Chausaranadi Aradhana Sangraha Sutra

Author(s): Saubhagyachand Khimchand
Publisher: Saubhagyachand Khimchand
Catalog link: https://jainqq.org/explore/020153/1

Page #1

55மிமிமிமிதித்ததி
ચસરાદિ આરાધના સંગ્રહસૂત્ર
8l4d-a542191
55

Page #2

gooooooooooooooooog B આત્મસાધના સંગ્રહ છે (ચસિરણ, આઉર પચખ્ખાણ વિગેરે) છે
OCCO MOLDOOOOOOOOOOOOOOOOOOO
ખરતરગચ્છીય શાંતમૂર્તિ શ્રી મેહન8 લાલજી મહારાજના પ્રશિષ્ય ગણિ શ્રી રત્નમુનિજી મહારાજના ઉપદેશથી
છપાવી પ્રસિદ્ધ કરનાર: છે લીંબડીનિવાસી સંપ્રતિ કચ્છ સ્ટેટ રેલવે 8 મેનેજર રા. રા. કોઠારી શ્રાદ્ધવર્ય 8 સૈભાગ્યચંદ ખીમચંદભાઈ 8 વર્ગસ્થ સ્વમાતુશ્રી હેરીબાઈના
સ્મરણાર્થે. કચ્છ-ભુજ 8 વીર સં. ૨૪૬૦] પ્રત ૨૦૦૦. સંવત્ ૧૯૯૦.
OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO
કિંમત પઠન-પાઠન. OCTOGGOOGOOOOOOOOOOOOOOOO

Page #3

નુક્રમણિકા
અન્ના
૨ આઉર પચ્ચખાણ ( ૩ પાપપ્રતિષ્ઠાત અને ગુણુમીજ આધાન સૂત્ર (અથ સાથે ) ૪ ચતુતિજીન ક્ષમાપકાનિ (,, )
૫ શ્રી આત્મભાવના ( ભાષા )
૬ ચાર શરણા
છ પદ્માવતી આરાધના
૮ 'તારાધના ( ભાષા )
( અર્થ સાથે )
}
17
૩૦
७८
૬
૧૭
૧૨૯
11
૧૬૯

Page #4

a
ma bu kadar
શુદ્ધિપત્ર.
પૂ. પંક્તિ. અશુદ્ધિ. ૪ ૨ ofમને રિક્ષામાં ૯ ૯ મન મને ૯ ૧૬ અરિહંતાનું અરિહંતનું ૧૩ ૨ જ થતુમાળો ૨૧ ૧૨ શરને શરણ ૨૭ ૧૨ રામજીએ રાજીએ ૩૧ ૪ અરિહતેને અરિહને ४२ १२ छुह छुहं ४५ . २ अबेरमणं अवेरमणं ૪૬ ૧૪ નિષમ વિષમ ૫૧ ૮ સિદ્ધાને ५७ ११ अजीसुधे अजीवेसु ५८
उहिरं उहि

Page #5

૫૯૯
૮
૧૦૦
૧૦૦ ૧૦૩ ૧૪
- ૧૦
લવી अवेक्षक साषज्जु आयरिए ભવેમાં શાથી
વિષ मलिखाण तेविज्हु કેળવી કેવળશન પ્રકાશિયા ધાવર ક્રાધ સુરવનું
લેવી अधे सावन आयरियाँ ભમાં શસ્ત્રથી વિષે मलखाण तेविहु કેવળી કેવળદન પ્રકાશિ ધીવાર
ધ પૂરવનું
૧૨
૧૨૫
૧૨૯
૧૩૩ ૧૪૩ ૧૪૬
૪
૫ ૧૪

Page #6

ચઉસરણપયRા. (અર્થ સહિત)
(ત્રણ આયંબિલ કર્યા પછી આ સૂત્ર વાંચવું)
सावज जोगविरई, उकित्तण गुणवओ अ पडिवत्ती। खलियस्स निंदणा वण तिगिच्छ गुणधारणा વેવ છે ?
પાપવ્યાપારથી નિવવારૂપ સામાયિક નામે પહેલું આવશ્યક, વીશ તીર્થકરના ગુણોનું ઉત્કીર્તન કરવારૂપ ચઉવિસા નામનું

Page #7

બીજું આવશ્યક, ગુણવંત ગુરૂની વંદનારૂપ વંદનક નામનું ત્રીજું આવશ્યક, લાગેલા અતિચારરૂપ દેષની નિંદારૂપ પ્રતિક્રમણ નામનું ચોથું આવશ્યક, ત્રણચિકિત્સા-ભાવઘા એટલે આત્માને ભારે દૂષણ લાગેલું તેને મટાડવારૂપ કાઉસગ્ન નામનું પાંચમું આવશ્યક અને ગુણને ધારણ કરવારૂપ પચ્ચખાણ નામનું છડું આવશ્યક એ છ આવશ્યક નિશ્ચ કરી કહેવાય છે. ૧
चारित्तस्स विसाही, कीरइ सामाइएण किल इहयं । सावजेय. રનોરા, વાàવરણો શા
આ જિનશાસનમાં સામાયિકવડે નિશ્વે ચારિત્રની વિશુદ્ધિ કરાય છે. તે સાવદ્યોગને ત્યાગ કરવાથી અને નિર્વદ્યાગને સેવવાથી થાય છે. ૨

Page #8

दसणयारविसोही, चउवीसाय त्थएण किजइ य । अञ्चब्भुश्रगुणकित्तण-रूवेणं जिणवरिंदाणं ॥३॥
દર્શનાચારની વિશુદ્ધિ ચઉવિસ (લેગર્સ ) વડે કરાય છે. તે જિનેશ્વર ભગવાનના અતિ અભુત ગુણના કીર્તનરૂપ વીશે જિનની તુતવડે થાય છે. ૩
ના થી ગુણા, તરસંપન્નपडिवत्तिकरणाओ। वंदणएणं वि. हिणा, कीरइ सोही य तेसिं तु ॥४॥ - જ્ઞાનાદિક ગુણે તે જ્ઞાનાદિગુણ સંપન્ન ગુરૂમહારાજની ભક્તિથી થાય છે, અને ગુરૂમહારાજની વિધિપૂર્વક વંદના કરવારૂપ ત્રીજા વંદન નામના આવશ્યક જ્ઞાનાદિક ગુણેની શુદ્ધિ કરાય છે. ૪

Page #9

खलिअस्स य तेसि पुणो, विहिणा जं निंदणाइ पडिकमणं । तेण पडिक्कमणेणं, तेसि पि य कीरए सोही ॥५॥
વળી તે જ્ઞાનાદિક ગુણેની આશાતનાની નિંદાદિક વિધિવડે કરવી તે પ્રતિક્રમણ કહે વાય તે પ્રતિક્રમણવડે તે જ્ઞાનાદિક ગુણેની શુદ્ધિ કરાય છે. ૫ ___ चरणाइयाइयाणं, जहकम वणतिगिच्छरू वेणं । पडिकमणासुद्धाणं, सोही तह काउस्सग्गेणं ॥६॥
ચારિત્રાદિકના અતિચારોની પ્રતિક્રમણવડે શુદ્ધિ ન થઈ હોય તેમની ગુમડાના ઔષધ

Page #10

સરખા અનુક્રમે આવેલા પાંચમા કાઉસગ નામના આવશ્યક ડે શુદ્ધિ થાય છે. ૬
गुणधारणरूवेणं, पञ्चरकाणेण तवइबारस्स । विरिभायारस्स पुणो, सव्वेहि वि कीरए सोही ॥७॥
ગુણના ધારણ કરનારૂપ પચ્ચખાણે કરી તપના અતિચારની અને વળી વિચારની સર્વ આવશ્યકે કરી શુદ્ધિ કરાય છે. ૭ ___गयवसहसीहअभिसेन-दामससिदिणयरं झयं कुंभं । पउमसरसागरविमाण-भवणरयणुच्चयसिहि
हाथी, वृषभ, डि, भीमा, भा, दमा, सूर्य, १०n, mA, ५५सरे।

Page #11

વર, ક્ષીરસમુદ્ર, દેવગતિમાંથી આવેલા તીર્થ કરની માતા વિમાન, અને નરકમાંથી આવેલા તીર્થકરને માતા ભવન દેખે, રત્નને ઢગલે અને અગ્નિ-એ ચૌદ સ્વપન સર્વ તીર્થકરોની માતા તેમને ગર્ભમાં આવતાં દેખે. ૮ ___ अमरिंदनरिंदमुणिंद-बंदियं 4. दिउं महावीरं । कुसलाणुबंधिबंधुरमज्झयणं कित्तइस्सामि ॥ ९॥
દેવતાના ઈ. ચક્રવર્તી રાજા અને મુનીધરેથી વંદન કરાએલા એવા મહાવીરસ્વામીને વંદન કરીને મને પમાડનાર સુંદર ચઉચરણ નામનું અધ્યયન કહીશ. ૯
चउसरणगमण दुकड-गरिहा सुकडाणुमोयणा चेव। एस गणो श्रणवरयं, कायव्वो कुसुलहेउत्ति॥१०॥

Page #12

ચાર શરણ કરવાં, પાપકાર્યોની નિંદા કરવી અને નિચે સુકૃતની અનુમંદના કરવી. આ ત્રણ વસ્તુઓ ખાસ મિક્ષના કારણભૂત છે, માટે તેની નિરંતર ઉપાસના કરવી. ૧૦
अरिहंतसिद्धसाहू, केवलिकहिओ सुहावहो धम्मो। एए चउरो चउगइ हरणा सरणं लहइ धन्नो ॥ ११ ॥
અરિહંત, સિદ્ધ, સાધુ અને કેવળાએ કહેલું સુખ આપનાર ધર્મ આ ચાર શરણ છે, તે ચાર ગાંતને નાશ કરનાર છે અને તે ભાગ્યશાળી પુરૂષને જ પ્રાપ્ત થાય છે. ૧૧
अह सो जिण भत्तिभर-च्छरंत. रोमंचकंचुकरालो । पहरिसपणउम्मीसं, सीसंमि कयंजली भणइ॥१२॥
8 મહિ,

Page #13

८
હવે તીર્થંકરની ભક્તિના સમૂડે કરી ઉછળતાં વાડાંરૂપ અખ્તરે કરી ભયંકર એવે તે પુરૂષ ઘણા હર્ષ અને સ્નેહ સહિત મસ્તકને વિષે બે હાથ જોડી આ પ્રમાણે કહે. ૧૨
रागद्दोसारीणं, हंता कम्मट्ठगाइअरिहंता । विसय कलायारीणं, अरिहंता हुंतु मे सरणं ॥ १३ ॥
રાગ અને દ્વેષરૂપ વેરિએના હણનાર, આઠ કર્માદિક શત્રુને સહારનાર, અને વિષયકષાયાદ રિપુઓના નાશ કરનાર એવા અિ હુંત ભગવાનનું મને શણું હા. ૧૩ रायसिरिमवकमित्ता तवचरणं दुच्चरं अणुचरिता । केवलसिरिमरहंता । अरिहंता हुंतु मे सरणं
॥ १४ ॥

Page #14

રાજ્યલક્ષ્મીના ત્યાગ કરીને, દુષ્કરતપ અને ચારિત્રને સેવીને કેવળજ્ઞાનરૂપ લક્ષ્મીને ચૈાગ્ય એવા અરિહાનુ મને શરણુ હા. ૧૪ थुइवंदणमरहंता, अमरिंदनरिंदपूअमरहंता । सासय सुहमरદંતા, બ્રરિöતા કુંતુમે સાં
]
સ્તુતિ અને વંદન કરવા ચાગ્ય, ઈંદ્ર અને ચક્રીતની પૂજાને લાયક અને શાશ્વત સુખ પામવાને ચાગ્ય એવા અરિહંતાનુ મને શરણુ હા. ૧૫
परमणगयं मुगंता, जोइंदमहिंदझाणमरहंता | धम्मकहं अरહંતા, અરિહંતા કુંતુ મે કહ્યું "હ્રી
બીજાના મનમાં રહેલી વાતને જાણનારા અને ચેાગીશ્વર તથા મહેન્દ્રને ધ્યાન કરવા ચેાગ્ય પેવા અરિહંતાનુ મને શરણ હૈા. ૧૬

Page #15

सव्वजिप्राणमहिंसं, अरहता सञ्चवयणमरहंता । बंभव्वयमरहंता, अरिहंता हुंतु मे सरणं ॥१७॥
સર્વ જીવોની દયા પાળવી તેને યોગ્ય, સત્ય વચનને વેગ્ય, વળી બ્રહ્મચર્ય પાળવાને ગ્ય એવા અરિહંતાનું મને શરણ હે. ૧૭
ओसरणमवसरित्ता, चउतीसं अइसए निसेवित्ता । धम्मकहं च केहंता, अरिहंता इंतु मे सरणं ॥१८॥
સમવસરણમાં બેસીને ત્રીશ અતિશયે કરીને સહિત ધર્મકથાને કહેતા એવા અરિ હતેનું મને શરણ હે. ૧૮
-
-
६ कहित्ता.

