaktine kapaTa samajI beTho. teno krodhAgni prajvalita thayo. teNe vajakarNa sAmaMtanI hatyA karavAnA sogaMda lIdhA. eka zrAvaka dvArA vajakarNane A vAtanI khabara paDI. teNe siMhodararAjAne kahevaDAvyuM - mane mithyA ahaMkAra nathI, paraMtu huM niyamathI baMdhAyelo chuM, tethI Apane praNAma karato nathI. A sAMbhaLatAM siMhodara rAjAe dazAMgapurane gherI lIdhuM. tethI prajAjana bahAra na AvavAnA kAraNe A pradeza ujjaDa thayelo dekhAya che." ayodhyAnI sImAothI nIkaLIne cittoDa thaI rAma, lakSmaNa tathA sItAe avaMtI dezamAM praveza karyo. padayAtrAthI sItA ghaNAM thAkI gayAM hatAM. tethI vaTavRkSanI chAyAmAM te badhA vizrAma karavA mATe besI gayAM. cAre dizAomAM vihaMgAvalokana karatAM temane lAgyuM ke A pradeza hamaNAM ja ujjaDa banI gayo che. kutUhalavaza rAme eka vaTemArgune AnuM kAraNa pUchayuM, tyAre teNe kahyuM- "avaMti pradezano siMhodara nAmano rAjA che. teno sAmaMta vajakarNa dazAMgapuramAM rAjya karato hato. eNe prItivardhana munirAja pAse niyama lIdho hato ke arihaMta prabhu tathA nigraMtha sAdhu sivAya anya koIne paNa praNAma karavA nahi. paraMtu sAmaMta rAjA hovAnA kAraNe tene siMhodara rAjAne praNAma karavA paDatA hatA. tethI teNe bhagavAna munisuvratasvAmInI mUrtipara potAnI aMgUThImAM banAvaDAvI. jyAre paNa te sihodara rAjAne namaskAra karato, tyAre tenA netro aMgUThImAM rahelI munisuvratasvAmInI mUrtimAM sthira rahetAM. tethI jyAre te vItarAga prabhune karabaddha mudrAmAM praNAma karato, tyAre rAjA mAnato ke vajakarNa mane ja praNAma kare che. Ano phAyado e thayo ke na to sAmaMtanA niyamano bhaMga thato ke na rAjAnA abhimAnane Thesa pahoMcatI. eka divasa siodara rAjAne A vAstaviktAnuM jJAna thayuM. A sAMbhaLIne rAma, lakSmaNa tathA sItA dazAMgapura AvyAM. lakSmaNane siMhodara rAjAnI sabhAmAM mokalavAmAM AvyA. teoe siMhodara rAjAne kahyuM - "he rAjana ! Apano sAmaMta vajakarNa abhigrahanA kAraNe ApanA samakSa natamastaka thato nathI. tethI rAjA bharatano saMdeza che ke Apa krodha na karo." bharatano saMdeza sAMbhaLatAM siMhodara rAjA krodhita thayA, emaNe uMcA svaramAM kahyuM- "vajakarNano pakSapAta karavAvALo A bharata koNa che ? te huM jANato nathI ane je teno saMdezavAhaka banIne mArI samakSa AvavAnuM duHsAhasa karI beTho che, e mUrakhane paNa huM jANato nathI. rAmanI sAme siMhodara rAjAne baMdI banAvIne lAvatAM lakSmaNa For Personal & Private Use Only Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 A sAMbhaLIne lakSmaNa kopAyamAna thayA. potAnA dAMta bhIMsIne teo bolyA- "he mUrakha ! atyAre huM mArA rAjAno dUta banIne tAruM sanmAna karI rahyo hato. paraMtu tuM sanmAnane yogya nathI. ubho thA ! huM tane yuddha mATe AhvAna karI rahyo chuM. sAvadhAna..!" lakSmaNanA AvAnano svIkAra karI siMhodare sainya sahita tenA para AkramaNa karyuM. lakSmaNa potAnA bAhubaLathI hastionA AlAna staMbhane kamalanI dAMDInI jema ukheDI tenAthI zatruo para prahAra karavA lAgyA. jotajotAmAM saMpUrNa senA hatavIrya ane hatotsAhI banI gaI. eka ja chalAMga mArIne lakSmaNatenA hAthI para savAra thaI gayA. siMhodara rAjAnI garadanamAM tenuM uttarIya vastra bAMdhIne tene pazunI jema potAnA bhrAtAnI samakSa laI AvyA. rAmacaMdrajIne jotAM ja siMhodararAjAe vinamra banIne temane praNAma karyA tathA kSamAyAcanA karI. rAme rAjA vajakarNa tathA rAjA sihodaranI saMdhi karAvI. rAjA sihodare potAnuM aDadhuM rAjya vajakarNane ApyuM. e pramANe A baMdhubelaDIe niHsvArthabhAvathI sAdharmika ane dharmaniSTha evA vajakarNane sahAya karI. vajakarSe ATha kanyAo tathA siMhodare traNaso kanyAo lakSmaNane ApavAnuM nakkI karyuM. lakSmaNe temane AzvAsana ApyuM ke ayodhyA punarAgamananA samaye teo cokkasa A traNaso ATha (308) kanyAonuM pANigrahaNa karaze. tyAra pachI teo malayAcalanI dizAmAM AgaLa cAlyA. gokIrNa yakSa dvArA sevA www.jar dillIya sAkariyA I | 97 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAma, lakSmaNa, sItA tyAMthI nIkaLIne aneka gAma ane nagara vaTAvatAM eka moTA vanamAM AvI pahoMcyAM. varSARtuno AraMbha thavAthI eka vizALa vaTa vRkSanI nIce rokAI gayAM. tyAM ibhakarNa nAmano yakSa raheto hato. rAmanuM rUpa, tejasvitA joIne tenA manamAM bhaya utpanna thayo. tethI te gokIrNa pakSanI pAse pahoMcyo. gokIrNa yakSa avadhijJAnI hato. tethI te A puNyazALI ane parAkramI baMdhubelaDInI vizeSatAo tathA temanuM Agamana jANato hato. vanamAlAne AtmahatyAthI mukta karatA lakSmaNa eTaluM kahIne te gaLAmAM phAMso nAMkhIne laTakavA lAgI. e prArthanA sAMbhaLIne lakSmaNa bolyA- "he Aryo ! evuM duHsAhasa karo. zuM Apa jANatA nathI ke AtmahatyA mahApApa che. huMja telakSma che, jene Ape pasaMda karyo che." teoe phAMso toDIne rAjaputrIne 6 parathI nIce utArI. gokIrNa yakSe vasAvelI nagarI gokIrNa yakSe potAnI devika zaktino upayoga karIne eka ja rAtrimAM aDatAlIsa gAu lAMbI ane chatrIsa gAu pahoLI eka nagarI vasAvI, ane tenuM nAma 'rAmapurI" rAkhyuM. gokIrNa yakSanI vinaMtI sAMbhaLIne rAmacaMdrajIe tyAM cAturmAsa vItAvyuM. cAturmAsa pUrNa thatAM gokIrNa yakSe rAmane svayaMprabha hAra, lakSmaNane ratnajaDita kuMDaLanI joDa tathA sItAne cUDAmaNi ane vINA bheTa svarUpe ApyA. cAturmAsa pachI teo AgaLa cAlyAM. vana pasAra karatAM traNeya saMdhyAnA samaye vijayanagaranI sImAnI bahAra AvelA eka udyAnamAM moTA vRkSanI nIce rahyA. te nagaranA rAjA mahIdhara ane rANI indrANInI vanamAlA nAme eka putrI hatI. zaizavakALathI lakSmaNanA rUpa, guNa tathA parAkramanI prazaMsA sAMbhaLIne te manomana lakSmaNane potAno pati mAnavA lAgI. dazarathanI dIkSA tathA rAma-lakSmaNa ane jAnakInA vanavAsanA samAcAra sAMbhaLIne rAjA mahIdhara duHkhI thayA. tethI teoe caMdranagaranA rAjA vRSabhanA suputra surendra sAthe potAnI kanyAnuM lagna nakkI karyuM. A sAMbhaLIne vanamAlAe AtmahatyA karavAno nirNaya karyo. rAtrinA samaye te rAjyanI sImAnI bahAra e ja udyAnamAM AvI ke jyAM rAma, lakSmaNa ane sItA ArAma karI rahyAM hatAM. vaTavRkSa upara caDIne eNe potAnA uttarIya vastrathI gaLAno phAMso banAvI tene vaTavRkSanI zAkhA sAthe bAMdhI dIdho. e samaye rAma tathA sItA nidrAdhIna hatAM. paraMtu lakSmaNa jAgI rahyA hatA. prAtaHkALeteoe saMpUrNahakIkatarAmacaMdrajInekahI. rAjAmahIdhara potAnI putrIne zodhatAM zodhatAM tyAM AvI pahoMcyA. AgaMtukone joIne teone lAgyuM ke te cora che. tethI teoe rAma-lakSmaNa para AkramaNa karyuM. temanuM parAkrama joIne rAjA samajI gayA ke A baMne koI sAmAnya yuvaka nathI. tethI temaNe yuvakone temano paricaya pUchyo. jyAre temane khabara paDI ke A yuvAno rAma ane lakSmaNa che, tyAre temaNe hAtha joDIne potAnI putrIno svIkAra karavAno lakSmaNane anurodha karyo. rAjA mahIdhare teone potAnA mahelamAM bolAvIne temanuM sanmAna karyuM. thoDAMka divasa mahelamAM rahIne rAme javA mATe rAjA pAse rajA mAMgI. vanamAlAe vanadevatAne prArthanA karI- "he vanadevatA....! A janmamAM to huM lakSmaNanI patnI na banI zakI, paraMtu have pachInA bhavamAM lakSmaNa ja mArA pati thAo, evuM mane varadAna Apo." For Personal & Private Use Only Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vanamAlAne lakSmaNe ApeluM vacana lakSmaNa paNa javA mATe taiyAra thaI gayA. tyAre vanamAlAe kahyuM- "he prANanAtha.....! ATaluM duHkha bhogavyA pachI Apa muja abhAgaNIne maLyA cho. have huM Apano viraha sahana karI zakIza nahi. huM anugAminI banavA mAMgu chuM. Apa mArI sAthe lagna karI mane ApanI sAthe laI jAo.'' lakSmaNa bolyA- 'atyAre huM mArA bhAI-bhAbhInI sevAmAM tatpara chuM. jo tuM mArI sAthe rahIza, to na huM mArA vaDIlo pratye sevakadharma bajAvI zakIza ke na to patidharma. e rIte to mArA bhAIbhAbhI tathA tArA para ema traNeya para anyAya thaze. tethI tuM ahIM ja rahe. jyAre mArA bhAI iSTa sthAna prApta karaze, tyAre huM avazya tane levA mATe ahIMyA AvIza. jo huM vacana bhaMga karuM, to mane rAtribhojananuM pApa lAge.'' zAstromAM rAtribhojanane mahApApa tathA narakanuM dvAra kahevAmAM AvyuM che, te A prasaMgathI spaSTa rIte samajI zakAya che. For Personal & Private Use rAma, lakSmaNa tathA sItA pharatAM pharatAM vaMzazalya parvatanI taLeTImAM vaselA vaMzasthala nagaramAM AvyA. tyAM rAjAthI laIne sAmAnya prajA sudhInA badhA bhayabhIta dekhAI rahyA hatA. rAme A viSayamAM eka puruSa sAthe carcA karI, tyAre jANavA maLyuM ke chellI traNa rAtrithI parvata parathI bhayaMkara avAjo saMbhaLAI rahyA hatA. AthI gabharAyelA loko anya sthAna para rAtri vyatIta karIne savAre pAchA AvI jatA hatA. rAma, lakSmaNa, sItAe parvatArohaNa karyuM. parvatanA zikhara para temane jayabhUSaNa tathA kulabhUSaNa muninA darzana thayA. e traNee munionI sAme gIta - nRtya Adi karIne bhakti karI. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SAKARIYA rAma-lakSmaNavaDa upasargonuM nivAraNa sUryAsta pachI anaMgaprabha nAmano vyaMtara deva e sthAna para Avyo. teNe upadravano AraMbha karyo. rAma tathA lakSmaNe teno sAmano karyo. temanuM asahya kSatriyateja joIne te tyAMthI nAsI gayo. baMne munione kevaLajJAnanI prApti thaI. devoe tyAM AvIne kevaLajJAnano mahotsava ujavyo. vaMzasthalanA rAjA sUprabha paNa tyAM padhAryA. teoe rAmano Adara-satkAra karyo. te parvata para arihaMta prabhunuM caitya banAvyuM. tyArathI vaMzazailya parvata ''rAmagiri'' e nAmathI prasiddha thayo. rAmagirithI nIkaLIne rAmacaMdrajI, lakSmaNa tathA sItAe daMDakAraNyamAM praveza karyo. jaTAyu sAthe milana trigupta muninuM rAma vagerene pravacana A traNe jaNAe daMDakAraNyamAM mahAgirinI eka guphAmAM potAnuM kAmacalAu raheThANa banAvyuM. eka divasa trigupta ane sugupta nAmanA be cAraNa munio AkAzamArge mAsakSamaNa tapanA pAraNA mATe tyAM padhAryA. rAma, lakSmaNa tathA sItAe temane vaMdana karyA. munie pravacana ApyuM. pachI gocarI vahorAvIne temaNe supAtra dAnano lAbha lIdho. 16 te samaye svargalokanA devoe prasanna thaIne ratno ane sugaMdhI jaLanI vRSTi karI. te ja vakhate kaMbudvIpanA vidyAdharonA rAjA ratnajaTI tathA be anya devoe paNa prasanna thaI rAmane ghoDAo sAthe uttama ratha Apyo. sugaMdhita jaLanI vRSTithI akaLAI gayeluM eka bImAra pakSI pAsenA jhADa uparathI nIce utaryuM. muninA darzana thavA mAtrathI tene te samaye jAtismaraNa jJAna thayuM. te bebhAna thaIne nIce paDI gayuM. sItAe tenA zarIra upara ThaMDA pANIno chaMTakAva karyo. bhAnamAM AvatAM ja teNe muniono caraNasparza karyo. munionI sparza-auSadhi nAmanI labdhithI te roga mukta thaI gayuM. tenI pAMkho kaMcanavarNI ane mAthA upara ratnonA aMkurA jevI jaTA thaI gaI. AthI tenuM nAma jaTAyu rAkhavAmAM AvyuM. rAme munione pUchyuM- "AvuM mAMsAhArI pakSI For Personal & Private Use Only www.jainellbrary.org P Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 ApanA caraNomAM AvatAM ja zAMta kaI rIte thayuM ?'' tyAre munirAje te pakSInA pUrvabhavanI kathA kahI. te sAMbhaLatAM ja pharIthI jaTAyue muninA caraNomAM paDI praNAma karyA. pachI muninI dharmadezanA sAMbhaLI mAMsa ane rAtribhojana tyAganA paccakkhANa lIdhAM. munie rAmane kahyuM''AjathI A pakSI tamAruM sAdharmika thaI gayuM che. tethI tenI sArasaMbhALa rAkhavAnI pharaja tamArA mAthe rahe che.'' ATaluM bolIne munio AkAzamArge cAlyA gayA. rAma, lakSmaNa ane sItAe jaTAyune potAnA rathamAM besADI AgaLa prasthAna karyuM. 17 rAvaNanI bahena zUrpaNakhAnA lagna khara nAmanA rAjA sAthe thayA hatA. temane zaMbUka ane suMda nAmanA be putro hatA. potAnA pitAnI IcchA viruddha zaMbUka daMDakAraNyamAM sUryahAsa khaDganI sAdhanA karavA gayo hato. A sUryahAsa khaDganI siddhi bAra varasa ane sAta divasa sudhI vAMsanI jhADIvALI guphAmAM UMdhA laTakIne sAdhanA karavAthI ja prApta thAya che. zaMbUke bAra varasa ane cAra divasanI sAdhanA pUrNa karI. have sAdhanA siddha thavAmAM phakta traNa ja divasa bAkI rahyA hatA. A sAdhanAne lIdhe AkAzamAM sUryahAsa khaDga pragaTa thayuM. 3 divasa pachI te khaga tene prApta thavAnuM hatuM. sItAnuM apaharaNa vAMsanI jhADImAM lakSmaNavaDe kapAyelI zaMbUkanI garadana vanakrIDA karatAM karatAM lakSmaNa te sthaLa pAse pahoMcyo ke jyAM zaMbUka sAdhanA karI rahyo hato. tyAM cAre dizAmAM kiraNo phelAI rahyAM te hatAM. te kiraNothI vyApta sUryahAsa khaDragane jotAM ja temanA manamAM kautuka jANyuM. Ama paNa navuM zastra jotAM ja kSatriyanA manamAM te meLavI teno prayoga karavAnI tIvra icchA utpanna thAya, te svAbhAvika che. lakSmaNe khaDga potAnA hAthathI upADyuM ane pelI vAMsanI jhADIvALI guphA upara tenAthI prahAra karyo. prahAra thatAveMta DALI upara laTakI rahelA zaMbUkanuM mAthuM dhaDathI juduM thaIne nIce paDyuM. Ja jaTAyunA pUrvabhava mATe vAMco pariziSTa - 4 For Personal & Private Use Only Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAthA vinAnuM dhaDaDALI upara laTakatuM jotAM lakSmaNajI gabharAIne bolyA- "are..re..! mArA hAthathI koI niraparAdhI puruSanI hatyA thaI gaI. mArA AvA khoTA kAma mATe mane dhikkAra ho....!'' AvI rIte AtmaniMdA karatAM karatAM te potAnA bhAI pAse gayA ane badhI hakIkata temane jaNAvI. rAme khaga jotAM ja kahyuM - "A to sUryahAsa khaga che. A sthaLa upara jarUra koI sUryahAsa khaDjhanI sAdhanA karI rahela haze. tenI hatyA tArA hAthe thaI. teno uttara sAdhaka paNa ATalA najIkamAM ja hovo joIe." 47 potAnA putra zaMbUkanI sAdhanA pUrI thavAmAM phakta traNa ja divasa bAkI rahelA che. traNa divasa pachI te eka prakhara parAkramI kahevAze, evuM vicArIne zUrpaNakhA ghaNI khuza thaI rahI hatI. traNa divasa pahelAM ja te badhI pUjAnI sAmagrI tathA khAvA pIvAnI sAmagrI laIne te sthaLa upara pahoMcI ke jyAM saMbUkanI sAdhanA cAlatI hatI. tyAM pahoMcatAM ja potAnA putranuM kapAyeluM mAthuM joIne te khUba hebatAI gaI ane AkraMda karavA lAgI, tyAM AgaLa koInA paDelAM pagalAM joI te anusAre lakSmaNa pAse pahoMcI. zUrpaNakhAnuM lakSmaNa pAse AvavuM. tyAM rAmanuM jAjvalyamAna rUpa ane suMdaratA joI te vimAsaNamAM paDI gaI ane rAmane tenI sAthe lagna karavA Agraha karavA lAgI. tyAre rAme kahyuM - mArA lagna to thaI gayA che, mArI patnI sItA mArI sAthe ja che, tethI tuM mArA nAnA bhAIne tArI sAthe lagna karavA samajAva.'' jyAre te lakSmaNa pAse gaI, to temaNe javAba Apyo - ''tame prathama mArA vaDIla bhAI pAse lagna mATenuM kahevA gayA, tethI tame bhAvathI mArA bhAbhI thayAM. mArA mATe pUjya gaNAo. mATe huM ApanI vAtano svIkAra kevI rIte karI zakuM ?'' * LAi // roomreli For Personal & Private Use Only Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 IP SONT 29/9/99 For Personal & Private Use Only lakSmaNa sAthe khara AdinuM yuddha vivAha mATenI potAnI vAtano asvIkAra ane putrano vadha thavAthI krodhita thayelI zUrpaNakhA potAnA pati pAse pahoMcI. temane putranI hatyA thaI hovAnI kathanI saMbhaLAvI. kopAyamAna thayelA khara rAjA caudahajAra vidyAdharonI senA laIne ke yuddha karavA mATe AvyA. lakSmaNe rAmane sItA pAse ja rahevAno Agraha karyo ane potAne laDavA javA mATe rajA ApavA vinaMtI karI. rAme tene rajA ApatAM kahyuM- ''laghu baMdhu ! tAro vijaya thAo. A phakta mArA AzIrvAda ja nahi, paraMtu mAro pUrepUro AtmavizvAsa paNa che. chatAM paNa kadAca tArA upara koI jAtanuM saMkaTa AvI jAya, to tuM phakta siMhanAda karaje. te sAMbhaLI huM tatkALa tArI madada karavA mATe doDayo AvIza.''yuddhabhUmimAM jaIne lakSmaNa ekalA hAthe cauda hajAra vidyAdharo sAthe laDavA lAgyA. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zUrpaNakhAnuM rAvaNa pAse javuM potAnA patinA pakSane majabUta banAvavA ane potAnA putranI hatyAnuM vera vALavA zUrpaNakhA laMkA pahocI. potAnA bhAI rAvaNa samakSa jaIne teNe kahyuM- 'daMDakAraNyamAM AvI caDhela rAma ane lakSmaNe ApanA bhANeja zaMbUkanI hatyA karI che. tethI cauda hajAra sainikone sAthe laI tamArA banevI, ekalA lakSmaNa sAthe yuddha karI rahyA che. chatAM paNa te lakSmaNa hajI hAryo nathI. vinItAputra garUDa jevI rIte sarponA jhuMDano kSaNa mAtramAM nAza kare che, tevI ja rIte amArA sainikonA daLanote nAza karI rahyo (I/C (L karI teno moTo bhAI rAma to potAnA baLa upara mustAka che. nAnA bhAInA parAkramathI ghamaMDamAM Avelo te, suMdaratAthI bharapUra evI sItA sAthe bIjA sthaLe vilAsa karI rahyo che. traNe lokamAM ati suMdara evI A sItA tribhuvanamAM parAkrama karanArA phakta mArA bhAI mATe ja janmela che. jo kadAca tene tamArI banAvI na zako, to tamArA AvA artha vagaranA jIvana upara phITakAra che. tethI he bhrAtAzrI ! tame koI paNa jAtanuM chaLakapaTa karIne AvI ajoDa sItAne meLavI lyo." For Personal & Private Use Only Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 DILIP SONI 30-12-2000 For Personal & Private Use Only Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ COLLE potAnI vahAlI bahenanI vAto sAMbhaLI rAvaNanI kAmavAsanA uttejIta thaI. te turaMta uThIne potAnA puSpaka vimAnamAM besI daMDakAraNya Avyo. tyAM sItAnI bAjumAM kSatriya-tejathI zobhatA evA zaktizALI rAmane joyA. agnine joIne jaMgalano vAgha jema bhayathI AkuLa vyAkuLa banI jAya che, evI ja rIte rAvaNanuM kALajuM asIma parAkramavALA rAmane jotAM ja kaMpavA lAgyuM. thoDAMka aMtare jaIne teNe avalokana vidyAnuM smaraNa karyuM. te vidyA tatkALa tenI sAme pratyakSa thaI. rAvaNe potAno vicAra jaNAvyo - "huM A sItAnuM apaharaNa karavA icchuM chuM, temAM tame mane madada karo.'' vidyAe rAvaNane kahyuM''rAme lakSmaNane kahyuM che ke koI vakhate bhayaMkara Apatti AvI jAya, to siMhanAda karaje, to huM tArI madade AvI pahoMcIza. Ama rAmane ahIMthI dUra karavA mATe siMhanAda karavo paDaze, to ja sItAnuM apaharaNa thaI zakaze.'' tyAra pachI rAvaNanA kahevAthI vidyAe jyAre siMhanAda karyo, tyAre te sAMbhaLI rAmane bhramaNA thaI ke ''hAthI jevo pahelavAna mAro bhAI koInAthI hAre tevo nathI, paNa A siMhanAdathI tenA upara koI moTI Apatti AvI gaI hoya, tevuM lAge che. have zuM karavuM ?'' eTalAmAM sItAe kahyuM- "he Aryaputra ! jaldI doDo ane nAnA bhAIne bacAvI lAvo, nahitara pelA cauda hajAra sainiko temanA zarIranA TukaDe TukaDA karI nAMkhaze.'' rAma tatkALa yuddhabhUminI dizA tarapha cAlyA. jatAM jatAM rAmane ghaNAM apazukano thayAM. paNa e saMketone aNadIThA karIne rAma to potAnA nAnA bhAInuM rakSaNa karavA mATe doDyA. rAvaNe kareluM sItAnuM apaharaNa jevA rAmacaMdrajI tyAMthI ravAnA thayA ke tarata ja rAvaNa potAnA vimAnamAMthI utaryo. AMsu sAratI evI sItAne vimAnamAM besADIne ravAnA thayo. sItAnuM raDavAnuM sAMbhaLIne jaTAyu manamAM ne manamAM ja bolyuM "he svAminI ! Apa A mAyAvI rAvaNathI jarA paNa Darazo nahi. huM ekaja kSaNamAM Apane mukta karAvI dauM chuM.'' jaTAyue manomana rAvaNane kahyuM- 'he mAyAvI rAvaNa ! kAyaranI jema eka asahAya abaLA strIne upADIne kyAM laI jaI rahyo che ? khabaradAra...!'' ATaluM kahIne teNe rAvaNa upara humalo karyo. 51 For Personal & Private Use Only Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52. krodhathI lAlacoLa thayelA jaTAyunI svAmIbhakti ajoDa hatI. potAnI aNIdAra cAMca ane paganA nahora vaDe teNe rAvaNanI chAtI cIrI nAMkhI. jema kheDUta haLa vaDe dharatIne kheDI nAMkhe, tevI rIte teNe rAvaNanI chAtI cIrI nAMkhI. chevaTe rAvaNe khaganA prahAra vaDe tenI pAMkha kApI nAMkhI. jethI te jamIna upara paDI gayuM. rAvaNa to baLavAna ane mAyAvI hato ! jyAre jaTAyu to eka mAtra pakSI hatuM. rAvaNanI sarakhAmaNImAM tenI pAse kAMI ja nahotuM. paraMtu sauthI baLavAna evo dharma hato. jaTAyunI mAphaka adharmane rokavA mATe dharmI AtmAoe tenI viruddha laDavuM joIe, jethI temane potAnI pharaja bajAvyAno saMtoSa to maLe ! teoe potAnA sanmArgathI pAchA haTavuM na joIe. evuM kahevAyuM che ke : karavA lAgyo- "huM rAvaNa! AkAzamArge rahetA ane pRthvI para vaselA agaNita rAjAono svAmI chuM. Apa mArI paTarANI banazo, to mAruM jeTaluM svAmitva che, te badhAnI tame svAminI banazo. tethI have tamane zokane badale AnaMda thavo joIe. tamAruM bhAgya atyAra sudhI nabaLuM hatuM. tethI tame Aja divasa sudhI rAmanI sAthe baMdhAI rahyAM. rAme to tamArA rUpane je zobhe, tevuM kAMIka karavuM joItuM hatuM. paNa teNe kAMI karyuM nathI. vAMdho nahi! huM te karI daIza. he devI ! huM tamAro sevaka chuM. tame mane ja tamAro pati mAnajo. jyAre traNa khaMDano svAmI rAvaNa tamAro sevaka banI zake, to vidyAdharonI zuM visAta che ? te badhA ane temanI patnIo tamArA dAsa-dAsIo banaze." AvuM AvuM bolatA rAvaNa sItAjInA pagamAM namI paDyo. paraMtu dharmadhvaMse kriyaalopesvsiddhaantaarthviplve| pRSTena apRSTena vA yatitavyaM nissedhituN|| arthAt dharmano nAza thato hoya, dharmakriyAno lopa thato hoya ke zAstrArthano nAza thato hoya, tyAre koIne pUchyA vagara nirbaLa mANase paNa teno virodha karavo joIe. azakta vyaktie jaTAyunI mAphaka potAnA prANane hoDamAM mUkIne paNa sAmano karavo joIe. ratnajI rAjAno sAmano AkAza mArge jyAre rAvaNanuM vimAna dariyA uparathI pasAra thaI rahyuM hatuM, tyAre sItA karaNa svare he rAma...! he lakSmaNa..! he bhAmaMDala ! evI rIte potAnA pati, diyara tathA bhAInuM nAma laIne kalpAMta karatA hatA. sItAno Avo kalpAMta sAMbhaLIne kaMbudvIpanA vidyAdhara rAjA ratnajaTIe potAnA zastrathI rAvaNa upara humalo karyo. paraMtu rAvaNe potAnI mAyAvI zaktithI tenI badhI vighAo saMharI lIdhI. chevaTe ratnajaTI rAjA bebhAna thaIne nIce paDyo. samudranI ThaMDI havAthI tene jyAre bhAna AvyuM, tyAre te kaMbuparvata upara hato. vimAnamAM beThelo rAvaNa traNa khaMDano svAmI, baLavAna temaja buddhizALI paNa hato. chatAM te viSayasukhane AdhIna hato. tethI te zoka grasta sItAnI sAthe mRdutAthI potAnI samRddhinI vAto For Personal & Private Use Only Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thayo. satI sItAmATetopapurUSano sparza paNajherasarakho hato. tethI potAnA rAme ghAyala thayelA jaTAyune navakAra maMtra paga pAchaLa kheMcI laI krodhe bharAIne teo bolyA- "he nIca ! tuM saMbhaLAvyo. parastrIne meLavavA mathe che. tethI tArA jevA laMpaTano aMtakALadUranathI.'' duHkhanA AvegathI rAma bebhAna thaI bhUmi upara DhaLI laMkAnA rAjyanI sarahada upara aneka sAmaMta maMtrIo temaja paDyA. thoDI vAramAM bhAna AvatAM temaNe cAre bAju najara pheravI, keTalAka khaMDiyA rAkSasa rAjAo rAvaNanuM svAgata karavA AvI pahoMcyA. to temane maraNatola thayeluM jaTAyu najare paDyuM. paropakArI rAme rAvaNanA laMkA pravezanA prasaMge eka utsavanuM Ayojana karAyuM hatuM. tenA kAnamAM navakAra mahAmaMtra saMbhaLAvyo. samAdhipUrvaka mahAmaMtra sAhasika rAvaNe dabadabApUrvaka laMkAmAM praveza karyo. te ja vakhate sItAe zravaNa karatAM karatAM jaTAyue chello zvAsa lIdho. navakAra abhigraha lIdho ke jyAM sudhI rAma ane lakSmaNanA kSemakuzaLanA samAcAra mahAmaMtranA zravaNanA prabhAvathI mRtyu pAmIne jaTAyuno jIva deva na maLe, tyAM sudhI mAre khAvA pIvAno tyAga che. laMkAnI pUrva dizAmAM devaramaNa nAmanuM eka udyAna hatuM, tyAM rAtA azoka vRkSanI nIce trijaTA ane bIjA cokIyAtone sItAnI cokI karavAnuM kAma soMpIne rAvaNa potAnA mahele navaAJ2 mahAmaMtra gayo. Namo arihatA A tarapha jyAre rAma lakSmaNanI madada karavA pahoMcyA, Namo siddhANa tyAre Azcarya pAmatAM lakSmaNe paNo hoipo pUchayuM- "tyAM mArA bhAbhIzrIne ekalA mUkIne Apa ahIM zA Namo uvajjhAyANI mATe AvyA cho ?'' tyAre rAme polANaguo kahyuM - ''priya baMdhu ! tAro DNoparA padoSo siMhanAda sAMbhaLIne mane lAgyuM ke tuM koIka ApattimAM AvI hallo kopoNopa gayo hoIza, tethI tArI madada maMgalANaca savvesi mATe huM ahIM Avyo chuM.' tyAre padamI havaimaMgala / lakSmaNe kahyuM - ''bhrAtAzrI ! meM to siMhanAda karyo ja nathI. paNa jyAre Apa kaho cho ke Ape siMhanAda sAMbhaLyo che, eno artha e che ke ApaNI sAthe koIe banAvaTa karI che. tethI have jaldI mArA bhAbhI pAse javA pAchA pharo, huM hamaNAM ja zatruone harAvIne pAcho AvuM chuM." rAma jaldIthI potAnA sthAne pahoMcyA, paNa tyAM to jAnakI hatAM ja nahi ! Lain Education International of For Personal & Prato Use Only www.ainelibrary.org Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 have rAma jaMgalamAM khUNe-khUNe sItAnI zodhakhoLa karavA lAgyA. pelI tarapha lakSmaNa khara sAthe laDAI karI rahyA hatA. eTalAmAM kharanA nAnA bhAI caMdrodarano putra virAdha potAnI senA sAthe lakSmaNanI madade Avyo. te temane kahevA lAgyo - ''huM virAdha Apano sevaka chuM temaja ApanA zatruono zatru chuM. rAvaNe mArA pitA caMdrodaranuM rAjya paDAvI lIdhuM che, vidyAdhara kharane tyAM adhipati nImyo che'', potAnA zatru virAdhane lakSmaNanI madade Avato joIne khara rAjA kopAyamAna thayo. teNe lakSmaNane paDakAra karyo. lakSmaNe paDakAra jhIlI tenA upara bANanI jhaDI varSAvI. bannenI vacce ghamasANa yuddha thayuM. chevaTe lakSmaNe kSurapra nAmanA zastrathI kharanuM mAthuM kApI nAMkhyuM. yuddhamAM kharano bhAI dUSaNa paNa mAryo gayo. ane yuddha pUruM thayuM. yuddha samApta thatAM ja lakSmaNa potAnI sAthe virAdhane laI rAmanI samakSa gayA. tyAM temane sItAjInuM apaharaNa thayAnA samAcAra maLyA. tethI virAdhe tatkALa potAnA sainikone sItAjIne zodhavA mokalyA. paNa sItAjIno patto lAgyo nahi. tethI teNe lakSmaNane kahyuM- 'Apa mArI sAthe pAtALa laMkA padhAro, tyAM jaIne ApaNe sItAjInI zodha-khoLa karIzuM.'' pAtALa laMkA pahoMcatAM ja tyAMnA pravezadvAra upara kharano putra suMda virAdha sAme laDavA Avyo. paNa sAmA pakSe lakSmaNane jotAM ja te tyAMthI bhAgI gayo. pAtALa laMkAthI bhAgIne te sIdho laMkA pahoMcyo. rAma-lakSmaNe pAtALa laMkAmAM praveza karI rAjakumAra virAdhane tenA pitA caMdrodaranA siMhAsana upara pharIthI besADyo. virAdhane rAjya pAchuM maLatAM te suMdanA rAjamahelamAM rahevA lAgyo ane rAma-lakSmaNa kharanA rAjamahelamAM rahevA lAgyA. 