Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ M | || 3 vankevI ray | mahema zA. bAlacaMdabhAi nagInadAsa kRta zrI jainadharmanA tatvo TuMkasAra tathA temanuM jIvanacaritra, AMAAAAAAAAAAAAAAAAA chapAvI siMda karanAra khaMbhAta nivAsI mAstara umedacaMda rAyacaMda che. pAMjarA pALa amadAvAda. SAMSUMMANSLAM kIMmata amUlya ( bheTa.) eseo jeieseu NP. W. Ahmedabad
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ rahI nahI -- guNa vandevIram mahaMma zA. bAlacaMdabhAI nagInadAsa kRta jainadharmanA tatvono TUMkasAra tathA temanuM jIvanacaritra. temanA suputra khaMbhAta nivAsI zAte visA ozavAla zA. vADIlAla bAlAbhAi jharIvAlAnI icchAthI tathA temanI saMpUrNa AthIka sahAyathI chapAvI prasiddha karanAra khaMbhAta nivAsI - mAstara umedacaMda rAyacaMda. che. pAMjarA poLa-amadAvAda. vIra saMvata 2449 sane 1923 vikrama saMvata 1979 | kIMmata amUlya (bheTa.) ? A pustaka maMgAvanAre cAra AnAnI piTeja TIkITa mokalavI. je
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ mudraka:-kuMjavihArI geApIlAla ku. dhI nyu prinTIMga vaka rIcIrADa, amadAvAda. 68
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ dasa varasanI junI ane jANItI prakhyAta dukAna zA. vADIlAla bAlAbhAI jarIvALA The. ratanapoLa du.na. 68-69 amadAvAda. svadezI banAvaTano ceo cAMdIne jarImAla banAvanAra tathA vecanAra. muMbAinA bhAvathI jhIka, TIkI, kaTArA, kasaba tathA dezI leza, phITa, thappA, kInArI tathA phensI TIkInI ilekaTrIka tathA sTAma bolI tathA caLakanI phITa, caMdramaNI tathA kasabanI derI vagere mAla kiphAyate vecanAra temaja jena derAsaremAM vaparAta AMgIne sAmAna, kaTorA (sAdA tathA raMgIna) tathA sonerI rUperI bAdaluM tathA sonerI rUperI varakha dezI banAvaTanA banAvanAra tathA vecanAra tathA dareka jAtanuM bharatakAma banAvanAra jevuM ke-sADI, palakAM, sadarA, pharAka, TopI tathA ujamaNanA cheDa orDara mujaba banAvI ApanAra. te zIvAya dezI gaiANI upara bharelAM kApaDAM tathA khAdI upara orDara mujaba bharatakAma banAvI ApanAra tathA dareka jAtanuM hAtha ArInuM tathA mazIna ArInuM kAma banAvI ApavAmAM Ave che. jarUra hoya tene upara lakhele ThekANe maLavuM.
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA he bhavyAtman jainama e tathA DaeNnA, jInezvara bhagavAnane mArga sau kAi bhavya jIveAne parama upakArIja che. te sa te suvidita hAvAthI te vize vivecana nahIM karatAM A pustakanI racanA kevI rIte prasiddhImAM AvI tenuM Tuka vivecana karavA dhArU chuM. .. A zrI jaina dharmanA tatvone TuMkasAra nAmanuM pustaka tene saMgraha karI banAvanAra rA. rA. marhuma zA. mAlacaMdabhAi nagInadAsa poteja che. jema kAla cakranA khAra ArA cha caDatI kaLAnA ane cha paDatI kaLAnA ema caDatI paDatI cAlyA kare che tema A bhAinI paNa zarUAtamAMthI sAdhAraNa sthItImAMthI bAlyAvasthA tathA abhyAsAdika avasthA bAda karatAM nekarI vigeremAM joDAi. pAtAne sArI rIte nIrvAha karatA hatA. keTalAka kAla to dharma vimukha paNAmAM cAlyA gayeA zAstra kArA kahe che ke saMsArIka pravRtti te anaMtA kAlathI cAlIja Ave che. janmathI ke maraNa sudhI chuTavAnIja nathI. paNa temAMthI je bhAgyazALIe peAtAnA AtmahItane mATe saMsArika pravRttimAMthI kaIka vakhata kADhI nIvruttimAM AvI, dharma dhyAna tarapha joDAya. mahA:mA purUSAnA samAgamamAM AvI. dharma dezanA vigere sAMbhalatA thAya teAja dharmanuM svarUpa ane tenA tA. jANavAmAM Ave ane te dhvArA dharma rUcI pragaTavAthI potAnuM temaja paranuM hItAvaha karI zake. te vAta vyAjabIja che. A bhAinA prasaMgamAM paNa temaja anyuM che. te vidhura avasthAmAM AvyA ke dharma tarapha dhyAna kheMcAyuM ane dhIme dhIme sAdhu mahArAjAone paricaya
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza vAkhyAnAdika sAMlatAM temanA hRdayamAM dhama rUcI pragaTa pachI krame krame teo AgaLa vadhatA gayA ane to jANavAnI jIjJAsA vadhI eTale zrAvakane yogya evA prathama krIyA kAMDa karavA vAste AvazyakAdi prati kramaNa sUtrono abhyAsa zarU thayo pachI anukrame jIvavicAra navata. karma graMthAdi pUstako bhaNavA vAMcavA vigeremAM joDAyA hRdayamAM zraddhA saMpUrNa cATI jema jema vAMcana abhyAsa vadhato gayo tema kA vigerenA samAdhAna karavA pUrvaka pitAnA tathA paranA hIta mATe teoe A jainadharmanA tatvono TuMkasAra nAmanuM pustaka jIva vicAra nava tatvaAdi dareka prakaraNonA sArarUpa TukI nodha karatA gayA te TUMkI noMdhanA pariNAme Aje A meTuM pustaka taiyAra thayuM che. A bhAI ghaNuM sAhasIka udhyamI ane mIlana sAra svabhAvanA hoI sau koIne prIya thaI paDatA hatA. temanI TukI kArakIdInuM khyAna A pUstakamAM temanuM jIvana caritra gutheluM che te vAMcavAthI saMpUrNa mAhitI maLI jaze. teoe dharma rUcI pragaTayA pachI potAnA Atma hIta mATe tapazcaryAdika dharma krIyAmAM saMpUrNa sArI rIte joDAyA hatA. have teo dharmanA abhyAsa kramanI sAthe vAMcana viSayamAM vadhatA jIjJAsuo mATe A uttama graMthanI racanA paNa uttama prakAranI guthI gayA che ke je sau koIne anaMtA kAlathI acarAcara jagatamAM bhamatA chavAne bahAra nIkalavAnuM ane samakti pAmI mokSa dvAra tarapha kheMcavAnuM parama uttama sAdhana rUpa thaI paDaze. teoe e sarasa krama goThavyo che ke tenI anukramaNIkA jevAthI ane sANaMta pustaka vAMcavAthI manana karavAthI uttamo uttama lAbha laI zakaze temAM jarA paNa zaMkA jevuM nathI ahIM kramavAra badhA viSaya lakhavA besuM te prastAvanA ghaNI moTI thaI javAnA bhayathI
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ ATalethI viramuM chuM. have teonA avasAna pachI temanA suputra bhAI zrI vADIlAla bAlAbhAI jharIvAlAnA manamAM vicAra Avyo ke mArA pitAjInI lakhelI noMdho mAre pragaTa karavI ke jethI temano zrama pAra paDe ane sarve jIvone lAbha thAya teoe mane te noMdho vAMcI javA tema upayogI hoya to chapAvavA AjJA ApI. meM te ne tapAsI jyAM kAMI adhurU lAgyuM agara gujAravA jevuM lAgyuM tyAM mArI alpamatI mujaba sudhArI taiyAra pUstakanA AkAramAM kayuM pachI temanA suputra bhAIzrI vADIlAlabhAInI AjJAthI Apustaka temanAja kharce chapAvI jIjJAsu khapI jAne bheTa tarIke ja ApavAnI IcchA jaNAvI. A pramANe A pustaka taiyAra karavAmAM AvyuM che to je bhAgyazALIone A pUstakanI jarUra jaNAya temane piSTa kharca cAra AnAnI TIkITa mokalI maMgAvI levuM. have A prastAvanA samApta karatAM mAre jaNAvavuM joIe ke A kramavAra bAlacaMdabhAIe pote badhI noMdha karI hatI te uparathI mArI alpamatI pramANe sudhAratA agara daSTi doSathI ke chApA doSathI je kAMI jInezvara bhagavAnanI AjJA virUddha lakhAI gayuM hoya ke chapAI gayuM hoya tene micchAmI dukkaDa devA pUrvaka Apa saunI kSamAyAcI jaNAvavA rajA lau chuM ke A pUstaka ANaMta vAMcavAthI heje dharma rUcI pragaTaze ane anAdi kAlathI nahIM prApta thayeluM evuM saMpUrNa zraddhA pUrvaka samakita prApta thaze ke jenA vaDe mokSa mArga najIkamAM prApta thaze. sarva jIvonuM kalyANa thAo evI jIjJAsA pUrvaka A prastAvanA samApta karuM chuM eja susu kIM bahunA. saM. 1979 nA Aso suda 2 ne. lI. prasiddha kartA, mAstara umedacaMda rAyacaMda ne zukravAra. che. pAMjarA poLa, amadAvAda,
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayA anukramaNikA. nakhara viSaya 1 mama bAlacaMdabhAi nagInadAsanuM jIvana caritra temanA phoTA sahita 2. kamate jIvane siddhAMta. 3 dravyanI vAkhyA 4 saMsAranuM svarUpa 5 bhAvaprANa dhyaprANa saMbaMdha. 6 lessA cha jIva vicAra 8 devatA 9 manuSya 10 tiryaMca ane nArakI. 11 jIvanI ceAnI 12 siddhanA jIvA 13 caudarAja lAka 14 nave tatvanuM svarUpa 15 mithyAtva svarUpa pRSTha naMbara 10 13 viSaya 16 cAvIsa daMDakanA cAvIsa dvAra 82 17 nArakImAM kayAM sudhI jAya 91 18 nigeAdanA jIva 19 kama graMthane sAra 17 21 23 26 35 37 43 46 48 10 ' 20 jIvanA prakAra 21 ATha prakAranA karmanI 158 prakRtI 22 darzanA varaNI 23 vedanI tathA meAhanI 34 btsskyem 93 95 98 100 111 113 119 120 129 24 AyuSya karma 25 nAma kama 26 ka madhanA hetu 27 cA guNaThANe keTalA baMdha hetu hAya. 28 karmAM baMdhanA skula hetu 137 29 cauda guNa sthAnakA 133 145 30 budha-udaya-udiraNA ane sattAnuM svarUpa para
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ nakhara viSaya pRSTha 31 prakRtinA sAla prakAra 155 32 ADe prakAranA baMdha 163 33 prakRti baMdhamAM bhuMskAra tathA patara aMdha 34 rasabaMdha 35 pradeza adha 36 sthiti baMdha 37 jaghanya sthiti 38 mArgA dvAra 39 baMdha yaMtra 40 aMdha sabaMdhI vizeSa hakIkata 164 167 171 177 181 185 187 188 nakhara viSaya 41 udaya yaMtra udirA sattAdiyA. 42 paryAsi 43 sattA tathA uddaya udAraNA pRSTha 189 196 203 44 tatvA 208 45 samyakatva jIva svabhAva 217 46 graMthI bheda 221 47 upasama zreNI 224 48 zreSaka zreNI 230 49 khAsaDa mANAe baMdha 238
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ ~~ ~ ~~~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ zrI jainadharmanA tatvono TuMkasAranA saMgraha kartA: sahune zA. bAlAbhAI nagInadAro, * * * * * * wanawanawanawwwwwwwww. *** * * * * * * * * * * * wwwwwwwwwwwww * 0 : avasAna : saMvata 1976 nA Aso suda 15 saMvata 1923 nA zrAveNa vada 7.
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahuM zA. bAlacaMdabhAI nagInadAsanuM vicitre A jIvana caritranI dha pite karI rAkhelI teja atre ApavAmAM Ave cheA jIvana caritramAM jarApaNa atIzakti nathI. A sAhAsika purUSa ke jenuM atre jIvana caritra guMcavAmAM Ave che. teo (sthaMbhatIrtha.) khaMbhAtanA rahIza hatA. jJAte vIsAozavAla ane te jJAtImAM prasiddha pAmelA sehesavIra nAnacaMdanA kulamAM janmelA hatA. temanI peDhInI gaNatrI pramANe sehesavIra nAnacaMdanA suputra khubacaMdabhAI tenA pUtra phatebhAI temanA putra lAlabhAI temanA putra nagInadAsa temanA putra A jIvana caritranA nAyaka mahuma bAlAbhAI nagInadAsa jJAte vIsAozavAla jainavetAMbara mUrtipUjaka vRddha zAkhA gotra rahevAsI khaMbhAta baMdara ThekANuM mANekacoka A bhAIne janma temanA mosAlamAM gAma beDavAmAM saMvata 1923 nA zrAvaNa vada 7 me thayo hato. temanA lagna saMvata 1933 nA mahAsuda 5 thayA hatA temaja temanI vidhura avasthA saMvata 1956 nA asADamAM thaI hatI. dhaMdho nokarI gumAstIno-saMvata 1923 thI 1938 sudhI bAlyAvasthA tathA bhaNavAno abhyAsa saMvata 1939 mAM kApaDano vepAra zarU karyo saMvata 1940 mAM vaDedare rahI vidhyAzALAmAM gumAstI karI gujarAtI sekanDa greDano abhyAsa karI bharUca parikSA ApI pAsa thayA saMvata 1941 thI 44 sudhI kanyAzALAmAM mahetAjInI nokarI karI. saMvata 1944 mAM khaMDavA (madhya prAMta) mAM cAra mAsa gumAstI karI. teja sAlamAM vaDodarAmAM gumAstI rahyA saMvata 1947 thI judeDA
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 ( tAluka vIjApura gAyakavADI) jAgIradArane tyAM kArabhArI tarIke joDAyA. te saMvata 1951 sudhI te nekarImAM ( asubhasayeAga pApAnu badhI puNyanA udaya karyAM dhana saMvata 1952 thI khaMbhAta rahI sa. 1913 mAM copaDIonI dukAna tathA chApakhAnuM bhAgodArIthI kADayu te bhAgIdAra Tuka vakhatamAM chuTA thavAthI mAMthe lai calAvyu. dukAna 1957 mAM baMdha karIne chApakhAnuM sa 1960 mAM baMdha karyuM. saMvata 1955 nA cAmAsAmAM mAmA gulAbacaMda mAMdA hAvAthI temanI mAgaNIthI temanI hayAtI bAda majIArI maulaktanI vaheMcaNu karI ApavA tathA cheAkarA umara lAyaka thAya tyAM sudhI sabhAlI ApavA vacana ApyuM. saMvata 1956 nA asADamAM bhayaMkara kAlerAmAM kuTuMbanA ghaNA mANaseA bhAga thai paDayAM sa 1957 mAM mAsAlamAM kheDavA jai rahyA tyAM rahI gumAstI karatAM dharmAMrAdhana karavA mAMDyuM. pApAnuM badhI punyaneA udaya ahIM paNa cAlu rahyo. sa. 1963thI temanA putra bhIkhAbhAI umara lAyaka thavAthI vahIvaTa temanA nAmathI cAlu karI kuMcIe sAMpI, chuTA thavAnI mAgaNI rada thaI sa. 1964 thI temanI madadathI ciravibhAI vADIlAlane amadAvAda tacA surata jarInI dukAna bhAgIdArathI kaDAvelI te bhAgIdAra jesIMgabhAi kAlIdAsa nIkalI javAthI. savata 1969 thI temaneA bhAga rAkhelA hAvAthI temanA ( bhIkhAbhAinA ) vatI amAre vizeSa amadAvAda rahevAnuM thayuM savata 1974 Akhara temane| bhAga kADI nAMkhavAthI ameApaNu sa 1974 nA AsAvada 0)) sudhI chuTA thai gumAstI DI. sa. 1975 thI jharInI dukAnamAM bApa dIkarA bhegA rahyA. tyArathI rahevAza amadAvAda.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 abhyAsa gujarAtI sekanDa greDa chaThThA dhoraNanI bIjI parIkSA bharUca ApI pAsa thayelA saM ne 1884 tathA aMgrejI trIjI copaDI thaDa buka. dhArmIka abhyAsanI zarUAta. prajAmAMsutpanna thayelIne ucharelI saMtatI saMvata 1956 nA bhayaMkara kolerAmAM khapI javAthI paMkta ekaja putra (bhAI vADIlAla) janma saMvata 1947 dharmarUcI. dharma kriyA rUcI saM. 1944nI sAlathI khaMDavAthI utpanna thaelI paNa vaDodarA kudeDAnA saMsargathI aviratI paNAno udaya jAgavAthI mahArAjAnA prabaLa sainya AgaLa vadhato aTakAvyo paraMtu vyavahArathI dharmathI patIta karatu mahArAjAnuM sainya, dharma vAsanAnA prabaLa pratApathI satyA satya, dharma adharmano thaelo nizcaya toDI zakyuM nahIM. eTale tevA prasaMgomAM paNa dharma rUcI, prabhu pUjAdi cAlu rahyAM jethI sad vicAro sacavAI rahyA ane uMcakuLa, maryAdA (lajajA) tathA vivekathI te sad vicAre puSTa thayA jethI moharAjAnA anAcArane saraNa thavA chatAM teno Adara tiraskAra vRtti, pazcAtApa tathA niMdA gahathI cAlu rahyo. e rIte mahavana yuvAvasthA lagabhaga parAvartana thaI to paNa meharAjAnuM paribaLa maMda paDayuM nahIM. jethI taparasAyaNanI zarUAta karI. kharekhara karma roga khapAvavAne tapa eka amulya rasAyaNa che, jenA vaDe kilaSTa karma paNa pAtaLAM paDe che, vikharAI jAya che. tapa prabhAve apurva anubhava thavA lAge.
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 AtmAne pugaLanuM jUdA paNuM samajAyuM aviratI paNuM TaLI viratI praNAma thayA, kaSAyAnI madatA thavA lAgI te| paNa mana vacanane kAyAnA vyApAre| niraMkuza rahyA kama dhanAM kAraNeAnI matA Atma upayAga paNAthI thAya che ema samajAyuM paNa tevA upayoga kAi alpa samaya rahI ahira draSTI thai javAya che sadAkALa Atma upayAgamAM vartAze te divasane dhanya karI mAnIza ane te hada sudhI paheAcatAM vacalA visAmA rUpa je kATImAM hAu tene zuddha upayAga rahevA prabhu prArthanA che. tapazcaryAM. sa. 1963 nA Aso mAsamAM navapadajI ArAdhananI AMkhelanI eLI zarU karI te saM. 1967mAM purI karI tApaNu sa. 1976 sudhI cAlu rAkhI. A vakhatathI dhArmIka pustakA vAMcavAnI icchA thavA lAgI temaja sAdhu munirAjanAM vyAkhyAne sAMbhaLavAM, rA kA samAdhAna karavAnI lAgaNI pragaTa thaI jethI AtmahitakArI navatatva, jIva vicAra, ka' graMthAdi graMthI joyA tenu yakiMcIta raharaya samajatAM Atma zraddA pragaTa gai jethI te sAdhavA khALa ceSTA jema khAdya tapa sAthe haiya, jJeya, upAdeyanuM svarUpa dhyAvA mAMDayuM. sa. 1968 nA asADa suda 14 thI vAsthAnaka tapanI eLI ekAsaNuM zarU karI temAM je pakhavADIyAmAM eqAsaNAM karyA hAya te pakhavADIyAnI caudazane upavAza karavA te na thAya te te
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ pakhavADIyAnAM ekAsaNA rada kevI rIte karatAM saM 1975 nA mAgasaramAM purI karI. pakhIno upavAsa saM 1968 thI cAlu rahyo che. saMvata 1972 nA cAturmAsamAM arihaMta zAkhe bAra vrata dhA. paNa temAM AtacAra, anAcAra duSaNe lAgyAM tenI abhi zAne vAraMvAra AlocanA karI. saM 1973 mAM pAlItANu zetrujaya mahAtirthanI navANuM jAtrA karI tathA bhava pujA (gIrIrAja paranAM lagabhaga tamAma biMbanI pUjA) karo temAM duSkarmonI vizeSa AlecanA saMzodhana karyuM. have duSkarmothI AtmA dhrujavA lAgyo jethI dharma kriyAmAM AgaLa vadhavA utkaMThA thavA lAgI saM. 1945 thI vaLagelI bIDI calamano tyAga munirAjakarpara vijayajI pAse karyo. saM. 1975 nA ame mAsamAM upadhAnanI kriyA karavA pAlItANA gayA tyAM AcAryazrI 1008 zrIsiddhi vijayajI mahArAja tathA panyAsajI megha vijayajI mahArAja tathA panyAsajI kataka vijayajI 1976 ( kArataka vada 5 panyAsa padavI ApI) mahArAja pramoda vijayajI tathA mahArAja manoravijayajI Ada sAdhu samudAyathI birAjamAna mahAtmA pAse Aso suda 10 nA roja saMdhavI karamacaMda phulacaMda amadAvAdavAlA taraphathI nANa maMDAvI te samakSa upadhAna vahana karavA pradakSaNa pUrvaka vaMdana karI piSadhAdi laI gurU mahArAja pAse vAsa kSepa karAvyo te upadhAnanI vigata. 1 prathama upadhAna paMcamaMgala mahA mRta skaMdha (navakAra maMtra te dIna 18 ( eka divasa upavAsa bIje divase ekAsaNuM nIvIyAtuM te Asovada 13 purNa thayuM.
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 bIjuM upadhAna pratikramaNa zrutaskaMdha ( IriyAvahI, tasya uttarI) nuM dIna 18 (tapa upara mujaba) nuM Asovada 14 ucarI saM. 1976 kArataka vada 1 purNa karyuM te divase (Asovada 14) bAra vratanI TIpa taiyAra karI gurU mukhe naMdI sanmukha, samudAya tathA Atma sAkhe zuddhamano vRtithI bAra vrato samyakatva sahita grahaNa karyA. 3 trIjuM upadhAna zakastavAdhyayana ( namutyunuM) dIna 35 nuM bAkI AgaLa vahana karavAnuM. 4 cothuM upadhAna (caityastavAdhyayana (arihaMta ceiyANuM anausasIeNuM.) nuM kArataka vada 2 ucarI prathama upavAsa pachI traNa AMbIlae (4) cAra divasa kArataka vada 5 purNa karyA. 5 pAMcamuM upadhAna nAmastavAdhyayana (logassa) nuM dIna 28 nuM bAkI AgaLa vahevAnuM. - 6 chaThuM upadhAna zrutastava, siddhastavAdhyayana (puSkara varadI siddhANaM budANuM, veyAvaccagarANuM) nuM dIna 7 sAta temAM prathamane chelle upavAsa vacamAM pAMca abIla e rIte kArataka vada 12 purNa vada 13 pahelo divasa vALI Apo. vada 14 5khI vada 0)) pALI rAta pasaha badale ahorataM lIdho ane mAgazara suda 1 ne roja posaha pALI mukAme AvyA. suda 2 nA roja upadhAnanI mALa paherI. e rIte paheluM tathA bIjuM upadhAna vahetAM kriyAmAM (100) logassano kAusaga (100) khamAsamaNAM upadhAna sutranA nAma pUrvaka devAnAM (ra0) nakAravALI bAdhI navakAra maMtranI gaNavAnI
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ cothA tathA chaThThA upadhAnamAM kAusaga tathA khamAsamaNAM nahIM. A sivAya, pisaha, paDIlaheNa devavaMdanAdi tamAma kriyA karavAnI temaja pravedananI kriyA darareja karavAnI gurU samakSa ekAsaNuM purI maDhanA paccakhANe karavAnuM upadhAna e zrAvakanI dharma karaNImAM uMca pratinI karaNI che. jevA sAdhune vega vahana karavAnA che tema zrAvakane devavaMdanamAM AvatAM sutro mATe upadhAna karavAnAM che. upadhAna vahana karavAthI zrIjinezvara bhagavAnanI AjJAnuM ArAdhana thAya che. tapazcaryA vaDe karmanuM zoSaNa thAya che. zrutanI apUrva bhakti thAya che. asAra zarIramAMthI sAra grahaNa karAya che. dararojanA posahathI muni paNAnI tulanA thAya che indriyano nirodha thAya che. kaSAyano saMvara thAya che. deva vaMdana guru vaMdanAdi bhakti thAya che. Akho divasa saMvara karaNImAM jAya che. evAM cAritranI vAnagI rUpa upadhAna vahana karatAM AnaMdanI laheramAM AtmA puSTa thayo, mano baLa vadhyuM ane zArIrika vikAra kamI thavAthI nirbaLa thavAthI ta5 japa kriyA tarapha pUrNa pritI pragaTI che. duSkarmanI AlocanA pazcAtApa purNapaNe karato AtmA tevI pravRtimAMthI aTakyo che. bAravratanI TIpa, 1 deva zrI arihaMta aDhAra doSa rahita. bAra guNe sahIta jJAna, darzana, cAritra jemane sAyIka bhAve pragaTayuM che tevA vitarAga prabhune deva paNe mAnuM
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 guru=paMcamahAvrata dhAraka, zuddha prarUpaka gItArtha pAMca samItI traNa guptInA dhAraka, daza prakArano yati dharma pALanAra zuddha gurUne gurUmAnuM. 3 dharma sakaLa jIvane durgatimAM paDatA aTakAve te kevaLo bhagavaMtano bhAkhyA dayA mULa dharmane mAnuM. e traNa tatva sudhAM mAre mAnavAM. anya mithyAtvI deva guruvAdikane mekSa dAyaka jANuM mAnuM nahIM, IhalokArthe vyavahAre jayaNa. svalIMgI veSa dhArIne vyavahArathI ke upakAra buddhie thubhavaMdana karavuM paDe tenI jayaNA. bhulathI adharmane dharma ke atatvane tatva manAI jAya tenI jayaNA-laukIka, lekottara deva, guru, dharmagata e che mithyAtva TALavAno khapa karuM. te yoge nitya deva jahA, gurUne vAMduM, yoganA maLe to chabImAM deva juhArUM zrImaMdhara svAmI bhagavAnane diziSTa vaMdaNuM karuM yoga maLe be TaMka prAta kramaNa karuM te ge na thAya tenA bIje divase lIlotarI tathA ghI baMdha. - musApharI Adi aMtarAye azakya kAraNe paDIkamaNuM dhArI levAno jega male to dhArI levAnI jyaNuM. ene tevA prasaMganI pAMcane kAravALI bAdhI gaNI pahocADavI. temaja deva gurUno jaMga chatAM cI Adi vyavahArika kAryathI pratibaMdha thAya to tenI jayaNuM. pacANa savAramAM nakArazI tathA sAMjanA covihAra rogAdi kAraNe davA levA namIte duvihAra, nIjANu tathA savAramAM sUryAdiye khAvAnI mAsa 1 mAM dIna 5 chuTI. | navakAravALI navakAra tathA uvasagaranI bAdhI dararoja 1) varasanI : 60) divasa thAya teTalI gaNuM purI karU rogAdi kAraNe jayaNA.
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17 jinabhuvananI (84) AzAtanA tathA gurU pratye (33) AzAtanA TALavAnA khapa kar tathA mULa gabhAre daza AzAtanA (10) (takheAla, pANI, bhAjana, upAnahoDA, maithuna, sayana, thuMkavu juga TuramavuM, ladhuniti, vIti e rItanI TALuM, cAramagAra, annathaNA bhogeNaAdi tathA chachIMDI rAyAbhiyogeNa Adi e jayaNA. 1 sthaLaprANAtipAta viramaNa vratakrAi niraparAdhI trasa jIvane jANI mujane, saMkalpIne, irAdApUrvaka, vagara kAraNe, haNavAnI buddhithI haNuM nahIM haNAvu nahIM. auSadhAtri prayAgathI kRmI, kIDA, vALAdi haNAya. sva athe, kuTubArthe, medAkSiNye dharmArthe tathA anukapAe tenI jayaNA tathA Ara Mbha, samArabha tathA duHzakaya kAraNe jayA. aticAra 1 nirdaya buddhie mAra mAravA nahIM. 2 dhana deze karI traza jIvane Tuke baMdhane mAMdhavA nahI. 3 vicchedanAka kAnAdi avayava chevAM nahIM. 4 deze ke lebhe nahi 5 bhAta pANIneA aMtarAya pADavA nahi apAya tenI jayaNA. atibhAra bharavA dukALa samaye ekhuM 2 sthuLa mRSAvAda viramaNa vrata kanyALI, bhAmALI tathA gavALIka e traNa prakAranAM moTAM judAM nahI kheAlavA upayAga rAkhuM. 4 pArakI thApaNa eLavavI nahIM ( jIja kIMmatanI jayaNA ) 5 khATI zAkSI puravI nahIM. ( kAraTamAM ke vAvivAdamAM jIDI zAkha puravI nahI paNa vAteAmAM ke vyavahArika kAryomAM kAMi melI javAya tenI jayaNA. agara jIva macAvAthe jayaNA.
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke A 6 beTe lekha lakhuM nahIM, lakhAvuM nahIM. vepArArthe kAMI karavuM paDe tenI jaya. 7 je jUThuM bolavAthI koinI hANI thAya tevuM maTaku juThuM baluM nahIM. vAcALa svabhAva hovAthI koI Adeza upadeza thaI jAya tenI yaNa. aticAra 1 sahasA bhakhaNe koIne dhAsake paDe evI bhASA bolavI nahIM. 2 rasA bhakhaNe koinA chAnA marma prakAzavA nahIM. 3 svadAramaMtabhee strI purUSanI eba prakAsavI nahIM. 4 mesavae= khoTo upadeza de nahIM. 5 kuDalehakAraNe khoTo lekha patra lakhavA nahIM. 3 sthaLa adatA dAna viramaNa vrata 1 gAMTha cheDI, 2 khIsA kAtarI 3 khAtara khaNI 4 tALa teDI corI karavI nahIM. luMTa karavI nahIM. cerIne mAla jANI buja ochI kIMmate maLato lebhArthe levo nahIM. je mIlakatamAM pitAne haka saMbaMdha che tevI mIlakato mATe jayaNuM. paDI vastu jaDe te dhaNI maLe to pAchI ApavI. nA maLe agara maLyA chatAM pAchI ApavAthI kAMI kalezAdi vidhra prApta thatuM hoya to te pAchI nahIM ApatAM te vastu zubha khAte vAparavI. - gharamAMthI ke bhUmImAMthI nIkaLelA dhanane ce bhAga zubha mAge vAparavo dANa cerI rU 5) sudhInI dara musApharIe jayaNuM juja kIMmatanI vastu mATe jayaNA aticAra=(tenA haDampayoge 1 ceranI ANelI vastu levI 2 corane sahAya devI 3 (tapaDi reve) vastuno bheLa saMbheLa karavA
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19 tathA vastu badalIne ApavI 4 virUddha gamaNe arAjya virUddha dezamAM gamana karavuM eTale enuM zaraNa karavuM, pa ketula kuDamANe khATAM te samApArAkhavA te. 4 sthaLa maithuna viramaNa vratayAvat jIva kAyA e karI brahmaca pALu (sAyAdeArAva) vacana tathA manathI jayaNA. Adeza nirdeza tathA paravAdi kAraNe jayaNA. aticAra arihiyA=kuMvArI kanyA ke vesyA sAthe gamana karavuM. izvara parigrahItA=sagapaNa karelI ke kAinI rAkhelI ke vIdhavA sAthe gamana karavu, 'anagakriDA=sudhIkrama virUddha viSayA kriDA karavI parAyA vivAha joDavA nAtarAM karAvavAM. titra aNurAga=kAma bhAga titra anurAga karavA e pAMca. aticAra para strI viramaNavALAne svastrIvALAne traNane sarvathA tyAgIne pAMca atisAra. 5 parigraha parimANa vrata=1 dhana rAkaDa rU. 5000) pAMca hajAra 2 seAnA rUpA vagerenA dAgInA kharIda kImate rU. 1) eka hAranA 3 gharaDelAM hAla traNa che tenI kImata rU. 2500) pacIsA AMkI che te dharA durasta karAvavAM ke paDeAsanAM dhara vecAtAM lai bheLavI levAnI jayA. jarUra prasage bhADe dharANe rAkhavAnI jayaNA. 4 kAMsA kuTa vAsaNa sah pharanIcara vIgere rU. 1000) eka hajAra. 5 anAja vIgere rU. 500) pAMcaseA. - khetara, jamIna khula agIcA vIgere mATe rAkhavI paDe tenI jayaNA. 7 navara. baLada, gAya gheADA e traNa jAtamAM na` 3 thI
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ vadhu rAkhavAM nahIM khAkI jAnavara sva upayAge rAkhavAnA tyAga paramArtha ke sagAM mATe, teAkarI sabaMdhe bIjI jAtanAM jAnavara rAkhavAM paDe ke vadhu rAkhavAM paDe tenI jayaNA. gheADA, gADI, DALI pramukha bhADe karavAM paDe, sagAM saMbadhInAM mAgIlAvavAnI jayaNA jAtrAdi saMdha nimItte jayaNA. 8 tAkara cAkara=dhara kAma mATe ethI vadhu rAkhavAM nahIM jJAtI varA ke lagnAdi prasaMge ke rAgAdi kAraNe tathA vepArArthe vadhu mANasA rAkhavA paDe tenI jayaNA. 6 dizA parimANa vrata=hiMdustAnanI bahAra musApharI karavI nahIM eTale rahevAnA sthaLa khaMbhAtathI krUratAM (2000) gAu ADe hiMsAmAM chuTa uMcANumAM hiMdamAM rahelA uMcAmAM uMcA zikhara pahADa evareja hImAlaya jeTaluM (29002) puTa) jeTaluM javAnI chuTa nice nIcANu jamIna tathA bheyarAdi jeTaluM ( 1 mAila ) utaravAnI chuTI. uparAMta jAtrArthe ke dhamArthe ke paravaza paNe javA AvavAnI jayaNA tathA kAgaLa, tAra, chApA vAMcavAnI tathA lakhavAnI ke mANasa meAkalavAnI ke Adeza upadeza karavAnI jayaNA. 7 bhogapabhAga nRta=1 sacIta vastu khAvAne, 2 mahAvigaya ( mAMsa, madirA madha tathA mAkhaNa) te, 3 bhAvIza abhakSa ( sukAM kAphImaDAM zera 2) khazera chuTAM ), 4 anata kAyane, pa patarALAmAM jamavAne, 6 sAMta vyasanane. 7 khAram, cothIyuM tathA khALA bharaNAnuM jamavAne ( ghara kuTumAdika sivAya ) e rIte sAta khAtene jAva chatra tyAga marathI baneluM dudhanuM Aisakrima varasamAM ( pAMca vakhata khAvAnI chuTI auSAda ke jayaNA.
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8 jAva chava saMthAre suvuM gharavAse saMthArAmAM zetaraMjI uzakAdi vAparavAnI jANuM ghara dukAnAdimAM gAdI, pathArI pAtharaNAM, pATa, pATalA, khATalAdi tathA khurasI, keca vigere jyAM je besavAnuM sAdhana vaparAtuM hoya tenA para besavAnI jayaNuM rogAdi paravaza paNe jayaNa. 9 anAjanI jAta. ghauM, bAjarI, DAMgaranI jAta, kAdarA, juvAra, makAI, tuvera, maTha, maga, caNA, vAla, cALA, vaTANA, aDada, tala, methI, java, caNA, masura, lAMga. 10 lIlerI=(2) jAtanI bhIMDA, kArelAMnI jAta, gIloDA, turIyAMnI jAta, dudhI cIbhaDAnI jAta, gavArasIganI jAta, vALanI jAta coLAnI sIMganI jAta, galakAM, mogarI, keLuM, pApaDI, tuvera, sAMgarI, kaMkoDAM, DoDa, jAmaphaLa, lIlAM maracAM 55iyA, keLAMnI jAta, nALIera, kATha, kerInI jAta, sakaraTeTI, tarabucanI jAta, AbunAM pAdaDAM, methInI bhAjI, tAMdaLajo, dhANAnI bhAjI lIMbunI jAta. upara mujaba anAja tathA lIlotarI vAparavI bAkIno jAva jIva tyAga. duSkALAdi samaye ke rogAdi duHzakaya kAraNe jayaNA. lIlotarI eka mAzanI daza tithI (2-5-8-11-14) tathA varasanI cha aThThAInA divasomAM lIlerIno tyAga. eka divasamAM pAMcathI vadhu lIlotarInI jAta khAvI nahIM tithInA divase, keLAM, pAku ArIyuM, pAkI kerI, papaIyA tathA bhIDA, sAMgarIyo, kerAM, kerInA choDayAM, sukAM keThImaDAM Adi khAvA lAyaka sukavaNI ke jeno thoDe paNa bhAga khAtAM kADI nAMkhavA nahIM paDe tevI sukavaNInuM zAka khAvAnI ke taLelI khAvAnI chuTI
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 vratamAM uryuM nathI te. dararAja cauda nIyama dhAravAne khapa karUM, bhulI javAya, cuka thAya tenI jayaNA. 1 sacItane jAva jIva tyAga che. 2 bya= 3 vigaya chanI bruTI temAMthI darAja 1 kamI karavI. 4 vAhI=joDA meAjA varasa 1 mAM pAMca joDa chuTI paherI jovAnI jayA eTale nIyama uparAMta vadhu paheryAmAM Ave tenI jayaNA. 5 tamela sarva jAta thai dara rAja zera 05 nI chuTI. 6 vastra paheravAnAM dhAtIyAM, paMcIyAM, kATa kabajA khesa, pAgaDI tathA oDhavA lAyaka zAla vIgere maLI naga 20) dIna 1 mAM vAparavAM pujAnA pagaraNA kapaDAMnI jayaNA tathA je divase kapaDAM badalavAnAM hAya te divasa badalavAthI vadhu thAya tenI jayaNA tathA pathArI, pAtharaNAmAM vaparAtAM kapaDAMnI jayaNA rAgAdi kAraNe jayaNA. 7 kusumesubhAgAthe niSedha dharmA rAgAdi kAraNe ke salekhakaMdamAM chIkaNI vIgere suMdhavAnI jayaNA. tathA parIkSArthe suMdhavAnI jayaNA. lAvavA ApavA tathA 8 vAhanavahANu AgATa ghera rAkhavI nahI paNa musAImAM jaLa vATe javA besavuM paDe tenI jayaNA gADIe ( dheADA baLadanI ke yAMtrIka naga 2) svaupayeAge ghera rAkhavAnI jayaNA tathA bhADe karavA ke sagAsaMbaMdhInI mAgI lAvavAnI jarUra prasaMge jayaNA.
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9 sayaNa saccA pathArI suvAmAM saMthArIyAvALI ekaja paNa phATe tuTe navI lAvavA ke sthAnAMtara thatAM navI pathArI vAparavAnI jayaNuM. regAdi kAraNe vadhAre pathArIo vadhu pAtharaNAvALI vAparavAnI jayaNuM tathA pATa pATalA, khATalA, gADI pAtharaNA, oTalA, khurazI vagere besavA suvAnA sAdhana vAparavAnI jayaNA. 10 vilepana=tela sAbu zarIre coLavAnI chuTI. bAkI koI jAtanuM vilepana rogAdi kAraNe karavuM paDe tenI jayaNA ke koI vyavahAra sAcavavA jayaNa 11 brahmacarya=Avata chava kAyAe (soya derAvata) pALavAnA paccakhANa che. mana vacana, svamAvasthAnI jayaNA tathA A deza upadezanI jayaNa. 12 dizI pramANa-chaTTA vratamAM be hajAra gAunI chuTa rAkhI che teTalA sthaLamAM musApharI karatAM relagADI pramukha jamAnAne anusaratAM AvA gamananAM jaLa vaTI thI vaTImAM vicaratAM vAhano eka divasamAM jayAM sudhI jAya tyAM sudhI javuM. 13 nhANa-dina pratye be vakhata nhAvAnI aMdhaLanI chuTI kAraNe hAtha paga mAthe ke zarIra koI bhAga paDe tenI jayaNA lokAcAre ke dharmAthe adhikanI jayaNa. 14 su=bhAta khAvAnuM zera 5) tathA pANI pIvA mATe maNe 1) nI chuTI. 15 pRthvIkAyasacItane tyAga che eTale khAvAmAM to baMdha paNa anAja vigeremAM khAtAM kAMkarA vagere Ave tenI jayaNA tathA rogAdi kAraNe davA rUpe vAparavAnI jathayuM. tathA lIMpavA vagere
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 kAma mATe kaiM navAM ghara AMdhatAM pRthvI kAyAdi lAvavA vAparavAnI jayaNA. vara 16 apakAya=pIvAnuM pANI maNa 1) eka maNa uparAMta vAparavA mATe dararoja kheDAM varasAdanuM pANI jhIlavAnI bharavA bharAvavAnI jayaNA tathA varasAdanuM pANI, kuvA, talAva kuMDa, nadI pazukha jaLA sayAnuM pANI tathA naLa vATe AvatuM pANI pIvA vigeremAM khape temaja lugaDAM dhAvAnI ke kAraNe snAnAdi karavAnI jayaNA tathA jamaNu varAdi tathA ghara bAMdhavAmAM vadhu vAparavAnI jayaNA Aga mATe jayaNA 17 teukAyanyulA sagaDI kASTa kAlasA kegyA sAdithI saLagatA culA bhaTTInuM rAMdhyuM khAvApIvA, vAparavA vIgere mATe dararAja pAMca culAnI chuTI je rasADe eTale jenA ghera jamIe tenA gharane ekaja culA gaNavA. 18 vAyukAya hacAlA. 1 pakhA 19 vanaspatikAya--vratamAM trIza jAtanI lIdheAtarI dhArelI che-32 temAMthI dararAja pAMca jAta khAvAnI chuTI sivAya rAgAdi kAraNe vilepanAdi mATe jayaNA. 20 trazakAya vinA aparAdhe sakalpIne kAi jIvane mArU nahIM rAgAdi auSadha prayAge Arbhe jayaNA. 21 asI=kAsa, kAdALA, pAvaDA, kuhADI, charI, cappu, kAtara, ghaMTI, khAMDaNI, khAMDaNIyA. suDI tathA sutAra, kaDIyA luhArAdi kArIgaranAM ejArA tathA hathiyAramAM guptI, taravAranAM 1 eka dhara upayega kharaca mATe upayoga puratAM cAlu sthittimAM rAkhavAnI chuTI
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25 bhAgyA TuTayAM "dha nira upayogI sthitimAM vadhu paDayAM hAya tenI jayA. ghara kharaca mATe rAkhelAM ejArA meAMdAkSiNye ke anuka MpAe mAgyAM ApavAM paDe tenI jayaNAM. temaja jarUra prasaMge vadhu mAgI lAvavA ke bhADe lAvavAnI jayaNA. mAgyAM ApavAM ke bhADe ApavA mATe ke vecavA sATavA mATe vadhu manAvavAM ke rAkhavAM nahIM. 22 masIzAhInA khaDIA bharelA naga 5) pAMca rAkhavA dararoja vApAravAnI chuTTI penasIla, kalama vAparavAnI jayaNA. 23 kRzI=ghara navu badhAvatAM pAyA vigere khAdAvavAM paDe te tathA bhoyarU TAMku kuvA durasta karavAmAM khAdAvavuM paDe tenI chuTI tathA khetaramAM pula klinA jhADa cheDa rApavA mATe kheAdAvavuM paDe ke ghara AMdhavA mATe mATI vagere mATe kheAdAvavu paDe e rIte sva arthe ke kuTuba arthe jarUrI kAma karavAnI chuTI vepArAthe khANA kuvA vIgere khAdAvavA nahIM paNa anukapAe, dharmArthe ke AkarI sabaMdhe khAdAvavA paDe ke samudAyanI TIpamAM kAMi rakama ApavI paDe tenI jayaNA. aticAra. 1 sacItane! tyAga chatAM sacIta khAya te dedeza khAvaLa vIgeraine guMdara ukheDI khAya, nahI pakAvelA padArtha vAparavA, ardhA kAcA pAkA padArtha vAparavA, tuccha padArthanuM bhakSaNa karavuM jevAM khera zeraDI vagere.
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAra jAtanA AhAra. '1 asanavIza jAtanAM anAja jenI TIpa upara AgaLa ApI che te anAja tathA pakavAna mIThAI je bhakSa padArtha hoya eTale vAzI, baLo, vidaLa kaMdamULAdi dezIta padArtha vajIta banAveluM hoya tevuM pakavAna khAvAnI chuTI. 1 pAna=pANI te acita jaLa traNa ukALAvALuM pANI pIvAmAM levuM tenA abhAve cekhAnuM dhAvaNa, tathA zAkara ke rAkha nAkheluM sacIta jaLa be ghaDI thayA bAda pIvAnI jyaNuM. te sivAya kuvA, TAMkAM, taLAva, vAva, kuMDa, nadI vigere jaLAzaye tathA varasAda temaja naLanuM pANI tathA darIyAnuM pANI e rIte khAruM mIThuM pANI nhAvA, lugaDAM dhovA vagere mATe vAparavAnI chuTI. khAimaM=khAdIma te zekeluM anAja TIpa madhenuM je acIta (agnI Adi sastrathI) thaeluM hoya te tathA phaLa mevA. sukemevo, badAma, khAreka, kAju, kAkhanI jAta, Alu khajura, cAroLI, pIstA, magaphaLI, koparU, sAimaM svAdiSTa mukha zuddhInA padArtho ke jenAthI peTa bharAya nahIM tema bhukha bhAge nahIM tevA. jAyaphala, elAyacI, taja, lavIMga, marI, sopArI, cInIkabAlA vigere. 11 paMdara kama dAnamAM mahA AraMbhI vepAra mAre jAte karavo nahIM eTale sva arthe karavo nahIM. e mULavratamAM lIdhuM che. pannara karmA dAna vIgata vAra jaNAvI temAM upayoga karavA. nIce noMdha karI che
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 IgAla karma=AjIvikALe koIno, ke rAMdhavAne, raMgavAno, sonArano, luvAra, bhADa bhujane, kuMbhArano nibhADA pakavavAno vepAra karavA nahIM, khapa puratI cIjo banAvavA lAvavA, taiyAra karavA Adeza upadeza ApavAnI jayaNa. IMgAla karmamAM sudhAre=bhaTTI sarve jAtanI tathA keyalA pADI AjIvIkA karavI nahIM sva arthe rasoI karavAnA tathA gharanA kAyelA vecavAno AgAra paNa temanI banAvelI cIjone vepAra karavAnI jayaNa. vanakarma=jhADa vAvavAM kApavAM, kapAvavAM ke vana rAkhI kapAvavAne vyApAra karavo nahIM paNa kApelAM taiyAra levAnI jayaNa. lIlA kApelA jhADanAM lAkaDAM cIrAvavAnI jayaNuM. tathA ghara kuMTuM. bAthe ke dharmArthe vADI bAga banAvavAnI Adeza upadeza karavAnI jyaNA agara vAto karatAM khetI vADI saMbaMdhI kAMI bolI javAya tenI jayaNuM. kheDuta ke anAjanA vepArIne nANAM dhIravAnI jayaNuM. auSadha mATe chedAvavAM paDe tenI jayaNa. sADI karma=gAya bheMsa, dAsadAsI vecavA sATavAne vepAra kare nahIM sva arthe joItAM rAkhavAnI jayaNuM gADAM, bela vIgere vecavAM sATavAM te. 4 bhADI karma=gADI, dhoDA, UMTa piThI, rAsabhAdika vepArArthe bhADe pheravavA nahIM eTala bhADuM khAvAno vepAra karavo nahIM. pheDI karma-vAva, kuvA, talAvAdi dAvavAM tathA mATI patharAnI khANa dAvavAno dhaMdho karavo nahIM eTale tevA kaMTrAkara rAkhavA nahIM. salATa eDane kasaba karI dharatInuM peTa pheDI AjIvIkA calAvavI te.
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 datavANijya=dAMta tathA cAmaDAno vepAra karavA nahIM metI javerAtanA kayA vikrayanI jayaNuM. dAMta, motI jyAM nIpajatAM hoya tyAM jaI kharIdavAM te. * lakhavANiyalAkha mINa, gaLIne vepAra karavo nahIM kasuMba, seraMgI khAMkhaNa vigere. 8 rasavANijaya=madha madirA mAkhaNane vepAra kare nahIM ghI tela vIgerenI jayaNuM gharanI cIja hoya te vecavAnI jayaNa. 9 vizavANijayazastrano ke jherano vepAra karavo nahIM. 10 kesavANijayacamara, una, ke vALane vepAra karavo nahIM ghara ke dharmAthe lAvavAnI ke vadhu hoya to ApavAnI jayaNA e rIte pAMcavANI jaya ghara kharaca mATe banAvarAvavA, kharIdavAnI jayaNuM temaja auSadha kAraNe vaparAtI cIja mATe jANI. 11 yaMtra pIlaNa karma telanI dhANI ke kolA yaMtrano vepAra karavo nahIM paNa ghara kharaca vagere mATe joitAM tela vagere kharIdavA tathA pIlAvavA mATe ke daLAvA, khaMDAvAnI jayaNe temaja mIla vigere yaMtromAM banelAM kapaDAM paheravA tathA dhovarAvavA vigerenI jayaNA tathA tevAM kaI yaMtromAM paisA rokavAnI jANa temaja jarI kAmanA aMge vaparAtAM yaMtrothI kAma karavA, karAvavAnI vepArArthe jayaNA tathA vepArArthe ke ghara mATe kAI paNa yaMtramAM kriyA karAvavI paDe tenI jayaNa. 12 nilaMchana karma=IDA hetu karavuM, karAvavuM nahI. ajANapaNe aMgAdi nAka kAna chedavAM chedAvavAM. baLadanI nAtha ghAlavI kepabhavakArI aMga chedAvavuM ke oprezana karAvAnI jayaNA.