Page #16

www.kobatith.org
Acharya Shri Kalassagarsuri Gyanmandir
एगाइ गिराणेगे, संदेहे देहिणं समं छित्ता। तिहुअणमणुसासंता अरिहंता इंतु मे सरणं ॥ १९ ॥
मे क्यने ४२ प्राणीमाना भने સંદેહને એક કાળે છેદી નાખતા અને ત્રણ જગતને શિક્ષા ( ઉપદેશ ) આપતા એવા અરિહંત ભગવાનનું મને શરણ હે. ૧૯
वयणामएण भुवणं, निव्वावंता गुणेसु ठावंता। जिअलोपमुद्धरंता, अरिहंता हुँतु मे सरण।२०।
પિતાના વચનામૃતવડે જગતને શાંતિ પમાડતા અને ગુણેમાં સ્થાપતા, વળી જીવલેકને ઉદ્ધાર કરતા એવા અરિહંતનું મને २२६] 1. २०
अञ्चन्भुअगुणवंते, नियजसस

Page #17

enda
w
.kobairthorg
Acharyash
सहरसाहिअदिते । निययमणा. इअणंते, पडिवन्नो सरणमरिहंते ।२१॥
અતિ અદ્દભુત ગુણવાળા, અને પિતાના યશરૂપ ચંદ્રવડે સર્વ દિશાઓના અંતને શોભાવ્યા છે એવા શાશ્વત અનાદિ અનંત-એવા અરિહંતનું શરણ મેં અંગીકાર કર્યું છે. ૨૧
उज्झियजरमरणाणं, समतदु. रकत्तसत्तसरणाणं । तिहुअणजणसुहयाणं, अरिहंताणं नमो ताणा२२॥ - જેમણે જરા અને મરણ તજ્યાં છે, બધા દુઃખથી પીડાએલા પ્રાણીઓને જે શરણ ભૂત છે, અને ત્રણ જગતના લેકને જે સુખ આપનારા છે એવા તે અરિહને મારે નમસ્કાર છે. ૨૨
१ पहासिन.

Page #18

अरिहंतसरणमलसुद्धि-लद्धसुविसुद्धसिद्धबमाणो । पणयसिररइयकरकमल-सेहरो सहरिसं भणइ ॥ २३ ॥
અરિહંતના શરણથી કર્મરૂપ મેલની શુદ્ધિએ પામ્યું છે અતિ શુદ્ધ સિદ્ધમાં બહુ માન જેણે એવો, અને તેથી નમેલા મસ્તક ઉપર કર્યો છે. હસ્તરૂપ કમળને ડેડ જેણે અર્થાત મસ્તકે અંજલી કરી છે જેણે એ હળુકર્મા જીવ હર્ષ સહિત સિદ્ધનું શરણ
कम्मरकय सिद्धा, साहावित्रनाणदंसासमिद्धा । सव्वलद्धिसिद्धा, ते सिद्धा हुँतु मे सरणं ॥२४॥

Page #19

આઠ કર્મને ક્ષય કરીને સિદ્ધ થએલા, અને સ્વભાવિક જ્ઞાનદર્શનની સમૃદ્ધિવાળા, વળી સર્વ અથની લબ્ધિઓ જેમને સિદ્ધ થઈ છે એવા તે સિદ્ધોનું મને શરણ હે. ૨૪
तिअलोअमत्थयस्था, परमपय. स्था अचिंतसामत्था,। मंगलसिद्धप यत्था,सिद्धा सरणं सुहपसत्था॥२५॥
ત્રણ ભુવનના મથાળે રહેલા, અને પરમપદ એટલે મેક્ષમાં રહેલા, વળી અચિંત્ય સામર્થ્યવાળા અને મંગળભૂત સિદ્ધપદમાં રહેનાર, અને અનંતસુખે કરી પ્રશસ્ત એવા સિદ્ધોનું મને શરણ છે. ૨૫
मूलरकयपडिवरका, अमूढलका सजोगिपञ्चरका । साहाविअत्तसुरका, सिद्धा सरणं परममुरका ॥ २६ ॥
१ मूलुक्खय.

Page #20

મૂળથી ઉખાડી નાખ્યા છે રાગદ્વેષરૂપ શત્રુઓ જેમણે અને અમૂઢ લક્ષ્યવાળા, વળી કેવળીએ જેમને દેખી શકે છે એવા, સ્વભાવિક સુખ જેમણે ગ્રહણ કર્યું છે એવા ઉત્કૃષ્ટ મોક્ષ વાળા સિદ્ધોનું મને શરણ હે. ૨૬
पडिपिल्लिअपडिणीआ, समग्गझाणग्गिदनुभवबीआ। जोईसरसरणीआ, सिद्धा सरणं समरणीया | ૨૭ છે
જેમણે રાગાદિ શત્રુઓને તિરસ્કાર કર્યો છે, વળી જેમણે ભવરૂપબીજ સમગ્રધ્ધાનરૂપ અગ્નિએ બાળ્યું છે એવા, અને ગીશ્વરોએ આશ્રય કરવા ચોગ્ય તથા ભવ્ય પ્રાણીઓએ સમરણ કરવા લાયક એવા સિદ્ધોનું હુને શરણું હે. ૨૭

Page #21

w
kobelirth.org
Acharya si
- पाविअपरमाणंदा, गुणनीसंदा वि दिन्नभवकंदा । लहुईकयरविचंदा, सिद्धा सरणं खविपदंदा। ॥२८॥
આનંદ પમાડનાર અને ગુણના સારરૂપ, વળી જેમણે ભવરૂપ કંદનો નાશ કર્યો છે, અને કેવળજ્ઞાનના પ્રકાશવડે ચંદ્ર અને સૂર્યને થોડા પ્રભાવવાળા કરી દીધા છે, અને વળી જેમણે યુદ્ધ આદિ કલેશને નાશ કર્યો છે એવા સિદ્ધોનું મને શરણ હે. ૨૮
उवलद्धपरमबंभा, दुल्लहलंभा विमुक्कसंरंभा। भुवणघरधरणखंभा, सिद्धा सरणं निरारंभा ॥ २९ ॥
પામ્યું છે ઉત્કૃષ્ટ જ્ઞાન જેમને એવા, વળી મેક્ષરૂપ દુર્લભ લાભ મેળવ્યું છે જેમણે એવા,
१ विभिन्न

Page #22

ម
મૂકયા છે અનેક પ્રકારના સમારભ જેમણે એવા ત્રભુવનરૂપ ઘરને ધારણ કરવામાં સ્તંભ સમાન અને વળી આર ભ રહિત એવા સિદ્ધોનુ મને શરણુ ડેા. ૨૯
सिद्धसरणेण नयवं-भहे उसाहुगुणजणिअअणुराओ । मेणिमि. लंत सुपसत्थमत्थ तत्थिमं भणइ ॥ ૩૦ ॥
સિદ્ધના શરવડે નય અને બાર અગરૂપ બ્રહ્મના કારણભૂત સાધુના ગુણ્ણાના ઉપજ્યેા છે અનુરાગ જેને એવા ભવ્ય પ્રાણી પૃથ્વીને અડયુ' છે અતિ પ્રશસ્ય મસ્તક જેવુ એવા થઇ ત્યાં આ રીતે કહે. ૩૦
जिअलोध बंधुगो, कुगइसिंधुणे पारगामहाभागा । नाणाइएहिं सिવમુદ્ર—સાહના સાદુળો નાં શા

Page #23

૧૮
જીવલેાકના બંધુ અને કુગતિ સમુદ્રના પાર પામનાર, મહાભાગ્યવાળા એવા અને જ્ઞાનાક્રિકે કરી મેાક્ષસુખના સાધનાર સાધુઓનુ મને શરણુ હા. ૩૧
केवलिया परमेाही, विउलमई सुअहरा जिग्मय॑मि । आयरियउवज्ज्ञाया, ते सव्वे साहुणेो सહું॥૩૨॥
કેવળીએ, પરમાધિજ્ઞાનવાળા, વિપુલમતિ, મન:પર્યવજ્ઞાની, શ્રુતર તેમજ જિનમતને વિષે રહેલા આચાર્યો અને ઉપાધ્યાયેા તે સવે સાધુઓનું મને શરણુ હા. ૩૨
चउदसदसनवपु०वी, दुवाल - सिक्कार संगियो जे श्र । जिणुकप्पा

Page #24

૧૯
हालंदिश्र, परिहारविसुध्धिसाहू अ
॥ ૩૩ ॥
ચૌદપૂર્વી, દશપૂર્વી અને નવપૂર્યાં, અને વળી ખાર અંગ ધરનાર, અગિયાર અગ ધરનાર, જિનકલ્પો, યથાલદી, પરિહારવિશુદ્ધિ ચારિત્રવાળા એવા સાધુઓનુ મને શરણુ હા. ૩૩
खीरासव महुआसव, संभिन्नसाअकुट्टबुद्धी । चारणवेउब्विपयागुसारियो साहु सरणं ॥ ३४ ॥
ક્ષીરાશ્રવ અને મધ્વાશ્રય લબ્ધિવાળા સશિન્ન શ્રેાતલબ્ધિવાળા અને કાષ્ટબુદ્ધિવાળા, ચારણ મુનિયા, વૈક્રિયલબ્ધિવાળા અને પદાનુસારી લબ્ધિવાળા સાધુઓનું મને શરણ હા. ૩૪
उज्झियवइरविरोहा, निच्चमदो

Page #25

२०
हा पसंतमुहसोहा । अभिमयगुणसंदोहा, हयमाहा साहुणो सरणं ॥३५॥
તજ્યાં છે વૈવિરોધ જેમણે, હંમેશાં અહિ, અતિશય શાંત મુખની શોભા વાળા, બહુમાન કર્યું છે ગુણના સમૂહનું જેમણે એવા અને હા છે મેહ જેમણે એવા સાધુઓનું भने शरण 1. 31
खंडिअसिणेहदामा, अकामधामा निकामसुहकामा । सुपुरिसमणाभिरामा, आयारामा मुणी सरणं ॥३६ ॥ તેડયું છે નેહરૂપ બંધન જેમણે, નિર્વિ

Page #26

કારી સ્થાનમાં રહેનાર, નિર્વિકાર સુખના કામી, સપુરૂષના મનને આનંદ કરનાર અને આત્મામાં રમનાર મુનિઓનું મને શરણ છે. ૩૬
मिल्हिअविसयकसाया, उज्झिअघरघरणिसंगसुहसाया । अकलिअहरिसविसाया, साहू सरणं गय
માયા તે રૂ૭ | | દર કર્યો છે. વિષય અને કષાય જેમણે, ત્યાગ કર્યો છે ઘર અને સ્ત્રીના સંગના સુખને સવાદ જેમણે, વળી નથી હર્ષ અને નથી શોક જેમને એવા, અને ગ છે પ્રમાદ જેમને એવા સાધુઓનું મને શરને હે. ૨૭
हिंसाइदोससुन्ना, कयकासन्ना सयंभुरुप्पन्ना । अजरामरपहखुन्ना, ના સર સુરાપુન્ના છે રૂ૮

Page #27

Acharya Shri Kailas
હિંસાદિક દેશે કરીને રહિત, કર્યો છે કરૂણાભાવ જેમણે એવા, સ્વયંભૂરમણસમુદ્ર જેવી વિસ્તીર્ણ બુદ્ધિવાળા, જરા અને મરણ રહિત મોક્ષમાર્ગમાં જનારા, અને અતિશય પુન્ય કર્યું છે જેમણે એવા સાધુનું મહેને શરણે હા. ૩૮
રામવિલંઘવુ, તિમमुक्का विमुक्कचोरिका । पावरयसुरयरिका, साहुगुणरयणचिच्चिका ३९।
કામની વિડંબનાએ કરીને રહિત, પાપે કરીને રહિત, વળી જેમણે ચોરીને ત્યાગ કર્યો છે એવા, પાપરૂપ રજના કારણે એવા માથુનથી રહિત અને સાધુના ગુણરૂપ રનનો કાંતિવાળા એવા મુનિઓનું મન શરણ હે. ૩૯ ___ साहुत्तमुहिमा जं, पायरियाई तो अ ते साहू । साहुभणिएण गहिश्रा, तम्हा ते साहुणो सरणं ।।

Page #28

જે માટે સાધુપણામાં વિશેષ કરીને રહેલા એવા આચાર્યાદિક છે, તે માટે તેઓ પણ સાધુ કહેવાય. સાધુ કહેવાવડે તેમને ગ્રહણ કર્યા તે માટે તે સાધુનું મને શરણ હો, ૪૦
पडिवनसाहूसरणो, सरणं काउं पुणोवि जिणधम्म। पहरिसरोमचपवं-चकंचुअंचिअतणू भणइ છે ? ..
સ્વીકાર્યું છે સાધુનું શરણ જેણે એ તે જીવ, વળી પણ જિનધર્મને શરણ કરવાને અતિહર્ષથી થએલા રોમાંચના વિસ્તારરૂપ બખ્તરે કરી ભાયમાન શરીરવાળો આ રીતે કહે છે. ૪૧
पवरसुकएहि पत्तं, पत्तेहिवि नवरि केहिवि न पत्तं । तं केवलिपन्नत्तं, धम्म सरणं पवनोहं ॥४॥