18 be sugrIvanI laDAI cokIdAra dvArA be sugrIvane rokavuM. kiSkiMdhAdhipati vAnaravaMzanA sugrIvanI patnInuM nAma tArA hatuM. tArAnA rUpa upara sAhasagati nAmano vidyAdhara mohita thayo hato. teNe eka divasa pratAraNI vidyAno prayoga karIne sugrIvanuM banAvaTI rUpa dhAraNa karI kiSkiMdhApurImAM praveza karyo. te vakhate asala sugrIva udyAnamAM krIDA karavA gayo hato. A moko joIne pelo banAvaTI rUpadhArI sugrIva tenA rANIvAsamAM javA lAgyo. eTalAmAM udyAnamAM krIDA pUrNa karIne asala sugrIva mukhya pravezadvAra upara AvI pahoMcyo. cokIdAre tene tyAM aTakAvyo. vAnara vaMzanI sthApanA- juo pariziSTa - 5 For Personal & Private Use Only X www.jainellbrary.org Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyArabAda vAlIputra caMdrarazminA manamAM zaMkA thaI. tethI banAvaTI rUpa dhAraNa karelA sugrIvane teNe rANIvAsamAM dAkhala thatAM aTakAvyo. tyArabAda sainikone bolAvavAmAM AvyA. asala sugrIvane paNa tenA sainiko oLakhI zakyA nahi ane senAmAM be vibhAga paDI gayA. tethI asala sugrIve hanumAnajIne potAnI madade bolAvyA. teo paNa baMne vacceno bheda jANI na zakyA. tyAra bAda sugrIve rAmacaMdrajIne saMdezo mokalyo - "jo mane A samasyAmAMthI chuTakAro maLaze, to huM Apano sevaka banIne rahIza ane sItAjInI zodha karavAmAM madada karIza." paropakAra karavA sadAya utsuka rAma kiSkidhApurI padhAryA. baMne sugrIve laDavA mATe paDakAra pheMkyo. baMne sugrIvanI vacce ghamasANa yuddha thayuM, jenAthI pRthvI paNa dhaNadhaNavA lAgI. baMne sugrIvono dekhAva eka sarakho hato. tethI rAmacaMdrajI paNa koI pharaka pArakhI na zakyA. siMhanA jevo parAkramI mAro putra Aje sasalA jevo bIkaNa banI gayo che. Aje ApanI vidhavA bahena ApanA zaraNe AvI che. jo Apa mArA AvA apamAnano badalo lezo, to ja mArA mAryA gayelA pati, putra, diyaro ane sainikonA AtmAne zAMti maLaze." potAnI bahena zUrpaNakhAne dilAso ApatAM rAvaNe kahyuM- "he priya bahena ! zuM tuM rAvaNanA parAkramothI ajANa che ? zastravidyA, astravidyA temaja mAyAvI vidyA uparAMta mArI pAse ajoDa zakti ane buddhi paNa che ! huM traNa khaMDano dhaNI chuM. devo paNa mAruM nAma sAMbhaLatAM DaranA mAryA gabharAI jAya che. mATe he bahena ! tArI sAthe je kAMI aghaTita banyuM che, tethI huM duHkha anubhavuM chuM ane jema bane tema jIthI tArA pati temaja putranI hatyA karavAvALAone yamaloke pahoMcADI daIza." chevaTe rAme potAnA vajAvarta dhanuSyano TaMkAra karyo. TaMkArano avAja eTalo pracaMDa hato ke pelA vidyAdhara sAhasagatinI prasAraNI vidyA DaranI mArI haraNI bhAge, tema nAsI gaI. rAme banAvaTI sugrIvane kahyuM - 'adhama ! pApI ! zuM tuM pArakI strI pratye kAmabhoganI icchA rAkhe che ?'' ATaluM kahIne eka ja bANathI tene vIMdhI nAMkhyo. Ama banAvaTI vezadhArI sugrIvano vadha karI rAmacaMdrajIe asalI sugrIvane kiSkidhApInA rAjasiMhAsana upara besADyo. sugrIva potAnI tera putrIo rAmane paraNAvavA taiyAra thayo. tyAre rAmacaMdrajIe kahyuM - "sauthI pahelAM mAre sItAne zodhI kADhavI jarUrI che, te mATe atyAre bIjI koI kanyAo sAthe mAre lagna karavA eka tarapha sItAjIne meLavavA uThelI viSayasukhanI vAsanA, to bIjI tarapha potAnA banevI ane bhANejanA motathI utpanna thayelA duHkhane lIdhe rAvaNanI uMgha harAma thaI gaI. tethI AkhI rAta paDakhA pheravyA karato hato, paNa uMgha AvatI ja nahotI. tyAre paTarANI maMdodarIe tene pUchayuM- "he svAminAtha ! tame traNa khaMDanA dhaNI hovA chatAM eka sAmAnya mANasanI jema DaghAI jaIne anidrAmAM kema pIDAI rahyA cho ? huM ApanI ardhAginI eTale ke patnI chuM. ApanI AvI mAnasika paristhiti joIne mAruM kALajuM kaMpI rahyuM che. Apa khullA dilathI ApanA mananI vAta mane karo." rAvaNe kahyuM- "traNa khaMDano mAlika hovA chatAM paNa sItAnA hRdayamAM mArA mATe koI sthAna nathI. A vAtathI mArI uMgha harAma thaI gaI che. jo tame sItA pAse jaI tene mArA pratye anurAgavALI karI Apazo, to huM tamAro jIMdagIbhara AbhArI banI rahIza. nathI." khara ane dUSaNanA maraNanA samAcAralaMkAmAM maLatAM ja rAvaNanI patnI maMdodarI ane temanA parivAranI badhI strIo kalpAMta karavA lAgI. vidhavA thayelI zurpaNakhA paNa potAnA putra suMdane sAthe laIne zoka : dekhADavA laMkA pahoMcI gaI. rAvaNa maLatAMveMta te potAnI chAtI kUTatI kuTatI bolavA lAgI - "zatrue mArA patinI hatyA karI, mArA putrane mArI pAsethI chInavI lIdho. mArA dIkarA jevA be diyarone paNa jIvatA na choDyA. mArA patinA cauda hajAra sainikone veravikhera karI kALanA vikarALa jaDabAmAM te badhAnI Ahuti ApI dIdhI. Ape je pAtALalaMkAnuM rAjya mArA putrane ApyuM hatuM, te paNa paDAvI lIdhuM. meM guru bhagavaMtanI samakSa * niyama paNa lIdhela che ke koI paNa strInI icchA viruddha zarIra sukha nahi bhogavuM. jo rAjIkhuzIthI sItA mArI pAse AvIne mane zarIrasukha Apaze, to mArA niyamano koI bhaMga nahi thAya." * eka vAra rAvaNa merUparvata para gayA hatA. tyAM anaMtavIrya muni dezanA ApI rahyA hatA. vaMdanAdi karavA pUrvaka besIne temanI dezanA sAMbhaLI. pachI teNe munizrIne prazna pUchyo - 'mAruM mRtyu kevI rIte thaze?" tyAre munizrIe javAba ApatAM kahyuM hatuM- 'tame prativAsudeva cho, tamAruM maraNa parastrInA kAraNe vAsudevanA hAthe thaze. tyAre rAvaNe emanI pAse niyama lIdho hato- 'huM koI paNa strI sAthe tenI icchA viruddha zarIrasukha nahi bhogavuM." Jan Education International For Personal & Private Use Only Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sItAne samajAvatI maMdodarI potAno pati bIjI strIne bhogave, ema koI paNa strI icchatI nathI. ahIM maMdodarI to satI temaja pativratA nArI hovA chatAM paNa patinA sukha khAtara koI pUrvanA mohanIya karmanA udayathI sItA pAse jaIne kahevA lAgI- "he sannArI ! huM rAvaNanI rAjarANI maMdodarI chuM. Apa dhanyavAdane pAtra cho ! kAraNa ke saMpUrNa jagatanA prANImAtra jenA nAmathI ja gabharAI jAya che, evA ugra parAkramavALA mArA pati rAvaNa, ApanA kAraNe bebAkaLA banI gayA che. jo tame mArA patinA premano svIkAra karazo, to huM kAyama mATe tamArI dAsI banIza." gussAthI lAlapILI thayelI sItAe javAbamAM kahyuM- "kyAM AdarapUrvaka, to kyAreka dhamakI ApIne paNa potAnA premanI lAgaNI mRgendra jevo vanano rAjA ane kyAM lAlacuM evuM ziyALa ! kyAM mArA sItAne batAvavA lAgyo. paNa pativratA strI rajamAtra DagyA nahi. have AdarzadhArI pati AryaputrazrI dazarathanaMdana ane kyAM tAro strIlaMpaTa bIjA upAya tarIke sItAjInA manamAM bhaya pamADavA ghUvaDa, bilADA, pati rAvaNa ! tuM paNa tArA pati jevI ja pApinI che. tAro pati pArakI bhUta, DAkaNa vetAla vagerenAM bihAmaNA rUpo rAvaNe karyA. paNa kSatriya strImAM laMpaTa che ane tuM tenI dalAla banI mArI pAse dalAlI karavA kuLanI nArI sItAjI pahADanI jema aDaga rahyAM. kAraNa ke temaNe hRdaya AvI che. tAruM moDhuM jovuM paNa mahApApa che. atyAre ne atyAre tuM kamaLamAM paMca parameSThine birAjamAna karyA hatA. paMca parameSThI, patideva ahIMthI cAlI jA.'' ane dharma sivAya sItAjInA hRdayamAM bIjI koI vastu mATe jagyA na tyAra pachI vAraMvAra rAvaNa kyAreka rAMka jevA banIne, to kyAreka hato. For Personal & Private Use Only Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 57 hakIkatane apanAvavA mATe taiyAra thato nathI. tethI jJAnIe bhAkhela bhaviSya mujaba ApaNA vaMzano nAza have nizcita che. paNa ApaNe hAlanI paristhitimAM jo sAco puruSArtha karIe, to ApaNA vaMzano vinAza thato TaLI zake tema che." A pramANe vicAra vinImaya karIne bibhISaNelaMkAnA killA uparalaDAInI sAdhana-sAmagrI mUkAvI dIdhI. 19 sItAne hanumAnano sAkSAtkAra rAmanI pAse sugrIva. A tarapha sItAno viraha sahevo rAma mATe ghaNo kaThina banI gayo. lakSmaNa sugrIvanA mahele jaIne tene dhamakAvavA lAgyA- "potAnuM kAma karAvIne have tame bephikara thaI besI gayA cho. tyAM jhADanI nIce beThA beThA rAmane viyogano eka rAvaNa dvArA karAyelA bhayAnaka upasargonI badhI mAhitI jANyA pachI bibhISaNasUryodayathatAMja sItApAse AvIne vinayapUrvaka bolyAhesuzIlaAryanArI! ApakoNacho? konI bhAryAcho? kyAMthI ApanuM ahIM AvavAnuM thayuM ? Apane ahIM koNa laI AvyuM? Apa koI paNa zaMkA rAkhyA vagara mane badhI vAta jaNAvo. huM parastrI mATe bhAI samAna chuM.'' AvI badhI vAto sAMbhaLIne sItAjIe potAnA bALapaNathI laI potAnA apaharaNa sudhInobadhovRttAMtasaMbhaLAvyo. tyArapachI bibhISaNe rAvaNa pAse jaIne kahyuM- "baMdhu!nizcitahave ApaNAkuLanonAzajaNAya che. zuM Apa pelA nimittajJanI kahelI vAta bhUlI gayA ? teNe ApanuM bhaviSya bhAkhyuM hatuM ke- 'dazaratharAjAanejanakarAjAnAbALako ApanA mRtyunuM kAraNa banaze ?'' rAma temanA bhAI lakSmaNa sAthe ahIM AvIne laMkAno nAza karI nAMkhe, te pahelAM Apa sItAjIne sanmAnapUrvaka rAmane pAchI soMpI do." AthI krodhe bharAyelA rAvaNe kahyuM- "he bAyalA! zuM tuMhajI mArA bAvaDAnA baLathI anevIratAthI ajANa che? huM sAma, dAma, daMDa ane bhedanIrIto ajamAvIne sItAne mArI patnI banAvIne ja jaMpIza. ahIMlaMkAmAM AvanArArAma ane lakSmaNanetohuMyamasadane pahoMcADI daIza.' bibhISaNe kahyuM- "vidhinI akaLa kaLA che. nahitara je dazaratha rAjAno meM vadha karyo hato, te hajI jIvato kema rahe? A satya ghaTanA che. zuM teno niSedha karI zakAya tema che ? je banavAnuM hoya te koIthI TALI zakAtuM nathI. e eka acala niyama che. Apa Apano nAza to karazo ja, paraMtu bhaviSyamAM thanArI peDhIo paNa kAyamane mATe niMdApAtra banaze. tethI Apa mArI A vinaMti upara jarUra vicAra karajo." | bibhISaNanI bhAvanApUrNa vinaMti sAMbhaLI na sAMbhaLI karI rAvaNa to sItAne potAnA puSpaka vimAnamAM besADI pharavA mATe nIkaLI gayo. teNe sItAne ramatagamatanAM sthaLo, bAga-bagIcA-udyAna-upavana, jharaNAM, ratnanA parvata, svargalokathI paNa vadhAre AnaMda ApanArAM pramodanAM sthaLo batAvyAM. A badho rAjya vaibhava dekhADavA pAchaLa pote sItAne keTalo cAhe che ane tenA badalAmAM sItA paNa tene cAhe, evI tenI bada dAnata hatI. paNa satI sItAnuM mana rAvaNa pratye leza mAtra paNa AkarSita thayuM nahi. rAvaNanI kAmavAsanAno atireka joIne potAnA kuLanA pradhAnone bhegA karI bibhISaNatemanI sAthe vicAra vinImaya karavA lAgyA- "hekuLapradhAno!jemamithyASTi AtmA sAcA dharmane mAnavA mATe taiyAra thato nathI, tema kAmavAsanAno dAsa banelo evo mAro bhAI rAvaNa satya For Personal & Privaus only Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka divasa varasa jevo jaI rahyo che. ahIM tame AnaMda-pramodathI sukha bhogavI rahyA cho ! zuM tame pahelAM sItAnI zodha karavAnA kAmamAM sAtha ApavAnuM vacana nahotuM ApyuM ? zuM tamArI yAdazakti bahera mArI gaI che? hamaNAM ja ubhA thAo ane mArI sAthe cAlo, nahitara tamArI hAlata paNa pelA sAhasagati vidyAdhara jevI karIne paraloka yAtrAe mokalI daIza.' A sAMbhaLatAM sugrIva lakSmaNanA page paDyA ane mAphI mAMgI. tAbaDatoba tenA sainikone sItAnI zodhakhoLa karavA AjJA ApI. teo dvIpa, sAgara, parvata ane jamInanI aMdara sItAnI tapAsa karavA nIkaLI paDyA. sugrIva pote kaMbudvIpa pahoMcyo. dUrathI sugrIvane Avato joIne ratnajIe vicAra karyo ke zuM rAvaNe mArI vidyAonuM haraNa karI lIdhA pachI have mane mArI nAMkhavA mATe sugrIvane mokalyo haze? ratnajaTInA AvA bhayanuM kAraNa e hatuM ke pahelAM sugrIva rAvaNanA pakSamAM hato. - kSaNavAramAM sugrIva tenI najIka Avyo ane kahyuM- "mane Avato joIne AvakAra ApavA tuM uThIne sAmo kema na Avyo ? gaganagAmI vidyAno jANakAra evo tuM ALasu kema banI gayo che ?" tenA javAbamAM ratnajIe kahyuM - "huM nathI ALasano zikAra banyo ke nathI mArA atithi dharmathI cUkyo. paNa rAmanI patnI sItAnuM apaharaNa karIne jyAre rAvaNa puSpaka vimAnamAM laMkA tarapha jaI rahyo hato, tyAre sItAne mukta karAvavA meM rAvaNa sAthe yuddha karyuM hatuM. temAM rAvaNe mArI badhI vidyAo paDAvI lIdhI. tyArathI mArA upara bhaya ane du:khanuM vAdaLa gherAyeluM che. AvA bhayathI mane kevI rIte chuTakAro maLe, tevA vicArothI huM satata trAsa anubhavuM chuM. te kAraNathI ja huM Apane joIne, uThIne sAme na Avyo, te badala huM kSamA yAcuM chuM." sugrIva ratnajIne rAmanI pAse lAvyo. udAra manavALA sugrIve ratnajaTIne kSamA ApI. pachI tatkALa banne jaNA rAma pAse AvyA. ratnajaTIe rAmane praNAma karyA ane sItAnA apaharaNanI badhI hakIkata kahI. rAma tene AnaMdapUrvaka bheTyA. rAme sItAjInA mananI hAlata jANavA ratnajadIne vAraMvAra prazno pUchyA. teNe paNa sItAjInA krodha, hatAzA ane AkaMdanuM vistArapUrvaka varNana karyuM. sItAjInA apaharaNanA samAcAra maLatAM ja sItAno bhAI bhAmaMDala temaja pAtALalaMkAno adhipati virAdha potapotAnI senAo laIne rAmacaMdrajInI pAse AvI pahoMcyA. rAme sugrIva, bhAmaMDala vagerene pUchyuM- "rAkSasa rAvaNanI laMkApurI ahIMthI keTalI dUra che ?" sainikoe vaLatA javAbamAM kahyuM ke- "laMkA najIka hoya ke dUra, tethI kAMI ApaNuM kAma patavAnuM nathI. kAraNa ke mahAbaLavAna ane mAyAvI rAvaNanI sAme ApaNe badhA taNakhalA jevA chIe. ApaNAmAMthI koI paNa rAvaNane harAvavA samartha nathI. For Personal & Private Use Only Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAme pUchyuM- "jItavAnI ke hAravAnI vAta bAju para rAkho, phakta eTaluM ja kaho ke laMkA kyAM AvelI che ? bAkI rAvaNa sahita tenI pUrI senAne harAvavA mATe ekalo mAro bhAI lakSmaNa samartha che. te ekalo ja sItAne choDAvI lAvavAnuM baLa dharAve che." tarata ja lakSmaNa bolyo- "koNa che e rAvaNa jeNe ziyALanI mAphaka kapaTa karyuM che? kyAM che e rAvaNa, jeNe kSatriya dharmane kalaMkita karyo che ? huM tenuM mastaka kApIne kSatriya dharmane pharIthI ujajavaLa karIza, tyAre ja mane zAMti thaze" jAMbavAnajIe lakSmaNane kahyuM. "jo ke Apa ekalA ja A kArya karavA mATe samartha cho, paraMtu anaMtavIrya munie amane jaNAvyuM che ke je koI mahAnubhAva koTizilAne upADaze, te ja rAvaNane mArI zakaze. e mujaba Apa amArI sAthe cAlI koTIzilA upADIne amane khAtrI karAvo." jAMbuvAnajInI vAta lakSmaNe kabUla karI. teo AkAzamArge koTIzilAnI najIka lakSmaNane laI AvyA. lakSmaNe eka DhephAMnI mAphaka koTIzilAne potAnA hAthe upADI lIdhI. jAMbavAnajI tyAMthI pAchA lakSmaNa sahita kiSkidhApurI AvyA. zucitvaM tyAgitA zauryaM sAmAnyaM sukhaduHkhayoH / dAkSiNyaM cAnuraktizca satyatA ca suhabadguNAH / / arthAt pavitratA, tyAga, zaurya, samatA, dAkSiNyatA, anurAga, satyapaNu A sumitranA guNo che. hanumAnajImAM A badhA guNo eka sAthe samAyelA che. sItAjInI zodha karavA mATe te sarvazreSTha che. tethI Apa emane ja laMkA javAno Adeza karo." hanumAnajIe javAba ApatAM kahyuM - "huM to eka sAmAnya mAnava chuM, paraMtu kapirAja sugrIvane mArA upara gADha sneha che. tethI teo kAraNa vagara mArA vakhANa kare che. temanA lazkaramAM mArA jevA nahi, paNa mArAthI vadhu zaktizALI hajAro cunaMdA sainiko che. chatAM paNa jo Apano hukama che, to huM turata ja laMkA jaIza. Apa kaho, to rAvaNa sahita AkhA rAkSasa vaMzane ApanI sAme ubho karI dauM athavA kuTuMba sahita rAvaNano vadha karI sItAjIne laI AvuM" rAme hanumAnajIne ApelI potAnI vIMTI D. ITI eka vRddha puruSe kahyuM- "yuddhamAM to aneka jIvonA mota ane dhanadolatanI barabAdI thaze, e nakkI che. tethI zakya hoya, teTalI hade yuddhane TALavuM joIe. nItikAronuM kahevuM che ke yuddha zarU karatAM pahelAM eka saMdezo laIne dUtane mokalavo joIe. jo eka saMdezavAhakathI ja matalaba sarato hoya, to yuddha karavAno artha zuM che?" ApaNe paNa eka dUta laMkA mokalIe. te dUta sauthI pahelAM bibhISaNa sAthe carcA vicAraNA kare, kAraNa ke te rAkSasavaMzIya hovA chatAM eka prAmANika mANasa che. te sItAjIne choDI devA mATe rAvaNane barAbara samajAvI zake ema che. kadAcit rAvaNa tenI vAta na mAne, to te ApaNA pakSamAM bhaLI jAya tevI zakyatA che." te vRddha puruSanI sUcanA mujaba sugrIve rAmanI rajA laI hanumAnajIne laI AvavA zrIbhUtine mokalyo. sugrIvano saMdezo maLatAM ja hanumAnajI kiSkidhApurI padhAryA. sugrIve rAmacaMdrajIne kahyuM- "pavanaMjayano putra hanumAna ghaNo baLavAna ane vinayavAna che. ApattinA vakhate teo harahaMmeza mArA mitra thaIne rahyA che. zAstrakAroe sArA mitra mATe kahyuM che ke : For Personal & Private US ON www. rary.org Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | rAme kahyuM- "are hanumAna ! mahAzaktizALI evA ApanA mATe zuM zakya nathI ? paraMtu have Apa laMkA jaIne phakta sItAjInI tapAsa karo. sItA maLe ke tarata ja mArI A vIMTI temane ApIne kahejo- "he bhadre ! ApanA virahathI huM ati duHkhI thaI gayo chuM. he tavaMgI ! huM mAtra tamAruM ja ciMtana karuM chuM. zuM koIno AtmA potAnI kAyAthI judo rahI zake ? to pachI huM paNa ApanA vagara kevI rIte jIvato rahI zakuM ? he cArUzIle ! mAro viyoga asahya thavAthI tuM tArA zarIrano tyAga to nahi kare ne? have mAtra thoDA vakhata mATe tuM tArA manamAM dhIraja rAkhaje. lakSmaNa thoDA samayamAM ja laMkA AvI pahocaze. rAvaNane haNI nAMkhI tamane choDAvaze.' he kapivara ! mane saMpUrNa vizvAsa che ke tame mAruM A kAma avazya karI Apazo. pAchA pharatAM sItAjIno saMdezo lAvo, tyAre jo temano cUDAmaNi tamArI sAthe letA Avazo, to mArA hRdayanA virahano paritApa kaMIka zAMta paDaze.' javAbamAM hanumAnajIe kahyuM- "jyAM sudhI huM pharI pAcho na AvuM, tyAM sudhI Apa ahIM ja rokAjo." tyAra pachI rAmane praNAma karI hanumAnajIe laMkAnI dizA tarapha prayANa karyuM. raste jatAM vacce hanumAnajInA mAtAmaha mahendrarAjAnI mahendranagarI AvI. te jotAM hanumAnajInA manamAM vicAra Avyo - emaNe mArI nirdoSa mAtuzrIne dezanikAla karIne moTo anyAya karyo hato. Aje huMe anyAyano badalo laIza." tethI hanumAnajIe potAnA nAnAjI mahendrarAjA temaja mAmA prasannakIrti sAthe bhISaNa yuddha karI temane harAvIne rAmanI pAse mokalI dIdhA. tyAMthI hanumAnajI dadhimukha nAmanA dvIpamAM gayA. tyAM be munio kAussagga dhyAnamAM sthira thaIne ubhA hatA. temanI najIka ja vidyAsAdhanA karavA mATe Atura evI traNa sukomaLa kumArikAo dhyAnamAM lIna ubhI hatI. te dvIpamAM akasmAtathI moTo dAvAnaLa utpanna thayo. pelA pAMceya tapasvI sAdhako mATe te dAvAnaLa bhayaMkara nIvaDe, tevuM hatuM. hanumAnajIe potAnI vidyAnA baLathI samudranuM pANI lAvI dAvAnaLane zAMta karyo. te ja vakhate pelI traNa kanyAone temanI vidyAo prApta thaI. hanumAnajIe gaMdharvarAja nAmanA te kanyAonA pitAne sainya sAthe rAmacaMdrajI pAse mokalyA ane pote laMkA tarapha ravAnA thayA. dezanikAlanuM kAraNa jANavA vAMco 'eka hatI rAjakumArI' pustaka. SIZIP Sg. A// For Personal & Private Us Only brary.org Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hanumAne AzAlikA vidyAnA mukhamAM karelo praveza potAnA vaMzano nAza na thAya, te mATe bibhISaNe killAnI upara AzAlikA nAmanI vidyAnI sthApanA karI hatI. te kALa rAtri jevI bhayaMkara ane tenI cAre bAjue AganI jvALAo labakArA mArI rahI hatI. bhayaMkara jherIlA sAponI mAphaka phaMphADA mAratI te zakti haMmezA potAnuM moTuM phADIne ja ubhI rahetI hatI. tyAM AvanAra koI paNa mANasane nagarImAMte pesavA detI nahotI. jo bhUlecUke koInagarImAM dAkhala thavAno prayatna kare, to tene te khAI jatI. laMkAnI hada upara hanumAnane teno bheTo thaI gayo. te AzAlikA nAmanI mahAzaktie hanumAnajIne kahyuM- "he vAnara ! tuM kyAM jAya che ? huM bahu bhUkhI chuM. tArA nasIbe tane mAro bhakSya banavA mATe to ahIM mokalyo nathI ne ?'' AvA maheNAM ToNAM vALA zabdo bolatI pelI vidyAe jyAre potAnuM bhayaMkara moTuM kholyuM, tyAre hanumAnajIe, potAnI gadA sAthe tenA moDhAmAM dAkhala thayA. jevI rIte ghanaghora kALAM vAdaLAomAMthI prakAzita sUryakiraNo bahAra nIkaLe, tevI rIte tenuM peTa phADIne hanumAnajIe te mahAbhayaMkara vidyAzaktino nAza karyo. Jalan For Personal & Private Use Only Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ laMkAsuMdarI sAthe hanumAnajInuM yuddha laMkAnA rakSaNa mATe killo banAvyo hato. mATInA ghalAnI mAphaka hanumAnajIe paLavAramAM toDI phoDIne teno bhUkko bolAvI dIdho. killo tUTavAnA avAjathI killAnA rakSaka vajamukhe krodhathI hanumAnajI upara humalo karyo. hanumAne tene eka palakArAmAM mArI nAMkhyo. vajamukhanI putrI laMkAsuMdarI potAnA pitAnA maraNathI ghaNI kopAyamAna thaI. teNe hanumAnajI upara humalo karyo tathA tenA zarIra upara ghaNA gadAnA prahAra karyA. hanumAnajIe eka gadAnA prahArathI tenA hathiyAronA cUrecUrA karI nAMkhyA. acAnaka te laMkAsuMdarInA gussAe zaramanuM sthAna lIdhuM. teNe hanumAnajIne pUchyuM- "he vIra ! Apa koNa cho? mArA pitAnA maraNathI huM nakAmI krodhe bharAI, kAraNa ke mane eka munirAje kaheluM ke tArA pitAne mAranAro tAro pati banaze. mATe he nAtha ! mArA bhAgyodayathI Apa mane maLyA cho. hanumAnajIe sanmAnapUrvaka tenI sAthe gAMdharvavivAha karyo. eTalAmAM sUryAsta thayo. hanumAnajI laMkA tarapha javA ravAnA thayA. - bibhISaNanA mahelamAM hanumAnajI sUryodaya thatAM temaNe laMkAmAM praveza karyo. tyAM sauthI pahelA te bibhISaNanA mahelamAM gayA. bibhISaNe temane jotAM ja Adara satkAra karyo ane mAnapUrvaka temanA AvavAnuM prayojana pUchyuM. tyAre hanumAnajIe kahyuM - "ApanA vaDIla baMdhue satI sItAjInuM apaharaNa karela che. tethI Apane mAro Agraha che ke Apa ApanA bhAIne samajAvo. - - * ... *. * rAjala [STER RE bb69056 EEK . *". * : S80 igU75 ancionatore o f & PrWate Use Only Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che che te ane sItAjIne mukta karAvo. rAmanI patnInuM kareluM A apaharaNa tene A bhava pUratuM ja nahi, paraMtu janmAMtaramAM paNa bhayaMkara du:kha ApanAruM nIvaDaze.' bibhISaNe kahyuM- 'he rAmabhakta ! ApanuM kahevuM pUrNa satya che. meM pote mArA bhAIne A bAbata mATe khUba samajAvela che. paraMtu "vinAne viparIta zuddhiH" temaNe mArI vAta mAnavAno sApha InkAra karyo che. chatAM paNa huM hajI eka vAra tene samajAvavAno pharI prayAsa karIza, kAraNa ke have A eka rAvaNanA ahaMkArano nahi, paNa AkhI laMkAnA astitvano prazna banyo che.''bibhISaNanA mahelamAMthI nIkaLIne hanumAna devaramaNa udyAnamAM gayA. tyAM azoka vRkSanA nIce temaNe sItAjIne beThelA joyA. S DILITUDENTS vikharAIne chUTI gayelI temanI vALanI laTo moM ane gAla upara paDelI dekhAtI hatI. AMkhamAMthI satata vahetAM AMsujANe ke dharatInuM prakSAlana karI rahyA hatA. ekadhArA ekavIsa divasanA upavAsathI temanuM zarIra dUbaLuM ane moDhAnI lAlI phIkI paDI gaI hatI, paraMtu temano aDaga nirdhAra vajanI jema acala hato. AMkho AganI jvALAnI jema roSathI bharelI dekhAtI hatI. DagamagyA vagara eka sarakhI beThelI sItAjI koI yoginI jevI dekhAtI hatI. temanuM dhyAna mAtra rAma tarapha ja kendrita jaNAtuM hatuM. A dRzya joIne hanumAnajI manamAM ne manamAM bolyA- "kharekhara, A to mahAsatI che. AmanA viyogathI rAmacaMdrajIne maraNa samAnaduHkhano anubhava thAya, te svAbhAvika che. A apaharaNanA kukarmathI rAvaNane be rIte sajA thavAnI che, eka to dazaratha putranA hAthe mRtyu ane bIjuM bhavAMtaramAM potAnA bhayaMkara pApakarmanuM phaLa. rAmacaMdrajInI vIMTI joIne Azcarya pAmelA sItAjI ne te pachI hanumAnajIe adRzya thaIne sItAjInA khoLAmAM rAmacaMdrajIe ApelI temanI vITI nAMkhI. vITI jotAM ja sItAjI AnaMdathI pulakita thaI gayA. sItAjInA moDhA upara AnaMdanI rekhAo jotAM ja trijaTAe rAvaNane A samAcAra pahoMcADyA ke- "Aja divasa sudhI sItAnuM mukhAraviMda udAsa ane du:khI dekhAtuM hatuM ! tenA upara Aje acAnaka AnaMdanI lahera dekhAya che. nakkI te have rAmane bhUlI gaI jaNAya che." AvuM badhuM sAMbhaLIne rAvaNe pharIthI maMdodarIne sItA pAse javA kahyuM. rAvaNanI paTarANI satI maMdodarI pharIthI potAnA ja patinI dUtI banIne devaramaNa udyAnamAM gaI. teNe sItAne kahyuM - "rAvaNa to atizaya baLavAna, ghaNA vaibhavavALo ane dekhAvamAM atisuMdara che. tamAruM rUpa ane lAlitya paNa atisohAmaNuM che. durbhAgyathI tame banne eka bIjAnA premathI dUra rahyA cho. Aje ApanuM hasatuM AnaMdathI bharapU mukhaDuM jotAM mane have lAge che ke tamArA baMnenuM nasIba khUlavAnuM che. te pachI tame laMkApatinA premano svIkAra kema karatA nathI ? jo Apa Aje svIkAra karazo, to huM ane mArAthI nAnI bIjI rANIo jIvanabha tamArI dAsIo banI tamArI sevA-cAkarI karIzuM." Jain Education For Personal & Private Use Only Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A badhovRttAMta sAMbhaLIne rAjI rAjI thayelI sItAjIe hanumAnajInA ghaNA Agrahane mAna ApIne potAnA ekavIsa divasanA upavAsanuM pAraNuM karyuM. temaNe hanumAnajIne kahyuM- "A mAro cUDAmaNi je mArA patideve maMgAvela che, te laIne Apa ahIMthI tatkALa ravAnA thaI jAo, nahitara ahIM ghaNI dhAMdhala dhamAla thavAnI zakyatA rahelI che." hanumAnajIe malakAtAM malakAtAM kahyuM- "mAtAjI ! vahAla vaza thaI Apa " A pramANe kahI rahyA cho. hakIkatamAM traNa jagatane jItanAra rAma ane lakSmaNano huM sevaka chuM. rAvaNanI AkhI senA mArI sAme eka taNakhalA jevI che. agara jo Apa mane AjJA karo, to huM rAvaNa ane tenI AkhI senAne harAvIne Apane mArA khabhA upara besADIne mArA svAmI pAse laI jAuM ?" sItAjIe kahyuM- "vatsa! tuM je kahe che, te barAbara che. paNa icchApUrvaka parapuruSano sparza satI strI mATe vyAjabI nathI. tethI Apa jaldI dazarathaputra tarapha prayANa karo, ke jethI teo temano prayatna zarU karI de.' hanumAnajIe kahyuM- 'ApanI AjJA mArA mATe ziromAnya che. paNa haju mane A mUrakha rAkSasavaMzIone, jatAM jatAM mArA baLanuM sAmarthya batAvIne javAnI bhAvanA krodhathI lAlacoLa banelI sItAe jaNAvyuM - "he pApiSTha kALamukhI ! tArA patinuM moMDhuM jovuM to pApa che, paNa tAruM AvuM kadarUpu moM jovuM, e tethI paNa vadhu bhayaMkara mahApApa che. tuM ahIMthI cAlI jA. alpa divasomAM ja tuM mane mArA pati dazarathanaMdana pAse joIza. tArA naNaMdoI kharanI je hAlata thaI hatI, te hAlata have tArA patinI thavAnI che. tArA patinA gaLAmAM jamarAjAno phAMso bAMdhavA have mArA diyaralakSmaNa tatkALa AvI rahyA che.' A rIte sItAthI haDadhUta karAyelI maMdodarI tyAMthI ubhI thaIne potAnA mahela tarapha javA lAgI. tyAra bAda hanumAnajI sItAnI sAme dRzyamAna thayA. baMne hAtha joDIne sthira ubhA rahI bolyA- "he devI ! huM rAmacaMdrajIno sevaka hanumAna chuM. rAmacaMdrajI ane temanA nAnA bhAI lakSmaNajI baMne sukharUpa che. paNa rAmacaMdrajInI hAlata ApanA viyoganA kAraNe ghaNI nAjuka che. rAmacaMdrajInI AjJAthI huM temanA hAthanI vIMTI laIne ApanI zodhakhoLa karato karato ahIM sudhI Avyo chuM. huM have jaladI jaldI ahIMthI pAcho tyAM jaIza. pachI rAmacaMdrajI ane lakSmaNajI senA sAthe zatruono vinAza karavA ahIM padhAraze." A samAcAra sAMbhaLatAM ja sItAjInI AMkhomAMthI AMsu vahevA lAgyA. te bolyA- "he mahAbalI ! Apa koNa cho ? ATalo athAga mahAsAgara Ape kevI rIte oLaMgyo ? lakSmaNa ane mArA prANanAtha have kyAM che? Ape temane kyAM ane kyAre joyA hatA ? teo temano samaya kevI rIte pasAra kare che ?" hanumAnajIe zAMtithI temane javAba Apyo- "huM pavanaMjaya ane aMjanAsuMdarIno putra chuM. gaganagAmI vidyAnA prayogathI huM moTo mahAsAgara oLaMgI zakyo chuM. kiSkilAnagarImAM lakSmaNa sAthe ApanA patideva rahelA che. potAnI mAtAthI vikhUTA paDelA gAyanA vAcharaDAnI jema lakSmaNajI ApanA viyogathI pIDAI rahyA che. rAmacaMdrajI Akho divasa AkAza tarapha tAkI rahelA hoya che. temanA hRdayamAM lezamAtra paNa nirAMta ke sukhacenanI lAgaNI dekhAtI nathI. Apano bhAI bhAmaMDala ane pAtAlalaMkAnoadhipati virAdha potapotAnI senAo sAthe rAmacaMdrajInI paDakhe che. kiSkidhAdhipati sugrIvanI preraNAthI rAmacaMdrajIe mane temanI vIMTI ApIne ahIMyA mokalela che ane Apano cUDAmaNi maMgAvela che. cUDAmaNi joIne temane e vAtanI khAtrI thaI jaze ke huM Apane maLyo hato." PILIPSO C a se Only Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. rAvaNa potAnI jAtane cAre bAju saune jItI lenAro gaNe che. bIjA koIne parAkramI mAnato nathI. tethI have huM tene rAmacaMdrajInA mAtra eka sevakanuM parAkrama kevuM hoya, te batAvato jAuM?'' sItAjIe Apela cUDAmaNi laIne dharatIne dhrujAvatAM dhrujAvatAM te tyAMthI ravAnA thayA. ko vIrasya manasvinaH svaviSayaH ko vA videshstthaa| yaM dezaM zrayate tameva kurute baahuprtaapaarjitm| yadaMSTrAnakhalAMgulapraharaNaH siMho vanaM gaahte| tasminnaiva hata dvipendrarudhiraistRSNAM chinattyAtmanaH / / devaramaNa udyAnamAM bhAMgaphoDa pachI vananA hAthInI jema temaNe devaramaNa udyAnamAM toDa phoDa zarU karI. azoka vRkSa, bakula vRkSa, AMbAnA vRkSa, maMdAravRkSa, kadalIvRkSa vagere aneka jhADone ukheDI ukheDIne veraNa cheraNa karIne temaNe devaramaNa udyAnamAM hAhAkAra macAvI dIdho. rADArADa sAMbhaLIne rAvaNanA rAkSasa cokIdAro tyAM AvI pahoMcyA. temanA hAthamAM mugara hatAM. jyAre te rAkSaso hanumAnajInA zarIra upara prahAra karavA lAgyA, tyAre hanumAnajIe mULa sAthe ukhADela vRkSothI rAkSaso upara vaLato prahAra karyo. parAkramI mANasa bhale zastra