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 vAgIdavaNayA=da4 devA agnI dAha kare nahI cukelA sva arthe ke ghara kAraNe sadhukavAnI jANe. 14 saradaha sesaNa karma=sarevara, vAya, kuvA pramukhanAM pANI sosavAM pANuM rahIta kutuhala ke AjIvikAE karavA nahI, karAvavAM nahI paNa koI javAzayamAM koI cIja paDI gaI hoyane ulecavuM paDe agara, kacaro kADavA devAnImIte khAlI karAvavuM paDe tenI jayaNuM, vADImAM kAza jeDAva paDe tenI jANuM. gadhakAdi nAkhI navANunuM pANI bagADavuM nahI. 15 asatI pozaNa suDA pipaTa kutarAM bIlADAM vagere hIMsArI janAvara krIDA hetu pAlavAM nahI tathA vyabhIcArI strInuM poSaNa karavuM nahIM anukaMpAdie jayaNA. 8 anartha daMDa artha vinA daMDAvuM nahIM te cAra prakAranuM 1 artha vinA A dhyAna gharavuM nahIM rUdra dhyAna dharavuM nahIM 2 ghI telanAM vAsaNa ughADAM mukavAM nahI pApAcaraNa sevavAM nahI 3 hIMsA thaI zake tevAM zastra koIne ApavAM nahIM. 4 pApa karmanA upadeza devA nahIM dakSINyatAe jayaNuM uparanI cAra bAbate mULavata vakhata dhArI nathI paNa. 1 koIne phAMsI ApatA hoya tyAM jevA javuM nahIM. 2 kutarAM bilADAM AdihiMsaka pazu pakSI krIDA mATe pALavA nahIM paramArthe jayaNuM. 3 hAthI ghoDA vigerenI sATha mArI jevA javuM nahI temaja bhAMDa bhavAyA, nATaka jevAM nahIM. paNa sarakasanI kasarato ke dhAma"
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 edhadAyI khelA tathA kaLAkauzalyanA khelA jovAnI jayaNA temaja raste jatAM jovAya tenI jayaNA. 4 AjIvikAthe zastrane vepAra karavA nahI 5 jugAra ramaveA nahI. 6. cAra prakAranI vikathA vinA kAraNa nahI karavAne khapa karUM zastraha, agnI, musaLa, yaMtra tRNu, kASTa, sanA maMtra, jaDIbuTTI vIgere upadravakArI, ApavA, apAvavA, anumedavAthI aticAra lAge che. 9 sAmAyakavRtavarasa 1) mAMsAmAyaka 100 karavAM azaktAdi azakaya kAraNe jayaNA. 10 dizAvagAzIka vRtta=cauda niyama dhAravAne khapa karUM dasamAM mAyakanAM dizAvagAsika varasa 1 mAM pAMca karavAM. paDIkamaNAnA e sAmAyaka sAthe deza sAmAyaka gaNavA. 11 peAsadhApavAsavRta=mAMsa 1 ekamAM me upavAza eTale varasamAM (24) upavAza, eka chaM, eka aThama tapa karUM zakti paheoMce tyAM sudhI karUM. azakti e jA sarvathI divasanA pAsaha varasamAM (3) traNa karavA. 12 atithI saMvibhAga=pASadhanA pAraNe athavA tema na bane tA vagara pASadhe varSamAM ekavAra sAdhune dAna ApyA pachI sAdhu mahArAje grahaNa karelI vastu jamavI te jogana ane teA krAi uttama sAdharmAMte jamADI pachI jamavuM. abhigraha pracakhANa jyAM sudhI cAritra udaya Ave nahIM tyAM sudhI chuTu dudha khAvuM nahIM. pAlItANA 1976 mAgazara suda 1 nA
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ roja AcArya zrI siddhivijayajI mahArAja pAse A upara batAvelI nedha pramANe A jIvana caritranA nAyake bAra vrata uccarelA hatA. ane temane pote eka nAnI DAyarI bukamAM potAne hAthe upara pramANe noMdha karI hatI have jema jema divaso cAlyA jatA hatA tema dharma karaNa karavA tarapha ja temanuM saMpUrNa valaNa hatuM. A caritra nAyaka barAbara dharmArAdhanamAM joDAyA tyAre temane AvasAnakALa paNa najIka Avyo saMvata 1976 nI sAlamAM pAlItANAthI mAgazara mAsamAM upadhAnAdika vahI vratAdika uccarI ghera AvyA pachI je ke belanI olI pUrNa karelI hatI chatAM paNa tapazcaryA karavAnA hetuthI te cAluja rAkhI hatI A bhAgyazALIno avasAna kALa paNa teja zAlamAM eTale saMvata 1976 nA Aso suda 15 ne vAra ma galavAre tA. 26-10-20 nA roja baporanA sADAbAra vAge kharekharI tapazcaryAnI bhAvanA ane kasoTImAMja eTale Aso suda 7 thI holI beThI hatI teo Abela karatA hatA cadazano evahAra upavAsa hato te dIvase peTamAM sUla upaDayuM te pUnamane dIvase abela nahIM karatAM munImahArAjane pUchI temanI AjJA laI ekAsaNuM karyuM ekAsaNuM karI rahyA pachI aDadhAja kalAka pachI zarIra narama thatAM samAdhImAMja ane zubha dhyAnamAMja barAbara kALa vakhateja Aso suda 15 nI baporanA sADAbAra vAge A phAnI dunIyAno tyAga karI devagata thayA. kevuM Azcarya Acaritra nAyaka svabhAve zAMta mIlanasAra ane paropakAra vRttinA hatA temaNe pitAnA AtmAnuM sArthaka karyuM eTaluM ja nahi paNa sarve AtmAnA kalyANane arthe A jaina dharmanA tatvono TuMkasAra nAmano je A
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32, graMtha huM bahAra pADuM chuM te teo sAhebe potAnA avakAzanA vakhatamAM dareka graMtha prakaraNe vAMcI vicArI zaMkA vigerenuM mahAtmAo sAthe temaja vaLI dhamI jevA sAthe vAdavivAda karI nIrNaya karIne TuMkI TuMkI neMdho karIne ApaNuM hItane mATe mukI gayA che. dhanya che temane ane tevA kArya karanAra mahAzayone ke svapara sAdhanAra AvA purUSonuM kalyANa thAo temanA AtmAne zAMtI male eja IcchI atre A TukajIvana caritra samApta karuM chuM lI. prasiddha kartA || 3 zAMti, zAMnti: zAMnti. It huM ,
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina dharmanA tatvo nA TuMkasAra. karma ne jIvanA siddhAMta. jIve mithyAtvAdika hetue karIne je AtmA sAthe pugaLa ( karma ) mAMdhe che tene karma kahe che. " cAyata kRtima " je karAya te karma kahIe. te karma pudgala rUpI che eTale mUrtimAna che te pudgalA aMjana curaNathI bharelA dAkhalAnI peThe sarva leAkAkAzamAM niraMtara vyApI rahelAM che, tenA kartA je jIva te arUpI, adrazya ane nitya che, te jIva vyavahAra naye mithyAtva, aviratI kaSAyaneyAga e satAvana aMdha hetue karI tthA ityAdika vizeSa hetue karI karma bAMdhe che te mATe ane karma kahe che. jIvanI kaSAyAdghi cikaNatAe jema tela cApaDele zarIre rajomala lAge tema anaMtAnaMta karma vaNAthI asaMkhyAta cAranA
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina dharmanA tatvAne TuMkasAra, Atmapradeza viTAya teNe karI jJAnAdika AtmaguNu avarAya tethI jIva malInarUpa kahevAya, jema dUdhamAM pANI maLe tathA leAhamAM agni maLe tema sarvAtma pradeze kadaLanu maLavuM hoya te karma ba MdhanuM nAma kama kahIe e karma kANu kare ! jIve karI karAya che, te jIva ne kahIe ? AtmA;adhAtuparathI thaele che: aparApara svaparyAya prati satata gamana kare te AtmA. e jIvane paryAya rAkhta che. jJAna, darzana, cAritra, tapa, virya ne upayAga e cha lakSaNe sahita cetanA lakSaNa, te jIva. ekAda cArvAka sivAya tamAma dharmavALA jIvanuM astitva sviAkAre che. jIva pudgala saMbadhI jainAcAryAe vizeSa ajavALuM pADeluM che, jIvanA svAbhAvika guNA (anatAna, anaMta darzana, anaMta sukha tthA atulya maLa ) cAra bhAva prANa che. anAdikALanA ajJAnane lIdhe dehanA paricayathI dehaja AtmA bhAsyA paNa tema nathI. taravArane myAnanI peThe dehane AtmA jUdoja che. vedakatA ane jJAyakatA e guNu AtmAnAja che. AtmA pAMce driAnA viSayane jANanAra che, te guNa jaDa pudgalamAM nathI, deha pudgala jaDa padArtha che. jaDa pudgalanA sacaiAjIta thavAthI pavitrAtmA adrazya che tene jaDa padArtharUpI banAvI drazya paNa te zarIra kAMI jIvanA bhAga nathI. mizrita zarIra ape che thaelA
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ karma te jIvane siddhAnta. jaDa pudgala saMyogathI Arita thaelA bhAva prANa ( sUryanAM kIraNa prakAzita ne garama che paNa varasAdanAM vAdaLAMthI AvarIta thavAthI tene spaSTa prakAza ke garamI jaNAtI nathI. tema ) svabhAvika guNeAmAM pheraphAra thaI bhAva prANane abhAva thAya che te pAMca IMdrI, maneA maLa, vacana khaLa, kAyamaLa, zvAsA zvAsane AyuSya edaza dravya prANapara rAga thAya che. abhAvathI dveSa pragaTe che. ane rAgathI mAha upaje che. dveSa krodhane mAnanuM rUpa le che. tyAre rAga mAyAne lAbhanuM svarUpa le che. e maLa pravAho jIvane azubha karma karAve che te karma pudgala jaDa che temAM koi prakAranuM jJAna, bhAna ke lAgaNI nathI. pAMca IMdrimAMnI pheI IMdri peAtAnA sivAya mIjI IMdrinA viSayane jANI zaktI nathI ne je IMdra potAnA viSayane jANe che te paNa AtmA vaDeja jANe che. AtmasattAnI preraNA na hAya tA dehAdasarva jaDapaNe paDayAM rahe che. pudgalIka jaDa padArtha jIva sAthe saceAjIta ho kIMvAna haiA paNa te jaDane jJAna ke lAgaNI nathIja. rUdhIra, cAmaDI, hADakAM, nADIye, nase, jJAnataMtu vigerenA rasAyaNIka sayAga paNa lAgaNI vagaranA che evAM kAI rasAyaNIka tattva nathI ke je jaDa padArtha mAM jJAyakatA ke vedakatAnA guNeA pragaTAvI zake ! evA kAi rasAyaNika padArtha hAi zakeja nahI. evAM tattvA jo hAta 3
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina dharmanA tatvane TuMkasAra. te mRta kalevaranI aMtima kriyA karavAnuM kAraNa saMbhaveja nahIM. paMcabhUtanA banelA putaLAmAM koI jAtanI rasAyaNika prayogathI je caitanya zakti utpanna thatI hoya te keInuM maraNa saMbhave ja nahIM, temaja AtmasattA gayA pachI paDI rahelA pugaLIka zarIranI koI Idri potAnA viSayane jANa zaktI nathI mATe siddha thAya che ke jJAnadhikAra jIvana ja che. jIvaMta prANImAM koI jAtano rasAyaNika saMyega nathI paNa jIva e eka vyakti che jeno svabhAva cetanA lakSaNa yukta che, svabhAve adazya che tathApi jJAtA che te jJAna anaMtara che. ane e paNa siddha thAya che ke je dazya svarUpa dekhAya che te pugalika jaDa acetana che. jJAna guNa jemAM che teja cetana che. jJAna guNa je deha na hotato dubaLa dehamAM jJAna buddhi jovAmAM Ave che ne sthava zariravALA a5 jJAnavALA hoya che ema thavuM na joIe. ghaTapaTAdi jANanAra sukhaduHkhane vedanAra caitanyamaya AtmA ja che. daza prANa sudhI je yathAyogya dhAraNa karI zake tene jIva kahIe te jIva jJAna caitanya lakSaNa yukta che. mithyAtyAdika hetue karI malIna svarUpa thake vedanI yAdI karmone kartA che tathA tenAM phaLa zAtA azAtAdine bhaktA che. karmavipAkanA udaya anusAre narakAdimAM janAra, ane samyaka dana, jJAna, cAritra ranayanA abhyAsanI bAdhyatAnA
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ karma te jIvane siddhAMta. vaze karI karmamala paTalanA nivAranAra e cAre lakSaNe birAjamAna te jIva, satva, prANI tathA AtmA ityAdri paryAya nAmA vaDe oLakhAya che. uparyukta kAraNeAthI AtmAnuM astitvapaNuM siddha thAyache. have AtmA nityache te ni ya karavAmAM Aveche. AtmA nitya che--jIvana jene svabhAva che te khIjA padArthanI peThe kAI kALe nahI hatA ane huve che ema kadI kahI zakAze nahIM. A janmanI pehelAM hateA ne maraNa pachI paNa che tenA prAraMbha kALa nathI jenI utpatti kAi paNa sayeAgathI thAya nahIM te tene nAza paNa thAya nahIM mATe AtmA trikALa nitya che. caitanyamaya AtmA koipaNa jaDa padArtha mAMthI banI zake nahI kAraNake pAtAthI bhinnapaNAnuM astitva koi padArthamAM hAyaja nahIM. pANImAMthI agni ane agnimAMthI pANI pragaTa thAya nahIM teA jaDamAMthI caitanya ke caitanyamAMthI jaDanI utpatti thAyaja nahIM kAraNake nenA guNNA bhinnabhinna che. vaLI A jagata traNe kALamAM koI vakhata eka rasamaya ekaja jAtanA padArtha rUpe hatu e saMbhavitaja nathI mATe AtmA eka vyakti che trikALa anAdi nitya che. vaLI sarpAdi prANIone viSe janmathI krodhAddhi prakRtie jovAmAM Ave che te prakRtie jema pArevAmAM ahiMsakapaNuM, kAImAM bhayasaMjJA, kAimAM prIti, phAImAM gaMbhIratA vIgerenA abhyAsa vartamAna dehe karyA nathI
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina dharmanA tatvone TuMkasAra. tyAre te prakRtinuM kAraNa purva saMcita saMbhave che ne tethIja punarjanma siddha thAya che. pApa ane puNya je karaze teja bhegavaze e kahevata e kahetIthI siddha thAya che ke jyAre bhegavavAnuM che te purve karelAM A janme bhegavAya che ane A janmanAM punarjanmamAM bhegavIzuM te punarjanmaja AtmAnuM anAdi nityatva siddha kare che. vaLI je AtmA nitya na hota to bALa, yuvAna ane vRddhAvasthA evI zarIranI traNa avasthA badalAya che. paNa thaelo anubhava smaraNamAM rahe che tethI bAmata mujaba AtmA kSaNika nathI koIpaNa utpanna thatuM nathI ane nAza paNa pAmatuM nathI dadhRtamATIno ghaDo laI tene bhAgIe ne sukSama bhUko karI nAkhIe to mATInA paramANuMne samuha chUTe thayo temaja ghaDo banatAM pahelAM paNa mATInAM chuTAM paramANuo hatA mATe pudagala paramANune nAza thato nathI te pachI AtmAnI utpatti ke nAza hoI zake ja nahIM. kadApi koI kaheze ke krodhAdika pravRttio garbhamAM virya retanA vegathI utpanna thAya che. e kahevuM mithyA che. kAraNa ke viSayI mAbApanA saMgathI utpanna thaelA putra parama vitarAga jevA bALapaNathI jevAmAM Ave che temaja sadguNI mAbApanA chokarA durgaNI nIvaDe che mATe prakRtinA guNo purva saMcita che ne tethI ja punarjanma te AtmAnuM nityatva che.
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ karma ne jIvano siddhAMta. jIva karmane kartA che-sarva padArtha artha kiyA saMpanna che. koIne kAMI pariNAma kiyA sahItaja sarva padArtha jovAmAM Ave che. AtmA paNa kiyAsaMpanna che mATe kartA che. paramArthathI svabhAva pariNatIo nIja svarUpane kartA che. vyavahAratho AtmA karmane kartA che upacArathI gharanagarA dine karyA che eTale jIva pitAnA jJAnAdi svabhAvamAM hoya che tyAre pitAnA svabhAvane kartA che ane jyAre svabhAvathI vimukha thaI parabhAvamAM rame che tyAre karmane kartA che. cetananI preraNA na hota to kama keNa grahaNa kare ? jaDamAM preraNA nathI. je hoya to ghaTApaTAdimAM krodhAdibhAva pariNamavA joIe te nathI mATe karmane kartApaNa cetanyamaya AtmA chavaja che. AtmA kamane bhoktA che-je kare teja bhogave je je kriyA che te sarva phaLa sahIta che jema viSa khAdhAthI viSanuM phaLa ne sAkara khAdhAthI sAkaranuM phaLa pApa karavAthI pApanuM phaLa ane puNya karavAthI puNyanuM phaLa sadgati rUpa maLyA vinA rahetuM nathI te phaLa AtmA bhagave che, saMsArane viSe samasta jInuM AtmatvapaNuM samAna che tathApi temAM koI rAjA keI rAMka, koI buddhivaMta koI mUrkha, koI rUpavAna koI kurUpa, koI mahaddhaka koI daridrI ke manuSya, koI devatA, koI nArakI koI triryaca keI sukhI koI
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina dharmanA tatvono TuMkasAra. du:khI sadgati durgati Adi je vicitra jagatamAM jovAmAM Ave che te vicitratAnuM kAraNa karma che ke je jIve saMka95 vikapAtmaka bahIra daSTIthI grahaNa karelAM che te karmanuM e phaLa che te phaLa karanAra AtmAja bhegave che eTale karelAM karmanA phaLane bheganAra che. kAraNa vinA kAryanI utpatI thatI nathI. mokSa che--kaSAdinA tivra paNAthI jIva bAhiradaSTithI karmane kartA che paNa bAhiradaSTithI mULasvabhAvamAM jIva rame che tyAre kaSAyAdinI maMdatA thavAthI jIva navAM karma bAMdhato nathI nesatAmAM rahelA karmo bhegavI caDatA pariNAme jIvathI mukta thAya che tene mukti eTale mekSa kahe che. karma bhAva che te jIvanuM ajJAna che tene svabhAva aMdhakAra je che ne mekSa bhAva che te jIvanI pitAnI svarUpa sthiti che. prakAza thatAM ghaNA kALano aMdhakAra nAza pAme che. khANamAMthI nIkaLatuM sonuM Adi dhAtuo mATI mizrita hoya che tene zuddha karatA anAdi saMbaMdha thatAM tivra agni saMyoge pASANAdithI bhinna thAya che senAne svabhAvika varNa pragaTe che temaja jIvane paNa anAdi karmamaLa saMbaMdha zukala dhyAna rUpI tivra agnI saMge TaLe che svabhAvika guNe jJAna darzanAdi bhAvaprANa pragaTa thavAthI mULa bhAvamAM Atma svarUpamAM ramato jIva karmathI mukta thAya che. eTale
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ karma ne jIvane siddhAnta. karma pudagala jaDane grahaNa karatA nathI je prathamanAM bAMdhelA satAmAM rahelAM karmo khapI jAyache. je je kAraNeA karma khadhanA che te te kAraNeA ne chede evI je AtmadazA zuddhAmadazA te meAkSa-bhavanA aMta mukita che anaMtakALa sudhI zuddhAtmasvarUpe rahe te meAkSa-karmathI mukAvuM te meAkSa che. Ta meAkSanuM sAdhana che--jJAna, darzana, cAritra, tapArdi mokSa meLavavAnAM sAdhanA che. rAga dveSa ane ajJAnanuM ekatvapaNuM te karma baMdhanuM kAraNa che tethI nivruta thavuM te mAkSanuM kAraNa che. eTale sakalpa vikalpAtmaka karma baMdhanAM kAraNeAne mUkI devAM anya sarva vibhAva dazA ane deADhi saMcAganA AbhAsathI rahita evA zuddhAtmA pravartAya te mekSa mAga che. samyaka jJAna darzana cAritrathI jIva karmathI mukata thAya che eTale saphaLa karmanA nAza thai AtmA peAtAnI sthiti prApta kare che te mekSa che. AtmAnA svabhAvika guNeAmAM ramaNu karavuM e meAkSanu sAMdhana che. e rIte jIvanA nizcaya karavA mATe cha padmanI prarUpaNA siddhAMtAnusAra sArarUpa lakhI tevIja rIte ajIva pudagalanuM svarUpa samajavA mATe cAdarAja lekamAM vyApI rahelA cha dravyanI vyAkhyA samajavAthI AgalA viSayanI vizeSa siddhatA sAthe karma mArga samajavA saraLa paDaze mATe cha dravyanI vyAkhyA lakhIe chIe.
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ cha dravyanI vyAkhyA. dharmAstikAya-cAlavAmAM sahAya ApavAne jene svabhAva che jema mAchalA pANImAM taravAnI gati pote kare che paNa pANInI sahAyatA vagara tarI zakAya nahI tene pAchuM jema sahAya ApanAra che temaja cAlatAne sahAya ApanAra dharmAstitakAya che. te asaMkhyAta pradeza, akiya. arUpI, nirjIva che leka vyApI che. jyAM sudhI dharmAstikAya hoya tyAM sudhI jIva tthA pudagala jaI zake che tethI AgaLa jaI zake nahIM tenA traNa bheda che. skaMdha, deza, pradeza. adharmAstikAya.--sthira rahevAmAM sahAya ApanAra jIva pudagala baMnene sahAya ApanAra leka vyApI; apI. asaMkhya pradezI, ne akriya tyA nirjIva che tenA traNa bheda che, dha, dezane pradeza. AkAzAstikAya--avakAza ApanAra. pilANabhAga jeno svabhAva che jema ke dUdhanA bharelA vAsaNamAM khAMDa nAkhIe te dUdhanA pudagalamAM rahelA avakAzamAM khAMDanA pudagalo mizra thaI teTalI ja jagAmAM samAI rahe che eTale dUdhanuM vAsaNa chalakAI jatuM nathI. paraMtu teja dUdhanA bharelA vAsaNamAM cokhA ra
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ cha dravyanI vyAkhyA. 11 nAMkhyA hAya teA chalakAi jAya che kAraNake tenA pudagalAne dUdha sAthe rahevA avakAza nathI temaja jIva pudagalane avakAza ApanAra te AkAzAsti kAya che te arUpI anata pradezI, lAkAlAka vyApI, akriya, nirjIva che tenA paNa traNa bheda che. skaMdha, dezane pradeza--paramANunA jathA bhegA hAya tene pradeza kaheche. pudagalAstikAya-saDaNa, paDachu, viddha zaNa jenA svabhAva che tyA rUpa, rasa, gaMdha. vahu ne krasa tthA zabda e cha jenAM lakSaNa che te pudagalAstikAya. jIvane rUpI anAve che jevAM ke manuSya, triyaM ca, devatA, nArakI. zubhAzubha karma vaDe jIva pudagalane grahaNa kare che tyAM sudhI jIva sa MsAra bhramaNa mATe gatimAM phare che, te nivarUpI, saMkhyAta, asaMkhyAta ne anaMta pradezI, leAkavyApI, sakriya che tenA bheda cAra che ( skaMdha, deza, pradeza, paramANuM pradezamAMthI chuTA paDelA bhAga te paramANu' jenA bhAga kevaLI paNa kalpI zake nahi te. jIvAstikAya--caitanya jenuM lakSaNa che anaMta jJAna anaMta darzana, anaMta cAritra, tapa, virya upayAga e cha lakSaNe yukta cetanA lakSaNa te jIva che te nitya, arUpI, anaMta pradezI, leAka vyApI, sakriya che. nava tatvamAM tenA cAda bheda khatAvyA che tyA jIva
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 zrI jaina dharmanA tatvAnA TuMkasAra. vicAramAM vizeSa prakAre vakhANyA che te viSaya AgaLa jIva vicAra, nava tatvamAM Avaze. kALa--navI vastune jUnI karavAnA svabhAva kALanA che kALa eTale samaya, vakhata be ghaDIthI mAMDI divasa, rAta, mAsa, carasa, padyeApama, sAgaropamAdri e kALa kahevAya. e rAte cha dravyamAM pAMca ajIvanA cauDha bheda che ne chaDA jIvanA cAdabheda che e cha dravyeA leAkamAM che ne aleAkamAM eka AkAza dravya che. dharmAstikAya ne adharmostikAya, ne pudagalAstikAya asaMkhya pradezI che. AkAzAstikAya ne jIvAstikAya anaMta pradezI che. jIvane pudagala besakriya che bAkInA akriya che. astikAyanI saMjJAvALA pAMca dravya che ke jenA skaMdha, deza, pradezarUpe, asti dharAve che. kALane tevA bheda nathI. lAka ne aleAkalAka mAhyavRti ane aleka aMtara vRtti leAka leka ne gherIne rahelA che aaAkamAM leAka che. jema AtmAmAM deha che tema javuM AvavuM te leAkamAM che eTale saMkalpavikalpAtmaka dharmAstikAya, adharmAstikakAyAdi ahiradaSThi ke kalpIta sRSTi che te leAkaja che leAkamAMja che. alAkamAM gamananA gamanarUpa kalpanA nathI eTale leAka te deha ane aleka te AtmA. ( alaMkAraSTAMta che. )
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsAranuM svarUpa. A jagatamAM jIvane pudagala esakriya lakSaNavALA che jIva arUpI che ne pudagalarUpI che. jIva caitanya lakSaNavALA che, pudagaLa jaDa che. jIva pudagala baMne nitya che. jIvazAsvata che, pudagala azAsvata che. jIva pudagalane sa cAga anAdi kALathI che. zubhAzubha karma vaDe jIva pudagala ne grahaNa kare che tyAM sudhI jIva cAre gatimAM bhramaNa kare che te jIva ajIvane samajavA tenAM saMyoganA kAraNe| jANavA tathA jIvane avathI mukata karavA mATe Akhu jagata aneka prakAranAM dharma anuSTana krIyAo karI rahayA che paNa tenuM kharU rahasya jANanAra zuddhAtmA kevaLajJAnIja che ke jemaNe samajavA mATe peAtAnA anaMta jJAnamaLe pIstALIza AgamanI racanA karIche te pagale cAlI je bhavI zuddhAtmakriyA karaze teja A asAra saMsArane pAra pAmaze, saMsAranA tamAma padArtha kSaNika eTale nAzavAna che mAyAvI, kRtrima, kalpanAmaya che. saMsAra--pudagalenI kriyAvaDe ( manekalpanAvaDe ) bhinna bhinna kRtrimarUpa banAvI goThavavAnI pradarzana bhUmikA che. nATayapAtrone bhinna bhinnarUpe vividha prakAranAM nATako bhajavavAnI nATayabhumI che. jagata kevaLa bhrutirUpa che,
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 zrI jaina dharmanA tatvAnA TuMkasAra. adhruva, anaitika, azAsvata che. saMkalpa vikalpAtmaka racAelA A jagatanA kSaNika padArtha che te bhrAMtimaya jagatane jaDatAthI kharU mAne teA paNa avazya karIne mUkavuM paDaze. jagata svapna darzana samAna, AkAza puSpavata, vadhyA putra samAna athavA DAbhanA agrabindu samAna che. saMsAranI AvI sthitI anubhavAtA chatAM AtmA zuM che te tarapha lakSa javuM duSkara che teA AtmAmAM zraddhA thavI etA jUdI vAta che. ajJAnamAM leka che ne jJAnamAM te nathI. leAka Adi aMtarahita che chatAM dhruva, nitya zAsvata akSayarUpe che, kALa paratatve azAsvataH anitya, adhruva che. bAhuya jagatamAM kALa nirgamana karatAM ghaNuA sihA du:kheA Ave che ane te veDhavAM paNa paDe che. paraMtu jJAnI te vedatAM temAM meha pAmatA nathI ane aAMnI mAha pAme che AtmAnA sadbhAvamAM jagatanA abhAva che ne jagatanA sadbhAvamAM AtmAnA abhAva che. mAyI eTale akaSAyI eja sAMmane teja bheda STi teja sa'kalpa vikalpAtmaka, teja lezyA, teja kriyA ne teja uMca nIca gati teja zarIra teja saMsAra teja bahirASTi ne teja jagatanI racanA eTale kaSAyAdivaDeja A jagatanI racanA che. anAdi adRzya AtmA jaDa zarIre. sayAge dazyamAna
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ 115 saMsAranuM svarUpa. rUpa dhare che jemake manuSya, viryaca. nArakI, devatA, e badhA jIve che paraMtu teo kevaLa jIvaja nathI paNa jaDa padArthane saMga zarIrarUpe thayA che, jIva, pudagala, dharma adhama ne AkAza Oaa kALa e cha dravya eka bIjAmAM praveza kare che, avakAza Ape che, maLI jAya che ane jUdA paDe che paNa potapotAnA svabhAvano tyAga karatA nathI. AtmAnA svabhAvika guNa anaMta jJAna, darzana, cAritra ne virya e cAra che tene bhAva prANa kahe che te svAbhAvika Atmazakitao rAgadveSa kaSAyAdithI Avarita thavAthI dabAI javAthI pudagalanA saMge utpanna thaelA daza dravya prANa vaDe bheda daSTithI ajJAnamaya saMkalpa vikalAtmaka bahiradaSTithI para padArtha eTale kSaNika nAzavaMta padArtha vI putra, dhana dhAnyA damAM sukhanI bhIti thAya che, jemake bhUkhathI pIDAtA AjJAna jIva ajIDuM paNa anna maLe tRtI pAmI javuM mana vALe che. saMteza mAne che ane tevuM sukha vizeSa meLavavAnI kalpanAothI saMsAranI vRddhi thAya che ane temAM AgaLa ne AgaLa vadhate ajJAna paNe gata khAya che. ne navI navI racanAo kare che. nigodamAM jIve vedanI kamanoja anubhava karyo che tyAMthI nIkaLatAM bhagavelAM du:khanI zAntI mATe A vaibhava vaMta saMsAranI aneka vastuonI kapanAnA goLA race che te
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 zrI jaina dharmanA tatvono TuMkasAra. kalpanA IcchArUpI saMkalpa vikavaDeja A jagatamAM duHkha ane bhaya mizrita sukhane anubhava kare che ane aneka tarehanArUpa purUSa, strI, bheMsa, baLada, ghoDA, hAthI, vAgha, pipaTa, kabutara, kAgaDA, mAkhI, pataMgIyuM vagere vigere pudagala paramANunA dazya zarIra bAMdhe che. upaga rahitapaNe anaMtAjIva pradeze anaMtI karma vargaNAonA paramANu kharIda kare che tenuM zarIra baMdhAya che te jIvanuM dakya svarUpa che karma mArganuM phaLa che. jIva anAdi kALanA meha vazathI mananA saMkalpa vikalpa maya racelI sRSTinI sauMdaryatAmAM prabaLa paNe rame che jethI Indriya janyasukhanA paravazapaNAthI azubha karma bAMdhe che te kAraNa kaSAyanuM che paNa te kaSA (krodha, mAna, mAyA, lebha. ) jIvane pharaja pADI zakatA nathI te kaSAye jIvane AvIne vaLagyA nathI paNa jIve pite te grahaNa karelA che. jemake koI vaza paDI koI jIvane du:kha devA ApaNe doravAIe, lobha vaza thaI keInI corI karavA IcchA thAya paNa kaSAyAdithI thatA aniSTa kAryo karatAM ApaNe aTakavuM hoya to te ApaNA hAthamAM che juo (mahAvIra prabhu, bAhubaLa, prasanna caMdra, gajasukumALa, khaMdhakamunI tthA pArzvanAtha prabhu, Adi mahAtmAonA daSTAMta aneka che. anitya sukhanA, AsvAdanamAM magna banI
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAva prANa dravya prANa saMbaMdha, 17 te sAcavI rAkhavA, vadhAravA mATe bAvaLane bAtha bhIDavA jema kaSAyAdinuM grahaNa jIve kareluM che jethI malIna parI NAmI banI anaMta saMsArIpaNuM pAme che paNa melavALA pANIne raMga te kAMI pANIne mULaraMga nathI temaja pavitrAtmAne kodhAdi kAMI guNa nathI. pANI vetaraMga rahita che temaja AtmA kSamAvaMta che. jIvane anAdikALane meha hovAthI ramaNyavastunI vAMcchanA kare che ne te meLavavA sadudyogathI nA maLe to adharma karIne paNa meLave che jethI jagataniMdanIya banI tiraskAra pAmI aMte adhogatie jAya che e kAraNa mehanuM che. bhAva prANa dravya prANa saMbaMdha. ' bhAva prANa sAthe dravya prANano saMbaMdha svAsasvAsa sAthe aneka jJAnano saMbaMdha che pAMca Indrio sAthe darzana, AyuSya sAthe anaMta sukhane traNa baLa sAthe anaMta baLane saMbaMdha che. bhAva prANa AtmAnA svabhAvika guNo che ne dravya prANuM karma rUpi dehanA AtmA sAthe saMgathI utpanna thAya che jema mela mizrIta pANI dravya prANamAM mabaLanuM prabaLa pAsuM che. pAMca idrIya manane vaza che ne te manane rAjA AtmA che paNa jema ajJAna
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 zrI jaina dharmanA tatvone TuMkasAra. zeThanI dukAnane sarva adhikAra gumAstA ke drasTIone vaza hoya che temaja ajJAnatAe jIve potAne adhikAra gumAvyA che. jema siMhanuM baccuM bakarAnA TeLAmAM ucharavAthI pitAnA mULasvabhAvane bhUlI jaI pitAne bakarA rUpa samajavA lAgyuM tevI rIte A jIva IyaLa bhramarInA draSTAMte saddagurU samAgamathIe pitAnA mULa svabhAvamAM AvI jAya che te karmathI mukta thAya che tyAM sudhI dravya prANanA saMge utpanna thatA rAgadveSa vaDe anaMte saMsAra rakhaDe che AtmAmAM dudha pANInI peThe rAgadveSa seLabheLa thaI jAya che. manebaLanI prabaLa zakti che. saMka95 vikalpa karanAra rAgadveSa ci tavanAra mana che temane baLa ajJAnatAe kiyAjaDa baneluM hovAthI adharmamAM svadharmanI vRtti karI AjIvikA ka9panA mana kAmanA rUpe sRSTimAM vicare che. vedanAnA udaye anAdi ajJAna paNe karmarUpI dehamAM huM paNunI brAMntimAM paDeluM mana mohajALamAM phasAya che ne pitAnA bhAvaprANane ghAtaka thaI dravyaprANa vazavartI ATha prakAranA jJAnAvaraNAdi kaoMnI eka aThAvana (18) uttaraprakRti bAMdhe che jethI anaMta saMsAra bhramaNa kare che te karmanAM jiMpAkarUpI phaLa bhegavatAM aneka tRSNAnA goLA razI bhavasthitimAM AgaLane AgaLa vadhato jAya che e rIte meha vIka9pathI ja A sarvenI utpatti saMbhave che mehavikapanuM utpatti sthAnaka
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAva prANa ba prANa saMbaMdha. mana che eTale jagatanA tamAma drazya padArtha mananI kalpanA vaDeja thAya che jenI kalpanA nathI te vastu paNa nathI evuM kaI sthaLa nathI ke jenI jIve kalpanA karI na hoya mATe jyAM kalpanA tyAM janmane ka9panAne vilaya tyAM mRtyu che. kSaNika padArtha kRtrima che ne kRtrima karavA mATe kriyAnI jarUra che jema kapaDAne saphedaraMga svabhAvika che tenA upara lAla, lIlo vagere kRtrima raMga caDAvavAne kiyA karavI joIe temaja kRtrima caDAvelA raMgane vilaya paNa kiyAthI thAya che paNa svabhAvika guNane koI bhedI zake nahIM. sapheda kapaDAM upara mela caDI meluM thAya DAghA paDe paNa sAbu vigerethI devAthI vaLagelo mela jato rahevAthI mULarUpamAM kapaDuM AvI jAya che tema jJAnAdiguNa malIna pariNAme avarAya tene zuddha athavasAya rUpI dhAnAgnithI te AvaraNane dura paNa karI zakAya che jethI jJAnAdi mULa guNa pragaTI nIkaLe che. A uparathI saMsAra ke je jagata kahI e chIe te kRtrima karma rUpa nizcaya Thare che ne te saMsAranA kRtrima padArthane meha vikalpathI upabhega karanAra jIvane saMsArInI saMjJA lAgu thAya che. have vicAro ke karma rUpa saMsAranI kiyAne racanAra koI hovo joIe te tapAsatAM siddha thAya che ke kRtrima svarUponI racanA karanAra bahidaNIvaDe dehamAM huMpaNAnI bhrAMti
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina dharmanA tatvana TuMkasAra, karanAra AjIvaja che ke jene zAsvata sukhanA abhAve kRtrima kSaNika sukhanI vAMchanA thavAthI gya padArthanI kalpanAthI racanA karI che eTale jIvaja karmane kartA bhakatA che. Izvara pada pAmelA eTale mekSa pAmelA AtmAo anaMta che ane evA paNa AtmAo anaMta che ke jeNe unnati kamano hajI prAraMbha paNa karyo nathI (avyakata mithyAtva nigoda) nigodamAMthI nIkaLelo jIva ekeMdriyAdi gatimAM janma maraNAdi asahya duHkha sahana karato AgaLa vadhatA manuSya gati pAmI bahiSTI maTI aMtara draSTithatAM kRtima azuddhatAdUra thatAM samyaka jJAna darzana caritrAdi zAsvata guNo pragaTI nIkaLe che AvaraNa dUra thaI jAya che tethI AtmA svabhAvika rUpamAM AvI jaI karmathI mukta thAya che ane evI sthitimAM rahe che ke jyAM suphama ke jaDa zarIranI agatya nathI. unnati kamane IcchanAre AtmAnA svabhAvika guNone Avarita karanAra kRtrima durgaNa (pugaLI, zarIranA rAge utpanna thaelA daza prANane vazavartI paNAthI utpanna thaelA kaSAne dUra karI svabhAvika guNene prakaTAvavA, AvaraNa dUra karavuM; svataMtratA ApavI eja mukta eTale mokSa che. unnati kamanA mArgamAM eTale saMsAra paryaTaNa karavAmAM jIvanuM astitva cAra sthAnamAM hoya che (deva, manuSya,
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ che zyA. triya ca, nArakI cAra sthitimAM koI paNa sthiti maLavo te AgAmI zubhA zubha karmanuM phaLa che eTale sadbhAgya ke durbhAgya lAvI ApanAra zubhA zubha kALanAM vartana che e kAMI akasmAta AvI paDatAM nathI. 21 jIva zAsvatA che chatAM catura gati paratve janma maraNAdivaza rUpe azAsvatA che tethI jaina siddhAMtanA anekAMta vAde jIva nityA nitya, bhinna bhinna rUpe siddha thAya che. dareka vastu anekAMta dharmavALI che. dravyAthI nayanI apekSAe jIva nitya che ne paryAyarthika nayanI apekSAe jIva anitya che. temaja nizcaya nayanI apekSAye AtmA bhinna che teA paNa vyavahAramAM dehathI abhinna mAnavAmAM Ave che. anekAMtavAdamAM sAta naya che. 1 naigama 2 sagra 3 vyavahAra 4 rajIsutra 5 zabda 6 samibha rUDha cha evabhuta. e sAtanaya che. cha lezyA saMkalpa vikalpAtmaka mananI sthiti tene lesyA kahe che te cha prakAranI che zarIra ane manane nIkaTanA saMbaMdha che jethI je lephyAmAM mana heAya tevA zarIranA dekhAva hAya,
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina dharmanA tatvane TuMkasAra. vaNuM. rasa. gaMdha 1 kRSNalezyA. meghasarakho tIkho durgadha pahelI traNa 2 nIlalezyA lezyA azuddha bhramara jevo kaDe ,, ( durgatinI 3 kApatalezyA kabutara jevo kAcAbora jevo , U hetu che. 4 tejalezyA. rakta varNa. ture sugaMdhI ) chellI traNa 5 padma lezyA pILo varNa khaTamITho ,, zuddhi sugatinI 6 zukala vezyA ujaLo varNa mIThe ,, , hetu che. lezyA ke jude padArtha nathI mananI sthiti mananA praNAma che te samajavA daSTAMta: eka jAMbuvRkSa phaLeluM che te joI che musApharoe te phaLa khAvAnI ciMtavanA karI temAM (1) e vRkSa mUlathI kApI nAkhIne jAMbu khAIe ema citavyuM te kRSNalezyA jANavI, ( 2 ) bIjAe ciMtavyuM DALAM chedIe ne jAMbu khAIe te nIlezyA vaMta jANo. ( 3 ) trIjAe vicAryuM ke nAnI DAlI pAMkhaDA kApIe te kApatalezyAvaMta jANo. (4) cethAe dhAryuM ke jAMbuvAguccha lIre chedIne khAIe te te lephsAvaMta jANa. . (5) pAMcamA kahe che phaLa teDIne khAIe te padmalezyAvaMta jANo.
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIva vicAra. 23 ( 6 ) chaTho kahe bhAI ApaNe to eMya paDelAM ja jAMbu khAIzu e zukala lephsAvaMta jaNa. deha bhAva jemAM nathI te siddha ne deha bhAva yukta te saMsArI parigrahI eTale zarIra tyAM parigrahane parigraha teja karma ne parigrahI te chadmasthane chadmasthanuM mRtyuM (eka saMka95nI sthiti puraNa karI bIjA saMkalpamAM javuM tenuM nAma mRtyu ) kevaLIne saMkalpa vikalpanathI tethI eka sthaLethI bIjA sthaLe javAnuM nathI mATe siddha kahyA che. jJAnautkRSTane kriyA sAdhAraNa che. jIva vicAra. jIvanA be bheda-saMsarI ne mukitanA evA be bheda che 1 saMsArI jIvanA be bheda=brasa ( hAlatA cAlatA) thAvara ( sthira rahenArAnA, ). - 1 thAvaranA pAMca bhedapRthvI, pANI, agni, vAyare ane vanaspatikAya. pRthvIkAya=mATI, mIThuM, dhAtu, maNI, ratna hiMgaleka, pAra, khaDI, abarakha, raMgAdi. 2 apakAya=kuvA taLAva, vAva, nadI, kaha, samudranuM pANI thI hIma, karA, varasAda vigerenA pANI. 3 agnikAya=aMgArAna, javALAmukhIne, ulkApAtane, vIjaLI vigerene agni te teukAya.
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 zrI jaina dharmanA tatvono TuMkasAra. ( 4 vAyukAya thoDe thoDe vAto, vaMTeLI, udabhaTavAyare, uMco vAyare, dhanavAta tanavAta vigere 5 vanaspatikAya=be bheda. 1 sAdhAraNa vanaspati kAya bIjo pratyeka vanaspati kAya (2) 1 sAdhAraNa vanaspati kAya jene anaMta kAya athavA bAdara nigada kahe che te zarIra ekamAM jIva anaMtA hoya. kAya ekane svAsvAza paNa bhegAjale jevAM ke sUraNadika mULa, navA phAlanI kuMpaLe, pAMdaDAM, sevALa, Topa, kuLAM phaLa jemAM bIja thayAM nathI tevAM, thora, gaLo, kumAra pAThAM vagere je chedIne repavAthI uge tevAM jhADa vagere sAdhAraNa vanaspati kAya gaNAya che. 2-pratyeka vanaspatikAya=eka zarIramAM ekaja jIva heya te jema ke eka jhADa temAM bIjane jIva eka, mULane jIva eka, lAkaDAne eka java, chAlane eka jIva, pAMdaDAne eka jIva, kulane eka jIva, phaLane eka jIva e rIte sAta hoya e rIte thAvara eTale sthira rahenAra jIva te eke zrI jIva kahevAya tenA sukSma ane bAdara evA be bheda che. sukSma te caramacakSue dekhAya nahIM te ne bAdarate meTA je AMkhathI dekhI zakAya che. sAdhAraNa vanaspati kAyanA sukSmane sukSma nigoda kahe che ne bAdarane bAdara nigoda kahe che eke dine zarIra ekaluMja hoya te thAvara.
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ java vicAra. 25 2 tra=hAlatA cAlatA hAlI cAlI zake tenA cAra bheda che 1 beIdri 2 teIDhi3 coriMdri4 paMcaMdri e cAra prakAra che, beIdrivALA=zaMkha, koDA, karamIyA, jaLa, aLasIyA, mera, pirA vigere tene zarIra ne moTuM be hoya tethI te beIdriya kahevAya. 2 teiMdrivALA-kAnakhajurA, mAMkaNa, juo, kIDIyA; udheI, maMkoDA, eLa, ghImela, pApaNamAM paDe che te savA; gagaDA, viSTAnAkaDA, chANanA kIDA anAjanAkIDA, kuMthuA, mAthAmAM paDatI juo, lAlavaraNIgAye vagere tene zarIra, moTuM ne nAka e traNaIti hoya che te teIdri kahevAya. 3 coreMdrivALA vichI, DhIMkaNa, bagAI, bhamarA, tIDa, mAkhIo, DAMsa, kaMsArI, kareLIyA, khaDamAMkaDI vagere tene zarIra, meMduM, nAka tyA AMkha e cAra Idri hoya che tene ceti kahe che. 4 paMcaeNjeine pAMce Idri purI hoya zarIra, moTuM nAka, AMkha ane kAna e pAMce Ihi jene hoya te paMcaeNhi. tenA cAra bheda che 1 devatA 2 manuSya 3 tIrthaMca 4 nAra. kIne jIve e rIte cAra prakAranA che tenuM varNana nIce apavAmAM AvyuM che.
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ devatA. 1 devatA-cAra nikAyanA devatAche bhuvanapati, vANavya tara, jyAtaSIne vaimAnIka, 1 bhuvanapati devatAddazaprakAranA che te ratnaprabhA pRthvI jenA upara ApaNe rahIe chIe tenA pIMDa eka lAkha eMsI hajAra jAya paNe che temAM eka hajAra nIcene eka hajAra upara mukIne vacamAMnA ( 178000 ) jojana rayA temAM devatAnAM bhuvana eTale ghara che te devatAne bhuvanapatA devatA kaheche merUnA ATha rUcaka pradeza che tyAMthI utara dakSiNa e bhAga aoadha bhAga paDavAthI te bhuvanapatI darzana kAyanA ekekanA be bhAga thavAthI vIza bhAga paDayA che te dareka bhAganA ekeka IMdri judeche tethI bhujana pati devatAnA vIza iMoi. nikAyanuM nAma 1 asura kumAra 2 nAgakumAra 3 suvarNa kumAra 4 vidyuta kumAra 5 agni kumAra 6 dvIpa kumAra jIvana sakhyA. uttara. 2 aLeka 4 bhutAnedra 6 vedALika 8 harisahedra dakSiNa 1 camaredra 3 dharaNedra 5 veNudeMye dra 38:34 7 hirakesedra 40:36 9 agnizikheMdra 10 agnimahAveMdra 40+36 11 purNa dra 12 vizISedra 40+3} 34+30lAkha 44+40lAkha
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ devatA. 4:3 13 jaLaketeduM 14 jaLaprabhedra 15 amitaganidra16 amitavAhedra 40 36 9 vAyukumAra 17 vela edra 18 prabhAvavedra 50+46 10 stanItakumAra 19 dhArSadra 20 mahAdheAjeMdra 40:36 7 udadhikumAra 8 dizIkumAra 10 20 bhuvana 77200000 sAtakareDane baheAMteralAkhabhuvana che. e rIte bhuvana patinA devatA che. 2 vyaMtara deva=ATha prakAranA che te ratnaprabhA pRthvInA pahelA uparanA eka hajAra jojana mUkayA che temAM nIce upara se| sAM jojana mUkI bAkInA AThasA jojana rahayA temAM vyataranA ghara che te ramaNikane maneAhara cuDI AkAreche nikAyanAma. dakSiNa. kAka svarUpedra 1 pIzAca. 2 bhUta 3 jakSa 4 rAkSasa 5 kinnara 6 kapurUSa 7 mahoraga 8 gaMdhava purNa bhadra bhIme dra kinareMdra satapurUSetra atikAya gatIti uttara. mahAkALedra pratirUpedra mANibhadra mahAbhIsedra 27 ki purUSetra mahApurUkSetra tenAbhedaprakAra. padaraprakAranAche navaprakAranAche teraprakAranAche sAtaprakAranAche dazaprakAranAche dazaprakAranAche dazaprakAranAche khAraprakAranAche mahAkAya gItayaza e rIte vyaMtara nakAyanA paNa upara pramANe khebhAga merU rUcaka pradezathI paDelA heAvAthI tenA paNa AThe nikAyanA sALa IMdra che.
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 zrI jaina dharmanA tatvono TuMkasAra. vANavyaMtara te vyaMtaranA piTAmAM bIjo prakAra che tenA paNa ATha prakAra che. 1 aNupanIkAya saMnIhika sAmAnadra ! upara batAvelA 2 paNa patnIkAya dhAtA vidhAtA | vyaMtaroe mukelA 3 rUkhavAdInikAya rUpI pIpAmeMdra sojojanamAM nIce daza jojana 4 bhUtavAdInakAya Izvara mahezvara thA upara daza 5 kaMdItanikAya suvai vizAla jejana mukI 6 mahAkaMditanikAya hAsya IMdra hAsyaratI | bAkInA eMsI 7 kehaMdI,nikAya taddhi mahAta jojanamAM vyANa 8 pataMganikAya pataMga pataMgapatI | vyaMtaro rahe che. jyotISI devatA be prakAranA che eka cara te aDhI dviIpamAM pharatA ne bIjA sthira te aDhI dvIpa bahAra thira rahenArA tenA caMdra, sUrya be iMdra che jotaSI devo triryaka lokane viSe che te trayaMka loka ke jemAM ApaNe rahIe chIe te merU madhya rUcakathI navaso jejana upara ane navase jana nIce maLI aDhAraso jejanamAM triryaka leka che. merU parvatanA madhya bhAge AThaka pradeza te sama bhUtaLa kahIe tyAMthI nava jajana uMcA sudhI triyaMka loka temAM (700) jejana mUkI uparanA ekaso daza jejanamAM taSI de rahe che. temAM prathama tArAnAM vimAna che te sAtazo nevuM jejana uMcAIe che te ekekathI keTalI uMcAIe bIjA taSI che teno ke nIce batAvavAmAM AvyuM che.
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ devatA. 29 uMcAI jojana tapInAma. kukaranI saMkhyA. vimAnanI laMbAI pilAI * tArAnA vimAna 66975 kaDAkoDI ardhA gAunAM sUrya 132 48 jena caMdramA 132 56 jejana nAtra 28 eka gAunAM budhagraha che. zukragraha gurugraha maMgaLa graha ? zanigraha 88 be gAunAM 110 e rIte eka daza jejanamAM jataSI de che tenAM vimAna sphaTIkaratnamayI che te (45 lAkha je jana) manuSya kSetra jene aDhIdvIpa kahe che temAM bhramaNa kare che te kayAkSetra keTalA hoya te batAve che. surya caMdra surya caMdra jaMbudvIpamAM 2 2 lavaNa samudramAM 4 4 ghAtakIDakhaMmAM 12 12 kALe dadhI samudramAM 42 42 puSkarArdhamAM 72 72 e rIte kula 132 batrIsa che.
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 zrI jaina dharmanA tatvono TuMkasAra tenI be paMktIo eTale zreNI che eTale (da6466=132 sUrya thA 66866=132 caMdramAnI paMktI che te jaMbudvIpanA merUne pradakSiNA detI manuSya kSetramAM phare che. eka sUrya dakSiNathI uttarane bIje uttarathI dakSiNa Ave che e rIte eka ahorAtramAM ardhamaMDaLa kSetra baMne sUrya oLaghe ebeu manyA valayAkAra thAya te maMDaLa kahevAya che te maMDaLa sUryanAM 184 tyA caMdranAM 15 maMDaLa che temAM phare che. caMdra karatAM sUryanI gati sidya tethI sidhragati grahanI tethI nakSatranI tethI tArAnI siddhagati che tethI ulaTu eTale tArA karatAM nakSatranuM mahadvIka paNuM adhika che tethI adhika grahanuM tethI adhika sUryanuM netethI Adhaka caMdramAnuM mahaddhika paNuM rUddhivaMta jANavuM. caMdramAnI sAthe rAhunuM vimAna kaLu svabhAvika paNe sarvadA sAtheja cAle te aMdhArA pakSe caMdrane ekeka bhAga Avare ne ajavALA pakSe ekeka bhAgane mUke tethI sudamAM vadhato jAyane vadamAM ghaTato jAya. jabudvIpamAM eka tArAthI bIjA tArAnA vimAnane uchuTu aMtara (12242) jejana che kemake merU parvata nIce daza hajAra jana jADo pRthvI nIce che tenI baMne bAjue (1121) je jana che. tArAnAM vimAna che te baMne bAjunA 1121+1121+10000 parvatanI jADAI=12242 jejana che.
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ devatA. 4 lAkha 4 vaimAnikadeva batrIse jananA pRthvI pIMDamAM ticha lekanA upara vemAnIka devatAonAM vimAna che. te denAM nAma. devatAonAM nAma. vimAnanI saMkhyA pratara saMkhyA 1 sudharmAdevaloka 32 lAkhe che. bAradevakanA kula 2 IzAna devaloka 28 lAkha (para) pratara che pra3 sanata kumAra che tara 12 lAkha eTale jema } gharane mALa hoya 4 mahedrakumAra 8 lAkha ] 1ramadevalekamAM pratara 5 brahmadevaloka che ka che, pahelA prataramAM 6 lAMkadevaloka 50 hajAra . 6ra vimAna che. tethI 7 zukradevaloka 40 hajAra ) - upara bIjA prataramAM 8 sahastrAradeva 4 61 ema upara ca6 hajAra | DatAM ekeka ochuM 9 ANata deva 400 so thatAM sarvArtha siddha 10 prANata deva 11 AraNadevaloka 300 se che ke vimAna hoya 12 ayyata devaleka 9 greveyaka devatA. 3 heThaLanA 3 madhyanA 3 uparanA =9 5 anuttara vimAna pAMca che. 5 400 o * vimAnamAM cAretarapha 300 so upara
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina dharmanA tatvAne TuMkasAra. 1 vijaya 2 vijaya ta 3 jayaMta 4 aparAjIta 5 sarvArtha siddha upara batAvelA vemAneA kayAM che te batAvavA mATe nIce kAThA karyA che. 32 1 deva dvIpamAM 2 nAgasamudramAM 4 jakSadvIpamAM 8 bhUta samudramAM 16 svayaMbhuMramaNu dvIpe 3ra svayaM bhuramaNa samudre kula 62 vimAna pehelA prataranA hAya tyAra bAda khIjA prataramAM cheDethI ekeka echuM thAya eTale ekasaTha vimAna hAya te vamAneAnI hAra cAre dizAe mAsaTha khAsaDanI hAya vaimAnIka devAmAM sAdharma ane izAna eTale peDelAne bIjA devalAkamAM devIonI utpati hAya te devIe e prakAranI che. 1 parigrahItA devalAkanA devAnI je bhAgya pativratA grahaNI devIe te. 2 aparigrahIta jaivavezyA. vezyAnI jAtinI devIA tenAM vimAna sAdharma devalAkamAM 6 lAkha che izAna devalAkamAM 4 lAkha che bhuvana patI, byaMtara, caiAtaSI tyA. vaimAnIka devatAmAM sAdhane isAna devalAkanA devatA te kAya sevI che eTale ati utkRSTa purUSa vedane udaye purUSanI peThe viSaya sevA kare. kAya sevA vinA devAMganA paNa tRptI pAme nahIM ne. trIjA sanatakumAra tyA cAthA mAhedra kumAra e e
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ devatA. 33 devalokanA devatA te devAMganAnA stana, bhuja tenA AlIMgane karI kAya sparzI ja saMga sukhamAne. pAMcamA brahma devaloka chaThThA vAMtaka e be devalokanA devatA te devAMganAnuM rUpa dekhIne ja sukha pAme. sAtamA zukane AThamA sahasAra devalokanA devatA te pitAne bhega yegya je devAMganA tenAM gIta, hAsya, vilAsa, bhASita, bhUSaNa, nepura pramukhanA zabda sAMbhaLIne kAma sukhane anubhave. tRmI pAme. navamAM ANuta, dazamA prANata, agIAramA AraNane bAramA acuta cAre devalokanA devatA te je ramavA yogya devI manamAM ciMtave te vAre te devI potAnA sthAnake beThI zaMgAra karI bhalI burI kAma ceSTAne manamAMhe dharatI bhegane mATe sAvadhAna thAya te vAre te devatA tyAMja rahyA thakA mana saMka9pe pUrNa sukha pAme pharasAdika samasta sthAnake kAya sevAnI pere devatAnI zaktithI devAMganAnA zarIramAMhe zukanA pudgaLa saMcare tethI devAMganAne paNa rAMga sukha upaje kemake devatAne zuka pugaLa che paNa vaikiya pugaLe garbha upaje nahIM ane cakravartinA vaikiya zarArathI garbha upaje che kAraNa ke devatAne vaikiya zarIrabhava prayI che ne cakravatIne ladhI pratyayI che tenuM mULa zarIra audArika che. navaraiveyaka ne pAMca anuttara vimAnanA devatA viSaya
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina dharmanA tatvAne TuMkasAra sevA rahita che purUSa veda thakI atyaMta maMda mane hAvAthI strIne prAthe ja nahIM. 34 aparigrahitA devIe je sAdhama ane izAna daivaleAkamAM dazalAkha vaimAna che te uparanA DhalAkane bhAga ceAgya che te devIe AThamA sahasrAra devalAka sudhI jAya tethI upara jai zake nahIM. kadApI navamA aNutAdika devatA ceAgya devIne kAya sevAnI vAMcchanA thAya tA manuSya sAthe athavA saudharma ke IzAna daivaleAkanA devatA sAthe kAya sevA kare paNa ANutAdi devaleAkamAM jAya nahIM. temaja tyAMnA devatA paNa Ave nahIM. kadAcita khAramA devalAkanA devatA mana sevI manuSya leAkamAM AvI manuSyaNI strI sAthe kAya sevA kare teA marIne teja strIne peTe upaje. temaja devIne paNa kAya sevA hAya. heThaLanA devatAne khAramA devaleAkamAM javAnI zAkta nathI temaja uparanA devatAne ahIM AvavAnuM prayAjana nathI. tirthaMkaranA kalyANakamAM paNa nava traiveyakane anuttara vimAnanA devA taiyAmAM beThA namaskArAdi bhakti sAcaveza Jayathae manAvAe prazna kare tenA javAba kevaLajJAnI maneAva NuAeja Ape ne zaMsaya TALe paNa Ave nahIM. tirthaMkaranA kalyANakAdi sAcavavAnA adhikAra bharata kSetramAM saudharma iMdranA ne airatrata kSetramAM IsAnedranA adhikAra che te sAcave.