Page #29

આત ઉત્કૃષ્ટ પુ વડે પામેલે, વળી કેટ લાક ભાગ્યવાળા પુરૂએ પણ નહિ પામેલ એવો કેવળી ભગવાને પ્રરૂપે કે ધર્મ તેને હું શરણરૂપે અંગીકાર કરું છું. ૪૨ ___ पत्तेण अपत्तेण य, पत्ताणि य जेण नरसुरसुहाई । मुक सुहं पुण पत्तेण, नवरि धम्मो स मे सरणं ।४३।
જે ધર્મ પામે છતે વા અણપામે છતે પણ જેણે માણસ અને દેવતાનાં સુખને મેળવ્યાં, તેમ છતાં પણ મોક્ષસુખ જે ધર્મ વડે મેળવ્યું તે ધર્મનું મારે શરણ હો. ૪૩ - નિતિગ્રસ્તુતમો, થયુहजम्मो खलीकय अहम्मो । पमुहपरिणामरम्मो, सरणं मे होउ નિgધો જ

Page #30

અતિશય દળ્યાં છે મલીન કર્મ જેણે, કર્યો છે શુભ જન્મ જેણે, દૂર કર્યો છે અધર્મ જેણે આદિમાં અને પરિણામમાં સુંદર એવો જે જિનધર્મ તેનું મને શરણ છે. ૪૪
कालत्तएवि न मयं, जम्मणजरमरणवाहिसयसमयं । अमयंव बहुमयं जिण-मयं च सरणं पवજોઉં રે છપના
ત્રણ કાળમાં પણ નહિ નાશ પામેલે, અને જન્મ, જરા, મરણ અને સેંકડેગમે વ્યાધિને શમારનાર, અમૃતની પેઠે ઘણાને ઈષ્ટ એવા જિનમતને હું શરણરૂપે અંગીકાર કરું છું. ૪૫
पसमिश्रकामपमोहं, दिहादिहेसु न कलियविरोहं । सिवसुहफलयममोहं, धम्म सरणं पवन्नोहं ॥४६॥

Page #31

૨૬
વિશેષે શમાન્યા છે:કામના ઉન્માદ જેણે, દેખેલા અને નદ્ઘિ દેખેલા પદાર્થોમાં નથી કર્યો વિશ્વધ જેણે, અને માક્ષના સુખરૂપ ફલને આપનાર એવા અમેાઘ એટલે સફળ ધર્મને હું શરણુરૂપે અંગીકાર કરૂ છુ. ૪૬
नरयगइगमणरोहं, गुणसंदोहं पवाइनिस्कोहं । निहणियवम्महजोहं धम्मं सरणं पवन्नोहं ॥ ४७ ॥
નરકગતિના ગમનને રોકનાર, ગુણુના સમૂહ છે જેમાં એવા, અન્ય વદિવડે ક્ષેાભ કરવા ચેાગ્ય નહિ એવા, અને હુણ્ય છે કામરૂપ સુભટ જેણે એવા જે ધર્મ તે હુ શરણુરૂપે અંગીકાર કરૂ છુ. ૪૭
भासुरसुवन्न सुंदर - रयणालंकारगारवमहग्घं । निहिमिव दोगच्चहरं, धम्मं जिणदेसिअं वंदे ॥ ४८ ॥

Page #32

0
દેદીપ્યમાન, ઉત્તમ શબ્દોથી સ્તવાયેલા, સુંદર રચનાએ ભાવાળા, માટાઇના કારણભૂત મહામૂલ્યવાળા, નિષ્ઠાનની પેઠે અજ્ઞાનરૂપ દારિદ્રને હણનાર એવા જિનેશ્વરાએ ઉપદેશેલા ધર્મને હું વંદન કરૂં છું. ૪૮ चउसरणगमणसंचित्र - सुचरि श्ररोमंच चित्रसरीरो । कयदुक्कडगरिहाथ सुह - कम्मरकये कंखिरो भ
.
E || ૪૧ ॥
આ ચાર શરણુ અંગીકાર કરવાવડે એકઠુ કરેલું જે સુકૃત તેણે કરી થએલી વિકસ્વર રામામએ યુક્ત છે શરીર જેવુ એવા, અને કરેલાં પાપની નિન્દાએ કરીને અશુભ કર્મીના ક્ષયને ઇચ્છતા એવા જીવ આ પ્રમાણે કહે છે. ૪૯
१ गरिहासुद्द, २ हकम्मखय.

Page #33

Acharya Shri Kalas
इहभविषमन्नभविअं, मिच्छतपवत्तणं जमहिगरणं । जिणपव. यणपडिकुठं, दुई गरिहामि तं पावं
આ ભવમાં કરેલું અને પરભવમાં કરેલું મિથ્યાત્વના પ્રવર્તાનરૂપ જે અધિકરણ, જિનશાસનમાં નિષેધેલું એવું તે દુષ્ટ પાપ તેને હું ગહું છું, એટલે ગુરૂની સાક્ષીએ બિંદુ છું. ૫૦
मिच्छत्ततमंधेणं, अरिहंताइसु अवन्नवयणं जं। अन्नाणेण विरइअं, इन्हि गरिहामि तं पावं ॥५१॥
મિથ્યાત્વરૂપ અંધારાએ–બંધ થએલાએ અરિહંતાદિકમાં જે અવર્ણવાદ અજ્ઞાને કરીને વિશેષ કર્યો હોય તે પાપને હમણું હું ગહું છુંનિંદુ છું ૫૧.

Page #34

જ્ય
सुअधम्मसंघसाहुसु, पावं पडि - णीयाइ जं रइथं । श्रन्ने अ पावेसु य, इन्हि गरिहामि तं पार्श्व ॥ ५२ ॥
શુદ્ધધર્મ, સંઘ અને સાધુઓમાં શત્રુપણાએ જે પાપ કર્યુ હાય તે, અને અન્ય પાપસ્થાનકેામાં જે પાપ લાગ્યુ. હાય તેને હમણાં હું રહું છું. પર अन्ने जीवेसु य, मित्तीकरुगाइगोरे कयं । परिश्रावणाइ दुक्खं, इन्हि गरिहामि तं पावं ॥५३॥
અજા પણ મૈત્રી–કરૂણાદિકના વિષય, એવા જીવામાં પરિતાપનાદિક દુ:ખ ઉપજાવ્યુ` હાય તે પાપને હું હમણાં નિહંદુ છું. પ૩ जं मणववयकाहिं, कयकारिअ -

Page #35

अणुमइहिं पायरिमं । धम्मविरुशमसुद्धं, सब्वं गरिहामि तं पावं છે પણ .
જે મન, વચન અને કાયાએ કરી કરવા, કરાવવા અને અનુમોદવા વડે આચરેલું એવું ધર્મથી વિરૂદ્ધ અને અશુદ્ધ એવું સર્વ પાપ તેને હું નિંદુ છું ૫૪ ___अह सो दुकडगरिहा-दलिउ. कडदुक्कडो फुडं भणइ। सुकडागुरायसमुइन्न-पुन्नपुलयंकुरकरालो છે પણ
હવે દુષ્કતની નિંદાથી દળ્યું છે ઉત્કૃષ્ટ પાપકર્મ જેણે એ અને સુકૃતને જે રાગ તેથી થયેલી પવિત્ર વિકસ્વર રેમરામજીએ સહિ. તએ તે જીવ પ્રગટ નીચે પ્રમાણે કહે છે. ૫૫

Page #36

अरिहंत अरिहंतेसु, जंच सिद्ध. त्तणं च सिद्धेसु । बायारं पायरिए, उवज्झायत्तं उवज्झाए ॥ ५६ ॥
અરિહંતને વિષે અરિહંતપણું અને સિદ્ધને વિષે વળી જે સિદ્ધપણું, આચાર્યમાં જે આચાર અને ઉપાધ્યાયમાં ઉપાધ્યાયપણું પદ
साहूण साहुचरिश्र, देसविरइंच सावयजणाणं । अणुमन्ने सव्वेसि, सम्मत्तं सम्मदिट्ठीणं ॥ ५७॥ - સાધુઓનું જે ઉત્તમ ચારિત્ર, અને શ્રાવક લેકનું દેશવિરતિ પણું, અને સમકિતદષ્ટિનું સમકિત એ સર્વને હું અનુદું છું. ૫૭ १ अरिहंत १२ एसु उवञ्जायत्त, सुन्झायत्तं?

Page #37

अहवा सव्वं चिय वी-रायवयणाणुसारि जं सुकडं । कालत्तएवि तिविहं, अणुमोएमो तय
અથવા વીતરાગ વચનને અનુસારે જે સર્વ સુકૃત ત્રણે કાળમાં કર્યું હોય તે ત્રણે પ્રકારે (મન, વચન અને કાયાએ કરી ) અનુદીએ છીએ. ૫૮
मुहपरिणामो निच्चं, चउसरणगमाइ श्रायरंजीवो । कुसलपयडीउ बंधइ, बद्धाउ सुहाणुबंधाउ ॥ ५९ ॥ - નિરંતર શુભ પરિણામવાળે જીવ ચાર શરણની પ્રાપ્તિ આદિને આચરસ્ત પુન્યપ્રકૃતિએને બાંધે છે, અને (અશુભ) બાંધેલીને શુભ અનુબંધવાળી કરે છે. ૫૯

Page #38

मंदणुभावा बद्धा, तिवणुभावाउ कुणइ ता चेव । असुहाउ निर. णुबंधाउ, कुणइ तिब्वाउ मंदाओ ॥६०॥
જે (શુભ) મંદ રસવાળી બાંધી હોય તેને તીવ્ર રસવાળી કરે છે, અને અશુભ (મંદ ૨સવાળી) ને અનુબંધ રહિત કરે છે, અને તીવ્ર રસવાળી ( જે આશા તેને મંદ રસ पाणी रे छे. १०
ता एयं कायव्वं, बुहेहि निच्चंपि संकिलेसंमि । होइ तिकालं सम्म, असंकिलेसंमि सुकयफलं ॥ ६१ ॥
તે માટે પંડિતોએ હમેશાં સંકલેશમાં (રાગાદિ કારણમાં) એ કરવું, અસંકલેશપણામાં

Page #39

૪
ત્રણ કાળ રૂડી પેરે કર્યું હતુ' સુકૃત ફળ (પુન્યાનુખ‘ધી પુન્ય) વાળું થાય છે. ૬૧ चउरगो जिधम्भो, न कत्रो चउरंगसरणमवि न कथं । चउरंग भवेच्छेश्रो, न कत्रो हा हारिओ નો ॥ ક્રૂર ।।
જેણે ( દાન, શિયળ, તપ અને ભાવરૂપ ) ચાર અંગવાળા શ્રીજિન ન કર્યાં, જેણે અરિહંતાદિ ) ચાર પ્રકારનુ` શરણુ ન કર્યુ. તેમજ જેણે ચાર ગતિરૂપ સંસારના છેદ ન કર્યાં, તે ખરેખર ! મનુષ્યજન્મ હારી ગયા. ૬૨ इय जीवपमायमहारि, वीरभ इंतमेयमज्झयणं । झाएस तिसंझ
१ मवुच्छेभो.

Page #40

૩૫
मवंझकारणं निव्वुइसुहाणं ॥३॥ ॥ इय चउसरणपइन्नयं समत्तं ॥
આ રીતે હે જીવ! પ્રમાદરૂપ હેટા શત્રુને જીતનાર, મોક્ષ પમાડનાર અને મોક્ષના સુખનું અવંધ્ય કારણભૂત એવા આ અધ્યયનનું ત્રણ સંધ્યાએ ધ્યાન કર. ૬૩.
શ્રી ચઉસરણ પચત્રા સમાપ્ત.