vagarano hoya, ekalo hoya ke ApattiothI gherAI gayelo hoya, chatAM te kadApi gabharAto nathI. keTalAka rAkSasa subhaToe rAvaNa samakSa jaIne tene badhI hakIkata jaNAvI. tyAre rAvaNe hanumAnajIne mArI nAMkhavAno potAnA putra akSayakumArane hukama Apyo. baMne vacce dhamasANa thayuM. chevaTe akSayakumArane hanumAnajIe pazunI jema haNI nAMkhyo. pachI teno badalo levA krodhita thayelo teno nAno bhAI indrajitu paNa tyAM Avyo. tenAM badhAM zastro ane Ayudho hanumAnajInI vaja jevI kAyA AgaLa nakAmA gayAM. aMtamAM krodhAvezamAM AvIne teNe hanumAnajI upara nAgapAzano prayoga karyo. kAMIka kautuka batAvavAnA AzayathI hanumAnajI te nAgapAzamAM jANI joIne baMdhAI gayA. pachI sainiko temane rAvaNa pAse pakaDIne laI gayA. rAvaNe kahyuM- "he mUrakha ! zuM tArI buddhi bhraSTa thaI gaI che? rAma ane lakSmaNa to phaLAhArI, malina vastradhArI ane kuTiranivAsI che. te baMne tArA para prasanna thAya, to paNa zuM tane lakSmI Apaze? maMdabuddhi hanumAna!temanA vacano sAMbhaLIne tuM kema tArA prANa gumAvavA taiyAra thaI gayo? tuM mAro sevaka che ane zatruno dUta che, tethI tuM avadhyA che." hanumAnajIe kahyuM- "huM tamAro sevaka kyAre hato? tame mArA svAmI kyArathI cho ? tamArI AvazyakatAnsAra tame amane bolAvatA hatA. tethI ame tamArI sahAya karatA hatA. mArA pitA pavanaMjaye tamane tathA tamArA banevI kharane varuNanA baMdhanamAMthI choDAvyA hatA. varuNanA putronA krodhathI meM ja tamArI rakSA karI hatI. paraMtu have tame sahAyatA mATe yogya nathI, kAraNa ke tame parastrI apaharaNanuM pApa karyuM che. tamArI sAthe vAta karavI paNa mArA mATe pApa che. zuM tamArA parivAramAM evI koI vyakti che, je tamane parAkramI lakSmaNathI bacAvI zake ? rAmanI vAta to dUra rahI." A sAMbhaLIne krodhathI dhrUjatAM rAvaNe garjanA karI eka to tuM amArA zatrupakSamAM gayo che, tethI tuM paNa amAro zatru che, jo ke dUtane mArI zakAto nathI. paraMtu anucita bolavAvALA dUtane daMDa jarUra daI zakAya che. te adhama puruSa ! tane to gadheDA para besADIne laMkAnI galIomAM bhamADavAmAM Avaze.' krodhathI kopAyamAna thayelA hanumAnajIe kamaLanI dAMDInI jema nAgapAzatoDI nAMkhI vidyutagatithI rAvaNanA mugaTa para pagathI prahAra karIne tenA TukaDe TukaDA karI nAMkhyA. atikrodhathI kaMpato rAvaNa, "A adhamane pakaDo... pakaDo... mArI Jain Ercer leeridional For personal & Private Use Only Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66. nAMkho" kaheto rahyo, paraMtu hanumAnajInuM rodra svarUpa joIne koIpaNa rAkSasasainika temanI najIka AvavAnuM sAhasa na karI zakyo. pAdaprahAra karIne laMkAnA suMdara prAsAda, havelIo, jharUkhAone paNa khedAnamedAna karI nAMkhI hanumAnajI kiSkidhApurI pahoMcyA. rAmane praNAma karI temane sItAjIno cUDAmaNi arpaNa karyo. te jotAM ja rAmacaMdrajIno kaMTha gadu-gaTu thaI gayo, jANe ke sAkSAt sItAjI temanI sAme ubhAM hoya. rAma vAraMvAra cUDAmaNine potAnI chAtIe cAMpI rahyA hatA. temaNe hanumAnajIne putranI samAna AliMgana karI mAthe hAtha pheravyo. tyAra pachI hanumAnajIe potAno laMkAyAtrAno rocaka ane romAMcita anubhava badhAne saMbhaLAvyo. yuddha prAraMbha pitAzrInuM apamAna karavAvALA tame zuM karavA mAMgo cho? AnI pahelAM paNa tame asatya bolIne pitAzrIne phasAvyA hatA. have rAmacaMdrajI tathA aneka subhaTo laMkAvijaya mATe ravAnA thaI gayA. rastAmAM velaMdhara nagara AvyuM. tyAMnA rAjA samudra tathA setune sAthe laI rAmacaMdrajI suvelagiri AvyA. tyAMnA zAsaka haMsaratha rAjAno parAbhava karIne tyAM ja rAmacaMdrajIe potAno asthAyI AvAsa banAvyo. dhIre dhIre teo laMkAnI najIka AvI pahoMcyA che, ema jANIne hasta, prahasta, mArIca, sAraNa Adi rAvaNanA subhaTo yuddha mATe sajja thaI gayA. rAvaNe zaMkhanAda karyo. raNaziMgu phUMkAvA lAgyuM. bibhISaNe ziSTAcAra karavAno aMtima prayAsa prAraMbha karyo. te rAvaNanI samakSa jaIne kahevA lAgyA- "he bhrAtAzrI ! parastrInuM apaharaNa dhArmika temaja sAmAjika nItiniyamothI viparIta che. A nIcalI kakSAnuM kRtya A janmamAM kuLano vinAza karaze ane paralokamAM durgatinI paraMparA calAvaze. rAma potAnI patnIne levA mATe sainya sahita padhAryA che. temanuM svAgata karo, Atithya karo tathA sanmAnasahita temane sItA soMpI do. jo tame sanmAna sahita sItAjIne Apazo, to anartha TaLI jaze. paraMtu jo potAnI rAjahaTha para akkaDa rahezo, to pralaya thaze. ApaNA kuLano vinAza thaI jaze. tame to bharI sabhAmAM dazaratha tathA janakano vadha karavAnI pratijJA lIdhI hatI. zuM thayuM ApanI pratijJAnuM? kema pUrNa na thaI ApanI pratijJA ? are ! Apa eTalA buddhihIna cho ke mUrti tathA mAnavanI vacce aMtara paNa pArakhI na zakyA. Apa gayA to hatA dazarathanI hatyA karavA ane karI konI hatyA? mUrtinI.... ahIMyA asatya bolIne amane phasAvyA. atyAre Apa mArA vIra pitAzrInA manamAM rAmano bhaya pedA karavAnI ceSTA karI rahyA cho? huM to mAnuM chuM ke Apa rAmanA pakSamAM cho, kadAcit Apa rAmanA guptacara paNa hoI zako. maMtraNA karavAno Apane koI adhikAra nathI. maMtraNA to Apta maMtrIonI sAthe svarAjanI surakSA tathA zubhakAmanA mATe karavAmAM Ave che. ApanA jevA AptathI to zatru sArA." bibhISaNe kahyuM- "he vatsa indrajit ! huM to zatrunA pakSamAM nathI, paraMtu putranA rUpamAM tuM ja zatru che. tArA pitAzrI kAmAMdha to che ja, paraMtu temane potAnA baLa ane aizvaryanuM mithyA abhimAna paNa che. temanuM samarthana karavAvALo tuM kuLavinAza mATe uttaradAyI banIza. tuM hajI bALaka che. tuM zuM jANe ke tuM keTalA moTA vinAzane nimaMtraNa ApI rahyo che?" pachI teNe rAvaNane kahyuM- "tamArA duSTacaritranA kAraNe tamAruM to patana thaze, paNa sAthe-sAthe tamArA putranuM paNa patana thaze." e sAMbhaLatAM ja rAvaNano krodhAgni prajvalita thayo. teNe potAnuM khalga upADyuM, bibhISaNa paNa bhramara caDAvI hAthamAM eka staMbha laIne potAnI rakSA karavA mATe ubhA thaI gayA. paraMtu kuMbhakarNa tathA indrajite vacce paDIne baMnene zAMta karyA. tyAre rAvaNe kahyuM- "are ! kUtarAo paNa potAnA annadAtAnA upakArone nathI bhUlatA, ane sadA temane vidyAdhara sAhasagati tathA kharano nAza karavAvALA lakSmaNa laMkAmAM zuM na karI zake ? teno kyAreya vicAra karyo che Ape? hanumAnajI to rAmanA sAdhAraNa sevaka che. paraMtu zuM teno prabhAva tathA prakopa tame joyo nathI ? tame IndrarAjAthI adhika dhanavAna cho, paraMtu tamArI laMpaTatAnA kAraNe A badhAno vyaya thaI jaze." rAvaNa kaMI kahe, te pahelAM indrajit kahevA lAgyo'kAkAzrI ! Apa to janmathI ja bhIru tathA kAyara cho. tamArA kAraNe ja amAruM kuLa dUSita thayuM che. zuM Apa vAstavamAM caMDaparAkramI rAvaNanA anuja cho ? indrarAjAne parAjita karIne tenA rAjyane jItanAra mArA For Personal & Private Use Only Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtha Ape che. tuM tArA jyeSTha bhrAtAnA upakArone bhUlI gayo che. tuM to kUtarAthI paNa bhUMDo che.... cAlyo jA ahIMthI, mAre nathI joItI tamArI sahAyatA ke nathI joItI maMtraNA.'' bhAI rAvaNanA AvA kaTuvacana sAMbhaLIne bibhISaNa rAmacaMdrajInI pAse javA nIkaLI paDyA. sainya sAthe bibhISaNane potAnI tarapha AvatA joIne sugrIva Adi subhaTo ciMtita tathA kSubdha thaI gayA. acAnaka vizAla nAmanA vidyAdhare kahyuM- ''rAkSasomAM bibhISaNa dharmAtmA che. sItAmukti mATenA tenA prayatnonA kAraNe atyaMta krodhita thayelA krUra rAvaNe temane kADhI mUkyA che. tethI te rAmacaMdrajInA zaraNamAM AvyA che.'' rAmanI pAse AvatAM ja bibhISaNa rAmacaMdrajInA caraNomAM natamastaka thayA. rAmacaMdrajIe temane AvakAra Apyo. bibhISaNe kahyuM- "potAnA anyAyI bhrAtAno tyAga karIne huM ApanA zaraNamAM Avyo chuM. bhakta sugrIvanI jema huM paNa Apano AjJAkArI sevaka banavA icchu chuM.'' rAmacaMdrajIe temane kahyuM - "yuddhamAM vijayI thayA pachI laMkApurInI lagAma Ape ja saMbhALavI paDaze.'' - 21 rAkSasa subhaTonA vinAzane joIne rAvaNa krodhapUrvaka yuddha karavA lAgyo. rAmacaMdrajInI senAnA subhaTo rAvaNa sAme yuddha karatAM karatAM thAkI gayA. tyAre rAmacaMdrajI rAvaNanI sAme javA lAgyA, paraMtu temane rokIne bibhISaNa rAvaNanI sAme AvyA. tenI sAme yuddha AraMbha thatAM ja rAvaNa bolyo- 'vAha re vIra ! dazarathanaMdana rAme AtmarakSA mATe zuM tane mArI sAme mokalyo che ? tuM rAjadrohI hovAthI vadhya che, paraMtu tuM mAro sahodara che, Aje paNa mArA manamAM tArA pratye prema tathA vAtsalyabhAva jIvita che, tethI huM tAro vadha nahi karuM. kuMbhakarNa, indrajit ityAdi rAkSasa subhaTone zatruoe gherI lIdhA che. paraMtu te kAyara rAmalakSmaNa mATe mAruM eka ja bANa paryApta thaze. Aje huM e baMneno vadha avazya karIza, tethI kuMbhakarNAdi vIra mukta thaI zake.'' bibhISaNe kahyuM- "rAma ApanI sAthe yuddha karavA mATe ja AvI rahyA hatA, paraMtu meM emane rokI lIdhA, kema ke huM pharI ekavAra Apane maLuM tathA A yuddhanI vyarthatA ApanI samakSa pragaTa karuM, evI mArI IcchA che. hajI paNa samaya che. Apa sItAjIne mukta karI do. mane na to mRtyuno bhaya che, na rAjyanI lAlasA che. huM anyAya ane 6 haMsaskrIpamAM eka saptAha rahIne rAma senA sahita tyAMthI laMkA javA mATe ravAnA thayA. teo laMkAnI sImA para pahoMcyA. baMne sainya vacce tumula yuddha thayuM. rAmanA subhaTa nale hastane, nIle prahastane, tathA hanumAnajIe vajodarane mArI nAMkhyA. yuddhamAM aneka subhaTo yamarAjanA zikAra banI gayA. pachI kuMbhakarNa ane sugrIva yuddhabhUmimAM AvyA. sugrIve kuMbhakarNane upADIne bhoMyapara pachADyo. tyAre rAvaNe yuddhamAM praveza karyo. paraMtu indrajit emane rokIne te pote sugrIvanI sAthe laDavA lAgyo meghavAhana bhAmaMDalanI sAthe laDI rahyo hato. indrajit tathA meghavAhana sugrIva ane bhAmaMDalane nAgapAzamAM bAMdhavA lAgyA. rAme mahAlocana devanuM smaraNa karyuM. deve prasanna thaIne rAmane siMhaninAda zakti, musaLa tathA ratha pradAna karyo. lakSmaNane gAruDI vidyA tathA ratha Apyo. lakSmaNane gAruDI vidyAthI yukta joIne ja sugrIva tathA bhAmaMDala nAgapAzathI mukta thaI gayA. rAmanI senAmAM utsAhanuM vAtAvaraNa phelANuM. A yuddhamAM teoe kuMbhakarNa, indrajit ane meghavAhanane baMdI banAvI dIdhA. lakSmaNa ghAyala apakIrtithI bacavA mATe rAmanA pakSamAM gayo chuM. Apa mArA bhAI cho, tethI mArA mATe sadA pUjanIya cho. jyeSTha bhrAtAnI hatyAnA sAkSI banavAnI mArI icchA nathI. jo Apa A kSaNe sItAne mukta karatA ho, to huM A ja kSaNe ApanI pAse AvIne Apano dAsa banIne zeSa jIvana vyatIta karIza. Apane A vAta kahevA mATe ja A sthAna para upasthita thayo chuM, anya koI kAraNa mATe nahi.'' ati krodhanA kAraNe rAvaNanI vivekabuddhi kSINa thaI cUkI hatI. teNe krodhasahita dhanuSya TaMkAra karyo ane bibhISaNanI sAthe yuddhano AraMbha karyo. te rAkSasa sahodaronA prahArothI dharatI dhrUjavA lAgI. have rAvaNe dharaNendra dvArA ApavAmAM AvelI amoghavijayA nAmanI vidyAzaktine dhAraNa karI bibhISaNa upara choDavAnI zarUAta karI. dha-dhak zabdonI sAthe prajvalita thayelI te zakti davAgni jevI bhISaNa hatI. ta-ta avAja karatI A zaktinI agnizikhAo jANe ke tribhuvanane svAhA karavA talapApaDa thaI rahI hatI. ekavAra rAvaNa aSTApadatIrtha para bhakti karI rahyA hatA. acAnaka tenI vINAno tAra tUTI gayo. tyAre teoe potAnA hAthanI nasa temAM lagADI dIdhI hatI. dharaNendradeve tenI bhaktithI prasanna thaIne tene A amoghavijayA vidyA bheTa ApI hatI. For Personal & Private Use Only www.jainellbrary.org Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 . bI rAvaNa ane lakSmaNanuM yuddha bibhISaNanA zarIramAM A zaktine sahana karavAnuM sAmarthyana hatuM. tethI rAme lakSmaNane kahyuM- "he anuja ! ApaNo Azrita bibhISaNa A amoghavijayA zaktinA prayogathI marI jaze, satvara jaIne enI rakSA karo." lakSmaNa tvarita rAvaNanI sAthe yuddha karavA mATe ubhA thaI gayA. rAvaNe tene kahyuM- "huM A zakti tane mAravA mATe choDato nathI, paraMtu rAjadrohI, vaMzadrohI, mAtRbhUmidrohI bibhISaNano vadha karavA mATe choDI rahyo chuM. jo tuM enI rakSA karavA icchato hoya, athavA tenA mATe prANatyAga karavA mAMgato hoya, to tane ja mAravo yogya che.' rAvaNe A rIte lakSmaNanA manamAM bhayanuM nirmANa karavAno prayatna karyo. paraMtu lakSmaNa potAnA nizcaya para aDaga rahyA. aMtamAM rAvaNe lakSmaNa para te pracaMDazakti choDI. bhAmaMDala, sugrIva, nIla, nala, hanumAna tathA anya subhaToe potAnA zastrodvArA te zaktine bhedavAno ghaNo prayAsa karyo. paraMtute badho niSphaLa gayo ane te zaktie lakSmaNanA vakSa:sthaLa para prahAra karyo. tatkAla lakSmaNa mUchita thaI gayA. Adi subhaToe jevuM pANI chAMTyuM, ke tarata ja rAmacaMdrajI hozamAM AvI vilApa karavA lAgyA. tyAM laMkAmAM sItAjI paNa A durghaTanAnA samAcAra sAMbhaLatAM ja behoza thaI gayAM. pANI chAMTatAM te hozamAM AvyAM ane vilApa karavA lAgyAM. eTalAmAM avalokinI vidyAnA jANakAre sItAne Ama kahIne AzvAsana ApyuM ke- "kAle savAre lakSmaNa pharIthI svastha thaI jaze." ahIMyA bibhISaNe rAmane kahyuM- ''A zaktidvArA pIDita manuSya lagabhaga eka rAtri sudhI ja jIvita rahI zake che. tethI enA vaLatA prahAra mATe maMtra taMtrAdino prayoga Avazyaka che.' krodhita rAmacaMdrajIe rAvaNa para AkramaNa karyuM tathA pAMca vAra tene ratha vihIna banAvyo. rAvaNe vicAryuM ke A amoghazaktinAprahArathI lakSmaNa to jIvI ja nahi zake ane potAnA anujanA mRtyuthI vihvaLa rAma te ja rAtre prANa tyAgI deze. tethI yuddha karavAnuM have koI prayojana nathI. eTalAmAM sUryAsta thayo ane rAvaNa pharIthI laMkA pAcho pharyo. eTalAmAM koI rAmasenika eka vidyAdharalakSmaNanI pAse lAvyo. e vidyAdhare kahyuM- "mAro anubhava e che ke bharatanA mAmA droNameghanI putrI vizalyAnA snAnajaLathI A zakti avazya naSTa thaI jaze, kAraNa ke teNe pUrvajanmamAM kaThora tapa karyo hato." A sAMbhaLatAM ja rAmacaMdrajIe bhAmaMDala, hanumAna ane aMgadane ayodhyA mokalIne tyAMthI bharatane sAthe laI kautukamaMgala nagara javAno Adeza Apyo. rAmacaMdrajInI AjJAnA anusAra teo droNameghanI rAjadhAnI kautukamaMgala nagare pahoMcyA ane vizalyAne potAnI sAthe mokalavAnI vinaMtI karI. droNameghane koIka naimittike kahyuM hatuM ke vizalyAnA lagna dazarathaputra lakSmaNa sAthe thaze. tethI teoe satvara vizalyAne teonI sAthe javAnI anumati ApI. zrI rAmacaMdrajInA subhaTa pAchA ayodhyA gayA. tyAM bharatane mUkIne teo rAmanI pAse AvyA. yuddhabhUmimAMthI rAmacaMdrajI potAnI chAvaNImAM pAchA AvyA. bhUmipara paDelA lakSmaNane joIne te svayaM behoza thaI gayA. sugrIva For Personal & Private Use Only Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaktithI ghAyala thayelA lakSmaNane vizalyAe svastha karyA. | vizalyAe lakSmaNane potAnA hAthathI sparza karatAM ja adRzya thaI gaI. vizalyAe lakSmaNano bIjI vAra sparza karyo. tyAra amoghavijayA zaktie lakSmaNanuM zarIra choDI dIdhuM. eTalAmAM pachI gozIrSa caMdana AdithI vilepana karyuM. lakSmaNajInA zarIra para hanumAnajIe tene pakaDI. tyAre teNe kahyuM- "huM prajJapti mahAvidyAnI jeTalA ghA paDyA hatA, te badhA rujhAI gayA, lakSmaNa evI rIte uThyA bhaginI chuM. dharaNendra mane rAvaNane soMpI hatI. mAre rAma-lakSmaNa mAno hamaNAM ja nidrAmAMthI jAgRta thayA hoya! rAmacaMdrajIe temane gaLe sAthe koI vera nathI, paNa mAruM kAma che- je vyakti para mane choDavAmAM lagAvyA. vizalyAnI saMpUrNa hakIkata lakSmaNane kahI. vizalyAnuM hoya, tene zIdhra mRtyunI nagarImAM pahoMcADavAnuM, huM mAruM kAma snAna-jaLa lakSmaNa tathA sarva ghAyala sainiko para chAMTavAmAM AvyuM. yathAyogya karI rahI hatI, paraMtu vizalyAnI tapa-zaktinA sAmarthyane badhA svastha thaI gayA. rAmacaMdrajInI AjJAnusAra eka sahastra kanyAo sahana karavAnI zakti mArAmAM nathI. tethI huM lakSmaNanA zarIrano tyAga sAthe vizalyAnA lagna lakSmaNajInI sAthe saMpanna thayA. karIne jaI rahI chuM. mane javA do." hanumAnajIe tene choDatAM ja te bahurUpI rAvaNanuM lakSmaNa dvArA mRtyu bIjA divase mahAyoddhA lakSmaNane yuddhabhUmimAM joIne ciMtita karazo ane sItAne mArI pAse rahevAnI anujJA Apazo, to tamane rAvaNa bolyo- "have huM kuMbhakarNAdi vIrone kevI rIte mukta karAvI mAruM aDadhuM sAmrAjya tathA traNaso kanyAo ApIza." zakIza ?" rAvaNanA maMtrIoe kahyuM- "svAmin ! have sItAjInI rAmacaMdrajIe kahyuM- "are duSTa dUta !na mane rAvaNanA aDadhA mukti sivAyanA anya koI vikalpa amArI pAse nathI. anyathA sAmrAjyamAM rasa che ane na enI traNaso kanyAomAM, jo tArA svAmI ApanA sahodara kuMbhakarNa tathA ApanA atipriya yuvarAja indrajitnI mArI patnI sItAne mukta karI che, to huM tenA kuLanA lokone mukta mukti asaMbhavita che. jo tame rAmanuM anusaraNa nahi karo, to kuLano karIza." dUte kahyuM- "eka strIne mATe Apa ATaluM moTuM sAhasa kema vinAza nizcita che." rAvaNe temanI avagaNanA karIne sAmaMta nAmanA karI rahyA cho ? amodhavijayA zaktithI lakSmaNa potAnA saubhAgyanA eka dUtane rAmacaMdrajInI pAse mokalyo. dUtane sAma, dAma, daMDa, bhedanI kAraNe ja bacyA che. mArA svAmI pAse evI to aneka zaktio che. nItione anusaravAno Adeza ApavAmAM Avyo. dUte rAmane praNAma zuM Apa ApanA anuja lakSmaNanI bali pharIthI mRtyudevane caDAvavA karIne madhuravANImAM kahyuM- "huM sAmaMta, laMkAdhipati rAvaNano dUta chuM. mATe utsuka cho ?" lakSmaNe krodhapUvarka kahyuM- "zuM ApanA svAmI mArI sAthe rAvaNe kahevarAvyuM che ke jo tame mArA kuTumbIjanone mukta rAvaNane svazakti ane parazaktinuM jJAna nathI ? te ATalI duSTatA For Personal & Private Use Only Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 kema karI rahyo che? tuM jA..... ane tArA svAmIne kaheje- "he pramatta rAkSasa ! dhikkAra che tane, jo dhairya hoya to Ava, yuddha kara. huM lakSmaNa tane yamaloka mokalavA mATe utsuka chuM. he kApurUSa! zuM rAma-lakSmaNanA atula parAkrame tArA aMtarmanamAM eTalo bhaya utpanna karyo che ke have tuM yuddhavirAma karavA mATe vivaza thaI gayo che?' dUte AvIne samasta vRttAMta kahyA bAda rAvaNe pharIthI potAnA maMtrIonI sAthe vicAra-vimarza karyo. teoe pharIthI rAvaNane kahyuM- "jo tame sItAjIne mukta nahi karo, to tamAro tathA samasta rAkSasakuLano vinAza nizcita che." nirAza thaIne rAvaNe bahurUpiNI vidyAnI sAdhanA karavAno nirNaya lIdho. jinAlayamAM jaIne teNe zrI zAMtinAtha bhagavAnanI anekAneka bhAvavAhI stutio dvArA prArthanA karI. pachI te eka ratnazilA para bahurUpiNI vidyAnI sAdhanA mATe hAthamAM akSamALA laIne beTho. maMdodarIe yama nAmanA rAkSasa dvArA ghoSaNA karAvI- ''AjathI be divasa samasta laMkAvAsI dharmasAdhanAmAM lIna rahe, evI rAjAnI AjJA che. jo koI A AjJAnuM ullaMghana karaze, to tene mRtyu-daMDa ApavAmAM Avaze." guptacare A ghoSaNAnovRttAMta sugrIvane saMbhaLAvyo. sugrIve tvarita rAmacaMdrajIne kahyuM- "he kauzalyAnaMdana ! jyAM sudhI rAvaNane bahurUpiNI vidyA siddha thaI nathI, tyAM sudhI teno pratikAra karavo zakya che. sAdhanA siddha thayA pachI ApaNo vijaya azakya che. tethI tenI sAdhanAmAM avarodha nirmANa karavo Avazyaka che. - "zaThaM prati zArca'' eTale ke luccAnI pratye luccAI karavI ja ApaNA mATe yogya che.'' paraMtu rAmacaMdrajIe kahyuM- "rAvaNa kuTila che.... kuTilatA teno svabhAva che, mAro nahi. tenI sAdhanAmAM avarodha ubho karavAnI mArI icchA nathI.'' kirI R rAvaNa dvArA bahurUpiNI vidyAnI sAdhanA | rAmacaMdrajInuM A vacana sAMbhaLIne aMgada Adi subhaTa guptarUpathI rAvaNanA sAdhanA sthAna para pahoMcyA. tyAM pahocatAM ja aMgada bolyo he rAvaNa! zuMrAmanA zauryathI tuM eTalo gabharAI gayo che ke AvuM pAkhaMDa karavA mATe vivaza thayo. are duSTa ! rAmapatnI satI sItAnuM te parokSa rIte apaharaNa karyuM che. have huM tArI patnInuM apaharaNa tArI upasthitimAM ja karI rahyo chuM. tArAmAM sAmarthya hoya, to mane parAjita kara." ema kahIne te maMdodarIno keza-kalApa khecI tene ghasaDavA lAgyo. maMdodarI karuNa rudana karavA lAgI. paraMtu rAvaNa potAnI sAdhanAmAM eTalo magna thaI gayo hato ke teNe potAnuM mAthuM paNa uMcuM na karyuM Ja International Sersonal Use Only Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eTalAmAM potAnA tejathI nabhomaMDaLane prakAzita karatI bahurUpiNI vidyA tyAM upasthita thaI bolI- "he vatsa rAvaNa ! tArI sAdhanA siddha thaI cUkI che. huM prasanna chuM. bola, huM tArA mATe zuM karuM ? huM saMpUrNa jagatane vaza karI zakuM chuM, mArI samakSa rAma athavA lakSmaNa kevaLa nAma mAtra che.." rAvaNe kahyuM- "mAtA ! Apa sarvazaktimAna cho, paraMtu A kSaNe mane tamArI AvazyaktA nathI. Apatti kALe jyAre huM Apane yAda karuM, tyAre mArI sahAya mATe padhArajo. eTalI ja vinaMtI che." "tathAstu' kahIne bahurUpiNI vidyA adRzya thaI gaI. "meM tane aneka vakhata namratApUrvaka samajAvI che. have huM tArA patino vadha karIza ane niyamabhaMga karIne paNa tArA upara baLAtkAra karIza.' rAvaNanuM A bhayabhItapUrNa kathana sAMbhaLIne sItA behoza thaI gayAM. thoDA samaya pachI sItAjI hozamAM AvatAM kahevA lAgyAM, "rAma ane lakSmaNanuM mRtyu thaI gayuM, to huM paNa anazana karIne prANa tyAga karIza." sItAjInI AvI vAta sAMbhaLIne rAvaNa vicAra karavA lAgyo ke- "sItAjIno rAma pratye prema eTalo badho gADha che ke tenuM vismaraNa karI tenA manamAM mArA mATe anurAga nirmANa karavo. e patharALa jamInamAM ropaNI karavA jevuM hAsyAspada kArya thaze. meM to mArA kuLane paNa kalaMkita karyuM che. paNa kAle savAre yuddhabhUmimAM rAma-lakSmaNane baMdI banAvIne laI AvI teone sItA soMpI daIza, to mAruM A kArya dhArmika tathA naitika paNa gaNAze. jyAre aMgada dvArA maMdodarInA karavAmAM AvelA apamAnanA samAcAra rAvaNane maLyA, tyAre eNe aMhakArapUrvaka kahyuM- "A aMgada koNa che ? have thoDAM samayamAM ja tenuM mRtyu thavAnuM lAge che.'' rAvaNa snAnAdithI paravArIne devaramaNa udyAnamAM jaI sItAne kahevA lAgyo For Personal & Private Use Only www.jainelibrary.ord Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 72 SA For Personal & Private Use Only Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PILIPS 3/199 For Personal & Private Use Only bahurUpiNI vidyAthI aneka rAvaNanI sAthe laDatAM lakSmaNa 7 prAtaH kALe uThatAM ja ghaNAM apazukana thayA, chatAM paNa rAvaNa yuddhabhUmi para gayo. tyAM lakSmaNanuM parAkrama joIne bhayabhIta banelA rAvaNe bahurUpiNI vidyAnuM smaraNa karyuM. ekAeka yuddhabhUmimAM pUrvapazcima-uttara-dakSiNa badhI dizAomAM rAvaNanAM rUpo dekhAvA lAgyAM. dareka dizAmAMthI bANavRSTi karatAM aneka rAvaNone joIne rAmanI senA bhayabhIta thaI. lakSmaNa garuDa para savAra thaIne rAvaNonI bANavarSAno pratikAra karavA lAgyA. niraMtara cAlatI temanI bANavarSAe rAvaNane udvigna banAvI dIdho. bahurUpiNI vidyA paNa lakSmaNanA ajoDa parAkrama AgaLa saphaLa na thavAthI rAvaNe prativAsudevanuM cinha sudarzana cakrarUpI aMtima zastranuM smaraNa karyuM. kopAyamAna rAvaNe cakrane havAmAM goLa goLa pheravIne lakSmaNanI dizAmAM pheMkyuM. paraMtu te cakra lakSmaNane pradakSiNA ApIne temanA ja hAthamAM AvyuM. kAraNa ke lakSmaNa svayaM vAsudeva hatA. vAsudeva para sudarzanacakra prahAra karatuM nathI. have rAvaNane naimittikanA kathananuM smaraNa thavA lAgyuM. tyAre bibhISaNe pharIthI ekavAra rAvaNane cetavyuM- ''bhrAtAzrI ! hajI paNa Apa sItAne pAchI soMpI do, to Apano vinAza nahi thAya.'' paraMtu aMhakArI rAvaNe kahyuM- 're duSTa ! cakra niSphaLa gayuM, to zuM thayuM. huM mArA eka ja muSTiprahArathI lakSmaNane haNI nAMkhIza.'' lakSmaNe tatkSaNe cakrane gati ApIne rAvaNanA vakSaHsthaLa para pheMkyuM. te tejasvI cakrae rAvaNanI chAtI cIrI nAMkhI. vizALa vRkSanI jema rAvaNa dharAzAyI thaI gayo. rAmasenAe jayanAda karyo. svargamAMthI devoe lakSmaNa para puSpavRSTi karI. mRtyu pachI rAvaNano jIva cothI nArakImAM gayo. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kuMbhakarNa AdinI dIkSA anityAni zarIrANi, vibhavo naiva shaashvtH| nityaM sannihito mRtyuH, kartavyo dhrmsNcyH|| zarIra anitya che, kyAre vyAdhigrasta thaI jAya teno koI bharoso nathI. vaibhava-saMpatti-sattA zAzvata nathI. mRtyu haMmezA pAse ubhuM che. mATe dharmano saMcaya karavo joIe. potAnA bhAIne dharAzAyI thatAM joIne bibhISaNa zokAvegamAM AvIne AtmahatyA karavAnA ja hatA. paraMtu rAme bibhISaNanA hAthamAMthI kaTAra chInavI lIdhI. vilApa karatI maMdodarInI sAthe bibhISaNa rAvaNanA zabanI pAse gayA. rAma ane lakSmaNe temane AzvAsana ApIne kahyuM ke- "yuddha to kSatriyono dharma kahevAya che ane bhIratA adharma che. ApanA bhrAtA yuddha karavAnI icchAvALA hatA, temanuM vIramaraNa thayuM che, kAraNa ke aMtima kSaNa sudhI te vIratApUrvaka yuddha karatA hatA. jyAre be kSatriyonI vacce yuddha thAya che, to koI ekanuM mRtyu nizcita hoya che. paraMtu je kharo kSatriya hoya che, te vIratApUrvaka yuddha kare che ane vIratApUrvaka vIragati meLave che. vIragati pAmavAvALA kSatriyanI prazaMsA devo paNa kare che. evI lokokti che. rAvaNanuM mRtyu vIrocita kahevAya che. tethI zoka karavo anucita che. have tenI aMtyeSTitathA uttarakriyA karo." Ama kahIne rAmacaMdrajIe kuMbhakarNa, indrajita, meghavAhana Adi rAvaNasenAnA subhaTone baMdhanamukta karyA. mRtyu pachI mAruM zuM thaze ? e viSaya para vicAra karavA mATe ApaNI pAse samaya ja kyAM che? dharatIkaMpathI, pUra AvavAthI, dUrghaTanAthI, bombavisphoTathI agaNita loko mare che, paraMtu ApaNA kaThora hRdayamAM vairAgya jAgRta thato nathI. ApaNe vicAra karavo joIe ke- eka svajananA akALa mRtyuthI jene dIkSA levAnI preraNA maLI, te kuMbhakarNa, indrajitu, meghavAhana tathA maMdodarI keTalA mahAna AtmAo haze. bIjI tarapha ApaNe chIe, je mRtyunuM rodra tAMDava joIne paNa potAnA bhogavilAsane choDI zakatA nathI. netromAMthI anarAdhAra azrudhArA vahevaDAvatAM bibhISaNa, kuMbhakarNa, indrajitu ane meghavAhane gozISa caMdanakarpara Adi sugaMdhI dravyothI rAvaNano agnisaMskAra karyo. aMtyeSTi pachI rAmacaMdrajIe cAreyane kahyuM- 'tame badhA maLIne tamAruM A sAmrAjya bhogavo. amane na to tamArA rAjyanI AvazyaktA che, na to dhananI." tyAre kuMbhakarNAdi vIro ane vIrAMganA maMdodarIe kahyuM- "mRtyu to darekanA jIvananuM eka avibhAjya aMga che. svajananuM akALe mRtyu joIne amArA manamAM vairAgyabhAva jAgRta thayo che. jIvana kSaNika che. mRtyu nizcita che. kevaLa mokSa ja zAzvata che. amArA manamAM have rAjyavaibhavanI koI lAlasA rahI nathI. ame to mokSanI sAdhanA mATe dIkSA aMgIkAra karavA mAMgIe chIe." Aje ApaNe pratyeka kSaNe mRtyuno sAkSAtkAra karIe chIe. dararoja ApaNe koIne koI jANItI-ajANItI vyaktinuM mRtyu joIe chIe athavA tenA viSayamAM sAMbhaLIe chIe. paraMtu ApaNane e nathI samajAtuM ke Aje temanuM mRtyu thayuM che, to kAle ApaNuM thaze - pachI zuM? For Per ainelibrary.org Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kuMbhakarNa AdinI dIkSA kuMbhakarNAdi subhaTonA manamAM vairAgya jAgRta thayo. teTalAmAM kusumAyudha nAmanI vATikAmAM cArajJAnanA svAmI aprameyabala muni padhAryA. temane te ja sthAnapara te rAtre kevaLajJAna prApta thayuM hatuM. tyAre devatAoe harSapUrvaka kevaLajJAna mahotsava ujavyo. rAmacaMdrajI, lakSmaNa, kuMbhakarNAdi temanA darzanArthe AvyA. indrajitu tathA meghavAhane muninI vairAgyapUrNa dezanA sAMbhaLIne temane potAnA pUrvabhavanA saMdarbhamAM prazna pUchyA. kevaLajJAnI munizrIe temanA pUrvabhavanuM saMpUrNa vivaraNa karyuM. potAnA pUrvabhavano vRttAMta sAMbhaLIne temano vairAgya zikhare pahocI gayo. tethI kuMbhakarNa, indrajita, meghavAhana tathA maMdodarIe kevaLajJAnI munizrI aprameyabala pAse dIkSA aMgIkAra karI. . rAmacaMdrajIno laMkA praveza ane ayodhyAmAM punarAgamana sihodara Adi je je rAjAoe lakSmaNanI sAthe potAnI kanyAonA pANigrahaNa karavA mATe vacana ApyAM hatAM, te badhA potAnI kanyAonI sAthe tyAM AvI pahoMcyA. lakSmaNanI sAthe te badhI kanyAonA lagna thayAM. rAma-lakSmaNAdi vIroe mahotsavapUrvaka laMkAmAM praveza karyo. teo tarata ja devaramaNa udyAnamAM gayA. tyAM sItAjIne joIne teo AnaMdavibhora thaI gayA. lakSmaNa, sugrIva tathA hanumAnajIe satI sItAne bhAvapUrvaka namaskAra karyA. tyAMthI nIkaLIne rAma, lakSmaNa, sItA badhA zrI zAMtinAtha bhagavAnanA jinAlayamAM gayA. bibhISaNe uttamottama akSata, puSpa, kesara vagere suMgadhIdravya, miSTAnna, phaLa Adi pUjAdravyonI vyavasthA pahelethI ja karI rAkhI hatI. tyAM pUjA karyA pachI teo rAjamahelamAM gayA. rAjasabhAmAM zrIrAmane siMhAsana para sthApita karIne vinaMtI karI bibhISaNa bolyA- "A rAkSasadvIpa have Apano che. Apa eno svIkAra karo. huM ApanI senAno eka sAmAnya sainika banIne rahIza. mArI icchA che ke Apano rAjyAbhiSeka thAya. tethI Apa A viSayamAM amane anumati Apo." rAme kahyuM- "he bibhISaNa ! zuM tamane yAda che ke mArI senAmAM ApanuM svAgata karatAM meM zuM kahyuM hatuM? meM tamane vacana ApyuM hatuM ke yuddhamAM vijaya meLavyA bAda tame ja laMkAnuM rAjya saMbhALazo. mane lAge che niHsvArtha bhaktibhAvanAnA kAraNe tame bhAvavibhora to nathI banI gayA ne ?'' tyAra pachI zubhamuharta joIne rAmacaMdrajIe bibhISaNano rAjyAbhiSeka karAvyo. abhiSeka pachI te badhA rAvaNanA mahelamAM gayA. viMdhyAcalamAM indrajitu tathA meghavAhana A baMne munione mokSanI prApti thaI. A sthAna megharathanA nAmathI prasiddha thayuM. narmadA nadInA taTa para muni kuMbhakarNane mokSanI prApti thaI. tyAra pachI A sthaLa pRSTarakSita nAmathI prasiddha thayuM. eka divasa dhAtakIkhaMDathI nAradajI ayodhyA padhAryA. rAjamahelamAM jaIne mAtA kauzalyA tathA mAtA sumitrAne maLyA. te baMne du:khI ane ciMtita hatAM. nAradajIe temanA duHkhanuM kAraNa pUchatAM ja teoe rAmanA vanavAsathI laIne vizalyAnA laMkAnI yuddhabhUmimAM javA sudhIno vRttAMta karuNa svaramAM saMbhaLAvyo. teoe AgaLa e paNa jaNAvyuM ke rAma, lakSmaNanA jIvatA hovAnI jANakArI teone na maLavAne kAraNe teo ciMtita che. A sAMbhaLatAM ja nAradajIe teone AzvAsana ApyuM - "tame nakAmI ciMtA karo cho. huM svayaM laMkA jaIne rAma, lakSmaNa, sItAne pAchA ayodhyA laI AvIza.' loko pAsethI laMkAno vRttAMta jANIne nAradajIe rAmanI pAse javAno nirNaya karyo. pan Educa* indrajituM tathA meghavAhananA pUrvabhava mATe vAMco pariziSTa - 6 For Personal & Private Use Only Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120010 PILIP For Personal & Private Use Only www.ainelibrary.org Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ o{(ta (f) /(N T & Ilf|| (( )e / ( has, UTTITUTIFIjll. | laMkAnA atithigRhamAM nAradajInuM Agamana. rAma, lakSmaNa, sItA tathA temanI senAnA sadasyoe cha varSakhuzIthI laMkAmAM vyatIta karyA. nAradajI laMkAmAM padhAryA, tyAre temanuM sanmAnapUrvaka svAgata karI rAme temanA AgamananuM kAraNa pUchayuM. tyAre nAradajIe temanI mAtAonI ciMtAnI jANakArI ApI. nAradajInI vAta sAMbhaLIne rAmacaMdrajIe rAjA bibhISaNane kahyuM - "rAjan ! tamArI bhakti ane AtithyanA kAraNe ame amArI mAtAnuM duHkha paNa bhUlI gayA chIe. chellA cha varSathI ame ahIMyA chIe. amArA viyogamAM emanuM mRtyu na thaI jAya, te mATe amAre ayodhyA pahoMcavuM joIe. rAja! tame evuM na vicAratAM ke tamArA AtithyamAM koI kSati che, mATe ame pharIthI ayodhyA javA icchIe chIe. kharekhara tamArA Atithya ja amane cha varSa sudhI ahIM bAMdhI rAkhyA che." bibhISaNe kahyuM- "ApanI mAtAonuM du:kha dUra karavA mATe Apane ahIMthI sattara javuM anivArya che. paraMtu mAtra soLa divasa Apa laMkAnivAsIone ApanA sahavAsathI vaMcita na karo. A samaya daramyAnamAM mArA zilpIo ayodhyA jaI ene svarga jevI suMdara nagarI banAvaze. pachI Apa padhArajo.'' rAmacaMdrajInA punarAgamananA samAcAra temanI mAtAone ApatAM nAradajIe kahyuM - "du:kha ane nirAzAnI je kALI rAte ayodhyA, ayodhyAnivAsI tathA ApanA hRdayone dIrgha kALa sudhI sukhathI vaMcita rAkhyA hatA, te have tarata ja pUrNa thavAnI che. kevaLa soLa divasa pachI tame rAma, lakSmaNa tathA sItAjInA pharIthI darzana karI zakazo.' A sAMbhaLIne mAtAo atiAnaMdita thaI. kevaLa soLa divasanA alpa samayamAM rAjA bibhISaNanA zilpIoe ayodhyAnI kAyA eTalI ramaNIya banAvI dIdhI ke te sAkSAt kuberanI alakApurIthI vadhu suMdara dekhAvA lAgI. For Personal & Private Use Only Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che rAma vagereno ayodhyAmAM praveza | soLamA divase rAma, lakSmaNa tathA sItAjI laMkAvAsIonI upasthitimAM puSpaka vimAnamAM besIne ayodhyA javA nIkaLyA. bharata tathA zatrudana paNa hAthI para ArUDha thaIne temanA svAgata mATe AvI gayA. kSitija para puSpaka vimAnane joIne ja teo hAthI parathI utarIne jamIna para cAlavA lAgyA. rAma, lakSmaNa tathA sItAjI vimAnamAMthI utaryA. niraMtara vahetI azrudhArAothI bharata tathA zatrune potAnA baMne bhAIo tathA bhAbhInA caraNonuM prakSAlana karyuM. rAme temane daDha AliMgana ApIne vimAnamAM besADyA. AnaMdavibhora tathA rAmadarzanane mATe vyAkuLa nagarajano vizeSa sAja-zaNagAra sajIne ayodhyAnA mArgo para ubhA hatA. teoe rAmacaMdrajInuM harSollAsapUrvaka svAgata karyuM. svarga tathA dharatInA madhura vAdyonA suronI sAkSIe rAma, lakSmaNa tathA sItAno ayodhyAmAM praveza saMpanna thayo. vimAnamAMthI utaratAM ja rAmacaMdrajI sattvara potAnI mAtAnA darzana karavA temanA mahelamAM gayA. For Personal & Private Use Only Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAma Adino mAtAone namaskAra rAma-lakSmaNatathA sItAe mAtAone namaskAra karyA. vizalyA AdinUtanaputravadhUoe paNa sAsuone namaskAra karI temanA AzIrvAda meLavyA. kauzalyAe bhAInI sevA tathA tenA sahavAsa mATe rAjasukhono tyAga karanAralakSmaNanI prazaMsA karI. lakSmaNe rAmatathA sItAnA snehanI AdarapUrvaka prazaMsA karI. potAnI laghutA batAvatAM temaNe kahyuMmAtuzrI ! sItAjInA apaharaNa mATe huM ja uttaradAyI chuM. navA zastrano prayoga karavA mATe utsuka banIne meM ja zaMbUkano vadha karyo hato. tyArathI ja sItA-haraNanI prakriyAno prAraMbha thayo hato. paraMtu ApanA AzIrvAdanA pratApe ame vizALa mahAsAgara pAra karIne laMkA pahoMcyA tathA vijayazrI prApta karIne pAchA AvyA.'' vinayazIla bharate rAmanA punarAgamana nimitte ayodhyAmAM eka mahAna utsavanuM Ayojana karyuM. For Personal & Private Use Only Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80. bharata ane kaikeyInI dIkSA ane mokSa bharatajInI strI parivAra sAthe jalakrIDA eka divasa bharate rAmacaMdrajIne praNAmapUrvaka kahyuM- "ApanI AjJA mujaba Aja sudhI rAjyabhAranuM gADuM calAvyuM che. mArI icchA A pramANepharIthI rAjyabhAra saMbhALatA rahevAno rAmano Agraha to pitAzrInI sAthe ja dIkSA grahaNa karavAnI hatI. paraMtu pitAzrI temaja sAMbhaLIne bharatajI tyAMthI nIkaLavA taiyAra thatA hatA, tyAM ja sItA, ApanI AjJAnI zRMkhalAmAM huM baMdhAyelo hato. have huM saMsArathI pUrepUro vizalyA, vagerenArIvRMde jalakrIDA mATevinaMti karI. bharata dIkSA levAnI vimukha thaI gayo chuM. A saMsArarUpI kAdavamAM kheMcI rahevAnI mArI jarA vAta bhUlI jAya, te mATe A badhuM Ayojana karAyuM hatuM. potAnA paNa icchA nathI. have Apa rAjya calAvavAno bhAra svIkAro ane rANIvAsanAmothI pUrepUrAviraktahovAchatAMpaNatemanI bhAbhIonA mane dIkSA levAnI rajA Apo." Agrahane vaza thaI teo jalakrIDA karavA gayA. bharatanI AvI vAto sAMbhaLIne rAmanI AMkhomAMthI AMsunI jalakrIDA pUrI karIne teo sarovaranA kAMThe ubhA hatA, tyAM dhAra vahevA lAgI. teo gadagada kaMThe bolyA- "he baMdhu ! tuM zuM ema eka bhavanAlaMkAra nAmano mada jharato hAthI AvI pahoMcyo. paNa bharatane mAne che ke huM rAjya levA mATe ahIM ayodhyA pAcho Avyo chuM ? huM to jotAMveMta teno badho mada utarI gayo. eTalAmAM tyAM dezabhUSaNa ane mAtra ApaNI mAtAonuM manadu:kha dUra karavA ane tane maLavAnI kulabhUSaNa nAmanA be munio padhAryA. rAme temane prazna pUchyoAzAthI Avyo chuM. jo tuM rAjyano tyAga karato hoya, to tuM sAthe bharatane jovA mAtrathI pelo hAthI unmAda rahita kevI rIte thayo?" te sAthe amAro paNa tyAga karI rahyo che. zuM tuM ema mAne che ke ame tArA kevaLajJAnI munioe bharatanA rna pUrvabhavanuM varNana vistArathI karyuM ke viyoganuM duHkha sahana karI zakazuM ? nahi...kadApi nahi.... he bhAI ! parvajanmamAM bharata ane hAthIno saMbaMdha hato. tethI bharatane jotAM ja pahelAnI jema haju paNa mArI AjJA mAnI rAjyanuM pAlana poSaNa pelA hAthIne potAnA pUrvabhavanuM jAtismaraNa thayuM ane tethI te zAMta karo." thaI gayo. * pUrvabhava mATe juo pariziSTa naM. 7 Jain Education Interfational For Personal & Private Use Only Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 26 S ) (i d lakSmaNano rAjyAbhiSeka ane jrbhavatI sItAno tyAga. bharatajInI dIkSA thayA pachI aneka rAjAo tathA vidyAdharoe zrIrAmane vinaMti karI ke have temaNe rAjapATano bhAra upADI levo ucita che. tyAre rAme kahyuM - 'lakSmaNa jyAre garbhamAM AvyA, tyAre sumitrA mAtAe 7 svapno joyA hatAM. tenA anusAre mAro bhAI lakSmaNa vAsudeva thaze. tethI tene rAjya soMpI teno rAjyAbhiSeka karavo e ja yogya gaNAze.'' rAmacaMdrajInA atyaMta Agrahane AdhIna thaI lakSmaNane gAdIe besADyA ane temane vAsudeva tarIke sthApyA. rAmacaMdrajIno abhiSeka karIne temane baladeva tarIke sthApyA. vAsudeva thayelA evA lakSmaNajIe bibhISaNane rAkSasadvIpa, sugrIvane vAnaradvIpa, virAdhane pAtAlalaMkA, pratisUryane hanupura, bhAmaMDalane rathanupura, hanumAnane zrIpura, zatrudanane mathurAnuM rAjya soMpyuM. vizalyA, vanamAlA ane bIjI cAra paTarANIo sahita lakSmaNajInI soLa hajAra rANIo hatI. jyAre rAmanI sItA, prabhAvatI, ratinibhA ane zrIdAmA nAme # cAra paTarANIo hatI. sItAe dekheluM svapna ZILIP SONY bharata ane kekeyIne kevaLajJAna ane temano mokSa kevaLajJAnI munionI dezanA sAMbhaLIne bharatano vairAgya utkaTa banI gayo. bIjA rAjAonI sAthe dIkSA laIne teo mokSa meLavavA mATe bhAgyavAna banyA. bharata muni traNa karoDa munio sAthe siddhigiri upara mokSe gayA. kaikeyIe paNa dIkSA aMgIkAra karI ane kaThora sAdhanA karatAM karatAM kevaLajJAna meLavI mokSe sIdhAvyAM. PILIP eka vakhata sItAjIe rAtrinA pAchalA praharanA chellA bhAgamAM, ATha pagavALA be aSTApada mRgane devavimAnamAMthI utarI, mukhadvArA potAnAmAM praveza karatAM svapnamAM joyA. temaNe A svapna rAmacaMdrajIne jaNAvyuM. rAmacaMdrajI bolyA- "he devI ! ApanI kUkhe be vIrapuruSo janma leze, tema A svapnathI jaNAya che." *ghaNA rAmAyaNomAM rAmanI aneka patnIo batAvI che. juo uttara purANa (6 8-47-48-49, mahApurANa 70-13, -Jan Evumacariye 9 1 7) For Personal & Pelvate Use Only www.jalnelibrary.org Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sItAjInI kUkhe garbha rahyo. tyAra pachI te rAmacaMdrajIne sauthI vadhAre priya lAgavA mAMDyAM. AthI temanI bIjI patnIone sItAjInI IrSyA thavA lAgI. mANasane sauthI vadhu nukazAna karavAvALI jo koI hoya, to tenAmAM rahelI IrSyA che, je mahAanartha sarje che ane mokSa mATenI sAdhanA karavAmAM moTI ADakhIlI samAna che, evuM zAstrakAra bhagavaMtoe kahyuM che. tethI ja pUrvabhavanI IrSAnA kAraNe aMjanAsuMdarIne bAvIsa varasa sudhI patino viyoga thayo. che. sItA dvArA rAvaNanA paganuM citra banAvAyuM eka divasa rAmanI bIjI patnIo sItAne pUchavA lAgI- 'tamAruM apaharaNa karavAvALo rAvaNa bahu ja dekhAvaDo hato ? tenuM citra banAvI tame amane batAvazo?'' sItAjIe javAba ApatAM kahyuM- "meM to tenuM moTuM kyAreya joyuM nathI. paNa phakta enA paga ja joyA hatA." rANIoe kahyuM- "to tenA paganuM citra kADhIne amane batAvo to kharAM." sItA svabhAvathI ekadama saraLa ane abhimAna vagaranA hatAM. tethI temane jarA paNa zaMkA na thaI ke jo huM AvuM citra banAvIza, to A rANIo zuM kaheze ? saraLa svabhAvanI sItAe rAvaNanA paganuM citrAmaNa karyuM. eTalAmAM ja rAmacaMdrajInuM tyAM AvavAnuM thayuM. sItAjInI sapatnIoe rAmane kAna bhaMbheraNI karatAM kahyuM- "juo, ApanI priya paTarANI sItA hajI paNa rAvaNane bhUlI nathI. enI sAbitI joIe to sItAjIe pote dorela A rAvaNanA paganuM citra juo !'' Jan Education International For Personal & Private Use Only www.ainelibrary.org Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ citra jotAM ja rAma samajI gayA ke A adekhAI to strIonA svabhAvanuM pariNAma che. tethI teo koI paNa jAtano Thapako ApyA vagara tyAMthI jatA rahyA. A banAva banyA pachI paNa sItAjI pratye koI paNa jAtano abhAva rAkhyA vagara rAma pahelAnI jema vartavA lAgyA. paraMtu pelI sapatnIoe temanI dAsIone vAta karI ane dAsIoe bIjAne tathA bIjAe trIjAne, evI rIte A vAtano badhe pracAra thavA lAgyo. ghaNA bhAge AvI aphavAo pANImAM paDela telanA TIpAnI jema badhe prasarI jAya che. tethI core ne cauTe sItAnI bAbatamAM carcA thavA lAgI. jainetara rAmAyaNamAM A doSa eka dhobI upara DhoLAyo che, evo nirdeza maLe che. bagIcAmAM rAma ane sItA vasaMtaRtunuM Agamana thatAM rAma vinoda mATe eka divasa sItAjIne maheMdrodaya nAmanA bagIcAmAM pharavA laI jaI rahyA hatA. tyAre phUlothI prabhupUjA karavAno sItAjIne dohalo utpanna thayo. rAmacaMdrajIe puSpavATikAmAMthI ghaNI jAtanA phUlo maMgAvI tenAthI bhagavAnanI pUjA karAvIne te pUrNa karyo. A zubha kArya pUrNa thayA bAda teo sItAjIne laIne maheMdrodaya vATikAmAM gayA. tyAM sItAjIe nagaravAsIoe karela jinezvara bhagavaMtonI pUjAthI yukta evovaMsatotsava nihALyo. te ja vakhate sItAjInI jamaNI AMkha pharakavA lAgI. jyAre temaNe rAmane AvAta kahI. tyAre rAme jaNAvyuM ke- 'A eka azubha banAva banavAnI nizAnI sItAjI bolyA- "zuM mAruM kamabhAgya rAkSasa dvIpamAM rahyAthI paNa samApta thayuM nathI ? ApanA viyogathI vadhu du:khadAyaka mArA mATe bIju zuM hoI zake ?'' rAme temane AzvAsana ApatAM kahyuM- "he devI ! tame koI ciMtA na karazo. sukha ke duHkha e badhuM zubha ane azubha karmane vaza che. he devI! karelAM karmo bhogavavA ja paDe che. tethI have tame rAjamahela javA nIkaLo. tyAM jaIne prabhupUjA, supAtra dAna evI zubha pravRttimAM lAgI jAo. tenAthI badhA azubha karmono nAza thaI jaze." eka divasa ayodhyAmAM banatI badhI ghaTanAone pratyakSa sAMbhaLIne vijaya, sudeva vagere guptacaro rAmacaMdrajI samakSa AvIne be hAtha joDI mUMgA ubhA rahyA. tethI rAme temane kahyuM- "je bInA tame joI ke sAMbhaLI hoya, te turaMta jaNAvo. tamane mArA taraphathI abhayanuM vacana che." te guptacarono eka adhikArI ghaNo dhIrajavALo hato. vijaya nAmanA e ain Education International For Personal & Private Use Only Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 jANI rAma ghaNA duHkhI duHkhI thaI gayA. chatAM paNa rAjapUSoe potAnA mananA bhAvo pradarzita karavA na joIe. tethI dhImA avAje rAme temane kahyuM- "tame A bAbatathI mane jANakAra karyo, te ghaNI sarasa vAta che." guptacaronA gayA bAda rAma vicAra karavA lAgyA- "rAjadharma keTalo agAdha ane guMcavaNa bharyo che ? jo ke rAjyakartAnA hAthamAM badhI sattA hoya che, chatAM paNa chevaTa to te prajAno sevaka ja gaNAya che. jema bhakta potAnA ArAdhyadevane kopAyamAna karI zakato nathI, tema rAjyakartA paNa potAnI prajAne nArAja karI zakato nathI. sItA satI che. kalaMka vinAnI che. chatAM paNa tenA kAraNe mArI nAmozI thaI rahI che, je huM pote to sahI zakuM ema chuM. paNa jyAre sUryavaMzanI ujjavala kIrti upara thatAM doSAropaNano prazna Ave, to te atyaMta asahya banI jAya che." guptacaronA adhikArIe jaNAvyuM - 'prabhu ! vidvAnonuM mAnavuM che ke sAmAnya gaNAtI prajAmAM carcAno viSaya banelI vAto koIka vakhata ayogya lAgatI hoya, to paNa tene loko vyAjabI ane sAcI mAnatA hoya che. hAlamAM ApaNA nagaramAM ane sAmAnya prajAmAM eka jAtanI | carcA cAlI rahI che ke- sItAjInuM apaharaNa karIne rAvaNa tenA mahelamAM to laI ja gayo hato ane temane tyAM lAMbA samaya sudhI rAkhyAM paNa hatAM. sItAjIe rAvaNane prema karyo hoya ke na karyo hoya, to paNa rAvaNa to eka strI laMpaTa ane baLavAna rAjA hato. teNe sAma-dAma-daMDa-bheda e badhI rIto ajamAvIne sItAjIne manAvavAno prayatno karyo ja haze ne ? athavA to svecchA ke anicchAno vicAra karyA vinA baLapUrvaka sItAnuM zIla bhraSTa karyuM hoya, e badhuM zakya che... lokomAM eka kahevata che ke : - striyAzcaritraM puruSasya bhaagym| devo'pi na jAnAti kuto manuSyaH / / strInuM caritra ane manuSyanuM bhAgya koI paNa samaye pharI zake che. devo paNa e jANI zakatA nathI, to manuSyo kaI rIte jANI zake ?" teNe AgaLa kahetAM jaNAvyuM- "haju sudhI A carcA sAcI manAtI nathI. chatAM paNa vicAra karavA jevo che. Apa AvI loka carcAne sAMkhI letA nahi. anyathA te ApanI nirmaLa kIrtine jhAMkhI pADI deze ane ApanA sUryavaMza upara AvuM kalaMka lAgaze." Avo mata guptacaroe rAmane jaNAvyo. zrIrAme gupta vezamAM pharI sItAnI sAMbhaLelI niMdA saMdhyAkALe eka vAra rAmacaMdrajI guptavezamAM rAjamahelamAMthI nIkaLIne nagarImAM pharavA lAgyA. tyAM corAmAM thoDA mANaso beThA beThA sItAjInI carcA karI rahyA hatA. teo aMdaroaMdara kahetA hatA"mAnI laIe ke sItAjInI icchA virUddha rAvaNa temanuM apaharaNa karIne upADI gayo. paNa evuM kevI rIte mAnI zakAya ke temanA upara mohita thayelA rAvaNe ATalA badhA divasa sudhI potAnI jAta upara kAbU rAkhI sItAnA ziyaLanuM khaMDana nahi karyuM hoya ? ema paNa anItinuM bIjuM nAma che asura ! e paNa banavA joga che ke rAvaNe sItAnI sAthe baLapUrvaka geravyAjabI kAma karyuM paNa hoya. chatAM ya rAmane juo.....temane sUryavaMzanI paNa paDI nathI. AhAhA.... sUryavaMza upara kalaMka ! temaNe sItAne hajI sudhI potAnA mahelamAM ja rAkhI che. kahevAya che ne ke ''#AmAturAIri na mayaM na tainA' sItAnA premamAM paDelA rAmane nathI lokonI lAja ke nathI lokonA tiraskArano bhaya." Avo vAdavivAda sAMbhaLIne duHkha pAmelA rAme mahelamAM AvIne guptacarone pharIthI nagaracarcA jovA mokalyA. potAnA guptacaronI vAto For Personal & Private Use Only Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teo ayodhyAmAM cAlI rahelI lokavAyakA sAMbhaLIne pAchA AvyA. A vakhate jyAre teo badhA rAmacaMdrajI sAthe vAtacIta karatA hatA, tyAre tyAM lakSmaNajI paNa hAjara hatA. rAjyazaktie lokonI uktino anAdara na karavo joIe." ATaluM kahIne pachI rAme senApati kRtAntavadanane bolAvI lAvavA kahyuM. sItAjInI niMdA sAMbhaLI jaldI krodha karavAvALA lakSmaNe gussAthI kahyuM ke- "sItAnI niMdA karanAra mATe huM jama jevo chuM. huM sItAnI niMdA jarA paNa sahana karI zakato nathI." rAmacaMdrajI bolyA"he anuja ! vijaya ane bIjA guptacaroe A vivAdanI mane pahelAM paNa jANakArI ApI hatI. huM pote paNa guptaveze nagaramAM bhramaNa karI Avyo chuM. lokonI carcAo meM jAte sAMbhaLI che. have to sItAno tyAga karavAthI ja A lokApavAda baMdha thaze. rAjapuruSa mATe potAnA vaMzanI kIrtithI vadhIne bIjI koI sArI vastu hotI nathI. mATe che lakSmaNa ! zarIranA je bhAgamAM saDo peTho hoya, te saDo vadhato aTakAvavA te bhAga kApIne vaidya bImAra mANasane jIvato rAkhe che. mATe yazano pUrepUro nAza thAya, te pahelAM ekanI hAni thAya, e zreyaskara che. rAmanA page paDI lakSmaNanI vinaMtI sarvanAze samutpanne ardhaM tyajati paNDitaH / ardhena kurute kArya kAryadhvaMso hi duHsahaH // sUryavaMzanI kIrti TakAvavA mATe mAre have sItAno tyAga karavo, e ja eka mArga rahyo che. jo ke sItA vinAnI jIMdagI mArA mATe * bhayAnaka yAtanAothI bharelI che. paNa mArA kuLanI pratiSThA-AbarU sAcavI rAkhavA mATe mAre aMgata premanI Ahuti ApavI ja paDaze." lAgaNIvaza thayela lakSmaNajI zrI rAmacaMdrajInA pagamAM paDIne dhrusake dhrusake raDavA lAgyA ane vAraMvAra temane kahyuM - 'AvI rIte tame sItAjIno tyAga karo cho, e taddana geravyAjabI ane rAjanItithI viruddha kArya che." paraMtu rAmacaMdrajIe temanI vAta jarA paNa na sAMbhaLI. vAraMvAra AvuM thavAthI krodhAvezamAM AvIne zrIrAme Adeza Apyo- 'basa ! bahu thayuM. have tuM A bAbata viSe kAMI paNa kahIza nahi. meM je nirNaya lIdho che, e acala che, emAM koI paNa pheraphAra nahi thAya. ATaluM sAMbhaLatAM lakSmaNa potAnA dupaTTAmAM moDhuM DhAMkIne lathaDIyAM khAtAM khAtAM tyAMthI cAlyA gayA. temaNe tyArapachI rAmacaMdrajI sAthe koI paNa jAtano vAdavivAda ke sAmano na karyo. lakSmaNajIe AjIjIpUrvaka kahyuM - "lokonA bolavA uparathI Apa sItAjIno tyAga karatA nahi. loko to DholakI jevA hoya che. Aje eka moDhe sItAnI niMdA kare che ane e ja loko kAle be moDhe temanA vakhANa karavA lAgaze. vaLI gAmanA moDhe garaNuM baMdhAtuM nathI. sItAjI to mahApavitra nArI ratna samAna che. temano AvI rIte tyAga karavAthI temanA upara anyAya thayo nahi gaNAya ? tethI mArI Apane pharI pharI ekaja vinaMti che ke Apa sItAjIno tyAga na karo. vaLI Apa jANo paNa cho ke sItAjI hAla garbhavatI che. AvI nAjuka hAlatamAM jo Apa temane duHkhI karazo, to ApaNA rAjakuLanA bhAvI vaMzajone kharAba phaLa bhogavavAno vAro Avaze." rAmacaMdrajIe lakSmaNane samajAvatAM kahyuM - "dareka mANasanI bhinna-bhinna buddhi hoya che. jeTalA mANaso teTalI jIbho hoya che. lokonI yAdazakti bahu TUMkI hoya che. samaya jatAM badhuM jUnuM bhUlI jatA hoya che. te sAMbhaLyuM sArathi kRtAntavadana AvatAM ja rAmacaMdrajIe tene AjJA karI- 'tamAre Aje eka evuM kArya karavAnuM che, je ghaNuM apriya ane rAjanItithI viruddha che, chatAM karavuM atyaMta jarUrI che. AjakAla nagaramAM sItAjInA cAritra viSe ghaNI vAto carcAya che. tethI rAjahita ane sUryavaMzanI ujjavala kIrti jaLavAI rahe, te mATe meM temano tyAga karavAno nirNaya karela che. sItAjI hola garbhavatI che ane temanA manamAM sametazikharajInI yAtrA karavAno dohalo utpanna thayo che. tethI yAtrAe javAnuM bahAnuM batAvIne temane tatkAla rathamAM besADI ayodhyA rAjyanI sarahada pAra karI koI gADha jaMgalamAM mUkIne pAchA AvI jajo." For Personal & Private Use Only Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 rAmanI AjJA zirodhArya karI tyAMthI nIkaLIne te sIdho sItAjInA mahele Avyo ane temanI pAse AvIne nata mastake jaNAvyuM - "zrI rAmacaMdrajIe Apane sametazikharajInI yAtrAe laI javAno Adeza Apela che ane ApaNe hamaNAM ne hamaNAM ja ahIMthI nIkaLavAnuM che, ema temaNe kahyuM che. tethI Apa rathamAM besI jAo.'' sItAjInA manamAM koI paNa jAtano saMzaya hato ja nahi ane AryaputranI AjJA hatI. tethI teo tarata ja rathamAM besI gayAM. raste jatAM ghaNAM apazukano thayAM, chatAM potAnA patinI AjJAne ja potAno dharma mAnanArI satI sItAjIe eka kSaNa mATe paNa vicAra badalyo nahi ke temAMthI DagyAM nahi. ayodhyAnI sImAthI nIkaLIne temano ratha ghaNe dUra siMhaninAda nAmanA gADha jaMgalamAM AvI pahoMcyo. sArathi kRtAntavadana rathamAMthI nIce utarIne nIcuM moTuM karI ubho rahyo. tenI AMkhomAMthI AMsu vahI rahyA hatA. tenuM gamagIna mukha joIne sItAjIe temane pUchayuM - "senApati kRtAntavadana ! tame ratha rastAmAM ja kema rokyo che ? tame AvI rIte zokamagna thaIne kema ubhA rahyA cho ?' rathamAMthI sItAnuM paDavuM kRtAntavadana bolyo - 'huMto Apano sevaka chuM. tethI ApanI sAthe kAMI ADu avaLuM bolI na zakuM ke na koI asabhya vartana karI zakuM. chatAM rAjasevaka hovAnA saMbaMdhe mAre AvuM hIna kArya karavuM paDe che. tame vanavAsa daramyAna rAkSasa rAvaNanA mahelamAM ghaNA divasa sudhI rahyAM hatAM. tethI ayodhyAnI prajAmAM eka moTo apavAda phelAyo che. te mATe rAmacaMdrajIe, ApanevanamAM laI jaIne Apano tyAga karavAno mane hukama karyo che. jo ke rAjA lakSmaNe A nirNayano ghaNo virodha karyo hato. aMte teo eka bALakanI jema rAma pAse raDavA lAgyA ane ghaNI AjIjI karI ke sItAjIno AvI rIte tyAga na karo. paraMtu rAmacaMdrajIe potAno nirNaya badalyo nahi. temanA Adeza anusAra mArA jevA pApiSTane AvuM pApakarma karavuM paDe che. have AvA ghanaghora ane jaMgalI prANIonA bhayathI bharelA jaMgalamAM Apane ekalA mUkIne mAre pAchA javAnuM che. te badala Apa mane kSamA karajo. tame tamArA puNya karmathI jIvatA bacI zakazo." sArathinA ATalA vacano sAMbhaLatAM ja sItAjI bebhAna thaIne rathamAMthI nIce paDI gayAM. G sArathie mAnI lIdhuM ke sItAjI mRtyu pAmyo tethI paDyAM che. te potAnI jAtane eka satI strInA mRtyu mATe kAraNabhUta gaNIne tyAMja raDavA lAgyo. thoDo samaya pasAra thatAM jaMgalanA ThaMDA pavanathI sItAjI thoDA bhAnamAM AvyAM. paNa pharI pAchA te bebhAna thaI gayAM. AvI rIte te vAraMvAra bhAnamAM AvIne vaLI pAchA bebhAna thaI jatAM. jyAre thoDuM vadhAre bhAna AvyuM, tyAre potAnI jAte uThIne sArathine pUchyuM- ''eTaluM to mane kaho ke ahIMthI ayodhyA keTalI dUra che ?'' sArathi bolyo"mAtAjI! ayodhyA to ahIMthI keTalAya gAu dUra rahI gaI che. paNa have atyAre tamArA A praznano koI artha nathI. kAraNa ke rAmacaMdrajIe Apano tyAga karavAno nirNaya karyo che ane rAjA lakSmaNa jevA paNa temane temanA T bharI Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 87 dRDhanizcayamAMthI DagAvI zakyA nathI. tethI have tamAre ayodhyAmAM AvavuM. e zakya nathI. chatAM tamAre rAmacaMdrajIne kAMI kahevaDAvavuM hoya, to Apano saMdezo huM temane akSare akSara pahoMcADI daIza.' pativratA sItAe sArathine kahyuM- "Aryaputrane kahejo ke tamArA vaDe tajI devAyelI patnIe prazna pUchelache ke- jo tame lokonI niMdAthI DarI gayA, to tame mArI parIkSA kema na lIdhI? jyAre jyAre potAnI patnInA caritra viSe zaMkA thAya che, tyAre samajadAra manuSyo tenI agniparIkSA vagereno upAya kare che. zuM tame tamArA kuLanI viveka maryAdAo AvI rIte pALI ? mArI upara je vItI rahyuM che, te to mArA pUrvanA azubha karmonA udayathI thayuM che ane mArA azubha karmane huM ahIM jaMgalamAM rahIne bhogavI laIza. paNa temane eTaluM cokkasa kahejo ke jevI rIte halakA mANasonA khoTA ALathI temaNe mAro tyAga karyo che, tevI rIte mithyAdRSTi lokonA vacanothI mokSa ApanAra kevalajJAnIoe kahelA dharmano tyAga kyAreya karazo nahi, kAraNa te karavAthI khuba moTu nukazAna thaze. huM haMmezA temanuM zubha icchuM chuM. sadA temanuM kalyANa thAo. mArI mAtA samAna sAsuone mArA praNAma kahejo, lakSmaNa ane zatrudanane mArA aMtaranA AzIrvAda kahejo. tame paNa saMbhALIne ayodhyA pAchA pahoMcI jAo ane tamAro mArga kalyANakArI banI raho, evI zubha bhAvanA." potAnA patinA AvA duHkhadAyI valaNathI jarA paNa duHkha na lagADatAM ke te viSe kAMI paNa virodha na karatAM kevo zubhecchA darzAvato saMdezo mokalAvyo? sItA kharekhara satIomAM ziromaNi che. Avo vicAra karatAM sArathie sItAjIne nata mastake praNAma karI potAno ratha ayodhyA tarapha vALyo. sItAjIne vajajaMgha rAjAnuM AmaMtraNa sItAjI puMDarIkapuramAM gADha bhayaMkara siMhaninAdajaMgalamAM AvatAM game teTalA parAkramI bhaDavIra hoya, to paNa tenA paga DhIlA thaI jAya. jyAre sItA to eka nirAdhAra, abaLA, garbhavatI ane rAjakuLamAMthI tyajAyelI hatI. AvA kAraNothI te bhayathI vihvaLa banI jAya, te sAhajika ' gaNAya.tebhayathI