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ manuSya. 35 saudharma devalokanI aparigrahItA devIo-3-5-7-911 mA devalokanA devatAne bhegya che tyA IsAna devalokanI 4-6-8-10-12 mA devalekanA devatAne lega yegya che. A sivAya lokAMtika de je pAMcamA brahma devalekanA samIpe rahe che te ekAvatArI devatA che. paramAdhAmI devatA je nArakImAM rahe che tathA kInhISiyA de je pahelAthI chaThThA devaleka sudhInA nIce rahe che. e vigere ghaNI jAtanA devatAo che temAM paNu samakItIne mithyAtvI be bheda hoya che kula navANuM prakAranA devatA kahyA che. manuSya. 2 manuSya kSetra bhUmI bhede (101) prakAranA manu che manuSya tirtha kSetra che kAraNa ke anya bhAmAM karelAM pApa karmane cheDI mukti meLavavAnI zakti manuSyamAM che eTale pAMcamI gati mekSa te manuSya bhavamAM ja maLe che. bIjI koI gatimAM te nathI tethI manuSyAvatAra uttamottama gaNAya che manuSyabhava mehanInA vazapaNe hArI gayA pachI daza draSTAMta karIne dohile manuSyabhava pAma mahAdurlabha che mATe manuSyabhava pAmI kaSAya vaza paDI eLe gumAvaze te anaMtA bhava rakhaDaze te manuSyane rahevAnA sthAnakane
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina dharmanA tatvAne TuMkasAra, manuSya kSetra ke aDhIdvIpa kahe che. 1 jaMbudrIpa 2 dhAtakI khaMDa 3 puSkaravara dvIpa aDadhA kAraNake puSkaravara dvIpanA vacamAM mAnyaSyAttara parvata (1721 jojana) uMce paDelA che tethI tenA be bhAga thAya che. temAM aDadhA bhAga maLI aDhIdvIpa kahevAya che. te aDhI dvIpanI bahAra kAI manuSya janme paNa nahIne maraNa paNu pAme nahIM te aDhI dvIpanA vistAra 45 lAkha jojana che temAM ekase eka kSetra che. 1 karma bhUminAM pa`dara kSetra=pAMca bharata, pAMca aravrata, pAMca mahAvideha tyAMnA manuSyA asI, masI, kRSinA AraMbhathI AjIvikA calAvanAra che te karma bhumI---- akarma bhUminAM trIsa kSetra=pa hemavata 5 eraNa vrata 5 ramyaka 5 devakurU, 5 hiravarSe 5 uttara kurU e manuSyA kalpavRkSathI AjIvikA calAvanAra che 3 aMtara dvIpa chappana che=Aja muThThIpa madhe himavaMta parvata mahAvidehane bharatanI vacamAM tthA zikharIpata mahAvidehane aivratanI vacamAM e be patA che e parvate madhyethI pUrva ane pazcime lavaNa samudramAM ATha dADhAe nIkaLyA che. jene gajadatA kahe che te gajaDha tA upara sAta sAta kSetra che eTale 8x7=16 AMtaradvIpa maLI kula (101) jAtanA manuSya kahevAya che. te manuSyA e prakAranA che. 1 garbhaja eTale mAtAnA garbha mAM avatare te garbhaja kahevAya. 36
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ tiryaMca ane nArakI. (37 2 samuSThima manuSya aDhIdIpa samudrane vize manuSyanI vaDInitI laghunitI, kheLa, lema, nAsIkAmaLa, vamana kareluM pitta, zuka, leha, mRtakalevara, grI purUSane saMge, nagaranI khALe bIjAM sarva asucI sthAnake ema cauda sthAnake saMmuchima manuSyanI utpatti thAya che te asaMjJI manarAhata, mithyAtvI pAMca paryAptIvALA hoya viryaca paNa saMmuchima hoya te vicamAM Avaze. tiryaMca ane nArakI. * 3 tiryaca=pazupaMkhIne tiryaMca kahe che te aDhI dvIpamAM tathA bahAranA dvIpasamudramAM rahe che. tenA traNa prakAra che. jaLacara, sthaLacara ne AkAzacara (khecara). 1 jaLacara=kAcabA, magara, maccha pramukha jaLamAM rahenArAM. 2 thaLacara pagAM bheMsa, gAya, baLada, gheDA vagere. peTe cAlanAra sApa vIgere. bhujAe cAlanAra geha, naLIyA vigere e rIte traNa prakAranA jamInapara rahenArAM te thaLacara. 3 AkAzacara=maja paMkhI te haMsa, kabutara vigere pIchAMvALAM tathA pAMkhavALAM tathA vAgo vagere cAmaDAnI pAMkhovALAM je AkAzamAM uDe tathA jamInapara cAle te pAMkhovALAM AkAzacara kahevAya. A sivAya aDhIdvIpa bahAra
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 zrI jaina dharmanA tatvono TuMkasAra. pAMkha pasArIne rahenAra tathA pAMkhe saMkIne rahenAra paNa AkAzacara che. e saghaLA tiryaMca pacaMdri garbhaja jIve che ne saMmumi paNa che. saMmuIimanI utpatti mATI, pANuM vageremAMthI thAya che te saMmuIima paNa jaLacara, khecara ne bhucara e traNa prakAranA hoya che. te asaMjJI manarahita hoya che. 4 nArakI=sAta prakAranA te samajavA nIce kaTho karyo che. nArakInuM nAma pRthvInI jADAi pratara narakAvAsA AyuSya jejana lAkha sAgarApa 1 ratna prabhA 180000 13 30 lAkha 1 sAgaropama 2 zarkarAmabhA 132000 11 25 lAkha 3 ,, 3 vALukAprabhA 128000 9 15 lAkha 7 ) 4 5kaprabhA 120000 7 10 lAkha 10 ,, 5 dhumaprabhA 118000 : 5 3 lAkha 17 6 tamaprabhA 116000 3 99995 22 , 7 tamatamaprabhA 108000 1 2 33 , . pratara 49 8400000 e rIte sAte nArakInA narakA vAsA che te narakA vAsAnI uMcAI traNa hajAra jajana che tathA laMbAI pahAbAImAM pahelI nArakIne pehele pratara sImaMta nAmane naraka vAse kapa lAkha jejana che ane sAtamIne chelle
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ nArakIne traNa prakAranI vedanA. apaiThANA nAmanA narakAvAsA eka lAkha jojana lakhAI paheALAI che. A kInA vacalA narakA vAsA keAi sakhyAtA asaMkhyAtA jojana lAMkhA paheALA che. sAte narakA vAsAne dhanAdadhI, dhanavAtanetanuvAta tathA AkAza e cAranA Azraya che. 39 nArakIne traNa prakAranI vedanA. pehelI nArakIthI bAra jojane alAka che ane sAtamIthI sALa jojana cheTe aleAka che mAkInI vacalI nArakIethI khAra karatAM adhika ane seALa jojananA adara aleAka che. eTale sAte nArakInI cAre dizAe aleAka che. pehelI cha naraka pRthvImAM eka hajAra ojana upara ane eka hajAra jojana nIce eTalI jagA narakAvAsA rahita che. ne sAtamIe sADI khAvana hajAra jojana nIce upara mUkIne vacalA traNa hajAra jojanamAM sAtamI naraka che. AMkha mIMcIne ughADe eTale vakhata paNa nArakIne sukha nathI, jIve tyAMsudhI sadA vedanA veDhe te vedanA traNa prakrAranI che. kSetra vedanA, anyAanya kRta, paramAdhAmI kRta 1 kSetra vedanA=1-2-3 nArakImAM zItayeAnI che ne bhUmikA uSNa che te zItayAnanA kheranA aMgArA karatAM paNa
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina dharmanA tatvAnA TuMkasAra. atyaMta uSNa vedanA sahana kare. paMkaprabhA vIgeremAM keTalAka uSNa ne keTalA zIta narakAvAsA che. eTale jyAM zItayAnI tyAM uSNabhUmikAne uSNuyenI tyAM zItabhUmikA hoya. chaThThI sAtamI e zItabhUmikA che. ne uSNayAnI zItayeAnIyA nArakI uSNu narakA vAsAmAMthI lei kheranA aMgArAmAM nAMkhI me te vAre te nArakIne caMdananA jevI zItaLatA pAmI atyaMta sukha thatAM te agnimAM nidrA pAme eTale tenA karatAM anaMtaguNI te narakAmAM uSNuvedanA che. 40 himAlayamAM vajra rahita kheDe thake uparathI hIma paDatAM jevI zIta vedanA thAya tenAthI anaMtaguNI zIta vedanA zIta bhUmikAvALA narakA vAsAmAM che vaLI--paNu daza prakA ranA pudgaLa pariNAma paNa du:khadAyI che. 1 AhArAdika pugaLapradipta Agna karatAMpaNa dArUNa hoya. 2 gati-uMTa sarakhI ne cAlavAnI bhUmikA tasa leAhu karatAM paNa atyaMta titra hoya che. 3 huDaka-saMsthAna te pAMkhA chedI nAkhelA paMkhI jevuM du:khadAyaka. 4 bhIMta-pramukhanA pudgaLA uDIne zarIrane lAge te akadhArA samAna lAge 5 sarva aMdhakAramaya, viSTA maLamutrAdithI bharyuM bhAMyataLa ThAma ThAma mAMsa vIgere paDeluM hAya evA vaNuM hAya.
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAkIne traNa prakAranI vedanA. 41 6 gaMdha-kutarAM, ziyALa sarpAdi pramukhanAM mRtaka levara karatAM atyaMta dudhamaya. 7 rasa-kaDavI tuMbaDI karatAM paNa atyaMta kaDe. 8 pharasa-vIMchInA kAMTA ane kavacanAma karatAM paNa bhaMDe. 9 agurUghu te paNa atyaMta duHkhanuM ghara hoya, 10 zabda atyaMta vilApAjaMda du:khakArI hoya. e prakAre nArakane pugaLa pariNAme vaimAnIka devatAnA hasta sparza paNa nArakI du:kha pAme samasta aDhIdvIpanA aadhuta khAya to paNa sudhA maTe nahIM tathA samasta samudra nadInAM pANI pIe to paNa tALavuM, gaLuM ne hoTha sukAya-kharaja-churI karavate khaNatAM paNa kharaja maTe nahIM. nArakInA jIva sadA paravaza hoya anaMta guNo javara sadA sarvadA hoya. dAha, bhaya, zoka paNa anaMta guNe-vibhaMgajJAna paNa du:khadAyI che. anya anya kRta vedanA=nArakInA cha be prakAranA che. samyaka draSTi, mithyA draSTi. 1 samyaka draSTi nArakI pitAnA pUrvakRta pApane smaraNa karI bhAva pratyayI du:kha tathA bIjA thakI utpanna thatI vedanA samabhAve sahana kare bIjAne du:kha upajAve nahI. 2 mithyA draSTi nArakI potAnA vibhaMgAne bIjAne Avata dekhI kodha karI atyaMta ridra vaikiyarUpa kare ane hAtha, dAMta, nakha pramukha tathA hathiyAra vaDe mahemAhe prahAra
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 zrI jaina dharmanA tatvono TuMkasAra. kare prahAre pIDA pAmI lehInA kAdavamAM ALoTatA Akada kare. 3 paramAdhAmI kRta vedanA=nArakInIyenI DhAMkelA ALAne AkAre hoya che te nArakInA pugaLa karatAM nAnI hovAthI nArakI temAMthI paDI jAya che te vakhata paramAdhAmI devatAo AvIne pUrvakRta pApa karmAnusAre karmopacArIne duHkha Ape che te madyapAnI netAo pIvarAve, parastrIsaMgIne agnimaya lehaputaLInuM AlIMgana karAve, leDhAnA ghANe ghAta kare, jIvahiMsA karanArane vAMsale chede, uSNa telamAM taLe, bhAlAmAM pave, bhaThThImAM zeke, ghaNamAM pIle, karavate vehere, kAga, ghuvaDa, siMhadi vimuvIkadarzana karAve, vaitaraNImAM jhaboLe, taLumAM doDAve evI vividha vedanA Ape. vajaya kuMbhamAM tivra tApe pacatAM nArakI utkRSTa pAMcaso je jana uMcA uchaLe tyAMthI paDatAM vajamaya ca cue pakSI toDe pachI dharatI para paDatAM vAgha khAya evA te paramadhAmI adhama mahApApI kurakama jemaNe paMcAgni pramukha kaSTayiAthI upanyuM. evuM je kura sukha evA je paramAdhAmI te evA nArakIne du:kha veThatA dekhI harSa pAme nArakIne duHkha devAmAM ne duHkha dekhIne paramAdhAmI atyaMta khuzI thAya che. kSetra vedanA sAte narake hoya, anya anya kRta vedanA zarIrathakI sAte naraka hoya ne hathIyArathI pAMcamI sudhI
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvanI enI. 43 hoya pahelI traNa nArakI sudhI paramAdhAmI kRta vedanA hoya chaThThAne sAtamA nArakI rAtA kuMthuA jevA kAmaya meDhAvALA vikuvI ane anya zarIra pase che praveza karAve che evI rAte atyaMta dArUNya du:kha nArakInA jIvane che. jIvanI yonI. e rIte saMsArI jIvonA hoda che te ene upajavAnA ThekANane yenI kahe che. te nI eTale upajavAnAM ThekANAM (84 lAkha) corAsI lAkha che. temAM pRthvI, kAya, apa kAya, teu kAya, tathA vAyu kAya e cAranI pratyeka sAta sAta lAkha nI che. pratyeka vanaspati kAyanI daza lAkha nI che. sAdhAraNa vanaspatikAya aTele ana takAya ke bAdaranigodanI cAra lAkha nI che e rIte pace pAvaranI (para lAkha) bAvana lAkha nI che tathA vigaleMdri eTale be iMdri, traNe dri ne cArItrInI pratyeke be lAkha yonI che vigadvinI cha lAkha nI che devatA tathA nArakI tamAmanI pratyeke cAra cAra lAkha yonI che. eTale devatAnI cAra lAkha ane nArakInI cAra lAkha che. tathA tiryaMca paMcedinI paNa cAra lAkha nI che manuSyanI cauda lAkha nI che kula 84 lAkha che.
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'kaja zrI jaina dharmanA tatvano TuMkasAra. ekeka jIvanA nIkAya, varNa gaMdha, rasa, sparza sarakho hoya te eka nI kahevAya jemake gobaranuM chANuM eka yenI gaNAya chANAmAMthI vachI, kRmI, kIDA pramukha ghaNuM jIvo upaje che paNa te sarvanI nI eka gaNAya te sarva judA judA kuLa kahevAya. tevA kuLa eka koDA kaDI satANuM lAkha keDI pacAsa hajAra kaDI eTalI saMkhyA thAya. cAre nikAyanA devatA. ane thAvara ekeMdri pRthvIkAyAdi tathA sAte nArakInI e sarvenI yenI DhAMkelI hoya gupta hoya kaI dekhe nahIM; 1 devatAnI nI devaduSya DhAMkelI devazayanIya hoya tenA vicAle deva upaje che. 2 ekaMkinI penI spaSTa paNe jaNAya nahIM. 3 nArakIne DhAMkelA ALA gokhanA AkAre che tyAM nArakI upaje ne nIce paDe. 4 vigaleMdri tathA saMmurNima tiryaMca paMcedri tathA saMmuIima manuSya e pAMcanI nI pragaTa kahevAya kemake tenuM utpatti sthAnaka che te pragaTa paNe jaLAzaya pramukha che. 5 garbhaja paMceki tiryaMca tathA manuSyanI yenI DhAMkelI tathA pragaTa be prakAre hoya kAraNa ke manuSya tiryaMca na game bahAra peTa moTuM dekhAya che ane mAMhe dekhAya nahI mATe be prakAre che.
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvanI nI. devatA nArakanI yenI nirjIva che. garbhaja manuSya ane tiryaMcane "sacIta acIta" ane mizra hoya zeSa bAkInA jIne traNe prakAranI hoya sIta, acItane mizra traNa prakAranI hoya. sacIta=jIvatI gAya pramukhane zarIre kRmI upaje te acita=sukAM lAkaDAmAM ghuNa upaje che te. mizra kAMIka sukuM kaIka lIluM evA kAchamAM tathA gAya pramukhanA zarIramAM gumaDA vagere kSatAdimAM kRmIyAdi upaje che te. manuSyanI yenI traNa prakAranI che. 1 zaMkhAvarta zaMkha sarakhe AkAra te hatagarbhA eTale emAM upaje game atyaMta agnine tApe maraNa pAme nIpaje nahIM te hatagarbhA kahevAya tevI nI cakravatInI sI hoya. 2 kAcabAnA puMThA jevI unnata uMcI hoya temAM arihaMta, cakravatI, vAsudeva, baLadeva upaje trIjIvAMsanA pAMdaDAnA joDA jevI hoya temAM sAmAnya maLe upaje. e rIte saMsArI jIve cAra prakAranA tathA pRthvI kALAdi thAvara trasa tamAma jAtanA ivenuM varNana karyuM have pAMcamI gAta je siddhanI tenuM varNana karavAmAM Ave che. saMsArika=saMsaravA paNuM, saMsaraNa karavuM, catutimAM pharavuM tenuM nAma sArI.
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhanA che. sidhdhanA jInuM svarUpa-musamAM mINane nAMkhI gALIe te gaLI javAthI AkAsanA je AkAra thAya che te siddhane AkAra che siddhanuM svarUpa nava prakAre kahyuM che tenA nava ThAra che temAM satpada prarUpaNa=chatuM pada che kemake ekAda vAcI jeTalA padArtha jagatamAM che te avazya che je be padavAcI (va dhyA putra, rAjaputra) padArtha hoya paNa kharAne na paNa hoya mATe chatA padanI prarUpaNa vidhamAna pada . 2 siddhanA je ATha prakAranA karmo rahita niraM. jana nirAkAra ti svarUpa avyAbAdha anaMta sukhanA dhaNuM jJAna darzanamaya zuddhAtma svarUpI Adi aMta rahita janma, jarA mRtyu ja nathI evA akSaya sukhane anubhava karI rahelA siddhanA jIva che temanA rahevAnA sthAnakane siddha sillA kahe che te sarvArtha siddha vimAna pAMcamA anuttara vimAnanI dhvajAthI bAra jAna upara siddha sillA che te siddha sillA lAMbI paheLI ( 45 lAkha jejana che. madhye ATha jana jADI che cheDe mAMkhInI pAMkha jevI pAtaLI ughADelI chatarInA AkAre (umAna chatranA AkAre che tenAthI uMce eka jana AMtare lekeno aMta eTale
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhanA jIvo. 309 aleAka che te eka jojananA uparanA cAthA gAma uparanA chaThThA bhAgamAM eTale 2000 dhanuSyanA gAu 6 / za 3433 dhanuSyamAM siddhanA jIveA rahe che anatA jIvA siddhamAM gayA che ne jaze te paNa jagA sakAcAtI nathI kAraNa ke jema dIvAnI jotamAM jota maLI jAya che tema Atma svarUpa tejomaya svarUpa bheguM maLI jAya che. te meAkSa gAmI muktI pAmelA jIvAne siddha gati kahe che te siddha gatimAM paMdara prakAre javAya che eTale paMdara bhede sIddha thAya che. 1 arihaMta jinasiddha 2 sAmAnya keLavI 3 tirtha thApyA pachI siddha 4 tirtha thAkhyA vinA siddha. huM gharavAse siddha eTale gRhasthalIMge siddha. 6 tApa sAdilIge siddha 7 (sAdhu svalIMge siha, 8 cIlI Mge siddha 9 purUSa lIge siddha. 10 napuzaka lIge siddha 11 mAhya pratyaya dekhI siddha 12 peAtAnI meLe siddha. 13 gurUnA eka same eka siddha. 14 eka same aneka sad. 15 upadeza pAmI siddha thayA te dhoSIta siddha) e rIte paMdara bhede siddha thAya che e rIte saMsArI jIveA cAra gatinA ne pAMcamI gati siddhanI e pAMce gatinA jIvAne rahevAnA sthAnakane cAda rAjaleAka kaheche te caiAda rAjaleAkanu varNana karavAmAM Ave che.
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda rAjalaka. merU parvatanA madhya bhAge ATha rUcaka pradeza che te gestana AkAre che tene samabhutaLa kahe che tyAMthI sAtarAja uce u leka che ane sAtarAja nI apeka che e rIte sarva maLI cAdarAjaloka uMca paNe loka che te batAve che 1 adholeTanIce rahenArA nArakInA cha te narakA vAsA sAta bhAgamAM vahecyA che. te 1 ratnAprabhA pRthvI ( dhamAnAmaka narakAvAsa jene kahe che te) enA traNa kAMDa che. - 1 barakAMDa (16 hajAra jejana). temAM ratna ghaNAM che mATe tene ratnaprabhA kahe che. 2 paMkabahulakAMDa (84 hajAra jejana) che. 3 jaLabahulakAMDa (80 hajAra jejana) che. e rIte (180000 jejana) ratnaprabhA pRthvI che tenA uparanA taLAthI zarkarA prabhAno uparano taLe Ave tyAM sudhI eka rAja pramANa. 2 zarkarA prabhA=(vaMzA) pRthvI kAyamaya zarkarA kAMkarA ghaNuM che te (13ra000 jejana pramANa bIjo rAja gaNAya.
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda rAjalaka 49 3 vAlukA prabhA (celA) veluratI ghaNI che te trIjerAja (128000 jejana) 4 paMkaprabhA (aMjaNA) kAdava ghaNe che te cotho rAja ( 120000 jejana). 5 dhumaprabhA (riSTA) dhumADe ghaNe che te pAMcama rAja (118000 jejana) 6 tamaprabhA (madhA) aMdhArU ghaNuM che te daTha rAja (116000 jejana) 7 tama tama prabhA (mAdhavatI ) aMdhakAramaya che te sAtamo rAja (108000 jejana). e rIte adholekanA sAtarAja urva lokanA sAta rAja karatAM kAMI adhika che. 2 uSya loka=uparanA rahenAra devaleka te paNa sAta rAja mANe che. - 1 ratna prabhAnA uparanA taLanA uparanI pIThIkAthI sadharma devaleka sudhIe 1lo sadharmanA teramA pratara sudhI eka rAja. 2 cothA mAheMdra devalokanA cheDA sudhI bIje rAja. 3 chaThThA lAMtaka deva lekanA cheDA sudhI trIjo rAja, 4 AThamA sahastrAra deva lokanA cheDe rAja. pa bAramA acuta deva lekane cheDe pAMcamarAja.
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 zrI jaina dharmanA tatvone TuMkasAra. da navacaiveyakane aMte cho rAjaka. 7 lekAMte sAtame rAjaleka che. tichalaka=jemAM ApaNe rahIe chIe te merU madhyanA rUcaka pradezathI navaso je jana uMcA ane navase jojana nIcA e rIte aDhArase jejanamAM tichalakamAM ApaNe chIe te thakI upara urvIloka kaMI uNu sAtarAja che ane tirtholokanI nIce adhelaka sAtarAjathI kAMIka adhika che. tene AkAra moTA kuMDA ne uMdhu karI te upara sarAvalAne saMpuTa dharI rAkhIe te AkAre leka che. athavA valeNuM levo ubhe purUSa keDe hAtha dIdhA hoya tevA purUSA kAre loka jANa. te purUSanA pagataLe sAtarAja pahoLAI ane nAbhI pradeze ekarAja pahoLAI. koNIe pAMcarAja pahoLAI ane zirataLe ekarAja pihoLAI e rIte purUSAkAra ciAda rAjalaka che tene aMte siddha sillA che. pachI aleka che. e rIte che. navatatva. jIva= jJAna darzana, cAritra, tapa, viryane upayoga e. cha lakSaNe sahIta cetanA lakSaNa te jIva tenA bheda aneka prakAre varNavyA che.
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ navata va. 51 1 caitanya lakSaNe jIva eka bhede che. 2 guNe e bheda che ( sa MsArIne muktinA. ) 3 lIMge traNa bheda ( purUSa, strI, napuzaka ) 4 gatie cAra bheda ( manuSya, triya ca, devatA nArakI 5 IMdrIe pAMca bheda ( ekidriyAdi pAMca ) dR kAyAe cha bheda (prathvIkAyAdi tthA trazakAya ) 7 sAtabheda ( ekedrI sukSma bAdara. vigaleMdrI paMce dri sannIne asaMjJI e sAta e sAtanA paryAptA ne aparyAptA maLI cauda thAya che. nava tatvamAM prathama jIvatatva ajI savara vata, 3 puNyatatva 4 pApatatva, 5 Azrava, d 7 nirjarA, 8 adha, 9 mAkSa 1 jIvata=upara khatAvyA pramANe cetanA lakSaNavALA jIvanA cAda bheda che te nIce pramANe 1 sukSma ekeMdrI 2 mAdara ekedri 3 e iMdri 4 teindri pa cauridri sa'nI pAMcadrI 7 asanI paAdri e sAta paryAmA tthA sAta aparyAptA e bhede caudabheda jIvanA thayA. paryApti eTale zakti te cha prakAranI che. 1 AhAra paryAptI, zarIra paryAsI IMdri paryAptI svAsA svAsa poSThI. bhASA paryAsI mana paryAmI e cha prakAranI zakti jIvamAM hAya che. te zAktae- 1 ekedrimAM cAra paryAsI che AhAra zarIrane zvAsA
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ para zrI jaina dharmanA tatvAne TuMkasAra zvAsa tthA iMdnI paryAsI. 2 vigale drIne zvAseAzvAsa, IMdrIne bhASA, pAMca paryAptI che. AhAra, zarIra, 3 e pAMcaparyAptI samuoimane paNa che kAraNa temane paNa mana na heya. 4 saMjJI pa Mcedrine cha e paryAptI che. peAtAnA coga paryAptI purI kare te paryAptA kahevAya ane purInA thAya tyAM sudhI aparyAptA kahevAya paNa AhAra, zarIrane iMdrI e traNa paryAptI purI karyA vinA kAi jIva mare nahIM. avatatva. jIva caitanya AtmAnA bhAvaprANa jJAna, darzIna, cAritrane virya e cAra che te mAhi~dIpaNe avarAvAthI pudgaLanAM daLiyAM grahaNa karI sa`sAra pari bhramaNa karavA nIkaLatAM te puddhaLa saceAge daza bya prANa upaje che te pAMca iMdri, traNa maLa, svAseAzvAsane AyuSya e daza prANa che. temAM ekeMdrIne zvAseAzvAsane AyuSya, hAvAthI e IMdrIne vacana cAra prANu 1 IMdrI, kAyakhaLa, eiMdrIne cha prANa che tene mehu maLa e vadhAre hAya. traNe nei
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ avata. - 53 [7 prANa che tene nAsIkA i vadhAre hoya. caurI ne [8] prANa che tene AMkha hoya che. asaMjJIne ikiye badhI hoya paNuM mana nA hoya tethI tene nava prANa che. saMjJI paMcuMdrine daze prANa che e rIte jIvatatva che. | ra ajIvatatva=jaDa acetana tenA cauda bheda che. tenuM varNana AgaLa cha vyanI vyAkhyAmAM AvI gayuM che te dharmAsti kAya, adharmAsti kAya ne AkAzasti kAya e traNanA dareke traNa traNa bheda che. skaMdha, dezane pradesa eTale nava bheda thayA pagalAstikAyanA cAra bheda che skaMdha, deza pradezane paramANuM. kula tera thayA kALa eTale samaya tene eka bheda eTale kula cauda bheda ajIva tatvanA thayA. skaMdha=baMdha eTale Akho deza sAdI buddhithI kalpI zakAya te. deza=nirvibhAga eTale bhego rahe te. pradeza=nirvibhAga khaMdhanI sAthe lAgela rahe te. paramANuM=sarvathI nAno bhAga baMdhathI jUda paDela bhAga ke jene bIjo bhAga thaI zake nahIM te paramANuM. parama+aNuM-ghaNe jhINe. e rIte arUpI ajIvanA dazane rUpI ajIvanA cAra maLI cauda bheda ajIva tatvanA thayA.
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ putatva, 3 puNyatatva=zubha phaLa dAyI karma. zubha phaLane ApanAra te puNya nava prakAre baMdhAya che ne betALIza prakAre bhagavAya che. te nava prakAra=sAdhu pramukhane anna dIdhAthI paNa dIdhAthI, rahevAne sthAnaka dIdhAthI, suvAne pATa pramukha ApavAthI, vastra ApavAthI, te vize mane karI zubha saMkalpa karyAthI, vacane karI stutI karyAthI, kAyA e karI sevA karavAthI, hAthe karI namaskAra karyAthI e nava prakArathI puNya baMdhAya che te betALIza prakAre bhagavAya che te prakAra--betALIza puNya prakRtio. 1 zAtA vedanI 13-1pa upAMga traNa 25 AtApa nAma 2 uca gotra 16 prathama saMghayaNa 26 udyota nAma 3 manuSya gati 17 prathama saMsthAna 27 zubhavihAyogati 4 devagati 18-21 varNa coka 28 nirmANa nAma 5 devAnu puvI 22 agurU ladhu 29-38 traNa dazaka 6 manuSyAnu puvI 23 5rAdhAta nAma 39-41 traNa AyuSya 7 paMcedri jAti 24 uzvAsa nAma 4ra tirthaMkara nAma karma 8-12 pAMca prakAranAM zarIra e rIte zubha karaNa karavAthI je puNya baMdhAya tenA zubha phaLanI prAptI upara batAvelA betALIza prakAre gavAya tene puNya tatva kahe che.
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ pApa tatva. 4 pApa ta=azubha phaLa dAyI eTale azubha phaLane ApavA vALuM kama te aDhAra prakAre aMdhAya che ne byAsI prakAre bhAgavAya che. madhAvAnA aDhAra pApa sthAna. 1 jIva hiMsA 4 maithuna sevavu. 7 ahukAra karavA 10 rAga karavA 2 juThThuM belavuM 5 dhanadhAnya saMgraha 8 mAyAkapaTa karavuM 11 dveSa karavA 3 cArI karavI 6 krodha karavA 9 leAbha karavA 12 kajIe karavA 13 ALa caDAvavuM 14 cADI karavI 16 pArakI niMdA 17 kapaTa sAthe jUTha 15 sukhadu:kha citavavuM 18 devagurUnI azraddhA salya rAkhavu azubha karma baMdhAya e aDhAra pApasthAnaka sevavAthI che te pApakarma byAsI prakAre bhAgavAya che te byAsI pApaprakRttio-- 5 jJAnAvaNI ka=jJAna avarAelAM hoya eTale eke jJAnanA spaSTa uddaya hAya nahI tene jJAnAvaraNI kahe che tenA pAMca prakAra che. 1 mati jJAnAvaraNI, zruta jJAnAvaraNI, avadhI jJAnAvaraNI, manaparyava jJAnAvaraNI, kevaLa jJAnAvaraNI e pAMca. 9 darzanAvaraNI ka=nava prakAranuM che.
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina dharmanA tatvAne TuMkasAra. 4 darzanacAra prakAre 1 cakSudarzana 2 acakSudarzana cakSu vagara cAra IMdrie jANe te 3 avadhI darzana, amuka hade dekhe te, kevaLa darzana sarva dekhe te e cAra darzana. 5 nidrA=ghamAM paNa darzana avarAya che. mATe tene darzanAvaraNI karma ma gaNI che te 1 niMdrA=sukhe jAge te 2 nidrAnidrA dukhe jAge te 3 pracalA=ubhAM beThAM udhe te 4 pracalApracalA=cAlatAM uMghe te 5 thiNuddI=divase ciMtavyA arthanI karanArI rAte nidrAmAM jAgRtanISAka kAma kare te thiNuddI nidrA te ni MdrAmAM baLa ghaNuM hAya kuMbhakaraNanA jevI. 1 vedanI=e prakAranI. temAM zAtAvedanI puNya prakRtti che mATe bIjI azAtAvedanI eTale du: khaneA anubhava karAvanAra te. 16 26 mohanIkarma=aThAvIsa prakRtti che temAM samIta mehanIne mizramehanI vinA bAkI chosa prakRtti pApatyanI che tenAM nAma---- 1 mithyAtvamAhanI=mithyAtvanA udaya thaye kharAne khATu ne khATAnuM kharUM mAnavuM. 16 kaSAya=krodha, mAna, mAyA ne leAbha e cAra prakAranA dareka che 4x4 16 4 anaMtAnubaMdhIcAra=tenI sthiti jIvatAM sudhI te samakItanA ghAta kare ane gati narakanI pAme. krodha parvatanI
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ pApatatva. 57 rekhAsarakhA, mAna pattharanA thAMbhalA jevu, mAyA vAMsanA mULa jevI, lAbha karma janA raga jevA hoya che. (mithyAtvIne hAya) 4 apratyAkhAnIcAra-tenI sthiti eka varasa sudhI. aNuvrata zrAvakanAM vratanerIke, gati tiryaMcanI pAme. krodha sukA taLAvanI rekhA sarakhA mAna hADakAnA thAMbhalA jevu, mAyA AkaDAnA zIMga jevI, lAbha nagaranA kAdava jevA (aviratIpaNAmAM hAya) 4 pratyAkhAnIcAra sthiti cAra mAsanI, sarvaviratIpaNuM eTale cAritrane roke. gati manuSyanI pAme. dezaviratI'zrAvaka hAya krodha vAnI rekhA sarakhA, mAna lAkaDAnA thAMbhalA jevuM, mAyA aLadanA sUtranI dhAra jevI, leAbha gADAnI maLI jevA hAya. 4 saMjavalanacAra=sthiti paMdara divasanI. yathAkhyAta cAritrane razake, gati devatAnI pAme, sarva viratIpaNAmAM paNa aticAra lAge krodha jaLanI rekhA jevA, mAna netaranI seTI jevuM, mAyA vAMsanI chAla jevI, lAbha haladaranA raMga jevA hAya. 9 nAkaSAya=kaSAya utpanna thavAnA kAraNabhuta te nAkaSAya te nava prakAranA 1 hAsya=mazkarI 2 ratI=sukha 3 ati=du:kha ja bhaya=khIka 5 zAka=dIlagIrI 6 duga'chA= suga AvavI e cha tathA traNa veda che te
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina dharmanA tatvAnA TuMkasAra. 1 purUSa veda tenA viSaya taraNAnA tApa jevA hAya. 2 srA veda=tenA viSaya akarInI lIMDInA tApa jevA hAya. pa 3 napuSaka veda=tene viSaya nagaranA dAha samAna kAraNu tene baMne prakAranA udaya hAya. e rIte darzana mAhanI eka ne cAritra mAhanI pacIsa maLI chavIsa prakRti meAhanInI che. 5 aMtarAya karma =e pAMca prakAranA che. dAnAMtarAya, bhAgAMtarAya, upabhAgAMtarAya, lAbhAMtarAya, vitarAya e pAMca. aMtarAya karanArane aMtarAya karma kahe che, 1 gAtra karmae prakAranuM temAM uMca gAtra puNya prakRti che mATe eka nIca geAtra khAdhe. 35 nAma kanI=saDasaTha prakRttimAnI pAMtrIsa prakRtti pApatatvanI che te bAMdhe te 10 thAvara dazaka 3 narakatrika 2 tiryaMca duga 1 upaghAta nAma 4 va ca tuSTa. (manane game nahI tevA) 4 jAti cAriddhi sudhInI 5 saMghayaNu prathama vinA pa saMsthAna prathama vinA 1 azubha vihAyeAgati e rIte pAMtrIsa nAmakarmanI. 82 e rIte kula byAsI pApa prakRttinA aMdha pApatatvathI hAya ane te byAsI prakAre bhAgavAya e pApatatva.
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ Azravatatva. pa Azravatatva=ka ne AvavAnA mAraga tene Azrava kaheche. jeNe karI AtmAne viSe karmanuM AvavuM thAya tenA khetALIsa prakAra che. 5 iMdri=nAka, kAna, AMkha, jIbha, cAmaDI e pAMca. 4 kaSAya-krodha, mAna, mAyA ne lAbha. pa atrata='sA, Tha, cArI, maithuna, parigraha eTale dhanadhAnyanuM saMgharavuM. 3 jogayeAga, maneyAga, vacanayAga, kAyayoga e traNa 25 pApakriyA=kAyIkI kriyA=kAyAe ayaNAe pra vavuM te 2 adhikaraNIkI=gharanA upagaraNu adhikaraNe karI jIvanuM hanana karavuM te 3 pradveSIkI=jIva, ajIva upara dveSa karavA te 4 pAritApanIkI=peAtAne ke parane paritApa upAvavA te 5 prANAtipAtikI=jIvane haNavA, haNAvavA te 6 AraMbhIkI=khetI pramukha Arabha karavA te 7 parikiI=dhanadhAnyAdi navavidha parigraha upara mamatA mAhasahita kriyA karavI te 8 mAyA pratyayIkI=kAine ThagavAnI kriyA
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 0 zrI jaina dharmanA tatvane TuMkasAra. 9 mithyAdarzana pratyayIkI viparIta parUpaNAnI kriyA 10 apratyAkhyAnIkI=aviratIpaNAnI kriyA 11 draSTikIkriyA-kautuke karIne jovAnI kriyA 12 sRSTikriyA-rAgavaze purUSa, strI, gAya, baLada vastra pramukhe sparza karavA 13 prAtityakI kAinu bhalu dekhI dveSa kare teja dveSIpaNuM te 14 sAmaMtApanIpAtIkI-peAtAnI prasaMsA joI hu pAmavA te tathA dUdha, ghI, tela, dahIM pramukhanAM vAsaNA ughADAM mUkavAthI trasa jIvanI hiMsA thAya te 15 nesRSTikI kriyA-pApadezita pApamAM pravarte, pApabhAvanI anumAdanA kare. 16 svahastikI-peAtAnA hAthathI kare te kriyA. 17 AjJAnikA AjJA virUddha peAtAnI buddhithI padmArthanI prarUpaNA kare te 18 vaidAriNIkI-sacIta acIta phaLa vidvAravAthI tathA bIjAnAM achatAM AcaraNanA prakAza karI tenI pUjAnA nAza karavA. 19 anAlegikI-upayoga rahita kriyA te 20 anavakAMkSA pratyayIkI=peAtAne tthA parane hItakArI karavA cogya jina bhASIta vidhiyAne pramAdathI anAdara
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ savaratatva. karavA te anavakAMkSA. 21 prayogIkI=kAyAnA prayAga doDavA cAlavAnA. prayoga kaThora hiMsA kArI jUThAdika khelavAnA, mananA prayAga irSyA abhimAnAdi vAMte vyApAra. upaghAta rUpa 23 premapratyayIka = mAyA tthA leAle rI je kriyA 22 samudAna kriyA-dezathI ke sarvathI vyApAra dezanA deI nIbhADA pacAvavA te, thAya te. 61. thAya te. 24 dveSa pratyayIkI=krodha thA mAne karI je kriyA 25 IryopathIkI=cAlavAthI je kriyA thAya te. e rIte pAMca IMdrI, cAra kaSAya, pAMca avrata, traNa yoga, pacIsa pApa kriyA maLI betALIsa prakAre jIvamAM katuM AvavuM thAya che. savaratatva. 6 saMvaratatva=karmane rAke eTale navuM pApa AvatuM aTake navAM pApa karma na baMdhAya te savara te be prakAre 1 dravya saMvarate navAM karmanuM rAkavuM. ra bhAvasaMvarasumati pramukhe karI thayuM. je zudhdha upayAga paNuM tethI
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina dharmanA tana TuMkasAra, AtmAnA pariNAma karmanA redhaka thAya te be prakAranA saMvaranA satAvana bheda che. 5 samitI=sumatI sArI mati tenA pAMca prakAra cAlavAnI, belavAnI, gaSaNA karavAnI eTale annapANI sUjhatulAvavAnI levA mukavAnI maLa mutra paraThavavAnI. 3 guptI=pavavuM tenA traNa prakAra managuptI mAThAMkAmamAMthI manane rokavuM te. vacana guptI mAThAM vacana bolatAM rekavuM te. kAya guptI mAThAM kAma karatAM kAyAne zekavI te. 22 parisaha=bhukha, tarasa, TADha, tApa, DAMsa, vastrajUnAM tthA echApaNuM, azAtA strIne rAga sahana karavo. cAlavAne parisaha, saccA parisaha durvAkya, mArasahe mAgavApaNuM, aNamAgavApaNuM, roga, DAbha vagerene pharasa, zarIra, vastranuM melApaNuM, bahumAna, vidyA, buddhi, ajJAna, upasarga sahana kare e rItanA bAvIza parivahane sahana kare, mana vacanane kAyAthI calAyamAna thAya nahIM te. 10 sAdhu dharma dasa prakAranA che kSamA, mArdava (saraLatA) Arjava (namratA) mukti dharma (nirlobhatA) tapedharma (IcchA rodha) saMyama dharma (AzravatyAga) satya mArga (satyAvAdI) zaucadharma [pavitratA, niraticAra] akacana dharma parigrahanI mamatA rahita paNuM. brahmacarya e daza bheda sAdhu dharmanA che te ekeka sAthe anukrame pragaTa thAya che te
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ { saMvatatva. samajavA mATe TuMka vivecana karavAmAM Ave che. sAdhudharma eTale saMyama dharma=anAdi kALathI saMsAramAM rakhaDAvanAra krodha che jeNe krodhane tyA tene saghaLA guNa prApta thai zake. kAraNIka utpanna thaelA krodha bilADI potAnA baccAMne dAMtamAM pakaDe che tevA joI e. aMdarathI hRdaya kurUNA hAvuM joie. jagatamAM sarva jIva karmAdhina che mATe zaraNAMgata upara ayeAgyatA jaNAyA chatAM paNa aMtima krodha na karavo. kevaLa jJAna pAmatA sudhIya tene sajvalana krodhanA pradeze udaya hAya eTale samAdhI rahI zake rasAdayathI samAdhI haNAya tyAre pratyAkhyAnI deza viratI krodhanA udaya gaNAya tethI vadhe teA apratyAkhyAnI deza viratIthI naSTa thAya ane aviratI paNuM pAme tethI vadheteA anaMtAnubaMdhI samyakatva bhraSTa thAya mATe krodha jIte te bIjA guNu pragaTe. krodhIne mAna haiAyane mAna heAya tyAM krodha hAya mATe mAnanA tyAga karavA. mAnanA tyAga thayA eTale hRdayanI kAmaLatA thai eTale mAyA kapaTa karavAnI jarUra rahetI nathI tethI saraLatA thai saraLatA thaI tethI namratA prApta thAya che ne tethI lAbhanA sarvathA nAza thAya che. e rIte cAre kaSAya rUpI durguNeA nIkaLI jaI. kSamA, mAdava, Ava, nirlabhatA ecAra sadguNA prApta thAya che eTale pUrva karma teADavA tapazcaryA karavI paDe te khAdyAbhyara
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ 64 zrI jaina dharmanA tatvAne TuMkasAra. mAra bhede karavI joie eTale icchAnA rAya thayA. tapathI unmatta iMdriyA vaza thAya eTale Azrava mArgane tyAga thayA kemake saMyama guNa pragaTe saMyamIne satya vANIja prIya hAya mATe cAra nikSepe [ nAma, sthApanA, dravyane bhAva ] sahaja khele tethI ataraMga pavitratA game tevA sarva jIva upara maitrI bhAva pragaTa thAya jethI navAM pApa khAMdhe nahIM tethI niraticAra paNuM prApta thAya tevA bhavya jIvAne saMkalpa vikalpAtmaka jagatanI ramaNika vastuo uparanA mehu oche thAya jethI parigraha [ dhana, dhAnya, khetara, dhara hATa vigere, rUpu, seAnuM, vAsaNa kusaNa, dAsa dAsI caupada DhAra vIgere nava prakAranA parigrahathI mukta thAya jethI parihAsahana karavA paDe. parigrahathI mukta thayA eTale brahmacarya vRtti hoyaja te aDhAra prakAre pALe e rIte sAdhu dharmanA daza guNa meLave 12 bhAvanA mAra prakAranI che. 1 anitya bhAvanA-saMsAra sabaMdha anitya che. 2 azaraNa bhAvanA-kAI kAine zaraNa nathI. 3 saMsAra bhAvanA--cAragati, ceArAsI jIvAyeAnInA du:khanI citavaNA kare, 4 ekatvabhAvanA jIva ekalA AvyA ne ekalA jaze, 5 anyatvabhAvanA kAI kAinuM samadhI nathI. 6 asucIbhAvanA-zarIra asucImaya che.
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMvatatva. 6pa 7 AzravabhAvanAHkarma AvavAnA mArgonI vicAraNA kare. 8 saMvara bhAvanA=karmane rokavAnA mArgo vicAre. 9 nirjarA bhAvanA=jUnAM karma khapAvavA tapazcaryAdi kare. 10 leka bhAvanA=7 dravyathI bharelA jagatanuM svarUpa ciMtave. 11 bedhadurlabha bhAvanA=samakatanA svarUpane ciMtave. 12 dharma bhAvanA=arihaMta kathita zuddha dharmane citave. e rIte bAra bhAvanA udyame karI pramAda rahita bhAvavAthI karma rokAya che. 5 cAritra=pAMca prakAra che 1 sAmAyika=sama+A+Ika=samabhAve sAvadha tyAgarUpa sAmAyaka che. 2 chedepasthApanacAritra=tevaDI dikSA devArUpa che. 3 parihAra vizuddhicAritra=tapa vizeSa cAritra te 4 sukSmasaMparAyacAritra=kaSAyanuM sumapaNuM dasamA guNa ThANe heya te. pa yathAkhyAtacAritra= yathAtathya zuddhatama cAritra jemAM mehanI karmanA kSaya sAthe ghaNuM karmaprakRtine kSaya ajarAmara padavI ApavAvALuM cAritra. e rIte pAMca samItI, traNasI, bAvIza parisaha, daza sAdhu dhama, bAra bhAvanA ne pAMca prakAranAM cAritra e sattAvana prakAre karma rokAya che tene saMvaratatva kahe che.
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ nijaeNrAtatva. 7 nirAtatva=prAcIna eTale jInAM karmone nAza atizaya paNa kare eTale khAra bhede tapazcaryA karavAthI karma pAtaLAM paDI kharI jAya che tethI karmanI nindvarA thAya te nirjarA tapanA bAhyAMbhyatara e bhede khAra prakAranuM che. 1 mAhyatapa=ke je nitya naimittika kriyAmAM IcchAnirodhathI sAdhana karavAmAM Ave ane bahArathI bIjAne pratyakSa dekhAya te tenA bhAvArtha=mahAranuM pudgaLIka IMdriyajanya sukha te sukhanuM tapa vaDe damana karavuM temaja je pauSTika ane IMdriyAnA viSayAne vRddhi gata karanAra manAvikAra, kAyavikAra ne utpanna karanAra khAdyapadArtho pratyenI icchA ochI karavo tenu nAma bAhyatapa, tane hetu zarIrane kSINa karI nAkhavu evA nathI paNa Atma IMdriyAne bedhana karatI paMce TrinA viSaya vikArAne kSINa karavAnA che. saMsArIka pravRttimAMthI vRttimAM rahevuM te khAtapa cha prakAranu che. 1 AhAranA tyAganeAkArasIthI mAMDI upavAsAdika karavA te. cAra AhArano tyAga gheADA kALa sudhI athavA jAva jIva sudhI karavA te. 2 uNAdarIvrata=ochuM khAvuM te, purUSane chatrIsa vaLa ne strIne aThAvIza kavaLa AhAra hAya tenA karatAM ochuM
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ najarAta va. khAvuM, vastra, pAtra AchAM karavAM te. 3 vRttisa kSepa=icchAonA sa kAca karavA te abhigraha dravya, kSetra, kALa, bhAvathI AjIvikAnA sakSepa karavA, cAda niyama grahaNa karavA te. 67 1 sacIta=mATI, mIThuM, pANI, agni, lIlI vanaspati, phaLa phula, chAla, kASTa, mULa, patra. khAdi kAcAM dhAnya, pAkAM paNa zastra lAge be ghaDI thayA vinAnAM sucIta gaNAya tenuM nAma tAlamAna. 2 dravya=je je vastu mukhamAM jUdAdA svAda artha nAkhavI tenI gaNatrI. 3 viga=dUdha, dahIM, ghI, gALa, tela, kaDaha (je tAvaDe taLe ne traNa ghANu taLyA padArtha kaDAvigaya kahevAya, khIjA pachInA ghANa niviyAtA gaNAya te kaDAvagayanA tyAgavALAne khape tenA niyama karavA (cAra mahAvigata madha, mAMsa, mAMkhaNu ne mirAnA te sarvathA tyAgaja karaveA. ) vANuhu=pagarakhAM, meAjaDI, pAvaDI, meAjA' tenA niyama pa ta eTala=sopArI, pAna, lavIMga, elacI pramukhamukha zuddhinI cIjonA tAlano niyama karavA. 6 vaththa=vatra pAtAne peheravAmAM Ave te vastranI gaNatarInA niyama. cha kusamesu=je vastu nAke suMghe tenA teAlanA niyama.
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina dharmanA tatvAne TuMkasAra. 8 vAhaNatenA traNa bheda caratuM te gheADA vigere, kratuM te gADI vigere. ne taratuM te vahANa, AgameTa tenA niyama. vigere } 8 9 sayaNa=suvAnA khATalA, gAdI, pATa, pATalA, pAtharaNAM, palaMga vigerenI gaNatarInA niyama. 10 vileSaNa=peAtAne zarIre cALavAnI vilepana karavAnI vastunA niyama teAla. - 11 khaMbha-srInA bhAganA niyama. 12 disI-dazedizAe javAnuM pramANa te 13 nhANu=sarva aMge nhAvAnuM parimANu karavuM. bhattasu=bhAjana tthA pANI jagyAmAM Ave pIdhAmAM Ave tenuM tAla ( e cAda niyamanA dhAranAre nicenI mAmatA paNa dhAravAnI che, pRthvIkAya=mATI, mIThuM, khaDI pramukha raMga vigere peAtAne nimittevare tenA niyama. apakAya=pANI pIvA, vAparavA nhAvA pramukhamAM Ave tenu teAla, teukAya-pAtAnA zarIranA bhAga, upabhAgamAM culA, sagaDI pramukhanuM rAMdhyuM nIpajyuM, tapAvyuM zeyuM Ave te culAnI gaNatarInA niyama,
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ nija rAtatva. vAyukAya=paMkhA, hiMcoLA lugaDAMdithI pavana nAMkhavAnI gaNatarI. vanaspatikAya lIlAM phaLa, phula, zAka, dAtaNa pramukha khAdhAmAM Ave vAparyAmAM Ave tenuM parimANu gaNatarI. trazakAya=jetrAsa pAme tevA jI kIDI maMkaDI Adi tamAma trasajIne keIne vinA aparAdhe saMkalpI mArU nahIM. asi=AravAra bhAlA, kesa, kodALI, vagere ghaMTI khANa Adi jIva vadha karanArAM zastrone niyama. masIkazAhI, khaDIyA, kalama pramukhanI gaNatarI. kRSi=ghara, hATa, khetara, kUvA, taLAvAdi dAvavAne niyama. e rIte vRtti saMkSepamAM cauda niyama dhAravAvALAe nIyama karavuM te. 4 rasatyAga=viSayane tyAga kare AMbIla, nivI pramukha karavuM te. 5 kAyakaleza=cAdike karI zarIrane kaSTa ApavuM, kAyetsarga kare, kAyAne damavI, utkaTa Asane karI kaSTa sahevuM te. 6 saMlInatA=viSaya kaSAyane udIravA devA nahIM. aMge pAMga kukaDInI peThe saMvarI rAkhavA, saMkecIne suI rahevuM te. e rIte cha prakAre bAhya tapa kahyo che. Teva paDavAthI
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ 70 zrI jaina dharmanA tatvane TuMkasAra. krame krame uttama tapazcaryA karI zakAya che. 2 atyaMtara tapa=aMtara gamananA nigrahathI sAdhya karAya, bIjAne daSTie dekhAya nahIM Atmika baLa, mane baLanuM draDha paNuM e baMnenI akayatAthI A tapa thaI zake che. A tapane hetu aMtara vRttinA zatru rUpa cAra kaSAyane jItavAne AtmIka ezvarya pedA karavuM e che. bAhyatA paugaLika bhAvanA vilIna paNAno nAza kare che tyAre aMtaraMga tapa AtmAne gotAM khavarAvanAra aSTa karmane nAza karanAra che. atyaMtara tapa kaThaNa che kAraNa ke temAM purALika bhAva dazA bhUlI jaI Atmika baLa vaDe karma sAthe Takkara levAnI che. bhAva nirjarA karavI che. mane baLa nirbaLa hoya, saMsArIka tRSNAone nAza na thayo hoya te aMtaraMga tapa thAya nahIM te atyaMtara tapanA paNuM che bheda che. 1 prAyazcita tA=aparAdha thaye hoya, pApa lAgyuM hoya tenI gurU pAse AleyaNa levI te. 2 vinaya ta=gurU vaDerAne vinaya kare, bhakita sAcavavI te. 3 vaiyAvacca=gurUne AhArAdi lAvI ApavA, paga cAMpavAdi sevA karavI te. 4 svAdhyAyaH(sajajAo) bhaNavuM. pAMca bhede sajAya dhyAna karavuM te bhaNavuM, bhaNAvavuM, saMdeha dura kara, bhaNeluM kara levAnI A bhUlI jaIzuM che kAraNakane nAza
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ 91 aMdhatatva. pharI saMbhAravuM, atha ciMtavA tthA dharmopadeza karavA te. ! dhyAna=padasthAdi cAra bhede dharma dhyAna, zukala dhyAna karavuM te. 6 utsarga tapa=kama kSaya athe kAusaga karavA, para vastunA tyAga karavA te, e rIte be prakAranA khAra bhede tapa karavAthI karmanI nirjarA thAya che te nijaeNrAtatva. adhatatva. 8 aMdhatatva=karma thI khaMdhAvuM, ba Mdhana thavuM te baMdha cAra prakAranA che. prakRtI mULa 8 che, ne uttara 158 che. 1 prakRti=karmanA svabhAva 2 sthiti kALanuM mAna. 3 anubhAga te rasa 4 pradeza kanAM daLIyAMnA saMcaya, meLavavuM te e cAra bheda dRSTAMtathI samajAve che. jemake suMTha pramukha nAkhIne lADu banAvyA hAya tA te vAyAnuM haraNa kare che tema kAI karma jJAnanuM AvaraNa kare kAi dananuM AvaraNa kare te karmanI prakRti kahevAya temaja te lADu daza paMdara divasa sudhI rahene pachI bagaDI jAya tema keAI karma amuka muddata pachI khapI jAya tene sthiti kahe che. kAI lADu kaDavA hAya koi tIkhA hAya tema kei karmanuM phaLa sArU hAya koinuM azubha hoya kAinuM titra
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina dharmanA tatvono TuMkasAre. duHkhadAyI hoya te karmane rasa kahevAya koI lADu nAne hoya kaI mATe hoya tema koI karmanAM pugaLa DAM hoya koInAM vadhAre hoya te pradeza kahevAya. e cAre prakAranuM vizeSa varNana AgaLa karma graMthamAM Avaze. have e karma prakRtI ATha prakAranI tenA uttara bheda 158 che te batAve che. 1 jJAnA varaNanI pAMca te karma AMkhanA pATA jevuM che. jema pATo bAMdhavAthI AMkhe joI zakAya nahIM tema jJAnanA AvaraNathI jJAna thAya nahIM te. 2 darzanA varaNI=nava prakAranuM che te karma pilIyA jevuM che jema piLIye rAjA pAse javAnAde tema darzanA varaNanA udayathI jIvane svabhAva sarva vastu dekhavAne che chatAM kaI vastu dekhe nahIM. ( vedanI karmanI be prakRti che te karma madhe copaDelI taravAranI dhAra jevuM che jema madha cATatAM mIThAza lAge te zAtA ane cATatAM jIbha kapAya te azAtA vedanI. 4 mehanI karmanI 28 prakRti che madirAnI chAka samAna e karma che jema madIrA pInArane hIta ahItanI khabara rahetI nathI tema mehanI karmane vazathI jIva dharmA dharmane samaje nahIM. pa AyuSya karmanI cAra prakRti che. te karma heDa jevuM che jema heDamAM (kedamAM) nAkhelo mANasa rAjAnA hukama
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ meAkSatatva. nIkaLI zake nahI tema AyuSya purU thayA vinA te vagara gatimAMthI nIkaLAya nahIM. 193 6 nAma karma=tenI (108) prakRtI che te kama citArA jevuM che. citArA jema nAnA prakAranAM citro citare che tema nAma karma thI aneka prakAranAM rUpa jIva kare che. cha gAtra karmanI be prakRti che te karma kuMbhAranA ghaTa jevuM che ! bhAra ghI bharavAnA ghaDA banAve tema dArU bharavAnA paNa banAve che temaja jIva uMca nIca gAtra bAMdhe che. 8 aMtarAya karma=tenI pAMca prakRti che te karma bhaDArI samAna che jema rAjAnI dAna ApavAnI rUcI chatAM bhaMDArInA viparIta paNAthI ApI zakatA nathI tema jIva dAna vIgere ApI zake nahIM te aMtarAya karma karmonI ekasesa aThThAvana ( 158 ) tenu vizeSa varNana karyuM graMthamAM e rIte A prakRti che te aMdhAya AgaLa Avaze. mAkSatatva. 9 meAkSatatva=jIvanuM karmathI mukta thavu tenuM nAma mAkSa che te meAkSa tatvanAM nava dvAra che 1 chatA padanI par pA dvAra zuddha pada paNA mATe meAkSa pada chatuM che.
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74 zrI jaina dharmanA tatvone TuMkasAra mekSa ItipadaM te mekSa padanI prarUpaNA mArgaNa dvAre karI jANavI. satpada parUpaNuM mATe mArgaNa 14 che. 1 gati mArgaNa cAra 2 iMdriya mArgaNA pAMca 3 kAya mArgaNe cha ga mAgaNA traNa, pa veda mArganuM traNa 6 kaSAya mANa cAra 7 jJAna mAgaNa ATha=jJAna pAMca ajJAna traNa 8 saMyama mArgaNa sAta sAmAyaka, chedapasthApanIya parihAra vizuddhi, sukSmasaMparAya, yathAkhyAta, deza viratI ne aviratI e sAta prakAra. 9 darzana mArgaNa cAra prakAre cakSu, acakSu, avadhIne kevaLa. 10 leNyA mArgaNA cha prakAranI. 11 bhava siddhAdi mArgaNA=bhavya ne abhavya. 12 samyakatva mArgaNa cha prakAre=aupasamIka, sAsvAdana, kSayapasama, kSAyaka, mizra, mithyAtva e cha prakAra. 13 rAtrI mArgaNA=be prakAranI sannIne asanI. 14 AhAra mArgaNa=be prakAre AhArIne aNuhArI. e cauda mArgaNanA uttara bheda bAsaTha che. te mArgaNAmAMthI kyI mANAe mekSa pAme te batAve che. 1 gati mArgaNAmAM manuSya gativALA 2 iMdrimAM pAMca iMdrivALA 3 kAyAmAM trasa kAya jI. bhavasiddhimAM
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAkSatatva. bhavya, sanI mAga NAmAM sannI 6 cAritra mAgaNAmAM yathAkhyAta cAritravALA, samyakatva mArgaNAmAM kSAyIka sabhyakatvavALA AhAra mArgaNAmAM aNAhArI. jJAna mArgaNAmAM kevaLa jJAnI darzana mArgAmAM kevaLa darzanI e rIte daza mANAe mAkSa pAme bAkInI cAra ( kaSAya, veda yAga, lesyA, ) mANAmAMthI kai jIva mehne na jAya. 2 dravya pramANa dvAra=siddhanA jIvA jIva dravya che. siddhamAM anaMtA jIvA hAvAthI siddhama anatA dravya che. 3 kSetradvAra=cauda rAja leAkanA asaMkhyAtamA bhAge eka siddha paNa tyAM rahe che, sarva sidhdha paNa tyAM rahe che. . 4 sparzanAdvAra sidhdhanA jIvAnI sparzanA adhika che. 5 kALadvAra-eka sidhdhaAzrIsAdI anaMta sa siddha AzrIanAdi anaMta che. 6 aMtaradvAra-eka padavI pAmyA * * pachI jatI rahe ane phrI maLe tene tara kahe che te siddhane nathI kAraNa tyAMthI paDavAnuM nathI. 5 cha bhAgadvAra=sarva saMsArI jIvAne ana tame bhAge sidhdhanA jIve che. 8 bhAvadvAra-sidhdhanA jIvAne kevaLa jJAna kevaLa darzana kSAyIka bhAve hAyane jIvitapaNuM pArriNAmIka bhAve hAya. sidhdha pannura bhede thAya che te AgaLa AvI gayuM che.