Page #41

આઉરપચ્ચખાણ પન્ના
(અર્થ સાથે)
– – (ત્રણ આયંબીલ કર્યા પછી આ સૂત્ર વાંચવું.)
देसिकदेसविरो, सम्मदिही मरिज जो जीवो। तं होइ बालपंडिय-मरणं जिणसासणे भणिपं ॥१॥
છ કાયની હિંસામાંથી દેશ જે ત્રસહિંસા, તેને એક દેશ જે મારવાની બુદ્ધિએ નિરપ-- રાધી જીવની નિરપેક્ષપણે હિંસા, તેથી તથા જૂઠું બોલવાદિકથી નિવૃત્તિ પામે છો, જે સમકિતદષ્ટિ જીવ મરે તે મરણને જિનશાસનને વિષે પાંચ મરણમાંનું બાળપંડિત મરણ કહેલું છે. ૧

Page #42

૨૭
पंच य अणुव्वयाई, सत्त उ सिकाउ देसजइधम्मो । सव्वेणव देसेण व, तेण जुओहोइ देसजई ।।
જિનશાશનમાં સર્વવિરતિ દેશવિરતિ એ બે પ્રકારનો ધર્મ કહે છે, તેમાં સર્વવિરતિને પાંચ મહાવ્રત કહ્યા છે, અને દેશવિરતિને પાચ અણુવ્રતો અને સાત શિક્ષાત્રતે મળી શ્રાવકેના બાર વ્રત કહ્યાં છે. તે (શ્રાવકના) સર્વ વતેએ અથવા એક-બે આદિ વ્રતરૂપ તેના દેશે કરીને જ દેશવિરતિ હોય. ૨
पाणवहमुसावाए, श्रदत्तपरदारनियमणेहिं च । अपरिमिइच्छामोवि य, अणुव्वयाइ विरमणाई।३।
પ્રાણીને વધ, જૂઠું બોલવું, અદત્તાદાન (ચેરી) અને પરસ્ત્રીને નિયમ કરવાવડે કરીને

Page #43

તેમજ વળી પરિમાણ રહિત ઈચ્છાથકી નિયમ કરવાવડે પાંચ અણુવ્ર (નિયમ) થાય છે. ૩
जंच दिसावेरमणं, अणत्थदंडाओ जं च वेरमणं । देसावगासियंपिय, गुणव्वयाइं भवे ताई ॥४॥
દિગવિરમણવ્રત, અનર્થદંડ થકી જે નિવ ર્તવું તે અનર્થદંડવિરમણ, અને દેશાવગાસિક તે ત્રણ ગુણવ્રત કહેવાય છે. ૪
भोगाणं परिसंखा, सामाइय अतिहिसंविभागोय। पोसहविही उ सव्वो, चउरो सिरकाउ वुत्ताओ।५।
ગોપભેગનું પરિમાણ, સામાયિક, અતિથિસંવિભાગ અને પિષધવિધિ એ ચાર શિક્ષાવ્રત કહેલાં છે, ૫

Page #44

श्रासुकारे मरणे, अच्छिन्नाए य जीवियासाए। नाएहि वा अमुक्को, पच्छिमसंलेहणमकिच्चा ॥६॥ ___ पालोइय निस्सल्लो, सघरे चेवारुहित्तुसंथारं। जइ मरइ देसविरो, तं वुत्तं बालपंडिअयं ॥७॥
ઉતાવળું મરણ થયે છતે, અને જીવિતવ્યની આશા નહિ તુટયે છતે, અથવા સ્વજનેએ સંખના કરવાની રજા નહિ આપે તે છેવટની સંલેખના કર્યા વિના, શલ્ય રહિત છત પાપ આળવીને અને પોતાના ઘરને વિષે નિ સંથારા ઉપર ચઢીને જે દેશવિરતિ છતે મરણ પામે છે તે બાળપંડિત મરણ કહેવાય. ૬-૭
जो भत्तपरिन्नाए, उवकमो वि

Page #45

A
स्थरेण निदिठो। सो चेव बालपंडिय-मरणे नेओ जहाजुग्गं ॥८॥
જે વિધિ ભક્તપરિજ્ઞા નામના પયત્રામાં વિસ્તારથી બતાવે છે, તે નકી બાળપંડિત મરણને વિષે યથાયોગ્ય જાણ. ૮
वेमाणिएसु कप्पा-वगेसु नियमेण तस्स उववालो। नियमा सिज्झइ उको-सएण सो सत्तमंमि भवे ॥९॥
વૈમાનિક દેવલોકના બાર દેવલોકને વિષે નિશ્ચય કરીને તેની ઉત્પત્તિ થાય છે, અને તે ઉત્કૃષ્ટથી નિશ્ચ કરી સાતમા ભવને વિષે સિદ્ધ, थाय छे.
इय बालपंडियं होइ, मरणमरिहंतसासणे विडं । इत्तो पंडियपंडि

Page #46

य-मरणं वुच्छं समासेणं ॥ १० ॥
જિનશાસનને વિષે આ પ્રમાણે બાળપડિ. તમરણ કહેલું. હવે તે પંડિત! પંડિતમરણ કોને કહેવું તે સંક્ષેપ કરીને કહું છું. ૧૦
इच्छामि भंते उत्तमटुं पडिकमामि । अइयं पडिक्कमामि । श्रणागयं पडिकमामि । पच्चुप्पन्नं पडिकमामि । कयं पडिकमामि । कारियं पडिकमामि । अणुमोइयं पडिकमामि । मिच्छत्तं पांडकमामि। असंजमं पडिकमामि । कसायं प. डिकमामि । पावपयोगं पडिक्कमामि । मिच्छादसणपरिणामेसु

Page #47

४२
वा । इहलोगेसु वा । पर लोगेसु वा । सच्चित्तेसुवा । श्रश्वित्तेसु वा । पंचसु इंदियत्थेसु वा । श्रन्नाणंझाणे ॥ १ ॥ अणायारंझाणे | २|| कुदंसणंझाणे ॥३॥ कोहंझाणे ॥४॥ | माणंझाणे ॥ ५॥ मायंझाणे ॥ ६ ॥ लेोहंझाणे ॥७॥ रागंझाणे ॥ ८ ॥ दासंझाणे ॥ ९ ॥ मोहंझाणे ॥ १०॥ इच्छंझाणे ॥ ११ ॥ मिच्छे झाणे ||१२|| मुच्छंझाणे || १३ || संकंझाणे ||१४|| कझाणे ॥ १५ ॥ गेहिंझायो ॥ १६ ॥ वासंझाणे ॥१७॥ तन्झाणे ॥१८॥ पंथंझाणे ||२०|| पंथागंझाणे | २१ |
झाणे ॥ १९ ॥

Page #48

निइंझाणे ॥२२॥ नियाणंझाणे ॥२३॥ नेहंझाणे ॥२४॥ कामंझाणे ॥२५॥ कलुसंझाणे ॥ २६ ॥ कलहंझाणे ॥२७॥ जुज्झंझाणे ॥२८॥ निजुज्झंझाणे ॥ २९॥ संगंझाणे ॥३०॥ संगहंझाणे ॥ ३१ ॥ ववहारंझाणे ३२ ॥ कयविक्कयंझाणे ॥३३॥ अणत्थदंडझाणे ॥ ३४ ॥ आभोगंझाणे ॥ ३५ ॥ आणाभोगंझाणे ॥३६॥ श्राणाइल्लंझाणे ॥ ३७॥ वेरझाणे ॥ ३८॥ वियक्कझाणे ॥३९॥ हिंसंझाणे ॥४० हास

Page #49

झाणे॥४१ ॥ पहासंझाणे ॥४२॥ पभो संझाणे ॥ ४३ ॥ फरुसंझाणे ॥४४॥ भयंझाणे ॥४५॥रुवंझाणे ॥ ४६ ॥ अप्पपसंसंझाणे ॥ ४७ ॥ परनिंदंझाणे ॥४८॥ परगरिहंझाणे ॥४९॥ परिग्गहंझाणे ॥ ५० ॥ परपरिवायंझाणे ॥ ५१ ॥ परदूसणंझाणे ॥५२॥ प्रारंभंझाणे ॥ ५३ ॥ संरंभंझाणे ॥ ५४ ॥ पा. वाणुमोयणंझाणे ॥ ५५ ॥ अहिंगरणझाणे ॥ ५६ ॥ असमाहिमरणंझाणे ॥ ५७ ॥ कम्मोदयपच्चपंझाणे ॥ ५८ ॥ इढिगारवंझाणे

Page #50

છે પ૧ જસવંજ્ઞાણે ! હવે सायागारवंझाणे ॥ ६१ ॥ अवेरनणंझाणे ॥ ६२ ॥ अमुत्तिमरणंસારે છે
હે ભગવંત ! અનશન માટે સામાન્યપણે પાપવ્યાપાર પડિકામું છું, ગઈવખતનાને પડિકમું છું, ભવિષ્પમાં થવાનાને પડિક્કામું છું, વર્તમાનકાળના પાપને હું પડિક્તમું છું, કરેલા પાપને પડિક્કામું છું, કરાવેલા પાપને પડિકામું છું, અનુદેલા પાપને પડિક્કામું છું, મિથ્યાત્વને પડિકામું છું, અવિરતિને પડિકીમું છું, કષાયને પડિક્તમું છું, પાપવ્યાપારને પડિક્કામું છું, મિથ્યાદર્શન પરિણામને વિષે, આ લેકને વિષે, પરકને વિષે, સચિત્તને વિષે, અચિત્તને વિષે, પાંચ ઇતિએના વિષયને વિષે, અજ્ઞાન સારૂં એમ ચિંતવે છતે, ખેટ આચાર ચિંતવે છd,

Page #51

૪૬
બૈદ્ધાનિક દર્શન સારૂ એમ ચિંતવે છતે, ક્રાયવશ થઈ ચિંતવે તે, માનવશ થઈ ચિ ંતવે તે, માયાવશ થઇ ચિંતવે છતે, લાભવશ થઇ ચિંતવે ઋતે, રાગને વશ થઇ ચિંતવે છેતે, દ્વેષને વશ થઇ ચિંતવે છેતે, અજ્ઞાનને વશ થઈ ચિ'તવે છતે, પુદ્ગલ પદાર્થ અને યશ આદિકની ઈચ્છાને વશ થઇ ચિ ંતવે છતે ૉમાદષ્ટિપણે ચિંતવે છતે, મુર્છાવશ થઇ ચિંતવે છતે, સ ંશયથકી ચિ ંતવે છતે, અન્ય મતની વાંચ્છાએ કરી ચિતવે તે, ઘર વિષે ચિ'તવે છતે, ખીજાની વસ્તુ પામવાની વાંછા ચકી ચિંતવે છેતે, તરસ લાગવાથી ચિંતવે છતે, ભુખ લાગવાથી ચિંતવે છતે, સામાન્ય માર્ગ માં ચાલવા છતાં ચિંતવે છતે, નિષમ માર્ગીમાં ચાલવા છતાં ચિ ંતવે છતે, નિદ્રામાં ચિતવે તે, નિયાણું ચિ ંતવે છતે, સ્નેહવશે ચિંતવે તે વિકારના વશે ચિતવે છેતે, ચિત્તના ડાહાલાજીથકી ચિ'તને છતે, ક્લેશ
કરાવવા

Page #52

ચિંતવે છતે, સામાન્ય યુદ્ધને વિષે ચિંતવે છત, મહાયુદ્ધને વિષે ચિંતવે છતે, સંગ ચિંતવે છતે, સંગ્રહ ચિંતવે છd, રાજસભામાં
ન્યાય કરાવવા ચિંતવે છતે, ખરીદ કરવા વેચવા માટે ચિંતવે છે, અનર્થદંડ ચિંતવે છત, ઉપયોગ સહિત ચિંતવે છત, અનુપગે ચિંતવે છતે, માથે દેવું હોય તેના વશ ચિંતવે છત, વૈર ચિંતવે છને, તર્કવિતર્ક ચિંતવે છd, હિંસા ચિંતવે છd, હાસ્યના વશ થઈ ચિંતવે છત, અતિહાસ્યના વશ થઈ ચિંતવે છતે, અંતિ રોષે કરી ચિંતવે છd, કઠોર પાપકર્મ ચિંતવે છત, ભય ચિંતવે છd, રૂપ ચિંતવે છતે, પિતાની પ્રશંસા ચિંતવે છd, બીજાની નિંદા કરતા ચિંતવે છતે બીજાની ગહ કરતાં ચિંતવે છતે, ધનાદિક પરિગ્રહ મેળવવાને ચિંતવે છd, બીજાને કલેશ આપવાનું ચિંતવે છતે, બીજાને માથે પિતાનું દૂષણ ચઢાવવા ચિંતવે છતે, આરંભ ચિંતવે છd, વિષયના તીવ્ર અભિલાષથી

Page #53

ચિંતવે છતે, પાપકાયના અનુમેદવારૂપ ચિંતવે છતે, જીવહિંસાના સાધનેને મેળવવાનું ચિંતવે છd, અસમાધિએ મરવું એમ ચિંતવે છતે, ગાઢ કર્મના ઉદયથકી ચિંતવે છત, સદ્ધિના અભિમાને કરી ચિંતવે છd, સારા ભેજનના અભિમાને કરી ચિંતવે છd, સુખના અભિમાને કરી ચિંતવે છત, અવિરતિ સારી એમ ચિંતવે છd, સંસારસુખના અભિલાષ સહિત મરણ કરતાં ચિંતવે છ–
- पसुत्तस्स वा । पडिबुद्धस्स वा । जो मे कोइ देवसिओ राइ.
ओ उत्तमढे श्रइकमो वइकम्मो अइयारोश्रणायारो तस्स मिच्छामि
દિવસ સંબંધી અથવા રાત્રિ સંબંધી સુતાં છતાં અથવા જાગતાં છતાં કેઈપણ અતિકમ વ્યતિક્રમ, અતિચાર, અનાચાર લાગ્યું હોય તેને મને મિચ્છામિ દુકકડ હૈ.