AkuLavyAkuLathatI Amatema bhaTakavA lAgI. manamAMnavakAramahAmaMtranuM smaraNa karatI hatI. pote dharmane pAmelI hatI, tethI mAnatI hatI ke je kAMI duHkho Ave, teApaNane bIjuM koI ApatuM nathI, paNa ApaNAM pUrvanAkarelA azubhakarmonA kAraNe te AvI paDe che. tethI AmAM mArA azubhakarmanoja doSache. bIjA koIno doSa nathI. AgaLa cAlatAM karuNa rudana karatI sItAnI najare keTalAka sainiko dekhAyA. sainiko paNa AzcaryathI ubhA rahI temane jovA lAgyA. "are! koNa haze? AvI rUpavatIvaLI pAchI ekalI strI ane te paNa AvA bhayaMkara DarAmaNA jaMgalamAM ? zuM A koI svargalokanI apsarA haze ke vanadevI, je A vanamAM vAsa karatI haze ? jo te evI koI devI hoya, to te A pramANe rotI kakaLatI kema bhaTake ?'' eTalAmAM to tenA rudanano avAja sAMbhaLI zabdavedI vidyAnA jANakAra rAjAe avAja uparathI anumAna karyuM ke ''AtokoI garbhavatI ane te paNa koI mahAsatI lAge che." e ifi hnI Titl /U) 7 . kI www.jabar Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAmano pazcAtApa 28. sItAne vanamAM mUkIne rAma pAse kRtAntavadana senApati kRtAvana sItAne siMhaninAda vanamAM mUkIne bhAre haiye ayodhyA pAchA pharyA. rAjamahele pahoMcatAM ja zrIrAmacaMdrajIne sItAe Apelo saMdezo ane badhI ghaTanA kahI saMbhaLAvI. AvI hadaya vidAraka kathanI sAMbhaLatAM ja rAmacaMdrajI sAna bhAna gumAvI bebhAna thaIne nIce paDI gayA. tarata ja lakSmaNajI tyAM AvI pahocyA ane caMdanajaLano temanA mAthA upara vAraMvAra chaMTakAva karyo. tyAre mAMDa mAMDa bhAnamAM AvyA. potAnI jAtane doSa detAM ane dhikkAratAM te potAnA bhAgya upara raDatAM raDatAM kahevA lAgyA- "duSTa lokonA vitaMDAvAdathI bhramita thaIne meM sItA jevI mahAsatIno tyAga karI tene ghora jaMgalamAM rakhaDatI mUkAvI dIdhI. eka ciMtAmaNI ratna samAnate mane maLI hatI. maLela ratnane saMbhALI rAkhavAne badale kAMkaro samajI mATImAM pheMkI dIdhuM. paNa teNe to mArA pratye sabhAva rAkhI mane jinadharma ArAdhatAM rahevAno ane e ja sAco mokSa mArga che, evo bodhadAyaka saMdezo mokalyo che. mane AvI rItetyAga karavAnI durmati kyAMthI sujhI ?' jyAre te ajANyo rAjA sItAjInI pAse AvavA lAgyo tyAre temaNe tene koI luTAro mAnI lIdho. tethI ghareNAM lUMTavA Ave, te pahelAM ja zarIra uparanAM ghareNAM utArIne tenI sAme, teo pheMkavA lAgyAM, jethI potAnA ziyaLanI rakSA thaI zake. rAjA paNa navAI pAmatA bolyo - "he bahena ! Apa mArAthI jarA paNa gabharAzo nahi. Apa ApanAM ghareNAM kADhazo nahi. huM paranArI sahodara chuM. tethI bhaya pAmyA vagara mArA upara vizvAsa rAkhIne mane jaNAvo ke Apa koNa cho ? Apane kayA dayAhIna mANase AvA gADha jaMgalamAM ekalA mUkI dIdhAM che. Apa ghaNA duHkhI jaNAo cho, Apane duHkhI joI mane paNa duHkha thAya che." sumati nAmanA rAjyamaMtrIe rAjAnA anusaMdhAnamAM kahyuM''A tamArI sAme ubhelA puMDarIkapurInA rAjA gajavAhana ane temanI rANI baMdhudevInA rAja putra vaja jaMgha che. teo mahAsattvazALI, anya strIomATe bhAI jevA temaja parama prabhu bhakta che. ame sau A jaMgalamAM hAthIne pakaDavA AvyA hatA. amAruM kArya pUrNa thavAthI nagara tarapha pAchA jaI rahyA hatA. tyAMja Apano raDavAno avAja amane saMbhaLAyo. tethI ame ApanI tarapha AvI pahocyA. Apane duHkhI joIne ame sau duHkha anubhavI rahyA chIe. jo tame tamAruM duHkha zuM che, te jaNAvazo, to ame te niHzaMka dUra karIzuM." AvA AzvAsana bharelAM vacano sAMbhaLIne sItAe mAnI lIdhuM ke mArA manamAM A badhA loko pratye nakAmo bhaya utpanna thayo hato. tethI rudana karatAM karatAM teNe potAnI badhI vitakakathA temane kahI saMbhaLAvI. sItAjInI kaNa kathanI sAMbhaLIne rAjaputra ane maMtrI vagere paNa AMsu sAravA lAgyA. rAjA vajajaMghe saraLa svabhAve AzvAsana ApatAM sItAne kahyuM - "AjathI huM Apane mArI dharma bahena gaNuM chuM. tame mane tamAro bIjo bhAI bhAmaMDala gaNajo. have tame mArI sAthe ja mArA rAjyamAM cAlo. patinA ghara pachI koI paNa strIne rahevA mATe bIjuM yogya sthAna bhAInuM ghara gaNAya che. lokonI niMdAthI rAme bhale Apano tyAga karyo. paNa mAruM mana kahe che ke samaya vItavAnI sAthe rAma pote ja Apane zodhatAM zodhatAM sanmAna sahita pAchA ayodhyA laI jaze. tyAM sudhI koI paNa saMkoca vinA tame amArI sAthe mArA rAjyamAM padhAro." AvA sanmAna ane premabharyA zabdo sAMbhaLIne sItAjIne manamAM ghaNI zAMti thaI. rAjAe eka pAlakhI maMgAvI. temAM sItAjIne besADI potAnA nagara tarapha laI gayA. tyAM potAnA AvAsa najIka temane anukULa mahelano prabaMdha karI Apyo. temAM rahetAM sItAjI dharma ArAdhanA karatAM karatAM divaso pasAra karavA lAgyAM. GENU For Personal & Private Use Only Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lakSmaNajIe A badhuM sAMbhaLIne roSathI kahyuM- "A mahAsatI sItAjI Apane potAnI jAta karatAM paNa adhika cAhe che. sArathi sAthe Ape kahevarAvelAM vacano sAMbhaLIne temane keTalo vajaghAta thayo haze? Apano viyoga pharIthI teo sahI zakaze kharAM ? laMkApurImAM jyAre rAvaNa temane apaharaNa karIne laI gayo, tyAre to temane manamAM vizvAsa hato ke eka divasa to Apa tyAM temane levA jarUra Avazo ane duSTa rAvaNane harAvIne mAnapUrvaka ayodhyA laI jazo. paNa have to Ape ja temano tyAga karyo che. tethI te kaI AzA rAkhIne jIvatA haze ? kadAca temaNe potAnA prANa paNa choDI dIdhA haze." senApati kRtAntavadana ane bIjA vidyAdharone laIne siMhaninAda va tarapha ravAnA thayA. tyAM teo DuMgare DuMgarA, vRkSo, jharaNAM atra tatra sarva khUMdI vaLyA, to paNa sItAjIno patto kyAMya lAgyo nahi. tethI temAM mAnI lIdhuM ke kadAca vanya prANIe temane bhakSya banAvI lIdhA haze ema nirAza thaI aMte sItA vagara teo badhA ayodhyA pAchA pharyA. have loko rAmane doSa devA lAgyA - "A te kevA patthara jevA kALajAnA che, jethI niSphara thaIne potAnI nirdoSa patnIno tyAga karyo ? sItA to satI nArI hatI. teNe rAmanI viruddha kAMI vAta na karata rAmane mithyAtvI lokonA kahevAthI jinadharmano tyAga na karavAne hitazikSA rUpI saMdezo mokalAvyo. nyAyapremI rAjA rAme Avo gho anyAya kema karyo ?'' loko DholakInI jema be moDhAthI vAta karatA hora che. DholakI kyAreka jamaNI bAjuthI vAge che, to vaLI kyAreka DAba bAjuthI. loko pahelAM sItAnI niMdA karatA hatA. teo have rAma upa doSAropaNa karavA lAgyA. rAmacaMdrajI bolyA- "mane hajI vizvAsa che ke te potAnA puNyanA baLe haju paNa jIvatA ja haze." AvuM sAMbhaLIne lakSmaNajIe paNa samarthana ApatAM kahyuM - "to pachI Apa pote senApati kRtAntavadanane laIne siMhaninAda vanamAM jaldIthI jAo ane sItAjInI zodha karI temane pAchA laI Avo." AvA vacano sAMbhaLIne zrIrAmacaMdrajI S lava-kuzano janma ane pitA sAthe meLApa samayane vyatIta thatAM vAra lAgatI nathI. vajajaMghanA mahelamAM nava mAsa pUrA thatAM sItAjIe bALa siMhasamAM be putrone janma Apyo rAjAe potAnI bahena samAna sItAnA putrano janmotsava eTala dhAmadhUmapUrvaka manAvyo ke loko kahetAM ja rahI gayA ke rAjAe potAna putrano janmotsava paNa Avo dabadabAthI ujavyo nahoto. putrona nAmakaraNa vidhi karI ekanuM nAma anaMgalava ane bIjAnuM nAma madanAMku rAkhavAmAM AvyuM. je pAchaLathI lava ane kuza evA nAmathI prasiddhi pAmyA. samaya vahetAM jotajotAmAM banne putro susaMskAro ane vida meLavI moTA thavA lAgyA. eka divasa meruparvatanI yAtrA karIne gaganagAmI vidyArtha siddhaputra siddhArtha nAmanA zrAvakanuM sItAnA AvAsamAM AvavAnuM thayuM sItAjIe sAdharmika AvelA jANI temanuM bahumAnapUrvaka svAgata karyuM A siddhArtha zrAvaka aSTAMga nimittanA jANakAra hatA. tethI potAna putronuM bhaviSya jANavAsItAjIe icchAzavI. siddhArthanA chavAI sItAjI e potAno pUrva vRttAnta vistArathI kahI saMbhaLAvyo. tene uttaramAM siddhArthe kahyuM ke- "tamArA baMne putro batrIsa lakSaNA che A sAkSAt rAma lakSmaNa ja che. teo badhA manoratho pUrNa karaze. Apa ko bAbatanI ciMtA karazo nahi." PILIPSON in 1110 For Personal & Frvate Use Only www.ainelibrary.org Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90. potAnA banne putrone dharmazAstro bhaNAvavA mATe sItAjIe temane potAnA yuddha kauzalyathI pRthurAjAnI senA upara kALanI jema paMDarIkaprImAM ja thoDo samaya rokAI javA vinaMti karI. teo paNa Agrahavaza teotUTI paDyA. thoDIja paLomAM AkhuMcitrabadalAIgayuM. pRthurAjAne thaI tyAM ja rokAI gayA. thoDA ja samayamAM banne putro badhI vidyA ane kaLAo raNabhUmi uparathI bhAgavA sivAya koI upAya na maLyo. lava ane zIkhI gayA. kumAro yuvAna thayA te jANI rAjA vajajaMghe potAnI rANI kuzaLaMgamAM kahyuM- "amArA jevA ajANyAkuLa ane khAnadAnavALA lakSmIvatInI anumati laI potAnI putrI zazIlA ane bIjI batrIsa puSathI DarIne tamArA jevA khyAtanAma kuLavALA yoddhA Ama kema kanyAonA lagna lava sAthe karAvyA. raNabhUmi choDI nAsavA mAMDyA cho ?'' pRthurAjAne potAnI bhUla samajAI gaI ane vinamra bhAve zaraNe AvI kahevA lAgyA- "Apa | lava-kuzanuM pRthu rAjA sAthe yuddha. mahAparAkramI kuLavAna cho ane je vajajaMghanI mAMgaNI hatI te yogya ja hatI. tamArA jevo pati koI bhAgyavAna kanyAne ja maLe. huM mArA AvAgeravyavahAra ane aNachAjatuM bolavA mATe ApanI kSamA mAMgu chuM." teNe potAnI rAjakumArI kanakamAlikAnI sagAI kuzanI sAthe karI ane vajajaMgha sAthe suleha karI. nAradajInuM Agamana kuzano vivAha saMbaMdha nakkI thayA pachI vajajaMgha rAjA, pRthurAjA ane bIjA rAjAo vagere chAvaNImAM beThA hatA. tyAM acAnaka nAradajInuM Agamana thayuM, tyAre vajajaMgha rAjAe temane AdarapUrvaka Asana ApI khabara-aMtara pUchIne jijJAsA jaNAvI- 'jo Apa lavakuzanA vaMza-kuLa vize kAMIka jANatA ho, to kRpA karI jaNAvo jethI pRthurAjAne temanA jamAI aMge saMtoSa thAya." nAradajIe pahelAM saMpUrNa sUryavaMzano ItihAsa kahI saMbhaLAvyo. pachI rAmanAbAlyakALathIlaIne rAme karela nirdoSa sItAjIno tyAga Adi ghaTanAo vistArapUrvaka jaNAvI. DILIP vajajaMgha rAjAe kuza mATe pRthivIpuranareza pRthu rAjAnI rANI amRtavatInI kUkhe janmela putrI kanakamAlikAnA lagnanuM mAMgu karyuM. paNa pRthu rAjAe kahevaDAvyuM ke- 'jenA vaMza kuLa-khAnadAna viSe koI jANatuM na hoya, evA puruSa sAthe potAnI lADakI putrInA lagna karavA koNa taiyAra thAya ?'' Avo javAba maLavAthI vajajaMgha rAjA ghaNo kopAyamAna thayo. teNe pRthurAjA sAthe laDI levAno nirdhAra karyo. bannenA sainya vacce ghamasANa yuddha thayuM. paNa pRthurAjAnuM sainya vadhAre baLavAna hovAthI temanI sAme TakavuM vajajaMgha mATe eka vikaTa Apatti banI gaI. temanuM sainya hAravAnI aNI upara hatuM ane pIchehaTha karI rahyuM hatuM. tyAMja ekAeka lava ane kuza temanI madade AvI pahocyA. For Personal & Private Use Only www.ebay.com Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A badhuM sAMbhaLatAM navayuvAna lava ane kuza vicAravA lAgyA- 'jo rAma AvA mahApuruSa hatA, to temaNe lokonA kahevAthI sItAnA viSayamAM kAMI vicAryuM kema nahi hoya ? Avo ghora anyAyapUrNa vyavahAra kema karyo ?'' lave nAradajIne jijJAsApUrvaka pUchyuM- "he mahAmuni ! Ape je rAma ane lakSmaNa viSe amane jaNAvyuM, temanI ayodhyAnagarI ahIMthI keTalI dUra haze ?'' nAradajIe javAba ApatAM jaNAvyuM- "e ayodhyA nagarI ahIMthI cosaTha yojana =2 56 gAu dUra che.'' tyArabAda nAradajIe anyatra prayANa karyu. lava ane kuze jyArathI rAma lakSmaNa tathA sItAnA pUrvajIvananI kathanI sAMbhaLI, tyArathI temane rAmacaMdrajI ane ayodhyA jovAnI tAlAvelI lAgI. temaNe vajajaMgha rAjAne pUchyuM "ApanI anumati hoya, to amane eka vakhata rAmacaMdrajInA darzana karavA javAnI icchA che.'' vajajaMgha rAjAe emanI icchA jANIne potAnI saMmati jAhera karI. thoDA divasomAM pRthurAjAe potAnI rAjaputrI kanakamAlikAnA lagna ghaNA dhAmadhUma ane utsAhapUrvaka kuza sAthe karAvyA. Jai Education International F sItAjIne namaskAra karIne lava-kuzanuM ravAnA thavuM. lava ane kuza aneka rAjyo upara vijaya meLavI pRthu, vajajaMgha, rukha, laMpAkanA ekakarNarAjA, kAla ghaNA rAjAo sAthe puMDarIkapura AvI pahoMcyA. tyAM pahoMcatAMnI sAthe ja baMne bhAIoe sItAjI pAse jaI pagamAM mAthu namAvIne AzIrvAda mAMgyA. sItAjIe putrone AzIrvAda ApatAM kahyuM - ''dazarathanaMdana samA paNa yazasvI ane parAkramI banajo.'' mAtAjInA AzIrvAda laIne lava ane kuza vajAMgha rAjAne kahevA la "he mAmAzrI ! Ape amane ayodhyA jaI rAmacaMdrajInA darzana karavAnI anumati kyAranI ApI dIdhI che. ta laMpAkanareza temaja ruSanarezaAdine amArI sAthe AvavAnI AjJA Apo. raNazIMguM phUMkAvIne sainikone AjJA For Personal & Private Use Only Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 92 | ke teo eTalI badhI vipula saMkhyAmAM amArI sAthe Ave ke jethI dizAonA mukha koI joI na zake. ame paNa joIe ke amArI nirdoSa mAtAne vanamAM ekalI aTulI tajI daI potAne vIrapuruSa gaNAvatA evA rAmamAM vIratA keTalI che?" AvA potAnA putronA zabdo sAMbhaLIne sItAnA netro azruthI bharAI gayAM. temaNe temane Thapako ApatAM kahyuM- ''tame pRthurAjA vagerene jItIne ghaNA ahaMkArI thayA dekhAo cho. tamane khabara nahi hoya ke rAkSasarAja rAvaNa traNa khaMDano svAmI hato, chatAM tene tamArA kAkAzrI lakSmaNajIe eka jIrNazIrNa thayela kapaDAnI jema potAnA cakrathI cIrI nAMkhyo hato. teo atyaMta sAmarthyavALA temaja tamArA vaDIla ane pUjanIya che. tamAre to temanI pAse AjJAMkita bALaka thaIne javuM joIe.'' paNa lava ane kuza ekanA be na thayA. te kahevA lAgyA - 'tamAruM kahevuM jo ketaddana vyAjabI che, chatAM ame paNa vIrapurUSanA vaMzaja chIe. ame jo be hAtha joDIne temanI samakSa ubhA rahIzuM, to temanA mATe paNa zaramAvA jevuM gaNAze. ame paNa kSatriya baccA chIe. yuddhamAM amArI ke temanI jIta thaze, to te ApaNA kuLanI jIta gaNAze. mATe have ame sau rAjAone laI lazkara sAthe ayodhyA jaIe chIe. kRpA karI Apa amane rokazo nahi." ATaluM kahIne teo tyAMthI ayodhyA nagarI tarapha gaganabhedI raNazIMgu phUMkatAM bahu moTI senA sAthe ravAnA thayA. sItAjI A dRzya joIne ghaNA AkuLa vyAkuLa banI gayAM ane codhAra AMsu sAratAM vicAravA lAgyAM ke A baMne mArA putro ghaNA parAkramI che, chatAM kadAca temano vijaya na thayo ane A cAramAMthI ekAdanuM paNa azubha thayuM to pachI kevI rIte jIvI zakIza ? lava ane kuze gherelI ayodhyA nagarI. aneka sainikone laI lavakuza ayodhyAnagarI pAse pahoMcyA ane tene ghero ghAlyo. A 6 = 9 0 thi che (30: 3che ke 6 N S che kI ga, che che 6 ' I ! ! - i che i ! 9-E0:55Ine Fra nAradajI dvArA sItAno patto lAgatAM bhAmaMDala puMDarIkapuramAM AvyA. sItAne vimAnamAM besADI te ayodhyA bahAra chAvaNImAM laI Avyo. lakSmaNanA jAsUsoe lakSmaNa pAse jaIne rajUAta karI- ''kSatriya dekhAtAM betaravariyAyuvAnone ame moTA sainya sAthe ApaNA rAjyanI sImAo upara AvatAM joyA che. temano irAdo yuddha karavAno dekhAya che. paNa amane to lAge che ke taNakhalA jevA teo ApaNA sainiko ke ApanI sAme TakI zakaze nahi. Apa to dAvAnaLa jevA cho. tethI taNakhalAne bhasma karI nAMkhavuM, e koI moTI vAta nathI. temanuM mota najIka AvI rahyuM che. tethI teo AvI gaMbhIra nAdAnI karI rahyA che." tyAra bAda caturaMgasenA sAthe te yuvakono paDakAra jhIlI laI rAma ane lakSmaNa yuddhanA * namAM AvI gayA. che : EFFA For Persofia & Priva Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAma lakSmaNanuM lava ane kuza sAthe yuddha yuddhanI zarUAta ghaNI bhISaNa rIte thaI, paNa jyAre rAma teo temanA bANa nizAna upara mArI zaktA nahotA ane bANa lakSmaNa potAnuM bANa lava ane kuza para nAMkhatA hatA, tyAre temanA nIce tathA ADA avaLA jatAM rahetAM hatAM. paNa lakSyavedhI vidyAnA hRdayamAM baMne pratye dveSa ne badale prema ubharAI Avato hato. tethI pAraMgata evA kumAronA bANa dhArelA nizAne sainikono kaccaraghANa GLIP SONI viewkahI bolAvI rahyAM hatAM. chevaTe rAma ane lakSmaNe potAnA vajAvarta ane arNavAvarta dhanuSyonI paNacha khecI TaMkAra karyo. paNa tenuM pariNAma uchuM AvyuM. jevo TaMkAra thayo ke zatru sainikomAM bhaya phelAvAne badale potAnA sainikonAsa bhAga karatAM dekhAyA. AthI krodhe bharAyelA vAsudeva lakSmaNe potAnuM sudarzana cakra hAthamAM lIdhuM ane baMne kumAro tarapha pheMkyuM. paraMtu mahAna Azcarya jevI ghaTanA banI ke te sudarzana cakra baMne bhAIone pradakSiNA daIne pAchuM lakSmaNa pAse AvyuM. AthI rAma ane lakSmaNa baMne ghaNA vyathita thaI vicAravA lAgyA ke A te kevo camatkAra ! zuM ame baMne baladeva - vAsudeva nathI ? zuM A kumAro navA baladeva ane vAsudeva haze ? zuM amArA sUryavaMzano have nAza thaze ? evuM teo vicAravA lAgyA. For Personal & Private Use Only Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAradajInuM AvavuM ane rAmalakSmaNanuM lavakuzane bheTavuM. AvuM bhayaMkara yuddha cAlatuM hatuM eTalAmAM AkAzamArgenAradamuni yuddhabhUmi upara AvI pahoMcyA. temaNe udvigna thayelA rAma ane lakSmaNane joIne navAI pAmatAM pUchayuM - "Apa baMne AnaMda pAmavAnA badale nirAza kema dekhAo cho ? putrAdiBta VS/MyanI vaDIloe to putrathI parAjayanI abhilASA rAkhavI joIe. te potAthI vadhu parAkramI ane bahAdura jaNAya, tyAre AnaMda anubhavavo joIe. tamane jANIne navAI thaze ke A baMne kumAro lava ane kuza tamArA ja vaMzaja che. vadhArAmAM teo sItAjInI kUkhe janmelA ApanA ja putro che. teo Apa baMnenA darzananI icchAthI yuddhanuM kAraNa ubhuM karIne ahIM AvyA che. tamane lAgyuM haze ke A sudarzana cakra kema pAchuM AvyuM ? paNa emAM koI zaMkAne sthAna nathI, kAraNa ke te sagotranA vaMzajano ghAta karI zakatuM nathI. tame jANatA ja hazo ke, pUrve bharata ane bAhubalInA yuddhamAM AvI ja rIte bharate jyAre bAhubalIne parAsta karavA chelle cakra choDyuM hatuM, tyAre paNa sudarzana cakra temane traNa pradakSiNA daIne bharata cakravartI pAse pAchuM AvyuM hatuM. AthI Apa saue yuddha na karatAM ekabIjAne paraspara bheTIne AnaMda anubhavavo joIe. ATalA varSo pachI pahelI vAra teo tamane maLyA ane tame parAjIta thayA. e tamArA mATe gaurava ane AnaMdano viSaya gaNAya. Azcarya, zarama, sukha ane duHkha A badhA bhAvone eka sAthe anubhavatAM rAmane ekadama mUcha AvI gaI.tatkALa lakSmaNa vageree zItaLa caMdananA jaLathI temanA moDhA upara chaMTakAva karIne bhAnamAM lAvyA. teo uThIne lakSmaNane sAthe laI potAnA putrone premathI bheTavA mATe AturatApUrvaka doDyA.rAma ane lakSmaNane potAnA tarapha AvatAM joIne banne bhAIoe pota-potAnA rathamAMthI utarIne sAme AvIne jIvanamAM pahelI vakhata rAma ane lakSmaNanA caraNa sparza karyA. teo khUba premathI bheTI paDyA. For Personal & Private Use Only www.ainelibrary.org Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUryavaMza ane parivAra Apano sadAne mATe AbhArI raheze. potAnA putronuM parAkrama ane pitA sAthe milana jotAM sItAjI paNa AnaMdathI bhAvavibhora thaI gayAM. tyAMthI vimAnamAM besI teo puMDarIkapurI pahoMcyAM. - ahIM yuddhabhUmimAM rAmane vajajaMghano meLApa thayo ane temane bheTI paDatAM rAme kahyuM - "tame to mArA mATe bhAmaMDala samAna cho. tame sItAne bahena gaNIne ATalA varSo sudhI mArI hAjarI na hovA chatAM je sArasaMbhALa rAkhI ane mArA banne putrone moTA karI badhI keLavaNI ApI mArAthI paNa savAyA banAvyA, te badala huM temaja amAro Akho tyAMthI puSpaka vimAnamAM besIne rAmalakSmaNa potAnA banne putro lava-kuzane laI ayodhyA nagarI AvI pahoMcyA. AkhA nagaramAM A samAcAra pavana vege phelAI gayA. sau nagaravAsIoe AnaMda ane ullAsathI bhavya svAgata karyuM. potAnA putra parivAra sAthe potAnA mahelamAM AvI rAmacaMdrajIe prabhupUjana vagere mahAmahotsava yojyo ane sarvatra AnaMda AnaMda chavAI gayo. 80 sItAjInI avinaparIkSA ane dIkSA sItAjI vimAnamAMthI utaryA. lakSmaNa tathA anya rAjAoe jaIne temane kahyuM - ''ayodhyAnA mahelamAM padhArI Apa dharatIne pAvana karo." paraMtu sItAjIe kahyuM- "agniparIkSA pachI ja nagara tathA mahelamAM praveza karIza. nahitara A lokaniMdA zAMta nahi thAya.' lakSmaNa tathA anya rAjAoe rAmane maLIne sItAjInI pratijJA viSe jaNAvyuM. rAme sItAjIne maLIne kahyuM- "ATalA divasa Apa rAvaNanI nagarImAM rahyAM. chatAM paNa rAvaNanI icchAne jarA paNa mahattva ApyA vinA Apa pavitra rahyAM cho. A viSe loko haju paNa zaMkAzIla che. temano saMzaya dUra karavA mATe Apane agnimAM praveza karavo ucita che." lakSmaNa, sugrIva, bibhISaNa, hanumAna, aMgada Adie maLIne rAmane vinaMtI karI - "sItAjI dIrghakALathI virahamAM jhUratAM ApanAthI dUra paradezamAM rahyAM che. baMne putronA virahathI have teo vadhAre duHkhI haze. tethI jo Apa AjJA Apo, to ame jaIne jaldIthI temane sAthe laI AvIe. nahitara pati tathA putronA virahathI temanuM mRtyu thaI jaze.' rAme teone kahyuM- 'sItAnA viSayamAM je lokacarcA thatI hatI, te eka aphavA che. te mithyA che. e huM jANuM chuM. sItA to mahAsatI che. paraMtu lokApavAdane dUra karavA mArI icchA che ke sItA ayodhyAmAM pharIthI praveza karatAM pahelAM janasamudAyanI sAme agniparIkSA Ape. agniparIkSA ApIne pavitra banelI sItAno mArI sAtheno gRhasthavAsa nirmaLa banI jaze." rAmanA Adeza anusAra ayodhyAnagarInI bahAra eka vizALa zAmiyANo baMdhAvIne sugrIva paMDarIkapurI padhAryA. tyAM sItAne praNAma karIne kahyuM- "mArA svAmIe ApanA mATe puSpaka vimAna mokalAvyuM che. temAM birAjamAna thaIne Apa agniparIkSA mATe ayodhyA padhAro.'' sItAjIe kahyuM - "gADha jaMgalamAM mArA tyAgathI dazarathanaMdanane je duHkha thayuM hatuM, te hajI sudhI zAMta thayuM nathI. ayodhyA AvIne huM temanA mATe pharIthI navuM du:kha zA mATe ubhuM karuM ? kAraNa ke loko kaheze- pahelAM to jaMgalamAM tyAga karIne sajA karI ane have agni parIkSA laI rahyA che. zuM e yogya che ke pANI pIdhA pachI ghara pUchavuM ?" sugrIva namratApUrvaka bolyA- "rAmane to khabara che ke Apa pavitra mahAsatI cho, paraMtu janasamudAyanA saMtoSa mATe ApanI A agniparIkSA karavAmAM AvI rahI che. Apa krodhita na thAo. ayodhyAmAM zrI rAmacaMdrajI ApanA punarAgamananI pratIkSA karI rahyA che.'' sugrIve temane samajAvyAM manAvyAM. pachI sItAjI ayodhyA AvavA mATe taiyAra thayAM. ayodhyA bahAra AvelA mahendra nAmanA udyAnamAM sItAjIe hasIne uttara Apyo- ''mAro aparAdha jANyApArakhyA vinA ApanA jevA sajjana tathA vidvAna mahApuruSe mane dezanikAla ApI dIdho. mane eka paNa avasara na Apyo ke huM mAruM niraparAdhIpaNuM siddha karI zakuM. mArA aparAdhanI tapAsa karyA vinA ja Ape mane daMDa Apyo ane Aje ATalA varSo pachI Apa mane agnipraveza karAvI rahyA cho, e Azcarya che. huM AryanArI chuM. ApanA Adezano huM zA mATe asvIkAra karI zakuM ? ApanI icchA anusAra Apa jyAre kahezo, tyAre huM agnipraveza mATe taiyAra chuM." rAmacaMdrajIe kahyuM- "tame saMpUrNapaNe doSa rahita cho, enI mane khabara che. paraMtu nagarajanonA hRdayamAM utpanna thayelI kAlpanika zaMkAne dUra karavA mATe tamArI agni parIkSA karAvI rahyo chuM." sItAjIe kahyuM- "Apano Adeza hoya, to huM pAMce parIkSA ApavA taiyAra chuM. (1) agni praveza karavo, (2) abhimaMtrita akSata ArogavA, (3) kAMTA para caDhavuM, (4) jIbha para zastranI dhAra rAkhavI (5) garama sIsAne pIvuM, A pAMce ke temAMthI Apane je yogya lAge, te pramANe mArI parIkSA karAvo." For Personal & Private Use Only www.ainelibrary.org Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 tyAre tyAM upasthita phakta janasamUha ja nahi, paraMtu AkAzamAM rahelA nAradajI paNa A parIkSAno niSedha karatAM kahevA lAgyA- ''he rAghava ! Apa A zuM anAcAra karI rahyA cho ? sItAjI to mahAsatI che. tethI temanI sAme koI paNa prakAranI parIkSAno vikalpa na rAkhavo joIe.'' tyAre krodhita thaIne rAmacaMdrajI bolyA- he nagarajano ! pahelAM tame loko ja sItAnI niMdA karatA hatA, te tame bhUlI gayA. niraparAdhI hovA chatAM mAre temane daMDa Apavo paDyo. Aje tame ja temanA nirdoSa hovAnI ghoSaNA karI rahyA cho. kAle pharIthI kaMIka nimitta maLatAM tame loko ja pharIthI temanA upara doSAropaNa karazo. tamArI zaMkA-kuzaMkAnuM nivAraNa thavuM, ati Avazyaka che, jethI bhaviSyamAM koIpaNa jAtanA doSAropaNano prazna upasthita na thAya.'' sItAjIno agnipraveza rAmacaMdrajIe ayodhyAnI bahAra traNaso hAtha lAMbo, traNaso hAtha pahoLo tathA be puruSa pramANa uMDo khADo khodAvyo. temAM caMdananA lAkaDA bharI agni pragaTAvavAmAM Avyo. dhak dhak karatI agnijvALAo uMce uMce AkAza sudhI phelANI. AvI vikarALa agnizikhAone joIne svayaM rAmacaMdrajI bhaviSyamAM bananArI ghaTanA aMge ciMtita banI gayA. snAna karIne suMdara vastra dhAraNa karelAM sItAjI agnikuMDanI najIka pahoMcyAM. ekAgratApUrvaka paMcaparameSThInuM smaraNa karI uMcA svaramAM bolyA- '"he agnideva...! he lokapAlo....! he upasthita jana samudAya...! jo svAminAtha dazarathanaMdana sivAya koIpaNa anya puruSanI mana, vacana ke kAyAthI nidrA ke jAgRta avasthAmAM leza mAtra paNa abhilASA karI hoya, to tame mane bALIne bhasma karI do. nahitara A bhayaMkara svarUpa dhAraNa karela vikarALa agnijavALAo mArA mATe zItala jaLanI dhArAo samAna sukhadAyI banI jAo'' ATaluM kahIne sItAjIe agnikuMDamAM jhaMpalAvyuM. DILIP 10/1998 For Personal & Private Use Only *EERA Raat Ra Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pANImAM kamaLa para beThelAM sItAjI ane pAse lava ane kuza. eka ja kSaNamAM agnivALAo zItala jaLamAM parivartita thaI gaI. agnikuMDa jaLathI bharAI gayo. jaLamAM sugaMdhita kamaLo khIlyAM. eka vizALa kamaLa para siMhAsana racAyeluM hatuM. tenA para sItAjI birAjamAna hatAM. temanuM suMdara divya zarIra kuMdanI jema camakI rahyuM hatuM. divya vastrotathA AbhUSaNothI zobhatAM sItAjI pAkSAta lakSmIjI lAgI rahyAM hatAM. thoDI ja kSaNomAM kuMDanuM pANI uchaLIne cAre dizAmAM phelAI gayuM. maMDapa tathA moTA moTA maMca paNa pANImAM adRzya thavA lAgyA. vidyAdharo bhayabhIta thaIne AkAzamAM uDavA lAgyA. bhayathI vihaLa banelA bhUcaro pokAra karavA lAgyA- "he mahAsatI! amArI rakSA karo." sItAjIe Asana uparathI ubhAM thaIne jaLa pravAhano sparza karyo. tethI pANInuM vaheNa pharIthI kuMDanI dizAmAM vaLI gayuM. have pANI phakta kuMDamAM ja hatuM. tethI te eka vizALa taLAva jevuM dekhAI rahyuM hatuM. A kuMDamAM agaNita kamaLo ane haMso tarI rahyA hatA. sItAjInI prazaMsA karatAM nAradajI ane anya devagaNo AnaMdavibhora banIne nRtya karavA lAgyA. teoesItAjI para divya puSponI vRSTi karI. "dhanya... dhanya..." nA jayaghoSa sAthe sItAjInA satItvanI prazaMsA thavA lAgI... paraMtu... Jain Bauen intamational For Personal & Private Use Only Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sItAjInI dIkSA sItAnA manamAM kAMIka bIjA ja vicAro cAlI rahyA hatA. zAMta svaramAM te bolyAM "hai svAmI ! saMpUrNa nirdoSa hovA chatAM mArA para kalaMka lagADavAmAM AvyuM. gADha jaMgalamAM nirdoSa hovA chatAM mAre je du:kho bhogavavA paDyAM, tenA mATe Apa ke ayodhyAvAsI dojita nathI. pativratA hovA chatAM mAre be vAra lAMbA samaya sudhI vistanI agnimAM taDaphaDavuM paDyuM, tenA mATe Apa ke rAvaNa aparAdhI nathI. paraMtu A badhAmAM mArA ja azubha karmono doSa che. eka janmamAM karma bAMdhavA, bIjA janmamAM e karmanuM phaLa bhogavI navA karma bAMdhavA... kyAM sudhI cAlatuM raheze karmanuM A cakra ? A saMsAra para mane have vairAgya thaI gayo che. tethI meM karmono nAza karavA mokSamArganI sAdhanAbhUta dIkSAne aMgIkAra karavAno nizcaya karyo che. '' ATaluM bolIne sItAjIe potAnA komaLa kezano loca karIne rAmanA hAthamAM ApyA. PILIP For Personal & Private Use Only TO 99 A jotAM ja upasthita jnasamudAyane bhagavAnanI dIkSAno prasaMga yAda AvI gayo. kAraNa ke bhagavAne nirvikAra bhAve svayaM potAnA dezano loMca karI Indra mahArAjAnA hAthamAM ApyA hatA. A dazya joIne zamacaMdrajI be hovA thaI gayA. te svastha thAya, te pahelAM ja sItAjI kevaLajJAnI jayapaNa muni pAse pahoMcI gayAM. tyAM jaIne sItAjIe vidhivat dIkSA aMgIkAra karI, suprabhA nAmanA sAdhvIjInI nizrAmAM Ine nutana sAdhvI sItAjI kaThora sAdhanA tathA taparyA karavA lAgyAM. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 A bAju caMdanajaLa chAMTyA pachI jyAre rAma svastha thayA. tyAre temaNe joyuM ke sItAjI temanI pAse nathI. teo uMcA svare bolyA- ''mArI sItA kyAM che ? tame badhA mauna kema ubhA cho ? zuM tamane tamAruM jIvana priya nathI ? koIka to mane batAvo ke kezano loca karyA pachI sItAjI kyAM gayAM ? he anuja lakSmaNa ! koIkane mokalIne mAruM dhanuSyabANa tvarita maMgAva. A mUMgA lokone jIvita rahevAno koI adhikAra nathI. huMdu:khI chuM... duHkhonA mahAsAgaramAM DUbI rahyo chuM....'' paristhitinI gaMbhIratA samajIne lakSmaNe rAmane praNAma karI kahyuM- "bhrAtAzrI ! Apa A zuM anartha karI rahyA cho ? A badhA ApanA sevako che... zuM potAnA ja A sevako para bANa calAvavA yogya che ? jevI rIte lokaniMdAthI bhayabhIta thaIne nyAyapriya evA Ape sItAjIno tyAga karyo, tevI ja rIte saMsAracakrathI bhayabhIta thaIne Atmahita karavA mATe sItAjIe Apano tyAga karyo che. teo ApanI samakSa loca karyA pachI vidhivat dIkSA aMgIkAra karavA jayabhUSaNa muni pAse gayA che. jemane hamaNAM ja kevaLajJAnanI prApti thaI che. tamAre tyAM jaIne temanI prazaMsA tathA anumodanA karavI joIe. atyAra sudhI sItAjI vizuddha satI mArga para cAlI rahyAM hatAM, paraMtu havethI sAdhvI sItAjI ratnatrayInI ArAdhanA karavA mATe zAzvata mokSa mArga para cAlaze.'' nAnAbhAI lakSmaNanA A vacano sAMbhaLatAM ja rAmacaMdrajInA manano kSobha ocho thayo. teoe zAMta thaIne kahyuM"mArI dharmapatnI satI sItAe kevaLajJAnI jayabhUSaNa munirAja pAse dIkSA aMgIkAra karavAno nirNaya lIdho che, te yathAyogya che.'' pachI rAmacaMdrajI saparivAra jayabhUSaNa munirAja pAse gayA. teoe tyAM yogya sthAna para besIne zAMtipUrvaka kevaLajJAnI muninI dezanA sAMbhaLI. dezanAnA aMtamAM rAmacaMdrajIe temane prazna pUchyo- ''zuM huM bhavyAtmA chuM... ke abhavya ?'' kevaLajJAnI munirAje kahyuM- "Apa bhavyAtmA cho. eTaluM ja nahi, tame A ja bhavamAM mokSanI prApti karazo.'' rAmacaMdrajIe pharIthI prazna karyo- "sItAjIe to mAro tyAga karyo. paraMtu huM mArA anuja lakSmaNano tyAga kevI rIte karI zakIza ?'' temaNe uttara Apyo, "je puNyanA udayathI Apa baLadeva banyA cho, te puNya hajI bAkI che. e pUrNa thatAM ja tame dIkSA aMgIkAra karazo ane avazya mokSe jazo.'' pachI bibhISaNe prazna pUchyo ke ''mArA bhrAtA bibhISaNa, sugrIva, hanumAna, bhAmaMDala ane sItA nA pUrvabhava mATe juo pariziSTa - 8 lava-kuzanA pUrvabhavo mATe juo pariziSTa - 9 . rAvaNa kayA karmanA udayanA kAraNe mAryA gayA ? mane temaja sugrIva, hanumAna, bhAmaMDala, * lava-kuzane rAma pratye atyadhika anurAga kema che ?' kevaLajJAnInA mukhethI A badhA praznonA uttararUpe temanA pUrvabhavo sAMbhaLIne aneka AtmAonA hRdayakamaLamAM mokSa-sukhane pAmavAno utkRSTa bhAva jAgRta thayo. rAmanA sArathi ane senAdhipatizrI kRtAMtavadane dIkSA aMgIkAra karI. rAma, lakSmaNa parivAra sAthe zraddhApUrvaka sAdhvI sItAjIne vaMdana karIne ayodhyA pAchA pharyA.. kRtAMtavadana muni tapazcaryA karIne mRtyu pachI pAMcamA devalokamAM gayA. sAdhvI sItAjIe 60 varSa sudhI vividha prakAranI tapa-sAdhanA-ArAdhanA karI. aMtamAM tetrIsa divasanuM anazana karI AyuSya pUrNa karI teo bAramA devalokamAM acyutapati indra banyAM. 31 hanumAnajInI dIkSA tathA lakSmaNanuM mRtyu For Personal & Private Use Only Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmano upahAsa tathA kSaNika sukha ApavAvALA bhautika sukhanI prazaMsA karI rahyA che. A mohanIya karmanI kevI vicitra lIlA che. karmanI gati koNa samajI zake ? lakSmaNa pratyeno atigADha prema rAmacaMdrajIne bolAvI rahyo che. A ja mamatvanA kAraNe temanA manamAM vairAgyanA bhAvo jAgRta thatA nathI.' hanumAnane vairAgyanI prApti eka vakhata hanumAnajI meruparvata para rahelA jinAlayamAM darzanArthe padhAryA. tyAMthI pAchA pharatAM sUryAstanuM dRzya joI temanA manamAM vicAra Avyo- "jeno udaya thAya che, teno asta cokkasa che. A vizvanI dareka vastu anitya che, azAzvata che. teno vinAza avazya thavAno che. sAmAnya mANasa ugatA sUrajane vAMde, paraMtu AthamatAne nahi. sItAnI zodhamAM laMkA javAvALo huM ugatA sUrya jevo hato. Aje paNa chuM. paraMtu jIvananA aMta samaye pahocatAM huM A astAcalanA sUryanI jema ekalo thaI jaIza. paraMtu hajI paNa samaya che. evuM kaMI thAya te pahelA huM paNa zAzvatA sukhane meLavavA pUSArthakaruM. saMsAra azAzvata che. kSaNika che tathA nAzavaMta che. AvA saMsArane dhikkAra ho... kevaLa dIkSA dvArA ja mokSarUpI zAzvata sukhanuM svAmitva saMbhavita che." devasabhAmAM beThelA bedevonA manamAM tuhalabhAva jAgRta thayo. teo vicAravA lAgyA - "be mAnava bhAIonI vacce A kevo premabhAva che ke jenI prazaMsA devalokanA rAjA svayaM devendra paNa karI rahyA che." tethI teo baMne bhAIonA premabhAvanI parIkSA karavA mATe devalokathI ayodhyA nagarImAM lakSmaNajInA mahelamAM AvyA. tyAM devamAyAthI rAmanA mRtyunuM evuM dazya khaDuM karyuM, jemAM aMtaHpuranI strIo vilApa karI rahI hatI- "he rAma! he dazaratha naMdana!! samagra vizvane nirbhaya karanAra evA ApanuM akALe mRtyu kevI rIte thaI gayuM ?'' muni hanumAnano vihAra A pramANe vicArIne teo potAnA nagara pahocyAM. potAnA putranA hAthamAM rAjagAdI sopIne teoe zrI dharmaratnAcArya mahArAjanI pAse bhAgavatI dIkSA aMgIkAra karI. temanI sAthe temanI patnIoe paNa dIkSA lIdhI. munizrIhanumAnajIe yAnastha banIne ghAtI ane aghAtI karmono nAza karIne mokSarUpI lakSmI meLavI. hanumAnajInI dIkSAnA samAcAra sAMbhaLIne rAmacaMdrajIe vicAra karyo - 'badhA bhautika sukha hovA chatAM paNa hanumAnajIe AvI atikaSTadAyaka dIkSA zA mATe lIdhI ?' te ja samaye devasabhAmAM devarAja indra avadhijJAnathI rAmacaMdrajInA vicAro jANI bolyA- "rAmacaMdrajI to Aja bhavamAM mokSe janArA bhavyAtmA che. chatAM paNa teo mRtyulokamAM cAritra Personal Presen Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhayaMkara akRtya kevI rIte thaI gayuM ? hAya! vizvanA staMbharUpa A mahApuruSanuM mRtyu ApaNA kAraNe thayuM. dhikkAra che ApaNane." A pramANe AtmaniMdA karatAM karatAM A baMne devo svargamAM gayA. lakSmaNajInuM acAnaka mRtyu joIne aMtaHpuranI strIo potAnA vALa vikherI nAMkhI potAnA mAthA pachADIne vilApa karavA lAgI. rAmacaMdrajI doDIne tyAM AvyA ane zokAtura strIone kahevA lAgyA"are ! tame badhA kayA amaMgalanI AzaMkAthI raDI rahyA cho ? ahIM kayo pralaya AvI gayo che ke tame A rIte rudana karI rahyA cho. juo, huM hajI jIvato chuM, ane ahIM mAro A anuja paNa jIvita che. paNa koI duSTa graha athavA roga ane pIDI rahyo che. teno pratikAra auSadha dvArA ke pUjApATha dvArA thaI zake che. rAjavedya tathA jyotiSIone jaldI bolAvo." ) - = Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 103 Fla/ I/II/II/l////////Illllllllllll rAmacaMdrajI dvArA lakSmaNane auSadha pIvaDAvavAno prayatno rAjavaidyo ane jyotiSIone bolAvavAmAM AvyA. auSadha Adino prayoga karavAmAM Avyo. maMtrataMtra Adino paNa prayoga karavAmAM Avyo. paraMtu te badhA prayogo niSphaLa gayA. rAma mUcchita thaI gayA. hozamAM AvatA ja moTA avAje vilApa karavA lAgyA. rAmacaMdrajIno vilApa sAMbhaLIne bibhISaNa, sugrIva ane zatruna dhrusake dhrusake raDavA lAgyA. kauzalyA, anya mAtAo ane putravadhUo paNa karUNa kalpAMta karatAM karatAM vAraMvAra mUcchita thavA lAgI. ayodhyAnagarInA ghara-gharamAM ane samasta nagarajanonA hRdayamAM zokanuM vAtAvaraNa chavAI gayuM. For Personal & Private Use Only Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 OM = = ane dIkSAnI anumati B CCT kAkAzrI lakSmaNanuM akALe mRtyu joIne saMsAranI anityatAthI atyaMta bhayabhIta thayelA lava-kuze rAmacaMdrajIne praNAma karI kahyuM- "mRtyu to kyAre paNa AvI zake che. tethI manuSye haMmezA paralokagamana mATe taiyAra rahevuM joIe. he tAta ! ApanA prANapriya anuja enA amArA kAkAzrInuM akALe mRtyu joIne amane tIvra vairAgyabhAva jAgRta thayo che. A asAra saMsAra pratye amane jarApaNa Asakti nathI. have amAre ahIM rahevuM nathI. ApazrI amane AjJA Apo eTale ame dIkSA laIe.'' gharamAM potAnA sagA kAkAzrInu mRtyu thayuM che ane hajI aMtyeSTi paNa thaI nathI. AvA zokanA vAtAvaraNamAM paNa utkRSTa vairAgya bhAvavALA lava-kuze pitA rAmacaMdrajI pAsethI AzA meLavIne amRtaghoSa muni pAse cAritradharma aMgIkAra karyo. uttama ArAdhanA dvArA teo kevalajJAnane prApta karI mokSamAM saMcaryA. For Personal & Private Use Only Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lakSmaNajInA mRtadeha sAthe rAmacaMdrajInuM vanamAM bhramaNa potAnA prANapriya anuja lakSmaNanA acAnaka mRtyune lIdhe jIvatA bhAIno agnisaMskAra karavA cAho cho ? jAo... tamA UbhI thayelI viSama paristhiti ane lava-kuza jevA be yuvAna putroe bhAIono agnisaMskAra karI do. mAro anuja, mAro vatsa lakSmA grahaNa karelI dIkSAnA kAraNe matibhramita thayelA rAmacaMdrajI vAraMvAra to dIrdhAyu che. te anuja ! tuM krodhano tyAga karI mArI sAthe kAMI mohavaza mUcchita thaIne pralApa karatA hatA - "he anuja ! tane mRtyu bola. he vatsa!durjanonI jema kopAyamAna thavuM tArA mATe yogya nathI. pAmelo mAnIne mArA be yuvA putroe saMsArano tyAga karyo che. tethI he A pramANe bolatA bolatA rAmacaMdrajI potAnA ladhubaMdhuno mRtade anuja ! vilaMba karyA vinA tuM uThI jA ! jaldI uTha !'' rAmacaMdrajInA potAnA khabhA para nAMkhI tyAMthI cAlavA lAgyA. AvA vyAkuLatA bharyA vacano sAMbhaLIne bibhISaNa gadgad thaIne lakSmaNanA mRtadehane rAmacaMdrajI kyAreka snAna karAvatA, { bolyA- "he rAmacaMdrajI! Apa dheryavAna puruSomAM ziromaNi cho. vIromAM kyAreka vilepana karatA, kyAreka tenA mATe bhojananI thALI pIrasata mahAvIra cho. to pachI Apa satya paristhitino svIkAra kema karatA to kyAreka khoLAmAM besADI tene pyAra karatA. kyAreka tene kapa nathI ? ApanuM Ama dheryahIna banI javuM lajjAspada tathA jugupsA paherAvatA, to kyAreka tenI bAjumAM nidrAdhIna thaI jatA hatA. A preraka che. ApaNe badhAe ekatrita thaIne have ApaNA priya zAsaka eka tAttvika vAta jANavI Avazyaka che ke vAsudevanuM zarIra vizi rAjA lakSmaNano agnisaMskAra tathA uttarakriyA karavI joIe.' paramANuothI baneluM hovAnA kAraNe mRtyu pachI cha mahinA sudhI bibhISaNanA AvA zabdo sAMbhaLIne krodhAvezathI kaMpatA rAmacaMdrajI saDatuM nathI. sAmAnya mAnavInuM zarIra thoDA ja kalAkomAM saDavA lA bolyA- "tame badhA mane ekalo zA mATe choDI detA nathI? zuM mArA che. jaTAyudeva dvArA rAmacaMdrajIne pratibodha. Education International & E ! www.janesbrary.org Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 rAmacaMdrajIne pratibodha ApavA mATe cothA devalokamAMthI svayaM jaTAyudeva pRthvI para Avyo. (1) rAmacaMdrajInI sAme eka sukAI gayelA vRkSa para pANI chAMTavA lAgyo. temanI A ceSTA joIne rAmacaMdrajI bolyA- "he mitra! A acetana vRkSane Apa game teTaluM pANI pIvaDAvo, te navapallavita thavAnuM nathI. tamArA badhA prayatno niSphaLa ja raheze.'' (2 ) tyAre te deva paththara para chANa, bakarInI lIMDI vagere khAtara nAMkhIne kamalinIne ropavA lAgyo. tyAre rAmacaMdrajI bolyA- "baMdhu ! paththara upara game teTaluM uttama khAtara nAMkhavAmAM Ave tathA uttamamAM uttama vRkSane ropavAmAM Ave, to paNa te niSphaLa prayatna ja kahevAze.'' (3) pachI deva ghANImAM retI nAkhIne pIlavA lAgyo. rAme A hakIkata devalokamAM rahelA kRtAMtavadana devanA jIve avadhijJAnathI jANI. te deva mAnavarUpa dhAraNa karI potAnA khabhA para eka strIno mRtadeha upADIne rAmacaMdrajInI pAse Avyo. rAmacaMdrajIe kahyuM- "he mugdha ! A rIte eka strInA mRta zarIrane potAnA khabhA para upADIne kema pharI rahyo che ?'' mAnava dehadhArI deve kahyuM- 'Apa AvI amaMgaLa vAta kema karI rahyA cho ? A to mArI premALa patnI che. mArI jIvita patnIne Apa mRtyu pAmelI kema kahI rahyA cho ? mArA khabhA para temane pUchyuM- "baMdhu ! Apa Ama kema karI rahyA cho ? zuM kAMI ayogya prayAsa karavAthI sAdhya siddha thaI zake ? to pachI retI pIlavAthI tela kaI rIte maLaze ?'' (4) pachI deva marelA baLadane haLa sAthe joDI jamIna kheDavA lAgyo. A ajugatuM vartana joI rAmacaMdrajIe kahyuM- "bhalA mANasa ! marelA baLadathI kAMI khetara kheDI zakAya kharUM ?''A sAMbhaLIne jaTAyudeva hasIne bolyA- "Apa to mahAjJAnI cho. ATaluM badhu jANo cho ke sukAI gayelA vRkSaupara pANI chAMTavuM Adi nirarthaka che, chatAM sAkSAt ajJAnanA purAvA rUpa A mRtadehane khabhA upara laIne kema jaI rahyA cho?'' tyAre lakSmaNajInA mRtadehane AliMgana ApI rAmacaMdrajI bolyA"Apa AvI amaMgaLa vANI kema bolo cho ? ahIMthI cAlyA jAo.'' je strI che te mRtyu pAmelI che, e jo Apa samajI zako cho, to ApanA khabhA para je puruSa che, te paNa mRtyu pAmelo che, e kema samajI zakatA nathI ?'' rAmacaMdrajI gaMbhIratAthI vicAra karavA lAgyA. aMte temaNe e vAstaviktAno svIkAra karI lIdho ke mAro ladhubaMdhu lakSmaNa have jIvita nathI. tyAre jaTAyudeve tathA kRtAMtavadanadeve rAmacaMdrajIne potAno sAco paricaya Apyo ane devaloka tarapha prayANa karyuM. rAmacaMdrajIe lakSmaNajIno agnisaMskAra tathA aMtyeSTinI vidhi pUrNa karI. HELL DILIP SON Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 rAmacaMdrajInI dIkSA ane mokSa rAmacaMdrajInI dIkSA rAmacaMdrajInuM mana have saMsAranI asAratA ane anityatAnA kAraNe vairAgya tarapha vaLavA lAgyuM. tethI potAnA ladhu baMdhu zatrughnano rAjyAbhiSeka karavAnI tathA pote dIkSA levAnI icchA pragaTa karI, paraMtu zatrughnanuM mana paNa have saMsArathI virakta banI gayuM hatuM, teo bolyAM- ''bhrAtAzrI ! mane rAjyAbhiSekamAM koI ruci nathI. mArI icchA che ke ApanI sAthe huM paNa dIkSA aMgIkAra karuM.'' lavanA putra anaMgadevane rAjya soMpIne munisuvratasvAmI bhagavAnanA vaMzaja suvratamuninI pAse zatrughna, sugrIva, bibhISaNa tathA anya soLa hajAra rAjAonI sAthe rAmacaMdrajIe dIkSA aMgIkAra karI. rAma have rAmarSi banI gayA. temanI sAthe sADatrIsa hajAra kulIna mahilAoe dIkSA laI zrImatI sAdhvIjInI nizrAmAM ArAdhanAno mArga apanAvyo. eka bhavya AtmA jyAre cAritranA mArga para cAle che, tyAre tenuM anusaraNa karavA mATe aneka jIvAtmAo tatpara banI jAya che. rAmarSi munie guru caraNomAM rahIne caudapUrva tathA dvAdazAMgI vagereno abhyAsa karIne vividha prakAranA kaThina abhigraha karyA. aneka tapazcaryA karI. eka divasa gurunI AjJA laIne teo ekalA nirbhaya banI vanamAM rahevA cAlyA gayA. tyAM temane avadhijJAna utpanna thayuM. eka vakhata rAmarSi muni chaThThanuM pAraNuM karavA nagaramAM padhAryA. temanA AgamananA zubha samAcAra sAMbhaLIne harSita thayelA nagarajano temanuM svAgata karavA AvyA. nagaranI nArIo potapotAnA gharanA dvAra para khAdya sAmagrInA thALo hAthamAM laIne ubhI hatI. lokonA kolAhalathI bhayabhIta thayelA hAthIoe potAnA raheThANanA staMbhane toDI nAMkhyA. nagaramAM bhAgadoDa macI gaI. rAmarSie koInI paNa pAsethI AhAra grahaNa na karyo. je AhAra gRhastha potAnA gharamAM rAkhavA cAhato na hoya, khAvA mAMgato na hoya, te ujjita dharmavALo AhAra kahevAya che. teo pratinaMdI rAjAnA mahelamAM gayA. rAjAe ujjita dharmavALo AhAra supAtradAnamAM Apyo, devoe te sthAna para sugaMdhita puSponI vRSTi karI. rAmarSi munie pharI vana tarapha prayANa karyuM. teoe For Personal & Private Use Only Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 08 vicAra karyo ke nagaramAM javAthI tyAM kolAhala vadhI jAya che. saMghaTTo paNa thAya che. tethI teoe evo abhigraha karyo ke vanamAM je gocarI maLe te vahorI laI tenAthI ja pAraNA karavA. jo gocarI na maLe, to pAraNuM na karavuM. rAmarSi zarIra pratyenI mamatA choDIne kAyotsargamAM lIna rahevA lAgyA. vanamAM rahIne teo mAsakSamaNa, bemAsa, traNamAsa, cAramAsanA upavAsa Adi tapazcaryA karatA hatA. sAdhanA samaye teo kyAreka saMsAra rUpI samudrapAra karAvavAvALA paryakAsanamAM besatA, kyAreka utkaTa AsanamAM besatA, kyAreka hAtha uMcA karIne, kyAreka lAMbA karIne, to kyAreka paganA aMguThAnA AdhAra para UbhA rahIne tapa karatA hatA. ekavAra teo vihAra karatAM karatAM koTIzilA AvyA. tyAM rAmarSie eka zIlA para besI pratijJAbaddha thaI kSapaka zreNino Azraya laIne zukladhyAnano prAraMbha karyo. sItAjIno AtmA sItendra banI gayo hato. avadhijJAnathI rAmacaMdrajIne dhyAnastha mudrAmAM joIne teo vicAravA lAgyA. "jo teo kevaLajJAnI banaze, to amAruM punarmilana kevI rIte thaze?koIpaNa rIte teo saMsArI rahe, to ja punarmilananI saMbhAvanA che. tethI kAMIka evA anukuLa upasarga karuM, ke jethI teo mArA mitradeva bane. ema vicArIne sItendra potAnI daivI zaktithI tyAM eka khUba suMdara upavana banAvyuM. te upavanamAM kAmottejaka vasaMtaRtu lAvI. koyala TahukA karavA lAgI. bhamarA guMjana karavA lAgyA, AMbo, caMpo, mallikA Adi vRkSa pallavita thaI gayAM. puSponI manohara sugaMdhe vAtAvaraNane vadhu AkarSaka banAvyuM. sItendra pote sItAjInuM rUpa dhAraNa karyuM. rAmanI sAme AvIne kahevA lAgyAM"he prANanAtha ! ApanA premano tyAga karIne meM dIkSA lIdhI, teno mane pazcAtApa thaI rahyo che. A vidyAdhara kanyAo je mArI sAthe che, te sarve Apane prema kare che. teo icche che ke Apa dIkSAno tyAga karIne amArI sAthe lagna karo. ApanI paTarANI banavAnI mArI icchA che. tethI Apa A vidyAdhara kanyAo sAthe lagna karo. huM paNa ApanI sAthe rahIne premakrIDA karIza. Apano prema ThukarAvIne meM dIkSA aMgIkAra karI, tethI mane kSamA karo." sItAjInuM kathana pUrNa thatAM ja vidyAdhara kanyAo upavanamAM kAmuka rAgarAgiNIo sAthe nRtya karavA lAgI. PILIPSON For Personal & Private Use Only Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ UD For Personal & Private Use Only www.jainelibrary.one Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 mohanIya karma keTaluM bhayaMkara hoya che. sItAjIno AtmA je sItendra samyagdaSTi hato, chatAM temaNe rAmarSinA patana mATe prayatna karyo. sItendranA kathana ane kAmottejaka saMgItathI rAma jarA paNa vicalita na thayA. rAmarSine kevaLajJAna rAmarSi munie potAnA dhyAnamAM lIna rahIne mahA mahinAnA zuklapakSanI bArasanI rAtrinA aMtima praharamAM kSapakazreNI para ArUDha thaIne kevaLajJAna prApta karyuM. sItendra tathA anya devagaNoe kevaLajJAnano mahotsava ujavyo. rAmarSine suvarNanA siMhAsana para birAjamAna karAvIne devo baMne bAju cAmara vIMjhavA lAgyA. mastaka upara suvarNanA chatra banAvavAmAM AvyA. kevaLajJAnI rAmarSie dharma-dezanA ApI. dezanAnA aMtamAM sItendra pUchela praznanA javAbamAM temaNe lakSmaNa, rAvaNa tathA sItAjInA bhAvi-bhavonuM spaSTa varNana karyuM. Raa lakSmaNajI sItAjI ane rAvaNanA bhAvi-bhava rAvaNa ahIMthI marIne cothI narakamAM gayo che. ahIMthI mRtyu pAmI lakSmaNajIe vaikriya zarIra dhAraNa karyuM che. tyAM karmanI nirjarA karatAM karatAM zubha karmanuM upArjana karI rahyA che.. tyAra bAda bIjA bhavamAM pUrva mahAvideha kSetramAM vijayAvatI nagarImAM sunaMdapitA ane rohiNImAtAnI kukSithI te baMne jinadAsa ane sudarzana putrarUpe janmaze. teo jainadharmanI ArAdhanA karaze. karmanI kevI vicitratA che. eka bhavamAM parama zatru banelA bIjA bhavamAM sahodara banaze. mRtyu pachI trIjA bhavamAM pahelA devalokamAM devo banaze. cothA bhavamAM vijayAnagarImAM manuSya deha dhAraNa karIne zrAvaka dharmanuM pAlana karaze. tyAMthI teo baMne harivarSa kSetramAM alaga-alaga puruSa rUpe yugalika banaze. chaThThA bhavamAM pharI devalokamAM deva banaze. tyAMthI vIne punaH vijayApurImAM kumAravArta rAjA tathA lakSmIrANInA jayakAMta tathA jayaprabha nAmanA rAjakumAra banaze. tyAM jaina dharmanuM pAlana karI mRtyu pAmaze. tyAMthI AThamA bhavamAM chaThThAdevalokamAM devatarIke utpanna thaze. For Personal & Private www. library.org Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAre sItendrano AtmA bAramA devalokamAMthI cyavIne bharatakSetramAM sarvaratnamati nAmanA cakravartI banaze. devalokanuM AyuSya pUrNa karI rAvaNa ane lakSmaNajI cakravartI banelA sItAjInA putra indrAyudha tathA medharatha thaze. karmanI gati keTalI vicitra che. sItAnuM apaharaNa karavAvALo rAvaNa navamA bhavamAM sItAno ja putra thaze. cakravartI sItAjIno AtmA dIkSA laIne anuttara devalokamAM jaze. tyAra pachI rAvaNano AtmA je indrAyudha che, te zreSThatama traNa bhava pAra karyA pachI tIrthakara nAmakarma bAMdhI tIrthakara banaze. sItAjIno AtmA vaijayantathI cyavIne tIrthaMkara rAvaNanA gaNadhara banaze ane aMtamAM baMne mokSa prApta karaze. lakSmaNajInA zeSa bhava A prakAre che- lakSmaNano AtmA megharatha potAnuM AyuSya pUrNa karIne aneka zubhagati prApta karaze. tatpazcAta puSkaravara dvIpanA pUrva mahAvidehanA AbhUSaNa rUpa ratnacitrA nagarImAM cakravartI banI anukrame tIrthakara thaI mokSe jaze." rAvaNa ane lakSmaNanuM bhAvi vRttAMta sAMbhaLI sItendra rAmarSine vaMdana karI svasthAne gayA. kevalajJAnI rAmarSi paccIsa varSa vicarI traNa karoDa munio sAthe zatruMjaya mahAtIrtha upara nivArNa pAmI mokSe gayA. rAmAyaNa eka vizALa mahAsAgara che. tenuM maMthana karyuM ane temAMthI thoDAMka ratno prApta karyA. te ratno pustakarUpe ApanI samakSa rajU karavAmAM AvyA che. rAmAyaNanuM vAMcana ApanI AdhyAtmika unnatimAM sahAyarUpa bane. ApanA mitro tathA parivArajana paNa madhuvRttithI rAmAyaNano rasAsvAda mANe. lokottara rAmAyaNa to vairAgyanI khANa samAna che. sAmAnya rIte, loka najare rAvaNane adhamatAnuM pratIka mAnavAmAM Ave che. paraMtu lokottara rAmAyaNano saMdeza kAMI judo che ke adhamamAM adhama vyakti paNa jo kharA dilathI pazcAtApa karIne karmanI nirjarA kare,... to tene mokSarUpI zivaramaNI avazya potAnA ja puruSArthathI prApta thaI zake che. lakSmaNa rAvaNa sItA vaikiyazarIrI 4thI naraka | 12muM svarga sudarzana jinadAsa 1lo devaloka 1lo devaloka manuSya manuSya yugalika yugalika devaloka devaloka jayaprabha jayakAMta chaThTho devaloka chaThTho devaloka megharatha indrayudhi cakravartI ghaNA zubha bhavo pAMca zubha bhavo | anuttara cakravartI tIrthakara gaNadhara zubha bhavo 13| tIrthakara A S ^ * 2 K 0 0 2 11 12. Jaln Ed on Intemational Foron & Private Use Only Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa - 1 rAkSasavaMzanI sthApanA 'Apaprabhu zaraNe AvyA cho, te ghaNuM sarasa karyuM. have vaitAdyaparvata | upara na jatAM samudranI vacce AvelA rAkSasadvIpamAM jajo. tyAM koI paNa prakAranI ciMtA raheze nahi. mATe khuzIthI rAjya karo.'' A pramANe kahIne teNe bhAvollAsa sAthe rAkSasI vagere aneka vidyAo tathA devarakSita hAra sAdharmika bhaktinA rUpamAM arpaNa karyo. dhanavAhana rAkSasadvIpanI laMkAmAM rAjya karavA lAgyo. tenI patnI suprabhAe eka putrane janma Apyo, tenuM mahArAkSasa evuM nAma pADyuM. asaMkhyavarSo pahelAM IkvAku vaMzamAM zrI RSabhadeva bhagavAna thayA. tyAre cAre bAju niSkapaTI ane nirlobhI loko jovA maLatA hatA. temanA putra bharata cakravartInA putra AdityayazathI sUryavaMza zarU thayo. te vaMzamAM dazaratha, rAma, lakSmaNa vagere thayA. bhagavAna RSabhadeve dIkSA pahelAM jyAre rAjya vaheMcaNI karI, tyAre temanA pautro nami-vinami gerahAjara hatA. dIkSA thaI gayA pachI bhagavAna pAse AvIne teo rAjya mAMgatA hatA. eka divasa dharaNendra te bannene vaitAdya parvatanI banne zreNinuM rAjya tathA aneka vidyAo arpaNa karI. bharatakSetranuM uttara tathA dakSiNamAM vibhAjana karanAra vaitAdyaparvatanI uttara zreNimAM vinami ane dakSiNazreNImAM nami rAjya karavA lAgyA. temanAthI vidyAdharavaMzazarU thayo. temAM asaMkhya rAjAo thayA. koI rAjA mokSe, to koI svargamAM gayA. temanA pachI zrI ajitanAtha bhagavAna thayA. te vakhate dakSiNa vaitADhyanA rathanupura nagaramAM pUrNadhana rAjA hato. tene dhanavAhana nAme putra hato. uttara vaitAdyanA gaganavallabha nAmanA nagaramAM sulocana rAjA hato. tene sahasranayana nAmano putra tathA sauMdaryavALI rUpavatI nAme putrI hatI. pUrNadhana rAjAe potAnA putra dhanavAhana mATe tenI mAMgaNI karavA chatAM, jyotiSInI salAhanA anusAre sulocana rAjAe potAnI putrInA lagna, zrI ajItanAtha bhagavAnanA kAkAnA bhAI sagaracakravartInI sAthe karavAnuM vicAryuM. eka divasa dhanavAhana zrI ajitanAtha bhagavAnane vaMdana karavA gayo. te vakhate teNe bhagavAnanI dezanA sAMbhaLI. tenI vairAgyabhAvanA jAgRta thaI. "aho ! huM pAMca IndriyonA viSayomAM keTalo magna banI gayo che. strI pratyenA rAgathI dabAI gayo chuM. tathA rAjasattAnA lobhAmaNA kIcaDamAM phasAI gayo chuM. mAruM zuM thaze ? meM kharekhara mArA AtmA sAthe chetarapIMDI karI che. kAraNa ke mArA yogya kAryona karIne bIjI badhI jaMjALomAM Aja sudhI paDyo rahyo chuM. svapna samAna kSaNika tathA vijaLI samAna anitya jIvanano zo bharoso? arthAta tenA para vizvAsa kevI rIte mUkAya? zuM bhaviSyamAM utpanna thanArI vyathAone A parivAra tathA rAjasattA rokI zakaze kharI ? nahi, to pachI tene choDIne saMyamasAdhanAmAM zA mATe na joDAI jAuM ?'' A pramANe vairAgyavAsita banIne teNe mahArAkSasano rAjyAbhiSeka karyo. rAjA dhanavAhane zrI ajitanAthabhagavAna pAse AvIne dIkSAno svIkAra karyo. tyAra pachI karmone khapAvI mokSa prApta karyo. AthI sulocana ane pUrNadhana vacce dhamasANa yuddha thayuM. bhautika AnandanA kAraNe yuddhanI bhayaMkara hiMsA zarU thaI gaI. aMte pUrNadhane sulocanano vadha karyo. te vakhate teno putra sahastranayana potAnI bahenane laI jaMgalamAM bhAgI gayo. eka divasa jaMgalamAM tene sagara cakravartI maLyA. sahastranayane potAnI bahenanuM lagna tenI sAthe karyuM. sagara cakravartIe tene eka rAjya ApyuM. thoDA samaya pachI sahastranayana zaktizALI banyo. potAnA pitAnA motano badalo levA teNe pUrNadhana rAjA tathA tenA putra dhanavAhana sAme bhayaMkara yuddha zarU karyuM. krodha vagere kaSAyo kevA vicitra che? A bhayaMkara yuddhamAM pUrNadhana rAjA mAryo gayo. jyAre teno putra dhanavAhana zrI ajitanAtha bhagavAnanA zaraNamAM jaI nirbhaya banyo. sahasranayana paNa abhimAnano tyAga karIne tyAM Avyo. bannee dezanAmAM potAnA pUrvabhava sAMbhaLyA. aMte dhanavAhane prabhunI stuti karI. te vakhate rAkSasanAmanA vyaMtara devonA indra dhanavAhanane kahyuM jevI rIte jarmanI, eziyA vagere dezomAM rahetA loko jarmana, eziyana vagere kahevAya che. tevI rIte A banne rAjAo rAkSasadvIpa upara rAjya karatA hovAthI rAkSasa kahevAyA. vAstavamAM teo rAkSasa nahotA, paraMtu vidyAdhara manuSyo hatA. teono vaMza rAkSasavaMza kahevAyo. AvI rIte A vaMzamAM prathama rAjA dhanavAhana thayA. tyAra bAda te vaMzamAM asaMkhyAta rAjAo thayA. pachI bhagavAna munisuvratasvAminA zAsana daramyAna rAkSasavaMzanA rAjA ratnazravasa ane rANI kekasInA putra rAvaNa, kuMbhakarNa ane bibhISaNa thayA. A badhA rAkSasavaMzanA kahevAyA. Ja Education International For personal & Private Use Only www.jaina .org Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa - 2 caMdragati, bhAmaMDala Adino pUrvabhava piMgaladeve videhAnA putra bhAmaMDalanuM apaharaNa zA mATe karyuM? sAthe piMgala eka gunI pAse bhaNato hato. pUrvabhavamAM sarasA pra caMdragati rAjAnI sAthe bhAmaMDalano pUrvabhavamAM zuM saMbaMdha hato? rAga utpanna thayo hato. kayAnanuM zarIra badalAI gayuM. paraMtu rAgabhAva dakSiNa bharatanA kSemapuranagaramAM sAgaradattanI patnI ratnaprabhAnI saMskAra hovAthI te potAnI sahAdhyAyI vidyArthInI rAjapu kukSithI putra guNadhara ane putrI guNavatIno janma thayo. pariziSTa 8 atisuMdarInuM apaharaNa karIne vidagdhanagaramAM cAlyo gayo. te nA anusAra guNavatI lagna karyA vagara marIne haraNI ane guNadhara jaMgalamAM ghAsa, lAkaDA vecIne atisuMdarInI sAthe jIvananirvAha karata marIne haraNa thayo. tyAMthI banne aneka bhavo karI guNadharano jIva tyAM eka divasa kuMDalamaMDite atisuMdarIne joI. paraspara 2 bharatakSetranA dArUgAmamAM vasubhUti nAmanA brAhmaNa ane tenI patnI utpanna thayo. tethI pUrvabhavamAM potAnI patnI sarasAnuM apaharaNa karana anukazAthI atibhUti nAmano putra thayo. guNavatIno jIva sarasA kayAna je hamaNAM piMgala hato, tenI sAthe rahelI atisuMdarInuM apahara tarIke utpanna thayo. atibhUtinA lagna sarasA sAthe thayA. teNe karyuM. pUrvabhavanA verano anubaMdha A rIte cAlyo. pitAnA Dara kayAna nAmanA brAhmaNe sarasA upara Asakti utpanna thavAthI kuMDalamaMDita durgadezamAM jhUMpaDI banAvIne rahevA lAgyo. piMgala pAgala mAyA-kapaTa karIne tenuM apaharaNa karyuM. kAmavAsanAne AdhIna thayelA jema pRthvI para pharavA lAgyo. eka divasa teNe AcAryadevaH manuSya potAnA brAhmaNakuLanI maryAdA choDIne nirlajja banIne AvuM guptasUrIzvarajI mahArAjanI pAse dharma sAMbhaLIne dIkSA lIdhI. apakRtya karI de che. tenI zodhakhoLa mATe pati atibhUti ane sAsu jhuMpaDI banAvIne rahelo kaMDalamaMDitaluTAro banIne jaMgalamAM pharI sasarA paNa jaMgalamAM pharavA lAgyA. tyAM vasubhUti ane anukozAne hato. eka vakhata kaMDalamaMDitane sAmaMta rAjA bAlacaMdra bAMdhIne lAvya muninA darzana thayA. temanI pAse dharma sAMbhaLIne bannee dIkSA lIdhI. dhIre-dhIre krodhazAnta thavAthI rAjAe tene choDI dIdho. jaMgalamAM bhaTaka anukozA kamalazrI sAdhvIjInI ziSyA banI. banne kALa karIne pauma tene municandramuni maLyA. temanI pAsethI dharmazravaNa karIne zrAva cariyuM nA mate lokAMtika devalokamAM ane triSaSThi zalAkA purUSa caritra banyo. tyAMthI marIne mithilA nagarImAM rahelI janakarAjAnI pata nA mate pahelAdevalokamAM deva banI. tyAMthI aneka bhava karIne vasubhUtino videhAnI kukSimAM garbha rUpe utpanna thayo. A bAju sarasAno ja jIva caMdragati rAjA ane anukozAno jIva puSpavatI nAmanI temanI bIjA devalokamAMthI cyavIne zrIbhUti purohitanI putrI vegavatI banyuM patnI banI. sudarzana muninI upara Aropa (ALa) caDhAvIne tyAra pada putravadhU sarasAe paNa koI sAdhvIjI ma. sA.nI pAse dharma vairAgyabhAvathI dIkSA laIne kALa karIne vegavatI videhAnI kukSi sAMbhaLIne dIkSA lIdhI. mRtyu pAmIne bIjA devalokamAM devI banI. utpanna thaI. jyAre videhAe yugalane janma dIdho ke tarata paraMtu pati atibhUti ArtadhyAnamAM marIne haMsa banyo. eka vakhata ja pUrvabhavanovairI kaMDalamaMDitanA jIvane avadhijJAnathI joIne bAja pakSIthI ghAyala thayelo haMsa vRkSa uparathI koI muninI pAse paDyo. piMgaladeva krodhathI dhamadhamI uThyo ane tenuM apaharaNa karyuM. te munie tene navakAra maMtra saMbhaLAvyo. tenA prabhAvathI 10 hajAra ahIMyA ApaNane e paNa karmanI vicitratA jovA varSanA AyuSyavALo vyaMtara deva banyo. te marIne vidagdhanagaramAM maLe che ke, eka bhavamAM atibhUti pati hato ane sarasA prakAzasiMha rAjAnI patnI pravarAvalIthI kuMDalamaMDita nAmano putra thayo. temanI patnI hatI. te ja atibhUtino jIva bhAmaMDala banyo cakrapuramAM cakradhvaja rAjAno dhUmakeza purohita hato. aneka bhava ane sarasAno jIva tenI bahena sItA banI. bhramaNa karIne parastrIlaMpaTa kayAnano jIva prohitanI patnI svAhAnI kukSithI piMgala nAmano putra thayo. rAjA cakradhvajanI putrI atisuMdarInI tAlikA piMgala deva bhAmaMDala | sItA caMdragati | puSpavatI guNadhara (bhAI) |guNavatI (bahena) haraNa ane | haraNI ane aneka bhava | aneka bhava kayAna atibhUti (putra)| sarasA (putravadhu)| vasubhUti (pitA) anukozA (mAtA) aneka bhava | aneka bhava | 2 jo devaloka | lokAMtika deva | lokAMtika deva --- | vegavatI | (pahelo devaloka | (pahelo devaloka haMsa ane vyaMtara | 5 mo devaloka | ane aneka bhava) |ane aneka bhava) piMgala RSi kaMDalamaMDita piMgaladeva bhAmaMDala (bhAI)| sItA (bahena) | caMdragati puSpavatI In Eaa Private Use Only Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 pariziSTa - 3 dazaratha, satyabhUti muni ane janakarAjAno pUrvabhava pUrvabhava sAMbhaLIne dazarathane vairAgya kema thayo ? pUrvabhavamAM janakarAjA ane satyabhUti muninI sAthe temano zuM saMbaMdha hato ? senApura nagaramAM bhAvana nAmanA viNanI patnI dIpikAthI utpanna thayelI upAsti nAmanI putrI hatI. te sAdhuonI niMdA karatI hatI. AvA bhayaMkara aneka pApo karIne tiryaMca AdibhavomAM paribhramaNa karIne teno jIva candrapura nagaramAM dhananI patnI suMdarInI kukSithI varUNa nAmano putra thayo. te bhavamAM varUNe udAravRttithI bhaktibhAvapUrvaka sAdhuone dAna dIdhuM. eka divasa sAdhuno dveSI jIva Aje te sAdhuno ja bhakta banI gayo. dAna devAvALo jIva manuSya bane che. tethI varUNa marIne dhAtakIkhaMDanA uttarakurukSetramAM yugalika tarIke utpanna thayo. yugalika alpakaSAyavALA hovAthI varUNano jIva tyAMthI marIne deva banyo. tyAMthI AyuSya pUrNa karIne puSkalAvatI vijayanA puSkalA nagaramAM naMdighoSa rAjAnI patnI pRthvIdevInI kukSithI naMdivardhana nAmano putra thayo. naMdivardhanane rAjya soMpIne naMdighoSa rAjAe yazodhara muninI pAse dIkSA lIdhI. te marIne greveyaka devalokamAM gayA. naMdivardhana zrAvakadharmanuM pAlana karIne pAMcamA devalokamAM deva banyo. AyuSya pUrNa thavAthI tyAMthI pazcima mahAvidehamAM vaitADhya parvatanI uttarazreNimAM zazIpura nagaramAM ratnamAlI vidyAdhara rAjAnI patnI vidyutttatAnI kukSithI sUryaMjaya nAme putra thayo. eka vakhata ahaMkArI siMhapuranA rAjAne jItavA mATe ratnamAlI vidyAdhare siMhapura tarapha prayANa karyuM. tyAM siMhapurane Agneya dazaratha upAsti tiryaMcAdi bhava bhramaNa varuNa yugalika deva satyabhUti naMdivardhana (putra) naMdighoSa (pitA) pAMcamo devaloka greveyaka sUryaMjaya (putra) 7 mo devaloka dazaratha vidyAthI bALavA mATe ratnamAlIe prAraMbha karyo. eTalAmAM to AThamA devalokano deva ke je pUrvabhavamAM upamanyu nAme temano purohita hato. teNe kahyuM- "he rAjan ! AvuM bhayaMkara kRtya nahi karo. tame pUrvabhavamAM bhUrinaMdana nAmanA rAjA hatA. huM Apano upamanyu nAmano purohita hato. eka vakhata tame mAMsatyAgano niyama lIdho hato. paraMtu meM tamane preraNA karIne te niyama bhaMgAvyo hato. te huM pApI purohita skanda nAmanA puruSathI marAyo. marIne huM hAthI tarIke utpanna thayo. eka vakhata yuddhamAM hAthI marAyo. tenI pachI hAthIno jIva huM bhUrinaMdanarAjAnI patnI gaMdhArInI kukSithI arisUdana nAmano putra thayo. jAtismaraNa thavAthI meM dIkSA lIdhI. marIne AThamA devalokano deva banyo chuM. bhUrinaMdana nAmanA rAjA tame marIne jaMgalamAM ajagara banyA. tyAMthI marIne bIjI narakamAM utpanna thayA. tyAMthI marIne tame ratnamAlI rAjA banyA cho. huM sahastrAradeva pUrvabhavanA snehathI tamane pratibodha karavA Avyo chuM. mAMsatyAga niyamanA bhaMgathI bhUrinaMdana rAjAnA bhavamAM bhayaMkara pApanA zikAra banyA hatA. have nagara bALIne anaMta bhavone vadhAranAra navA pApakarma na bAMdho.'' deva pAsethI pUrvabhava sAMbhaLIne ratnamAlI tathA temano putra sUryaMjaya vairAgI banyA. sUryaMjayanA putra kulanaMdanane rAjagAdI para besADIne baMnee AcAryazrI tilakasundara sUrIzvarajI mahArAjanI pAse dIkSA lIdhI. banne AyuSya pUrNa karIne sAtamA devalokanA deva banyA. tyAMthI sUryaMjayano jIva dazaratha banyo, ane ratnamAlI janakarAjA banyA. AThamA devalokamAMthI upamanyudeva cyavIne janakarAjAnA nAnAbhAI kanakarAjA banyA. pitA muni naMdighoSa greveyakathI cyavIne satyabhUti muni banyA. A rIte potAno pUrvabhava sAMbhaLIne dazarathane vairAgya Avyo. saMsAramAM karmanI kevI vicitratA che ke eka vakhata ratnamAlI pitA ane sUryaMjaya putra hatA ane A bhavamAM dazaratha ane janaka vevAI banyA. tAlikA janaka rAjA bhUrinaMdana (rAjA) ajagara bIjI naraka ratnamAlI (pitA) 7 mo devaloka satyabhUti muni janaka rAjA (bhAI) For Personal & Private Use Only kanaka rAjA upamanyu (purohita) hAthI arisUdana (putra) 8mo devaloka kanaka rAjA (bhAI) www.jainellbrary.org Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa - 4 jaTAyuno pUrvabhava A bharatakSetramAM kuMbhakArakaTa nAmanA nagaramAM daMDaka rAjA rAjya karato hato. teno vivAha zrAvastI nagarInA rAjA jitazatrunI putrI pradarayAnI sAthe thayo hato. puraMdarayazAnA bhAInuM nAma skaMdakakumAra hatuM. ekavAra daMDaka rAjAno maMtrI pAlaka zrAvastI nagarImAM jitazatru rAjAnA darabAramAM Avyo. te vakhate tAtvika carcA cAlI rahI hatI. temAM aMdakakumAre pAlakane parAsta karI dIdho. tene zaramAnuM paDyuM. tethI teNe potAnA hRdayamAM badalo levAnI eka gAMTha bAMdhI lIdhI. nirdhAmaNA karAvatA rahyA. samAdhi rAkhavA mATe badhAne samajAvatA ke pAlaka ApaNo duzmana nathI. A to bhAI karatAM paNa upakArI che, kAraNa ke A karmone toDavA mATe nimitta banyo che." A pramANe garadevazrInI vANIne svIkArI 499 AtmAo pIlAtAM pIlAtAM kevalajJAna pAmI mokSe gayA. te pachI vairAgyabhAva jAgRta thavAthI rAjakumArastaMdake munisuvrata bhagavAnanI pAse pa00 rAjaputronI sAthe dIkSA grahaNa karI. viziSTa abhyAsa karyA bAda emane AcAryapadavIthI vibhUSita karAyA. tyArathI A. khaMdhakasUrIzvarajI ma. sA. tarIke prasiddha thayA. ekavAra bhagavAna munisuvratasvAmIne pUchIne 5. 5. A. khaMdhakasUrIzvarajI ma. sA.e potAnI sAMsArika bahena parandarayazAne pratibodha ApavA mATe kuMbhakArakaTa nagara tarapha pa00 ziSyonI sAthe vihAra karyo. keTalAMya varSothI manamAM rahelI vairAnubaMdhanI gAMThanI smRti thavAthI pAlake sAdhuone rahevA yogya udyAnanI jamInamAM guptarIte zastro DaTAvyAM. anukrame vihAra karatAM karatAM pa. pU. AcAryazrI kuMbhakArakaTa nagaranI bahAra udyAnamAM padhAryA. tyAM daMDakarAjA (sAMsArika banevI) Adi temaja prajAjano dharmadazanA sAMbhaLavA mATe AvyA. badhA atyaMta prabhAvita ane harSavibhora thayA. tyArabAda jyAre te eka nAnakaDA bAlamunine yaMtramAM pIlavA laI gayo. te joI AcAryadevazrIe karuNApUrvaka tene kahyuM- "huM A bAlamunine pIlAtA joI zakato nathI. mATe pahelAM mane pIlI le. pachI tane je ucita lAge, te karaje." pAlake kahyuM- "tamArA hRdayamAM vadhu pIDA ane du:kha thAya, te mATe tamArI sAme ja pIlIza." A pramANe kahI teNe bAlamunine yaMtramAM nAMkhyA. te paNa kevalajJAna pAmI mokSe gayA. paraMtu AcArya ma. sA. aMdhakasUrIzvarajIe niyANuM karyuM mArA tapanuM phaLa ho, to daMDaka, pAlaka tathA tenA kuLa ane rASTrano nAza karanAro thAuM." pAlake teone paNa pIlyA. paNa teo marIne agnikumAra deva thayA. daMDaka rAjA mahelamAM AvyA, tyAre rAjAne ekAMtamAM pAlaka maMtrIe kahyuM- "mukhamAM rAma bagalamAM chUrI" A badho bahArano dekhAva (DhoMga) che. kharekhara to A AcArya saMyamanI kaThora sAdhanAthI udvigna banI gayA che. tethI te ApanuM rAjya haDapa karavA mATe AvyA che. emanI sAthe je 500 munio che, te munio nahi, paNa eka-eka sahasrayoddhA jevA che. teoe udyAnabhUmimAM zastro chupAvyAM che." tyArabAda daMDaka rAjAe jamIna khodAvI. tyAre temAMthI zastro nIkaLyAM. te joI rAjA krodhathI rAtocoLa thaI gayo. teNe maMtrIne kahyuM- "he maMtrI ! Apa atizaya buddhizALI cho, mATe Ape pahelethI ja badhuM kArasthAna jANI lIdhuM. have teone je sajA karavI hoya, te Apa karI zako cho. mane A mATe pharI puchavAnI jarUra nathI. teono ogho muhapatti lohIthI lathapatha thaI gayo hato. pakSI oghAne mAMsa-piMDa samajI potAnI pakkaDamAM laIne uDyuM. paNa uDatAMuDatAM pakkaDa DhIlI thavAthI ogho te puraMdarayazAnA AMgaNAmAM ja paDI gayo. teNe jevo upADIne joyo, to tene yAda AvyuM ke A to mArA dvArA apAyela mArA bhAIno ja ogho che. tene mahAna RSinI hatyAnuM bhayaMkara duHkha thayuM. zAsanadevIe tene UMcakIne bhagavAna munisuvrata svAminI pAse mUkI dIdhI. bhAInA mRtyuthI vairAgyavAsita banIne teNIe dIkSA lIdhI. agnikumAradeve (khaMdhakano jIva) avadhijJAnathI nirdoSa 500 munionI hatyA jANI daMDaka, pAlaka ane pUrA nagarane saLagAvI nAMkhyuM. koIneya bAkAta na rAkhyA. te divasathI te kSetra daMDakarAjAnA nAmathI daMDakAraNya kahevAyuM. pAlaka sAtamI narakamAM gayo. daMDaka rAjA pApakarmanA kAraNe aneka duHkhathI bharelI yoniomAM bhaTakIne potAnA ja pApakarmanA udaye gaMdha nAmaka mahArogI gIdha pakSI thayo. sugupta muninA darzanathI tene jAtismaraNa jJAna thayuM. tenI pAMkho suvarNamaya banI gaI. vizrvamaratna jevI cAMca, padmarAga-ratna jevA paga, nAnA prakAranA ratna jevuM zarIra ane mastaka upara ratnAkara jevI jaTA thaI gaI. tethI te pakSI jaTAyu kahevAyuM. A sAMbhaLI dveSI pAlaka harSavibhora thaI gayo. teNe mAnavapIlaNanuM vizALa yaMtra banAvyuM. AcAryazrInI sAme ja eka pachI eka ziSyane yaMtramAM nAMkhavA lAgyo. AcArya ma. sA. eka-eka sAdhune For Personal & Private Use Only Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 pariziSTa- 5 vAnaravaMzanI sthApanA vAlI, sugrIva vagere vAnara kahevAtA hatA. teo kALA moDhA ke lAMbI pUMchaDIvALA vAMdarA nahotA. paraMtu vidyAdhara manuSyo hatA. chatAM paNa vAnaravaMzanA hovAthI vAnara kahevAyA. vAnaravaMzanI sthApanA A pramANe thaI. A bharatakSetramAM jyAre zreyAMsanAtha bhagavAnanuM zAsana cAlatuM hatuM. tyAre rAkSasadvIpamAM kIrtidhavala rAjA rAjya karato hato. te samaye vaitAdyaparvatanA dakSiNa bhAgamAM meghapura nAmanA nagaramAM atIndranAme rAjA hato. tenI patnI zrImatIe eka putra ane putrIne janma Apyo. putranuM nAma zrIkaMTha ane putrInuM nAma devI rAkhyuM. devIkumArI kharekhara svarganI devI samAna rUpavatI hatI. yauvana avasthA prApta thaye chate ratnapura nagaranA rAjA puSpottare potAnA putra pauottara rAjakumAra mATe rAjakumArI devInI mAMgaNI karI. puSpottara rAjAne padmA nAme eka putrI hatI. atIndrarAjAe puSpottara rAjAnI mAMgaNIne ThukarAvI dIdhI ane bhAgyayoge devInI vivAhavidhi laMkAdhipati kIrtidhavalanI sAthe karI dIdhI. AthI atIndrarAjA ane puSpottararAjA vacce verabhAva zarU thayo. duniyAmAM A cAlyA ja kare che. jyAre koI vyaktikoInI vAta mAnato nathI, tyAre bhautika vastuno vivekahIna premI tene potAno zatru mAnI bese che. vivekI mANasa to Ama vicAre che ke, mArI dRSTie mane e yogya lAgatuM hatuM. tenI dRSTie tene bIjuM yogya lAgyuM. tethI teNe te karyuM haze. tenI upara potAnI dRSTi ThokI besADavAno mAro koI adhikAra nathI. A pramANe vivekadvArA mananuM samAdhAna na karavAthI meghapura ane ratnapuranA rAjAo vacce vairanI gAMTha baMdhAI gaI. ekavAra zrIkaMTha rAjakumAra yAtrA mATe gayo hato. tyAMthI pAchA pharatAM teNe ratnapuramAM padmA nAmanI rAjakumArIne joI. jotAM ja tenI upara prema ubharAyo. pahmAnI paNa dRSTi rAjakumAra zrIkaMTha para paDI. AMkhothI AMkho maLI gaI. hRdayathI hRdayanuM milana thayuM. premathI prema joDAyo. padmA vicAravA lAgI ke A rAjakumAra mane ahIMthI apaharaNa karIne laI jAya, to keTaluM sArUM... vicakSaNa rAjakumAra zrIkaMTha, padmAnA mananI paristhitine turaMta samajI gayo ane sAhasa karIne padmAne potAnA vimAnamAM besADI AkAzamArge ravAnA thayo. padmAnI dAsIoe hAhAkAra macAvyo. teo jorathI rADo pADavA lAgI 'apaharaNa.... pahmAnuM apaharaNa....' A hRdayadrAvaka samAcAra sAMbhaLatAM ja puSpottararAjA krodhathI lAlacoLa thaI gayo. potAnA zatruno putra potAnI putrInuM apaharaNa karIne bhAgI gayo. A jANI teno krodhAgni bhaDakI uThyo. jANe baLatI AgamAM ghI naMkhAyuM. teNe senA sajja karIne senAsahita zrIkaMThano pIcho karavA gaganamArge vimAna dvArA prayANa karyuM. bhAgato bhAgato zrIkaMTha rAjakumAra laMkA nagarImAM pahoMcI potAnA banevI rAkSasavaMzanA rAjA kIrtidhavalanA zaraNe gayo. teNe rAjakumArI padmAnI premakathA saMbhaLAvI. eTalAmAM puSpottara rAjA AvI pahoMcyo. teNe laMkAnagarIne gherI lIdhI. kIrtidhavala rAjAe puSpottara rAjAnI pAse saMdezavAhaka dUta mokalyo. dUte puSpottara rAjAnI pAse AvIne kahyuM- "Apano prayatna niSphaLa che. ApanI kanyAnA vivAha bIjAnI sAthe karavAnA ja hatA. teNe potAnI meLe ja potAno jIvana-sAthI zodhI lIdho che. emAM zrIkaMThane doSI zI rIte manAya ? Ape yuddha na karavuM joIe. yuddhathI ApanI putrIne paNa duHkha thaze. have to suavasara e Avyo che ke Apa A bannenI vivAhavidhi sAnaMda karI yugalane potAnA zubhAzIrvAda pradAna karo. mArI dRSTie A ja samayocita che." eTalAmAM rAjakumArI pamAnI eka dAsIe puSpottara rAjAnI pAse AvIne kahyuM,- "rAjakumArI padmAe kahevaDAvyuM che ke vAstavamAM rAjakumAra zrIkaMThe mAruM apaharaNa nathI karyuM, paraMtu meM pote ja tene mArA jIvanasAthI rUpe pasaMda karyo che." A sAMbhaLI puSpottara rAjAno krodha zAMta thaI gayo. vicArazIla puruSono krodha atitIvra na hovAthI yogya samAdhAna thatAMja zAMta thaI jAya che. puSpottara rAjAe zrIkaMTha ane padmAno vivAha dhAmadhUmathI karyo ane pote ratnapura nagara tarapha prayANa karyuM. kIrtidhavala rAjAe zrIkaMThane kahyuM, "have Apa vaitADhya parvata para na jAo, kAraNa ke tyAM ApanA ghaNA zatruo che. huM e kahevA nathI mAMgato ke Apa Darapoka cho, paNa jIvanane yuddhanA bhayaMkara vicAromAM ja samApta karavuM ucita nathI. hakIkatamAM ApanA hRdayanA snehanA tAra amArA snehanA tAra sAthe joDAyelo che. te tUTavAthI bhaviSyamAM thavAvALA viyogane huM sahana nahi karI zakuM. mATe rAkSasadvIpanI pAse vAnara, siMhala, barbarakula vagere aneka dvIpo mAre AdhIna che. temAMthI koIpaNa eka dvIpamAM Apa ApanI rAjadhAnI banAvI nizciMta rAjya karo." A sAMbhaLI zrIkaMTha rAjAe tyAM vAnara dvIpanA kiSkridhanagaramAM rAjya karavAnuM zarU karyuM. tyAM manuSyo For Personal & Private Use Only Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 uparAMta vAnaro para zrIkaMTha rAjA vadhu sneha rAkhato hato. tethI teNe nAnA-moTA vAMdarAonI koIe hiMsA na karavI tevo paDaha vagaDAvyo. rAjAnA AdezathI rAjya taraphathI vAnarone bhojanAdi apAtuM. 'athA rAnA tathA prajJA'' e ukti anusAra prajA paNa vAMdarAone bhojana ApatI ane temanA upara prema rAkhatI. rAjAe dhvaja, chatra vagere upara vAMdarAonA cinha banAvyA. A pramANe vAnaradvIpamAM rahevAthI ane dhvaja vagere para vAMdarAonA cinha banAvavAthI vidyAdhara manuSya paNa vAnara kahevAyA. teono vaMza vAnaravaMza kahevAyo. A pramANe vAnaravaMzanI sthApanA thaI. vAnaravaMzano prAraMbha zrIkaMTha rAjAthI thayo. zrIkaMThano mahAparAkramI putra vaja kaMTha hato. ekavAra indradevonI sAthe naMdIzvaradvIpanI tIrthayAtrA mATe jaI rahyA hatA. teone jotAM ja zrIkaMTha rAjAne paNa yAtrAnA manoratho thayA. te paNa vimAnamAM besIne indranA vimAnane anusaravA lAgyo paraMtu mAnuSottara parvatanI AgaLa vimAna cAlatuM aTakI gayuM. tethI zrIkaMThane ghaNuM duHkha thayuM ane yAtrA karavAnA manoratho pUrNa na thayA. teNe ciMtanasAgaramAM maMthana karatAM vicAryuM ke meM pUrvabhave tapanI sAdhanA na karI, tethI yAtrAnA manoratho adhUrA rahyA. jo mAro yAtrAno manoratha saphaLa na thayo, to rAjya paNa zA kAmanuM? putra Adi parivAra paNa zA kAmano ? patnI paNa zA kAmanI? rAjadarabAra paNa zA kAmano ? A pramANe nida pAmIne teNe vicAryuM. "havehaMtapanI sAdhanA karI lauM. paraMtu zuddha tapa te ja che ke jyAM kaSAyonuM zamana, bhagavAnanuM bhajana, brahmacaryanuM pAlana ane bhagavAnanI AjJAnuM pAlana thAya. A badhu dIkSA lIdhA sivAya saMbhava nathI." tethI potAnA putra vajakaMThane rAjya soMpI zrIkaMThe cAritra aMgIkAra karyuM. kaThora tapa karI sarvakarmono kSaya karI teo mokSe gayA. tyArabAda vAnaravaMzamAM ghanodadhiratha, kiSkindha, Adityaraja, vAlI, sugrIva vagere rAjAo thayA. jo ke vAlI, sugrIva vAnaravaMzanA hatA. paNa pavanaMjaya, hanumAnajI vagere vAnaravaMzanA nahotA. te to vidyAdharavaMzanA hatA, to paNa uttarapurANa, triSaSTizalAkApuraSacaritra Adi rAmAyaNanA graMthonA anusAra sugrIve potAnI putrI padmarAgAno vivAha hanumAnajI sAthe karyo hato, mATe teonuM sAsaruM vAnaravaMzamAM hovAthI teo vAnaravaMzanA kahevAyA. evu rAmAyaNa graMthonA ciMtanathI lAge che. vAlmikI Adi rAmAyaNa graMthonA anusAra hanumAnajI bAlabrahmacArI hatA. teoe vivAha nahoto karyo. tatva to kevaLajJAnI jANe... pariziSTa - 6 indrajita, meghavAhana ane maMdodarIno pUrvabhava kauzAMbI nagarImAM prathama ane pazcima nAmanA be garIba bhAI ' karIne tene pratibodha karavA Avyo. bhAInA snehanA kAraNe teNe rahetA hatA. eka vakhata bhavadatta muninI pAse dharma sAMbhaLIne banne pUrvabhavano saMpUrNa vRttAMta kahyo. tyAre tene jAtismaraNa thavAthI bhAIoe dIkSA lIdhI. eka vAra vihAra karatAM-karatAM teo kozAmbI niyANAno pazcAtApa karavApUrvaka vairAgyavAsita thaIne dIkSA grahaNa nagarImAM AvyA. tyAM vasaMtaRtunA utsavanI khuzImAM naMdIghoSa rAjA karI. kALadharma pAmIne rativardhana muni pAMcamA devalokanA deva banyA. potAnI patnI sAthe krIDA karato hato. tene joIne pazcima munie jo ke niyANuM karavAvALA prANIo pApAnubaMdhI puNyathI vastu prApta 'niyANuM karyuM ke mArA tapanA prabhAvathI bhaviSyamAM huM AvI krIDA thayA pachI narakAdi durgatimAM jAya che. paraMtu pazcAtApathI pApano karavAvALA rAjAno putra banuM. jo ke bIjA sAdhuo dvArA samajAvavA anuM badha toDIne puNyAnubaMdhI puNyathI deva banyA. tyAra pachI chatAM te muni niyANAthI nivRtta na thayA. kALadharma pAmIne pazcima mahAvidehamAM vibuddhanagaramAM banne bhAI, rAjA banyA. pachI dIkSA laIne munino jIva indumukhI rANInI kukSithI rativardhana nAmano putra thayo. 12 mA devalokamAM gayA. tyAMthI cyavIne rAvaNanA putro indrajit anukrame yauvanAvasthA prApta thatAM pitAnI jema patnIo sAthe krIDA ane meghavAhana banyA. rativardhananI mAtA indumukhI aneka bhavabhramaNa karavA lAgyo. moTAbhAI prathama muni niyANA rahita tapa karavAthI karIne maMdodarI banI. A pramANe pUrvabhava sAMbhaLIne kuMbhakarNa, indrajitu, pAMcamA devalokamAM ghaNI RddhivALA deva banyA. potAnA bhUtapUrvabhAI meghavAhana ane maMdodarI vageree dIkSA grahaNa karI. rAjaputra banyA che, evuM avadhijJAnathI jANIne te deva muninuM rUpa dhAraNa tAlikA indrajituM meghavahana | mandodarI prathama (bhAI) pazcima (bhAI) rativardhana (putra) | indumukhI (mAtA) 5 mo devaloka 5 mo devaloka | aneka bhava rAjA rAjA, 12 mo devaloka 12 mo devaloka indrajit (putra) meghavAhana (putra) | mandodarI (mAtA) For Personal & Private Use Only www.ainelibrary.org Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 pariziSTa - 7 - bharata ane bhuvanAlaMkAra hAthIno pUrvabhava bhagavAna RSabhadeve dIkSA lIdhI, tyAre temanI sAthe 4000 rAjAoe dIkSA grahaNa karI hatI. bhagavAna mauna ane upavAsa karIne vihAra karI rahyA hatA. kaccha-mahAkacche agraNI munione AhAra grahaNanI vidhi pUchI. paraMtu teoe kahyuM- "ame jANatA nathI. dIkSA pahelAM ame bhagavAnane pUchyuM nahI, ane hamaNAM bhagavAna mauna che. have zuM karavuM ? ghare javuM paNa ucita nathI. AhAra vinA ahIM rahI zakAya tema nathI.'' AvuM vicArIne badhA tApasa banI gayA. emAMthI betApasa prahlAda rAjAnA putra candrodaya ane suprabharAjAnA putra surodaya hatA. bhavabhramaNa karatAM gajapura nagaramAM caMdrodayano jIva harimati rAjAnI caMdralekhA rANInI kukSithI kulaMkara nAme putra thayo. ane surodaya te ja nagaramAM vizvabhUti brAhmaNanI agnikuMDA patnIthI zrutirati nAme putra thayo. anukrame kulaMkara rAjA thayo. eka divasa te tApasanA AzramamAM jato hato. vacamAM avadhijJAnI muni maLyA. temaNe A pramANe kahyuM ke,- "he rAjan ! tuM jenI pAse jAya che. te tApasa paMcAgni tapa kare che. tyAM dahana mATe lAvelA lAkaDAmAM eka sarpa rahelo che. te sarpa pUrvabhave kSemakaMra nAme tArA dAdAjIno jIva hato, mATe te lAkaDAne cIrAvIne tene bahAra kaDhAvI tenI rakSA kara.'' A sAMbhaLIne te AkuLavyAkuLa thayo. lAkaDu cIrAvI temAMthI nIkaLelA sarpane joI te Azcarya cakita thaI gayo. mArA dAdAjInI A hAlata thaI. jo huM sAvadhAna nahi banuM, to mArI hAlata kevI thaze ? vagere vicAra karIne vairAgyabhAvamAM AvyA pachI tene dIkSA levAnI icchA thaI. eTalIvAramAM to purohita zrutirati tyAM AvIne A pramANe kahevA lAgyo''jainadharma tamArA kuLanI paraMparAmAM Avelo dharma nathI, chatAM paNa dIkSA levAnI icchA hoya, to chellI uMmaramAM lejo. atyAre rAjya-vyavasthAmAM zA mATe udvigna banI gayA cho.'' brAhmaNanI vANI sAMbhaLIne rAjAne dIkSA levAno utsAha bhAMgI gayo. have mAre zuM karavuM joie, ema te vicAravA lAgyo. eTalAmAM to tenI zrIdAmA nAmanI patnI ke je zrutirati purohitanI sAthe durAcAra karatI hatI, te zaMkita banI ke jarUra rAjAe amAro saMbaMdha jANyo lAge che. tethI te kadAca dIkSA levA taiyAra thayo haze. A bhayathI te amane mAre tenI pahelAM huM tene mArI nAMkhuM.'' ema vicArI purohitanI saMmatithI zrIdAmAe viSa ApIne potAnA pati kulaMkara rAjAne mArI nAMkhyo. dhikkAra che kAmavAsanAne....! ke jenAthI eka susaMpanna zrIdAmA nArIe potAnA patinI hatyA karI. tyAra pachI aneka bhavabhramaNa karIne kulaMkara rAjA ane zrutirati rAjagRhImAM kapila brAhmaNanI patnI sAvitrInI kukSithI vinoda ane ramaNa nAmanA be bhAI yugala tarIke utpanna thayA. ramaNa veda bhaNavA mATe dezAMtara gayo. vinodanA lagna zAkhA nAmanI kanyA sAthe thayA. kALa pasAra thatAM ramaNa bhaNIne rAtrinA samayamAM rAjagRhImAM Avyo. A akALe Avyo che, evuM jANI daravAne temane nagaramAM praveza karavA dIdho nahi. te gAmanI bahAra sarva sAdhAraNa yakSanA maMdiramAM sUI gayo. te samaye vinodanI zAkhA nAmanI strI datta nAmanA eka brAhmaNane saMketa karIne tyAM AvI. tenI pAchaLa vinoda paNa tyAM Avyo. teNIe . sUtelo datta che - ema jANIne ramaNane uThADI tenI sAthe ratikrIDA karI. A joIne vinode ramaNa upara talavArathI AkramaNa karyuM. ramaNe paNa charIthI teno sAmano karyo. temAM ramaNa marI gayo. zAkhAe ramaNanI charIthI vinodane mArI nAMkhyo. keTalo vicitra saMsAra che ke vyabhicAriNI zAkhAe potAnA patinI hatyA karI. vinoda marIne aneka bhavabhramaNa karIne dhana nAmano eka zreSThIputra thayo. ramaNa paNa aneka bhavomAM pharIne dhananI patnI lakSmInI kukSithI bhUSaNa nAmano putra thayo. pitAnA kahevAthI bhUSaNa 32 kanyAnI sAthe paraNyo. eka rAtrimAM potAnA gharanI agAzImAM potAnI patnIo sAthe krIDA karato hato. te rAtrinA cothA praharamAM zrIdharamunine kevalajJAna thavAthI devatA dvArA AraMbhelo utsava teNe joyo. sArA pariNAma thavAthI te agAzImAMthI utarIne vaMdana karavA jaI rahyo hato. rastAmAM sarpe DaMkha dIdho. zubhadhyAnamAM marIne aneka sArI gatimAM bhramaNa karIne jaMbUdvIpanA mahAvidehamAM acala cakravartInI hariNI nAmanI patnIthI priyadarzana nAme putra thayo. te ghaNo dharmAtmA hato. ane bAlyavayathI ja dIkSA grahaNa karavAno vicAra karI rahyo hato. paraMtu yauvanAvasthA prApta thatAM pitAnA