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina dharmanA tatvano TuMkasAra, 9 ceDA ghaNuMnuM mAna-sauthI cheDA napuraka sidhdha thAya temAM janmathI napuSakane te cAritra paNa prApta na thAya paNa pAchaLathI napuMzaka thayA hoya te utkRSTA eka samayamAM daza jAya tenAthI strI purUSa saMkhyAta guNA mokSa gayA che e rIte mokSanAM navadvAra kahyAM. enavatatvane saMkSepa sAra kahyA jIvAda nava padArtha pratye je jIva jANe tene samyakatva jJAna darzana guNa hoya. te navatatvane viSe bhAve karI je sahaNa (zradhdhA) rAkhe te jIva navatatvathI ajANa hoya te paNa tene samyakatva che eTale jInesvaranA vacanamAM jene pUrNa zradhdhA che tene samakita nizcaya hoyaja. zrAvaka tarIke ApaNuM kartavya dharmamAM zradhdhAvAna, jJAna kriyAmAM abhirUcI mithyAtva pratye abhAva, zudhdha tatvanI jIjJAsA hovI joIe e guNe jenAmAM hoya te jIva samakata draSTI jANavA. samyakatva eTale zuM? satya zradhdhA, vastune vastu gate oLakhavuM, tirthaMkara praNita dharmamAM aDaga zradhdhA rAkhavI, satyA satyane jANavuM, dekhavuM ane grahaNa karavA gya grahaNa karavuM, tyAgavA gyane tyAgavuM jevaDe AtmAnuM jJAna thAya te mArgane grahaNa kare, game tevA saMjogamAM paNa ulaTa mAraga ke je vaDe Atma jJAna avarAya te
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ meAkSatatva. mArga grahaNa karave nahIM, grahaNa karavAnI budhdhi pazu na hAya, samyaka jJAna, kSamyaka darzana, samyaka cAritravAna te samakItI dharmanA ajAgupAma pazu satya mArganI jene zradhdhA che te jIvane paNa samyakatvache eTale jagatanA svarUpanuM jANapaNuM nathI. jIvAjIva padArthanuM ALakhANa samyakapaNe thayuM nathI chatAM paNa tirthaMkaranA vacanA upara je jIvane bhAve karI sadguNA zraddhA che te jIvane samyaktva che. samagrIta kevuM che ? cAritra dharUpI brADanuM mULa che. cAritra dharmarUpI nagaramAM pesavAnuM bAraNuM che. Aritra dharma meDelane pAyeA che, samakIta jJAna cAritrAdiguNarUpI ratnanA bhaMDAra che. cAritrarUpI jIvitapaNAnA AdhAra che. zruta kSAritrarUpI rasanuM pAtra che, mekSanuM kAraNa che AtmAnuM akhaMDajJAna meLavavA mATe jeNe prayAsa karyo che, kare che ane karaze te jIva samakItI che. vitarAgavacanamAM jene pUrNa zraddhA che teja samakItI che. AtmAne sarva prakAre satyajJAna che teja samakIta che. 19.9 saMyama ne tapathI AtmajJAnIe thAya che. sayama tapanA hetu AtmajJAna meLavavu teja che paNa smargAdi sukha sa'sAra vRddhi heturUpa tuccha sukha mATe nathI kAraNake mAhyavRttivALA trikALamAM je jagatane anubhava kare che tevA anubhava aMtaravRttivALAne nathI. saMsAra kalpanAnI jene graMthI nathI eTale saMkalpathI svarga narkamAM jene jhIvu
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 78 zrI jaina dharmanA tatvono TuMkasAra. nathI evonIja svarUpa prANIne mArga zrI dayALu vitarAgane che aMtaravRtti vagara urdhvagati nathI, bahidaSTi che paNa arihaMtanI pratimA ane AtmajJAna sAdhanAra sAdhunuM saraNa leI urdhvagati kare che. AtmabhAvanA rahita dharma kahevAya nahIM. AtmajJAna meLavanAra chae upaga pUrvaka aMtara vRttithI varatavuM eja AtmajJAnane mArga che. aMtara mukhavALI kiyAne niSkAma kriyA kahevAmAM Ave che e kiyAsaMvara, nijerAnuM kAraNa che. AtmajJAnI sakAma kriyA kare te tene paNa karma vedavuM paDe 11 12-13 mA guMThANe sagI kevaLIne paNa upayoga rahita kiyA (sakAmakiyA)thI zAtAdanI karma baMdhAya che aMtaradraSTivALo saMyatI paNa svadharma cukI bahidraSTi kare to Azrava sahita thaI karma bAMdhI asaMyatI saMsAra kalpanAvALe thAya mATe kaI prakAranI upaga rahita sakAma kiyA karavI nahIM paNa nimi eTale phaLanI AzA rahita upaga pUrvaka kiyA karavI AtmadhyAnapI agni zukala dhyAna pragaTa karI samasta karmane tRNa puLAnI peThe bALe che. AtmA potAnI zakti vaDeja saddagatie jAya che. vira bhagavAne saMsArika suMdaratA ne du:khadAyI gaNuM riddhisiddhi putra parivAra navavidha parigrahane tyAga karI meha utArI dikSA lIdhI dikSA lIdhA pachI paNa koIne a
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ meAkSatatva khAdhA na thAya mATe lukhA, sukA, ThaMDA, gheADA ane betALIza doSa rahita AhAra upara nirvAha karyo tyA kanirA mATe aghora tapazcaryA karI te paNa satAmAM rahelAM azubha karmanA udayathI asahya upasarga thayA te khamyA, lAvyA, paNa kIcIta mAtra Azrava mArga sainye nahIM ke te upasagenI ciMtavA paNa karI nahIM aMtaraMga zukala dhyAnavaDe peAtAnAM karelAM bAMdhelAM karmonI nirjarA karI sADAbAra vage kevaLa jJAna kevaLa darzana prApta karyuM ane azubheA dayakama nA upasarga karanAra nimita kAraNa rUpa jIvA upara dveSabhAva nahIM citavatAM temanA upara dayA ciMtavI ahAdhanya che evA mahAvIra prabhune ke jeNe niviDa karmanI beDI alpa samayamAM tADI ajarAmara padane varyA e vIra bhagavAnanA medha zravaNa karavA yogya che. evA asakhya mahApurUSa jaina zAzanamAM thayA che ke jeNe purva saMcita karmo tyA. tadbhavamAM karelAM gheAra azubha karmo alpa samayamAM khapAvI teja bhavamAM mekSa pAmyA che. RSamadeva bhagavAne saMsAra bhAgavI upakArArthe AraMbha kriyA zIkhavI tA paNa teja bhavamAM karma khapAvI tirtha sthApI mekSa pAmyA zAntinAtha, kuMthunAthane aranALa bhagavAne cakravartInI riddhi meLavI dArUNya yudhe karI riddhi bhAgavI tirthaMkara paDhavI pAmI teja bhave mekSe gaSA temaja bharata cakrI ane bAhubaLa lAbhane ma navaza thaI ka 94
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina dhamanAM tatvono TusAra, khaTarasa khapAvI meAkSa pAmyA temaja pArzvanAtha prabhunuM vRtAMta paNa jANavA jevu che. temanAthane mallinAtha bALabrahmacarya paNe karma khapAvI mokSa pAmyA. sauthI vizeSa zuli bhadra mahAmuni ke jemaNe mAra varasathI kAzyA sAthe viSaya sevanA vividha prakAre karI dIkSA. lei pahelAja cAmAsAmAM te kesyA vezyAnI citrazALAmAM ke jyAM raMga bhAga karyA hatA teja jagyA teja vinAdInI kADhyA teja prakAranA bhAjana tenA hAthanAM jamavAnAM tyAM cAmAsu rahyA vividha prakAranI kephsAnI ceSTA chatAM mana vacana kAyAnA eka paNa pradeza vibhaLa thayA nahIM kIMcIMta mAhu nahIM pAmatAM mahAmahAdhina viSaya magna evI kAzyAne mujavI ahAdhanya che evA mahApurUSone ke je atyaMta sasAri sukhanI anubhavelI vastue pAse chatAM paNa tyAga kareM atyaMta Agrahe nehAva bhAve paNa leAbhAyA nahIM tethIja sphuli bhaMdranuM nAma cArAsI cAvIsI sudhI rahese. saMsArIka sukha verAga pAmI tajI devu saheluM che paNa pAse rahI meha utAravAe mahAduSkara che mithyAtva. 7. mithyAtvanuM svarUpamAyI, sakaSAyI ityAdi bheda draSTI purUSa ahi vRttithI AtmavimukhatvathI karelAM pApa karmo
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ - mithyAtva AlayA vinA, paDikamyA vinA eTale AtmAmAM vilina thayA vagara maraNa pAme che te jIva vitarAganI AjJAna virAdhaka che te mithyAtvI jANavA mAyAmAM ja mithyAtva raheluM che. bahidraSTImAM racIpacI rahI AtmajJAna meLavavAmAM ulaTA hoya te mithyAtvI che. dvAdazAMgIne sahate hoya paNa tenA eka paNa padane asahate hoya te te dezathakI mithyAtvI che ne sutra arthanA pada mAtrane paNa sahe nahIM te sarvathakI mithyAtvI che. abhavya bAhidraSTimAMja eTale ajJAnamAM ja jeo ramI rahyA che. huM koNa chuM, kayAMthI Avyo, kayAM javAne, mAruM kharU svarUpa zuM? vigere vicAre jenA manamAM udabhavatA nathI te abhavya che abhavyane bahidraSTipaNuM anAdi anaMta che. ne bhavyane anAdi zAMta che. bahidraSTimAMthI nIkaLI aMtara draSTine anubhava karavAnI jenAmAM IcchA che te bhavya che huM bhavi chuM ke abhavI evI jene zaMkA nathI te abhavI che. abhavI e prazna je jIvane uThe te jIva bhavi hoya. jene zaMkA nathI te abhavI che. bhavAbhinaMdI jIvanAM lakSaNa=pAMca iMdrionAM viSaya sukha para mAthe karI duHkha kArI che te paNa tene viSe je jI sukhanI buddhie karIne AnaMda mAne che te jIva bhavAbhinaMdI che te AhArane arthe, pujAvAne arthe, vastrapA
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina dharmanA tatvAne TuMkasAra. trAdine artha, riddhi gArava eTale amuka zrAvaka mArA thaze ne mArUM gujarAna cAlaze e cAra hetue karI dharma karaNI kare. pArakAM chidra khALatA k, peAtAnA guNu pragaTa kare, dhana dhAnya vastrapAtra yazakItI meLavavAmAM Azakta paNuM, AgAmI kALanI ciMtA kare ke hAya hAya have huM zuM khAIza, kema karIza vigere ciMtA kare, pArakAnA guNane sahe nahIM. pudgaLAdi vastunA viyAganA bhaya karavA te saDakapaTI ajJAnI sarva vastunA ajANa e agIAra lakSaNA bhAbhinaMdI eTale ghaNA bhava rakhaDanAra jIvanAM che. cAvIza daMDakanA cAvIza dvAra. sarva prakAranA cAre gatinA jIvAne cAvIza bhAgamAM vaheMcI nAMkhavAmAM AvyA che tene daMDaka kahe che te jIvAnA zarIra saMghayAdi thA. gati Agati vigere samajavA matAvavAmAM Ave che. prathama cAvIza dvAra che te nIce cAvIza daMDakanAM nAma. 82 1 sAte nArakane ekada Daka 10 bhuvanapatInA dasa 1 vyatara vANavyaMtaratA eka 1 jyeAtaSI devatAnA eka 1 vaimAnika devane eka 1 pRthvIkAyA eka 1 eneeka 1 apakAyanA eka 1 tedrinAeka 1 teukAyaneeka 1 cauridrIneeka 1 vAyu kAyaneeka 1 garbhatrijaMcaneA 1 vanaspatikAyane 1 garbhajamanuSyane
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ covIza daMDakanA vIza dvArA e evIza daMDakanA covIza kAra che temAM kyA daMDake kayuM dvAra che te batAvavAmAM Ave che. ' 1 zarIradhAra zarIra pAMca prakAranAM che. temAM nArakI Oaa tamAma jAtanA devatA eTale cauda daMDake vaikiya, tejazane kAmaNa zarIra che. pRthvIkAya, apakAya, teukAya, vanaspatikAyane traNa vigale ki e sAta daMDake dArika tejazane kAmaNa zarIra hoya. vAyukAya tthA gaja trijacabe daMDake audArika, vekiya, tejasa kArmaNa cAra hAya garbha ja manuSyane AhAraka sudhAM pAMce hoya 2 avagAhanAdvAra bhuvana pati daza, vyaMtara, taSIne vimAnIka tera daMDake uskRNuM dehamAna sAta hAtha che paNa trIjAne cothA devakathI ekeka hAtha ghaTatuM anuttara vimAne eka hAthanuM zarIra che pahelI nArakIe paNa ATha dhanubane cha AMgaLa pachI dareke bamaNuM gaNatAM sAtamIe pAMcase dhanuSyanuM dehamAna che. bhavadhArINuthI bamaNuM vaikiya zarIra hoya. pRthvI, apa, teu vAyunuM AMgaLAnA asaMkhyAtamA bhAganuM. garbhaja trijaMcane vanaspatikAyanuM (1000) je nathI koI adhika hAya. beinuiM bAra jojana, teInuiM negarbhaja manuSyanuM traNagAunune riMkanuM cAragAunuM zarIra hoya. 3 saMghayaNa hADakAnI racanA sarva jAtanA devatA, nArakI tthA pAMca thAvara maLI gaNeza daMDake saMghayaNa
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 84 zrI jaina dharmanA tatvono TuMkasAra. nathI kAraNa ke hADa nathI te paNa upacArathI devatAne vaja rUSabhanArAcane nArakI thAvarane chevaTuM che garbhaja trijaMca sthA manuSyane cha e saMghayaNa che. traNa vigaleMdrI samuSTima tripaMca tthA manuSyane chevaTuM saMghayaNa heya. 4 saMjJA=cAra prakAranI AhAra saMjJA, bhaya, mithuna nane parigraha saMjJA ane kAma, krodha, mAna, mAyA, lobhane odhe umerIe to daza prakAranI gaNAya te vIze daMDaka hoya. 5 saMsthAna= cha prakAranAM che. sarva devatAne samacatustra nArakI, vigalaikI traNa thAvara pAMca e navadaMDake huMDaka saMsthAna paNa thAvarane jUdA jUdA prakAre hoya. garbhaja tripaMca manuSyane cha e saMsthAna hoya. 6 kaSAya=Avaze daMDake cArekaSAya heya. 7 lesthA=7 prakAranI nArakI, teukAya, vAyukAya thA traNavigaleMki e cha daMDake kRSNa nIlanekApata bhuvana pati, vyaMtara, pRthvI kAya, apakAya, vanaspatikAyane te je lezyA sudhAM cAra lezyA hoyane taSIne eka teje lezyA. mAnIne teje, paDhane zukala leDyA e traNa hAya, garbhaja manuSya tathA tIrdhacane cha e lezyA hoya. 8 iMyikAra=pAMca che sarvajAtanA devatA, nArakI sthA garbhaja manuSya, tripaMca e seLa daMDake pAMceidhi hoya.
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAvIza daMDakanA vIza ThAra. 85 pAMca thAvarane eka iMdrI, be idrIne be, teikIne traNane caurikAne cAra iki che. 9 samudraghAta=sAta prakAranA che nArakI tthA vAyukAyane cAra vedanA" kaSAya, maraNane vaikiya, sarva devatA, sthA garbhaja trijaMcane tejasa sudhAM pAMca samudra ghAta che. pRthvI, apa, teune vanaspati sthA. traNa vigateMddhi e sAta daMDake vedanA, kaSAyane maraNa e traNa heya garbhaja manuSyane sAte heya. vedanA, kaSaya, maraNa, vaikiya, tejasa, AhAraka ne kevaLI samudaghAta. - 10 draSTI= traNa prakAranI sarva devatA, nArakI, gaja manuSya tthA trijaMca e seLa daMDake traNe draSTI che. thAvarane mithyA draSTI vigaleMdrine be mithyA draSTine samyaka draSTi be hAya. 11darzana=cAra prakAranA tamAma devatA, nArakIne garbhaja tripaMcane kevaLa darzana vinA traNa che. pAMca thAvara, be iMdrane teIdrine acakSu darzana, cerITrIne acakSune cakSu be darzana garbhaja manuSyane cAre darzana hoya. 12 jJAna=pAMca prakAranA. ] nArakI sarva devatA tyA garbhaja trije. ane traNa jJAna prathamanA tyAM traNa 13 ajJAnatraNa prakAranA ajJAna hoya. pAMcathAvara, traNa vigalekine be ajJAna (mati, zrata ajJAna) garbhaja manuSyane pAMce rAnane traNa ajJAna hoya.
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina dharmanA tatvAne TuMkasAra samakItIne jJAna hAyane mithyAtvIne ajJAna hAya, 14 yogadvAra=paMdara prakAranA garbhaja manuSyane paMdare prakAranA yAga hAya. nArakIne sa devatAne agIAra (odArIka dvIkane AhAradIka vagara) thAvarane trayoga audyArikaddIkane tejasakAmaNuMcAgavigaadrine cAra yAga asatya mRSA sudhAcAra garbhaja trijaMcane terayAga hAya (AhAraka drIkavagara ) 15 upayeAga=mAra prakAranA pAMca jJAna, traNa ajJAnane cAra darzIna maLIne khAra garbhaja manuSyane hAya. sarva devatA, nArakI tthA gaja trijaMcane nava upayAga. thAvarane traNa upayAga ( be ajJAnane acakSu dana, e iMdri, tedrine pAMca e jJAna ke ajJAnane ayakSa darzana coradrIne cha upayAga. cakSu darzana sudhAM cha hAya. 16 upapAta=upajavuM / nArakI, sarva devatA, tthA garbhaja } Atha "sakhyAtA, 17 cavana=javuM asa khyAtA, thAvaracAra asaMkhyAtA. vanaspatikAya anatAne garbhaja manuthya saMkhyAtA eka samayamAM upaje necave. AThamA sahasrAra daivale'ka sudhI trijaMca jAya che te upara manuSya sivAya kAi jAya nahIM. cAre nikAyanA devatA niraMtara upaje utkRSTu aMtara paDe te khAramahuratanuM temaja garbhaja trijaMca, manuSyane nArakIne paNu mAra mahurata aMtara paDe. 18 sthitidvAra=devatA nArakInI utkRSTI (33 sAgaropama)
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ - gati Agati. 87 pRthvIkAyanI bAvIza hajAra apakAya sAtahajAra vAyukAya traNa hajAra vanaspatikAya daza hajAra teukAya traNa aherAta, be idri bAra varasa teIdri (49) divasa ceriMdri cha mAsa garbhaja trica thA manuSya traNa pepama erIte utkRdhyuM AyuSa hoya. vizeSa jIva vicAramAM che. 19 paryAsI dvArA paryAptI=I prakAranI che. nArakI, sarva devatA, garbhaja trijaMca tthA manuSyane cha e paryAsI che. thAvarane cAra, vigaleMdrine mana vagara pAMca paryAsI che. 20 AhAradvAra=vIse daMDake chadIsIne AhAra che paraMtu pAMca sukSma thAvarane viSe bhajanA 21 saMjJA traNa prakAranI=nArakI sarva devatA sthA garbha ja jiMcane dIrgha kAlakI saMjJA che. vigaleMdrItraNene hitepadezakI che. garbhaja manuSyane dIrgha kAlakIne draSTivAdA5 dezIkI be che. pAMca thAvarane saMjJA nathI asaMjJIne hitepadezIkI saMjJA hoya che. gati Agati. 22 gati javuM. nIroga nAza 23 Agati=AvavuM I
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina dharmanA tatvane TuMkasAra. 24 veda=traNa prakAranA nArakI tthA pAMca thAvarane vigaledri ne napuzaka veda che. sarva jAtanA devatAne strI purUSa e vedya hAya. garbhaja trijaMca manuSyane traNa veda hAya. Agati=Avavu. 8. darekanuM nAma. 1 nArakI 2 devatA sajAta 3 pRthvI, apa, vanaspati kAya 4 teukAya, vAyukAya pa vigalaiMdri traNa - garbhaja tiryaMca 7. garbhaja manuSya 8 jugalIyAM 9 samuIima tiryaMca gati=javuM. garbha ja paryAptAti ca| temAMthIja Ave manuSyamAM jAya tiya ca paMcadri tiryaMca, manuSya, bAdara pRthvI kAya, apa kAya, ane pratyeka vanaspati kAyamAM. / devatAne nArakI zivAya| dAdaDakamAM jAya pAMca sthAvara, traNa vi-| galeindrine tiryaMca navamAM jAya e devatAne nArakI vinA daza dauM jAya | cAvIze daMDakamAM jAya cAvIze daMDakamAM jAya bhuvanapatine vyaMtaramAM jAya | garbhaja paryAptA tiryaMca tathA manuSyamAMthI Ave nArakI vinA tevIsa daMDakanA jIva Ave devatAne nArakI vinA deza daMDakanA jIva Ave e daze daMDanA jIva Ave cAvIze DaDakanA jIva Ave tevAyu vagara mAvIza daMDakanA jIva Ave garbhaja manuSya, tiryaMcamAMthI Ave | devatA nArakI zivAya jyAtaSIne vaimAnIka va-1 garakhAvIza daMDakamAM jAya de zadaDakanA jIva Ave
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ gati agata. 10 saMmuIima manuSya | devatA nArakI zivAya daza devatA nArakI teukAyane daMDakamAM jAya | vAyukAya zivAya ATha daMDaka nA Ave 1 asaMkhyAtA AyuSyavALA jIgaliyAM trijaMca manukhe marIne pitAnA AyuSya pramANe agara tethI ochA AyuSyavALA devatA thAya paNa vadhAre AyuSyavALA devatA thAya nahIM tethI IzAna devaleka sudhI jaI zake. 2 saMmuchima trijaMca marIne bhuvanapatI ke vyaMtaramAM jAya. temanavagaranA chatAM saMjJA vizeSa adhyavasAe karI devatA thAya. 3 arihaMtanI AjJArahita, tatvajJAne zunya te mithyAtvI paMcAgni pramukha ghAtakArI tapamAM Azakta hAya, tapasvI chatAM utkRSTa reSane dharanAra hoya, abhimAnI heya, kaI jIva sAthe vera levAne pratibaMdha kare evA jIva marI asura kumAra thAya (dvIpAyananI peThe). 4 doraDAne phase khAI mare, viSa khAIne, pANImAM DubIne, agnimAM praveza karI, tRSAthI, sudhAthI, virahAdikanA du:khathI, parvatanA zikharathI paDIne eTalA sthAnake maratAM zubha pariNAma hoya te zULa pANInI peThe vyaMtara devatA thAya, azubha raudra pariNAme ApaghAta karanAra nArakamAM jAya, 5 kaMdamULAhArI vanavAsI tApasa karIne bhuvana pati yAvata taSI sudhI jAya.
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina dharmanA tatvono TuMkasAra 6 cAra pAMca bheLA maLI bhIkha mAge tecaraka kapIla mati tridaMDI marIne brahmadevaloka sudhI jAya 7 garbha ja paryApta paMcaeNkihAthI, baLada pramukha samyakatva deza viratI sahIta sabaLa kaMbaLa tthA caMDakezIyA peThe AThamA sahastrAra devaloka sudhI jAya. 8 deza viratI zrAvaka marIne bAramA azruta devaka sudhI jAya. 9 jeharaNAdika sAdhune vezadhArI jatIne lage mithyA daSTi hoya te paNa kriyAnA baLe karI daza vidha sAdhu samAcArInA prabhAve marI aMga mardaka AcAryanI peThe nava raiveyaka sudhI jAya. 10 chadmastha sAdhu zrAvaka saudharma devaleke upaje. cauda purvI sAdhujadhanyathI lAMtaka devaleke jAya. * 11 chevaTA saMghayaNavALA bhuvanapatI, vyaMtara, tapIne vaimAnIkamAM cothA devaloka sudhI jAya. kIlIkA saMghayaNe pAMcamAne chaThThA sudhI jAya. ardhanArAca saMghayaNe sAtamAne AThamA sudhI jAya. nArAca saMghayaNe navamAne dazamA sudhI jAya rUSabhanArAcavALA agIArane bAramA sudhI jAya. vajIrUSabhanArAca prathama saMghayaNavALA badhA devaleke jAya yAvata mekSa paNa pAme.
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ nArakImAM kyAM sudhI jAya ? 12 saMmuchima triryaca paMceMddhi pihelI nArakI sudhI jAya bhujaparI sarpa bIjI nArakI sudhI, khecaramAMsAhArI tIjI nArakI sudhI, siMha pramukha cethI nArakI sudhI, uraparI sarpa te kALA dhaLA, kAbarA pramukha pAMcamI sudhI jAya, strI chaThI sudhI jAya purUSa sthA maccha sAtamI sudhI jAya ? 13 evaThThA saMghayaNavALe bIjI naraka sudhI jAya, kalIkAvALa tIjI sudhI, ardhanArAcavALe jethI sudhI nArAcavALe pAMcamI sudhI. rUSabhanArAcavALe chaThThI sudhIne vajIrUSabhanArAya saMghayaNavALe sAtamI naraka sudhI jAya. 14 sAtamIne nIkaLe jIva garbhaja tiryaMcamAM Avene samakita pAme. chaThThIne nIkaLe garbhaja ti ane manuSyamAM Avene deza viratIpaNuM pAme pAMcamIne nIkaLe garbhaja manuSya thAya ne sarva viratIpaNuM pAme paNa kevaLa jJAna nA pAme. cothIthI nIkaLe jIva manuSya thAya kevaLa jJAna pAme tirthaMkara na thAya trIjIne nIkaLe jIva manuSya thAya tirthaMkara thAya. bIjIne nIkaLe manuSya thAya vAsudeva baLadeva thAya. pahelIne nIkaLe manuSya thaI cakavarti Adi samasta padavI pAme.
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina dharmanAM tatvone TuMkasAra, 15 sAtamImAM utkRSTa AyuSya bhAgavI cave tA matsya thAya ne jadhanya AyuSa bhAgavI cave te garbhaja paryAmA triya ca thAyane samakIta pAme 16 vyALa te sarpAdika, dADhIvALA te siMha pramukha, pakSIgIdha pramukha, jaLacara, mastyAdikae jAtanA hiMsArI jIva narakathI AvyA hAyane narakamAM jAya, pRthvIkAya, apakAya, teukAyane vAyukAyanA jIva asakhyAtA utsarpiNI aviNI kALa sudhI tenI teja gatimAM rahe eTale marI marIne temAMne temAM upaje. 92 18 vanaspatikAya=anaMtI avasara pINI utsarpiNI kALa tene te gatimAM rahe mare ne janme 19 e iMdrI, tema ke, cauridrI pratyeka sakhyAtA sahasra varasakAyasthiti jANavI eTale eka lAkha varasanA aMdara tenI te gatimAM rahe 20 pacedri triyaya tthA manuSya sAta ATha bhava te gatimAM rahe eTale sakhyAtA AyuSye sAta bhava karI AThame bhave yugaLIyA thAya. 21 devatA nArakI maraNa pAmI tenI te gatimAM upaje nahIM.
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ nigodanA jIva. 22 nigoda eTale anaMtA jIvAnuM sAdhAraNa audArika eka zarIra haeNoya te. anatA jIva ekIvAre ekaThA svAsAsvAsa le, ekaThA AhAra kare tene nigADha kahIe te niAda sukSma, bAdara be prakAre che. asaMkhyAtA nigAdanA samudAyane geALA kahe che tevA gALA caudarAjaleAkamAM asakhyAtA che.te nigeAdanA be bheda che. 1sa vyavahArIyA. asa vyavahArIyA. 1 saMvyavahArIyA=anAdi nigeAdamAMthI nIkaLI pRthvI kAya pramukhamAM upaje te savyavahArIyA kahevAya. kadAca pAchA te jIva pharI nigeAdamAM jAya te paNa sabhyavahArIja kahevAya. 2 asa vyavahArIyA=je jIvA anAdi nigodamAMthI nIkaLyA ja nathI. anAdikALathI sukSma, bAdara nigeAdamAM ja rahe che te. jeTalA jIva meAkSamAM jAya teTalA jIve nigAdamAMthI AvI upaje pRthvI kAyAdi upare. nigeAdanA chatra nigeAdamAM eka svAse svAzamAM satara bhava jhAjherA kare . eTale eka svAsA svAzanI (4446) AvalI thAyane (256) AvalImAM eka kSulaka bhava thAya eka aMtara mahuratanA
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina dharmanA tatvono TuMkasAra. svAse svAsa (3773) thAya tethI aMtara mahurata eTale be ghaDImAM 65526 bhava thAya. ekedrIpaNuM zAthI pAme? 23 atyaMta mahodaya viSayAbhilASa mithuna pariNAma hoya athavA atyaMta narava ajJAna rUpa mahAbhaya jeNe sacetana acetana thaI jAya tthA azAtA vedanI udaya AvI hoya te vAre evA pariNAme saMjJAe karI ekedri paNuM pAme. parabhavanuM AyuSya kayAre baMdhAya. 24 devatA nArakIne asaMkhyAtA AyuSyavALA jugalIyA ( trica, manuSya) cha mAsa AyuSya bAkI rahe tyAre parabhavanuM AyuSya bAMdhe. saMkhyAtA AyuSyavALA triryaca manuSya ekeDiyAdi tamAma nirUpakama AyuSavALA pitAnA AyuSyanA thAktA trIje bhAge parabhava AyuSya bAMdhe ane. pakrama AyuSyavALA trIje bhAge, navame bhAge, satAvIzame bhAgene chevaTe aMtara mahurate parabhavanuM AyuSya bAMdhe. nirUpakrama AyuSya nikAcIta. jeTaluM AyuSya bAMdhyuM
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ krama prathAnA sAra. hAya teTaluM bhogavAya. paNa kAraNa male ghaTe nahIM te nIkAcIta AyuSya kahevAya. sApakrama AyuSyasithIla ghaNuM AyuSya mAMdhyuM hAya paNa kAraNa maLe thADA kALa bhogavAyane maraNu nIpaje te sApakrama sithILa AyuSya kahevAya AyuSya sAta prakAre TuTe che te sAta prakAra=snehathI, bhayathI, hathiyArathI, ati AhArathI, vedanAthI, khADAmAM paDavAthI, viSathI, zvAse zvAsa rUMdhavAthI eTale=snehathI athavA bhayathI, hathIyAra tyA doraDArdikathI, atizaya AhArathI, zULAdikanI vedanAthI khADAmAM paDavAthI, sarpa, agnI tyA jaLathI tyA viSathI svAze| svAza rUMdhAvAthI e sAta prakAre sithILa Amukhya TuTe che. 95 karma graMthAnA sAra. jIva ane karmanuM vizeSa varNana samajavA mATe ApaNA jainAcAryae karma graMthamAM vividha racanA karI che te karma graMtha cha che. (1) karma vipAka nAmA (2) karma stavanAmAM (3) khaMdha svAmitvanAmA (4) SaDazitAkAnAmA (5) sataka nAmA (6) sAtikAnAmA. ( karma prakRti tthA karma adhanAM kAraNeA) guThANAM, aMdha utkraya, udaraNA, sattA
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina dharmanA tatvAne TuMkasAra. ti. trIgere vize karma baMdha e rIte cha kama graMthA che tenuM sArarUpa siMcIta varNana alpa buddhithI samajAyuM te sujama lIdhuM che. A jagatamAM je saMsArI jIvA che te jIvA cauda prakAranAche . ane te jIvA pAtapotAnA zubhAzubha adhyavasAya pramANe jUdI jUdI gati pAmI anaMta prakAre sukhadu:khAdi nyunAdhikatA bhAgave che tenuM kAraNa karma che. jIva caitanya che ane karma pudgaLa jaDa che te jIva mithyAtvAdika hetue karI grahaNa kare che te pudgaLIka karmo ATha prakAranA che tenI uttara prakRti ekaseA aThAvana che te karma prakRti bAMdhavAnA cAra hetu che tenA uttara bheda satAvanache e satAvana hetu vizeSe jIva karma grahaNa kareche. jIva mithyAtvAdika hetu vizeSe karI karma AMdhe che te karmonA kartA jIva paNa bahu vidha che ane temanA hetu paNa jUdA jUdA che te pramANe karmanA svabhAva paNa jUdA jUdA che te svabhAvane prakRti kahe che te karma prakRti (158) va azvInI AdakhAra tthA vipAkI cAra maLI seALa prakAranI che. Tha jIva hetu maLe je karma bAMdhe che te karmonA zubhA zubha adhyavasAyanA tivra, tivratane titratama paNA mujaba cothA karmagraMthamAM jIva bheda, guThANA yAga upayAgalezyA alpa hutatva vigerenuM varNana che.
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ karma graMthono sAra. svAda paNa jUdA jUdA hoya che te svAdane rasa je che te ekalaThANI, beThANI, trIThANI, caThANa e e prakAra che. jIve bAMdhelAM karmonI prakRti jema jUdI jUdI che tema te karma prakRtine kALapaNa nyunAdhika aMtara mahuratathI koDA keDI sAgaropamane hoya che tene sthiti kahe che. prAsAda pramukhanA AdhAra rUpa jema sthaMbha che tema karmanA e cAra thaMbha che.. jIve bAMdhelAM karmanA daLa chuTA chuTAM hoya che kAraNa ke samaye samaye karma baMdhAya che te chuTAM dalIyA kAmaNa yege saMcaya thaI eka rUpa thAya che tene pradeza kahe che. jIva je navIna karma grahaNa kare che tene baMdha kahe che. te karelAM karmanI sthiti pAke nahIM tyAM sudhI jIva sAthe lAgelAM rahe che tene sattA kahe che. sattAmAM rahelAM karmo sthiti pAke bhegavavAmAM Ave che tene udaya kahe che. udaya kALa AvyA pahelAM udayAvaLI uparAMta karmanAM daLIyAM rasa satAmAM rahyo hoya tene karaNa yoge karI AkaSI udayamAM lAvI kheMcIne karmane vede che tene udiraNa kahe che. saMsArI jI cauda prakAranA che tema satapada prarUpaNA dvAranI mArgaNA paNa cauda che temaja jIvanI uMca nicatA samajavA mATe jIvanA guNa sthAnake paNa cauda che.
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ 98 zrI jaina dharmanA tatvone TuMkasAra jIve hetu maLe je karma bAMdhyAM che te karmo choDavA paNa samartha che te karmo choDavA mATe graMthI bheda karI samyakatva pAmI traNa prakAranA karaNanI upasama zreNa, kSaka, zreNa karI ghaNA kALanAM bAMdhelAM nivaDe karmonI beDI toDI karma rUpI kedakhAnAmAMthI jIva mukta thAya che ne kevaLa jJAna, kevaLa darzanAdi AtmAnA svabhAvika guNo pragaTe che jethI AtmA potAnA svarUpe nirAkAra ti svarUpa banI lekAMte siddha silA upara jaI sthita thAya che ne tyAM anaMta kALa AvyA bAdhapaNe rahe che tene mekSa kahe che. e rIte jIva, karma, baMdhane mekSanuM varNana karmagraMthAdhAre sArarUpe karavAthI mArA AtmAne samajavA saheluM paDaze jANI mati anusAra tatva dahana karyuM che. jIvanA prakAra. saMsArI jI cauda prakAranA che te prakAra- 2 ekaeNvinA be prakAra 1 suma ekeDhi 2 bAdara ekedri (zarIrakI ekaja hoya) 3 be IMdra (zarIra thI meM) 4 traNedrI ( zarIra, meM thA nAka traNa iMdI ) 5 cauridri (zarIra, meTu, nAka tthA AMkha e cAra iMddhi hoya) 6-7 paMceMdrInA be prakAra 1 saMjJIpaMcedri 2 asaMrapaMcaeNki.
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- vanA prakAra. 1 saMjJI paMcedrine daza prANa purA hoya temAM trija ca manuSya, devatAne nArakInA samAsa thAya che te gaja kahevAya. 2 asaMjJIpacaMdra te samuoima manavagara nava prANa hAya te manuSya tthA triyaMca hAya tenI vyAkhyA nava tatvamAM AvI che. e sAta prakAra jIvanA che tenA paryAptAne aparyAptA evA be bheda che tethI sAta prakAranA be bhedde cauda prakAra thayA. tenuM vizeSa varNana AgaLa AvI gayuM che. sukSma ake drI=AMkhe dekhAya nahIM te. mAdara eke drI= AMkhe dekhI zakAya tevA. paryAptA=AhAra pramukhanA pugaLa grahaNa pariNAma na hetu je AtmAnI zakti vizeSa tene paryAptI kahe che te cha prakAranI che. 1 AhAra paryAptI, 2 zarIra paryAmI. 3 iMdriya paryAptI. ( e traNa paryAptI purI karyA vinA kAi maraNa pAme nahIM. 4 zvAsA zvAsa paryAptI, 5 bhASA paryAtI, 6 mana paryAptI je jIvane jeTalI paryAptI karavAnI che te jIva upajavAne pahele samaye teTalI paryAptI samakALe karavA mAMDe. anukrame pahelI AhAra paryAptI prathama samaye ja kare pachI bIjI zarIra paryAptI yAdi asaMkhyAta samaya pramANu aMtara mahurate kare. te ekedrine cAra, vigale nei pAMca, asaMjJI paMcenei pAMca ( asaMjJI trijaMcane pAMca
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina dharmanA tatvAne TuMkasAra. kALa hAya, paNa manuSya asaMjJIne bhASA sabhave nahI jethI traNa ke cAra ja hAya ) saMjJI paMcekiMga ja manuSya, trija ca nArakIne devatAne cha e paryAptI hAya. karavA cAgya paryAptI pUrNa karyA vagara aparyAptA paNe maraNa pAme tene labdhI aparyAptA kahe che te prathamanI traNa paryAptI purI karI paraNavAyune aMdha karI, aMtara mahurata akhAdhA jIvIne maraNa pAme te labdhI aparyAptA kahevAya ane je jIve jeTalI paryAptI karavAnI %0 te jyAM sudhI pUrI thai nathI tyAM sudhI te karaNu aparyAptA kahevAya kAraNa ke mAkI rahelI paryAptI pUrNa karavAnI che mATe karaNa aparyAptA ne traNa paryAptI pUrI karI adhurI paryAptIe maraNa pAme te labdhI aparyAptA kahevAya. 100 ATha prakAranAM karma tenI ekasAaDAvana prakRti. karmanI mULa prakRti sAmAnya rUpe ATha che tenAM nAma. jJAnAvaraNAdi ATha. 1 jJAnA varaNI karma=jeNe karI vastu jANavAmAM Ave te jJAnajANavuM sAmAnya vizeSAtmaka vastune viSe vizeSa grahaNAtmaka bAdha te jJAna tenuM AcchAdana thayuM te.
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ ATha prakAranAM kama tenI ekasAaThThAvana prakRti. 601 AvaraNa=AcchAdana, jema varasAdanA vAdaLAMthI sUrya DhaMkAi jAya che jema AMkha upara lugaDAneA pATA bAMdhavAthI draSTo rokAya che tema karma vaNAnA pugaLamAM jJAna darzana AvaravAnA svabhAva che. te AvaraNa jema jema jADuM hAya ghaTa hoya tema tema AMkhanuM teja jema Achu AchuM thAya tevI rIte jema jema jJAnAvaraNanI saghanatA hAya tema tema Atma prakAza DhaMkAya tenu nAma AvaraNa draSTAMta. khullA dIvAnuM teja spaSTa prakAze che paNa tenA upara lugaDAnA paDadA nAMkhIe tA thaiADA jhAMkhA jaNAya paNa jADA ghaTa kapaDAnA paDadA nAMkhavAthI vizeSa jhAMkhA jaNAya ane tapeluM DhAMkIe tA prakAza mudala jaNAya nahIMne ajJAnamaya aMdhakAra thai jAya temaja jJAnanuM AvaraNa samajavuM te tapelAne jhINAM chidra pADIe teA kAMI prakAza dekhAya tema AvaraNamAM pudgaLe vikhuTA paDe tema tema jJAna prakAza thAya. jJAna tthA dana jIvanuM svatatva bhUta che kemake te AtmAnA bhAva prANa che. mATe e vinA jIvatva kahevAya nahIM. jIvanA cetanA lakSaNu guNu jJAna darzana vinA saMbhave nahIM temAM paNa jJAna pradhAnya che. badhAM karmathI jIva mukta thAya che te vakhata jIva jJAnApayeAga yukta hAya che ane darzane payeAgatA dvItiya samayamAM thAya che te mATe jJAna pradhAna che temaja jene jJAnA varaNI karma che tene sarva karma che mATe
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 zrI jaina dharmanA tatvono TuMkasAra, jJAna varaNa karma prathama kahyuM te pAMca prakAranuM. 1 matijJAnAvaraNI=Iddhi tyA manavaDe karI nizrIta vastu jeNe karI jaNAya, manAya tene matijJAna kahIe. jANavuM athavA manana karavuM te. tenA be prakAra che tenuM AvaraNa te. 1 kRtanizrata=zrutanA abhyAsathI utpanna thAya tene zrata nizrata kahe che. 2 atanizrita=abhyAsa vinA kSapasame utpanna thAya te. zratanizritanA AThAvIza bheda che teja matijJAnanA aThAvIza bheda. 1 avagraha=grahaNa karavuM te. tenA be bheda che. 1 vyaMjanAvagraha=AMkha vinA cAra Idri vaDe (zabda, gaMdha, rasane sparza) pita pitAnA viSayenA pugaLanA je meLApa te vyaMjanA vagraha te cAra prakAranA che. 2 arthAvagraha=avyaktajJAna zabda rUpa, rasa, gaMdhane pharasa e pAMca iMdrinA viSayonuM tyA manavaDe anirdhArita sAmAnyarUpa arthanuM je grahaNa karavuM tenuM nAma athavagraha tenA bheda pAMca iMdrIne chaThA mana sAthe cha bheda che. 2 IhA=pAMca iMdrine chaThA ane grahaNa karelI vastunuM nirAkaraNa karavA vicAra kare ke e zuM che? kevuM che? tenuM
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ ATha prakAranAM karma tenI ekasoTTAvana prakRti. 103 nAma IhA tenA paNa cha bheda che. ka apAya IdriyAdie grahaNa karelI vastune nirNaya karavA vicAra cAlato hato (ihA) te vastu amuka che ema nirAkaraNa karavuM te apAya tenA cha bheda che. - 4 dhAraNA=nirAkaraNa karelI vastu dhArI rAkhavI. kALAMtare paNa jotAM sAMbhare tenuM nAma dhAraNu. jAti smaraNa jJAnane AcArAMgajImAM dhAraNAne bheda kahyo che jAtismaraNa jJAna utkRSTa atita kALanA saMjJI paMcaMdrinA saMkhyAtA bhava dekhe erIte arthAvagraha, IhA, apAyane dhAraNuM pAMca iMdrine chaThA manathI thAya che tethI darekanA cha bheda gaNatAM 64=44 bheda tthA vyaMjananA vagraha AMkha vagara cAra iMdithI thAya mATe tenA cAra bheda maLI 24+4=28 bheda zruta nizrIta mati jJAnanA thayA temAM azruta nizratanA cAra bheda te cAra prakAranI buddha kaDI che. 1 utpAtikI buddhi-se je potAnI meLe upaje te. 2 vinayIkI buddhi-je vinaya karavAthI upaje te. 3 pariNAmIkI buddhi=arthanuM avalokana karatAM upaje te. 4 karma pramANe upaje te karmanI buddhi. e azruta nizritanA cAra umeratAM batrIsa thayA vaLI te ekeke bhedanA baha, abahuAdi bAra bheda che. jema ke
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 zrI jaina dharmanA tatvano TuMkasAra. evuM che ke graha thaye sAranA kAnamAM koI ghaNuM sAMbhaLe, ghaNuM dekhe, koI thoDuM sAMbhaLe kaI ghaNuM sAMbhaLe ke mana vaDe ghaNA viSaya jANe kaI thoDA jANe tevA bAra bheda che te aThAvIza prakArane bAra gaNuM karI buddhinA cAra bheda umeratA (284124=340 bheda thayA. mati jJAnane daSTAMtathI batAve che=keIka purUSe avyakta zabda sAMbhaLyo te bhASAnAM pugaLe sAMbhaLanAranA kAnamAM pesIne pharasyA te vyaMjanA vagraha thaye te pachI kaIke mane sAda karyo evuM je avyakta jJAna te arthAvagraha pachI e sAda kono che evI je vicAraNuM te IhAe zabda svara amukano che evo nizcaya kare te apAya. nizcaya karelA svarane ghaNA kALa sudhI dhArI rAkhe te dhAraNA. e rIte nAka, kAna, seMdri (jIbha) spaze di (cAmaDI zarIra ) e cArane pitAnA viSayanA pudagaLanI pharasanA thAya che te pharasanA e ja vyaMjananAgraha. ane AMkha tthA mananA viSayenA pudagaLo te ikine pharasatA nathI jemake kaI purUSe kaI rU5 dIThuM. te dekhavAmAM AMkhanA prakAsanAM pugaLe tenA upara jaI paDe che paNa dekhelA viSayanA pudagaLe AMkhamAM AvI athaDAtAM nathI temaja rAtanA svapramAM manathI ciMtavelA viSayanA pugaLe kAMI manane pharasatAM nathI jethI tene vyaMjanAvagraha na hAya mATe arthAvagraha cha prakAranA kahyA. temaja IhA ane apAya dhAraNAmAM te AMkhane manane khapa paDe ja che mATe
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ ATha prakAranAM karma tenI eka aThThAvana prakRti. 105 tenA paNa cha prakAra jANavA. 2 zratajJAnAvaraNuM=saMbhaLAya tene suta kahe che, sAMbhaLavuM, kahevuM, bhaNavuM bhaNAvavuM e sutajJAna che sutajJAna mati purvaka che eTale mati jJAna udaya pAme to pachI sutajJAna hoya mati sutanuM kAraNa che jyAM sutajJAna hoya tyAM mati jJAna hoyaja matijJAna maMDyuM che jyAre suta jJAna bolatuM che mati jJAna anakSara che suta jJAnazAkSara che matijJAna pitAne samajAve che tyAre sutajJAna pArakAne dIdhuM jAya che. suta, jJAnanA upagavALo prANa davya, kSetra, kALane bhAva ne sarvathI jANe saMpurNa sutajJAnIne sutakevaLI kahyA che te sutajJAnanA cauda ane vIza be prakAre bheda batAvyA che. 1 akSara suta=akSarathI jJAna thavuM te tene traNa bheda saMjJAkSara, vyaMjanAkSara, labdhAkSara 2 anakSara suta=samasyAe karI gamanAgamanAdi mananA abhiprAyanuM jANavuM te 3 saMjJI suta=mana ane Idi vaDe utpanna thaeluM je jJAna te saMjJI suta kahevAya te saMjJA traNa prakAranI che 1 dIrghakAlIkI=atita anAgata kALanuM je ciMtavana te jema kema karavuM kema thaze ItyAdika citavaNu te devatA, nArakI tthA garbhaja triyaMcane hoya 2 hetuvAdyapadezikI tAtkALika ISTa, aniSTa vastune
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina dharmanA tatvAne TuMkasAra jANIne nivRtti, pravRti karavI te vigalene hoya che tyA asannIne paNa e saMjJA hAya che 106 3 dRSTivADhApadezikI=samyakaSTipaNuM te sa MjJIpa Mcenei hAya che 4 asanIsuta=mana vinA mAtra iMdriyAe karI utpanna thAya te 5 samyaka zruta=pakSapAta vinAnI buddhi e samyaka draSTithI koI viSayanuM yathArtha jANavuM te. 6 mithyAsuta=pakSapAta buddhithI yathArtha na jANavuM, te asamyakatva zruta. cha Adi zruta eka jIvane jyAre samyakatvanI prAptI thAya 8 anAdi zruta che tyAre tajJAna pAmavAnI Adine jyAre 9 sapa vasata zruta samyakatva maTI jAya ke kevaLa jJAnanI prAptI 10 aparyavasita zruta thAya tyAre te sutaneA atathayA tethI sAdi sapa vasita e be prakAra thayA. tthA suta jJAna anAdi anaMta kALa paNe pravAha rUpa che tethI anAdi apa vasita e be bheda maLI cAra bheda 11 gamika suta=jyAM sutranA sarakhA pATha dIThAmAM Ave te jANavuM te. 12 agamika suta=jyAM aNu sarakhA akSarAnA pATha dIThAmAM Ave te jANavuM te 13 aMgapraviSTa sutate dvAdazAMgI. rUpa suta te dvAdazAMgInuM jANavu
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ A prakAranAM kama tenI ekasAaThThAvana prakRti. mAtha je 14 aMgamAhya suta=agIAra aMgathI upAMga pramukhanuM jANavuM e cauda bheda thayA have vIza bheda batAve che. 107 1 paryAyasuta, 2 paryAya samAsasuta, 3 akSarasuta, 4 akSara samAsasuta. 5 padmasuta 6 padasamAsasuta 7 saghAta suta 8 sadhAta samAsasuta 9 pratipatIsuta 10 pratipatI samAsasuta 11 anuyAgasuta 12 anuyoga samAsasuta 13 prAta prAkRtamruta 14 prAbhuta prAbhRta samAsaputa 15 prAbhUta suta 16 prAbhUta samAsa suta 17 vastuzruta 18 vastu samAsa suta 19 purva suta 20 pUrva samAsacuta e rIte vIzabheda suta jJAnanA thAya che. sutajJAna dravya kSetra kALane bhAva e cAre prakAre che uttarAttara kSayA pasama mujaba suta jJAna thAya che tenuM je AvaraNa te suta jJAnAvaraNI karmAM kahIe. 3 avidha jJAnA varaNI=iMdriyAkrikanI apekSA vinA AtmAne zAkSAta avadhAna eTale artha grahaNa thAya che te adhi=maryAdA rUpI dravyane viSeja jANavAnI pravRtti che jenI evI maryAdA sahita je jJAna te avadhijJAna e prakAranuM che. ( cAre gatinA jIvane avadhijJAna thAya ) 1 bhava pratyayI=devatAne nArakIne hAya che. 2 guNa pratyayI te manuSya tthA trija cane hAya che
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 zrI jaina dharmanA tatvone TuMkasAra. tenA cha prakAra che 1 anugAmI=jyAM uparyuM tyAMthI kyAM jAya tyAM lecananI peThe sAthe Ave che. 2 vardhamAna=niraMtara vRddhi pAmatuM jAya te 3 pratipAtI=AvIne pAchuM jAya te utkRSTa paNe samagra leka dekhIne paNa paDe te eka kALamAM ja paDe niSphaLa thAya te. 4 anAnu gAmI=je ThekANe avadhi jJAna utpana thayuM te sthAnake jene udaya paNa anya sthaLe jAya tyAre na hoya eTale jyAM jAya tyAM sAthe na Ave te. pa hIyamAna=pUrve zubha pariNAmane vaze ghaNuM upaje ane pachI tathA vidha sAmagrInA abhAve paDatA pariNAme hAnI pAme. thoDe thoDe ghaTI jAya te hIyamAna. pratipAtI ekadamajatu rahene A thaDe thoDe ghaTI jAya e phera che. 6 aprati pAtI=je utpanna thayA pachI kSINatA na pAme te leka samagra dekhIne alokanA eka pradezane dekhe te apratipAtI paramAvadhijJAna kevaLa jJAnathI paheluM aMtara mahurate ati vizuddhimAM Ave te. e avadhijJAnanA dravya bhAvanA tAratamyapaNAthI anaMtA bheda che ane kSetra kALanA tAratamyapaNAthI asaMkhya bheda che. avadhi jJAna jadhanyathI anaMtA rUpI dravyane dekhene
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ ATha prakAranAM karma tenI ekasoTTAvIza prakRti. 19 utkRSTapaNe sarva rUpI dravyane dekhe tenuM je AvaraNa te avadhi jJAnAvaraNa matijJAna. sutajJAna, avadhijJAna, samItIne hAya ane mithyA draSTine hoya te mati ajJAna, suta ajJAna ane vibhaMga jJAna kahevAya. 4 manaparyavajJAna=manacitanAnugata pariNAma. AtmAe karI vastu ciMtavanane viSe vAparyA je mana tenuM jANapaNuM eTale ahIdvIpamAM rahelA saMjJI paMceMdri jIvanA mane gata bhAvanuM jANavuM tene manaparyavajJAna kahe che. tenA be bheda che (manuSya saMyatane ja thAya) 1 rajumati=sAmAnya paNe jANavuM eTale pArakAnA mananA sAmAnya vicAre jANe te prati pAtIne ochuM zuddha che. 2 vipula mati=vistirNa paNe ghaNuM paryAya eTale bhAgane jANe jemake koI mANase manamAM ghaDe ciMtA hoya te lAvavAnuM ke mukavAne ciMtavyuM che eTaluM ja rUjumati jANe ane vipula mati te. ghaDe eka citave che te dravye tAMbAna, raMga rAte maNa pAchuM mAya te. amuka gAmamAM amuka kArIgare banAvela vagere vizeSa prakAre pArakA mananI vAta jANe apratipAtI ( AveluM jAya nahIM) vizeSa zuddha che. rUjumativALe manuSya tirNa aDhIdvipa lage ane
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina dharmanA tatvAne TuMkasAra. prabhAnA ucu jyAtiSanA uparanA taLA lage nIce ratna kSullaka pratara lage ema aDhArase yeAjanamAM rahyA je sanIpaMcadri jIva tenA manane sAmAnya paNe jANe. ane vipula mati tethI ahI AMguLa adhika vizeSa paNe jANe. vipula mati jJAna kevaLa jJAna upajavAnu hAya tene ja thAya che e be bheda mana paryava jJAna sarva viratI vALAne Ave tenuM AvaraNa te mana paryava jJAnA varaNI. 110 5 kevaLa jJAna kevaLa eTale ekaja matiAdikanI apekSA vinAnuM sarva leAka vyApI dravyathI rUpI arUpI sarva . dravya jANe, kSetrathI leAkA leAka anA kSetra jANe sakaLa jJAnAvaraNu sarvaghAtI karmonA kSaya thaye pragaTa thayA je zuddhAtma guNu, Atmatva prakAza rUpa te kevaLa jJAna tene bIjo bheda nathI tenuM AvaraNa te kevaLa jJAnAM varaNI ka jIva rUpa sUrya kevaLa jJAnA varaNu rUpa vAdaLe karI sarva DhaMkAya tA paNa akSaranA anatamA bhAga paNa sarva jIvane ughADA rahe che jema nigeADhIyA jIvane AhAra saMjJAdi cetanA rUpa hoya. kadApI te paNa DhaMkAya te caitanya paNAnA abhAva aTale ajIva hoya mATe jIvane DhaMkAya nahIM. avadhijJAna tthA mana paryavajJAnanA keTalAka rasa spaka sadhAtI che. zeSa dezaghAtI che jethI sAmAnyapaNe dezaghAtI kahyA che ane kevaLa jJAna savaghAtI che.