Page #54

Acharya Shri Kallassa
दुक्कडं ॥ एस करेमि पणामं, जिणवरवसहस्स वद्धमाणस्स । सेसाणं च जिणाणं, सगणहराणं च सव्वेसि ॥ ११ ॥
જિનોને વિષે વૃષભ સમાન એવા વદ્ધમાનસ્વામીને, વળી ગણધરો સહિત બાકીના સર્વે તીર્થકરને હું નમસ્કાર કરું છું. ૧૧
सव्वं पाणारंभ, पच्चरकामित्ति अलियवयणं च । सव्वमदि. नादाणं, मेहुन्नं परिग्गहं चेव ।१२।
આ પ્રકારે સર્વ પ્રાણીઓના આરંભને, અલીક (અસત્ય વચનને, સર્વ અદત્તાદાન (यारी)न, भैथुन ( श्रीसभागम) भने परिગ્રહને હું પચ્ચખું છું. ૧૨
सम्मं मे सव्वभूएसु, वे मज्झ

Page #55

न केणइ। आसाओ वोसिरित्ताणं, समाहिमणुपालए ॥ १३ ॥
મહારે સર્વે પ્રાણીઓ વિષે મિત્રપણું છે, કોઈની સાથે મહારે વૈર નથી, સર્વે વાંછાઓને ત્યાગી દઈને હું હવે સમાધિ રાખું છું. ૧૩
सव्वं चाहारविहि, सन्नाओ गारवे कसाए यसव्वं चेव ममत्तं, चएमि सव्वं खमावेमि ॥१४॥
सर्व ४२॥ साहारना, संज्ञामाना, ગારને અને સર્વ કષાયને તેમજ સર્વ મમ: તાને હું ત્યાગ કરું છું. સર્વેને હું ખમાવું છું. ૧૪
हुज्जा इमंमि समए, उवकमो जीविपस्स जइ मज्झं । एयं पञ्चकाणं, विउला पाराहणा होउ।१५॥

Page #56

પ૧
જે મહાકવિતવ્યને ઉપકમ (આયુષ્યને નાશ) આ અવસરમાં હોય તે આ પચ્ચખાણ અને વિસ્તારવાળી આરાધના થાઓ. ૧૫
सव्वदुरूपहीणाणं, सिद्धाणं अरहओ नमो। सबहे जिणपन्नत्तं,
સર્વ દુઃખ ક્ષય થયાં છે જેમનાં એવા સિદ્ધાને, અરિહંતને નમસ્કાર છે. જિનેશ્વરીએ કહેલું તત્વ હું સહું છું અને પાપકર્મને પચ્ચખું છું. ૧૬
नमुत्थु धुपावाणं, सिद्धाणं च महेसिणं । संथारं पडिवजामि, जहा केवलिदेसियं ॥१७॥ - જેમનાં પાપ ક્ષય થયાં છે એવા સિદ્ધોને તથા મહાઋષિઓને નમસ્કાર હો. જેવો કેવ

Page #57

પર
નીએ બતાવ્યા છે તેવા સંથારા હું... અંગીકાર
કરૂ' છુ. ૧૭
जं किंचित्रि दुच्चरियं तं सव्वं वोसिरामि तिविहेणं । सामाइयं च तिविहं, करेमि सव्वं निरागारं
॥ ક્॥
જે કંઇપણ ખાટુ' આચર્યું હોય તે સર્વને મન,વચન, કાચાએ કરીને હું વાસિરાવુ છું. વળી સ` આગાર રહિત ( જ્ઞાન, શ્રદ્ધા અને ક્રિયારૂપ) ત્રણ પ્રકારનું સામાયિક કરૂ છું. ૧૮
बज्झं अभितरं वहिं, सरीराइ सभोयणं । मणसा वयकाएहि, सव्वं भावेण वोसिरे ॥ १९ ॥ બાહ્ય-અભ્યંતર, ઉપાધિ,શરીરાદ્વિÀાજન સહિતને મન, વચન, કાયાએ કરીને ભાવથકી વાસરાવું છું. ૧૯

Page #58

Acharya Shri Kalassagarsui Gyanmandi
सव्वं पाणारंभ, पञ्चरकामित्ति अलियवयणं च । सव्वमदिन्नादाणं, मेहुन्नं परिग्गहं चेव ॥२०॥
આ પ્રમાણે સર્વે પ્રાણીઓને આરંભને, અલિક (અસત્ય) વચનને, સર્વ અદત્તાદાન (योरी)ने, भैथुन ( श्रीसभाम) मने परि. अडने ५२मुं . २०
सम्मं मे सव्वभूएसु, वेरं मज्झ न केणइ । प्रासाओ वोसिरित्ताणं, समाहिमणुपालए ॥२१॥
મારે સર્વે પ્રાણીઓ વિષે મિત્રપણું છે, કોઇની સાથે મારે વેર નથી, સર્વે વાંચ્છાઓને ત્યાગી દઈને હું સમાધિ રાખું છું. ૨૧
रागं बंधं पओसंच, हरिसं

Page #59

ww.kobatirth.org
Acharya Shri Kalassagarsuri Gyanmandir
दीणभावयं। उस्सुगत्तं भयं सोगं, रई अरइं च वोसिरे ॥२२॥
(આત્માને) બંધનના કારણભૂત એવા રાગ તથા શ્રેષને, હર્ષને, રાંકપણાને, અવળપણને, ભયને, શેકને, રતિને તથા અરતિને વોસિરાવું છું. ૨૨ ___ ममत्तं परिवजामि, निम्ममत्तं उवट्रिओ। बालंबणं च मे पाया, अवसेसं च वोसिरे ॥२३॥
મમતા રહિતપણામાં તત્પર થયે છતે મમતાને ત્યાગ કરૂં છું. વળી મને આત્મા અવલંબનભૂત છે; બીજા સર્વે પદાર્થોને સિ. રાવું છું. ૨૩
आया हु महं नाणे, पाया मे दंसणे चरित्ते य । पाया पञ्च

Page #60

५५
काणे, पाया मे संजमे जोगे ॥२४॥
નિ મને જ્ઞાનમાં આત્મા, દર્શનમાં આત્મા, ચારિત્રમાં આત્મા, પચ્ચખાણમાં આત્મા અને સંજમજોગમાં મને આત્મા અવલંબનરૂપ થાઓ. ૨૪ __एगो वच्चइ जीवो, एगो चेवुववज्जए। एगस्स चेव मरणं, एगो सिज्झइ नीरभो ॥२५॥
જીવ એકલે જાય છે, નકકી એકલે જ ઉપજે છે, મરણ પણ એક જ પામે છે. ને સકળ કમ મળ દૂર કરીને સિદ્ધ પણ એક જ થાય છે. ૨૫
एगो मे सासओ अप्पा, नाणदसणसंजुओ। सेसा मे बाहिरा भावा, सव्वे संजोगलरकणा ॥२६॥

Page #61

જ્ઞાન, દર્શન સહિત મહારો આત્મા એક શાશ્વત છે બાકીના મારે સર્વે બાહૃા પદાથે संग मात्र २५३५वाण! छे. २६
संजोगमूला जीवेण, पत्तादुकपरंपरा । तम्हा संजोगसंबंध, सव्वं तिविहेणं वोसिरे ॥२७॥
સંબંધ છે મૂળ તે જેનું એવી દુઃખની પરંપરા આ જીવે મેળવી, તે માટે સર્વે સંજોગ સંબંધને મન, વચન ને કાયાએ કરીને વોસિ२। छु. २७
मूलगुणे उत्तरगुणे, जे मे नाराहिया पयतेणं। तमहं सव्वं निदे, पडिक्कमे आगमिस्साणं ॥२८॥
१ भावेण. २ पमाणं.

Page #62

પ્રયત્નવડે જે મૂળગુ અને ઉત્તરગુણે મેં ન આરાધા, તે સર્વેને હું નિદું છું અને આવતા કાળની વિરાધનાને પડિક્કામું છું. ૨૮
सत्त भए अट्ट मए, सन्ना चत्तारि गारवे तिन्नि । पासायण तित्तिसं, रागं दोसं च गरिहामि ॥२९॥
સાત ભય, આઠ મદ, ચાર સંજ્ઞા, ત્રણ ગારવ, તેત્રીશ ગુરૂ આશાતના, રાગ અને દ્વેષને હું ગણું છું. ૨૯
असंजममन्नाणं, मिच्छत्तं सव्वमेव य ममत्तं । जीवेसु अजीसुवे છે, તં ર્નિરે સં ાિનિ રબા
જીવ અને અજીમાં અવિરતિને, અજ્ઞાનને, મિથ્યાત્વને અને વળી સર્વ મમતાને નિંદું છું અને ગહું છું. ૩૦

Page #63

www.kobaithong
Acharya sh
निंदामि निंदणिज्जं, गरिहामि जं च मे गरहणिज्जं । आलोएमि अ सव्वं, अभितरबाहिरं उवहिरं ॥३१॥
નિંદવાયેગ્ય કાર્યને હું નિહું છું, અને જે મને ગર્ણવાયેગ્ય કાર્ય છે તે ગણું છું. સર્વે અત્યંતર અને બાહ્ય ઉપધિ (માયા) ને હું આવું છું. ૩૧
जह बालोजपतो, कज्जमकज्जंच उज्जुअंभणइ। तं तह आलोइज्जा, मायामयविप्पमुको य॥३२॥
જેમ બાળક બેલતે છત કાર્ય અને અકાર્યને સરળપણે કહે છે, તેમ તે પાપને માયામૃષાવાદ મૂકીને તેવી રીતે સરળભાવથી આલાવે, ૩૨
१ मायामोसं पभुत्तूणं.

Page #64

www.kobatith
.org
Acharya Shri Kalle
नाणंमि दंसणंमि य, तवे चरित्ते य चउसुवि अकंपो। धीरो
आगमकुसलो, अपरिस्सावी रहस्साणं ॥३३॥ - જ્ઞાન, દર્શન, તપ અને ચારિત્ર એ ચારેમાં અચલાયમાન, ધીર, આગમમાં કુશળ, આપણે કહેલા ગુપ્ત પાપ બીજાને નહીં કહેનાર એવા ગુરૂ પાસે આળાયણ લેવી જોઈએ. ૩૩
रागेण व दोसेण व, जंभे अकयन्नुआ पमाएणं । जो मे किचिवि भणियो, तमहं तिविहेण खामेमि ॥३४॥
રાગ અને દ્વેષે કરી, અથવા અકૃતજ્ઞપણાએ અને પ્રમાદે કરી તમારૂં જે અહિત બીજાને મેં કંઇક કહ્યું હોયતે હું મન, વચન, કાયાએ ४ सभाछु. ३४

Page #65

तिविहं भणंति मरणं, बालाणं बालपंडियाणंचा तइयं पंडियमरणं, जं केवलियो अणुमैरंति ॥ ३५॥
મરણ ત્રણ પ્રકારનાં હોય છે. બાળમરણ, બાળપંડિત મરણ અને ત્રીજું પંડિત મરણકે २३जी भगवान पामे छे. 34
जे पुण अहमईया, पयलियसन्ना य वकभावा य । असमा. हिणा मरंति, न हु ते आराहगा भणिया ॥३६॥
વળી જે આઠ મદવાળા છે તે, તથા નાશ પામી છે બુદ્ધિ જેમની એવા, અને વકપણને ધારણ કરનાર છે તે, તથા અસમાધિથી મરે છે તેમને નિચે આરાધક કહ્યા નથી. ૩૬
१ अणुसरन्ति.