AgrahathI traNa hajAra kanyAonI sAthe teNe lagna karyA. priyadarzanane gRhasthavAsamAM paNa cosaTha hajAra varSa sudhI For Personal & Private Use Only Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utkRSTatapa karyo. pachI mRtyu pAmIne te brahmadevalokamAM deva banyo. dhanazreSThIno jIva saMsAramAM paribhramaNa karIne potanapuramAM agnimukha brAhmaNanI patnI zakunAthI mRdumati nAme putra thayo. avinIta hovAthI pitAe tene ghara bahAra kADhI mUkyo. te svacchaMdI thaIne bhaTakavA lAgyo. jugAra Adi dareka kaLAmAM catura tathA ThagAro banI gayo. jugAra ramavAmAM catura hovAthI te koInAthI parAjita thato nahi. eTale te ghaNo dhanADhaya thayo. vasaMtasenA nAmanI vezyAnI sAthe kAmavAsanAmAM dhanano kharca karatAM-karatAM te jugArI vezyAgAmI paNa banI gayo. jIvananI aMtima avasthAmAM kharAba vyasano choDIne teNe dIkSA lIdhI. mRtyu pAmIne brahmadevalokamAM deva banyo. tyAMthI cyavIne pUrvabhavanA kapaTanA kAraNe vaitADhayagiri para bhuvanAlaMkAra nAmano hAthI thayo. priyadarzanano jIva brahmadevalokathI cyavIne bharata banyo. bharatane joIne hAthIne jAtismaraNa jJAna thayuM. tethI viveka prApta thavAnA kAraNe raudradhyAnane choDIne te madarahita banyo. tAlikA bhuvanAlaMkAra hAthI bharata candrodaya rAjA surodaya rAjA aneka bhava pachI aneka bhava pachI kulaMkara rAjA zrutirati brAhmaNa aneka bhava aneka bhava vinoda (bhAI) ramaNa (bhAI) aneka bhava aneka bhava zreSThIputra dhana (pitA) bhUSaNa (putra) bhava bhramaNa uccagati bhramaNa mRdumati priyadarzana brahma devaloka brahma devaloka bhuvanAlaMkAra hAthI bharata International For Personal & Private Use Only Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 pariziSTa - 8 rAma-lakSmaNa, vizalyA, bibhISaNa, rAvaNa, sugrIva ane sItAnA pUrvabhavo dakSiNa bharatamAM kSemapura nagaramAM nayadatta nAmano viNaka hato. tenI patnI sunaMdAnI kukSithI dhanadatta ane vasudattano janma thayo. te baMneno mitra yAjJavalkya hato. te ja nagaramAM sAgaradattanI patnI ratnaprabhAnI kukSithI putra guNadhara ane putrI guNavatIno janma thayo. yuvAvasthA prApta thavAthI sAgaradatte potAnI putrInI sagAI dhanadatta sAthe karI. paraMtu teNInI mAtA ratnaprabhAe dhananA lobhathI gupta rIte dhanapati zrIkAntanI sAthe sagAI karI dIdhI. A vRtAnta yAjJavalkya potAnA mitra banne bhAIone kahyo. A sAMbhaLIne nAnAbhAI vasudatte rAtrinA samaye zrIkAnta zeThanI sAthe laDAI karI. paraspara laDatAM-laDatAM banne marI gayA. marIne banne viMdhyAcala parvatanA jaMgalamAM haraNa banyA. guNavatI lagna karyA vinA marIne haraNI banI. tyAM paNa pUrvabhavano verAnubaMdha hovAthI te banne, haraNI mATe marIne paraspara verabhAvathI ghaNA bhavomAM bhamyA. guNadharano jIva ghaNA 6 bhavo karI aMte bhAmaMDala thayo. dhanadatta nAnAbhAInI hatyAthI duHkhI thaIne dharmarahita banI jaMgalamAM bhUkhyo-tarasyo bhaTakavA lAgyo. eka rAtre teNe sAdhune joyA ane bhojana mAMgyuM. tyAre munie kahyuM- '"muni to divase paNa bhojanano saMgraha karatA nathI, to rAtrinA samaye kyAMthI hoya ? tAre paNa rAtrimAM khAvuM-pIvuM ucita nathI. rAtre temAM utpanna thayelI jIvotpatti viziSTa jJAnI sivAya koI joI zakatA nathI. eTale rAtribhojanano tyAga karavo joIe. rAtribhojana narakanuM dvAra che.'' A sAMbhaLIne te rAtribhojana tyAga karIne zrAvaka banyo. marIne pahelA devalokamAM utpanna thayo. tyAMthI cyavIne mahApura nagaramAM dhAriNI ane meruno putra padmaruci nAme zreSTha zrAvaka banyo. eka vakhata te ghoDApara besIne gokuLamAM jaI rahyo hato. vacamAM teNe maravAnI taiyArIvALA vRddha baLadane joI ghoDAparathI utarI tenA kAnamAM navakAramaMtra saMbhaLAvyo. navakAramaMtranA prabhAvathI baLada marIne channachAya rAjAnI patnI zrIdattAnI kukSithI vRSabhadhvaja nAmano putra thayo. eka divasa pharatAM-pharatAM te potAnI pUrvabhavanI bhUmimAM gayo. tyAM pUrvabhavanuM janmasthAna joIne tene jAtismaraNajJAna thayuM. tyAM rAjaputra vRSabhadhvaje jinamaMdira banAvyuM. divAla para citramAM maravAnI taiyArIvALA baLadane namaskAra mahAmaMtra saMbhaLAvato puruSa ane tenI pAse ghoDo Alekhyo. jinamaMdiranI rakSA karavAvALA cokIdArone Adeza Apyo ke A citrano paramArtha je koI jANe te vyakti mane batAvajo. A pramANe kahIne vRSabhadhvaja potAnA ghare cAlyo gayo. tyAra pachI eka vakhata padmaruci pharato-pharato te jinamaMdiramAM Avyo. bhagavAnane vaMdana karIne divAla para citra joI Azcarya cakita thaIne bolyo,- "A badhI mArI ghaTanA che.'' cokIdAroe tarata ja vRSabhadhvajane bolAvyo. teNe AvIne padmarucine pUchyuM- "tame citrano vRttAnta kevI rIte jANyo ?'' tyAre temaNe kahyuM- ''maravAnI taiyArImAM rahelA baLadane meM navakAramaMtra saMbhaLAvyo hato. A koI jANakAra vyaktie citra banAvyuM che.'' A sAMbhaLIne vRSabhadhvaja bolyo''te vRddhabaLada huM ja hato. namaskAra mahAmaMtra sAMbhaLIne Aje huM rAjaputra vRSabhadhvaja thayo chuM. jo kRpAkarIne tame mane namaskAra mahAmaMtra na saMbhaLAvyo hota, to marIne huM koI jAnavaranA bhavamAM utpanna thAta. Apa ja mArA guru cho, svAmI cho, deva cho. mArA adhikAranuM rAjya Apa grahaNa karo.'' tyAra pachI padmarucinI sAthe vRSabhadhvaja zrAvaka vratanuM pAlana karavA lAgyo. marIne banne IzAna devalokamAM mahAna RddhivALA deva banyA. tyAMthI cyavIne padmarucideva vaitADhya parvatanA naMdAvarta nagaramAM naMdIzvara rAjAnI patnI kanakAbhAnI kukSithI nayanAnaMda thayo. te marIne cothA mAhendra nAmanA devalokamAM utpanna thayo. tyAMthI cyavIne pUrvavidehamAM kSemapurInA rAjA vipulavAhananI patnI padmAvatI rANIthI zrIcaMdra nAmano putra thayo. teNe samAdhigupta muni pAse dIkSA grahaNa karI. AyuSya pUrNa thatAM te pAMcamA devalokamAM iMdra thayo. tyAMthI cyavIne mahAbalavAna rAma thayA. vRSabhadhvajano jIva sugrIva thayo. nAme putra zrIkAntano jIva bhavabhramaNa karIne mRNAlakaMda nagaramAM pauma guNadhara nA anya bhavo mATe juo pariziSTa - 2. For Personal & Private Use Only Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cariyaM nA mate * zaMbhu nAmano rAjA thayo. vasudatta paNa aneka bhavomAM pharIne zaMbhu rAjAnA purohita vijaya ane tenI patnI ratnacUDAno zrIbhUti nAme putra thayo. guNavatI paNa haraNI, sarasA Adi aneka bhavabhramaNa karIne zrIbhUtinI putrI vegavatI banI. A vegavatI ahIMthI trIjA bhavamAM sItA banI. sItA upara Aropa zA mATe ? eka vakhata tyAM sudarzana muni kAussaggamAM ubhA hatA. ghaNA loko temane vaMdanA karavA Avela. te joI vegavatIe hAsyathI kahyuM'he loko ! A sAdhune meM pUrve strInI sAthe krIDA karatA joyA che. te strIne teoe hamaNAM bIje ThekANe mokalI dIdhI che. tame emane vaMdana zA mATe karo cho ? A to phakta vezadhArI sAdhu che.'' te sAMbhaLIne tarata ja sarva loko kalaMkanI udghoSaNA karavApUrvaka muninI niMdA karavA lAgyA. munie na to vegavatI upara ke na loko upara krodha karyo. temaNe samatAbhAvamAM AvIne abhigraha karyo, ke jyAM sudhI mArA parathI kalaMka utare nahi, tyAM sudhI kAussagga pArIza nahi. mahAna ArAdhaka sudarzana muninA bhaktadeve vegavatInuM moDhuM zyAma banAvI dIdhuM. sAdhu upara mUkelA kalaMkano vRttAnta sAMbhaLI tenA pitA zrIbhUtie vegavatIno ghaNo tiraskAra karyo. pitAnA roSathI bhayabhIta banelI vegavatIe sarva lokone ekaThA karIne kahyuM- 'muni bilakula nirdoSa che. meM majAkathI khoTuM doSAropaNa karyuM che. he muni ! mane kSamA Apo, mane mApha karo.'' te vacana sAMbhaLI loko pharIthI te munine vaMdana karavA lAgyA. tyAra pachI te vegavatI parama zrAvikA thaI. paraMtu prAyazcita na levAthI devalokamAMthI cyavIne jyAre sItA banI, tyAre tenA upara Aropa Avyo. kAraNa ke teNe muni upara durAcAranuM kalaMka caDhAvyuM hatuM. sItA rAvaNanA mRtyumAM nimitta zA mATe banI ? atyaMta rUpavatI kanyA vegavatIne joIne zrIbhUti pAse zaMbhurAjAe tenI mAMgaNI karI. tyAre zrIbhUtie kahyuM ke mArI kanyA huM koI mithyAdaSTine ApIza nahi. te sAMbhaLI zaMbhurAjAe zrIbhUtine mArIne vegavatInI sAthe baLAtkAra karyo. te samaye vegavatIe zApa Apyo ke bhaviSyamAM huM tArA vadhanuM kAraNa thaIza. zaMbhurAjAno jIva rAvaNa banyo. vegavatIno jIva sItA tarIke utpanna thayo. pUrvabhavamAM Apela zApanA kAraNathI sItA rAvaNanA mRtyunuM kAraNa banI. vegavatIe zaMbhunA balAtkAranuM prAyazcita laIne harikAMtA * phakta tyAM nAmAMtara svayaMbhU lakhela che. matAntare trizaSizalAkA puruSa caritranA anusAre zrIkAntano jIva zaMbhuno putra vajrakaMTha thayo. guNavatI nA anya bhavo mATe juo pariziSTa - 2. AryAnI pAse dIkSA lIdhI. uttama kanyAo ekavAra paNa baLAtkArathI zikAra banI jAya, to te pachI bIjAnI sAthe lagna karatI nathI, paraMtu saMyamano mArga svIkArI le che. AyuSya pUrNa karIne te pAMcamA brahmadevalokamAM gaI. zaMbhurAjAno jIva bhavabhramaNa karIne kuzadhvaja nAmanA brAhmaNanI sAvitrI nAmanI patnIthI prabhAsa nAme putrapaNe utpanna thayo.te vijayasena muninI pAse dIkSA laI kaThora tapa karavA lAgyo. eka vakhata vidyAdhara rAjA kanakaprabha iMdra jevI zreSTha Rddhi sahita sametazikharajI tIrthanI yAtrA karavA jatA hatA. tapasvI prabhAsa munie te joIne niyANuM karyuM '"mArA tapanA prabhAvathI huM A vidyAdhara rAjA jevI samRddhivALo thAuM.'' tyAMthI mRtyu pAmIne te trIjA devalokamAM utpanna thayo. tyAMthI cyavIne traNakhaMDano rAjA prativAsudeva rAvaNa tarIke thayo. pApAnubaMdhI puNyathI te marIne cothI narakamAM gayo. dhanadatta ane vasudattano mitra yAjJavalkya brAhmaNa hato. te keTalAya bhavomAM bhamIne bibhISaNa thayo. lakSmaNa kevI rIte banyo ? zaMbhurAjA dvArA marAyelo zrIbhUti devalokamAM gayo. tyAMthI mRtyu pAmIne te supratipuramAM punarvasu nAme vidyAdhara thayo. eka vakhata kAmAtura thayelA teNe puMDarIka vijayamAMthI tribhuvanAnaMda nAmanA cakravartInI anaMgasuMdarI nAmanI kanyAnuM apaharaNa karyuM. cakravartIe tenI pAchaLa vidyAdharo mokalyA. temanI sAthe yuddha karavAmAM te AkuLavyAkuLa hato. teTalAmAM anaMgasuMdarI punarvasunA vimAnamAMthI eka latAgRha upara paDI. punarvasunI icchA, te suMdarIne prApta karavAnI hatI. paraMtu te niSphaLa gaI. tene meLavavA mATe niyANuM karI punarvasue dIkSA lIdhI. AyuSya pUrNa karI devalokamAM gayo. tyAMthI cyavIne lakSmaNa tarIke utpanna thayo. pelI anaMgasuMdarI vanamAM rahIne ugra tapa karavA lAgI. aMtamAM teNe aNasaNa karyuM. te sthitimAM ajagara tene gaLI gayo. te marIne IzAna devalokamAM devI banI. tyAMthI cyavIne lakSmaNanI vizalyA nAmanI patnI thaI. pUrvabhavanA tapanA kAraNe vizalyAnA sparzathI rAvaNe Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 lakSmaNa upara pheMkelI amoghavijayAno prahAra naSTa bibhISaNa rAmano mitra banyo. thayo. upasaMhAra :- dhanadatta, padmaci, zrIcandra Adi bhava karIne rAma banyA, padmarucie sugrIvanA jIva vRddha baLadane navakAra mahAmaMtra saMbhaLAvyo. tethI sugrIvarAmanA pakSamAM gayo. dhanadattanA bhavamAM yAjJavakyateno mitra hato. tethI yAjJavakyano jIva vasudAno jIva zrIbhUti brAhmaNa banyo. guNavatIno jIva tenI putrI vegavatI banI. karmanI keTalI vicitratA che ke zrIbhUtinA bhavamAM pitA-putrIno saMbaMdha lakSmaNanA bhavamAM diyara-bhojAI tarIke parivartana pAmyo. zaMbhurAjAe zrIbhUtine mAryo hato. e verAnubaMdhathI bhaviSyamAM zrIbhUtino jIva lakSmaNa zaMbhunA jIva rAvaNane mAravAvALo banyo. tAlikA sugrIva | rAma | lakSmaNa | rAvaNa | bibhISaNa | vizalyA dhanadatta (bhAI) | vasudatta (bhAI) 1 lo devaloka hariNa padmaruci aneka bhava zrIkAnta hariNa | aneka bhava yAjJavakya (mitra) aneka bhava baLada vRSabhadhvaja IzAna aneka bhava IzAna nayanAnanda 4 tho devaloka zrIcandra 5 mo devaloka zrIbhUti (purohita)| zaMbhu (rAjA) devaloka aneka bhava punarvasu prabhAsa devaloka 3 jo devaloka lakSmaNa | rAvaNa anaMgasuMdarI IzAna devI vizalyA sugrIva | rAma rAma | bibhISaNa pariziSTa - 9 lava kuzano pUrvabhava kAkaMdI nAmanI nagarImAM vAmadeva brAhmaNanI zyAmalA nAmanI patnIthI vasunaMda ane sunaMda ema be putra thayA. eka vakhata mAsakSamaNanA tapasvI munine bhaktithI pratilAvyA. dAnadharmanA prabhAvathI banne marIne uttarakuramAM yugalika tarIke utpanna thayA. tyAMthI marIne saudharma nAmanA pahelA devalokamAM utpanna thayA. tyAMthI cyavIne pAchA kAkaMdIpurImAM ja rativardhana rAjAnI sudarzanA nAmanI rANIthI priyaMkra ane zubhaMkara nAme be putro thayA. cirakALa sudhI rAjya pALI dIkSA laI AyuSya pUrNa karIne greveyakamAM deva thayA. tyAMthI cyavIne sItAnA putra lava ane kuza tarIke utpanna thayA. teonA pUrvabhavanI mAtA sudarzanAno jIva lAMbo samaya bhavabhramaNa karIne siddhArtha thayo. te siddhaputra siddhArtha lava-kuzanA adhyApaka banyA. tAlikA lava kuza siddhaputra vasunaMda (bhAI) sunaMda (bhAI) yugalika yugalika prathama devaloka prathama devaloka priyaMkara (bhAI) zubhaMkara (bhAI) | mAtA sudarzanA raiveyaka raiveyaka aneka bhava lava siddhArtha adhyApaka kuza lain Education intamational For Personal & Private Use Only Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pAvApurI jaina tIrthadhAma kRSNagaMja-pAvApurI-sirohI (rAja.) ke. pI. saMghavI cerITebala TrasTa, surata-muMbaI sva. zrAddhavarya zreSThI zrI mahetA bhIkhAlAla veNIcaMda, * sidhapura (u.gu.) / sva. zrAddhavarya zreSThI zrI mahetA dolatarAma veNIcaMda, sidhapura (u.gu.) mukhya zrImatI saujanya kamalAbena ramaNabhAI jaina, nibaja (rAja.) (moreksa grupa, muMbaI). zrImatI dhApUbAI raghunAthamalajI, rnibaja (rAja.). (monTeksa grupa, muMbaI) dIvA zrImati puSpAbena saremalajI, belagAma zrI saremalajI pratApajI harajIvAle, belagAma bAbulAlajI jodhAjI ane temanI dharmapatnI vimaLAbena pUraNa, ji. jAlora For Personal & Private Use Only Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mukhya saujanya 1) ke. pI. saMghavI cerITebala TrasTa muMbaI - pAvApurI - surata - mAlagAMva 2) dolatarAma veNIcaMda (siddhapUra) 3) ramaNabhAI raghunAthajI (nimbajavALA) monTekSa grupa 4) samalajI pratApajI (harajIvALA) belagAMva 5) bAbulAlajI jAmAjI (pUraNavALA) 6) zrI surata 28 sAmUhika dIkSA mahotsava samiti jaina rAmAyaNa nA sahayogIone dhanyavAda upasaujanya 1) zrI surendranagara-pAlItANA cha'rI pAlaka saMghanA saMghapatio 2) zrI giradharanagara-tAraMgA cha'rIpAlaka saMghanAsaMghapatio 3) zrI bhaTAraroDa - bharUcacha'rI pAlaka saMghanA saMghapatio 4) sUrajamalajI jIvarAjajI nI suputrI vikkI kumArI (vartamAnamAM virAMgarekhAzrIjI) nI dIkSA nimitte 5) zrI giradharanagarajainasaMgha saMrakSaka 1) zAvasarAjajI sAMkaLacaMdajI zivagaMja- takhatagaDha saMghavALA 2) zrInAralAI cha'rI pAlaka saMghanA yAtrika 3) zA jAlamacaMdajI sAgaramalajI - nAralAI 4) zAtArAcaMdajI ratanacaMdajI - nAralAI 5) zAumedamalajI ratanacaMdajI - nAralAI 6) zAmahIpAlacaMdajI gulAbacaMdajI - nAralAI 7) saMghavI uttamacaMdajI dharamacaMdajI - surata 8) saMghavI pravINabhAI kacarAbhAI- bhAvanagara 9) saMghavI sAMkaLacaMdajIdAnAjI - takhatagaDha 10) mizrImalajI rUpAjI - mAlavADA 11) saMghavI dilIpabhAI mANekacaMdajI -cAmuDerI 12) esa. ema. kvelarsahaste - prakAzabhAI 13) orogolDa velarsahaste - amRtabhAI 14) devIcaMdajI sAgaramalajI - zivagaMja 15) zAratanacaMdajI cimanAjI - takhatagaDha 16) saMghavI bheramalajI hakamAjI - mAlagAMva 17) suMdarabena bheramalajI saMghavI - mAlagAMva 18) muninaMdiratnavijayajI nA sadupadezathI vijayarAjajI kuMdanamalajI - sAyalA 19) jayaMtilAlajI hastImalajI javAnamalajI - sAyalA 20) aMbikAinDasTrIja tilokacaMdajI sAkariyA 21) mohanalAlajI saradAramalajI - sevADI 22) zAmenamalajI cimanalAlajI - sAbaramatI 23) zAdAnamalajI kisanAjI - sAbaramatI 24) zAdharamacaMdakapUracaMdajI - bIjApUra 25) zAkevalacaMdajI narasAjI - siroDI 26) zAbAbUlAlajI amIcaMdajI - nAdiyA 27) zAsomacaMdajI dhuDAjI - zivagaMja 28) zAbhUramalajI bhIkhamacaMdajI - zivagaMja 29) zeThavIracaMdabhAI bhUdharabhAI - vAva 30) mahetA nAthubena harIlAladevacaMdajI jhaverI - bhorola 31) dozI rikhabacaMda tribhovanadAsajI - vAva 32) zAha amRtalAla narapatalAlajI - vAva 33) vorA dhuDAlAla khemacaMdajI - vAva 34) kaMcanalAla gabharucaMdajI - cANasmA 35) kakaladAsa rikhabacaMdajI parikha- vAva 36) dozIrasikalAla lakSmIcaMda - pAlanapura 37) zrI bhIlaDI jaina peDhI 38) zAvenamalajI chogAjI - harajI 39) zAcunIlAlajI khumAjI - takhatagaDha 40) zAmaganalAlajI kasturacaMdajI - mAlavADA 41) zAthAnamalajI kasturacaMdajI - mAlavADA 42) zApukharAjajI haMjArImalajI - pUraNa 4 3) zAcunIlAlajI haMjArImalajI - pUraNa 44) zAmUlacaMdajI kesAjI - pUraNa 45) zA bhabhUtamalajI bhANAjI - pUraNa 46) zAlaheracaMdajI bhUrAjI - pUraNa 47) zAvAlacaMdajI TokarAjI - pUraNa 48) zArAjamalajI punamAjI - pUraNa 49) zA Ara. je. mAghANI - pUraNa 50) zAvAlacaMdajI khemAjI - pUraNa 51) zAnavInacaMdajI tArAjI - pUraNa 52) zAlIlacaMdajI haranAthajI - pUraNa 53) zAsomacaMdajI somAjI - pUraNa 54) zAcothamalajI TokarAjI - pUraNa 55) zAkapUracaMdajI nAjI - pUraNa 56) zAgodamalajI vanAjI - pUraNa 57) zAcothamalajI rUpAjI - mAlavADA 58) zA jasavaMtarAja amRtalAlajI - bhAvanagara 59) zA bhUramalajI haMjArImalajI - piMDavADA 60) zAkuMdanamalajI haMjArImalajI - piMDavADA 61) saMghavI kAMtilAlajI bhIkhamacaMdajI khoDA Jal Education anal For Personal & Private Use Only Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (hAla. muni paramaratnavijaya) 11) zAha hitendrabhAI IzvaralAlajhaverI - surata 62) zrI rAnIvADA jaina saMgha 12) zAhacaMpAlAlajI bAbulAlajI - AmalArI 6 3) zAbhalarAjajI lavajI - TInAkumArI nI dIkSA nimitte 13) zAha caMpAlAlajI rAyacaMdajI - amadAvAda 64) zA. sohanalAlajI talakAjI bokaDIyA 14) zrI bhIlaDIyAjI jainatIrtha peDhI 65) navadIpa kaMsTrakzana. zAMtilAlajI 15) saMghavIlIlacaMdajI hakamAjI - mAMlagAMva 66) zA ukAjI DomarAjajI - rAnIvADA ha. prakAzabhAI 67) zA balarAja kevalacaMda - rAnIvADA 16) dIpakabhAIpravINacaMdabhAI zAha- surata (pATaNa) 68) dozI rasikalAla lakSmIcaMda - pAlanapura 17) vIravADiyA IzvaralAla bhogIlAla- vAva 69) zAraghunAthamalajI samarathamalajI dosI - maMDAra 18) zeTha IzvaralAla popaTalAla - vAva 70) mAtuzrI sazIbena pratApacaMdajI makAjI - maMDAra (dhulIyA) 19) zeTha vAghajIbhAI bhUdharabhAI - vAva 71) rajanIbhAI - rAMdera roDa 20) zeTha nemajIbhAI hukamacaMda - vAva 72) jIvarAjajI narasiMgajI - takhatagaDha 21) zeThavADIlAlasarupacaMdabhAI - vAva 73) cAmuMDarI - rANakapura charI pAlaka saMgha 22) zApremarAjajI bhaMvaralAlajI zrIzrImAla-khivADA 74) zAbAbulAlajI kisanAjI, caoNdarAI 23) zAcaMpAlAlajI prakAzajI rupacaMdajI - celAvAsa 75) paMkubAI maganalAlajI haMsAjI - piMDavADA 24) popaTalAlajI saremalajI 76) sAdhvIjI parAgarekhAzrIjInI preraNAthI 25) zA. bhabhUtamalajI anAjI zAbAbulAla rikhabacaMdajI - takhatagaDha 26) zA. ukAjI gemAjI bokaDIyA 77) sAdhvIjI mokSezarekhAzrIjInI preraNAthI 27) zA. samarathamalavagatAjI zAratanacaMdajI pratApajI - takhatagaDha 28) zA. chogamalajI genAjI poravAla-vaDagAma 78) eka sagRhastha - pAlI 29) zA. haMjArImalajI adAjI - vaDagAma 79) sA. mahAvIrarekhAzrIjInI preraNAthI haste 30) zA. jayaMtilAlajI harakhAjI - rAnIvADA zA mohanalAlajI sAMkaLacaMdajI - pAdaralI 31) zA. saremalajI dharamAjI - rAnIvADA 80) zAmAMgIlAlajI tArAcaMdajI baMbolI - sAdaDI 32) zA. maMgalacaMda khetAjI - vaDagAma 33) zA. devAjI TokarajI - pAMcerI upasaMrakSaka 34) zA. hiMmatamalajI kesAjI - rAnIvADA 1) zAmANekacaMdajI betAlA - madrAsa 35) zA. mizrImalajI chogAjI - rAnIvADA 2) zagulAbacaMdajI chaganalAla koThArI - AhoravALA 36) zA. jayaMtilAlabAbulAlajI - sIlAsana 3) zAjIvAjI dhUpAjI - piMDavADA 37) zA. haMjArImalajI copaDA- bhInamAla 4) zAraNajItamalajI choTAmalajI - piMDavADA 38) zA. hemarAjajI kapUracaMdajI - beMgalora 5) zAzaMkaralAlajI javeracaMdajI - kAlaMdrI 39) zA. hIrAbhAI maMgalacaMdajI caudharI - maMDAra 6) zrI jaina yuvaka maMDala- nAralAI 40) zA. sAgaramalajI vIrabhANajI evuM 7) eka sadgahasthamuMbaI pukharAjajI kapuracaMdajI kArasIyA- beDA 8) muthA megharAjajI sugAlacaMdajI luMkaDa- AhIra 41) saMghavIrupAjI motIjI -velAMgarI 9) zAhagirIzabhAI vinayacaMda zAha- bhAvanagara 42) lApodavALAnavvANuM yAtrAnA yAtriko taraphathI 10) zAhacunIlAlajI bhalAjI - bIjApUra 43) bApUnagara jainasaMgha - amadAvAda For Personal & Private Use Only www.lainelibrary.org Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjyazrI dvArA likhita vivAdI (kaah* rana Eva mAvAyAma sIdhara] khavagaNeTI (prAkRta, saMskRta) mAtra 6 varSanA paryAyamAM pUjyazrInA kara kamalovaDe 20,000 zloka pramANa, prAkRta-saMskRta bhASAmAM kSapaka zreNInA viSaya upara lakhAyelo alaukika mahAgraMtha che. jenI mukta kaMThe prazaMsA, barlIna yunIvarsiTInA prophesara klAujha brUne karI hatI. anazana ko ravi dura kAma Tensana Tu pIsa dhyAna se paramazAMtI na ka ka kA ja lIrAlaya kI saMkSipta AyAmA ke sAtha ja kAkakaka ke kAkA ne ja naka Tenzana Tu pIsa (guja., hindI) = 10/duniyA bharanA TenzanothI bharelAM mAnavanA cittane zAMtinA vividha prayogo batAvatuM A pustaka che. anazana ko siddhavaTa che (hindI, guja, aMgrejI) = 30/prAsaMgika citro sAthe 6 gAunI bhAvayAtrA ane zAMba-pradyumna nA caritranuM vistArathI varNana karatu A pustaka che. ja...magajanArIvAlA "I WIS SPE baMdhanakaraNa (saMskRta) = 100/A graMtha upara pUjyazrIe saMskRta bhASAmAM 15000 zloka pramANa TIkA lakhI che. ja. je kaTazrAvyuM, nA jo je karamAya nA (guja., hindI) = 20/A bhavamAM thayelA bhayaMkaramAM bhayaMkara pApone dhoI nAkhavA samartha evI AlocanA laIne Atmazuddhi karI jo mokSamAM javuM hoya, to sarasa majAnuM A pustaka che, jemA udAharaNo ApIne spaSTa rIte samajAvyuM che. eka hatI rAjakumArI (guja, aMgrejI) = 100/phora kalara raMgIna prAsaMgika citrothI yukta A pustakamAM hanumAnajInA mAtuzrI aMjanAsuMdarInA caritranuM hRdayasparzI Alekhana karyuM che. eka hato pAma verAnA th 11 + o r sau cAlo siddhagiri jaIye (guja, hindI, aMgrejI) = 207|zatruMjaya mahAtIrthanA dareka sthaLonI saMpUrNa mAhitI tathA tyAMnA ItihAsanu varNana pUrvaka saMpUrNa bhAvayAtrAnuM Abehuba varNana jANavA A pustaka avazya vAMcavu. phora kalara raMgIna citro sAthe chapAyeluM A AkarSaka pustaka darekane zatruMjaya mahAtIrthanI yAtrA karavAmAM khAsa upayogI banaze. bhaktAmara stotra sacitra (hindI, guja.) = 30/44 mUlanAyaka AdinAtha bhagavAnavAnA tIrthonA darzana ekI sAthe karAvatuM A pustaka bhAvonI bharatI lAve che. siddhagiri UGU OOO a 6 kalAkAra kSamA vIrasa cUkarama nA, Jain Eucation Intematonal For Personal a P ale Use Only www.jainelticary.or! Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sampAdita uttama sAhitya pUvarAyA kI frkhafmULavA jafzana holk1Nuu, chaku(r)vi. Placno bAkI che upazamanA karaNa (prAkRta / saMskRta) = 100/15,000 zloka pramANa prAkRta-saMskRta bhASAmAM upazama zreNInA viSaya upara racAyelo A adbhuta graMtha che. upazama samyaktanI prApti, anaMtAnubaMdhInI upazamanA, apaNA, upazama cAritra AdinuM suMdara varNana karyuM che. voTarapAra to in it. ecaupar3e. *. AgAmI prakAzana .. jaina mahAbhArata jaina mahAbhArata nA bhinna bhinna 90malTI citro imporTeDa ArTa pepara para chapAze. hindI, gujarAtI jaina mahAbhArata citra sahita prathama ja chapAI rahyuM che. cAlo anAnupUrvI gaNIye (hindI, guja.) = 40/A raMgIna citro sahita anAnupUrvInu AkarSaka pustaka che. zrI jitenTradarzana caubIsI rA:i. pUgrAsAphirA zrI gujarAna rasUrIzvarajI ma. rA. nI jema jAno sAvArika kSamApanA re karma tArI gati | nyArI (guja., hindI) = 20/ AtmA dara samaye samaye kevI rIte, kayAkayA karmo bAMdhe che? tathA tenuM phaLa zuM zuM Ave che ? AvuM suMdara majAnuM tatvajJAna pIrasatuM A pustaka che. paryuSaNa mahAparvanA pravacano ane sAMvatsarIka kSamApanA (guja., hindI) = 10/paryuSaNa mahAparvanA 8 vyAkhyAnonuM - saMkSepamAM varNana tathA saMvatsarI kSamApanA nimitte mokalavA khUba ja upayogI pustaka che. Miaza latar tade Reme yikamAM savAra citramaya tatvajJAna Alabama (hindI, guja.) = 50/14 rAjaloka, aDhI dvIpa, navatatva, Adi 17 viSayo upara citro sahita saMkSepamAM tatvajJAnanuM jJAna Apatu A pustaka dareke vAMcavA jevuM che. Thto . zrIzabaMjayAdi cAra mahAtIrtha cAlo ApaNe sAcA jaina banIe (gujarAtI) zrAvakanA dainika 6 kartavya Adi viSayo upara vistArapUrvaka varNana karyuM che. cAloApaNe sAcA jaina banIye zrI zatruMjaya Adi 4 mahAtIrtha dizA darzaka canna (guja, hindI, aMgrejI) = 70/A duniyAnA koI paNa khuNAmAM helA Apane zatruMjaya, zaMkhezvara, sametazikhara athavA nAkoDA tIrthanA bhAvathI vaMdana karavA hoya, to te-te tIrthanI dizA batAvatuM A yagna Aje ja vasAvI lo. Jain Education Infomational For Personal Private Use Only www.janelty.org Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anya upasaMrakSaka 44) zAratanacaMdajI pratApajI - takhatagaDha 45) zAmegharAjajI mizrImalajI - madrAsa 46) khImacaMdavaradhIcaMdajI - beDA 47) bhaMvaralAlajI cunIlAlajI 48) hIrAcaMdavanecaMdajI 49) girIzabhAI vinayacaMda zAha - bhAvanagara haste nikitA, nidhI. 50) vasubena ramezacaMdra zAha- bhAvanagara haste darzaka, rInA, vizvA. 51) eka sadguhastha - pAlI mAnanIya sadasya 1) hIrAcaMda mizrImalahuMDiyA- bhInamAla 2) kAMtilAlatArAcaMdajI giradharanagara- nAnAvALA 3) bhImarAjajI tArAcaMdajI giradharanagara-nAnAvALA 4) DaoN. bAbulAla oTamalajI - beDA 5) pepIbenazeSamalajI - takhatagaDha 6) zA. cimanalAla varadIcaMdajI caudharI - bhaMDAra 7) zA. uttamacaMdajI nAthAjI covaTIyA - bhaMDAra 8) madhubena subhASacaMdajI solaMkI- maMDAra 9) zA. prakAzacaMdra maMchAlAlajI - kAlaMdrI 10) zrI jaina zve. mU. saMgha - kAcholI 11) harIzabhAI je.bhAyANI - bApUnagara, amadAvAda 12) mahendrabhAI maphatalAla zAha- bApUnagara, amadAvAda 13) kalAjI bhuvAjI - bApUnagara, amadAvAda 14) DaoN. acalacaMdajI ratanacaMdajI saMghavI - nAralAI 15) mUlacaMdajI ratanacaMdajI saMghavI - nAralAI 16) eka sagruhastha 17) sohanarAjajIvAlacaMdajI caMdAliyA 18) zAkAMtilAla cunIlAlajI - luNAvA 19) zrImatI haMjAbAI oTaramalajI copaDA-ghANerAvavALA 20) pArasamalajI gomAjI rAThoDa 21) caMdanamalajI ghAsIrAmajI - nAralAI 22) dIpacaMdajI haMsarAjajI navalakhA - desUrI 23) RSabhalAla phatehalAlapavanakumAra udAvata - udayapura 24) rozanalAlajI gunnA bhImavALA 25) vaktAvaramalajI nihAlacaMdajI - nAralAI 26) mUlacaMdajI bAphanA 27) nenamalajI bhabutamalajI - piMDavADA 28) sesamalajIdevIcaMdajI - piMDavADA 29) maganalAla cImanalAla koThArI - rohiDA 30) caMdanamalajI bhAIcaMdajI - piMDavADA 31) sevaMtilAla bhAIcaMdajI - piMDavADA 32) pratApamalajI jorAvaramalajI - madrAsa 33) amaracaMdajI sobhAgacaMdajI - madrAsa 34) javAnamalajI sujAjI 35) devIcaMdajI mizrImalajI 36) cunIlAlavIsAjI 37) hajArImalajI rUpAjI 38) mUlacaMdajI devIcaMdajI - zivagaMja 39) oTaramalajI pukharAjajI 40) baMsIlAlajI iMdAjI 41) bAbulAlajI kaMvaralAla 42) ugaramalajI nemIcaMdajI 43) idAmalajI pratApamalajI 44) dIpikAbena girIza bhAI zAha For Personal & Private Use Only Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Tulty Graphics (022) 3873222 / 3884222 Fer Personal Private Use De www.ainen, og