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ darzanAvaraNI. te daSTI 2. darzanAvaraNI karma=dekhavuM te dekhAya aTale darzana sAmAnya vizeSAtmaka vastune viSe sAmAnya grahaNAtmaka je khAdha tene darzana kahIe tenA nava bheda che. A karmanA svabhAva peAlIA jevA che. cakSu pramukha darzanA varaNI karma rUpa daravAna dUra thayA vinA jIva rUpa rAjA te lAka svarUpa dekhe nahIM. * 1 cakSudarzanAvaraNa=AMkhe karI sAmAnya paNe dekhavu tenuM AvaraNa eTale AMkhe dekhAya kharU paNa kharU svarUpa na dekhAya tenuM nAma AvaraNa cAredrI paMcadrIne cakSu hAya teA paNa viSNuse, timirAdike tejahIna hAya te cakSu dazanA varaNanA udaya. 2 acakSuda nAvaraNuAMkhA vinA bAkInI cAra iMdrine pAMcamu mana eNe karI zabdAdi arthanA sAmAnyAva edha thAya te tthA parabhavathI AvatAM rastAmAM chadmasthane prathama sAmAnyA payAgI darzona hAya ane pachI vizeSApayogI jJAna hAya. keLavIne prathama samaye kevaLa jJAna thAya ne bIje samaye kevaLa darzana hoya. dravyetrivinA paNa sAmAnyAva edha hoya te acakSudana tenuM AvaraNa te 3 avadhidarzana=dravya, kSetra, kALane bhAva, e cAra
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina dharmanAM tatvone TuMkasAra. maryAdAmAM rahyAM je rUpI dravya tenA sAmAnyAMzanA abAdha te avadhIdarzana tenuM AvaraNa. 4 kevaLa da na=sa dravyanA sAmAnyAMzanA avabeAdha te kevaLa darzana tenuM AvaraNa e cAra darzana kahyAM have pAMca prakAranI niMdrAnuM svarUpa kahe che. 112 niMdrAe karIne iM iyanA viSayA rUMdhAya tethI samasta darzananeA ghAta thAya jethI nidrAne sarvaghAtInI prakRtigaNI che tyA darzAnA varaNI karmamAM gaNI che tenA pAMca bheda che. pa nidrA=sAda mAtra karI sukhe jAgavuM te. 6 nidrAniMdrA=ghaNA ghaNA AkarA zabje karI ghughaLAvIne mahAmahenate jagAvI e te du:khe karI jAgavu tenuM nAma nidrAnidrA. 7 pracalA=beThA thakA tyA ubhA ubhA nidrA Ave te pracalA. 8 macalApracalA=hAlatAM cAlatAM hAthInI pere niMdrA Ave te sutAM beThAM ke ubhA thayAM niMdrA Ave temAM te navAi zI ? evI ghaNI niMdrA Ave te pracalA pracalA gheADAnA jevI ni| ke jevAre dANA khAtAM kAMkarA Ave tyAre ke raNamAM jAge tevI. hu thIdvidivase citavyA arthanI karanArI. tevI nidrA Avethake te pahelAM jAgatAM je kAryaM ciMtavyuM hoya
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ vedanI tathA meAhanI ka. niMdrA che te niMdrAmAM a aDadhubaLa varUSabhanArAca saMghayaNavALAne e uMghamAM nAma thINuddhi niMdrA che. te kArya nidrAmAM kare te niMdrA kuMbhakaraNanA jevI azubha cakravatI jevAsudeva tenAkhaLathI saMghayaNavALAne hAya ne chevaThThA amaNuM tramaNuM mULa hAya tenuM e rIte darzAnA varanA nava prakAra thayA. 113 veMdanI tathA meAhanI karma. 3 vedanI karma tenA be prakAra che. zAtAne azAtA madhathI kharaDelI taravAranI dhAra cATatAM madhanI mIThAzathI sukha pAme te zAtA, ane taravAranI dhArathI jIbha kapAya te azAtA pAMca iMdrInA anukuLa viSayeA pAmI sukha bhAgave te zAtA, ane tenI aprAkSIthI virahu du:kha bhAgave te azAtA, devatA tthA manuSyone prAye zAtA hAya kAraNa e e gati puNya prakRtinI che. keAI vakhata skrIyAdinA viyeAgathI azAtA hAya mATe prAye kahyu ne triSTacanArakI e e gati pApa prakRtinI che tyAM azAtAvedanI nA ghaNA udaya hAya. ( keAi hastI ratna pramukha mahatva pAme tyAM jIna kalyANaka samaye nArakInA jIvAne Adara
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 zrI jaina dharmanA tatvone TuMkasAra. kAMIka du:khanI maMdatAe zAtA vede bAkI azAtA ja hoya e trIjuM vedanI karma kahyuM. " mehanI karma=e karmano svabhAva madirA je . jema madhya pAna karyA pachI jIva vikala thAya che tema mehanInA udaye jIva pitAnuM hita na samaje kadApi samaje to paNa mehavaze karI zake nahIM te mehanI karma be prakAranuM che te be prakAranA aThAvIza prakAra che. 1 darzana mehanI karma=jema tAvanA jorathI pacyA vastu rUce nahIM tema mithyAtvanA udayathI AtmahitakArI zuddhadeva, zuddhagurU, zuddhadharma rUce nahIM kudeva, kugurU, kudharma durgatinA devAvALA te rUce te darzana mehanI karma kahIe tenA traNa bheda che. 1 samyakatva mehanI=samyakatva sahita maMhanI hoya te zuddha puMja te samyakatva te zodhyA daLane jema casmA kaSTI tejane Avare che chatAM paNa sukSma arthe draSTi TherAve tema jIvane mehanIne udaya hoya chatAM paNa tatva rUcI upajAve jIvane vikaLa kare tevAM mithyAtvanAM daLiyAM upasama samyakatve zodhI tene ceThANa viThANu beThANuM rasaTALI mAtra eka ThANIyArasa sahita dala rAkhe jethI jIvatatvanI parIkSA vize muMjhAya nahIM sukSma padArthane viSe deza zaMkAye samyakatve mela upajAve te zuddha daLanuM nAma
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ vedanI tathA mohanI karma. 115 samyakatva mehanI karma che. 2 mizra mehanI karma=ardha zuddha puMja mithyAtvanAM daLiyAMne beThANu rasa mAtra rasa rahyo che tethI kaIka kArya kare, kAMIka nA kare tatvI na hoya tema atatvarUcI paNa na hoya evI mizra rUcI upajAve te mizra mehanIvALAne vitarAga dharma jevo jIvane hitakArI bIje kaI dharma nathI e atyaMtara rAga na hoya tthA ema e dharma khoTo che tema niMdA rU5 atyaMtara arUcI cheSa paNa na hoya te mizra paNuM atara mahurata pramANa ja hoya konI peThe ke jema eka mANasa phaLA hArathI udara pioSaNa kare che teNe anAja koIvAra paNa dIThuM nathI tethI tene svAda jANyA vinA te upara rAga paNa nathI tema cheSa paNa nathI e rIte mizra bhAva te mizra mehanI siddhAMtika mate mithyAtvathI mitre Ave paNa samyakatvathI mithe nA Ave. 3 mithyAtva mehanI=aNu zodhyuM puMja jene rasa ciThANa, viThANIye beThANa rasa jevo bAMdhyo hato te ja sarva ghAtI rasa tatvasahaNane viparyAsa karanAra, unmAdajanya karma daLa mINakedarAnI peThe ke dhaMturAnA rasanI peThe draSTine pherave jethI ujavaLa jinamata tene malIna dekhene kumArgane ujavaLa dekhe tenuM nAma mithyAtva mehanI tenA udayathI jIvane rAga dveSa mahAdika daSavaMtane viSe deva
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 zrI jaina dharmanA tatvAne TuMkasAra. rUcI thAya AraMbha parigrahIne zurU karI mAne, svamati kalpIta dharmane mAne eTaluM ja nahIM paNa tatvArthe jineAkta mArga upara dveSa dhare evI viparIta zraddhA te mithyAtva mAhanI. e rIte traNa prakAre darzana mAhanI karma che. have cAritra meAhanInA 25 prakAra kahe che. 2 cAritra mAhanI karma=sALa kaSAyane navanA kaSAya e rIte pacIza prakAra che. 1 kaSAya kRSa=saMsAra ne Aya lAbha saMsAranA jenA udayathI lAbha thAya tenuM nAma kaSAya che te krodha, mAna, mAyAne leAbha te pratyeka cAra cAra prakAranA che. 1 anaMtAnu khaMdhI kaSAya cAra=anaMta sa MsAra tenA anubaMdhI eTale vRddhi karanArA kaSAya te anaMtAnu baMdhI kyAya. kadAgraha yuktie buddhi zunya paNe ekAMta vAdInI kAI paNa upAye rUcI TaLe nahIM, jinamata upara arUcI rUpa dveza heAya te jAva jIva sudhI rahe evA dusAdhyuM, samakItanA prAye ghAta kare, naraka prAyeAgya karma baMdhAya te anaMtAnu maMdhI cAra tthA darzana mAhanI traNa maLI sAta prakRti kAi ThekANe dana mAnImAM gaNI che. kama khapAvatI vakhate prathama e sAta prakRti khape che tyAre samakIta pAme che. bAkInI prakRti (ra1) cAritra mAhanImAM gaNI che. 2 apratyAkhAnI kaSAya cAra=apaccakhANI phasAya
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ vedanI tathA meAhanI ka. 117 te kaSAya vALA kAi paNa vrata pacca khANa kare nahIM aviratIpaNuM hoya te apratyAkhAnI kyAya eka varasa sudhI rahe. aNuvratanA ghAta kare, trijaca prAceAgyakarma baMdhAya du:sAdhyuM, 3 pratyAkhAnI kaSAya cAra=paccakhANIkaSAya, AtmAne pravRti mArgathI rokavA te pratyAkhAnI kaSAya cAra mAsa sudhI rahe temAM deza viratI paNuM hoya paNu sa viratI paNuM na hoya, manuSya prAyeAgya karma baMdhAya du:sAdhya 4 sajvalana kaSAya cAra=paMdara divasa sudhI rahe te susAdhya che thADA pirasahe karIne yutine dvIpe pachI tarata visarALa thAya tethI devatA prAyeAgya karma baMdhAya saMjavalana kaSAyamAM sarva viratIpaNuM pAme pazu athAkhyAta cAritranA Ave kemake upazAMta mehanuM ThekANuM AvyuM te paNa saMjayalanane udaye jAya tthA sarAga saMyamane viSe paNa dezabhaga aticAra upajAve jethI sarva viratIne viSe aticAra upaje ane prathama khAra kaSAyane udaye anAcAra rUpa mULa bhaMga thAya mATe te du:sAdhya kahyA che. 2 nAkaSAya=jethI kaSAya upaje te nAkaSAya nava prakAranA che tenAM nAma. 1 hAsya=hAMsI, mazkarI bhAMDa ceSTAdika dekhave karI sakAraNa ke ni:kAraNu saheje hAMsI Ave te hasavuM Ave te.
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 zrI jaina dharmanA tatvono TuMkasAra 2 rati=sukha jenA udayathI sakAraNa ke ni:kAraNa iMdriya anukuLa viSaya pAme te rati kaSAya. 3 arati=du:kha jenA udayathI sakAraNa ke ni:kAraNa iMdriya pratikuLa viSaye maLavAthI je citoga thAya te arati, 4 bhaya=bIka Ihaloka paralekAdi bhaya te bhaya sAta prakAranA che, manuSyane bhaya, trAprasaryAdi tthA bhUta pretAdinI bIka, cerAdi bhaya, vIjaLI baMdukanA zabdane bhaya, AjIvikAne bhaya, maravAno bhaya, apayazane bhaya e sAta prakAranA bhaya tthA bIjA paNa sakAraNa ni:kAraNa bhaya upaje te bhaya mehanI. pa zeka=IcchA viyegAdi kAraNa maLe yA kAraNa vinA je rUdanAdi hoya te. 6 durgacchA durgadha kurUpa padArtha dekhI sakAraNa niSkAraNa suga upaje tethI nAka maca keDe, zuM ke ItyAdi cinha kare te dugachA jugupsA. e che ne kaSAya kahyA have traNa veda kahe che. 7 purUSada strInuM darzana, AlIMgana, mithunAdikanI IcchA thAya te puruSavedanA udaye tRNakhalAnA agninI peThe abhilASA thAya jema tRNakhalAnA agninI javALA ekavAra uThe pachI tarata samAI jAya tema purUSa strI sevana
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ AyuSya ka. mATe utAvaLA thAya paNa sevana pachI tarata zAMnta thAya te 8 strI veda=purUSa darzana, spana, AliMganAdinI abhilASA upaje te strI veda chANAnA gArAnA ke khakarInI lIMDInA agnI jevA che jema jema te agnine khArIye tema tema maLatA jAya agni pradIpta thAya tema jema jema purUSanA kara sparzedika hAya tema tema strIne viSayAgni vadhatA jAya te strI veda bIje ThekANe purUSa karatAM strIne ATha ghaNA kAma kahyo che, 119 9 napuzaka veda=strI tyA purUSa tenI jene abhilASA upaje te napuzaka vedya te jema nagara maLatAM ukaraDArdi lAgyA te ghaNA divasa sudhI baLe tema napuzaka veDheDhaye thayA je viSaya te kai rIte nivRtta nahIM te napuzakaveda. e rIte darzana mAhunI traNa, cAritra meAhanI pacIza (kaSAya seALane navanAkaSAya.) e aThAvIza prakRti mehanI kanI thai. AyuSya karyuM. 5 AyuSya karma te cAra AyuSya, manuSyanuM AyuSya, triya AyuSya e cAra e karma heDanA prakAranu che 1 devatAnu canu AyuSya ne nArakInuM jevuM che jema heDa eTale
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1ra0 zrI jaina dharmanA tatvono TuMkasAra. kedamAM paDele manuSya rAjAnA hakama vagara bahAra nIkaLI zake nahIM temaja AyuSya karmanA udayathI bAMdheluM AyuSya purU bhagavyA vinA te gatimAMthI chuTAya nahIM te AyuSya karma kahevAya. sArI rIte zobhe te sura bhakatone Ikitane sArI rIte Ape te surajadeva vastu tatvane samasta prakAre ekatra kare jANe te nara=manuSya vAMkA cAle te trimaMca ghaNuM pApa karanAra nakavAzamAM utpanna thaelA te nArakI jANavA. nAma karma. 6 nAma karma=e karmane svabhAva cItArA jevo che jema citAre vicitra raMge karI vividha prakAranA rUpa A lekhe che tema nAma karma paNa devatA, manuSya, trijaMcAdi aneka rU5 nAnA prakAranA saMsthAna, varNa ghaDe che te nAma karmane sAmAnya beMtALIza bheda che vizeSa prakAre trANuM sthA ekaso traNa bheda thAya che tyA baMdhAdi apekSAe 60 bheda che tenA prakAra 14 pIMDa prakRti cauda prakAranI che tenA bheda pAMsaTha che tthA paMcotera thAya che. 1 gati nAma=devatAdinI gati te cAra prakAranI ra jAtinAma=eNkedrIyAdika te pAMca prakAranI.) 1 zira 1 hRdaya 1 paTa 3 zarIranAma=zarIra aMganuM pAmavuM te pAMca $2 bhujA 2 sAthaLa 1 prakAranuM che. U vAMso 8 aMga
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAma karma. 121 4 upAMga=hAtha pagAdi aMga te upAMga kahevAya tenA traNa prakAra AMgaLI pramukhane upAMga, ne nakharemAdika te age pAMga kahevAya. 5 baMdhananAmaHbAMdhavAnuM pudagaLanuM mahA mAhe jeDavAne hetu te pAMca tthA paMdara bhede audArikAdika zarIranA pudagaLa purve bAMdhelAne navAM baMdhAtAM lAkhanI pere bAMdhe che 6 saMghAta nAma jeNe karI ApaNuM zarIra egya karma pudagaLa skaMdhane ekaThAM karAya te pAMca bheda. 7 saMghayaNa nAma=jema khIlAdike kamADAdinAM sAMdhA draDha karIe tema zarIrane viSe hADakAnA sAMdhAnuM draDha karanAra hatuM te saMghayaNa cha prakAranA che. 8 saMsthAna nAma=zarIrane zubha azubha AkAra te cha prakAranA che. 9 varNa nAma=zarIra puddagaLe kRSNa, goravarNa thavAne hatuM tenA pAMca bheda che. 10 gaMdha nAma=zarIra sugaMdha, duragadha thavAne hetu te be bheda che. 11 rasa=zarIrane rara tikatAdi eTale tIkho, kaDavo mIThe thavAne hetu te pAMca bheda. 12 sparza nAma=zarIrane zIta uSNAdi sparza hoya tenA ATha bheda che.
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122 zrI jaina dharmanA tatvane TuMkasAra. 13 Anu puva =je karmanA udayathI jIvane vakragati karate pakaDIne potAnA utpatti sthAnake lAve jema rAze tANuM baLada gamANe Ave che tema Ave te cAra bheda che. 14 vihAya gati=je karma udayathI jIvanI zubha ke azubha cAla hoya te be prakAre che AkAze cAlavuM te vihAya gati e coda pIMDa prakRti kahI have ATha pratyeka prakRti kahe che. 1 parAghAta nAma karma=jenA udayathI paranI zaktine haNIye, parathI te jI na jAya, game tevA baLavAnane jItavA samartha thAya te paraAghAta=parAghAta karma 2 ucchavAza karma=je karmathI jIva svAse purNa kare, sukha pUrvaka svAze svAza laI zake tevo lambI vaMta hoya te labdhI karmanA udayathI thAya che svAsvAsagya pugaLa grahaNa karI zvAsozvAsapaNe pariNAmAvI avalaMbI mukavAnI zatIne zvAsozvAsa paryAsI kahe che ane zvAsozvAsa levA mukavAnI kriyAne zvAsozvAsa prANa kahe che. 3 AtApa nAma karma=jenA udayathI sUryanA biMba peThe gharane tApa utpanna kare tevuM prakAzavAna zarIra hoya te pite zItaLa chatAM bIjAne tApakArI thAya. bAdara pRthvIkAyA paryApta jIva A karmanA udayathI prakAza kare. agnI kAyamAM te uSNa sparza ane rAtA varNane udaya che. jethI tene nA
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAma kamI. 123 hoya. sUryanA bIbane vize rahelA pRthvIkAyane ja hoya. 4 udyota nAma=je karmanA udaye caMdra bibanA peThe zarIramAM zIttaLato utpanna thAya tevA prakAzavaMtavALuM zarIra hoya khajuo ( AgIye coreMddhi jIva) maNI ratnAdine udyota nAma karmane udaya hoya. 5 agurU laghu je karmanA udayathI zarIra sthaLa paNa nahIne kRza paNa nahIM evuM zarIra madhyama vajanadAra hoya te. 6 tirthaMkara nAma=je karmanA udayathI tirthaMkarapaNuM pAme te tirthaMkara nAma karmane radaya kevaLa jJAna pAme thAya ne pradezadaya tirthaMkara nAmakarma nikAcIta karyA pachI aMtara mahurate thAya che. ( 7 nirmANa nAma karma=jenA udaye pitAnA aMganA sarva avayave sthaLe goThavavAnI zakti hoya. 8 upaghAta jenA udaye jIva pitAnA adhika aMgathI sthA ochA aMge karI pIDA pAme te [ za dazaka thA thAvara dazaka kahe che ] 1 trasa nAma hAle cAle te tApAdithI pIDA pAmatAM trAza pAmI chAyAdi Azraya levA bIje sthAne jAya che. 2 bAdara nAma-dekhAya tevA zarIranI prANI eka, aneka tyA eka jAtanAM jIvanamAM saMkhyAta azaMkhyAmAM paNa zarIra bhegAM hovA chatAM paNa najare dIse te bAdara.
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 zrI jene dhamanI tavAno TuMkasAra, 3 paryApta nAma=jenA udayathI jIva Apa ApaNI paryAsI purI kare te be prakAre jeTalI karavAnI hoya teTalI paryAptI purI karI maraze te labdhI paryAta adhurIye mare te labdhI aparyApta hajI aparyApta che paNa paryApta thaze te karaNa aparyApta ane jeNe sarva paryAptI purI karI che te karaNa paryApta. karaNa Ihi. 4 pratyeka nAma=jenA udaye jIva potAnA eka zarIrane dhaNI thAya te dareka jIvane judu zarIra hoya te. pa sthira nAma=jenA udaye jIvanA dAMta hADa pramukha draDha baMdha hoya. 6 zubha nAma jenA udaye jIvana nAbhI uparano bhAga sAre hoya parane sukha karatA thAya te. 7 saubhAgya nAma=jenA udaye jIve, upakArAdi karyo vinA tthA saMbaMdha vinA lokane valabha lAge vahAlo lAge te. 8 susvara nAma=jenA udaye jIvane svara keyala je madhura heya. 9 Adeya nAma=jenA udaye jIvanuM vacana mAnavA AdaravA gya hoya te. 10 yaza nAma=jenA udayathI jIvanI kIrti sarvatra prasarI jAya te.
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAma ka thAvara nAma ka=je karmanA uddayathI jIva thAvara thAya eTale tyAMthI khasAya nahI tApAkrikanI pIDA thAya te paNa khasI zakAya nahI te teja vAyu gamanazIla che te traza che svabhAve tthA parapreraNA e hAle cAle che peAtAnI icchAe nahIM tethI gati 125 2 sukSma nAma=jenA udayathI ghaNAM zarIra bhegAM maLyAM thakAM paNa cakSue dekhAya nahIM tevuM sukSma zarIranI prAptI ( saMkhyAtAM asaMkhyAtAM zarIra bhegAM maLAM thakAM paNa ca. cakSue dekhAya nahIM ) 3 aparyApta nAma=jenA udayathI svaprAyeAgya paryAmI purNa karyA vinA maraNa pAme te aparyApta nAma 4 sAdhAraNa nAma=jenA udayathI anatA jIve vacce eka zarIranI prAptI thAya te. asthira nAma ka=2enA udaye dAMtAdi zithILa avayavanI prAptI thAya te. azubha nAma=jenA udaye jIvanA nAbhI nIcenA bhAga paga vIgere azubha aMga hAya je bIjAne aDakavAthI aprati ujje. 7 duga nAma=je karmanA udaye jIva parane aLakhAmaNeA lAge ( avaguNu karyA vagara ke vera sabaMdha vagara durbhAga lAge. )
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 zrI jaina dharmanA tatvane TuMkasAra 8 dusvara nAma=jenA udayathI jIvane svara kAnane apriya lAge khara mAMjAra je. 9 anAdeya nAma=jenA udaye jIvanuM vacana bhalu hoya te paNa kaI mAnya kare nahIM. 10 apayaza nAma-je karmanA udaye jIvanI apakItI niMdA sarva kare te. e rIte cauda pIMDa prakRti. ATha pratyeka prakRti, daza traza, daza thAvara maLI aThAvIza pratyeka prakRti ane cauda pIMDa prakRti maLI kara prakRti nAma karmanI thaI cauda pIMDa prakRtine utara bheda pAMsaTha ( baMdhananA pAMca bheda gaNatAM) tthA aThAvIza pratyeka maLI trANuM prakRti thAya. paNa baMdhananA paMdara bheda gaNIe nAma karmanI 103 prakRti thAya. ATha karmanI ekaso aThAvana uttara prakritimAM tthA satAmAM rahelI prakRtinI apekSAye nAma karmanI (103) gaNavI agara (93) gaNavI paNa baMdha, udaya, udiraNAmAM nAma kamane saDasaTha prakRtimAM samAsa karyo che te batAve che. cauda pIMDa prakRtimAM baMdhana nAma karmanI 15 tyA saMghAtana nAma karmanA pAMca e viza bhedane zarIra nAma kamamAM samAveza karI jUdA na gaNIe te e vIza sthA varNa catuSkanA vaza bheda che te na gaNatAM mULa cAra ja
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ gotra karma. 127 bheda gaNIe to seLa bheda te kamI thAya eTale 20+16 36 prakRti kamI thaI tethI 103-36=67 prakRti nAma karmanI baMdha dayamAM hoya. gotra karma. 7 gotra karma-be prakAranuM che. uMca netrane nIca netra 1 uMca gotra-kSatrIyAdi uttama kuLamAM janma the te uMca getranA udaye kadApi buddhi hIna hoya te paNa mAna maLe. meTAnA chokarAM gAMDA hoya te paNa bheLA kahevAya, 2 nIcakuLa kalAla caMDALAdi jAtimAM janma pAmavuM tenAthI jIva buddha vaMta hoya paNa nica betranA udayathI mAna pAme nahIM te nIca gotra. aMtarAya karma. 8 aMtarAya ka-rAjAnA bhaMDArI sarakhuM kahyuM che. jema bhaMDArI pratikuLa che te rAjAdika dAna vagere karavAvA che paNa chate ge dAna ApI zake nahI. tema jIva rUpa rAjA aMtarAya karma rUpa bhaMDArI ne vaza thake dAna, lAbha,
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 zrI jaina dharmanA tatvane TuMkasAra bhoga, upabhaga tthA virya vAMcchato chatAM paNa daI, laI ke bhegavI zake nahIM. aMtarAya karmanA kSe pasama mujaba jIva dAnade, lAbha meLave, bhagave. paNa tivodaya hoya te chatI jogavAIo paNa jIva kAMI karI zake nahIM te aMtarAya karmanA pAMca prakAra che. 1 dAnattarAya-jenA udaye zuddha dravya che te zuddha pAtra maLe thake dAna devAnevAM chatAM paNa dAna ApI na zake te. 2 lAbhAMtarAya-je karmanA vize devAvALe chatAM ISTa vastu vAcchate prAye vyApAre paNa DAhyo chatAM lAbha na maLe. ISTa vastu na pAme te. 3 bhegAMtarAya-kula, AhArAdi je eka vakhata bhegavyA bAda nakAmuM thAya te bhega dravya maLe chate bhogavavA vAMccho chate bhegavI na zake te. * 4 upabhegAMtarAya- je karmanA udaye ghaNA vakhata bhagavAya te strI AbharaNAdi upaganI vastuo have te bhegavI na zake te upabhegAMtarAya. 5 vitarAya-jenA udaye jIva samartha chatAM dharma kiyAdi karI zake nahI potAnuM baLa virya pheravI zake nahI tenA traNa prakAra 1 mithyAtvanI kriyA karavAnI zakti te bALa virya, deza viratInA mokSArtha kriyA te bALa paMDita virya ane muninI mekSArtha kiyA te paMDita virya.
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ karma baMdhano hetu. 129 e rIte AThe karmanI mULa utara prakRtinA lakSaNa svarUpa kahyAM. jJAnAvaraNAdi bAMdhavAnA mULa cAra kAraNa che mithyAtva, aviratI, kaSAya, ga-te cAranA uttara bheda satAvana che. karma baMdhanA hetu. 1 mithyAtva-viparIta tatva rUcI, tatvArthanI arUcI kadAgraha rUpa te mithyAtva tenA pAMca prakAra che. 1 abhigrahIta mithyAtva-guNa avaguNa vicAryA vinA je mata grahaNa karyuM teja bhaluM jANe ane bIjAnI niMdA kare ke amArA vaDerA karatA hatA te karIzuM ItyAdi parIkSA karyA vinA potAnA dharmane kadAgraha hoya te abhigrahita, 2 anabhigrahIta mithyAtva-jeNe karIne sarva darzana bhalAM che paNa koI darzananuM vizeSa paNuM jANe nahI te anabhigrahIta. 3 abhiniveza-pitAne bela thApavAne arthe sUtra artha maraDe, kuyukti mAMDe che. ( 4 sAMsayika mithyAtva-jInekta tatvane viSe saMsaya dharate rahe gurUgitArthanI sAmagrI chatAM paNa manamAM vicAre ke je puchIza te mane gurU ajJAnI jANaze ema jANuM puche nahI zaMsayavaMta avizvAsI thake rahe te
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina dharmanA tatvAnA TukamAra. 5 anAbhoga mithyAtva-jaithakI kAi paNa darzana bhaluM bhuMDuM na jANe. jema murchA pAmelA manuSya kaDavA, mIThA rasa jANe nahI tenI peThe je ekedriya dI jIvA che te na jANe mATe e sahu anAbhogIka mithyAtvava'ta che. tatva 2 aviratI-mana, vacanane kAyAnA malIna yAgathI nivRtinA abhAva te bAra prakAranA vratA nahIM pALavAM tethI viparIta mati te atrata paNa ahIM avrata hetu rUpe che te batAve che mananI aviratI te manane viSe hiMsAdinA saMka95 karavA teM karma baMdha hetu che evuM jANIne paNa manane reke nahIM te mananI aviratI jANavI 130 karaNa-pAMca iMdriyanA viSayane saMsAra hetu jANIne paNa pAta pAtAnA viSayathI chidrane roke nahIM, rAkavAnA, nivRtAvavAnA ( pariNAma ) praNAma paNa na kare te pa'caMdrinI aviratI pAMca pAMca prakAranA thAvara jIvAnI pAMca nikAya tthA chaThThI trasa nikAya tenI hiMsA saMsAra hetu che ema jANIne paNa te hiMsAthI viramavAnA praNAma nahIM kare te cha kAyAnI aviratI ekhAra aviratI thai. te madhye samyaka STi aviratI jIva jANe paNa virame nahIM. bIjA to jANe nahIM ( cha kAryanuM svarUpa thA viSaya nivAravAnuM svarUpa ) tethI kema virame ! je vAre iMdrinA viSayathI virame te vAre savathI viramI zake.
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ karma baMdhanA hatu. 101 3 kaSAya-anaMtAnu baMdhAdika seLa kaSAya tthA navane kaSAya e pacIza bheda che tenuM varNana AgaLa AvI gayuM che. te kaSAye sarva karma prakRtinA rasa ba dhanA hetu che kaSAya vizeSa rasa vizeSa hAya mATe sAthI pahelA kaSAyane nivAravA joIe. 4 ga-je viye vizeSe karI dArika pugA grahaNa kare tyAM tene svAsvAsAdipaNe pariNumAvIne svabhAvika hetu zakti vizeSa siddhine arthe avalaMbe jema kaI AjArI mANasa lAkaDI jhAlIne uThe phare te sAmANya Ave mUkI de tema jIva bhASAdika pugaLe avalaMbI tatajanya karNa virya thae tene mUkIde tethI pariNAma avalaMbana (grahaNa) hetu je virya tene vega kahIe te ga mana, vacanane kAyA e traNa bhede che. ga, baLa, virya, utsAha, zakti, ceSTA karaNa e sarva ganA paryAya nAma che ane te jIvane viryAtarAyanA kSapasame karI sarva pradeza sakhu che paNa je pradeza kAryane TuMkaDA hoya tyAM ghaNuM virya jaNAya ane bIjA pradeze thoDuM jaNAya te yeganA paMdara bheda che. cAra mananA, cAra vacananA ne sAta kAyAnA maLI paMdara vega pradeza baMdhanA hetu chehave mananA cAra yoga. 1 satyamayaga-jIvAdi padArthane anekAMta rUpe ciMtavavuM satya bolavuM te.
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina dharmanA tatvAne TuMkasAra. 2 asatya manA cega-asatya citavavuM ekAMta page ciMtavavuM te 132 3 satyAmRSA maneyAga-kAMi satyane kAMika asatya paNe citavavuM te. 4 asatya mRSA-sAcu paNa nahIMne juThThuM paNa nahIM. e cAra mananA thayA have vacananA e 4 cAra cAga te mananA yAganI ciMtavaNAmAM vacanane joDavuM te vacanayAga. nizcayanaya matete zuddha praNAma vikSA pUrvaka te satya manAyeAga mithyAtvAdike sahita te asatya maneyAga temaja e be prakAre citavavuM te satya mRSA, ane prakArane vidha Ave evuM citavavuM eTale ArAdhaka virAdhakapaNuM nahI te jema ( amuka Ama Ava Ale te AmatraNA jevuM ) te asatya mRSA manAyeAga e rIte mana, vacananA ATha kAyAnA sAta 1=vaikriya yAga=kriya zarIre AtmAnA vi vyApAra te. (2) AhAraka ceAga=cauda purvadhara muni peAtAnA saMsayaTALavAne tthA jinariddhi dekhavAne AchuTIka sarakhu muDA hAtha pramANu zarIra kare te AhAraka zarIra te zarIra janya vepAra te. (3) audArikayeAga=audArikazarIra janyavyApAra te e ceAgane mizra karavA eTale traNa, vaikriya mizra, AhAraka traNa
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ kayA guNaThANe keTalA baMdha hetu hoya. 133 mizrane audArika mitra e cha ga thayA have sAtame. kAzmaNa ga=karma daLa sAthe Atma pradezanuM maLavuM te kArmaNa zarIra kahIe teNe karI parabhavAdikathI Agamanazakti te kArmaNa yoga. kAmaNagamAM teja zarIrane yega paNa AvI jAya che kAraNa ke tejasa zarIre karIne te leDyA mUkavA levAdikanuM karavuM tyA bhajana pAcanAdi vyApAra pravartanA tejasa zarIra che te jIvane tejasa kArpaNa sarvadA heya mATe bhegu gayuM che. e rIte traNa zarIranA ne cAra mizra maLI sAta kAyAnA roga thayA tyA cAra mananA ne cAra vacananA maLI paMdara vega thayA. pAMca mithyAtva, bAra avrata, pacIza kaSAya, ne paMdara cega maLI satAvana bheda thayA. kayA guNaThANe keTalA baMdha hetu hAya. 1 mithyAtva guNaThANe AhAraka kIka vagara paMcAvana - karma baMdha hetuM hoya. pa+12+25+13=15 2 sAsvAdana guThANe mithyAtva pAMca na hoya tethI pacAsa hetu hAya 12+25+13=pa0 3 mizra guThANe upara kahelA tthA mizra dvIka eTale vaikiya mizrane audArika mizra tthA kArmaNa yuga ane
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina dharmanA tatvane TuMkasAra. anatAnuM khaMdhI cAra kaSAya e sAta jatAM 43 hetu hoya 12+21+10=43 4 aviratI guThANe upara bIjA guThANAnA pacAsa hetumAMthI anaMtAnu baMdhI cAra kyAya jatAM chetALIza hetu hAya jadhanya utkRSTa hAya. 12+21+13=46 5 deza viratI guMDANecAthA karatAM aviratI 1 (zakAyanI) yAgamAM be audArika mizrane kANu kaSAyamAM apratyAkhAnI 4 e sAta yega kamI thayA mATe 39 11+ 1+11=39 6 pramata guThANu=pAMca IMdrIne chaThA mananI tthA pAMca thAvaranI eTale aviratI TaLI tthA kaSAyamAM pratyAkhAnA varaNI 4 TaLyA eTale paMdara hetu kamI thayA temAM cauda purvadhara AzrI AhArakane AhAraka mizra e e yAga vadhAratAM chavIza hetu hAya. *+0+13x13=26 hetu hAya. 134 7 apramata guThANuM-AhAraka mizra ane vaikriya mizra e e yAga na hoya kAraNa ke AhArakane vaikriya zarIranI lakhkhI yujavAvALA chaThThA guThANuM hoya pachI sAtame Ave tethI 13411=24 8 aputra karaNe vaikriya ane AhAraka e e yAga na hAya kAraNa ke zreNI audArika zarIrIja paDI vage paNa vAkaya temaja AhAraka zarITI paDI vage2e nahIM mATe e e
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ kyA guNakANe keTalA baMdha hetu hAya. 135 jatAM kaSAya 13 (saMjavalana veda 34hAsyASaTaka) yoga nava (mana vacananA kAyAne) 1349=32 hetu 9 anivRta guMThANe=hAsyASaTaka na hAya mATe kaSAya 7yega 9=16 hetu hoya 10 suphalma saMpazaya zuM ThANe saMjavalana kodha, mAna, mAyA thA traNa veda e cha na hAya mATe kaSAya eka lobhane ga nava e daza hetu hoya. 189-10 jadhanya utkRSTa be hetu hoya. 11 upazAMtamUha che. ' - saMjavalana lebha sivAya phakta yoga nava hoya 12 kSINameha 13 sagI guMThANe e mananA, be vacananA, ne traNa kAyAnA e sAta vega hoya. 14 ayogI guMThANe e baMdha che. e satAvana baMdha hetue karIne ATha karmane baMdha hoya te ATha karmanA baMdha yogya (120) prakRti kayA hetuo baMdhAya che te batAvavAmAM Ave che. 1 sAtA vedanI cAre baMdha hetue baMdhAya kemake zAtA vedanIne baMdha sagI guMThANa lage hoya che jethI mithyAtve mithyAtva pratyayIkI baMdhAya sAsvAdana, mizra, aviratI, dezaviratIe cAra guMThANe aviratI pratyayIkI ane prathamathI dazamA sukSma saM5rAya sudhI kaSAya pratyayIkI
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 zrI jaina dharmanA tatvono TuMkasAra. baMdhAyane upazAMta meha-kSINameha tthA sagI guMThANe vega pratyayIkI baMdhAya. 2 narakatrika, ekeMdriyAdi cAra jAti, thAvara nAma, suma nAma, aparyApta nAma, sAdhAraNa nAma, thAvara catuSka, huMDaka saMsthAna, AtApa nAma, napuMzaka veda, chevaTu saMghayaNa, mithyAtva mohanI e seLa prakRti mithyAtvanA udayathI baMdhAya tethI te mithyAtva pratyayIkI kahIye. 3 anaMtAnu baMdhI cAra, madhyanA cAra saMsthAna, madhyanA cAra rAMghayaNa, kukhagati, darbhAgya trika e seLa sthA triyaMcatrIka, manuSyatrIka, audArika dvAka, grIveda, nIca gotra, cidvitrIka e ogaNatrIza tthA udyotanAma, vajArUSabhanArAca saMghayaNane apratyAkhAnI cAra kaSAya e pAMtrIza prakRti mithyAtva guThANe mithyAtva pratyayIkI baMdhAya ane tethI Agale guMThANe aviratI pratyayIkI baMdhAya. e mithyAtvake aviratI be mAMne eka hetu hoya te baMdhAya paNa bIjA hetue na baMdhAya. 4 AhAraka dvAkane jInanAma karma vajIne zeSa jJAnA varaNI pAMca, darzanA varaNa cha azAtA vedanI, mehanI paMdara, nAma karmanI batrIza, uMca gotra eka aMtarAya karma pAMca e pAMsaTha prakRti deza viratI guMThANe (67) prakRtine baMdha che te mAMhethI jinanAma tathA zAtA vedanI
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ karma baMdhanA sthala hatu. 137 e be vinA pAMsaTha prakRti mithyAtve baMdhAya tyAre mithyAtva pratayayIkI, sAsvAdanAdika cAra guThANe aviratI pratayayIkI, tethI AgaLa kaSAya pratayayIkI baMdhAya.e rIte cega baMdha hetu vinA traNa pratyayIkI baMdhAya. - 5 AhAraka zarIra, AhAraka aMgo pAMga. e be prakRti niravadyoga rUpa sarAga saMyama pratyaye baMdhAya tthA. jina nAma karma te arihaMtAdikanI bhakti rU5 samyakatva kRtabe karI baMdhAya valI prazastarAge karI baMdhAya tethI e paNa paramArthe kaSAya pratyayIkI kahevAya ema sarva (120) prakRti thaI. - karma baMdhanA sthaLa hetu. karma ba dhanA sthaLa hetu kayAM karma zuM karavAthI baMdhAya ? 1 jJAnA varaNa karma=mati zrata pramukha jJAnanI sthA jJAna vaMtanI tthA jJAnepakaraNanI, pustakAdinI pratyaniktA eTale pratikuLa paNuM aniSTa paNuM karavuM. jema jJAna sthA jJAnavatane mAThuM thAya tema karavuM tthA jenI pAse bhaNya te eLavatA tthA jANyAne ajANyuM kahetA, jJAne pakaraNa sthA jJAnavaMtene agni zastrAdike vinAza karatAM, praSa karatAM, aMtaraMga arUcI, matsara dharatAM, bhaNatAne aMtarAya
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 zrI jaina dharmanAM tatvono TuMkasAra, te anna pANI vastra, vastI niSedhatAM, anya kAryamAM joDatAM, vArtAe lagADatAM, bhaNavAno viccheda karatAM, jJAna vatanI AzAtanA karatAM, ALadetAM, prANAMta kaSTa deve karI, akALe sajhAya karatAM, yege padhAna viSNu bhaNatAM, jJAnepakaraNa pAse chatAM, laghunIti, vaDInIti, maithuna karatAM paga, thuMka lagADatAM, jJAna dravya vinAzatAM, viNasate uvekhatAM, ItyAdi karavAthI jJAnavaraNa karma baMdhAya. 2 darzana varaNa karma=darzana pratyayInIkatA doSe karI baMdhAya. jIna bhuvananI corAzI AzAtanA tthA gurUnI tetrIza AzAtanAdika deze karI darzana varaNa karma baMdhAya paNa eTaluM vizeSa je darzana eTale cakSurAdi pramukha darzanI sAdhunI pAMce Iddhi upara virUddha citavatAM tthA darzana prabhAvaka zAstra tenAM pustaka upara pratikuLa paNuM karatAM darzanA varaNuM karma baMdhAya. jJAnA varaNuM darzana varaNa karma bAMdhavAnAM kAraNe pAkSIka aticAramAM batAvelA che. 3 vedanI karma=gurU tthA vaDIla mAtA pitA dharmAcAyenI bhakti sevA karatAM, samartha chatAM pArakA aparAdhane sahana karatAM, parajIvane du:khI dekhI du:kha TALavA vAMcchatAM, lIdhelAM vrata nirdUSaNa pALatAM, kaSAyane jItatAM, udaya AvyAne niphaLa karatAM, supAtradAna, abhaya dAna detAM, upakAra karatAM, dharmane viSe sthira pariNAma rAkhatAM, maraNAMta
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ karma baMdhanA skula hatu kaSTa Ave dharmane na mUkatAM, khALa vRddha glAnanuM vaiyA vacca karatAM, dharma kartavyamAM sahAya karatAM caitya bhakti rUDI pere karatAM, sarAga sayame deza viratI pALatA, akAma nijarA, zubha pariNAme vartatAM, jIva zatA vedanI kama badhe ethI viparIta varatA eTale gurUne virAdhane, akSamA ni:kurUNA vata, vrata lei virAdhanA, samAcArI lApattA, ghaNA kaSAya udAratA kRpaNutAthI tthA asthira paNAthI caityanI AzAtanA karatA, zILalApatAM hAthI gheADA, aLada pramukhane du:kha detAM, nAthatAM, AMkatAM, pIDA detAM, parane zAka satApa upajAvatAM aviratI tthA ahita pariNAme jIva azAtAvedanI karma mAMdhe. 139 4 meAhanI ka=1 darzana mAhanI karma=OMnmAga je saMsAra hetu hiMsAdika AzravamArga tene mAkSa hetu dekhADatAM. sanmArgane vinAza karatAM, parajIvane ekAMta nayanI dezanAthI mArga cukavatAM, devadravya. jJAna dravyAdi haraNa karatAM, ( ghara kAryamAM vAparatAM, vepAra karatAM) viSNusatA uvekhatAM eTalAM kArya mithyAtvanA udaye hAya kevaLI tathA tirthaMkaranA avarNavAda eAlatAM, saMghanA avaNuM vAdya khelatAM, ghaNA jIvanA khAdhI khIjane haNe te jIva mithyAtva mAhunI khAMdhe te pUrve khAMdhyuM hAya te nikAcIta kare. e darzana mAhanI jANavuM. cAritra mAhanIe prakAre 1 kaSAya mAhunI te kaSA
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 zrI jaina dharmanA tatvone TuMkasAra. yane udaye varatato jIva kaSAyanI cekaDI bAMdhe paNa je kaSAye varatate hoya tethI uparanA kaSAyanA bAMdhe eTale anaMtAnubaMdhInA udaye varata cAre prakAra badhe apratyAkhAne varata traNa bAMdhe, pratyAkhAne varatate be prakAre bAMdhe ne sa javalane varatate eka saMjavalana ja bAMdhe 2 kaSAya=nava prakArathI baMdhAya te batAve che. 1 hAsya karate, bhAre ceSTA karate, bahu bolata, hAsya mehanI bAMdhe. 2 deza dekhavAne rase vicitra kIDA rase, labADIpaNe kAmaNamehana karate, parane kutuhaLa dekhADate jIva ratI mehanI bAMdhe. 3 rAjavedha karato, navo rAjA sthApata, paraspara saMbheDA lagADatA, parane ucATa upajAvato, azubha karma karavA utsAha vadhArato, zubha kAryamAM ulhAsa bhAga, niSkAraNa AdhyAne varatate jIva arati mehanI baMdhe. 4 parane trAsa pamADate nirdayapraNAmI bhayamehanI bAMdhe pa parane zoka, ciMtA, saMtApa upajAvate tapAvata thake jIva zAka mehanI bAMdhe - 6 dharmAvalaMza sAdhunI malamalIna gAtra dekhI suga dharata jugupsA bAMdhe. 7 zabda, rUpa, rasa, gaMdha, sparza e anukaLa viSayane
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ karma baMdhanA sthala hetu. 141 viSe atyaMta Azaka thako paranA adekhAI matsara dharate mAyAmRSAvAdazaiva kuTIva pariNAme paradArA sevato jIva strI veda bAMdhe. 8 saraLapaNe svadArA saMtaze IrSA rahita maTha kapAye jIva purUSa veda bAMdhe. 9 tivra kaSAyathege, dareka strInuM zIyaLa bhaMga, tivra viSayI, pazughAtaka mithyAtvI jIva napuSakavedana baMdha kare che. e rIte cAritrane doSa dekhADate asAdhunA guNa grahaNa kara kaSAya udirate jIva cAritra mehanI bAMdhe. ' pa AyuSyakarma=1 viryacAyu=guDha hadaya eTale jenA abhiprAyanI jene khabara na paDe tthA zaTha mAyAvI, kapaTI, vANIye madhura, pariNAme dArUNya, ulaTu prakozanAra A dhyAnI, Aleke mAna, pujA hetue, tapa karate, sazalya salyasahita eTale ApaNuM mahatva ghaTI jaze evA bhaye karI jevA pApa karma AcaryA hoya tevAM purNa kahe nahi ItyAdi mAyA ajJAnanA tidramahAdike triryacAyu bAMdhe. manuSpAyu devatAne nArakI samyakatva kartavyatAe (eTale purvabhavanuM samyakatva hoya) zubha bhAve manuSyAthu bAMdhe tathA manuSya tiryaMca ne mithyAtvanA saMdarasada karI kaSAyane paNa maMdaradaya hoya. tethI durbaLa paDelA kaSAya jema dhAnya nahi maLavAthI durbaLatA thAya evo prakRtie bhadraka dhulI
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 zrI jaina dharmanA nAno TuMkasAra. ke nA samAna saMjvalana kaSAye vartate saheje supAtra kupAtra parikSA ryA vinA vizeSa yaza kIrti aNavAMcha, svabhAve dAna devAnI cI tivra heya. kSamA, Arjava, mArdava. satya zaucAdi madhyama gaNe vatatA anAgADha mithyAtvI. madhyama guNavaMta, guraja priya, kApAta levata manuSAyuM bAMdhe. - devAyu=aviratI samyakadaSTi manuSya tirya ca devAyuM bAMdhe, sarAga saMyame, sumitra saMge, dharmIpaNe deza viratI guNaThANe devAyu bAMdhe temaja duHkhagati mehagarbhita vairAge duSkaratapa, paMcAgnisAdhana, satyAdika aneka mithyAtva jJAne tapa karate, atyaMta akAreza gAve tapa karate asurAdi vya AyuSya bAMdhe, akAma nijerAe, ajJAnapaNe bhUkha, tarasa, TADha tApa rogAdi kaSTa sahetA, strI aNu milate zIla dhAraNa kareta, viSaya saMpattinA abhAve viSaya aNasevo ityAdi akAma nirjarAe vartate kAMI eka zubha pariNAme varato ratnatrayI virAdhate vyaMtarAdi ceca AyuSya bAMdhe. AcAryanI pratyanItA eTale pratikuLapaNathI kilavIziyA devAyu bAMdhe. | mugdha eTale mUrNa manuSya mithyAtva guNa prazaMsato, mahimA vadhArate paramAdhAmInuM AyuSya bAMdhe. akarmabhUminA manuSyane aNuvrata, mahAvrata, bALatA,
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ kama badhAnA sthala hatu. 143 akAma nirjarAdika devAyunA baMdhahetu nathI paNa kAraNa ke ahIM keTalAeka mithyAtvI che paNa zilatratapaNAthI devAyuno baMdha hoya. nArakI=mahAAraMbha, cakavRtinI riddhi jogavato ghaNI mUchaparigraha sahita. aviratI pariNamI, anaMtAnubaMdhI kaSAyanA udaye paMcadrinI hatyA nizaMkapaNe kareto, madya mAMsAdika sAtekuvyasana kSetra, kRtadhrapA, vizvAsaghAtAdi moTAM pApa Acarate, utsutra bhAkhate, mithyAtvane mahimA vadhArato, azubha pariNAme kRSNAdika traNa lezyAe vartata jIva asubha pariNAme nArakInuM AyuSya bAMdhe. e AyuSya karmabaMdhanA kAraNe kahyAM. 6 nAmakarma=bAMdhavAnA kAraNe =saraLacita, kaIne kuDAM tela mApe karI Thage nahi. paraMvaMcanA buddhirahita, rasagArava, riddhigArava, zAtAgArava rahitapaNu, pApabhIrU, papakArI, sarva janapriya. kSamAdi guNayukta, e purUSa zubha nAmakarmanI trIza prakRti bAMdhe, tathA apramatapaNe cAritra pALato AhAradrIka bAMdhe.arihaMtAdi vIza thAnaka ArAdhate, guNavaMtanuM vaiyA vacce karate jIna nAma karma bAMdhe. ethI viparIta eTale ghaNe kapaTI, kuDA tela, mAna mApa karatA, paradrohI hiMsAdika pAMca Ave rAte, cityAdika virAdhaka vRta leI virAdha . traNa gAze mAto, hInAcArI e jIva naraka gatyAdi
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 zrI jaina dharmanA tatvane TuMkasAra cetrIza azubha nAma karma bAMdhe. e saDasaTha prakRti kahI. 7 getra karma=1 uMca netra jJAna darzana, cAritrAdi guNa jyAM eTale jANe tyAM teTale prakAze, avaguNa dekhI nIMde nahI te guNa prekSI kahIye. jAti, kuLamada, baLabhada rUpamada, zratamada, ezcaryamada, lAbhamada, tapamada e ATha madarahita. saMpadAne mada na hoya, bhaNavA bhaNAvavAnI rUcIvAla, nirAbhimAnI thake subuddhi e artha samajAve hetu draSTAMta dekhADI sumatI pamADe, kumati TALe ItyAdika para hita karate nityasadA kALa vartate jIva uMca gAtra bAMdhe. tirthakara deva saMghAdine aMtaraMga premavALe evo jIva uMca gotra jAti kuLAdi karma bAMdhe. tethI viparItavALe matsarI ATha mada sahita ahaMkArI koIne bhaNe bhaNAve nahI jina pravacana cityAdine abhakta evo jIva hInajAtyAdi nIca gotra bAMdhe. 8 aMtarAye karma=jena pratimAnI pUjAne niSedhanAra, pujAye, puSpa, phaLa jaLAdikanA aneka jIvane ghAta thAya mATe pujA karavI nahIM (jema kaDavuM osaDa khAtA mAMdAne rekI tene azAtA upajAve tema paranA hitanuM vizna karanAra aMtarAya karma bAMdhe tyA potAnI matie karI jinamata viparItArtha prarUpate anaMta saMsAra vadhAre te vAre anaMta ne ghAtaka thAya tyA bIjAne paNa unmArge
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNa sthAnake 145 pravartAvI anaMta jIva ghAta kare tethI anubaMdha hisAvaMta tyA anubaMdha mRSA bhASI tirthakara adatta mArga pravartaka ItyAdi anubaMdhe aDhAra pA5 sthAnakane sevanAra jIva aMtarAya karma bAMdhe tthA sAdhune dAnalAbhAdikane aMtarAya karate mekSa mArga haNa e jIva aMtarAya karma badhe. e rIte karma baMdhanA sthaLa hetu kahyA. cauda guNa sthAnake. jIvanA guNa jJAna darzana, cAritra, virya rUpa jIva svabhAva tene taratama vizeSa kRta bhede karI jIvanA guNa sthAnaka che. zivamaMdIre caDavAne pAvaDIyA eTale pagathIyA sarakhA jIvana zuddha, zuddhatara, zuddhatama adhyavasAya vizeSa. jo ke te avasAye asaMkhyAtA che paNa mukhya vyavahAra tenAM cauda sthAnaka che tene guNe sthAnaka kahe che tenAM nAma tathA vyAkhyo. 1 mithyAtva guNaThANuM =mithyAtvI paNa mukti hetu kriyA kare, samyakatvAdi guNa pAmaze e apekSAe tene guNa sthAnaka kahyuM che anyathAte mithyAtva bhumistha kahIye. jina vacanathI viparIta draSTI, mithyAtva mehanIne jorathI rAga dveSa mahAdika sahita hoya. te mudeva, kugurU AraMbha pari
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 zrI jaina dharmanA tatvane TuMkasAra, grahI hoya tevAne sthA hisAdimAM dharma mAne, ekatapaNuM mAne. zAstrakAra kahe che ke jinamatane saMpurNa sahate hoya paNa eka akSara mAtrane avizvAsa ANe te paNa jamAlInI peThe mithyAdraSTI jANo. mithyAtvane mithyAtvaguNaThANuM hoya tenuM kALamAna mithyAtvIne abhavyane anAdi anaMta eTale keI kALe paNa tenuM mithyAtva janAranathI te bhavyane anAdi zAMtakALa che jethI bhavyanA mithyAtvane aMta che. mithyAtvabe prakAre vyakta thI avyakta anAbhegI mithyAtva avyakta che. bAkInA cAra vyakti che. anAdi avyakta mithyAtva avyavahArarAzIvatI jIvamAM niraMtara hoya che te jIvane vyakta mithyAtvanI buddhinI je prAtI teja mithyAta guNaThANuM che 2 sAsvAdana guNaThANuM=kaI jIva upasamIka samyakatva pAmI eka samaya tthA che AvalIzeSa samyakatva kALa hoya thake anaMtAnu baMdhIyAnA udayathI aupathamika samyakatva vasatAM kSIranA svAda sarakho bhAva, mithyAtva guNasthAnaka pAmyA pahelAM je hoya te sAsvAdana samyaka draSTi guNaThANuM kahIe. jema ke mANase miSTa padArtha khAvA mAMDayAM, khAtAM khAtAM vamana thayuM te vakhata me mAM je gaLapaNane svAda lAge teTalA samaya sudhInA bhAgane sAsvAdana guNa sthAnaka kahyuM che. vamIne pAcho mithyAtve jAya tene kALa
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ coda guNa sthAnake. 146 utkRSTa che AvI che. 3 mizra guNaThANuM=mizra mohanInA udayathI jinavacana upara rUcI arUcI bela na hoya. mizratA hoya evA je adhvasAya te mizra guNaThANuM enakALa utkRSTa aMtara mahuratano che. mithyAtvane mizra e be guNaThANAM audayika bhAve hoya. AguNaThANuM paDatAM ne caDatAM paNa hoya. samakALa samarUpe samyakatva mithyAtvanA maLavAthI aMtara mahurata sudhI mizrIta bhAvane jAtyaMtara rUpa jema gheDIne gadheDAnA saMgathI khaccara utpanna thAya dahI zAkaranA saMyogathI zikhaMDa bane temaja sarvajJa asarvajJamAM samabuddhi thavI te mizra 4 aviratI samyakadraSTI guNaThANuM viratI guNa jANato bhava pratyaye tthA apratyAkhyAna varaNa kaSAdaye karI AdarI na zake. eTale viratInA guNa jANato chatAM na Adare na pALe te zreNIkarAjAnI peThe jANavuM. te samyaka draSTi aviratIhatA paNa vIraprabhunA vacanapara aDaga zraddhA hatI jethI tirthaMkara nAma karma aviratIpaNAmAM bAMdhyuM te pahelAM narakAyune baMdha paDelo hovAthI te vede che. tyA bIje prakAra jANavA chatAM Adare nahI ne pALe kharA te anuttara vimAnanA devatAnI peThe. te devatAo aviratI guNaThANe che te viratIpaNAne jANe chatAM AdarI zake nahIM paNa pALe kharA. trIjo bheda viratIpaNAne jANIne Adare kharA paNa
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina dharmanA tatvAne TuMkasAra. vrata leine virAdhe pALe nahIM te savajJa kahevAya e traNa bhAMge vartatA kSAyika, aupamika ke vedaka e mahevA eka tatvarUcIrUpa samyakatva pAmI je je adhyavasAye yathAvasthitapaNe pariName te aviratI sabhyaSTi zuThANuM kahevAya tenA utkRSTAkALa tetarIza sAgarApama adhika che paccakhANa na jANe, na Adare na pALe e traNanA ATha bhAMgA che temAM prathama cAra bhAMge mithyAdraSTIne chellA cAre samyaka viSe jANavA (jJAnI mATe) vaLI mizre, khAramA kSiNamAhane teramA ayAgI guNaThANe jIva mRtyu pAme nahIM mithyAtva, sAsvAdana ane aviratI samyakadraSTI e traNa guNaThANA jIva sAthe parabhavamAM jAya che je jIvAe mithyAtvAdi guNa sthAnAmAM pUrve AyuSya AMdhyuMcheteone pachI mizrangu NuThANu prApta thAya che teApaNu jyAre mare che tyAre je guNasthAnamAM teoe Ayu bAMdhela che te gugusthAnamAM jaine (pAchaLathI) mare che. ane tenI gati paNa mRtyu pAmelAnA guNa sthAnaka anusAre thAya che. 148 5 dezivaratI guNuThANuM=sAvadyayeAganI eka deze viratI kare. pAMca aNuvrata (5) samyakatva sahita Adare, pALe, samyakatva sahita adhyavasAya je jANe te bhAge vatAM deza viratI guNuThANuM hoya samakIta sahIta nAkArazI kare te paNa A guNaThANe jANavA. kALamAna dezaNI purvakADI varasa
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ coda guNa sthAnake. 149 utkRSTa jANavuM. temAMnA traNa bheda batAve che. AkuTTI sthaLa hiMsA pramukhane tyAga, madhamAMsAdi parihAra te jaghanya dezaviratI nyAyasaMpanna vaibhavAdi, bAravrata pAlaka sadAcAravAna te madhyama dezaviratI. sacIta AhAranA tyAgI, pratidina ekAsaNuM kare, brahmacArIgrahastha, dhaMdhAnA tyAgI te utkRSTa. 6 pramata guNaThANuM=sarva viratIpaNuM mada, viSaya, kaSAya, niMdrAne vikathA e pAMca pramAde karI cAritra malInA dhyavasAya thAya. evI mAyA pariNAme vartatAM pramata saMyata guNaThANuM jANavuM dezaviratI karatAM anaMta guNa vizeSa ane apramata karatAM anaMta guNahIna malIna hoya tene kALa utkRSTa deze uNe purva keDI varasane che. A dhyAna rUdradhyAnanI maMdato ane dharma dhyAnanI madhyamatA hoya che. A dhyAna ane upalakSaNathI hAsyAdi cha nokaSAya pravarte che tethI redra dhyAnane paNa saMbhava che mATe dharma dhyAnanI gaNAtA kahI che. nirAlaMbana dharma dhyAna nathI 7 apratama guNaThANuM=pAMca pramAda rahita anaMta guNa vizuddha nizcaya cAritra thiratA rUpa te sahita je adhyavasAya te apramatta guNaThANuM tene kALa paNa deze uNuM purva keDI varasa che. 8 nivRta guNaThANuM=ene apurva karaNa kahe che. cAritra mehanInI ekavIza prakRti upasamAvavA tyA khapAvavAne
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina dharmanA tatvAne TuMkasAra. vizeSa mATe jeNe atyaMta vizuddha adhyavasAye karI vi udghaze thake tenA rasa ghAta, sthiti ghAta, guNa zreNI, guNa sakrama, apurva sthiti khaMdha e pAMcavAnA ra samayathI eTale pahelA samayathI apu karaNa kare tyA eka samaye aneka jIva guNuThANe caDayA temAM zuddha zuddhatarAdi adhyavasAya bhede karI pheraphAra hAya tethI te guThANAnuM nAma nivRtI eTale pheraphAra vALu guNuThANu kahyuM che ahIM samaya samaya anaMta guNu vizuddha hAya tenA kALa utkRSTa aMtara mahuratanA che, 150 9 anivRtti guNuThANu =eTale pheraphAra vagaranuM ANuguThANe aneka jIva eka samaye caDe paNa tenA adhyavasAya sarakhA hAya pheraphAra na hAya. ANuThANe kaSAyanA meTA khaMDa kare tethI enu bIjuM nAma khAdara saparAya paNa kahe che kALa utkRSTa aMtara mahuratanA hoya che. 10 sukSma saMparAya guNuThANu =sukSma kITI karma kRta leAbha vedatAM zeSa mAhanInA kSaye tthA upasame thayA je vizuddhAdhyavasAya te sukSma saMparAya guNuThANuM tenA kALa aMtara mahuratane. 11 upaza tamAha guNuThANu =jaLane taLIye mela nIcA bese tethI pANI nirmaLa jaNAya tema mAhanInA upasamathI adhyavasAya nirmaLa thAya paNa kaSAya sattAmAM rahyA che te
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNa sthAnikA. 21 kaSAya udaya pAme tevAre DenyA pANInI peThe pharI melA thavAne saMbhava che tethI enuM nAma upazAMta meha guNaThANuM kahyuM che. echadmastha vitarAga guNaThANuM jANavuM ahIMthI avazya paDe. kadApi maraNa pAme te anuttara vimAne devatA thAya tyAM cothuM guNaThANuM hoya paNa paDe to pAcho dazamAM guNaThAdithI pAcha caDe. utkRSTa kALa aMtara mahuratane che. 12 kSINameha guNaThANuM=sarva mehanI prakRti khapAve thake. meha sasA TALe thake je atyaMta vizuddhAthavasAya sthAnake kSiNaneha vitarAga chadmastha guNaThANuM che. tene kALa aMtara mahurta 13 sagI guNaThANuM kevaLa jJAna pAmyA pachI jyAM sudhI bAdara vega manavacana kAyA pravarte hAle cAle bole tyAM sudhI sagI kevaLI guNaThANuM che tene kALa utkRSTa deze uNI purva keDI varasane che, 14 agI guNaThANuM=nAdara pega baMdha thaye mana vacanane kAyAnA vepArane abhAve karaNa virya rahita merUnI pere ni:prakaMpa zailezikaraNa karatAM agI kevaLI guNaThANuM jANavuM ahIM kiyA gaI che. aprati pAtI e, zukala 'dhyAnane ceAthe pAye hoya te bhaNuM sukSma kAyayoga che tethI kevaLIne sarvathA yoganA abhAve eTale bAdara ga nahIM hovAthI agI guNaThANuM kahyuM che tene kALa pAMca hasva che.