Page #66

मरणे विराहिए देव-दुग्गई दुल्लहा य किर बोही। संसारो य अणतो, हवइ पुणो आगमिस्साणं ॥३७॥
મરણ વિરોધ છતે દેવતામાં દુર્ગતિ થાય, તેમજ સમ્યકૂવ પામવું દુર્લભ થઈ પડે, અને વળી આવતા કાળમાં તેને અનંત સંસાર
का देवदुग्गई ? का अबोहि ? केणेव वुज्झइ मरणं ? । केण अणंतं पारं? संसारं हिंडई जीवो ? ॥३८॥
દેવની તિ કઈ ? અબોધી શું ? શા હેતુઓ વારંવાર મરણ થાય? કયા કારણથી સંસારમાં જીવ અનંતકાળ પર્યન્ત ભમે? ૩૮
थाय. ७

Page #67

radhana Kendra
कंदप्पदेवकिविस-अभिमोगा आसुरी य संमोहा। ता देवदुग्गईओ, मरणंमि विराहिए हुंति ॥३९॥
મરણ વિરાધે છતે કંદદેવ, કિલનિષાદેવ, (ढ ३१), या४२३१, हामहेष मानेमा ४५એ પાંચ દુર્ગતિઓ થાય છે. ૩૯
मिच्छादसणरत्ता, सनियाणा किन्हलेसमोगाढा। इह जे मरंति जीवा, तेसिं दुलहा भवे बोही॥४०॥ - આ સંસારમાં મિચ્છાદનમાં રક્ત, નિ યાણ સહિત, કૃષ્ણલેશ્યાવાળા જે જે મરણ પામે, તેઓને બેધિબીજ (સમકિત) દુર્લભ थाय छे. ४० .. सम्मदंसणरत्ता, अनियाणा

Page #68

सुक्कलेसमोगाढा । इह जे मरंति जीवा, तेसिं सुलहा भवे बोही॥४१॥
આ સંસારમાં સમ્યગ દર્શનમાંરક્ત, નિ– યાણ રહિત, શુકલ લેશ્યાવાળા જે મરણ પામે છે તે અને બધિબીજ (સમક્તિ) સુલભ થાય छ. ४१
जे पुण गुरुपडिणीया, बहु. मोहा ससबला कुसीला य । मसमाहिणा मरंति, ते हंति अणंतसंसारी ॥४२॥
જેઓ વળી ગુરૂના શત્રુભૂત, ઘણું મહત્વ વાળા દૂષણ સહિત, કુશીલ અને અસમાધિથી મરણ પામે છે, તેઓ અનંતસંસારી થાય છે.૪૨
जिणवयणे अणुरत्ता, गुरुवयणं जे करंति भावेणं । असबलप्रसंकि

Page #69

लिट्ठा, ते हंति परित्तसंसारी ॥१३॥
જિનવચનમાં રાગવાળા, ગુરૂનું વચન ભાવે કરીને જેઓ કરે છે, દૂષણ રહિત અને સંકલેશ રહિત હોય છે, તેઓ થોડા સંસારquो थाय छे. ४३ __बालमरणाणि बहुसो, बहुआणि अकामगाणि मरणाणि । मरिहंति ते वराया, जे जिणवयणं न याति ॥४४॥
જે જિનવચનને નથી જાણતા તે બિચારા વારંવાર બાળમરણે અને ઘણીવાર ઈચછા हित५ (माज) भर ! ५म. ४४
सत्थग्गहणं विसभरकणं च, जलणं च जलपवेसो अ। प्रणया

Page #70

रभंड सेवी, जम्मणमरणाणुबंधीणि ॥४५॥
શસ્ત્રગ્રહણ, વિષભક્ષણ, બળી મરવું, પાણુમાં બૂડી મરવું, અનાચાર તથા અધિક ઉપગરણ સેવનાર, એ સર્વે જન્મ-મરણની ५२५२१ घाना२ छ. ४५
उड्डमहे तिरियमिवि, मयाणि जीवेण बालमरणाणि । दंसणनाणसहगमो, पंडियमरणं अणुमरिस्सं ॥४६॥
ઉંચા, નીચા અને તિચ્છ લેકમાં જીવે બાળમરણે કર્યો. હું દર્શન-નાને સહિત કે पडितभरणे भरीश. ४६
उव्वेयणयं जाईमरणं, नरएसु

Page #71

वेश्रणाओ य । एश्राणि संभरतो, पंडियमरणं मरसुइन्हिं ॥ ४७ ॥
ઉદ્વેગ કરનાર જન્મ અને મરણુ તથા નરકને વિષે જે થયેલી વેદનાઓને સ’ભારતા છતા હમણાં પતિમરણે મર. ૪૭ जइ उप्पज्जइ दुकं, तो दट्ठव्वो सहावो नवरं । किं किं मए न पत्तं, संसारं संसरणं ॥ ४८ ॥
જો દુ:ખ ઉત્પન્ન થાય તે સ્વભાવથકી તેન વિશેષ ઉત્પત્તિ જોવી. સ`સારમાં ભમતાં છતાં શા શા દુ:ખ નથી પામ્યા ? ૪૮ संसारचक्कवाले, सव्वेवि य पुग्गला मए बहुसो । श्रहारिया १ संसारे.

Page #72

१७
य परिणामिश्रा य, न यहं गो तर्त्ति ॥ ४९ ॥
વળી રહે. ઘણી વખત સસારચક્રમાં સર્વે પુદ્ગલા ભાગવ્યા તેમજ પરિશુમાવ્યા, તે પણ હું તૃપ્તિ, પામ્યું નહિં. ૪૯ तणकट्रेहि व अग्गी, लवणजलो वा नईसहस्सेहिं । न इमो जीवो सक्को, तिप्पेउं कामभोगेहिं ॥ ५० ॥
તરણાં તથા લાકડાએ કરીને જેમ અગ્નિ, હજાર નદીઓએ કરીને જેમ લવણુસમુદ્ર તૃપ્તિ પામતા નથી, તેમ કામભેાગાએ કરીને આ જીવ સૃષ્ટિ પામતા નથી. ૬૦ श्राहारनिमित्तेणं, मच्छा - च्छंति सतंमि पुढविं । सच्चित्तो था१ तप्पेउं.

Page #73

हारो, न खेमो मसावि पत्थे । ५१ ।
આહારના કારણે કરી તંદુલીઆ મચ્છ સાતમી નરકભૂમિએ જાય છે, માટે સચિત્ત આહાર મને કરીને પણ પ્રાર્થના કરવા ચેગ્ય નથી. પ
पुचि कयपरिकम्मो अनियागो ऊहिऊण मइबुधिं । पच्छा मलिश्रक साम्रो, सज्जो मरणं पडिच्छामि । ५२॥
પ્રથમ અભ્યાસ કર્યો છે જેણે, અને નિયાણા રહિત થયા છતા, મતિ અને બુદ્ધિથી જ વિચારીને પછી નાશ કર્યો છે કષાય જેણે એવા છતા જલદી મરણુ અંગીકાર કરૂ છુ. ૫૨ अक्कंडे चिरभाविय, ते पुरिसा मरणदेसकालंमि । पुव्वकयकम्म
१ खमइ.

Page #74

परिभावणाइ पच्छा परिवति।५३॥
લાંબા વખતના અભ્યાસ વિના અકાળે અણસણ કરનારા તે પુરૂષ પૂર્વે કરેલા કર્મો પ્રભાવે કરીને પાછા પડે છે–દુર્ગતિએ જાય छ. ५३ __ तम्हा चंदगविज्झं, सकारणं उ. ज्जुएण पुरिसेण । जीवो अविरहियगुणा, कायव्वो मुकमग्गंमि ॥५४
તે માટે રાધા વેધની પેઠે હેતુ ઉધમવાળા પુરૂએ મોક્ષમાર્ગ સાધવા માટે પિતાને આત્મા જ્ઞાનાદિ ગુણ સહિત કર. ૫૪ __ बाहिरजोगविरहिमो, अभितरझाणजोगमल्लीणा। जह तंमिदेस काले, अमूढसन्नो चयइ देहं ॥५५॥
તે અવસરને વિષે સાવધાનવાળ, પાગ

Page #75

લિક વ્યાપાર કરી રહિત અને આત્માના સ્વરૂપના ચિંતવનના વ્યાપારને કરનારની પેઠે શરીરને છોડી દે. ૫૫
हंतूण रागदोसं, छिण य अटुकम्मसंघायं। जम्मरमरणरहदं, छित्तेण भवा विमुच्चिहिसि ॥५६॥
રાગદ્વેષને હણને, આઠ કર્મોના સમૂહને નાશ કરીને, જન્મ અને મરણરૂપ રેંટમાળને ભેદીને સંસારસાગરથી મુક્ત થવાશે! પ૬ ___ एवं सव्वुवएसं, जिणदिटुं सहहामि तिविहेणं। तसथावर खेमकरं, पारं निव्वाणमग्गस्स ॥ ५७ ॥
આ પ્રકારે ત્રસ અને સ્થાવરનું કલ્યાણ કરનાર, ક્ષમાર્ગને પાર પમાડનાર જિને
१ भित्तूण. २ भित्तूण.
મ
-
નામ -----

Page #76

ધરે બતાવેલો સર્વ ઉપદેશ મન, વચન, કાયાએ કરી સદહું છું. પ૭
न हि तंमि देसकाले, सको बारसविहो सुअवंधो । सव्वो अणुचिंतेउं, धणियंपि समयचित्तेणं ॥ ५८॥
તે અવસરને વિષે અતિશય સમર્થ ચિત્તવાળાએ પણ બાર અંગરૂપ સર્વ શ્રુતસ્કંધ ચિંતવવા શક્ય નથી, ૫૮
एगंमिवि जंमि पए, संवेगं वीअरायमगंमि । गच्छइ नरो भभिवं, तं मरणं तेण मरियव्वं
વીતરાગના માર્ગમાં જે એક પણ પદને

Page #77

વિષે મનુષ્ય વારંવાર વૈરાગ્ય પામે તેણે કરી સહિત જે મરવું તે મરણે મરવા ગ્ય છે. પ૯ ___ ता एगपि सिलोगं, जो पुरिसो मरणदेसकालंमि । पाराहणोकउत्तो, चिंतंतो राहगो होइ ॥६॥
તે માટે જે પુરૂષ મરણના અવસરમાં આરાધનાના ઉપગવાળે એક પણ લેક ચિંત રહે તો તે આરાધક થાય છે. ૬૦
श्राराहणोवउत्तो, कालं काऊण सुविहिओ सम्मं । उक्कोसं तिन्नि भवे, गंतूणं लहइ निव्वाणं ॥१॥
આરાધના કરવાના ઉપગવાળે, રૂડા આચારવાળે, રૂડી રીતે કાળ કરીને ઉત્કૃષ્ટથી ત્રણ ભવ કરીને મોક્ષ પામે છે. ૬૧
समणुत्ति अहं पढम, बीयं स.

Page #78

व्वत्य संजओमित्ति । सव्वं च धोसिरामि, एयं भणियं समासेणं १२॥
પ્રથમ તે હું સાધુ છું, બીજું સર્વ પદાર્થોમાં સંયમવાળે છું, તેથી હું સર્વને સિરાવું છું; આ સંક્ષેપ કરી કહેવામાં આવ્યું. ૬૨
જીરું નપુર, લિવसुभासियं अमयभूअं । गहिओ सुग्गइमग्गो, नाहं मरणस्स बीનિ વર
જિનેશ્વર ભગવાનના આગમમાં કહેલું અમૃત સરખું અને પૂર્વે નહિ પામેલું એવું આત્મતત્વ હું પામ્ય અને સિદ્ધગતિને માર્ગ ગ્રહણ કર્યો, તેથી હું હવે મરણથી બહીતે નથી. ૬૩ .
धीरेणवि मरियव्वं, काउरिसे

Page #79

णवि अवस्स मरियव्वं । दुन्हपि हु मरिअव्वे, वरं खु धीरत्तणे मरिर्ड || હા ! - ધીર પુરૂષે પણ મરવું પડે છે અને કાયર પુરૂષે પણ અવશ્ય મરવું પડે છે, બનેને પણ નિશ્ચયે કરી મરવાનું છે તે ધીરપણે મરવું એ નિશે સુંદર છે. ૬૪
सीलेणवि मरियव्वं, निस्सीलेणवि अवस्स मरियव्वं । दुन्हंपि हु मरिश्रव्वे, वरं खु सीलत्तणे म. વિર | ૨૫ .
શીલવાળાએ પણ મરવું પડે છે અને શીયળરહિત માણસે પણ અવશ્ય કરવું પડે છે, બનેને પણ નિશ્ચયે કરીને મરવાનું છે, તે શીલસહિત મરવું એ વિશે સારૂં છે. ૬૫
અ. ૨ ,

Page #80

७५
नागणस्स दंसणस्स य, सम्म त्तस्स य चरित्तजुत्तस्स । जो काही उवओगं, संसारा सो विमुञ्चहिसि
॥ ६६ ॥
જે કેાઇ ચારિત્ર સહિત જ્ઞાનમાં, દર્શનમાં અને સમ્યકૃત્વમાં સાવધાનપણુ કરશે, તે વિશેષે કરી સંસારથકી મૂકાશે. ૬૬
चिरउसिय बंभयारी, पष्फोडेऊण सेसयं कम्मं । श्रणुपुव्वीइ विसुद्धो, गच्छइ सिद्धिं धुयकिलेसो ॥ ६७ ॥
ઘણા કાળ સેવ્યું છે બ્રહ્મચર્ય જેણે અને બાકીના કર્મના નાશ કરીને તથા સર્વ કલેશના

Page #81

નાશ કરીને અનુક્રમે પ્રાણી શુદ્ધ થઈને સિદ્ધિમાં જાય છે. ૬૭
निक्कसायस्स दंतस्स, सूरस्स ववसाइणो । संसारपरिभीअस्स, પરસ્ટાર મુહં મળે છે ૬૮
કષાય રહિત દાન, (પાંચ ઈદ્રિ અને છઠ્ઠા મનને દમન કરનારા) શુરવીર અને ઉદ્યમવંત તથા સંસારથી લાયબ્રાંત થએલા એવાનું પચ્ચખાણ રૂડું હાય. ૬૮
__ एवं पञ्चखाणं, जो काही मरणदेसकालंमि। धीरो अमूढसन्नो, सो गच्छइ उत्तमं ठाणं ॥ ६९ ॥
ધીર અને મુંઝવણરહિત જ્ઞાનવાળો મરણના અવસરે જે આ પચ્ચખાણ કરશે તે ઉત્તમ સ્થાનકને પામશે. ૬૯

Page #82

w.kobaith org
Acharya strn Kalasagarsui Gyanmandir
C७
धीरो जरमरणविऊ, धीरो' वि. नाणनाणसंपन्नो। लोगस्सुजोत्रगरो, दिसउ खयं सव्वदुकाणं ॥७॥
ધીર, જરા અને મરણને જાણનાર જ્ઞાનદશરને કરીને સહિત, લેકમાં ઉદ્યોતના કરનાર એવા વીર જિનેશ્વર સર્વ દુઃખોનો ક્ષય કરે ! ૭૦ ॥ इय आउरपञ्चक्खाणपइन्नयं समत्तं ॥
१वीरो.

