________________
પ્રદેશ અધ કહે છે ( આઠ વણા )
પ્રદેશ હાય તે ઘણી જગ્યા રીકે અને પારામાં ઘણાં દળિક હાય તે થાડી જગ્યા રાકે તથા પાલીમાં તુવેરના કણ ઘેાડા સમાયને રાઇના કણ ઘણા સમાય.
૧૭૩
કર્મ . દળ અગુરૂ લઘુ દ્રવ્ય છે તથા વણું ગધ, રસને સ્પર્શીથી અનેક ગુણવત છે તેથી જ તેને સડણુ પડણુ વિદ્વ ંસણુ સ્વભાવ કહ્યો છે. ઔદારિક, વૈક્રિયને આહારક એ ત્રણ વણાના પુદ્દગળ સ્કંધ પાંચ વર્ણ, એ ગંધ, પાંચ રસને આઠ ક્રૂસ એ વીશ ગુણવંત હાય તેથી ગુરૂ લઘુ કહેવાય. તેજસ મા ણા પણ સિદ્ધાંતને મતે વીશ ગુણવત હાય તથા ભાષા, સ્વાસેાસ્વાસ, મને દ્રવ્ય, કવણા દ્રવ્ય ( કાણુ દ્રવ્ય ) એ ચાર અરૂપી વ ણાના પુગળ દ્રવ્ય સાળ ગુણુવત હેાય. કારણ કે ચાર વર્ગણાના સુક્ષ્મ દ્રવ્ય હાવાથી ગુરૂ તથા કર્કશ સ્પર્શન હાય. તથા રૂક્ષને સ્નિગ્ધ માંહેલા એક હાય તથા ઉષ્ણુને શીત માંહેલા એક હાય એ રીતે સ્પર્શ ચાર હાવાથી સાળ ગુણવત હાય, જીવને કષાયિક અધ્યવસાય જનિત આનંદુ વિષાદ હેતુ શુભાશુભ કર્મના વિપાક ઇષ્ટ અનિષ્ટપણે મિષ્ટ કટુક રસ તેને રસ કહે છે એવા રસાણૢ જેમ તૃણખલાં ચરતી ગાય તૃણુમાંથી દુધની ઉપ્તાત્ત કરે છે. તથા સર્પ દુધનું પાન કરી તેમાંથી ઝેર ઉસન્ન કરે છે તેમ સર્વ જીવથી અનંત ગુણા રસ વિભાગે યુક્ત જે છત્ર કર્મ દળ