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ baMdha, udaya, udiraNa tyA sattAnuM svarUpa. vAvAdinI va maLa tenI 1 baMdha=jIva mithyAtvAdika hetu vizeSe je navIna karma bAMdhe tene baMdha kahe che je karma vagaNA daLa sAthe jIva pradezane dudha pANuM pere tthA leha agnI maLe tevI rIte eka meka thaIne rahe te baMdha. karma purve bAMdhelAM che tenI apekSAye navAM kema kahevAya navAM ba dhAtAM je jJAnAvaraNAdi ATha prakRtinI uttara prakRti ekaso vaza (ekase aThAvanane samAveza thaI baMdhogya e vIza) tene sthiti, rasa ane pradeza paNe jIva pradeza sAthe meLavI tene baMdha kahIye. jIvanA anaMtA pradeza che ane ekekA pradeze sAmA je anaMtI karma vagaNa hoya che. te baMdha sAmAnya guNa hoNA guNa bheda jIva bhedAdika vizeSe nirapekSe sarva jIvane sAmAnya jJAnAvaranI 5 darzanAvaraNa 9 vedanI 2 mehanI 26 (samakita mehanI tthA mizra mehanInAM daLiyAM mithyAtva mehanInA baMdhamAMthI vaheMcAya che) AyuSya karma 4 nAma karma 67 (nAma karmanI 103 prakRtine samAveza 67 mAM karyo che te AgaLa batAvyuM che te pramANe baMdha gya 67 nAM daLiyAM peTA prakRtiomAM vaheMcAya che tethI 113 thAya) getra kamanI be 2 aMtarAya karmanI 5 e rIte ekavIza (120 ) prakRtine baMdha hoya. te kayA guThANe keTalI
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ udaya evI kahu, ke vivA baMdha, udaya, udiraNuM tathA sattAnuM svarUpa. 153 prakRtine baMdha hoya tthA kayA jIva sthAnake kayA guNaThANe keTale baMdha hoya te mATe yaMtrothI jANI levuM. naM. 1 yaMtra 5 thI 13 2 udaya=bAMdhelI prakRti abAdhA kALa pure thaye pitAne vipAka dekhADe te mATe baMdha pachI udaya kahe che. udaya eTale bAMdhelAM karma tene vipAka eTale tivra, maMda, ghAtI aghAtI, kaTaka, miSTa ItyAdi rasa saheje udaya kALa Ave ke sthiti pAke thake vede bhegave tene udaya kahIe sAmAnya paNe guNaThANuM tthA jIva bhedAdika vivakSA karyA vinA sarva jIvanI apekSAye vizeSe (122 ) prakRtine udaya hoya eTale baMdha prakRtimAM mehanI karmanI (26) gaNI paNa udayamAM samyakatva mehanI tthA mizra mehanI hoya jethI aThAvIza gaNatAM (122) udaya gya prakRti AThe karmanI hoya. guNaThANuM tathA jIvA bhedAdike keTalI hoya te juo yaMtra naM. 2 thI jANavuM. 3 udiraNA=je karma daLane udaya kALa Avyo nathI athavA udaya AvelA karmanAM kAMIka daLiyAM rasa satAmAM rahele hoya tene jIva pitAnA karaNa virya vizeSe udayA vaLikAmAM lAvo aprApta kALe bhegave tenuM nAma udiraNA. udaya udiraNanAM lakSaNa sarakhAM che eTale te eka udayane bheda che. 1 udayeAdaya 2 udiradaya te mATe udiraNamAM
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 zrI jaina dharmanA tatvono TuMkasAra, paNa [12] pratti hoya tenA guNaThANA jIva bhedAdi mATe yaMtra naM 3 thI jANavA. 4 sattA=kama daLanuM jIva sAthe saMbaMdha paNuM, karma svarUpe rahevuM tenuM nAma-sattA-jyAM sudhI bAMdhyAM karmanAM daLa jIva pradezathI khare nahIM tthA anya prakRti paNe saMkame nahIM tyAM sudhI jIva sAthe lAgelAM rahe che tyAM sudhI tenI sattA jANavI te karma kevAM che ke jene bAMdhave karI tyA saMkramaNa karI matijJAnAvaraNAdi Atma svabhAva pAme che. sajAtiya uttara prakRtimAM nija sthiti rasadaLa parikramAvI satA e rahe che te karma prakRti satAe sAmAnya eka aDatAlIsa heya. jJAnAvaraNa 5 darzana varaNa 9 vedanI 2 mehanI 28 AyuSya 4 nAma karma. 99 baMdhana pAMca gaNatAM thAya gAtra 2 aMtarAyakarma pa e rIte 148nI sattA hoya tene guNaThANabhede yaMtra naM-4thI jANo. prakRtibaMdha, rasabaMdha, pradezabaMdhane sthitibaMdha batAve che. 1 prakRtibaMdha=prakRti eTale karmane svabhAva te bAbata baMdhatatvamAM AvI cheahIM te prakRtine baMdha eTale sthiti, rasa ane pradezane samudAya te varNave che-temAM prakRtio soLa prakAranI tathA ATha prakAranA baMdhanuM varNana Avaze
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakRtinA saLa prakAra. prakRtinA soLa prakAra artha tthA vAkhyA sAthe nIce mujaba. 1 dhruvabaMdhInI=je karmaprakRti ApaNe nijahetu maLyAM avazya baMdhAya paNa tene sthAnake bIjI prakRti na baMdhAya te-prakRti suDatALIsa che-jJAnAvaraNa pAMca, darzanAvaraNa 9 mehanInI 19 (seLa kaSAya, mithyAtva mehanI, bhaya ne jugusA.) nAme karmanI 9 (varNacatuSka, tejaza, kAmaNa zarIra. agurU laghu, nirmANa nAma ne upadhAta nAma) aMtarAyanI 5 e suDatALIsa prakRtinijahetu maLeja baMdhAya mATe dhruvabaMdhInI che. 2 adhruvabaMdhInI=je karma prakRtinija hetu maLe paNa baMdhAya ane kevAre tenI vidhInI bIjI prakRti paNa baMdhAya tevI prakRti (73) che temAM nAmakarmanI (58) dArikaThIka, vaikiyadvIka, AhArakaDhIka, saMghayaNa 6 saMsthAna 6 iMdrInAma 5 gati 4 vihAgati 2 AnupurnI 4 jinanAma 1 ucchavAsanAma 1 AtApanAma 1 parAghAtanAma 1 trazadazaka thAvaradazaka e rIte aThAvana tathA AyuSyakarma 4 mehanI 7 (hAsya,rati, zeka,arati e cha guNaThANA sudhI baMdhAya tyAM sudhI adhuva pachI niraMtara baMdhAya mATe dhruvabaMdhInI tathA veda3mAM napuSaka veda mithyAtve baMdhAya, strI veda sAsvAdane baMdhAya.
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 zrI jaina dharmanA tatvono TuMkasAra pachInA guNaThANe purUSada baMdhAya e (7) vedanI 2 mAM azAtA vedanI chaThThA guThANe lage baMdhAya tyAMsudhI agva gotrakarma 2 (nIcatra bIjA guThANa lage baMdhAya tyAM sudhI adharUva e rIte nAmanI paTa AyuSya 4 mehanI 7 vedanI 2 gotra 2 kula 73 adharUva. 3 dhadayI=je karma prakRtine udaya viccheda kALa paryata niraMtara hoya paNa tene udaya tene viccheda thayA vinA guTe nahI te dharUdayI prakRti 27 che te jJAnAvaraNa 5 darzanAvaraNuM 4 (cakSurAdi) aMtarAya 5 e cauda prakRtine udaya bAramA guThANuM sudhI sarva jIvane niraMtara hAya mATe te 14 mithyAtvamohanI 1 tene udaya mithyAtva guThANeja hoya paNe pitAnA udaya vyavaheda sthAnaka lage rahe tethI dharUdayI tathA nAmakarmanI (12) nirmANanAma, sthiranAma, asthiranAma, agurU laghu, zubhanAma, azubhanAma, tejasa, kArpaNa be zarIra varNacatuSka e bAra prakRtine udaya cAre gatinA jIvanane sarvadA hoya tene vyavaccheda kALa teramAM guMThANAnA aMte che tyAM sudhI udaya hAya temAM zubha, azubha, sthira, athIra e cAra baMdhanI apekSAe vidhInI che paNa udaya virodhI nathI e bAra sudhAM (27) 4 adharUdayI je prakRtine udaya kevAreka heya, ke vAreka nA hoya vaLI hoya ema AMtare udaya hoya te a
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ 157 prakRtinA soLa prakAra dhadayI prakRti (5) che te nAmakarmanI pa5 (edArikakrIka AhArakadIka, vaikiyadvIka, saMsthAna 6 saMghayaNa 6 jAti 5 gati 4 khagati 2 anuMputhI 4 jinanAma 1 uchAsanAma AtApanAma, udyotanAma, parAdhAtanAma, 2 catuSka (trasa, bAdara, prapti, pratyeka, ) subhaga catuSka (sabhAgya susvara, Adeya, yazakIti) thAvara catuSTha (thAvara, sukSma, apayoti sAdhAraNa) durbhAgya catuSka ( durbhAgya, dusvara, anAdeya, apayaza) tathA upadhAtanAma e paMcAvana tathA trikama 2 vedanI 2 mehanI 27 (mithyAtvamohanI vinA te dharUdayI che tathA soLa kaSAya, bhaya jIgusA e aDhAra prakRti dharUva baMdhAnI che paNa udayavirodhInI che mATe adharUdiyI gaNuM che) AyuSya 4 tathA darzanAvaraNa niMdrA pAMca tene udaya ke vAre hoya ke vAre na hoya mATe adharU dathI kula paMcANuM prakRti thaI. 5 dharUvasA=je karma prakRtinI sattA sarva jIvane sarvadA hAya paraMtu bhava pratyayIka kAraNuMka na hoya te dharUvasatA prakRti (130) hoya te jJAnAvaraNa 5 darzanAvavaNI 9 vedanI 2 mehanI 26 nAmakarmanI 82 (AnAM nAma adharUva sattAnI 21 jatAM bAkInAM samajavAM ) nIcage tra1 aMtarAyarmanI 5 e rIte (130) prakRti dharUvasattA AmAM vedane baMdhane udaya adharUva kahyo che paNa sattAdharUva che kAraNa ke eka veTa
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina dharmanA tatvAne TuMkasAra. madhye paNa traNe vedanAM dalIyAM hAya mATe dharUvasattA kahevAya nIcageAtranI dharUvasatA tiryaMca madhe niyamA udaya hAya e rIte (130) prakRtinI rAttA mithyAtva guThANe vatA jIne hAya jo ke anaMtAnu dhIyAnI sattAbhumI sAtamA guThANA lage che te paNa mithyAtve (130) kahI. 158 6 adhavasatA=meAhanI karmAMnI 2 ( samyakatva mAhanI tathA mizrameAhanI ) nAma karmanI 21 ( manuSyagati, manuSyAnupurI, vaikriya saptaka, AhAraka sasaka, devaDhIka, narakaDhIka jinanAma karma e ekavIza ) AyuSya karma 4 gAtra uMca 1 e rIte (28) prakRti dharUEsattA jANavI. 7 ghAtInI prakRti=je prakRti ApaNA jJAnAdikanA ghAte karI AtmAnA guNaAvare te ghAtInI tenA be prakAra che sarvaghAtI, dezaghAtInI 1 saghAtInI prakRtinA rasaspardhaka tA tAmrapatranI pere ni:chidra tathA sphaTIkagrahanI pere nirmaLa, drAkSanI pere sukSmasAra pradeza khaDularasa hoya tethI sadhAtInI prakRti pradeze alpa hAya paNa viSe adhika hAya te jJAnAvaraNI 1 ( kevaLa jJAnAvaraNI ) darzanAvaraNI 6 (kevaLa darzananAvaraNI tathA pAMca nidrA ) mAhanInI 13 ( kaSAya 12 mithyAtva meAhanI ) e rIte tevIsa prakRti sadhAtInI che. 2 dezaghAtInI prakRtinA rasaspardhaka sthaLa chidra ( kaDA
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakRtinA saLa prakAra. 150 jevAM moTAM chidra) madhya chidra kAMbaLA jevAM, sumachidra vasa jevAM. sthaLa pradeza nirasa, asAra bahu pradeza a95 viye hoya che. tevI prakRti jJAnAvaraNa 4 darzanAvaraNa 3 [kalAya sajavalana 4 nokaSAya 9 samyakatva mehanI, mizramehanI e rIte ] mehanInI 15 aMtarAya 5 e [27] prakRti dezaghAtInI che e sarve maLI (47) ghAtInI prakRti thaI. 8 aghAtinI prakRti =je prakRtinA udayathI AtmAne kaze paNa guNa avarAya nahIM te aghAtInI prakRti 75 che, tenAM nAma-vedanI 2 AyuSya 4 gotrakama 2 nAmakarmanI 67 kula 75 prakRti jIvanA jJAnAdi guNane haNe nahi tathApi jema ceranI saMgata karatAM sAdhu paNa cora kahevAya tema e prakRti ghAtInI sAthe bhegavatAM ghAtInI kahevAya ghAtI 47 tathA aghAtI 75 kula 122 thaI udaya yogya 9 puNya prakRti je prakRtine vizuddha pariNAma zubha bhAve utkRSTa mIThe rasa baMdhAya tathA jene udaye jIva ane nukuLapaNe vede te puNya prakRti 42 che te zAtA vedanI 1 uMcotra 1 AyuSya 3 [devatA, manuSya, trijaMca] ne nAmakarma 37 [vigata baMdha tatvamAM che] e rIte betALIza prakRti. 10 pA55kRti=je prakRtine saMkaleza pariName [azubha bhAve] utkRSTakaTurasa baMdhAya te pApaprakRti 82 che. tenAM nAma
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina dharmanA tatvAne TuMkasAra. jJAnAvaraNI pa darzanAvaraNI 9 meAhanI 26 azAtA vedanI 1 nAmakarmanI 35 gAtranIca 1 aMtarAya 5 e rIte 82 prakRtinI vIgata aMdha tatvamAM AvI gaI che tyAMthI jovI. 11 padmAvata nAma prakRti ekeka pratyeka, pratyeka prakRtinA khaMdha tyA uddaya keAi eka samaye hAya je karma prakRti ApaNI virAdhInI prakRtinA adha tyA udayane nivArIne peAtAnA baMdha tyA uya dekhADe te parAvarta nAma prakRti darzanA varaNI 5 nidrA mAhanI 23 AyuSya 4 nAma karma 55 gAtra 2 e rIte kula 91 ekAMNuM prakRti che. 16 0 12 aparA vanAma prakRti je karma prakRtinA adha tthA udaya anya prakRti sAthe vidhI nahIM. tenA kAraNa chate paNa hAya te avirAdhInI prakRti jANavI. enA khadhanA sthAnake zubhA zubha pariNAma viseSe bIjI prakRti badhAya nahIM kevaLa enA rasa adha mAMhe bhAvanI maMdatA kare tethI aparAva mAna prakRti 29 jJAnAvaraNI pa darzanA varaNI cakSurAdi 4 mAhanI 3 mithyAtva bhaya bhrugupsA nAma karmanI 12 tejasa, kArmAMNu zarIra vaNu catuSka, parAghA nAma, uzvAsa nAma, agurU laghu, tirthaMkara nAma, nirmANu nAma, upaghAta nAma, e khAra aMtarAya pa kuLa prakRti 29 thaI te anya prakRtinA baMdha utkraya rUMdhyA vinA potAnA badhAya dIpAve che.
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakRtinA seALa prakAra. 13 jIvipAkInI prakRti=megha jema sUryanI sabhAnA ghAta kare, Avare tema je AtmAnA jJAna dezana, cAritra dAnAdika lakhkhI ityAdine avare tethI te ghAtInI prakRti kahevAya te (78) prakRti che tenAM nAma:jJAnAvaraNI pa darzanAvaraNI 9 mAhunI 28 AMtarAya 5 e suDatALIsa prakRti zarIra pudgaLAdi nirapekSa jIvane vipAka dekhADe tathA gAtraka 2 vedanI 2 tethI uMcanIca sukhI du:khI jIva kahevAya mATe te paNa peAtAne vipAka jIvane dekhADe tathA nAmakarmanI 27 tirthaMkara nAmakamathI cAra atizayavata jIva paramAtmA kahevAya tathA traza, mAdara, payAsa, thAvara, sukSma, aparyApta enA udayathI jIvaneA paryAya kare saubhAgya, susvara, Adeya, yazakIrti, durbhAgya, dusvara, anAdeya apayaza, enA udayathI jIva saubhAgI durbhAgI Adi kahevAya, svAseAsvAsa nAmaka pugaLarUpache paNa enI labdhI jIvane hAya. jAti v, gati 4, khagati 2 tenAthI jIva judIjudI jAtigati tathA cAlanA kahevAya tethI te sudhAM nAmakarmanI 27 prakRti ) kula 78 jIvavapAkI. 14 bhava vipAkI=devatArdikanA bhava pAmI te bhavanA prathama samayathI chellA samayasudhI niraMtarapaNe jIvane viSe svazakti dekhADe AtmAne heDanI pare rokI zake Ayu purU thaI parabhutra AyunA udaya Ave parabhava jAya te mATe A
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 zrI jaina dharmanA tatvone TuMkasAra. yuSya karmanI cAra prakRti bhavavipAkInI gaNI che. kAraNa ke carama zarIrI jIva pUrva baMdha zeSa traNa gatinA dalikane manuSya gatinA eka AyuSyamAM saMkamAvI udayAvaLImAM ANI vedIne khapAve. pradezathI karmavedyA vinA chuTe nahIM ane AyuSyamAM saMkamAvyA vinA mekSe jAya nahIM tethI AyuSya saMkamAve pachI tene parabhavAyune udaya koI prakAre hoya nahIM. svabhAvane ja udaya hAya mATe bhavavipAkI kahIe. 15 pugaLa vipAkI=je pitAnI zakti zarIrAdi pudaMgaLane viSe dekhADe e prakRtiene karele guNa avaguNa zarIrAdi pudagaLane heya te nAmakarmanI 36 che te (nirmANa, sthira, asthira, zubha, azubha, tejaza, kArmaNa, varNa, gaMdha, rasa, sparza, agurulaghu e bAra prakRti dhrudayI che te anukrame aMge pAMga karma pugaLanuM ThAmaThAma joDanAra che jemake hADa dAMtane sthirabaMdha, lehI lALane asthirabaMdha tathA keI zubha, azubha tathA varNa catuSka puddagaLAdine viSe hoya tethI tathA tanucatuSkanI aDhAra prakRti (audArika, vaikiya, AhAraka traNa zarIra traNa upAMga cha saMghayaNa, cha saMsthAna, te paNa potAnI zakti puddagaLane viSe dekhADe che. tathA upaghAtanA udaye aMgulI pramukha vadhAre hoya, sAdhAraNane udaya zarIra paryAptI purI karyA pachI Ave tethI ghaNA jInuM eka zarIra tathA pratyeka nAma paNa zarIrAzrita che
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ ATha prakAranA baMdha. 163 ne udyota, AtApa, parAghAta paNa zarIra pugaLane viSe potAnI zakti dIpAve e rIte 36 prakRti pudgaLane viSe pitAnI zAkta dIpAvanAra pugaLa vipAkInI che. 16 kSetravipAkInI prakRtinnakSetra eTale AkAza pradeza vizeSa tenI mukhyatApAmIne jene udaya hoya. jIvane drAvaka trivaka zreNI parabhava jatAM anupuvInA udaye karI jema baLadane nAtha pakaDI pheravIe tema AnupurnI udaya utpatti sanmukha kare jethI AnupuvI kSetravipAkI kahI je ke vakagati vinA paNa saMkramaNa karaNe devagati, manuSyagati, tiryaMcagati ne narakagati e cAra madhye potapotAnI Anupuva saMkamAvI udaya ANe che paNa ahIM vakragatinI mukhyatA lIdhI che. ATha prakAranA baMdha. e rIte vipAkanA radayane tenA asAdhAraNa sthAnake cAra prakAre kahyAM te lADavAnA daSTAte baMdhatatvamAM AvI gayuM che tene ATha prakAranA baMdha kahe che. 1 prakRti baMdha jenuM varNana cAle che te. 2 sthitibaMdha } : " 3 rasabaMdha che A traNanuM varNana anukrame AgaLa Avaze. 4 pradezabaMdha J.
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 zrI jaina dharmanA tatvane TuMkasAra. 5 bhayaskAra baMdha=prathama uMce guMThANe DI prakRtine baMdha karate tyAMthI paDI nIcale guMThANe AvI vadhu prakRtine baMdha kare te. 6 a5tara baMdha=tethI ulaTuM eTale nIcale guMThANe vadhu baMdha karo caDatA guThANe ochI prakRti bAMdhe te. 7 avasthIta baMdha ne baMdha sthAnake A TuMka vyAkhyAmAM 8 avyakta baMdha che lIdhAM nathI jethI te batAvyA nathI. 9 upasamaNuM ) 2. 10 pANI che tenuM varNana AgaLa Avaze. ' prakRtibaMdha. e rIte soLa prakAra prakRtinA ATha prakAre baMdha tathA. be prakAranI zreNuM maLI 26 dvAra karmagraMthamAM varNavyAM che. pratibaMdha kyA guNaThANe keTalI baMdhAya te kahe che. bhayaskAra baMdha tathA alpatara baMdha, 1 upazAMta meha guNaThANe eka vedanI karma bAMdhI paDatAM dazamAM guMThANe jJAnAvaraNuM, darzanAvaraNI, aMtarAya uMcagetra, yazakItI nAmakarma sAthe zAtAvedanI bAMdhatAM
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuraskAra baMdha tathA alpatara baMdha. 165 satarane baMdha kare te prathama samaye tyAMthI paDatAM kare te bhuyaskAra baMdha kahevAya tyAMthI paDatAM. 2 navame guNaThANe saMjavalana lebha sAthe aDhAra bAMdhe pachI mAyA, mAna, kIdha tathA purUSada bAMdhatA chevaTa bAviza prakRtine baMdha hoya. 3 apurva karaNanA sAtamA bhAge hAsya, rati, bhayane jugupsA e cAra sAthe bAMdhatAM chavIzane baMdha chaThe bhAge deva prAgya nAmakarmanI (28) prakRti temAMyazakiti prathama che tethI bIjI (27) bAMdhatAM prathamanI chavIza sAthe trepanane baMdha kare ne jinanAma bAMdhatAM cepanane baMdha kare tathA jinanAma vinA AhAradvIka bAMdhatAM pacAvanane baMdha ne jinanAma sahIta chapanano baMdha kare prathama bhAMge chapanamAMthI jinanAma vagara paMcAvana tathA niMdrAne pracalA sudhAM satAvana badhe tathA jinanAma sahita aThAvanane baMdha kare 4 apramata guNaThANe devAyu sAthe ogaNasATha prakRti bAMdhe 5 dezaviratI guNaThANe devaprAgyanI aThAvIza bAMdhatAM jJAnAvaraNa, 5 darzanAvaraNI, vedanI, 1 mehanI, 13 devAyu, 1 nAmakarma, 28 gotra, 1 aMtarAya 5 e rIte sATha bAMdhe temaja jinanAma bAMdhatAM ekasaTha bAMdhe koI jIvane eka samaye bAsaTha prakRtine baMdha hAya nahI, 6 cothA guNaThANe Ayu abaMdhakALe devaprAyogya a
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina dharmanA tatvono TuMkasAra ThAvIza prakRti bAMdhatAM apratyAkhAnI kaSAya sAthe tresaTha prakRti bAMdhe. jJAnA, 5 darza, 6 ve. 1 me. 17 nA. 28 ge. 1 aMta. 5 kula tresaTha devAyu sahita cesaTha, jInanAma sahita pAMsaTha, ne baMdha kare temaja cothA guThANAnA devatA, manuSya prAga trIza prakRti bAMdhatAM chAsaTha prakRtine baMdha kare, ( 7 mithyAtva guNaThANe jJAnA, 5 darzana, 9 vedanI, 1 mehanI, 22 Ayu, 1 nAma, 23 netra, 1 aMtarAya 5 e saDasaTha prakRti badhe temaja nAmakarmanI 25 ne Ayu rahita bAMdhatAM aDasaTha bAMdhe ne Ayu sahita bAMdhatAM agaNotera bAMdhe temaja nAmakarmanI chavIza bAMdhatAM sItera baMdhAya tathA Ayu rahita nAmakarmanI aThAvIza bAMdhatAM ekotera bAMdhe ne ogaNatrIza bAMdhatA tera bAMdhe ne Ayu sahita tetara bAMdhe ne nAmakarmanI 30 bAMdhatAM jJAnA pa darzanA. 9 vedanI 1 mehanI. 22 Ayu. 1 nAma, 30 gotra 1 aMtarAya pe e rIte sta ra prakRti baMdhAya e bhayaskAra baMdha kahyo. ala5tara baMdha tethI ulaTA caDatA pariNAme ochI baMdhAya tene kahe che.
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ rasabaMdha. anubhabhAga eTale rasabadha kahe che. zubhAzubha adhyavasAya vizeSe karI je mITheA, kaDavA, eka ThANIe, beThANIe, trIThANIA, cAThANIe, ghAtI, aghAti, evA rasanuM bAMdhavuM tene rasama dha kahe che. lIMmaDAnA rasa jema saheje kaDavA hAya tema byAsI pApa prakRtinA rasa se kaDavA atiudvega hetu hAya temaja zeraDInA rasa sheje svabhAve mIThA hAya tema puNya prakRti khetALIzanA rasa seje iSTa AnaMda hetu hAya te rasa eka ThANIyA kahevAya tene draSTAMtathI samajAve che. lImaDAnA eka zera rasa laie te seja svabhAve kaDavA che te ekThANIe rasa kahevAya tene ukALI eka bhAga eTale aDadhA zera rahe tyAMsudhI khALIe te rasa ghaNA kaDavA hAya mATe beThANIe kahevAya, tethI vadhu ukALI zerane trIjo bhAga rAkhIe te vadhu kaDavA hAya te trIThANIe kahevAya. ane tethI paNa vadhAre ukALI cAthA bhAga rAkhIe eTale pAzera rAkhIe te atyaMta keMdbhutama mahA udvega hetu hAya te cAThANIyA rasa kahevAya. temaja zeraDInA rasa mATe paNa samajavuM paNa zeraDInA rasa jevA svabhAva puNyaprakRtinAche mATe miSTa, miSTatara, atimiSTatama, miSTatamaAnaMdadAyaka
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 zrI jaina dharmanA tatvAne TuMkasAra citta prasannatAnA hetu thAya. e rIte azubha prakRtine rasa azubhapaNe vadhatA jAya ne zubha prakRnino rasa zubhapaNe vadhatA jAya ema samajavuM. rasanuM tAratamyapaNuM kaSAyanA tAratamyapaNe hAya. mada kaSAye pApaprakRti maMda rase bAMdhI hAya tene vaLI kaSAyanI tivratAthe titra rasapaNe azuddhavasAye bhagave te atyaMta sakaleSe titrakaSAyeAye karI atyaMta kaTuka ceThANIe rasa badhAya ane zubha adhyavasAye karI bhAgave te tivrarasapaNe bAMdhI hAya tene paNa madarase bhogave te kaSAyanI maMdatAye ati vizuddhAdhyavasAye cAThANIyA rasa ati mIThA ma dhAya bhAvArtha ke=kaSAyAya tivra hAya paNa zubha bhAve tene vede te puNyaprakRtinA rasa badhAya ane kaSAyAdaya maMda hAya paNa tene azubha bhAve vede te pApa prakRtinA rasa baMdhAya titrakaSAyAdayane zuddhAdhya vasAye veDhatAM khetALIza puNyaprakRtinA rasa cAThANIyA amiSTatama baMdhAya che ane pApa prakRti 82 nA maMdarasa khaMdhAya paNa maMda kaSAyAyane titra kaSAceAdaye vaDe teA pApa prakRtinAM rasa cAThANIe badhAya ne puNya prakRtine! mada rasa badhAya ema samajavuM. kaSAyathIja rasa dhAya che. anaMtAnubaMdhI kaSAyanA uye ati malIna parimANI jIva pApa prakRtinA ceADANIyA rasa khAMdhe te pazu puNya
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ rasamadha. prakRtinA rasa beThANIyA AMdhe ( puNyaprakRtinA rasa ekaThANIyA baMdhAyaja naDI mATe beDANIyAneAja baMdha hAya pa udayamAM ekaThANIyA hAya. apratyAkhAnI kaSAyodaye pApa prakRti tathA puNya prakRtine rasa triThANIyA khAya caDate pariNAme zubha badhAyane paDate pariNAme azubha thAya. pratyAkhAnI kaSAyeAye pApaprakRtine rasa beThANIyA aMdhAya ane puNya prakRtinA rasa cAThANIyA adhAya. saMjavalana kaSAyeAye puNya prakRtine rasa cAThANIyA adhAya te titramiSTatamarasa adhAyane pApa prakRtine ekaDANIyA mada rasa adhAya. i aMtarAya kama pAMca jJAnAvaraNI cAra ( kevaLa jJAnA varaNI vino) darzanA varaNI traNa ( cakSu, acakSune avavijJAnAvaraNI ) purUSa veda, sa Mjavalana kaSAya cAra esatara prakRtinA rasa ekaThANIyA, beThANIye, traNDANIyA, cAThANIyA e cAre prakAre khaMdhAya. temAM ekaDANIyA rasa, navama! guThANAnA sakhyAtA bhAga gayA pachI badhAya. ane tenA nIcenA guThANuM beThANIe traNaDhANIyA, cAraDANIyA rasa avAya bAkI rahIje. ekaso traNa prakRti tenA ekaDANIyA rasa badhAya nahIM. paNa beThANIyAdi khAya temAM paNu pAMsaTha pApa
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina dharmanA tatvane TuMkasAra. prakRti che te navame guThANe badhAya ja nahIM jethI navamA guNuThANe ekaThANIyA rasa tyAM AgaLa te prakRtinA dhaja natho teA kayAMthI baMdhAya, mATe beThANIyAdi dhAya. vaLI te pAMsaTha pApa prakRtimAM kevaLa jJAnAvaraNI tathA darzanA varaNI e e prakRtinA dha navame dazame guThANe che paNa te e prakRti ghAtI hAvAthI tenA ekaThAMNIyA rasadaya hAya nahIM. temaja puNya prakRtinA te ekaDANIyA rasa badhAya ja nahI mATe ekasA traNa prakRti beThANIyAdi rasa badhAya hyuM. 170 kevaLa jJAnAvaraNI pramukha vIza ghAtInI prakRtinA rasa ekaDANIyA hAya nahIM temaja deza ghAtInI satAvIza prakRtinA cAThAMNIyA trINIyA rasa paNa sadhAtI samajavA ane beThANIyA maMdarasa (tivrarasa beThANIyA ghAtI kahyo che) tathA ekaThANIyA rasa deza ghAtI che dezaghAti rasa sthuLa, madhyamane sukSma chidravALA ( kaDA jevA, kAmaLA jevA ke vastra jevA chidravALA) lukhA rasa hAya te sarvaghAtI rasa tAMkhAnA patrA jevA ni:chidravaMta cIkaNA heAya te abarakha jevA nirmaLa jJAnAdikane Avare che. khetALIsa puNya prakRtineAja ' dhanyarasa jadhanyapaNe beThANIyA hAya tethI anaMta anaMtaguNa viyaM vadhatAM triThANIyA, cAThANIyA thAya te rasa aghAtI che,
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ pradeza baMdha kahe che. (ATha vargaNuM). pradeza baMdha karma baMdhanA je pugaLo chuTA chuTAM jIve meLavyAM hoya te karma daLane ekatra bhegAM karI karma prakRtinuM eka rUpa thavuM te jemake mithyAtvAdi hetu e je karma baMdhAya che te ghaNA prakAranAM hoya che te je prakAranA jeTalAM daLIyAM jIve bAMdhyA hoya te te prakAramAM saMcaya thavuM bhegA maLavuM te daLIyAnA samuhane pradeza baMdha kahe che. yoganI maMdatAe thoDAM daLa maLene utkRSTAe ghaNAM daLa maLe eganI tAratamyatAe karma daLanuM tAratamyapaNuM che. pradeza baMdha kahevAne mATe vargaNuM samajavAnI jarUra che te varganuM ATha che. - jema kucIvaNa zeThane gAya meLavavAnuM vyasana hovAthI teNe ghaNuM gAya meLavI ekaThI karI pachI tenI gaNatarI ANavAne mATe varNAdike sarakhI evI gayenA TeLAM bAMdhyAM tevI rIte anaMtA pudgaLa skaMdhane jUdA lekhavI tenA bheda pADavAne arthe jJAnIye paramANuM saMkhyAye sarakhA sarakhA pudgaLa skaMdhanA TeLAM bAMdhyAM tenuM nAma vargaNa kahe che te ATha che. 1 audArika vargaNA=audArikane grahaNa egya pudagaLa dravya vagaNa.
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12. zrI jaina dharmanA tatvono TuMkasAra 2 vaikiya vargaNA=kiya zarIrane grahaNa yogya pudagaLa ska dha vargaNA. 3 AhAraka vargaNa=AhAraka zarIra grahaNa yogya pu6gaLa skaMdha vargaNA. 4 tejasa vargaNAtratejasa zarIrane grahaNa yogya puduMgaLa aMdha vargaNa. 5 bhASAvargaNA=bhASAne grahaNa yogya pudagaLa skaMdha vargagu. 6 svAze svAza vargaNA=svAza svAza grahaNagya pugaLa skaMdha vargaNA. 7 mane vargaNA=manane grahaNa yegya pudagaLa skaMdha vargaNA, 8 kAzmaNa vargaNA=kAmaNa zarIra grahaNuMyegya puddagaLa kaMdha vargaNa. e ATha vargaNAnuM anukrame avakAza kSetra te ekekathI sukSma sukSama hoya eTale ekekathI eka ochuM chuM hoya. ADenuM avagAhanA kSetra aMgulane asaMkhyAtame bhAge hoya jethI pudgala dravyane vize jema ghaNuM paramANuM maLe te paramANu sukama hoya tethI paramANu ekekathI adhika hAya pudgala dravyane ehaja svabhAva che ke jema jema pradeza vadhatA jAya tema tema te sukSama thAya jema kapAsamAM cheDA
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ pradeza adha kahe che ( ATha vaNA ) pradeza hAya te ghaNI jagyA rIke ane pArAmAM ghaNAM daLika hAya te thADI jagyA rAke tathA pAlImAM tuveranA kaNa gheADA samAyane rAinA kaNa ghaNA samAya. 173 karma . daLa agurU laghu dravya che tathA vaNuM gadha, rasane sparzIthI aneka guNavata che tethI ja tene saDaNu paDaNu vidva MsaNu svabhAva kahyo che. audArika, vaikriyane AhAraka e traNa vaNAnA puddagaLa skaMdha pAMca varNa, e gaMdha, pAMca rasane ATha krUsa e vIza guNavaMta hAya tethI gurU laghu kahevAya. tejasa mA NA paNa siddhAMtane mate vIza guNavata hAya tathA bhASA, svAseAsvAsa, mane dravya, kavaNA dravya ( kANu dravya ) e cAra arUpI va NAnA pugaLa dravya sALa guNuvata heAya. kAraNa ke cAra vargaNAnA sukSma dravya hAvAthI gurU tathA karkaza sparzana hAya. tathA rUkSane snigdha mAMhelA eka hAya tathA uSNune zIta mAMhelA eka hAya e rIte sparza cAra hAvAthI sALa guNavata hAya, jIvane kaSAyika adhyavasAya janita AnaMdu viSAda hetu zubhAzubha karmanA vipAka iSTa aniSTapaNe miSTa kaTuka rasa tene rasa kahe che evA rasANlR jema tRNakhalAM caratI gAya tRNumAMthI dudhanI uptAtta kare che. tathA sarpa dudhanuM pAna karI temAMthI jhera usanna kare che tema sarva jIvathI anaMta guNA rasa vibhAge yukta je chatra karma daLa
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174 zrI jaina dharmanA to TuMkasAra. grahaNa kare che te karma daLane vize anaMta anaMta pradezIyA skaMdha tenA pradeza pradeza pratye anaMtA rasAsue yukta jIva grahaNa kare che. karmapaNe grahaNa kare che. jema lIMmaDe zeraDIyAdikane AdhAre karI taMdulone vize pratyeke yathArasa vizeSa tadarUpa pratye jANe che tema anaMta bhAga pramANa paramANu nippana ekeka karma skaMdha pratye jIva grahe che. - je AkAza pradezane vize jIva avagADha che te AkAza pradezane vize karma pudagala dravya paNa avagADha che te rAgAdika sneha guNa megathI Atma pradezane vize lAge che. jema tivra agni saMge pAnuM ukALIye te vAre taLenuM pANI upara Ave ane uparanuM pA taLIye jAya tema sagAdika sneha guNage karI AtmAnA asaMkhya pradeza (ATha madhya pradeza vinA) purvokta pANInI rIte Avarta letyAM Atma pradeza kaSAyika adhyavasAyarUpI cIkaNutA che teNe karI karma rU5 raja sahIta sarva AkAza pradeza bhareluM che te kSetrane vize Avarta karatAM jema cIkaNA zarIre ALoTatAM zarIrane raja lAgI jAya baMdhAI jAya tema potAnA AtmAnA sarva pradeza anaMtAnaMta kama daLe baMdhAya paNa eka pradeza baMdhAya nahIM kemake jIva pradeza sarvane paraspara saMbaMdha che tethI karmanAM daLa grahaNa kare te jIvanA sarva pradezane ceTe jema ke hAthe ghaDo upADatAM sarva zarIre ghera Ave che. tenI peThe
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ 175 pradeza bhadha kahe che ( ADa vaNA ) jIva karma grahaNa kare te vakhata jIvanA sarva pradeze temAM bhaLe paNa eTaluM vizeSa ke je avayava kAryanI ukaDA hAya tene vizeSa baLa Ave ane vegaLA avayavAne AchuM maLa Ave tema karma daLa grahaNa karatAM Atma pradezane vize paNa hinASika virya hAya. je vAre jIva AyuSya karma mAMdhe te vAruM aMtara mahurata paryaMta samaya samaya je karma grahaNa kare tenA ATha bhAga karI AtlR karmane vaheMcI de. ne je vAre Ayu karma na khAMdhe te vAre je karma daLa grahaNa kare te sAta kane vaheMcI Ape. dazame guThANuM AyuSya mehunI vagara cha karma khAMdhe tyAre tenA cha bhAga kare vaheMcI Ape ema jyAre eka karmanA baMdhaka hAya tyAre tenA ekaja bhAga hAya eTale jIva je karma samaye samaye grahaNa kare che te karmanA daLanA bhAga te jIvanA guThANe je karma prakRti baMdhAtI hAya teTalI prakRItamAM vaheMcAya che. temAM AyuSya karmanA bhAgAnA aza thADA hAya kAraNa tenI sthiti ( 33 sAgaropama) theADI che tethI tenAM daLa paNa thADAM hAya chatAM paNa AyuSya karma bhavamAM ekaja vakhata khaMdhAya che ne te paNu aMtara mahuratamAM badhAya ne khIjA karma niraMtara khaMdhAya che tethI gheADA vakhatamAM AyuSyanAM ghaNAM daLa meLavavAM paDe tethI je vakhate AyuSya karma i
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 zrI jaina dharmanA tatvone TuMkasAra. baMdhAya te vakhate tene daLa bhAga vizeSa hoya ne niraMtara baMdhAtAM nAma karma tathA gAtra karmanI sthiti (20 kaDA keDI sAgaropama) nI havAthI AyuSya karma karatAM tenAM daLa vizeSAdhika hoya ne nAma gotra baMnenAM rArakhAM hoya. - jJAnAvaraNI, darzanAvaraNa tathA aMtarAya karma e traNanI sthiti trIza koDA kaDI sAgaropamanI che tethI nAma tathA getra karma karatAM paNa tenAM daLiyAM vizeSa hoya ane traNenAM mahimAMhe sarakhAM hoya. mehanI karma bhAga te traNa karatAM paNa adhika hoya kemake darzana mehanInI sthiti (70 koDA keDI sAgaropama) ne cAritra mehanInI ( 40 kaDA keDI sAgaropama) che tenI sthiti vizeSa daLa bhAga vizeSa hoya. | vedanI karmane daLa bhAga sarvathI adhika hoya che ke mehanI karatAM vedanI karmanI sthiti (30 kaDI keDI sAgaropama ochI che te paNa mehanInAM daLa utkRSTa rase che ane vedanInAM daLane rasa aghAtI che tethI maMda rasa che tethI jema gheMza rAba dI pIe te ja peTa bharAyane zIkhaMDa, khAMDa, ghI vagere thoDuM khavAya te paNa sudhA maTe temaja patharanuM sthaLa daLa meTo kaDaka vAge toja jIva jAya ane viSe thoDuM hoya te paNa maraNa nIpaje tenI peThe mohanI karmanA tivra rasa daLa che te cheDA hoya te paNa
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthiti baMdha. 177 Atma guNa ghAta kare ane vedanI karmanA maMda rasa daLa ghaNu maLe teja te pitAnuM kArya pudagaLika sukha duHkhano anubhava pragaTa karI zake paNa cheDe daLe kArya karI zake nahIM. mATe vedanI karmane daLa bhAga sarvathI vizeSa hoya bAkInA sAte karmamAM je karmanI sthiti adhika hoya tene karma daLa bhAga adhika hoya ane jenI sthiti ochI hoya tene karma pradeza bhAga ocho hoya. eka samayamAM eka adhyavasAye grahaNa karelAM karma AThe karma paNe pariName che. sthiti baMdha. sthitiHkALamAna gapratyaye grahayAM je karma pudagaLa tathA adhyavasAya vizeSe karma paNe rahevAnA kALane sthiti kahe che tene baMdha be prakAre utkRSTa tathA jadhanya sthiti kALamAnanI samaja roga rahita baLiSTa nizcita evA tarUNa purUSanA sAta svAsvAze eka thava. sAta thave (49) svAza svAze eka lava sItera lave (3773) svAzasvAze eka aMtara mahurata. trIza aMtara mahurate eka ehArAta. trIza divasane mAsa be mAse rUtu traNa rUtue eka ayana, be ane eka varasa, corAsI lAkha
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 zrI jaina dharmanA tatvano TuMkasAra. varase eka purvega, corAsI lAkha puge eka purva, corAzI lAkha purve eka truTilAMga, corAzI lAkha truTilAMge eka trutiTa, rAzI lAkha truTite eka aTaTAMga, corAzI lAkha aTaTAMge aka aTaTa, corAzI lAkha aTaTe eka avavAMga, corAzI lAkha avAge eka avava, corAzI lAkha avave eka hahuga, corAzI lAkha hahuAMge eka huhua, corAzI lAkha hahae eka umalAMga, corAzI lAkha upalAMge eka utpala, corAzI lAkha utpale eka padhrAMga, cerAzI lAkha padmAge ekapakva, corAzI lAkha padma eka nalinAMga, corAzI lAkha nalina ge eka nalina corAzI lAkha naline eka akSinikurAMga, corAzI lAkha akSinikurage akSinikura cerAzI lAkha akSinikure eka ayulAMga rAzI lAkha ayulAge eka ayuta corAzI lAkha ayute eka nayutAMga, corAzI lAkha nayutAge eka nayuta corAzI lAkha nayukta eka prayutAga, corAzI lAkha prayutAge eka prayuta, corAzI lAkha prayute eka culikAMga, cerAzI lAkha yulikAge eka culikA, corAzI lAkha yulikAe eka zIrSa prahelikAMga, corAzI lAkha zIrSa prahelikAMge eka zIrSa prahelikA ahIM sudhI saMkhyAtA kALa gaNAya te eka cAraNa AMkaDAnI saMkhyA thAya che te pachIne kALa te asaMkhyAta kALa gaNAya tethI pAlA, samudrAdinI upamAye samajAve che. asaM.
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthiti baMdha. khyAtA varSa pramANa paDyeAma sAgareApama jANavuM. sAgaranI upamAe je kALamAna tene sAgaropama kahIye ne palyanI upamAe paDyeApama kahIye yAjana pramANa kuvA asaMkhyavALAgelarI sA sA varase ekeka keza khaDa kADhatAM kuvA taddana khAlI thAya teTalA kALane aTThA payeApama kahe che tevA daza kADA keDI patyeApame addhA sAgarApama kahe che tevA. 30: vIza kArDA keADI sAgarApamanI sthIti gAtrane nAma karna che eTale bAMdhelu daLa viSNuze nahIM te eTalA kALa rahe. zuddha pariNAma vizeSe sthiti ghAta kare teA ghaTI paNa jAya temaja azubha karaNI karave vadhe paNa kharI paNa jo nikAcIta baMdha ( devatA nArakI tathA jIgaliyAMne niyamA nikAcIta baMdha hAya ) hAya teA ghaTe nahIM enA amAdhA kALa be hajAra varSanA che. abAdhA kALa eTalemAMdheluM karma jyAM sudhI potAne vipAka dekhADe nahIM te eTale mAMdhyA pachI paNa karma eTalA kALa sudhI udayamAM Ave nahIM. amAvA kALa pachIja udayamAM Ave tyAM sudhI bAMdheluM karma sattAmAM paDI rahe te akhAdhAkALa. niSeka kALa=abAdhA kALe hIna je ka karmanA niSeka kALa kahe che. eTale bhAgya sthiti te kALa kahe che.
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180 zrI jaina dharmanA tatvone TuMkasAra niSeka te karma udaya kALe prathama bahu pradezAne sAmaTa udaya Ave ane pachI samaya samaya hIna hInatara thAya yAvata karmanI sthitine chelle samaye atyaMta udaya hoya ene niSeka kALa eTale bhagya kALa kahe che. mehanI karmanI utkRSTI sthiti sItera koDA keDI sAgaropamanI che e baMdha mithyAtva guMThANe utkaTa saMkaleSa hoya tene abAdhAkALa sAta hajAra varasane tethI hina karma daLane radaya kALa eTale niSeka kALa jANa. jJAna varaNI, darzanA varaNI, vedanI ne aMtarAya e cAra karmanI utkRSTI sthiti trIza koDA keDI sAgaropamanI utkRSTa rAMkaleze mithyAtva guThANe che tene abAdhAkALa traNa hajAra varasane che. AyuSyakarmanI utkRSTI sthiti tetarIza sAgaropamanI che (devatA nArakInI apekSAye) eTale utkRSTa saMkalISTa pari. NAme mithyAtvane narakAyuno baMdha tetarIza sAgaropama hoya temaja atyaMta vizuddhAyavasAye pramata apramata guNaThANe anuttara vimAnanA devatAne baMdha tetarIza sAgarepama hoya tene abAdhAkALa utkRSTa purva keDIne trIjo bhAga ane jadhanyathI aMtara mahurata che ahIMyAM utkRSTa Ayu baMdha niyata utkRSTa abAdhAkALa na hoya. kAraNa bIjAM karmonI peThe abAdhAkALa AyuSya karmamAMthI kamI thatuM nathI tethI
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaghanya sthitino baMdha kahe che. 181 daya niSekakALa tetarIza sAgaropama gaNave. utkRSTa AyubaMdhamAM jadhanya abAdhAkALa hoya ne jadhanya Ayu baMdhamAM utkRSTa abAdhAkALa paNa hAya temaja utkRSTa AyuSya utkRSTa abAdhAkALane jadhanya AyuSya jadhanya abAdhA kALa paNa hAya kAraNa ke Ayune baMdha maraNanA chellA aMtara mahuratamAM paNa thAya che. ne te vakhata te jIva moTuM AyuSya bAMdhe che ane AyuSyanA trIjA bhAgamAM baMdha paDI TuMku AyuSya paNa bAMdhe che mATe bIjAM karmo karatAM AyuSya karmamAM abAdhAkALane nizcaya nathI. eTale phera che. jaghanya sthiti baMdha kahe che prathamanA daza sarAga guNaThAMNA sudhI vedanI karmane jaghanya sthitibaMdha bAra mahurata che ne kaSAyeda rahita agIyAra ne bAramA teramA guThANe sthiti baMdhane rasabaMdha na hoya paNa kevaLa pega pratyayI pradeza baMdha hoya te prathama samaye bAMdhe bIjA samaye vedane trIjA samaye viNaze. abAdhAkALa jaghanya aMtaramahuratane che. nAma kamane gotra karmane jaghanya sthitibaMdha atyaMta vizuddhALyavasAye sukSma saMpAyanA prAMte ATha mahurata che abAdhAkALa aMtara mahurata che.
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina dharmanA tatvAne TuMkasAra. jJAnAvaraNI danAvaraNIne aMtarAya e traNa karmanA jaghanya sthiti baMdha sukSmasa parAyanA prAMte ane meAhanI karma khAdara navamA guMNuThANAne prAMte tthA AyuSya karmInI prathamanA be guNaThANe jaghanya a Mtaramahurata sthitima dha hAya uttara prakRti sthiti baMdha kahuM che. 182 jJAnAvaraNI pa dezanA varaNI 9 AMtarAya pAMca ne azAtA vedanI evIza prakRtInA utkRSTo ( 33 kADA kADI sAgaropama sthitibaMdha che ne jaghanya atara mahurata che. sukSma nAma, aparyApta nAma, sAdhAraNa nAmane traNa vigalednI e cha prakRtinA utkRSTA ( 18 kADA kADI sAgaropama ) sthiti aMdha che. prathama saghayaNa, prathama saMsthAna, ( 10 kADA keADI sAgaropama ) rUSabhanArAca tathA nyogha saMsthAnanI ( 12 kADA koDI ) e rIte AgaLa khae kADAkeADInI vRddhi karatA javI eTale chevaTe saMdhayaNu tathA huDaka saMsthAne vIza keDA koDI sAgaropamanI sthiti che kaSAya sALanI (40 kADA koDI sAgaropama ) sthIti kALa che. sukumALa; laghune cIkaNA tathA uSNu sparza surabhI gaMdha, zveta varNa madhura rasa e sAta prakRtinI utkRSTI sthiti ( 10 kADA koDI sAgaropama che)
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttara prakRtine sthiti baMdha kahe che. 183 hAlidravarNa ne Aspharasa (1rA kaDA keDI) rakta varNane kaSAya evo rasa (15 koDA keDI) pIta varNa, kaTuka rasa (17 kaDA keDI) zyAma varNa tikSaNa sparza ( 20 kaDA keDI) zubha vihAgati, uMca netra, devadraka, sthira SaTaka, purUSa veda, ratI, hAsya e tera prakRtinI (10 keDA keDI sA. ) apavartana e vadhene uSyanA e sakamaNAdithI adhika thAya. * mithyAtva mehanI (70 koDA keDI sAgaropama) samyakatva mehanIne sthiti baMdha nathI tema abAdhAkALa paNa nathI udaya kALa [ 6 ] chAsaTha sAgaropamane che. mizra mehanIne niSeka kALa aMtara mahuratane che. manuSya dvIka, strI vedane zAtA vedanI [ 15 kaDA keDI sAgarepama] bhaya, jugupsA, aratizoka, vaikiya sahaka vigere bAkI rahelI prakRtio 5 mehanInI 1 nIca zetra 51 nAma karmanI maLI kula 57 prakRtine sthitibaMdha utkRSTa [ 20 keDA keDI sAgaropamane che.] mULa prakRti tathA uttara prakRtine jeTalA keDA keDI sAgaropama sthiti baMdha hoya teTalA so varasa abAdhAkALa jANo.
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 zrIjaina dharmanA tatvane TuMkasAra, sthiti baMdhane rasabaMdha kaSAya pratyayI che tethI zubha prakRtine rasa kaSAyanI maMdatAe utkRSTa hoya ane kaSAyanI tivratAe jaghanya rasa hoya tathA azubha prakatine rasa kaSAyanI tivratAe utkRSTa heyane kaSAyanI maMdatAe maMda rasa hoya paNa sthiti baMdha mATe tethI ulaTuM che. | sarva karmanI utkRSTI sthiti svasva baMdha prAgya saMkaleza pariNAme eTale malIna pariNAme baMdhAya ne jema jema vizuddha hoya tema tema sthiti baMdha hIna thatuM jAya eTale zubhane azubha prakRtinI utkRSTI sthiti te sarva azubha jANavI ne tetivra kaSAdaye baMdhAya che. utkRSTa sthitibaMdha te malIna pariNAmanuM kArya che mATe baMdhanI ekaso vIza prakRtimAMnI (117) prakRtine utkRSTa sthiti baMdha pita pitAnA adhyavasAya sthAnaka maLe malIna adhyavasAya sthAnake baMdhAya che tethI te utkRSTa sthiti baMdha azubha che ane jaghanya sthiti baMdha te vizuddhinuM kArya che eTale jema jema ujavaLa pariNAmanI vRddhi thAya tema tema hIna hIna sthiti baMdhAya tene zubha kahIye. bAkInI traNa prakRti devAyu, manuSyAyuMne triryacAyunI utkRSTa sthiti zubha pariNAme eTale vizuddhAdhyavasAye baMdhAya te zubha che ne malIna pariNAme jaghanya Ayu baMdhAya te azubha che e rIte bheda che.