Page #83

-
-
-
પાપમતિઘાત અને ગુણબીજ આધાર સૂત્ર.
(मर्थ साथे)
___ E णमो वीश्ररागाणं, सव्वन्नूणं, देविंदपूइआणं, जहटियवत्थुवाईणं, तेलुकगुरूणं, अरुहंताणं, भगवंताणं ।
વિતરાગ, સર્વજ્ઞ, સુરેન્દ્રપૂજિત, યથાસ્થિત વરતુતત્વવાદી, અને ગેલેકય ગુરૂ એવા અરિ હંત ભગવંતને નમસ્કાર !
जे एवमाइकंति इह खलु श्रणाइजीवे अणाइ जीवस्स भवे -

Page #84

खाइकम्मसंजोग निव्वत्तिए दुस्करूवे दुकफले दुकाणुबंधे |
તેઓ એમ આખ્યાન કરે છે કે નિશ્ચે આ લેાકમાં જીવે અનાદિ કાળથી છે અને અનાદિ કના સંચાગથી જનિત જન્મ, જરા, મરણુ, રાત્ર, શેક, લક્ષણ, દુઃખરૂપ, દુ:ખ ફળવાળા અને દુ:ખની પરંપરાવાળા અનાદિ સંસાર છે,
एयस्स णं वच्छित्ति सुद्धधम्माश्रो सुद्धधम्मसंपत्तिपावकम्मविग माओ पावकम्मविगमो तहा भव्वत्ताइ भावओ ||
એ અનાદિ સંસારભ્રમણના અંત શુદ્ધ જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્રરૂપ ધર્મનું. આગમાકૃત વિધિપૂર્વક સેવન કરવાથી થાય છે. તે શુદ્ધ ધર્મની સ`પ્રાપ્તિ, મિથ્યાત્વમાહનીય પ્રમુખ

Page #85

પાપ કર્મના વિનાશ તથાવિધ ભવ્યત્વ ( સ્વભાવ) કાળ, નિયતિ, (ભાવીભાવ ), પૂ - કૃત કર્મ ને પુરૂષાતન ( ઉદ્યમ ) વડે થવા પામે છે.
तस्स पुण विवागसाहणाणि चउसरणगमणं दुक्कडगरिहा सुकडाणતેવાં
તથાવિધ ભવ્યત્વ પરિપાકના સાધન અRsિતાદિક ચાર શરણું, દુષ્કૃત નિંદા, ગોં અને સુકૃત કરણેાનું અનુમાદન કરવારૂપ કહ્યાં છે.
अझ कायव्वमिगं होउ कामेणं सया सुप्पणिहाणं भुजो भुजो संकिलेसे तिकालमसंकिलेसे ॥
તેથી મેાક્ષાથી જનાએ સદા સુપ્રણિધાન

Page #86

સંકલેશ સમયે વારંવાર અને અસંકલેશ સમયે સામાન્ય રીતે ત્રિકાળ કર્યા કરવું.
जावजीवमे भगवतो परमतिलोगनाहा अणुत्तरपुनसंभारा खीणरागदोसमोहा अचिंतचिंता. मणी भवजलहिपोश्रा एगंतसरणा अरहंता सरणं ॥
પરમ ત્રિલોકીનાથ, પ્રધાન પુન્યના ભંડાર, રાગ-દ્વેષ-મહથિી સર્વથા રહિત, અચિન્ય ચિંતામણિરૂપ, ભવસાગરમાં પિત સમાન અને એકાન્ત શરણું કરવા યોગ્ય એવા અરિહંત ભગવંતોનું હારે જીવિત પર્યત શરણ છે.
तहा पहीणजरमरणा अवेअककम्मकलंकापणठवाबाहा केवलनाणदसणा सिद्धिपुरनिवासी नि

Page #87

रुवमसुहसंगया सव्वहा कयकिच्चासिद्धा सरणं ॥
તથા જન્મ, જશ, મરણથી મુક્ત, અજરામર કર્મકલંક રહિત, સર્વ પ્રકારની પીડા રહિત કેવળજ્ઞાન દર્શન યુક્ત, શિવપુરનિવાસી, નિરૂપમ સુખ સંયુક્ત, અને સર્વથા કૃતકૃત્ય એવા સિદ્ધનું મને શરણ હે.
तहा पसंतगंभीरासया सावज्जु. जोगविरया पंचविहायारजाणगा परोवयारनिरया पउमाइनिर्दसणा झाणज्झयणसंगया विसुज्जमाणभावासाहूसरणं ॥
તથા પ્રશાન્ત, ગંભીર આશયવંત, સાવદ્ય (પાપ) વ્યાપારથી વિરમેલા, પંચ પ્રકારના આચારમાં કુશળ, પરોપકારમાં ક્ત (ઉજ

Page #88

માળ), પાકમળ જેવા નિવેપ, શરદ જળ જેવા સ્વચ્છ હૃદયવાળા, જ્ઞાનધ્યાનમાં વિશુદ્ધમાન પરિણામવાળા સંત સાધુઓનું મને શરણુ હા.
तहा सुरासुरमणुयपूइओ मो. हतिमिरंसमाली रागदोसविसपरममतो हेउ सयलकल्लाणाणं कम्मवण विहावसू साहगो सिद्धभावस्स केवलिपन्नत्तो धम्मो जावजीवं ને માવંતા
તથા સુર, અસુર અને મનુષ્ય વડે પૂજિત, મેહ અંધકારને ટાળવા સૂર્ય સમાન, રાગશ્રેષરૂપ વિષને ટાળવા પરમ મંત્ર સમાન, સમસ્ત કલ્યાણના હેતુરૂપ, કર્મવનને બાળવા અગ્નિ સમાન, અને પરમ મોક્ષરૂપ સિદ્ધિ

Page #89

ભાષક સર્વજ્ઞપ્રણિત ધર્મનું મને જાવાજીવ श२९ .
सरणमुवगमओ अ एएसिं गरहा. मि दुक्कडं जन्नं अरिहंतेसु वा सिरेसु वा आयरिए वा उवज्झाएस वा साहुसु वा साहुणीसु वा भन्नेसु वा धम्मट्ठाणेसु माणणिज्जेसु प्यणिज्जेसु तहा माईसु वा पिईसु वा बंधुसु वा मित्तेसु वा उवयारिसु वा ओहेणं वा सव्वजीवेसु मग्गट्ठिएसु अमरगटिएसु मग्गसाहणेसु अमग्गसाहणेसु जं किंचि वितहमायरियं प्रणायरिभव्वं अणिच्छि

Page #90

w kobalith.org
अवंपावं पावाणुबधि सुहुमंवा बाय रंवा मणेणं वा वायाए वा काएणं वा कयं वा कारावियं वा अणुमोइयं वा रागेण वा दोसेण वा मोहेण वा इत्थ वा जम्मे जम्मंतरेसु वा गरहियमेयं दुक्कडमेयं उज्झियव्वमेयं वियाणियं मए कल्लाणमित्त गुरु भगवंत वयणाओ एव मेअंति रोइयं साए अरिहंतसिद्धसमख्खं गरहामि अहमिणं दुक्कडमेयं उझियव्वमेयं इत्थ मिच्छामि दुकडं-मिच्छामि दुकडं-मिच्छामि दुक्कडं ॥

Page #91

ઉક્ત ચારે શરણે આદરી હું દુષ્કૃત્ય (પાપ) ની નિંદા-ગહ કરું છું અરિહંતો, સિધ્ધ, આચાર્યો, ઉપાધ્યાયે, સાધુઓ, સાધ્વીઓ કે બીજા અનેરાં પૂજનીય ગુણાધિક આત્માઓ વિષે તથા માતા, પિતા, બંધુઓ, મિત્ર કે ઉપકારીજને વિષે, અથવા એથે (સામાન્યત:) સમકિત આદિ યુક્ત કે તેથી રહિત છે વિષે, પુસ્તકો વિગેરે કે ખાદિક વિષે મેં જે જે કાંઈ વિપરીત અવિધિ ભેગાદિકવડે નહિં આચરવા ગ્ય, નહિ ઈચ્છવા ગ્ય પાપાનું બ ધી પાપ-સૂમ કે સ્થળ મન વચન કે કાયાવડે, રાગ, દ્વેષ કે મેહ વડે, આ જન્મ કે અન્ય જન્મમાં કર્યું, કરાવ્યું કે અનુમોડ્યું હોય, તે દુષ્કૃત્ય કલ્યાણમિત્ર - રૂદેવના વચનથી નિંદા-ગહ યોગ્ય અને જીંડવા યેગ્ય જાણ્યું. શ્રદ્ધાવડે એ વાત મને ગમી એટલે અરિહંત, સિદ્ધની સમક્ષ એ જીંડવા યોગ્ય દુષ્કૃત્યને નિંદુ-ગણું છું. એ સંબધે કરેલું

Page #92

પાપ મિચ્છા થાઓ, મિથ્યા થાઓ અથત મારા પાપ નિવેદન કરી, તેની માફી માગું છું.
होउ मे एसा सम्म गरिहा, हेउ मे अकरणनियमो, बहुमयं, ममे अंति इच्छामो अणुसहि अरहताणं भगवताणं गुरुणं कल्लाणमित्राणं ति ॥
ઉક્ત પાપની આલોચના મારે ભાવરૂપ થાઓ ! ફરી ફરી તેવા પાપ ન થવા પામે એમ બને ! એ બને વાત મને બહુ પસંદ પડી છે તેથી અરિહંત ભગવંતે તથા કલ્યાણમિત્ર એવા ગુરૂ મહારાજની હિતશિક્ષાને ઈચ્છું છું.
होउ मेएएसिं संजोगो, होउ मे एसा सुपत्थणा, होउ मे इत्थ बहुमाणो, होउ मे इओ मुख्खबीयंति ॥

Page #93

મને એમની જોડે ઉચિત યોગરૂપ સમાગમ થાઓ ! મને એવી રૂડી પ્રાર્થના કરવાનું પ્રાપ્ત થાઓ ! એ પ્રાર્થના કરતાં મને પ્રેમ જાગે ! અને એ પ્રાર્થનાથી મને મિક્ષબીજ (કલ્યાણકારક સફલ સાધનમાર્ગ) પ્રાપ્ત થાઓ.
पत्तेसु एएसु अहं सेवारिहे सिया, प्राणारिहे सिपा, पडिवत्तिजुत्ते सिपा, निरइभारपारगे सिया॥
અરહેતાદિકને સુગ પ્રાપ્ત થયે છતે હું તેમની સેવા કરવા લાયક થાઉં, આજ્ઞા પાળવા લાયક થાઉં, ભક્તિ યુક્ત થાઉં અને દોષરહિત તેમની આજ્ઞ નો પારગામી થાઉં અથત તેમની આજ્ઞાને યથાર્થ રીતે પાળી પાર ઉતારી શકું.
संविग्गो जहासत्तीए सेवेमि

Page #94

सुकडं, अणुमोएमि सव्वेसि अरहताणं अणुटाणं, सब्वेसि सिद्धाणं सिद्धभावं, सव्वेसिं पायरियाणं
आयर, सव्वेसि उवज्झायाणं सुत्तप्पयाणं, सव्वेसिं साहूणं साहुकिरियं, सव्वेसिं सावगाणं मुख्ख साहणजोगे, सव्वेसि देवाणं सवर्सि जीवाणं होउ कामाणं कल्लाणासयाणं, मग्गसाहणजोगे ॥ | મુમુક્ષુ-કેવળ મોક્ષાથી છતે શક્તિને गोपच्या ( छूपाच्या ) ५२ सत्यने से. સર્વ અરિહંતે સંબંધી અનુષ્ઠાન-ધર્મ દેશના દિકને અનુમેહું , તેમજ સર્વ સિધ્ધના સિદ્ધભાવને, સર્વ આચાર્યોના આચારને,

Page #95

સ ઉપાધ્યાયાના સુત્રપ્રદાનને, સર્વ સાધુજનાની સાધુક્રિયાને, સર્વાં શ્રાવકાના માક્ષ સાધન ચેાગાને તેમજ ઇન્દ્રાદિક સર્વ વેાના અને નિકટભવી એવા શુદ્ધાશયવાળા સ જીવાના भार्ग साधनयोग ( भार्गानुसारीपा) ने हुं अनुमो छु - प्रशंसु छ .
होउ मे एसा अणुमोश्रणा सम्मं विहिपुत्रिया सम्मं सुद्धासया सम्मं पडिवत्तिरूवा सम्मं निरइचारा परमगुण अरहंताइ सा मत्थओ श्रचितसत्तिजुत्ता तेहि भगवंतो वीयरागा सव्वन्नू परमकल्लागा परमकल्ला हेउ सत्ताणं मूढे अम्हि पावे असा मोहवासिए श्रभिन्ने

