________________
શ્રી જૈન ધર્મના તત્વને ટુંકસાર ૬ કષાય માગણ-ચાર ભેદ ૭ જ્ઞાન માર્ગણ =આઠ ભેદ અજ્ઞાન સાથે ૮ ચારિત્ર માર્ગણાત્રામાયકાદિ સાત ૯ દર્શન માર્ગણ=ચક્ષુરાદિ ચાર ૧૦ લેશ્યા માર્ગણા=૭ પ્રકારની લેશ્યા ૧૧ ભવ્ય માર્ગણ=ભવ્ય, અભવ્ય બે ૧૨ સમ્યક્તવ માર્ગણા=૭ પ્રકારનાં ૧૩ સંસી માર્ગણા=સંસી, અસંસી બે ૧૪ આહારક માર્ગણા=બે પ્રકારે
એ રીતે ચૌદ માર્ગણાના બાસઠ દ્વાર છે તે માર્ગણા દ્વારે કયા કયા ગુણ સ્થાનકે છે ને તે ગુણ સ્થાનકે કેટલી પ્રકૃતિને બંધ પડે છે તે સમજવા યંત્ર રચના કરી છે પણ
કયા કર્મની કેટલી પકૃતિને બંધ કરી જીવને ક્યા ગુણસ્થાનકે થાય તે સમજવા માટે ચોદે જીવ સ્થાનકના જીવન ગુઠાણ સાથેને યંત્ર જૂદાં બતાવ્યાં છે.
પૃથિવ્યાદિક પાંચ સ્થાવર ચોદરાજકને વિષે મસીની કુંપીની પેશ ઠાંસીઠાંસીને ભર્યા છે સર્વથી થોડા પુરૂષ વેદી તે થકી સંખ્યાતગુણા સ્ત્રીવેદી તે થકી અનંતગુણ નપુંસક છે.
ત્રિયંચમાં પુરૂષ કરતાં ત્રિગુણને ત્રણ અધિક, મનુષ્યમાં ૨૭ ગુણ સત્યાવીશ અધિક અને દેવતામાં બત્રીસ ગુણને બત્રીશ અધિક સ્ત્રીઓ હોય.