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArgaNa dvAra. 185 sthiti baMdhane rasa baMdha kaSAyathI baMdhAya che ane kaSAya dazamA guNaThANuM paryata che ane karma prakRtine sthiti baMdha tathA rasa baMdha paNa tihAM sudhI ja che mATe e be baMdhanuM asAdhAraNa kAraNa kaSAya che pradeza baMdhane prakRti baMdhane hetu vega che te teramA guNaThANa sudhI hoya che mATeja tyAM sudhI sAtA vedanInI prakRti baMdhAya che te eka samaye bAMdhI bIje samaye bhegavI trIje samaye nirjarA thAya che. bhIMta umara retInA kaNIyA muThI bharIne nAMkhIe to te nIce paDI jAya che temaja kaSAya vagara yoga (mana, vacana, kAyAnA) thI baMdhAtA karma pradeza nirasa hovAthI jIvane lAgatAM nathI. ekedrInA utkRSTa sthiti baMdhathI pacIza gaNe baMdha be IMdrine pacAsagaNe teITriIne soga corIMdrAne hoya che. mArgaNa dvAra. mArga dvArA cauda che tenA uttara bheda bAsaTha che te 1 gati mArgaNa=cAra gati che. 2 iMdriya mArgaNa=pa ca iMdriya. 3 kAya mAgaNA=7 prakAranI kAyA 4 yega mArgaNA=mana, vacanane kAyAnA traNa 5 veda mArgaNAtraNa veda
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina dharmanA tatvane TuMkasAra 6 kaSAya mAgaNa-cAra bheda 7 jJAna mArgaNa =ATha bheda ajJAna sAthe 8 cAritra mArgaNAtrAmAyakAdi sAta 9 darzana mArgaNa=cakSurAdi cAra 10 lezyA mArgaNA=7 prakAranI lezyA 11 bhavya mArgaNa=bhavya, abhavya be 12 samyaktava mArgaNA=7 prakAranAM 13 saMsI mArgaNA=saMsI, asaMsI be 14 AhAraka mArgaNA=be prakAre e rIte cauda mArgaNAnA bAsaTha dvAra che te mArgaNA dvAre kayA kayA guNa sthAnake che ne te guNa sthAnake keTalI prakRtine baMdha paDe che te samajavA yaMtra racanA karI che paNa kayA karmanI keTalI pakRtine baMdha karI jIvane kyA guNasthAnake thAya te samajavA mATe code jIva sthAnakanA jIvana guThANa sAthene yaMtra jUdAM batAvyAM che. pRthivyAdika pAMca sthAvara codarAjakane viSe masInI kuMpInI peza ThAMsIThAMsIne bharyA che sarvathI thoDA purUSa vedI te thakI saMkhyAtaguNA strIvedI te thakI anaMtaguNa napuMsaka che. triyaMcamAM purUSa karatAM triguNane traNa adhika, manuSyamAM 27 guNa satyAvIza adhika ane devatAmAM batrIsa guNane batrIza adhika strIo hoya.
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ baMdha yaMtra. 1817 (1) baMdha yaMtra (ghe 120 prakRti) 5 9 2 26 4 67 2 5 120 aMka guNasthAna nAma zA. da. ve. me. A. nA. ma. e. kula keTalAM 1 8 9 19 1 mithyAtva 5 9 2 26 4 64 2 2 sAsvAdana 5 9 2 24 3 5 2 3 mizraguThANuM 5 6 2 19 0 36 1 4 aviratI 5 6 2 19 2 37 1 5 deza viratI 5 6 2 15 1 32 1 6 pramata guThANuM 5 6 2 11 1 32 1 7 apramata guThANuM 5 6 1 9 31 1 8 nivRta 1 bhAga 5 6 1 9 0 31 1 bhAga 2 thI 6 5 4 1 0 0 31 1 bhAga 7 mo 5 4 1 9 0 1 1 9 anivRta bhAga 1 5 4 1 5 0 1 1 bhAga 2 3 4 1 4 0 1 1 bhAga 3 5 4 1 3 0 1 1 bhAga 4 5 4 1 2 0 1 1 bhAga 5 5 4 1 1 0 1 1 10 sukSmaparAya 5 4 1 0 0 1 1 11 upazAMta moha 0 0 1 0 0 0 0 12 kSINa meha 0 0 1 0 0 0 0 13 saMyogI 0 0 1 0 0 0 0 14 gIguThANuM A be dha 5 117 8 5 101 8 5 74 7 5 77 8 5 67 8 5 6 7 8 Yka 5 58 7 5 56 7 5 26 7 5 rara 7 5 21 7 5 20 7 5 19 5 18 7 5 17 6 0 1 1 0 1 1 0 1 1 | 9 9 0 0 0. 0
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 zrI jaina dharmanA tatvane TuMkasAra, vizeSa hakIkata baMdha saMbaMdhInI. 1 trIjA karmagraMthama=cothA aviratI guMThANe manuSya trika. dArika zarIra, chaThuM saMghayaNa, chaThuM saMsthAna, e che prakRti TALI manuSyane (71) ne baMdha kahyo che temaja mizra guThANe (69) ne baMdha kahyo che. 2 mithyAtvathI sAtamAM pramata guNaThANu sudhI (mizra guThANuM vinA) cha guNaThANe AThe karmane baMdha hoya paNa AyuSya karmabhAvamAM eka vakhata baMdhAya te vakhata hoya bAkI sAta karmane baMdha samaye samaye hoya. 3 mizra, AThamuM apurvakaraNa (nivRta) navamuM bAdara saMparAya (anivRta) e traNa guNaThANe AyuSyane ba dha na hoya mATe sAta kamaja baMdha hoya. (AyuSyane baMdha sAtamA guNaThA sudhI ja che pachI 8 thI 14 sudhI AyuSya baMdha nathI ) 4 sukSma saMparAya dazamAM guMThA mehanI karmane baMdha nahi hovAthI cha prakRtine baMdha hoya pa upazAMta meha agIAramA tathA bAramAne teramA guNaThANe e traNa guNaThANe eka zAtA vedanIne baMdha te pradeza baMdha hoya. 6 agI guNaThANe abaMdha che,
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ udaya yaMtra. 189 7 sa`jJIpa'cedriparyAmA vane zeSatera jIva sthAnakane viSe sAta athavA ATha prakRtinA baMdha ane udiraNA heAya bhAgavatA bhavanuM AyuSya (1) AvaLI bAkI hoya te Ayu nI udiraNA Ayu (badha kALe)nA hAya mATe sAtanI paNa kahI. sattAe ane udaye AThe karma hAya kAraNu upazAMta meha lage AThe kanI sattA che ane sukSmasa parAya lage AznA udaya che ane tera jIvasthAnake tA 1-2-4 guThANuM hAya te mATe hAI zake (2) aMka guNasthAna nAma Aghe prakRti 1 mithyAtva 2 sAsvAdana 3 mizra 4 aviratI 5 derzAvaratI 6 pramata guThANuM 7 apramata 8 nivRta guThANu 9 nivRta 10 sukSmasa parAya 11 upazAMta mAha udaya yaMtra. Aghe (122) muLa jJA. 6. ve. me. A prakRti 8 . 8 . . 5 9 5 9 5 - 5 - 5 9 )) ) ) a th 4. 5 9 8 5 8 5 8 5 8 5 8 5 7 5 9 6 i w 67 2 5 122 64 s 5 117 59 ra 5 111 51 ra 5 100 4 15 5 14 44 5 87 1 43 g 5 81 1 42 1 5 76 39 1 5 39 5 2 39 5 } 2 1 1 3. 5 58 h h h h h ra g ra ja 4 28 4 26 4 25 4 23 4 22 18 14 14 13 1 >> 1 ' nA. gA, aM. kula. -- ~ ja ja .. 1 s sy 1 ra 72 }
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ 190 zrI jaina dharmanA tatvono TuMkasAra 12 kSINa meha 7 5 6 2 0 1 371 5 5. 13 sAgI 4 0 0 2 0 1 38 1 0 42 14 ayAgI 4 0 0 1 0 1 0 1 0 12 agI guNaThANe bhapagrAhI 4 karma che (zAtA vedanI, AyuSya nAma, gotra.) (3) UMdaraNuM tra. (122) ghe aMka guNasthAna nAma mULa jJA. da. ve. mo. A. nA. ga. aM. kula. prakRti odhe 8 5 9 2 28 4 67 2 5 122 1 mithyAtva 8 5 9 2 26 4 64 2 5 117 2 sAsvAdana 8 5 9 2 25 4 59 2 5 111 3 mizra guMThA 8 5 9 2 22 4 51 2 1 100 4 aliratI 8 5 9 2 22 4 55 2 5 104 5 dezaviratI 8 5 9 2 18 44 2 5 87 6 pramata 8 5 9 2 14 1* 44 1 5 81 7 apramata 6 5 6 0 14 42 1 5 73 8 nivRta 6 5 6 0 13 0 39 1 5 69 9 anivRta 6 5 6 0 0 0 39 1 5 63 10 sukSmasaM5rAya 6 5 6 0 1 0 39 5 5 57 11 upazAMta moha 5 5 6 0 0 0 39 1 5 56 12 zINa moha 5 5 6 0 0 0 37 1 5 54 13 sagI 2 0 0 0 0 0 38 1 0 39 14 ayogI 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 udiraNa bega vaza che jethI amegI guNaThANe yoga nahi hovAthI udiraNA nathI. 0 0 c
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) upasama kSapaka zreNI. zreNI. 141 141 141 141 .141 139 139 138 145 138 145 138 145 138 138 138 122 114 sattA yaMtra. Aghe (158 ke ve. ra 28 ra 28 2. 28 aMka. guNasthAna nAma mULa nA. 6. 8 5 9 8 1 9 8 5 . 8 Ave 1 mithyAtva 2 sAravAdana 3 mizraguThANu 4 aviratI 5 dezivaratI } pramata 7 apramata 8 nivRta 9 anivRta OM 8 5 hi 5 5 9 8 5 8 5 1 8 5 pa J ra 9 9 ja ja w Y r 9 r 9 } ja 148) meA. A. nA. geA. aM. kula. 4 93 148 4 93 148 4 92 147 4 147 4 148 2 28 28 V ra 28 28 4 28 4 93 sana y m` ra1 93 93 4 93 ly 2 2 93 1 33 339 93 21 13 1 80 80 = 4 ja = = x r ra ja x ja ra ra ra ra OM 1 5 5 5 < 5 5 148 5 148 ma 148 148 148 142 sattA yaMtra. 191
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19ra - 113 4 112 5 106 105 104 10 3 9 12 10 sumasaM5rAya 5 5 5 5 5 5 5 6 6 6 6 6 6 6 2 2 2 2 2 2 2 12 1 11 1 1 1 4 1 3 1 2 1 re 80 2 80 2 80 2 80 2 80 2 80 2 5 5 pa 5 5 5 0 138 4 139 101 11 upazAMta moha 7 2 28 4 21 1 0 1 63 80 8 5 148 142 5 zrI jaina dharmanA tatvono TuMkasAra 101 12 kSINa meha 2 4 5 5 4 0 6 2 4 0 2 13 sagI kevaLa 0 1 80 2 0 85 14 agI 4 0 0 2 1 0 1 80 2 10 1 0 85 13. 13 12
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ sattA yaMtra. satA=karma daLanuM jIva sAthe saMbaMdhapaNuM karma svarUpe rahevuM jyAM sudhI mAMdhyAM karmanAM DhaLa jIva pradezathI khare nahIM tathA anya prakRti paNe saMkrame nahIM tyAM sudhI tenI sattA jANavI. te karma kevAM che ke jene bAMdhave karI tathA saMkramaNe karI pAmyA che je AtmalAbha (mati jJAnAvaraNAdi) Atma svabhAva jeNe evAM kama eTale sajAtiya uttara prakRtimAM nija sthiti rasa daLanuM parIkramAvavuM jema devagati, manuSya gati, trimaMca gati, naraka gati e cAra gatimAMnI game te gatinA udaya hAya te gatimAM bIjI gatinAM daLa saMkramAvIne sattAe rahe che tene satA kahe che. 193 1-4-5-6-7-8-9-10 eTalA guThANuM (148) prakRti eTale AThe karmanI tamAma prakRti satAe hAya. je prakRtie udayamAM AvI hAya te sajAtiya prakRtima zrIjI prakRtinAM daLa satAmAM rahe tethI satAe tamAma hAya 2-3 guThANuM jaiinanAmanI satA na hoya eTale jinanAmanI sattAvALA eguNuThANuM se nahIM ne mithyAtva guThAMNe jinanAmanI satA hAya kAraNa ke keAi jIva mithyAtva pratyaye nara kAcu bAMdhI samyakatva pAmI jinanAma bAMdhI maraNu samaye purve AyudhanA kAraNe mithyAtve jAya ( kRSNa, zreNIka, rAvaNanI peThe ) paNa sAsvAdana ke mizrana jAya, mATe saMve
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ hi coda chavasthAnake kayA kayA guThANuM tathA kyA guMThANe keTalI prakRtine baMdha yaMtra. aMka chavasthAnanuM nAma keTalA othe cauda guNasthAnakanA AMka tathA pakRtinI saMkhyA. A ga. pra. - 4 ) 5 2 V deg - 4 - 5 1 bAdara ekekI aparyAptA 1 2 103 109 94 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 vana. (karaNa) 2 teukAya tyA vAyukAya 1 105 105 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 sukSmaekaMdrIya paryAptAaparyAptA 1 ke bAdara kedrIya paryAptA 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 4 vigaleMdrI traNa 1 paryAptA 1 105 105 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0. 2 karaNa aparyAptA 96 2 109 105 96 * 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5 asaMjJI paMcekI tiryaMcamanuSya 94 1 karaNa aparyApta 2 1ddha 109 96 o 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 zrI jaina dharmanA tatvone TuMkasAra. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 0 2 labdhI aparyAptA 6 asaMsI paMceDhI paryAptA 7 saMsI paMceDhI paryAptA 1 tiryaca 5 117 167 101 69 70 66 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 nArakI 1-6 sudhInA 4 101 100 96 70 7ra 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 71 3 sAtamI tamatamAM nAkI 4 99 96 91 70 90 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 4 manuSya 14120 117 101 69 71 67 63 59 58 22 17 1 1 1 0 58 26 18 5 devatA bhavanapati, vyaMtara 4 14 103 96 70 7ra 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 jyotiSIne saudharma tathA 71. IzAna sudhI 6 sanatakumArathI sahastrArA sudhI 4 104 101 96 70 7ra 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 7 ANatathI navayakasudhI 4 97 96 92 70 7ra 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 8 anuttara vimAna 1 0 0 0 7ra 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 8 saMsI paMceDhI aparyAptA manuSya tiryaMca labdhI a, 1 109 109 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 karaNa a, 3 109 100 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 e rIte jene guNasthAnaka che tathA dareka guNasthAnake karmane baMdha che. have dareka jIvasthAnake kayI kayI karma prakRti kayA kayA guMThANe keTalI hoya te batAvavA jUdA jUdAM batAvavAmAM Ave che te. pravRttine baMdha yatra. 195
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAsa devatA zrI jaina dharmanA tatvane TuMkasAra. kayA kayA jIvane keTalI paryApti hoya ane te purI karavAne kALa. chonAM nAma paryApti ahAra zarIra idrI ravAso bhASA mana saMkhyA ekedri 4 sa e e vigaleMdrine asaMtI paMcaeNki pa sa e e e e audArika zarIrI 6 sa e aM aM aM aM vaikIya tathA AhAraka zarIra 6 sa e sa sa sa sa 6 sa e sa sa sa sa | (sa) samaya ne (aM) aMtaramahurata kALa samaja (6) ratnaprabhAthI tamaprabhA 1 thI 6nArakI sudhIne yaMtra. aMka guNaThANuM nAma jJA. da. ve. me. A. nA. ge. aM. kula. edhe 5 9 2 26 2 50 2 5 101 mithyAtva 5 9 2 26 2 49 2 2 100 sAsvAdana 5 9 2 24 2 47 2 5 96 mizra 5 6 2 19 0 32 1 5 70 aviratI 5 6 2 19 1 33 1 5 72 32 (7) sAtamI tamatamAM nArakIne yaMtra, mithyAtva 5 9 2 26 1 47 1 5 96 sAsvAdana 5 9 2 24 0 45 1 5 91 mizra 5 6 2 19 0 32 1 5 70 aviratI 5 6 2 19 0 2 1 5 70 ` y s`
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ sani paMcendri tiryaMca paryAptA yaMtra. nArakInA jIvA bhatra pratyaye sukSma ekedriyAkrikamAM javuM nathI mATe (19) prakRtineA baMdha AchA hAya AjananAma karma nArakImAM trIjI nArakI sudhInA jIvAcAthA guMThANAmAM vatA Adhe tethI uparanA bAMdhe nahIM tethI ceAthI nArakIthI eka prakRti echI ma dhAya. sAtamI nArakIe. manuSyAyune jInanAma hIna karatAM (9) prakRtinA adha Adhe hAya te jIvAne guThANAM cAra batAvyAM che. te utkRSTa vizuddhAvasthAye puNya prakRti badhAya te apekSAye che paNa tamatamAnA jIvA mithyAtva guThANe ja AyuSya AMdhI tiryaM ca sivAya bIje jAya nahIM mIjI gati nathI. (8) sajJI paMcendri tiryaMca paryAMsA catra. ( garbhajasa jJIparyAmA paMcendri tiryaMca ) aMkaguNuThANA nAma. tA. 6. ve. me. A. nA. geA. aM. kula. eve 1 mithyAtva 5 9 re 26 4 64 ra 5 117 117 2 sAsvAdana 5 9 2 24 3 51 ra 5 101 5 2 19 31 1 5 69 3 mizra guDANu 4 aviratI 5 dezivaratI 5 ra 19 31 1 5 70 5 ra 15 1 31 1 5 } } (9) sannI paMcendri tiryaMca manuSya aparyAMsA yaMtra, 1 mithyAtva 5 26 2 58 * 5 109 6 9 197 1
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ 198 kagraMtha pA. 3rapa tirthaMkara nAma karma triyaM cane satAe paNa na hoya teA madhatA hAyaja nahIM tathA AhAraka zarIrane AhAraka agopAMga e traNa vagara triyaM cane (117) nA adha hAya mithyAtvanA udayanI sALa prakRti kamI thatAM khIruM (101) tathA mithyAtvanI 6 kaSAyAyanI 25 tathA AyuSya sAthe khatrIsa nahIM khAMdhatAM trIje (69) ne cAthe AyuSya Adhe tethI (70) anatAnu baMdhI cAra javAthI pAMcame [66] badhe sarI paMcadro labdhI aparyomA devagati, narakagitamAM upaje nahIM tethI 109 khAdhe. zrI jaina dharmanA tatvAne TuMkasAra, (10) mAdara ekedri pRthvI apa, pratyeka vanaspati karaNa aparyAptA yaMtra tathA vigaleDrika asajJI pacenji karaNaaparyAptA. aparNAMsA. nA. 6. ve. meA. A. nA. ga. aM. kula. 5 9 2 26 ra 58 25 109 9 ra 24 ra 47 ra 5 96 5 94 eka guNuThThANA nAma 1 mithyAtva sAsvAdana (11) bAdara ekedri paryAMsA tathA teuvAyu aparyAptA tathA vigaadri paryAptA tathA sukSma ekedri paryAptA, aparyAptA tathA asanI pacendri paryAptA. mithyAtva 5 Dian g 26 1 5 1 3 5 15
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgni paMcenki manuSya paryAtA. 19 bhuvanapatI, vyaMtarane taSI tathA saudharmane IzAna devakano ke Ideva mithyAtva pratye ekeMdrI prAgya AyuSya bAMdhI pachI vaLI adhyavasAya vizuddha samyakatva pAmI maraNa samaye samyakatva vamato pRthvI kAyAdi ekeMdrimAM avatare teNe patI purNa karI nahI hoya tyAM sudhI devatAnA bhavanA samyakatvanuM sAsvAdana paNuM hoya tethI beguThANuM ekedrine saMbhave paNa karaNa aparyAptAvasthAeja saMbhave. paryAptI purI karyA bAda te mithyAtvaja guNaThANuM hAya. teukAya tathA vAyukAya be ekaja triryaca gatimAM avatare tathA temAM koI samyakatva vamate jIva paNa Ave nahIM jethI tene ekaja mithyAtva guThANuM heya. sAsvAdana heya nahI. (12) saMjJI paMcendri manuSya paryAptA. aka. guNaThANuM nAma. zA. da. ve. mo. A. nA. ge. aM. kula. eve. 1 mithyAtva 5 9 2 26 4 64 2 5 117 120 2 sAsvAdana 5 9 2 24 3 pa1 2 5 101 3 mizra 5 6 2 19 0 31 1 5 69 4 aviratI 5 6 2 19 1 32 1 5 71 5 deza viratI 5 6 2 15 1 32 1 5 67 6 pramata 5 6 2 11 1 32 1 5 63 7 apramata 5 6 1 9 1 31 1 5 26
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 8 nivRta 1 bhAga bhAga 2 thI 6 10 sukSmasaMparAya 11 upazAMta meha 12 kSINa mAha 13 sayogI 14 ayAgI zrI jaina dharmanA tatvAne TuMkasAra. pa 5 bhAga 7 mA pa 4 - anivruta bhAga 1 5 4 bhAga 2 5 4 bhAga 3 5 4 bhAga 4 5 4 bhAga 1 5 5 .. 3 4 . dha 0 a 4 mizra aviratI pa 4 4 5 ; 6 ha deg aM sAsvAdana 5 Wang ra 1 1 hai 1 1 4 4 1 1 1 1 1 1 1 zl zz Ling 9 5 0) ra 1 . . . 12 19 deg . 0 d IM O 0 O C d d n 7 ha 31 31 >> jI 0 - 0 1 1 1 1 1 1 I d p 1 y sy sy 1 1 20 ii 30 d . . deg 32. 1 1 32-32 1 33 p 5 5 5 5 5 (13) devalAka=bhuvanapati, vyatara, jyotaSI, sAdharmane izAna sudhI tathA sanatakumArathI sahasrAra sudhI tathA ANatathI navacaiveyaka sudhI eka guDANAnAma. nA. 6. ve. me. A. tA. geA. a. 1 mithyAtva pa 9 OM 26 2-2 para-50 2 5 46 5 5 5 0 d O 24 2-2 47-47 2 pa 1 44 58 pa 26 22 21 20 19 18 17 1 1 1 kula. 103 101 6 96 \\ V pa 5 72-72-72 11 70
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgni paMcendri manuSya paryAptA. ra01 pAMca anuttara vimAnanA devatAne aviratI e zuM guMThANuM ekaja che tethI te devatAone cothA guThANuM pramANe (2) prakRtine baMdha hoya. saudharma, IzAna devalekamAM tirthaMkara nAma kamI hovAthI aviratI guThANe (72) ne baMdha hoya paNa Aghe (104) prakRti hoya ane bhuvana pati, vyaMtarane taSImA jinanAma vinA Aghe. ( 103 )ne cothA guNaThANe (71) ne baMdha hAya. * ANatathI navaveka sudhInA devatA manuSya sivAya bIjI gatimAM jAya nahI mATe temane eghe (67) prakRti hAya trirdhaca prAgya cAra ochI thaI. sanata kumArathI sahastrAra sudhInA devatAne ghe (101) hAya. bhuvanapati, vyaMtara, taSI e traNa devatAmAMthI Ave ke tirthakara thAya nahIM kAraNa ke te devenuM avadhI jJAna te jIvane parabhave AvI zake nahIM ne tirthaMkara traNa jJAne sahIta jame tethI tyAM jinanAmanI satA ke baMdha heya nahIM. 1 bAdara ekedrI aparyAptA (pRthvI, apane pratyeka vanaspati labdhI aparyAptA tathA vigaleMdri traNa tathA saMsI paMcaeNkTi labdhI aparyAptA, sukSma ekedrI paryAptAne apa
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina dharmanA tatvAne TukasAra ryAptA, vigaleMdrI traNa paryAptA, asaMjJI pa Mcedri paryAptA, bAdara ekedri paryAptA eTalA jIvane paheluM mithyAtva guThANuM hAya. ra khAdara ekedri ( pRthvI, apa, pratyeka vanaspati ) asaMjJI paMce dri trijaca, vigale dvi traNa e pAMca karaNa aparyAptAne mithyAtva tathA sAsvAdana e be guDANA saMbhave che. 202 3 saMjJI pace i aparyAptA ( karazu aparyAptA ) ne mithyAtva, sAsvAdana, tathA ceAthu aviratI guThANuM heya e traNa guThANA hAya. 4 nArakI sAte tathA devatAne pahelAM cAra guThANAM hAya temAM eTaluM vizeSa ke anuttara vimAnanA devatAne eka cAlu ja guThANuM hAya. 5 gaja paceMdri trijaca paryAptAne pahelAM pAMca guThANA hAya. apramata 14 manuSyane caude guThANA hoya, pahelAthI 1-2-4-5-6-7 mA guThANA lage cha guMThANe AyuSya khaMdhAya tyAM AThe karmanA madha hAya. trIjA mizra tathA 8-9-10-11-12-13 mA zuThANA lage sAta zuThANuM Ayu baMdha na heya paNa 3-8-9 guMThANe
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ sattA tathA udaya udiraNuM. 203 mehanI kamena baMdha hovAthI tyAM sudhI sAta karmane baMdha hoya ane dazamA zuM ThANe AyuSyane mehanI vagara cha karmane baMdha hoya tathA 11-12-13 e traNa guMThANe vedanA karmane (zAtA) baMdha hAya caudamuM guMThANuM a baMdha che. sattA thA udaya udaraNA. mithyAtvathI dazamA sukSma saMparAya guThANu sudhI AThe karmane udayane AThe karmanI satA hoya kSINameha bAramA ThANe sAtano udayane sAtanI satA hoya (mehanI vinA) sagI agI be guMThA nAma, Ayu, netrane vedanI e cAra aghAtI bhavepagrAhI karmanI satA tathA udaya hAya. agIAramA upazAMtamUha guMThA mehanI karmane udaya na hoya paNa satAmAM hoya jethI sAtane udayane AThanI satA hoya. udiraNuM. mithyAtvathI pramata guMThANa lage (mizra vinA) zeSa pAMca guThANe chellI AvalIye AyuSya karmanI udiraNuM na hoya tethI sAtanI udiraNA hoya te pahelAM ATha karmanI
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204 zrI jaina dharmanA tatvane TuMkasAra udiraNa hoya temaja mizra guThANe kALa na kare mATe AyunI aMtya AvaLikA paNa tyAM na hoya tethI AThane udiraka hoya. apramata, apurvakaraNane anivRtti e traNa guMThANe vedanIne AyuSyanI udiranuM na hoya tethI cha karmanI udira hoya. sukSma saMparAya guThANe AvaLI mAtra rahe tyAM sudhI cha karmanI udiraNAne chellI AvaLIye mehanInI udiraNuM TaLe te vAre pAMcanI udiranuM te upazAMtamoha guMThANe vedanI. mehanIne AyuSya vinA pAMcanI udiraNA bAramA guThANAnI chellI AvalI sudhI e pAMcanI udira hoya temAMthI jJAnAvaraNI, darzanAvaraNane aMtarAya TaLe eTale nAmane gotra benI udiraNa sagI guMThA hoya. ayogI e udiraNa nathI. - pratikSaNe pugaLane upacaya apacaya karIne vadhe ghaTe te zarIra kahIye tenA pAMca prakAra. 1 audArika zarIra=udAra, sarva zarIrathakI uttama (tirthakara gaNadharAdikanI apekSAye) ane udAra eTale meTuM sahastra jana mAna vALuM te tripaMca manuSya sarvane heya. 2 vaikiya=eka, aneka nAnuM meTuM, becara, bhucara,
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ sattA tathA udaya udiraNA. 205 drazya, adrazya, ityAdi vividha kiyAe upanyuM te vaikiya te devatA nArakIne bhava pratyayAne manuSyane triryacane labdhI pratyayI hAya. 3 AhAraka cauda puvI sAdhu tirthaMkaranI addhi dekhavA tathA saMsaya TALavA nimitte uttama pudgaLa AhArI laIne muMDAhAthapramANa zarIra kare te phaTIka jevuM nirmaLa hAya koIka dekhe keka nA dekhe evuM hoya. ja tejasatejanA pugaLathI utpanna thaeluM te adrazya chatAM AhArane pacAve che tema tejalezyAno hetu hoya. 5 kArmaNa-pugaLathI nipajyuM te kAmaNa zarIra jenA udayathI jIva karma pudagaLa grahane te rUpapaNe pariNamAve che. tejasa kAmaNa zarIra sahIta jIva parabhave jAya che paNa karma vargaNa ati sukSma che tethI kaI dekhe nahIM.
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ vasthAna 1 ekedri sukSma aparyAptA ' paryAptA .. 23 guNasthAna. yAga upa. lezmA karma udaya udirA satA 15 12 aMdha } 2/3 3 3 7/8 1 3 3 7/8 3 47/8 3 3 7/8 3 3 7/8 3 7/8 3 7/8 3 7/8 3 7/8 3 khAdara aparyAptA 1/2 2/3 bAdara pasA 4 ,, 5 eIdri aparyAptA } paryAptA ,, 7 treiMdra aparyAptA 1 1 8 paryAptA 9 cauridri aparyAptA paryAptA 1 1/2 2/3 1 1/2 2/3 ra 1 1/2 je jI ja 10 1 x "" 1 ra 11 paMcadri samu. aparyA. 1/2 203 12 asanIpa. paryAptA 13 sanIpa aparyAptA 1/2 4 3/4 14 sajJI paMcedri paryAptA 14 15 3 3 3 3 3 4 8 1ra 2 78 3 7/8 3 7/8 17/8 87/8 8 8 7/8 8 8 < 6/8 8 7/8 87/8 87/8 8 : 7/8 8 8 7/8 8 87/8 8 8 7/8 8 8 7/9 apamakutva jIva bheda asaMkhyAta guNI 13 saMkhyAta guNA 14 8 8 vizeSAdhika asaMkhyAta guNI 12 anaMta guNA 11 10 .. 8 87/8 8 87/8 8 6 7/8/7/86 7/867/8/4 6/1 4 6/5/2 "" >> "" saMkhyAta guNA 3 asaMkhyAta guNA 7 vizeSAdhika 4 asaMkhyAta guNA 2 sarvathI thADA 1 sathI thADA 202 zrI jaina dharmanA tatvane TuMkasAra
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArtha. mithyAtvAdika hetu vizeSa jIve bAMdhelAM karma pitAnI prabaLa zakti vaDe chaDI paNa zake che ajJAna paNe bAMdhelAM karmonuM azubha phaLa vedatAM jIvane pastAvo thAya che te vakhate mati zrutanA kSayapasame kAMIka tene bhAna Ave che ane zubhAzubhanuM oLakhANa thavA mAMDe che jethI mananI lezyA pharI zuddha pariNAme mana, vacanane kAyanA keganA vizuddhIpaNAthI kaSAyanI maMdatAe viratI paNAmAM AvI AtmA tarapha vaLatAM satya mArga grahaNa karI jIva karmathI mukta thAya che. bAMdhavA karatAM cheDavAnI jIvamAM anaMta zakti che te mATe kahyuM che ke jIva samaya samaye karmanI vaNA grahaNa kare che tethI jIvana asaMkhyAta pradeza che tenA ekeka pradeze karmanI anaMtI vargaNa lAgelI che te vargaNanA anaMtA pradeza alpa samayamAM jIva khapAvI karmathI mukta thAya che draSTAMta asaMkhyAtA gaLe bhegAM karI keTalA kALe bAMdhelo rAta mALano mahelane nAza karavAmAM thoDo samaya lAge che. navuM kapaDuM eka mahInA sudhI niraMtara paheravAthI tenA para caDele mela sAbu vagere sAmagrI prAge apa samayama dheAI svaccha banAvavAmAM Ave che tevI rIte anaMtA kALathI jIvane vaLagelAM
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 zrI jaina dharmanA tatvane TuMkasAra karma sAmagrI saMyoge a5 kALamAM teja jIva pitAnI anaMtI zakti vaDe khapAvI zake che te sAmagrI saMgamAM manuSya bhavanI mukhyatA che kAraNa ke manuSya bhavavinA sarvatra karma khapAvavAnI zakti bIjI koI gatimAM nathI tethI ja manuSyAvatAra zreSTha mAne che te uttama manuSya bhavamAM sadda gurUne samAgamAdi kAraNe maLI Ama tatvanI rUcI Adi sAmagrI saMga maLyA chatAM mahAdi kAraNe pramAda vaza banI tatva mArga pAmavA jeNe Atma virya pheravyuM nathI te ja anaMtA kALe mahA mahA prayatna meLavela manuSya bhava hArI jaI anaMta saMsAra paribhramaNa kare che daza draSTAMte durlabha e ciMtAmaNI ratna samAna manuSya bhava pharI pharI pAma dehile che. A jIva anaMta kALa cAre gatimAM pArabhramaNa karate tenuM kAMI ThekANuM paDyuM nahIM tenuM kAraNa zuM? e prazna AtmAmAM uThatAM mAlama paDe che ke kAMIka bhUla che, zAMtinA kharA mArgane yathAtathya paNa upayoga thaele jaNAtuM nathI paNa ajJAna paNe jarmana sIvarane cAMdI mAnI tathA pItaLane suvarNamAnI saMcaya karelA nidhine cekazIe grahaNa nahIM karavAthI prayatna niSphaLa gaye tevI rIte himAlaya parvata hiMdanA uttaramAM che chatAM tenI jAtrArthe dakSiNa tarapha prayANa karyuM ne ulaTuM vadhAre cheTuM paDatuM gayuM
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatvArtha. 209 ( manasvI jANapaNunA kadAgrahathI keIne puche paNa nahIM ) temaja AtmatatvanA kharA mArgane jANyA sivAya karelI tapa anuSThAnAdi ajJAna kiyAthI saMsAramAM AgaLane AgaLa vadhate game tema tema tatvamAga nuM cheTuM paDatuM gayuM je ke tatva mArga te AtmAnA svabhAvika guNa che te AtmAmAM rahelA che te AmAM ApaNI pAse che A je bAlavA cAlavA vigere kiyA karI rahyo che te AtmA ja che paNa karma pugaLa zarIra sAthe mitrabhAva thaele che tenuM pratyakSa paNuM, tAdrazya paNuM kema thAya ? tene khara upaye. jyAM sudhI hAtha lAgyA nathI tyAM sudhI kALa thatI thaye che, thAya che ne thaze. tyAre te te drazapaNuM pAmavAno mAga zuM? ne bhUla zuM che? zuM bhUla thaI te jyAM sudhI kheLI zakAya nahIM tyAM sudhI te bhUla sudhAratI nathI ne jyAM sudhI bhUla sudharatI nathI tyAM sudhI tenuM kharApaNuM nathI ! rAganI parikSA vinA karelI davA upaga detI nathI, ane raMga pArakhyA pachI paNa tenI davA sujJAnI vaidoe anubhavelI hevI joIe temaja rega pArakhe hoya, davA anubhavInI hoya te paNa temAM pacya pALavuM joIe kAraNa ke kupacya thavAthI davAnA guNane nAza thaI viparita parINAma thAya che ne pathya pALavAthI roga maTI kAyA nirmaLa thAya che tevI ja
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina dharmanA tatvAne TuMkasAra. rIte AdhyAtmanA saMzAdhaka jIvA e AtmAnA svabhAvika guNeA AvaranAra kAraNeA zeAdhIne te kAraNeA ne niSedhI svaguNa prApta karavA jJAnIoe batAvelA mana vacanane kAyAnA cegone rUMdhavAnA upAye yAjavA tathA aMtara draSTi rUpa pathya pAtaLAM ( ahiM draSTi ajJAnamaya mehArdika ( kupathya TALI zubha bhAve vatAM ) AtmAnA svabhAvika guNe pragaTI tAdrazya thAya che. tethI virUddha bhAva ahiMdraSTithI mehArdika kupathya sevI karelI kriyA nirarthaka jaI tenuM saMsArarUpa phaLa maLe che te temAM AgaLane AgaLa vadhatA jAya che. 210 have samajAyu haze ke anaMta kALa rakhaDavAnuM kAraNa he cetana ! Atma driSTIrUpa tArI bhUla che ane eja tArU ajJAna che. adriSTi thavI te paNa AtmAe karelAM purva saMcita karmonuM phaLache. janma pAmI saMsArarUpa samudranI saphara karatAM meharamaya khaDakAnA je sayeAga samAgama thAya che te purve saMcaya karelA Atma sattAmAM rahelA karmanA udaya che. mahAdura cukAnI te khaDakathI saMbhALI peAtAnA AtmArUpI nAvane samudranA pAra pamADe che tevI rIte jJAnIone mAhArdika purva saMcIta sayeAga maLayA chatA temAM leAbhAtA nathI ne ajJAnI mAhanA vaibhavamAM athaDI paDI tyAMja vizrAma kare che. meha vaibhavAdi saMsArI
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ * tatvArtha. bAhaya sukha che tenI miSTatA tAtkALika anubhavAya che paNa te mIThAza mAjamanA jevI hovAthI aMtye du:khadAyI che te aMta samayanA pariNAmanuM bhAna jIvane nathI rahetuM tethI tthA adhyAtmIka sukhanI aMtaraMga miSTatA meLavavA jatAM bAhaya iMdriya janita pudgalika sukhano vinAza thAya che jethI bahidraSTine rUcatuM nahIM hovAthI rogI jema kupaththathI pIDAya che tema bApaDA bahidraSTi jIvo pugalika sukha jogavatAM tenAM kipAkarUpa phaLa cAkhe che. dareka jIva jANe che ke jamyA te maravAnA che ne karIzuM te jogavIzuM paraMtu te jANapaNu mAtra zabdomAM ja raheluM che. jJAnIye utsAha pUrvaka tene zodha kare che tyAre ajJAnI zabda cAturI vAparI bAhaya sukhamAM magna rahI viryahIna banI potAnI nabaLAI batAve che. culA upara ukaLatA pANIthI jema relavenI zodha karI mahAna gaNadharAcAryoe tripadI eTale traNa pada (upajovA, dhulevA, vidhavA) parathI dvAdazAMgI eTale bAra aMganI racanA karI tema utsAhI mumukSa jI adhyAtmajJAnamAM uMDAne uMDA utaratA jAya che te bAhaya kSaNika sukha nirarthaka gaNe che ne tethI ja cakavaryAdi mahAnarAya riddhi pAmelA jIve paNa saMsArane pAra pAmI gayA che. tyAre eka jhupaDImAM rahI kuzakArUpa barAkapara nirvAha calAvanAra manuSya athavA
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina dharmanA tatvAne TuMkasAra. jaMgalamAM tRNu khAi jIdagI gujAranAra prANIe ana Mta saMsAra rakhaDe che tenuM kAraNa ajJAnaja che ajJAnatAthI mArApaNAnI buddhi thAya che tethI sa sAranA bhAra upADe che jema sarovaranA agAdha jaLamAM DubakI mAranAra mAsanA mAthA para agAdha pANIne bendre AvavA chatAM te jIvane bhAra lAgatA nathI ane jyAre temAMthI eka kheDu pANI bharI mAthA para le che tyAre tenA bhAra lAge che tenuM kAraNa mAthe lIdhelA pANImAM mArApaNAnI maryAdA baMdhAI tethI bhArarUpa thayuM tenI peThe saMsArika anata sukhA chatAM temAM mArApaNAna ajJAnavRtti jene nathI tene saMsAranA bhAra nathI, alpasukhamAM paNa mArApaNAnI vRtti bhArabhUta che. rAjyariddhi bhAgavatAM chatAM janaka videhI kahevAyA. rUSabhadeva prathama tirthaMkare AraMbha kriyAoddhAra karyo chatAM tirthaMkara thai meAkSa pAmyA. bharata cakravRtI chatAM ArisA bhuvanamAM kevaLajJAna pAmyA. zAntinAtha cakravartInI riddhi bhAgavatAM chatAM vairAgI gaNAyA. macchaMdra kumAre dhana prAptI mATe dR=saha parisahA sahevAM chatAM nivana karma baMdha paDayA nathI, kuramA putra zAka karatAM kevaLa jJAna pAmyA. merUdevamAtA AMkhe aMdha chatAM hAthIupara kevaLajJAna pAmyA. zreNikarAjA aviratIpaNAmAM tirthaMkara gAtra mAMdhyuM. sItAnuM haraNa karanAra rAvaNe aSTApada tirthamAM bhAvanA bhAvatAM tirthaMkara 212
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatvArtha 213 nAma karma bAMdhyuM. evI rIte saMsArIkapaNumAM chatAM anaMtA jIva saMsArane pAra pAmyA tathA pAra pAmavA sanmukha thayA. saMsArano tyAga karyA pachI saMyatapaNane vartatA che te saMsArane pAra pAmelA anaMtA che AnuM kAraNa zuM? mAtra jJAna. ajJAnarUpa mArApaNAnI bAhayavRttine vilaya thaye eTale saMsAra bhAra TaLe eTale nijasvabhAvanI prAptI thAya che A uparathI siddha thAya che ke saMsAra vRddhinuM kAraNa ajJAna che ane te ajJAnaM jIva Idriyajanita mana vacana ne kAyAnA yegathI mahAdikaSAye paravaza thAya che; kaSAya aviratinuM kAraNa che tethI aviratapaNe bhakSAbhakSa rUpa kupacya kare che tethI saMsAra vRddhi thAya che mATe saMsAranuM kAraNa ajJAna che te ajJAnatAnI anaMta kALanI bhula sudhAravI te anaMta viryavAna AtmAne sehela che paNa jema viSaya vAsita purUSane strI AdI egya sAmagrI maLatAM AtmAnA tamAma pradeza viSaya viryodaya dIpe che tevA prakAranA utkRSTa prIti bhAve AtmAnA tamAma pradeza viratI bhAvamAM varatI mana vacanane kAyAnA yuganI AtmA tarapha draSTI pherave eTale aMtaraga zubha vRtti kare te A janma maraNanI jALamAMthI jIva chuTavA pAme, ne jJAnAdikanIja svarUpanI prAptI thAya. mATe jJAna teja eka pradhAnya che te vagaranI tamAma kiyA saMsAra vRddhinA hetu che te paNa kiyA jJAnanuM
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina dharmanA tatvAne TuMkasAra kAraNa che. jema jJAna vagaranI kriyA nirarthaka che tema kriyA vagara jJAna dvIpatuM nathI kurmAputrane thaeluM kevaLa jJAna cha mAse jyAre kriyAmAM dAkhala thayA tyAre dISyamAna thayu hatuM tevI rIte ti karAddhi kevaLajJAna pAmyA pachI si'hAsanAdi para birAjamAna thaI paropakArA dezanA de che jJAna ane kriyAthI karmanI nirjarA thAya che mATe jJAnakriyAbhyAma mokSa kahyuM che te satya che. 314 kriyA te! jJAnIne ajJAnI ane kare che paraMtu jJAnakriyA teja satya che ne tevI kriyAja karmathI mukAvanAra che te jJAna kriyAne jainAthAoe samakIta krIyA kahI che. satya zraddhA, satya zeAdhakapaNuM eja samyakatva che ane ajJAna kriyA te mithyAtva che. samyakatva ne mithyAtva e kAI bIjI vastu nathI mAtra AtmAnA bhAva eja che. jJAna, darzana, cAritrAdi AtmAnA svabhAvika guNeAnI puSTI karanAra mArga te satya mArga che ne teja samyakatva AtmAnA guNAne AvaranAra DhAMkI denAra evA je AtmAnA virUddhabhAva te mithyAtva che. AgaLa navatatvamAM batAvelA pApatatva, Azrava mArganuM sevana karavuM te mithyA mArga che ne saMvara, nirjarA tatvanuM sevana karavuM te satya meAkSa mArga che mATe manuSya bhava pAmI satyamArga sevI karma khapAvavA avasya prayatnavAna thavuM
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatvArtha te prayatna karavAmAM kRtrima sukhanI hANurUpa parisahasahana karavAM paDe che paNa tethI niDara banI AgaLa vadhatAM kudaratI anaMta sukhane lAbha thAya che mATe jJAna sAthe kiyAnI paNa mukhyatA che. saMsAra vadhAranAra je sAdhana che te ja sAdhane saMsArane pAra pamADanAra che je samalathI mRtyu thAya che teja somala vidhIthI vAparatAM baLa AyuSyanI vRddhi thAya che ema vaidakane masta che. mATe jANapaNuM ne kriyAnI zuddhatA joIe. amuka auSadhIthI pArAne rasa baMdhAI rasa siddhi thAya che avuM jANanAra mANasa jyAMsudhI gurU gamya pAmI vastu meLavavAnI tathA yaMtramAM pacAvavAnI yegya kiyA karato nathI tyAM sudhI siddhi thatI nathI sAkaramAM rahelI mIThAza AsvAdana karyA vagara mIThAzane jANatA chatAM raseMddhi tRpta thatI nathI tema jJAnane kriyAmAM mukyA sivAya AtmA tRpta thato nathI. jJAna rahIta kiyAthI AtmA tRmI pAmate heya pazu paMkhI vastra pAtra vagara pharI parisaha sahana kare che te agara tApasAdika paMcAgninA parisaha sahana karanAra kSe kema na jAya jJAna chatAM azuddha kiyAnA karanAra amuka purvanA jANakAra paNa AtmAne arecaka hovAthI aMgAra mardaka AcAryane abhavi kahyA che mATe ati zuddha jena tatvAcAryanA anekAMta mArge siddha
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ 216 zrI jaina dharmanA tatvA TuMkasAra, thAya che ke jJAna sahita zuddha kriyA hAya tAja meAkSa che sivAya meAkSa nathI meLaveluM jJAna AtmAne rUce tAja AtmA tRptI pAme ane suddhi pAtra banI mekSa pAme zAkara gaLIche paNa gadheDAne rUcatI nathI, khAreka pauSTIkache paNa gheADAne ghAtaka che. temaja jIve meLaveluM jJAna jyAMsudhI AtmAne rAcaka bhAve na hAya tA tenA gera upayAga thAya che jemake hiMsArIne maccha utpanna karavAnuM jJAna hoya agara viSayIne vazIkaraNavidyA AvaDatI hAyatA tenA kevA aniSTa upayoga thAya. jema nArakInA jIveA peAtAnA vibhaga jJAna khaLe anyaanya saMhAra kare che e paNa meLavelA jJAnanI kriyAche paNa taraNatAraNa mahAna parApakArI kevaLajJAnI dharma dhuraMdhara mahAtmAoe evA saMsAra va ka jJAnanA geraupacAga karanAra anatasArIne adhamA adhama gaNyA che ane temanuM jJAna te ajJAnaja kahyu che tevA anaMta jJAnanA dhaNI tIrthaMkara bhagavAne batAvele siddhAMtamA eja che ke AtmIka satya jJAnathI vizudhyavasAye vatA jIvA svaganI nisaraNIrUpa guNasthAnaka nA pagIthIyAmAM caDI leAke taramAkSa pAme che, satyajJAna, AtmAnA zuddhabhAva teNe samyakttava kahe che te samyakatvanuM svarUpa AgaLa navatatvanA aMte batAvavAmAM AvyuM che jethI piSTa pANu nahI karatAM te samyakatvanA
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakatva jIvasvabhAva, 217 prakAra batAvI saMsAramAMthI leAkAMta caDavAnI zreNI guNazreNI upasama zreNI, tathA kSapakazreNInuM varNana karavAmAM Avaze samyakatva jIvasvabhAva. samyakatva eTale satya zraddhAcAre gatinA jIvA kSayApasama vizeSe prAye samyakatva pAme che, dharmanA ajANupaNAmAM paNa samyakatva hAya che kAraNa ke AtmAne suddha mAga meLavavAnI IcchA thaI tevA zuddha mAgI jIveAnI zubha bhAve prazaMsA karI zraddhAvAna thayA te jIva samakItI che samyakatva meLavavA mATe graMthI bheda karavA joie eTale kharA khATAnA nirNaya karI khATAne tyAgI, kharAne grahaNa karavuM, grahaNa karavAnI buddhi karavI evI je ni:zaMsayazraddhA te samyaktva traNa prakAranuM che. 1 upasama samakIta, thAyapasama samakIta, ane kSAyIka samakIta e traNa prakAra che. 1 anatAnuba MdhI cAra kaSAya tathA darzana mAhanI traNa e sAta prakRtinA upasamathI eTale e sAta prakRtinA rasa tathAM pradezeAdaya na hAya tethI je jIvasvabhAva pragaTe tene aupasamIka bhAva kahe che teja upasama samyakatva che te upazAMta mAha guMThANe hAya ane mAhInI karmanI pacIza prakRtinA upasama thavAthI je sthiratArUpa cAritra pragaTa thAya tene aupasama cAritra kahe che--
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina dharmanA tatvAnA TuMkasAra ra udaya AvyAM karmanA kSaya karyA ane ko udaya AvyAM nathI tenA rasane ave dhruve eTale vagara bhagave satAmAM paDI rahe tenA aMtarALe (vacamAM) pragaTa thaye je jIva svabhAva te kSayApasama bhAva eTale kSApasama samyakatva kahe che. kSayApasama bhAve sarva jIvane pAMcala dhI hAya samyakatva meAhanInA uddayane veDhe tevedaka sabhyakatva kahevAya. deza viratI cAritrapaNuM apratyAkhyAnI yAne kSayApasame hAya, ne sAmAyIkADhI traNa cAritra pratyAkhyAnI yAne kSayApasame hAya jJAnA varaNI, danA varaNI, mehanI ne aMtarAya karmanA kSamApasama hAya. 218 3 kSAyIka samyakatva=anaMtAnu baMdhI kaSAya cAra tathA darzanamAhInI traNae sAta prakRtino kSaya thae je tatva rUcI pragaTe te kSAyIka samyakatva kahevAya. kSAyIka sabhya*tva carama zarIrI ne heAya te bhavamAM ekaja vAra Ave, e rIte jIvanA bhAva ghaNA prakAre che te khatAve che. 4 karmanA udrayathI thayA je jIva svabhAva te audiyaka bhAga kahevAya 5 audiyaka bhAve varatavuM te piraNAmIka bhAva 6 be traNa cAra bhAva bhegA maLe te sannI pAtIka bhAva kahevAya. tenA paNa ghaNA bheda che upasama bhAvanA be bheda=kSayApasama
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakatva avasvabhAva. ne vize hAya che. 219 auda bhAvanA aDhAra bheda, kSAyIka bhAvanA nava bheda tathA yika bhAvanA ekavIza bheda tathA piraNAmIka bhAvanA traNa bheda che e rIte trepana bheda bhAva svabhAvanA che. 1 kSAyIka, auyika ne pariNAmI bhAva AThe karma 2 mAhInI karma viSe pAMce bhAva hAya che. 3 jJAna varaNI, danA varaNI, tathA aMMtarAyanA viSe aupasamIka vinA cAra bhAva hAya. 4 nAma, gAtra, AyuSyane veDhanI e cAra kane viSe kSAyIka, audayikane piraNAmIka traNa bhAva hAya 5 ajIvanI apekSAye dharmAstikAya, adharmAstikAya AkAzAstikAya, puddagaLAstikAyane kALa anAdi pariNAmIka bhAve che paNa pudgalAstikAya jIva sabaMdhe pudgavipAkInI karma prakRtinA udaye audArika pudgalane vize varNAdinuM hAya, zuddhapaNuM che, ghaTe, maTe mATe anaMta pradezI skadha karma varga NAdi puddagala te sarva auyika bhAve che. 6 jIvAstikAya (jIva) guNuThANA A zrI judA judA bhAve hAya che 1 mithyAtva, sAsvAdana, e be guThANe traNa ajJAna tathA cakSu acakSu be dazana, dAnAdika pAMca mizralampI e daza kSApazama bhAve hAya
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ 220 zrI jaina dharmanA tatvone TuMkasAra. 2 trIjA guNaThANe mizrajJAna traNa, darzana traNa, dAnAdi labdhi pAMca tathA mizra mahInI e bAra kSapasamIka mizra bhAve heya cothA guNaThaNethI kSaye samIka samyakatva hoya tethI mizra mehInI vagara bAra bhAva kSayapasamIka heya. 4 pAMcamAM guMNaThaNe deza viratI sahIta tera kSasamIka bhAva hoya pa chaThA tathA sAtamA guNaThANe mana paryavajJAnane kSapasama havAthI cauda hoya. 6 AThanava ane dazamAM guNaThANe kSayapasamasamyakatvanA hoya (pasama agara kSAyIka samyakatva heya) tethI tera kSapasama bhAve heya cha agIAra ne bAme guNaThANe kSapasamIka cAritra na hoya tethI bAra heya. 8 teramA caudamA guNaThANe ghAtI karmane kSaya thaye tyAM mizra bhAva na hoya eTale jyAM sudhI ghAtI karma hoya tyAM sudhI te karma prakRtine kSayapasama thAya. 1 cethAthI agIAramA guMThaNa sudhI aupasamIka samyakatva heya temAM nava, dazane agIAramA guMThANe upasama cAritra paNa hoya 2 cethAthI agIAramAM sudhI kSAyaka sakhyatva hoya
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 graMthI bheda. ne bArame guMThANe kSAyika cAritra paNa hoya ne terame caudame guThANe, samyakatva, cAritra, kevaLajJAna, kevaLadarzana tathA dAnanI pAMca labdhi (aMtarAya karmanAzapathI) e rIte nava kSAyIka bhAve heAya tevIja rIte audayika ne pAriNamIka bhAva paNa batAvyA che paNa atare TuMka hakIkata samajavA mATe la bANa karyuM nathI graMthI bheda. samyakatva pAmavA mATe prathama graMthI bheda karavo ja joIe ne graMthI meda karavAthI ja samyakatvanI prAptI thAya che tene mATe prathama bhavyatyAdi sAmagrAnI jarUra che te sAmagrI kALa, svabhAva, bhAvibhAva purva katakarma, udyama e paMca samavAya kAraNa maLe teja mekSa prAptI thAya AtmA jJAna darzana, cAritravALe che paNa te guNe avarAelA hovAthI dekhAtA nathI paNa tenI bhAvanA jIvane hoya che te jIva bhavi mokSa maLavA lAyaka hoya tene yegya kALanI jarUra che te kALamAM utsarpiNakALa caDatA praNAmane kALa upagI che kAraNake te kALamAM mekSa sAmagrI saMgonI anukuLatA hoya che jema vasaMta rUtu vanaspati praphulIta thavAne anukuLa che tema te kALamAM mekSa meLavavA jevAM uMca adhyavasAya sahelAIthI thaI zake che te rIte kALA
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina dharmanA tatvAne TuMkasAra, anukuLa hAya tApaNuM niyatI eTale bhavitavyatAnI jarUra che bhavitavyatA vinA jema hAthamAM lIdheleA kAlIe mAMmAM mukatAM hajAro vighna naDe che tema uMca zreNIe caDavA prayatna karatAM aneka vidhna naDe mATe sarva anukuLatA chatAM puNyAya vinA mokSamAM javAya nahi mATe puNyAnuM dhI puNyanA paNa udaya joie te mATe zreNI caDatAM prathama graMthI bheda karavAnI jarUra che. 222 graMthIbheda eTale rAgadveSane bhedavA tenuM nAma graMthIbheda che. rAgadveSanA piraNAma jANavA te. jyAre jIvAjIvAdi padArthanA bheda samajI karmanuM phaLa bhogavatAM nimita kAraNa 8para kutarAnI peThe dveSa nahIM dharatAM upAdAna kAraNu (saghaLA jIvA pAtAnAM kAryakarmanuM phaLa bhAgave che te karma legavavA rUpa sAmagrI meLavI ApanAra mAtra nimita ka raNu che) - tAnA keTalAM karmonA pastAvA karI te mATe peAtAnA atmAneja kroSita TharAvavA paNa khIjA upara dveSa na karaveA. evA jyAre mananA bhAva thAya che tyAre rAgadveSa bhedAya che ne AtmAnA AcAravicAra tarata badalAI jAya che. evA manAbhAvathI AtmavRtti thavAthI te jIva saMsAramAM rahI vyavahAramAM joDAelA chatAM rAgadveSa (kaSAya) nA pariNAma nivIDa thatA nathI. kaSAyanA maMdarasa baMdhAya che ne puNyaprakRti vadhatI jAya che jemake vidhelA meAtInA chidramAM mela bharAya tepaNu
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ te eka vAra thI te navI graMthI bheda. 223 te chidra purAI jaI mULa vagara viMdhelA metI jevuM thatuM nathI tema eka vakhata rAgadveSa bheda pachI pharIthI utkRSTa rasa baMdha thato nathI. ekavAra graMthabheda thaI rAgadveSanI AtmA sAthe paDelI gAMTha teDayA pachI pharI pharI te nivaDa gAMTha baMdhAtI nathI. AtmAne AtmArUpe tathA anya padArtho vinAzI tarIke mAnavAthI graMthabheda thAya che, mananI zuddhatAne sudaDhatAthI dharmanA ajANapaNAmAM paNa samyakatvanI prAptI thAya che. samyakatva mokSanuM kAraNa che ne samyakatvanuM kAraNa mananI zuddhatA che samyakatva pAmyA pachI nIca gatinuM AyuSya baMdhAtu nathI paNa prathama nIya gatinuM AyuSya bAMdhyuM hoya te karelA baMdha pramANe cAragatimAMnI game te gatimAM jAya ne game te guThANuM vede to paNa meLaveluM samyakatva nAza pAmatuM nathI paNa satAe rahe che. jema jema samyakatvanI vizuddhi thatI jAya jema jema vizuddha adhyavasAya thatA jAya tema tema jIva aSTakarmanI pApaprakRtino rasa baMdha, sthiti baMdha maMda karato, tathA puNyaprakRtine utkRSTa baMdha karate manuSya bhavamAM guNaThANe AgaLa caDato jAya che. pApAcaraNane tyAga karI zubhaAcaraNa sevavA mATe vicArane AcAramAM mUke che eTale dezaviratI sarva viratIpaNuM grahaNa kare che ane karmakSaya mATe zre paDI vaje che. te zreNe be prakAranI che. upasama zreNI ne lapaNuM.
