________________
ભાવ પ્રાણ દ્રવ્ય પ્રાણ સંબંધ,
૧૭
તે સાચવી રાખવા, વધારવા માટે બાવળને બાથ ભીડવા જેમ કષાયાદિનું ગ્રહણ જીવે કરેલું છે જેથી મલીન પરી ણામી બની અનંત સંસારીપણું પામે છે પણ મેલવાળા પાણીને રંગ તે કાંઈ પાણીને મૂળરંગ નથી તેમજ પવિત્રાત્માને કોધાદિ કાંઈ ગુણ નથી. પાણી વેતરંગ રહિત છે તેમજ આત્મા ક્ષમાવંત છે.
જીવને અનાદિકાળને મેહ હોવાથી રમણ્યવસ્તુની વાંચ્છના કરે છે ને તે મેળવવા સદુદ્યોગથી ના મળે તો અધર્મ કરીને પણ મેળવે છે જેથી જગતનિંદનીય બની તિરસ્કાર પામી અંતે અધોગતિએ જાય છે એ કારણ મેહનું છે.
ભાવ પ્રાણ દ્રવ્ય પ્રાણ સંબંધ.
'
ભાવ પ્રાણ સાથે દ્રવ્ય પ્રાણનો સંબંધ સ્વાસસ્વાસ સાથે અનેક જ્ઞાનનો સંબંધ છે પાંચ ઈન્દ્રિઓ સાથે દર્શન, આયુષ્ય સાથે અનંત સુખને ત્રણ બળ સાથે અનંત બળને સંબંધ છે. ભાવ પ્રાણ આત્માના સ્વભાવિક ગુણો છે ને દ્રવ્ય પ્રાણું કર્મ રૂપિ દેહના આત્મા સાથે સંગથી ઉત્પન્ન થાય છે જેમ મેલ મિશ્રીત પાણી દ્રવ્ય પ્રાણમાં મબળનું પ્રબળ પાસું છે. પાંચ ઇદ્રીય મનને વશ છે ને તે મનને રાજા આત્મા છે પણ જેમ અજ્ઞાન
