________________
२४
શ્રી જૈન ધર્મના તત્વોનો ટુંકસાર. ( ૪ વાયુકાય થોડે થોડે વાતો, વંટેળી, ઉદભટવાયરે, ઉંચો વાયરે, ધનવાત તનવાત વિગેરે
૫ વનસ્પતિકાય=બે ભેદ. ૧ સાધારણ વનસ્પતિ કાય બીજો પ્રત્યેક વનસ્પતિ કાય (૨)
૧ સાધારણ વનસ્પતિ કાય જેને અનંત કાય અથવા બાદર નિગદ કહે છે તે શરીર એકમાં જીવ અનંતા હોય. કાય એકને સ્વાસ્વાશ પણ ભેગાજલે જેવાં કે સૂરણદિક મૂળ, નવા ફાલની કુંપળે, પાંદડાં, સેવાળ, ટોપ, કુળાં ફળ જેમાં બીજ થયાં નથી તેવાં, થોર, ગળો, કુમાર પાઠાં વગેરે જે છેદીને રેપવાથી ઉગે તેવાં ઝાડ વગેરે સાધારણ વનસ્પતિ કાય ગણાય છે.
૨-પ્રત્યેક વનસ્પતિકાય=એક શરીરમાં એકજ જીવ હેય તે જેમ કે એક ઝાડ તેમાં બીજને જીવ એક, મૂળને જીવ એક, લાકડાને એક જવ, છાલને એક જીવ, પાંદડાને એક જીવ, કુલને એક જીવ, ફળને એક જીવ એ રીતે સાત હોય એ રીતે થાવર એટલે સ્થિર રહેનાર જીવ તે એકે શ્રી જીવ કહેવાય તેના સુક્ષ્મ અને બાદર એવા બે ભેદ છે. સુક્ષ્મ તે ચરમચક્ષુએ દેખાય નહીં તે ને બાદરતે મેટા જે આંખથી દેખી શકાય છે. સાધારણ વનસ્પતિ કાયના સુક્ષ્મને સુક્ષ્મ નિગોદ કહે છે ને બાદરને બાદર નિગોદ કહે છે એકે દિને શરીર એકલુંજ હોય તે થાવર.