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ 224 zrI jaina dharmanA tatyano TuMkasAra upasama eNuM. (AThamA guThANethI AraMbhe) araNAme tene 1-2-3 saMghayaNa vALe jene eka parvanuM jJAna hoya ne sukala dhyAnane pahele pAye varatate jIva upasama zreNI AraMbhe. anaMtAnuM badhI cAra kaSAya, darzana mehanI traNa e sAta prakRtine radaya cothA aviratI guNaThANathI mAMDIne sAtamA apramata guThANuM sudhI upazAMta thAya ane AThamA guMThANAmAM radaya ane pradezadaya paNa upazata thAya. cothA aviratI, dezaviratI, pramata ne apramata guMNuThANe vartatA jIva mahela koIpaNa jIva jadhanya pariNAme teje leriyA, madhyama pariNAme padhavezyA ane utkRSTa pariNAme zukalezyA e lesthA mahelI koIpaNa vezyAe vartate jJAne page upayukta eka AyuSya karma vinA bIjA sAte karmanI sthiti bhogavI ne bAkI kAMI ekaunuM eka keDIkeDI sAgarepama mAtra bAkI rahe te vAre aMtara mahurata paryata vizuddha cittavRttivaMta thake rahe evI rIte rahyo thake parAvartamAna AThamAM guMThANe sAta prakRti (mehanI karmanI anaMtAnu baMdhI kaSAya darzana mehanI ) ne dabAve navamA guThANe saMjavalana kodha vagara bAkInI viza (20) prakRtine dabAve dazame guMThANe saMjavalana lene dabAvI agIArame visAmo le. sthA ane che e le
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ 225 upasama zreNI. dhruvabaMdhInI jJAnAvaraNAdi pApaprakRti badhe tene beThANIo rasa baMdha kare ane puNyaprakRtine rasa ceThANuM bAMdhe. eka sthitibaMdha pUrNa karI bIje sthitibaMdha bAMdhavA mAMDe. aMtara karaNa kALathI purve aMtara mahurata pramANamAM traNa karaNa kare. 1 yathA pravRtti karaNe praveza karato prati samaye anaMta guNa vRddhi vizuddhi pukta batAvyA pramANe zubha prakRtinA coThAyAne azubha prakRtinA be ThANayA rasane baMdha kare paraMtu tyAM sthitighAta, rasaghAta, guNa chuM ke guNa saMkrama e cAra mAMheluM eka kare nahIM tyArabAda. 2 apurvakaraNa kare te anaMtAnaMta vizuddhinI vRddhi apurva karaNamAM praveza karato jIva prathama samayathI ja sthiti ghAta, rasaghAta, guNazreNuM, guNasaMkama tathA anya sthitibaMdha e pAMcavAnAM samakALe ekaThAM karavAmAMDe tyArabAda 3 anivRtI karaNa kare-anivRti karaNe praveza karatA sarva jIvonuM adhyavasAya sthAnaka eka sarakhuM ja hoya eTale e sthAnake je jIva vate che, varyA che ne vartaze te sarvanA, eka rUpaja adhyavasAya hoya tethI ja tene anivRtti karaNa eTale bheda vinAnuM karaNa kahyuM che. ane yathA pravRtti tathA apurva karaNamAMto jaghanya, utkRSTane madhyama adhyavasAyavALA e traNa bhede hoya. anivRti karaNanA pahelA samayathI ja
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina dharmanA tatvAne TuMkasAra sthiti thAtAdi pAMce padArtho samakALe apUrva karaNanI peThe sAtheja pravarte temAM prathama aMtara mahuratane carama samaye anaMtAnubaMdhInuM saMDhaLa upasamita thAya jema dhuLanA DhagalAne pANI sIMcI sIMcIne ghaNu tathA pASANArdike phuTavAthI keAInA hAthamAM na Ave tevA sukSma thAya che tema karma rUpa reNunA samuhane vizuddhi rUpa pANInA pravAhathI sIMcI sIMcIne anivRti karaNa rUpapaththarathI kuTIlaseATIne evI sukSma kare ke jethI te adhana saMkramaNu, ya, udiraNA, niddhatanenikAyanAdvi karaNane paNa aAgya thAya tene upasamanA kahIye. evI rIte anaMtAnubaMdhInAM sarva daLa khapAvIde, tyArabAda dana meAhanI traNanI upasamanA kare. temAM samyakatva meAhanIne mizra mAhanInI upasamanAtA kSayApasama samyakatva draSTi kare paNa mithyAtva mAhanInI upasamanAtA graMthI bheda karatAM prathama aupasama samyakatva upajavAvALAne mithyAtvanI upasamanA hAyache eTale upasama zreNIvALAne mithyAtva meAhanInI upasamanA AkaraNamAM karavAnI nathI te pahelAM aupasamanA kevI rIte karI te batAveche. kAisanI paAdri paryAmA jIva cAre gati mAhA koi paNa gatinA traNa yAtra ( maneyoga, vacanayoga, kAyayeAga ) mAMhelA kAi paNa yAge vartatA te jo padma ke sukala lesyAvata mithyAtvI jIva jaghanya, madhyamane utkRSTa 226
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ upasama zreNI. 227 vizuddha pariNAme vartate mithyAtva mehanInAM daLiyane udaya udiraNAe karI khapAvene bAkI rahe tenA traNa puMja kare te deza ghAtI ekaThANIyAM beThANIyA rasa sahita je daLa te samyakatva puMja, keTalAka ekaThANIyA beThANIyA sarva ghAtI rasanAM daLa te bIje mizrapuMja, ane sarva ghAtI prakRtinA traNaThANIyA, ceThANIyA rasanAM daLa te mithyAtva puMja e rIte traNa puMja karate upasamIka samyakatva pAme. e samyakatva pAmato kaI eka deza viratI sahIta ane keI sarva viratI sahIta paNa zreNuM paDI vaje te mATe deza viratI pramatane apramata sayatane viSe paNa mithyAtvanI upAsanA hoya eTale e traNa guMThANe aupasamIka samyakatva heya. carama zarIrI upazama traNa AraMbhe to agIAra methI paDI sAtame AvI aTake ne pharI kSepaka zreNI AraMbhe Upazama caNa AraMbhe teja te bhavamAM kSapaka "AraMbhe apramata guMThANe yathA pravRti karaNa kare, apurva nivRta guThANe apurva karaNa kare ane anivRtI guMThANe anivRti karaNa kare. anivRti karaNamAM anaMtAnu badhI khapAvI pachI samyakatvane mizra mehanInAM daLane khapAve che eTale te jIva sAta prakRtine upasamAvI anivRti navamA guMThANe pahoMce. tyAM pAchI upasama zreNI prathama mujaba karavAthI mehanInI sAta prakRti sudhAM pacIza prakRti upazAMta thAya
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ 228 zrI jaina dharmanA tatvono TuMkasAra te sAta prakRti upazAMta thayA" bAda napusaka veda pachI strI veda pachI hAsyaSaTaka upazame tyAra bAda purUSa vedane baMdhodaya upazame te pachI apratyabAnIne pratyAkhyAnI kodha samakALe upazame pachI saMjavalana kodha upazame pachI teja pramANe mAnano upasama thAya pachI teja pramANe mAyAne upazama thAya ane anivRta guThANAnA chelA samaye apratyAkhyAnI, pratyAkhyAnI lobhano upazama thAya te vakhata anivRtI guThANuM purU thaI sukSma saMparAya dazamAM guMThA caDo te guMThANane kALa paNa aMtara mahuratane che tene viSe saMjavalana lebha upasame eTale upazAMta meha agIAramAM guThANe caDe tyAM mehanI karmanI tamAma aThAvIza prakRti upazAMta thAya tethI ja te guThANAnuM nAma paNa upazAMta meha che je samaye saMjavalana lebha upazAMta thAya teja samaye jJAnAvaraNI pAMca, darzana varaNI cAra, uMca getrane yazakIrti nAma karma e saLa prakRtine baMdha vyavacacheda kare te vAra pachI bIje samaya kaSAya (lAbha) upazAMta thAya te upasama kaSAyavaMta thako jIva jaghanya eka samaya ane utkRSTa aMtara mahurata parvata upazata meha guMThANe rahe pachI avazya paDe te paDavAnA be prakAra che--bhavakSayene kALakSa vajI rUSabhanArAca saMghayaNavALa zreNI AraMbhI heya to agIyArame kALa karatAM anuttara vimAne jAya. bIjA
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ umasama zreNI. saMghayaNavALo agIyAra bAramA devaleke jAya ane trIjA saMghayaNavALe sAtamAM AThamA devaloka jAya. 1 vakSaye eTale te upazAMta maha guMThANe paha ne AyupurNa thAya te vAre te manuSya bhavane kSaye maraNa pAmI anuttara vimAne devatA thAya tyAM prathama samayeja baMdha saMkamaNAdi AThe karaNa tathA udaya pravartAve te pAdharo agIyAramAthI cothA guThANe Ave. vacalAM guMThAMNane tene parza thAya nahIM tathA opasamIka samyakatvathI paDIne vedaka samyakatva draSTi thAya. (1 lA saMghayaNavALe anuttara vimAne jAya. je jIva agIAramA guMTha.NAne aMtara mahuta kALa pUrNa bhogavIne AgaLa caDavAnA abhAve tyAMthI pAcho paDe te jIva jyAM jyAM baMdha, udaya, UMdiraNAdi prakRti vyavacchina na thaI hoya tene tene pharI tyAM AraMbhato je rIte caDayA hato tevI rIte ja paDe te paDatAM koI pramata thAya, koI aviratI paNuM pAme, koI sAsvAdane pAmI mithyAtve paNa jAya. e upazama eNe utkRSTa bhavamAM bevAra kare paNa je bhavamAM be vAra kare te niyamAte bhavamAM kSapaka zreNI na kare ane ekavAra upasama zreNI karI bIjIvAra kSepaka zreNuM kare AkhA bhavacakamAM cAravAra upasama zreNI kare. upasama zreNI karanAra agIAramA uparAMta meha
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina dharmanA tatvAnA TuMkasAra. guThANe aTake ane kSepaka zreNI karanAra agIyAramA guThANe nahIM thAbhatAM khAramAM kSINamAha guThANe vizrAMtI le eTale upasama zreNI te sAta prakRtine upazAMta karI vizrAMtI letAM pAchA paDe ne kSapakazreNI prakRtiyAno kSaya karatA bAramA guThANe vazrAMtI le. prakRtiyAnA kSaya thavAthI pAche paDe nahIM te carama zarIrIja hAya upasama zreNI karanAra pA paDe tA paNa trIje ke ceAthe bhave muktI pAme. 238 kSapaka zreNI. kSapaka zreNI paDIvajanAra purUSa ATha varasanI uparanA tathA vajra rUSabhanArAMca saMghayaNI, zuddha jJAnavata, aviratI, dezaviratI, pramata ke apramata saMyatI AhApa paNa eTaluM vizeSa je kevaLa apramata sayata haiAya te punA jANu hAya ane zukala dhyAneApagata hAya ane bIjA sarva dharma dhyAnApagata hAya evA jIva zubha cALe vartatA kSepaka zreNI Arabhe te upasama zreNInI rIta pramANe prathama yathApravRti karaNa kare paNa eTaluM vizeSa ke apu karaNanA chellA samaye prathamanA samaya karatAM asaMkhyAta guNadghina sthitinA sattAvata hAya pachI anivRtti karaNa kare temAM prathama darzana mADunInI sthitine sattAne dhAta kare temAM prathama mithyAtva kSINa
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ kSapaka zreNI. thAya pachI mizra mehanI eka ALikA mAtra rahe tyAre samyakatva meAhanInI sthiti ATha varasa pramANa rahe tenuM daLa udaya samayathI AraMbhIne saghaLI sthiti sattA samaya samaya saMkramAve te chelle sthiti khaDa je vAre ukere evAne kSapaka kRtakaraNa kahe che te karaddhAe vartatA evA jIva kAie purve Ayu bAMdhyuM hAya tA te Ayu ye maraNu pAmIne cAra gatimAMnI bhAve te gatimAM jAya mATeja sAta prakRtinA kSayanA mAMDanAra prasthApaka thaIne manuSya niSTApaka chatA cAre gatinA jIva kahyo che. tathA je putra Ayu khAMdhyAM chatAM kSapaka zreNI mAMDe ane anaMtAnubaMdhI cAra kAya khapAvIne pachI maraNa pAmavAthI jo zreNIthakI virame ane mithyAtvanA vinAza nA thayA hAya te| anaMtAnubaMdhInA bIjarUpa mithyAtvathI te pAchA sajIvana thAya paNa jeNe mithyAtvanA kSaya karyo te anaMtAnubaMdhI bAMdhe nahi. ane jo sALa prakRtinA kSaya karI caDatA pariNAme vate maraNu pAme (upasama zreNI karI maraNa pAme te) teA avazya devatAnI gatimAMja upaje ane paDatA piraNAme kSINa thAya tA nAnA prakAranA pariNAmanI vizuddhie vatatA maraNu pAme tevI gatimAM avatare eTale je praNAma hAya ( maraNa vakhate ) tevI gatimAM jAya ane jeNe purve Ayu mAMdhyuM che evA jIva jo te vakhate tyAM kALa na kare teA paNa sAta 221
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina dharmanA tavAnA TuMkasAra. prakRtinA kSaye nizcaya tyAM tevAja pariNAme rahe paraMtu AgaLa bIjI cAritra meAhanInI prakRti khapAvavAnA udyama kare nahIM kANuM ke Ayu baMdha paDI gayA che tethI te bhavamAM mukti pAmavAnA nathI teA paNa trIje ke ceAthe bhave avazya mukti pAme 232 e sAta prakRtine kSaya aviratI guNe hAya. anya thAtA aviratI, dezivaratI, pramata ne apramata sAdhue cAremAM hetu bhAve samaka kSINa kahe che. tathA jo-- akhaddhayuthako kSepaka zreNI Ara je te vAre e sakSakane kSaya kare to te niyamathI anuparata pariNAmavatathakA caDate pariNAme AgaLa cAritra meAhanI khapAvavAne udyama kare te khAkI rahelI ekavIza prakRti mehanI khapAvavA prathama pramANe yathApravRtti karaNa kare te apramata guMThANe yathApravRti karaNa kare, purva guThANe apurvakaraNa ane anivRtta guThANe anivRtti karaNa kare tyAM apUrva karaNe sthiti dhAtAdi karI apratyAkhAnI tathA pratyAkhyAnI kaSAya evI rIte khapAve ke anivRtti karaNe te kaSAyASTakanI pachyApamanAM asaMkhyAtamA bhAga pramANa mAtra sthiti zeSa rahe pachI narakane tiryaMca prAyogya nAma karmanI tera prakRti (narakagati narakAnupuvI, tiryaMca, gati, tiryaMcAnupUrvI, ekedri jAti, vigaledri jAti traNa, thAvara, sukSma, AtApa, udyota ne
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapaka zreNI. 233 sAdhAraNu nAmakarma) tathA darzanAvaraNanI thiNaddhitrIka ( niMdrA nidrA, pracalA pracalA, thiddhiniMdrA) e seALa prakRtinA kSaya kare pachI kaSAyASTaka khapAve keAI AcArya kaSAyASTaka khapAvyA pachI sALa prakRti khapAve ema paNa kahe che. zuddha vipAkAya vaidyatA eTalethI kSayApazama samyakatve vartatA cAthA guDANAthI mAMDIne kSAyika prAra Mbhe tyAM ana tAnubadhI cAra kaSAya mithyAtva mAhanI mizra meADunI ane samyakatva meAhanI etraNa puja sudhAM sAna prakRtinA kSaya kare te kSAyIkasamyakatva. e rIte meAhanI paMdara ( prathama sAta tathA kaSAyASTaka eTale danamAhanI traNa ane traNa prakAranA khAra kaSAya e rIte paMdara ) nAmakarmanI naraka tihu~ca prAyogya AgaLa batAvI te tera tathA darzanAvaraNanI traNa niMdrA e rIte ceAtrIza prakRtino kSaya thaye! tyArabAda kSINameAha gu ThANe. purUSa vede zreNI AraMbhI hAya teA prathama napuSaka veDha pachI strIveda pachI hAsyaSaTaka (hAsya, rati, ati, bhaya, zAka ne durgA chAM ) pachI purUSa veda khapAve. strI vede AraMbhI hAya tA prathama napuSaka veDha pachI strI veka khapAvatAMja purUSavedanA aMdha udayane udiraNAne viccheda thAya ane purUSa tathA hAsyaSaTakanA kSaya samakALeja thAya eTale strI veda chello khapAve ane dhabiMdu bhASAMtara maNIlAla dozIkRtamAM lakhyuM che.
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina dharmanA tatvAne TuMkasAra. napuSaka vede AraMbhI hAya tA prathama strI veda ane napuSaka vedanA samakALe kSaya kare te kSaya samaye purUSa vedanA adhAdri vicchedra thAya pachI purUSa veda tathA hAsyapaTaka samakALe khapAve. dharmabiMdu bhASAMtaramAM napuSaka veda chellA khapAve lakhyuM che. e rIte purUSa veda khapAvyA pachI sa Mjavalana krodha, mAna ne mAyA khapAve tyAramAda sumasa parAya guThANuM saMjavalana lAbhanA chellA samaye kSaya thAya eTale madura sthula lAbhanA kSaya to anivRtta guThANuM thaye che bAkI sukSma lAbhanA kSaya dazamA guThANuM thAya eTale upaza ta meha agIAramA guMDANe kaSAyanA sarvathA nAza thavAthI tyAM nahIM thAbhatAM khAramA kSINu mAha guThANe jema samudra tarIne pAra utarelA tathA raNamAM vijaya meLavI pAchA phrelA yoddhAnI mAphaka mAhanI karmanA kSaya karavA nizcaya karelA adhyavasAyathI jaya meLavyA pachI jarA thAka lAgelA hAya tenI peThe mAramA guNasthAnakamAM aMtara mahurata vizrAma leI te guNasthAnakamAM chellA samayathI AgaLanA samayamAM darzanAvaraNI nidrA tathA pracalA e be pakRtinA kSaya kare ane chevaTanA samayamAM jJAnAvaraNI pAMca, darzanAvaraNI cAra, (cakSu acakSu, adhi ne kevaLa darzana) aMtarAya pAMca e coda prakRti khapAve eTale kevaLa jJAna kevaLa dananI prAptI thai te sayAgI kevaLI guNasthAna kahevAya te kevaLa jJAnI jadhanya te aMtara 234
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ kSapaka zreNa. 235 mahurata ne utkRSTa ATha varSe uNI purva keDI varasa paryata pRthvI taLe vicare vicArI ne pachI jene vedanI Adika karma AyuSya karmathI adhIkAM bhegavavAM rahyAM hoya tevAM zeSa aghAti karmone AyuSya barAbara karavAne mATe te kevaLI ATha samayano samaghAta kare paNa bIjA na kare. tyAM prathama samaye potAnA zarIra pramANa jADe, uM, nIce, lAMbo caudarAja pramANa pitAnA Atma pradezane vistAra daMDAkAre kare tathA bIje samaye te daMDamAMthI behu pAse pradeza zreNI vistare te lekAMtalage uttara dakSiNe pasare te kamADa AkAra dekhAya tene kapATa kahIe trIje samaye purva pazcimanI be zreNI kare te paNa lekAMtalage prasare te cAra phaDasIyAM AkAre dekhAya tyArabAda cothe samaye cAra phasAyA vacce je AMtarAM rahyA (vidizInA khuNe khAlI rahyA che) ne khAlI rahelA AkAza pradeza samarata Atmapradeza pure tethI samasta lekavyApI potAnA Atmapradeza thayA, pAMcame samaye jema Atma pradeza puryA teanukrame prathama AMtarAnA Atma pradeza saMhare. chaThe samaye maMthANa (purva pazcimanA phaDasIyA)mAM purelA Atmapradeza saMhare. sAtame samaye kapATa (uttara dakSiNanA) Atma pradeza saMhare ne AThame samaye daMDAkAra Atma pradeza saMharI zarIrastha thAya. e rIte keTalAeka kevaLI samughAta kare ane keTalAeka samuddaghAta na paNa kare paraMtu baMne prakAranA kevaLIne eTale
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23 6 zrI jaina dharmanA tavAne TuMkasAra. samughAta karanAra ane nahIM karana ra ba ne saMgI kevaLI bhopagrAhI cAra aghAtI karma, khapAvavA mATe lezyAtIta, atyaMta aprakaMpa parama nijerAnuM kAraNa e zukaladhyAnano trIje pAye ArAdhavAne yoga nirodha kare. zukala dhyAnane trIje pAye caDI dehane trIjo bhAga saMkerI zeSa be bhAgane pradeza ghana kare te sagI guMThANAnA kIcarama samaye eTale chellA samayanI pahelA samaye devagati sahagata daza prakRtine kSaya thAya ane te ja vakhate tyAM je bIjI prakRtino udaya nathI tethI nAma kamanI pistAlIza tathA nIca zetrane azAtA vedanI maLI suDatAlIza prakRtino kSaya thAya eTale dvIcarama samaya pachI 1 zAtAvedanI, 2 uMcotra, 3 manuSpAyu tathA nAmakarmanI nava (manuSyagati, paMcaMdri jAti, traza nAma, bAdara nAma, paryApta nAma, subhaga nAma, Adeya nAma, jasakirti nAma, tirthaMkara nAma) e bAra prakRtino udaya hoya bAkI tamAma prakRti udayane satAmAMthI paNa kSaya thaI gaI tirthakarane bAra prakRtine udaya heya rAmAnya kevaLIne tirthaMkara nAma vagara agIArane udaya hoya tyArabAda agI guMThANAno kALa pAMca hasva akSara ucAra jeTalo che tyAM zukala dhyAnanA cothA pAyAmAM pAMca hasya akSara jeTalA samayamAM jIva sarva karma baMdhathI mukAI eraMDa phaLanI pere dhanuSya bANanI pare eka samayamAM uMcA
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ 237 kSapaka zreNI. leAkAMte jAya. bIjo samaya qase nahIM. te jIva uMce caDatA ahIM avagAhI rahyo hAya teja AkAza pradezanI samazreNIe anya pradeza sparSyA vinA aMkuza samAna gatie sidhA siddha silApara jaI sthira thAya leAkAte jyAM sudhI dharmostikAya, adharmAstikAya che tyAM sudhI jaI aTake ane siddha silrAnA ( 3332 dhanuSya alAkathI nIce) chellA jyoti gAunA chaThThA bhAgamAM jaI jyAM anaMtA siddha svarUpe rahyA che temAM tejamAM teja maLI gayuM tyAMthI pharI pAchu Avavu nathI tene mukti ke meAkSa kahe che. samyakatva=navatatvane je karma vaDe sahyu che te samyakatva kahevAya che tenA baDu bheda che. mukhya bheda 1 kSAyika, veDhaka, 3 kSaye pasamika, 4 pasamika, ane 5 sAsvAdana temAM kSAyikate apaudgalika zuddha samyakatva che aupamika, sAsvAdana paNa apuLaka che ( pudgaLanI satAteA che paNa vedavuM nathI te mATe apugaLika ) ane kSayApamika te samyakatva mAhInIya kaDIye pudgaLanA veDhavA mATe IDu kAi kahe ke samyakatva pugaLa zuddha che vikAra na kare te tene mAhinI kema kahI ? ApamAM je pudgaLika samyakatva te mithyAtvanAM dRLiyAM che te zuddha thakAM samyakatva paNe kahevAya paNa titra mAhune udaye pAchAM azuddha thAya te mATe pundgaLika samyakatvane samakIta mehanIya kahIe,
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra38 (14) bAsaTha mArgaNue baMdha. mAgaNA gu. e. guNaThANanA AMka. nAma 14 baMdha 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11121314 naraka gati ratnaprabhAdi 3 4 101 100 96 70 7ra pakaprabhAdi 3 4 101 100 66 70 71 0 tamatamaprabhA 99 96 91 70 70 0 tiryaMca paryApta 5 117 117 101 69 70 66 tiryaMca aparyApta 1 109 109 manuSya paryApta 14 120 117 11 69 71 67 63 59 58 22 17 1 1 1 0 manuSya aparyApta 1 109 109 bhuvanapativyaMtara taSI devatA 4 103 103 86 70 71 saudharma IzAna, 4 104 103 96 70 72 sanatakumArAdi 6 4 101 100 96 ha0 7ra aNutAdi 4 nava grevayavaka 4 97 96 92 70 chara anuttaravimAna the guThANuM 1 2 0 0 0 7ra zrI jaina dharmanA tatvono TuMkasAra .
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekedri 2 109 109 96 0 0 2 103 109 96 0 tekTi 2 108 109 ridri 2 109 109 96 0 0 paMcaeNpriya pRthvIkAya 14 120 117 101 74 77 67 63 58 58 22 17 1 1 1 0 2 19 109 96 94 2 109 109 bAsaTha mArgaNAe baMdha. apakAya teukAya 1 105 105 0 vAyukAya 1 105 105 vanaspatikAya 2 108 109 96 94 trazakAya 14 120 117 101 74 77 67 63 59 58 22 17 1 1 1 0 mane yoga 4 13 120 117 101 74 77 67 63 59 58 22 17 1 1 1 vacanayAga 4 13 120 117 101 74 77 67 63 59 58 22 17 1 1 1 dArika kAyayoga 13 120 117 101 74 77 67 63 59 59 22 17 1 1 1
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ 02: napuSakadi AdArika mizrakAya coga 4 114 109 94 0 upa vaikriyakAyayoga : 104 103 96 70 7ra vaikriya mizakAya coga 3 102 101 94 0 71 AhAraka kAyayoga 1 63 0 0 0 0 0 63, AhArakamizakAyayoga 1 63 0 0 0 0 0 63 kArpaNa kAyayoga : 112 107 94 0 5 0 0 strI veda 9 120 117 101 74 77 67 63 59 58 22 purUSa veda 9 120 117 101 74 77 67 63 59 58 22 ** 9 120 117 101 74 77 67 63 59 58 22 anaMtAnubaMdhI 2 117 117 101 apratyAkhAnI 4 118 117 101 74 77 pratyAkhAnI 5 118 117 101 74 77 67 saMjavalana 3 9 120 117 101 74 77 67 63 59 58 22 saMjvalana lAbha 10 120 117 101 74 77 67 63 59 58 22 17 mahinAnI 9 79 0 0 0 77 67 63 58 58 22 17 1 1 kutajJAnI 9 79 0 0 0 77 67 63 59 58 22 17 1 1 avadhijJAnI 9 79 0 0 0 7 67 63 59 58 22 17 1 1 manaparyavajJAnI 7 65 0 0 0 0 0 63 58 58 22 17 1 1 kevaLajJAnI zrI jaina dharmanA tatvono TuMkasAra,
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ matiajJAnI 3 117 117 101 74 ta ajJAnI 3 117 117 101 74 virbhAgajJAna 3 117 117 101 74 sAmAyika cAritra 4 65 0 0 0 0 0 63 59 58 22 . . 0 0 chedapasthApanIya 4 65 0 0 0 0 0 63 59 58 22 0 0 0 parihAravizuddhi 2 65 0 0 0 0 0 63 0 0 0 0 0 0 0 sukSmasa parAya 1 17 0 0 0 0 0 0 0 0 0 17 0 0 0 yathAkhyAta cAritra 4 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 1 dezaviratI 1 67 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 asaMjata 4 118 117 101 76 77 0 0 0 0 0 0 0 0 0 cakSudarzana 12 120 117 101 74 77 67 63 59 58 22 17 1 1 0 acakSurdazana 12 120 avadhidarzana 9 79 0 0 0 77 67 67 59 58 22 17 1 1 kevaLadarzana kRNalezyA 4 118 117 101 74 77 0 0 nIlakyA 4 118 117 101 74 77 kAtilaThyA 4 118 117 101 74 77 tejalezyA 7 111 108 101 74 77 67 67 59 0 0 0 0 0 0 padamalezyA 7 108 105 101 74 77 67 63 59 bAsaTha mArgaNAe baMdha. 0
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 zakalelezyA 13 104 101 67 74 77 67 63 57 58 22 17 1 1 1 bhavya 14 120 117 101 74 77 67 63 59 58 22 17 1 1 1 abhivya 1 1 3 117 samyakatva 6 aupasamIka 8 77 0 0 0 75 66 62 58 58 22 17 1 0 0 sAsvAdana 1 101 0 101 pasamIka (vedaka) 4 79 0 0 0 77 67 63 59 0 0 0 0 0 0 sAyika 11 79 0 0 0 77 67 63 59 58 22 17 1 1 1 mizra 1 74 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 mithyAtva 1 117 117 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 saMsI 14 120 117 101 74 77 67 63 59 58 22 17 1 1 1 asaMsI 2 117 117 101 AhArI 13 120 117 101 74 77 67 63 59 58 22 17 1 1 1 aNahArI 5 112 107 *94 0 75 1 0 aNahArI agI kevaLa sahIta pAMca lakhyAM che paNa baMdhamAM cAra guThANuM che agI abaMdhaka che-vigraha gatimAM dArika zarIranA abhAve aNahArI hoya te apekSAye 1-2-4 guNaThANuM kevaLI samudaghAta kare tyAre trIje cothe ane pAMcame samaye aNAhArI hoya te apekSAye teramu kahyuM. zrI jaina dharmanA tane TuMkyAra
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAsaTha mAgaNue baMdha. 243 pariNAme baMdha, kriyAe karmane upage dharma. he cetana gahana vAne bhAvArtha tArA hRdayamAMthI kSaNa paNa visare joItuM nathI. avinAzI AtmA jevA jevA pariNAme vartate haze tevA prakArane baMdhaka thaze. azubhanI ciMtavaNAthI azubha karma phaLadAyI thaze ane zubha pariNAmathI zubha phaLadAyI thaze jevAM bIja vAvIza tevAM phaLa prApta thaze. zubhane azubha be prakAranA mananA pariNAma che. dayA, kSamA, saraLatAdi zubha pariNAma che tyAre hiMsA. jUTha, corIAdi azubha pariNAma che. svaparanuM bhaluM IcchavuM te zubha pariNAma che ane aniSTa IcchavuM te azubha pariNAma che. ekedrithI paMcaMdri parvatanA tamAma ApaNuM jIva jevAja jIvo che sarva jI pota potAnA zubhAzubha pariNamanuM phaLa bhogavI rahyA che. nizcaya nAmanI apekSAye cetanA lakSaNe tamAma jIva ekaja koTInA che te tamAma jIvomAM paramAtmapada satAe raheluM che. svarUpe ekaja jAtanA tamAma jI ApaNuM mitra che tethI he cetana ! tAre sarva jIva sAthe maitrI bhAve vartavuM te ja paramAtmapada prApta karavAne mukhya daravAjo che ane tethI virUddha bhAva eTale eka jIvapara rAgane eka para kreza kare te nIca gati saMsAra hetu che. AtmAnI ajJAna dazA che. tamAma jIvane vicAravAnA sthAnane saMsAra
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina dharmanA tatvAne TuMkasAra, kahe che tene asAra kahelA che te paNa jJAnI puruSo temAMthI sAra grahaNa kare che. huMsa meAtInA cArA care che tyAre bhuMDane viSTAprIya lAge che, gIdhane muDadAM cuMthavAM game che tyAre vAdhrAdi jIvaMta prANInA vadha kare che e rIte jIvA peAta peAtAnA pUrva saMcita karmAnusAre paravaza paNe varte che, kahyuM che ke " buddhi karmAnusAreNu " Avu chatAM paNa che Atma vilAze game tevA karmanI eDI teADI paravaza paDelAM triya cA paNa jAti smaraNAdi jJAna SAmI potAnA kuLa kramane paNa visArI de che. temaja huM cetana A paMca bhutanA putaLAmAM nivAsa karanAra tuM pudgaLa rUpe nathI te tArU kharU nivAsa sthAna nathI para Mtu tuMte eka arUpI, agamya, ageAcara AtmAnI paMkita nyArIja che ne tArU akSaya nivAsa sthAna paNa nyAja che jevA pariNAme vatI za tevI kriyA thaze. sadagurU samAgame satya dharma zravaNa karIza tathA tirthaM sthAnamAM jaI tenI pavitratAnAM kAraNeAnuM citavana karIza, pujya bhAve pujana karIza teA te vakhata tArI zubha kriyAthI mananA pariNAmeA pavitratAne pAmaze ane nATaka ceTakAdi zrRMgAra bhAvamAM ramaNa karIza tA te pApa kriyAmAM mazagula khanatAM tArA pariNAmanI azuddhatA vadhatI jaze, " seAkhate asara " adhurA paNAmAM jevI sAbata karIza tevI asara Avaze mATe A saMsAramAM AtmAne upayAgI 244
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAsaH mANA baMdha upayAga zuM che te jyAM sudhI samaya nathI tyAM sudhI sahita paryaTaNa karavuM eja siddhAMta che. ghAra araNyaha adhArI rAte musApharI karatAM iMdriyAnA upayoga sAMmita sAvadhAnapaNe vicArI vicArIne AgaLa pagaluM dharIe chIe kAraNa ke gAphalapaNe cAlatAM kaTakADhi vAgavAnA bhaya che evA anubhava mAravADInI bhUmImAM musApharI karatAM lekhakane thayA che tevI rIte ja saMsAramAM AyuSya rUpI mArgamAM (kALamAM) saphra karatAM tana mananI aneka avasthAA kSaNe kSaNe anubhava thAya che kSaNamAM zAka te kSaNamAM harSa kSaNamAM zAMta tA kSaNamAM bhayAnaka kSaNamAM sukha te kSaNamAM du:kha evA khaTarasA anubhavAya che te rasAmAM tanmaya thavuM nA thavuM tenA AdhAra ApaNI maneAvRti para che. mananA draDha pariNAma eja jJAnInuM lakSaNa che ane thI ja jJAnIyA abheda buddhie khaTarasane upAdhI rUpe lekhI temAM lubdha thatA nathI jethI upayoga sahita game tevI kriyA karatAM paNa pariNAmanI vizuddhatA thatI jAya che tethI jJAna aparimitatAne pAme che. gautama svAmInA paMdaraso ziSyA kSIranuM pAraNuM karatAM temAMnA pAMcaseAne kevaLa jJAna thayuM, bhikSukanA jIve AhArArthe dikSA leI alpa samayamAM maraNa pAmatAM cAritranI anumedanA karavAthI saMprati rAjA thayeA, pRthvI caMdrane rAjagAdvIpara beThAM kevaLa jJAna thayuM, 245
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 zrI jaina dharmanA tatvane TuMkasAra guNa senane strIonA samuhamAM corImAM pharatAM kevaLa jJAna thayuM, bharata cakravatIne ArissA bhuvanamAM kevaLa jJAna thayuM, cilAtI putrane lehInA baraDele zarIre kevaLa jJAna thayuM. tyAre gautama svAmI jevA mahAna vidhavAna purNa jJAnI gurU ke jenA hAthathI dikSA lenAra avazya meva teja bhAvamAM mekSe jAya evA mahAna gaNadharA cAryane vIra bhagavAnaparanA mehathI kevaLa jJAnamAM vilaMba thayo bAhu baLa jevA mahAna ddhAe karma zatrune haNavA bAra mahInA sudhI kAryotsarga karyo paNa ahaMkArane saMgharavAthI kevaLa jJAna aTakyuM Ama thavAnuM tAtparya eja che ke-jenI aMtaraMga vAta thaI che kaSAyanAM daLiyAne jeNe sattAmAMthI umULa karI nAMkhyAM che teja tAtkAlIka AtmAnI anaMta labdhio prApta karI zake che paNa je jIvamAM kaSAyane kicIta pradeza paNa jIvate che tevA aMtaraMga vRti vALAne paNa lAyaka jJAna darzanane vilaMba thAya che te he cetana tArI zuM dazA? sadAkALa mithyAtva kaSAya janita daLIyAne saMcaya karI rahyo chuM, bahidraSTi ke mizradraSTI e vatI rahyo chuM te tAre cheDe kayAre Avaze ? aMtaraMga vRtIvALA AtmajJAnI pacaMdrinA viSaya bhega chatAM jaLa paMkajavata sadAkALa nyArA varte che jema cIkaTa padArtho khAvA chatAM jIbhane cakAsa ceTatI nathI tevI rIte samakadraSTi AtmajJAnI jIve
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ 247 khAsa. mANA baMdha. sadAkALa nAnA prakAranI kriyA karavA chatAM, iMdriya sukhA bhAgavatAM chatAM temAM lepAtA nathI. jema dArapara caDelA naTa vividha prakAranA vAjIMtrAdinA kALAhula chatAM peAtAnI draSTi cukatA nathI tema pudgaLika sukhane iMdriyanA viSayA asAsvata du:kha mizrita karma baMdhanA hetu rUpe khAvaLane mAtha bhIDavA samAna jeNe jANyA che jenA aMtaramAM tevuM citrAmaNa paDI rahyu che jeNe ja cetananA bheda che kayAche, AtmAne zuddhAtma rUpe jeNe oLakhyA che, eLakhavA prayatna vAna che, tanamana upara jeNe svAmItva paNuM meLavyuM che te jIvA Azrava mArgamAM lepAtA nathI paNa ulaTA karma daLane vIkhere che nirjarA kare che. karavata ajJAna paNe krura kaSTa AtApanA sahana karI zarIrane bALavAthI, uMdhe mastake jhulavAthI ke kAzImAM jaI mukAvAthI mukti nathI paNa ajJAna kalTe " koi apekSAye sugati che jema kuvAmAM paDI ApaghAta karavAthI aMbikA devI ( temanAtha bhagavAnanI sAsana devI ) thaI temAM paNa kAMIka aMze sAtvIka paNuM to kharUMja karma rAjanA pazcAtApa rUpa atara mukha kriyA tA kharIja te puNya kriyA kahevAya. . puNyanA paNa cAra bhAga che. 1 puNyAnu adhI puNya, 2 pApAnuM baMdhI puNya, puNyAnu khaMdhI pApa, pApAnuM 'dhI pApa. jema saMta purUSo je puNya prakRtio bhAgavI ""
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina dharmAMnA tavAne TuMkasAra. rahyA che puNya prakRtinA udaye maLelI riddhi siddhinA sadpayAga karI vaLI puNyaja khAMdhe che ane ahIMthI cavI riddhivAna devatA ke siddha thAya che te puNyAnuM adhI puNya jANavuM te jIvAne ahIM paNa che ne tyAM paNa che tathA vilAsa bhAgavI rahelI vezyA ahIM sukha dekhe che paNa a Mte du:khanuM kAraNa che adhAtimAM javAnuM che tene ahIM che ne tyAM nathI te pApAnuM khaMdhI puNya kahevAya. tApase ajJAna kaSTa karanArane ahIM nathI tyAM che te puNyAnu badhI pApa kahevAya ane pAradhI vIgerene ahIM paNa nathIne tyAM paNa nathI te pApAnuM badhI pApa kahevAya. e rIte zubhA zubha karmanuM phaLa puNya pApa che te saMsAra hetu che. te nenI vAsanA maTavAthI trIjI dazA mukti maLe che. te meLavavAne jJAna mukhya che jJAnathI mananA pariNAmanI zuddhi thAya che jethI sukhane duHkha, suvarNane pASaNa, zatrune mitra miSTane kaTuka e badhAne sarakhA dekhe che. samabhAva thavAthI viSaya vAsanA rUpa anaMnA maila dhAvAi satya zraddhAthI Atma jJAna pragaTI nIkaLe che zraddhAenuM nAma che ke pANInI AzAthI zraddhA purvaka mATI khAdatAM satata prayatne uMDA utaratAM pRthvInAM paDAmAM adrazya rahelu pANI pragaTa thAya che temaja AtmA satya jJAna darzana cAritramaya che paNa pANIne jema mATInAM paDenuM AcchAdana che temaja AtmAnA 248
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAsaTha mArgA baMdha. 249 jJAnAdi guNu aSTakarmA varaNathI DhaMkAelA che te jema mATInA paDadAne dura karavAthI pANI pragaTa thAya che tevI rIte karmAvaraNane khaseDavAthI AtmAnA guNA pragaTe che paNa te vAta kAMi sahela nathI kuvA khedavAmAM jema keAdALA pAvaDAdi ejArAnI jarUra che temaja kama rUpa kAdavane dhAvA mATe zuddha manevRtIne aDaga zraddhAthI jJAna kriyAnI jarUra che. he cetana ! jevI tArI ataraMga bhAvanA haze teveAja tuM thAIza. sukhanI cittavA karatAM sukhI dekhAIza ne du:khanI cIMtavaNAmAM du:khI dekhAIza mana eja karmane khAMdhanAra che ne eja mana muktine meLavanAra che. mATI nagarInA cauTAmAM pharatAM tArI vratI haze tevIja vastu kharIdIza ne tevAMja phaLa pAmIza kaDavA tuMbaDAnuM zAka vArAvanAra strInI duSTa vRtI hAvAthI kuArAgAdi raurava du:khane pAmI tyAre te zAkanA AhAra karI prANa tyajanAra munirAja paraMparA mekSanuM bhAjana thayA. mahAvIra prabhunA kAnamAM khIlA ThAkayA te vakhate thaelI asahya vedanA arere agAdha vedanA paNa jeNe AtmAne pugaLanuM bhInna paNuM jANyuM che evA AtmajJAnI adhyAtma svarUpI ekAgra draSTI paramApakArI jagata vaMdanIya mahAvIra prabhunA acaLa AtmAnA eka paNa pradezane kapAvyA nathI
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ rapa0 zrI jaina dharmanA tatvane TuMkasAra. kAraNa vIra prabhue pite jANyuM che dekhyuM che tevuMja jagata jInA upakArArthe kahyuM che ke pugaLamAM zarIramAM rahelo AtmA karma rUpa navAM pudgalene samuha meLave che te meLavelAM pudagaLa karyadaLa samuha niSeka kALe udayamAM AvI pudagaLanIja ArAdhanA virAdhanA kare che paNa kAMI AtmAnuM chedana bhedana thatuM nathI AtmA te tene draSTA che pudaMgaLane thatuM duHkha tene jANanAra che rahevAnA gharane dharatI kaMpane Acake lAgatAM jema ghara jokhamAya che temAM rahelA mANase jema draSTA rUpe che tevI rIte draSTA rUpa rahI vastu svabhAva kSaNabhaMgura samajI mamatva bhAvane tyAga karatAM te saMbaMdhInuM duHkha AtmAne thatuM nathI A vAkaye belavAte sahela che paNa hajAre hajAra dhanyavAda che tevA jJAnamaya AmIka aMtara bhAvamAM tallIna banelA aDaga zraddhAvAna mahA purUSone ke jeo ghANumAMthI pIlAtAM, zuLI AropaNa karatAM, cAmaDI utAratAM ke khera aMgArA zIrapara bharatAM paNa kicIta mAtra moha nahIM pAmatAM karma khapAvI kevaLa jJAna pAmI svarUpe AtmA paNe ja sthita thayA mokSa pAmyA tethI atulya baLI vIra bhagavAna ke jemaNe sADA bAra - vararA ghera tapazcaryA karI phakta (349) divasa AhAra lIdhe ane be ghaDIvAra ubhA ubhA kAusaga dhyAnamAM nidrA lIdhI lagabhaga saghaLe vakhata mona paNe kAusaga dhyAne rahI aghAra
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAsaTha mArgaNa baMdha. 251 parisaha upasargo sahana karI anaMta kALanAM kamanI vA beDI toDI kevaLa jJAna kevaLa darzane prApta karI betera varasanA TuMka AyuSyamAM betALI varasa dikSA pALI sADAbAra varasa chadmastha paNe rahI bAkInA sADI ogaNatrIza varasa kevaLIpaNe vicarI gautama svAmI jevA mahA labdhivAna purUSane pATa sepI mekSa gamana karyuM ke jenuM zAsana jyavaMtu varate che evA anahada upakArI vIra paramAtmAne mArI vAraMvAra vaMdaNuM che tyAre. he cetana ! bAho sukhamAM magna rahelA, iMdriya vaza paDI jaDa banelA citanyAtmA tArI zuM gati? have ceta, ceta, cetavAne A samaya che. tArI manavRti AtmA tarapha vALa, iMdripara tArI satA jamAva, tArU eka chatra rAja calAva teja tArUM kalyANa che dudhamAM ne dahIMmAM bemAM paga rahetuM nathI eTale hasavuM ne leTa phAka banatuM nathI. kRSNa mahArAje aDhAra hajAra sAdhune vaMdanA karatAM tirthaMkara nAma karma bAMdhyuM. temaja vIrA sALavIe paNa aDhAra hajAra sAdhune vAMdhA hatA. vIra sALavI kRSNa mahArAja sAthe gaele ne temane vaMdana karatAM dekhIne temanI dAkSiNyatAne lIdhe teNe paNa vaMdanA karI hatI Atma lAbha mATe karI nathI jethI phaLa prAptI nathI. tethI tene tenuM phaLa nA maLyuM, prasanacaMdra rAjapI mekSanI zreNapara caDatAM zabdanI ava
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ para zrI jaina dharmanA tatvAnA TuMkasAra. gaNunA nahIM sahana thavAthI krodha ciMtavI kAusaga paNe rahelA chatAM manathI yuddha karatAM sAtamI narakanAM daLIyAM bhegAM karyA, kayAM meAkSanI zreNIne kayAM sAtamI nArakInI adhamAadhama gati ? ahA mananI zuM ajaba gatiche kSaNamAM udhvane kSaNamAM adheApAta ? teja prasanna caMdrarAjaSIne kAraNu maLe krodhanA nIzA uttaratAM tAtkALIka teja manathI kSapaka zreNI AraMbhI bhegAM karelAM sAtamInAM daLIyAMne vikherI nAkhI kevaLa jJAna pAmyA A maneAvRtinI alihArI che. maneAvRtinI zuddhA zuddha bhAvanAnA e bheTTA che mATe mati tevI gati. mana hAya ca MgAtA tharoTamAM gaMgA e kahevata satya che, jenuM mana zuddha tene kAi paNa karma lAgatuM nathI paNa mananI zuddhatA karavI te kAMi, sahela nathI vacanane kAyAnA vyApArane rokI zakAya paNa adrazya rahelA manane jItavuM mahA muzkela che. mahAtmA AnaMda dhanajI mahArAje zrI kuMthunAtha prabhunA stavanamAM kahyuM che ke ( mana sAdhyu teNe sarva sAdhyu evAta nahIM khATI, kAi kahe meM mana sAdhyuM te navI mAnuM e vAta kaDI che meATI ) AstavananI dareka TuMka manana karavA lAyaka che ahe te pujya mahAtmAnAM dareka vacanA cauda purvanA sAra rUpa che dhanya che te adhyAtmajJAnI mahAtmAne jemaNe bhagavatI zutranI vAMcanA saMgha samakSa mukha pAThe karI hatI tathA yazAvijayajI
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAsaTha mArgaNa baMdha. 2 52 upAdhyAya mahArAja ke je mahAna yegI hatA temanA paNa upadezaka AnaMda dhanajI hatA (yaza vijyajI mahArAjanA AgaLa eka daMDa ja cAlato hato te AnaMda dhanajI mahArAje upadezI baMdha karAvyo hato tevA nirAbhimAnI gIrAja AnaMda dhanajI mahArAjanI subodha sukhaDI meLavavA upAdhyAyajI mahArAja paNa AkAMkSA rAkhatA hatA dhanya che siMhaNanA dudha samAna vegIrAjanAM vacane ane suvarNa pAtra samAna upAdhyAyajI mahArAja rUpa sada pAtra emAM zuM khAmI hoya dhanya che evA mahAna purUne ke jemaNe A paDatA kALamAM Atma dharma sAdhI amara nAma karI gayA che. manarUpa mAMkaDAne sAdhavA mATe gurU gamyanI jarUra che. gurUdvArA AtmAnuM svarUpa oLakhavuM eTale jANapaNuM thavuM tene jJAna kahe che te jJAnane kriyAmAM mUkavuM te kriyA paNa be prakAranI che kAmane niSakAma. keInA upara upakAra karI tenA badalAnI AzA rAkhavAthI baMdhana thavAya che te upakAranA badalAnI tRSNAthI saMsAra vadhe che. badale nahIM maLatAM heza unna thAya che. te draza kodha rUpa dAvA naLanuM rUpa leI karelA upakAra phaLane bALI muke che. temaja karelI dharma karaNanA phaLanI IcchA thatAM temAM zaMkA ka kha " karato jIva kaSAya vaza thaI tenA phaLane hArI jAya che.
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ 254 zrI jaina dharmanA tatvono TuMkasAra. AzA tRSNAthI karelI kiyA te sakAma kiyA kahevAya che ne te tyAgavA rUpa che. naMdiSeNe bAra hajAra varasa tapazcaryA karI strI vallabhathAu evuM niyANuM bAMdhyuM (tapazcaryAnA phaLanI maryAdA bAMdhI) jethI vasudeva thaI bahenatera hajAra strIo paraNyA te sakAma kriyA tyAgavA gya che. ane niSkAma kiyA te koI paNa prakAranA phaLanI IcchA vagaranI AtmAnI pharaja bajAvavA rU5 kiyA utkRSTa che jema rAjAe prajAnuM rakSaNa karavuM ane vaDIle kuTuMbanuM rakSaNa karavuM e jema tenI pharaja che tema AtmAe svaravarUpamAM rahevuM e tenI pharaja che te pharaja bajAvavAmAM koIne kAMI upakAra karatA nathI te pharaja bajAvavAmAM phaLanI IcchA zenI hoya ? AtmA je nirAkAra adrazya svarUpe che tene karma rUpa paherAvelAM kapaDAM te AtmAnI riddhi nathI paNa jema nAnuM bALaka vAjIMtranA nAdamAM meha pAmI varaghoDA sAthe cAlyA jatAM jema potAnA gharane mArga cukI javAthI Ama tema racAya che. temaja AtmAe meha vaza banI bALa kriDA karatA mArga bhulya che ane saMsAramAM rakhaDe che paNa te AtmAnuM kartavya nathI. bhUluM paDeluM bALaka Ama tema rakhaDatAMne AnaMda karatAM polIza cekInA jovAmAM Ave che tyAre dayALu dIlane jamAdAra te raDatA bALakane tenA gharane mAraga batAve che tevI rIte saMsAramAM bhulA paDelA bALa
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ 255 bAsaTha mANA madha. jIvAne sada gurU saga te dharma zravaNa karavAthI kharAmA ( tatva mAnuM bhAna thAya che te tatva mArga AtmAnA jJAna, darzana, cAritra guNAmAM varatavuM ane nira Mjana AtmAone rahevAnA sthAnakamAM tenA TALA bhegA lei javA, siddha sighrA upara peAtAnA nivAsa sthAnamAM javAnA kharA mAne grahaNa karavA e AtmAnI kruja che nAmmulakhavA rAkhelA gumAstAe nAmu lakhavuM ane rasAIyAe rasAi karavI e jema tenI pharaja che temaja AtmAe peAtAnA guNAmAM vartavuM e tenI pharaja che kraja bajAvavI te upAra nathI tema chatAM tenA badalAnI AzA rAkhIe teA badalArUpa phaLa maLatAM sudhI saMsAramAM rakhaDavu paDe mATe sakAmakriyAnA tyAga karI. AtmAthI purUSe niSkAmakriyA karavI. huM cetana ! vivAhIta varane mAgI lAvI paherAvelAM AbhuSaNAnI zAbhAne mAhadazA jema svapta vata che tema saMsArIka sukha svamA samAna che. vivAha vIte mAgIlAvelAM AbhuSaNA jenAM tene pAchAM soMpI devA paDe che tema sthiti pAke zubhA zubha karma phaLa vikSaya pAme che paNa hemAnubhAva vararAjAnAM AbhuSaNeA utArI lIdhA pachI peAtAnI mULa sthitimAM rahe che tema tuM paNa tArAM purva saMcita karmonI sthiti pAke udayamAM AvI khapI jAya agara udayAvaLImAM lAvI vikheravAnA prayatnavAna thai tArA svarUpe pragaTa thaI
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ 256 zrI jaina dharmanA tatvono TuMkasAra. gya sthAna para nivAsa kare eja tArI kharI pharaja che paNa lAcAra parAga mukha AtmA lagane lagane kuMvAro banI eka veza utArI bIje pahere che ane adhikAdhika rUNavAna banI te vALI ApavA aneka nATAraMga karI rahyo che. dhikkAra che evI saMsAra dazAne ne dhikkAra ho e meha vaibhavane ke jenA lIdhe pitAnuM kharU svarUpa bhUlI jaI chatI AMkhe aMdha banI uMDA kUvAmAM paDatuM mUkAya che. maLelI vastuone gera upayoga karanAra tArA jevA pApI prANanI keNu dayA khAze !!! Atmika pharaja zuddhAtmabhAva pratyenI ApaNI pharaja cuktA zuM pariNAma AvyuM te ApaNe anubhavI rahyA chIe zuddhAtmabhAva te AtmAne satya dharma che te dharma (pharaja ) bajAvavAnI kriyA niSakAma paNe karavI AtmajJAna pragaTa thAya tene mahAtmAo adhyAtma jJAna kahe che tevuM jJAna pragaTa thavAthI aneka labdhiye utpanna thAya che juo cAlu sattAbdImAM thaelA cidAnaMdajI mahArAja AkAza mAge vicaratA hatA hemacaMdrAcArye kumArapALa mRhArAjAne daivIka tathA AtmIka zakti batAvI jaina dharmamAM draDha karyo. hate evA aneka labdhivAna mahAtmAo thaI gayA che to bhavyAtmAo tame paNa A uparane sAra vAMcI jANa samyaka prakAre jJAna meLavI tamAruM zreya kare eja AkAMkSA. samApta,
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ zA. vADIlAla bAlAbhAI jarIvAlA, svadezI banAvaTanA cA-kho jarImAla ' ''yunAvanAra tathA vecanAra. ' ratanapoLa-amadAvAda. amArA tyAM cAkhI cAMdInA jarImAla, jhIka, TIkI-kaTorA tathA dezI lesa, phITa-kInArI, ITAbALa bharatakAma banAvanAra tathA vecanAra, - bahAra gAmanA eAraDa upara puratuM dhyAna ApavAmAM 2 phAvaze. jAhera khabara.. sarva jAtanAM jaina pustako jevAM ke: paMcapratikama sUtrArthe vividha pujA saMgraha, bhAga 1-2-3-4 bhega. gujarAtI devavaMdanamALA. nItya smaraNa stotra saMgraDa Adi. maLavAnuM ThekANuM":~- mAstara umedacaMda rAyacaMda, pAMjarA poLa-amadAvAda,