Page #96

भावो हियाहियाणं अभिन्ने सिया अहियनिवत्ते सिया हियपवत्ते सिया पाराहगेसिया उचियपडिवत्तीए सध्वसत्ताणं साहयंति इच्छामि सुकडं इच्छामि सुकडं इच्छामि सुकडं ।
ઉક્ત સુકૃત-અનુમોદના મારે સમ્યમ્ વિધિપૂર્વક (સૂત્રાનુસાર), ખરા શુદ્ધ આશયવાળી, આચરણરૂપે યથાર્થ પાલન કરવારૂપ, તેને યથાર્થ નિર્વાહ કરવાવડે નિરતિચાર ભાવે પરમ ગુણયુક્ત અરિહંતાદિકના પ્રભાવથી હે! કેમકે અચિન્ય શાક્તવાળા તે ભગવંતે વીતરાગ, સર્વજ્ઞ, પરમકલ્યાણરૂપ હઈ ભવ્યજનેને પરમકલ્યાણના હેતુ ભૂત થાય છે. મૂઢ, પાપી, અનાદિ મહવાસિત, વસ્તુતઃ હિતાહિતનો અજાણ એ હું હિતાહિતને સમજતે થાઉં, અહિતથી નિવૃત્ત થાઉં,

Page #97

હિતમાર્ગમાં પ્રવૃત્ત થાઉં અને સર્વ સત્ય પ્રાણવર્ગ સંબંધી ઉચિત સેવા વડે આરાધક था. (पडित३५) सकृत (अनुमहिना )२ અંત:કરણથી ઈચ્છું છું-ઈચ્છું છું-ઈચ્છું છું.
एवमेयं सम्मं पढमाणस्स सुणमाणस्स अणुप्पेहमाणस्स सिढिलीभवंति परिहायंति खिजति असुहकम्माणुबंधा निरणुबंधे वा असुहकम्मे भग्गसामत्थे सुहपरिणामेण कडगबद्धे वियविसे अप्पफले सिया .सुहावणिज्जे सिया अपुणभावेसिया
એ રીતે આ સૂત્રને ખૂબ વૈરાગ્યપૂર્વક, ભણનાર, સાંભળનાર ને ચિંતવનારના અશુભ કર્મના અનુબંધ ઢીલા પડે છે, ઓછા થાય છે ને ક્ષીણ થાય છે. અથવા ઉક્ત સૂત્ર અભ્યાસ

Page #98

જનિત શુભ પરિણામવડે, બાકી રહેલા અશુભકર્મ અનુબંધ રહિત ફળપરંપરા આશ્રીને સામર્થ્ય (સત્ય) વગરના થઈ જાય છે. મંત્ર સામર્થ્ય વડે
વિષની પેરે અ૫ વિપાકવાળા, સુખે ટાળી શકાય એવાં અને ફરી પાછાં ન બંધાય એવા થવા પામે છે.
तहा पासगलिजति परिपोसिजति निम्मविजंति सुहकम्माणुबंधा साणुबधं च सुहकम्म पगिहँ पगिदुभावजिअं नियमफलयं सुपउत्ते वियमहागए सुहफले सिया सुहपवत्तगे सिया परमसुहसाहगे सिया अपडिबंधमेयं असुहभावनिरोहेण सुहभावबीयंति सुप्पणिहाणं सम्गं

Page #99

पढियव्वं सम्मं सोयव्वं सम्मं अगुपेहियवंति ॥
તથા શુભકર્મના અનુબંધ સહેજે એકઠા થવા પામે છે, ભાવની વૃદ્ધિવડે ખૂબ યાને સંપૂર્ણ થવા પામે છે; તથા પ્રધાન, શુભ ભાવાજિત, નિશ્ચય ફળદાયી સાનુબંધ શુભકર્મ, સારી રીતે પ્રયોજેલા મહા વૈઘની પેરે એકાંત કલ્યાણકારી, શુભ પ્રવર્તક અને પરંપરાએ પરમસુખ, મોક્ષસાધક થાય છે. આ કારણથી પ્રતિબંધ રહિત નિયણુિ રહિત અશુભ ભાવના નિરોધવડે શુભ ભાવનાના બીજરૂપ જાણીને આ સૂત્રને પ્રશાત આત્માએ રૂડી એકાગ્રતા -સ્થિરતાથી સારી રીતે ભણવું, વ્યાખ્યાન વિધિવડે સાંભળવું અને તેના અર્થ રહસ્યનું ચિંતવન કરવું.
नमो नमिय नमियाणं परम

Page #100

www.kobalth.org
गुरुवीयरागाणं नमो सेसनमुकारारिहाणंजयउ सञ्चन्नुसासणं परमसंबोहीए मुहिणो भवंतु जीवा सुहिणो भवंतु जीवामुहिणो भवंतु जीवा ।
इति पावपडिग्धायगुणबीजाહાસુ સમજે છે ? .
દેવર્ષિ વદિત પરમગુરૂ વિતરાગ પરમાત્માએને નમસ્કાર હો ! તેમજ શેષ નમસ્કાર કરવા ગ્ય ગુણાધિક આચાર્યાદિક પ્રત્યે નમસ્કાર હે ! સર્વજ્ઞ શાસન જયવંતુ વર્તા! પરમ સંધિવરાધિના લાભવડે મિથ્યાત્વ દોષની નિવૃત્તિને પ્રાણીઓ સુખી થાઓ; સુખી થાઓ, સુખી થાઓ ! ઇતિ પાપપ્રતિઘાત ગુણબીજાધાન સૂત્ર સંક્ષિપ્ત વ્યાખ્યા સમિત સમાસમ.

Page #101

Acharya si
अथ चतुर्गात जीव क्षमापणा
कानि धन्नो हं जेण मए, अणोणपारंमि भवसमुदंमि पत्तो जिणंदधम्मो, अचिंतचिंतामणिकप्पो ॥१॥
ધન્ય છું કેમકે અપાર ભવસમુદ્રમાં ભટક્ત મને ચિંતામણિ સમાન જિર્ને ધર્મની
પાપ્તિ થઈ. ૧_
जो कोइ वि मए जीवो, चउगइ भवचकमझयारंमि । दुहविओ मोहेणं, तमहं तिविहेण खामेमि ॥२॥

Page #102

નરક, તિર્યંચ, મનુષ્ય, દેવ,-ચાર ગતિમાં ભવ (જન્મ-મરણ) રૂપ ચ મધ્યમાં ભટકતાં મેં મહિના વશથી જે કઈ જીવને દુઃખ દીધું હોય તેને હું મન-વચન-કાયાયે કરી ખમાવું.
नरएसुय उववन्नो, सत्तसु पुढवीसु नारगो होउं । जो कोवि तत्थ जीवो, दुहविभो तंपि खामेमि ।। ३ ।।
સાતે નારકીની પૃથ્વીમાં નારકી પણ ઉત્પન્ન થઈને મેં નારકીના ભાવમાં કોઈ પણ નારકી જીવને દુ:ખ દીધું હોય તેને પણ હું ખાવું છું. ૩ घोलणचुन्नणमाइ, परुप्परं जं कयाइं दुकाई। कम्मवसेण च मए,

Page #103

तंपिय तिविहेण खामेमि ॥४॥
વળી નારકીના ભાવમાં મેં કર્મના વશથી નારકીના છને પરસ્પર મસળવું, ચરવું, ફેકવું, મારવું આદિથી દુ:ખ દીધું હોય તેને પણ હું ખાવું છું. ૪ निद्दयपरमाहम्मियरूवेणं जं कयाइं दुकाई। जीवेण जणियाई, मुढेणं तंपि खामेमि ॥ ५ ॥
નિર્દય પરમાધામીના રૂપને ધારણ કરનારા ( પરમાધામીના ભાવમાં) મૂઢ અજ્ઞ મારા જીવે નારકીના જીવને દુઃખ દીધું હોય તેને પણ હું ખાવું છું. ૫ हा हा तइया मुढो, न याणिमो जं परस्स दुकाई।

Page #104

करवत्तवच्छेयण, भेयणाहिं केलिए जणियाई॥६॥
હા! હા!! પરમાધામીના ભાવમાં મૂઢ મારે જીવે ક્રીડા નિમિત્તે કરવત, તરવાર, ભાલાદિથી છેદન, ભેદન, તાડન, મારણ, યંત્ર પીલન, વેતરણીતારણ, કુંભીપાચન રૂપ ઘણું દુઃખ નારકી જીવને દીધાં તે દુઃખને હું જાણતા નથી. ૬ जं किंपि मए तइया, कलंकलिभावमुवगएण कयं । दुरकं नेरइयाणं, तं पिय तिविहेण खामेमि ॥ ७॥
પરમાધામીના ભવમાં તામસભાવમાં પ્રાપ્ત થયેલા મેં જે કાંઈ નારકી જીવને દુઃખ દીધું હોય તેને પણ હું મન વચન કાયાએ કરી ખમાવું છું કે ૭

Page #105

___१००
तिरियाणं चिय मज्जे, पुडवीमाइसु खारभेएसु। अवरपरुप्पर सत्थेण, विणासिया तेवि खामेमि ॥८॥
તિર્યચને વિષે ક્ષારાદિ પૃથ્વી, અપ, તેલ, વાઉ, પ્રત્યેક, સાધારણ વનસ્પતિકાયનાં ભવેમાં મેં સ્વ–અન્ય અને પરપર શાસથી-પૃથ્વીકાયાદિક ને વિનાશ કર્યો હોય તેને પણ હું ખાવું છું કે તું છે बेइंदिय तेइंदियचरिंदियमाइणेग भेएसु। जं भरिकय दुकविया, तेविय तिविहेण खाममि ॥९॥ શપ પ્રમુખ બેઇદ્રિય, પ્રમુખ તેઇંદ્રિય,

Page #106

માખી પ્રમુખ ચૌરિંદ્રિયના ભવમાં મેં જે છોને ભક્ષણ અને દુખ દીધું હોય તેને પણ હું નમાવું છું કે હું जलयरमजगएणं, अणेगमच्छाइरूवधारेणं।
विणासिया तेवि खामेमि ॥ १०॥
ગર્ભ જ, સમૂર્ણિમ જલચર ચંદ્રિયના ભમાં મચ્છ, કાચબા, સુસુમાર આદિ અનેક રૂપને ધારણ કરનાર મેં આહારને માટે જીવને વિનાશ કર્યો હોય તેને પણ હું ખાવું છું કે ૧૦ છે छिन्ना भिन्नाय मए, बउसो द?ण बहुविहा जीवा । जलयरमज्जगएणं.

Page #107

૧૧
तेविय तिविहेण खामेमि ॥ ११ ॥
વળી જલચરના ભવામાં ગયેલ મેં ઘણા પ્રકારના જીવાને દેખીને છેદનબેન કીધાં તેને પણ હું ખમાવું છું। ૧૧ ।। सप्पसरिसवमज्जे,
वन्नर मज्जार सुबह भेएसु । जे जीवा वेलविया,
दुखिता तेवि खामि ॥ १२ ॥ ગજ સમૃ િમ સ પ્રમુખ ઉરપરિસ ઘેા વાનર પ્રમુખ, ભુજપરિસ, કુતરા બિલાડા પ્રમુખ થલચર ૫ ચેંદ્રિય, તિર્યંચના ભવામાં અમે જે જીવે હિન્નભિન્ન દુઃખી કીમાં અને ખાધાં તેને પણ હું ખમાવુ છું. ૫૧૨। सदूल सिंह संजय, जाइसु जीवघायजणिएसु ।

Page #108

૧ણ
जे उववत्तिया मए, विणासिया ते वि खामेमि ॥ १३॥
જીવઘાતકાદિ અશુભકમથી શાર્દુલ સિંહ, સંડક, વાવ, ચિત્તા, ગેંડા, રીંછ આદિ હિંસક વ્યાપદ જાતિમાં ઉત્પન્ન થયેલ મારા
જીવે જે જીવને છિન્નભિન્ન વિનાશ કીધાં તેને પણ હું ખાવું છું કે ૧૩ होलाहगिद्दकुक्कडहंसबगाइसु सउणसएसु । जंखुहवसेणखदा, किमिमाइ तेवि खामेमि ॥१४॥
હાલા, વૃદ્ધ, કુકડા, હંસ, બગલા, સારસ, કાગડા, બાજ, કબરી ચકલાદિ સમૃછિમ ગજ બેચર, પંચેંદ્રિય, ભવને વિષ, મેં ભૂખને વશ થઈ કીમીયા પ્રમુખ જીને ભક્ષણ કીધાં તેને પણ હું ખાવું છું કે ૧૪ .

Page #109

मणुएस वि जे जीवा, जिभिंदियमोहिएणं मूढेणं । पारद्धिरमंतेणं, विणासिया तेवि खामेमि ॥ १५॥
મનુષ્યના ભવેમાં રસેંદ્રિયલંપટ મહ પારધીની કીડા (શીકાર ) ને કરનારા મેં જે જેને નાશ કીધે તેને પણ હું ખાવું છું ૧૫ जे मजमंसमजमधुमख्खिणमाइएसु जे जीवा। खद्धा रसलोभेणं, विणासिया तेवि खामेमि ॥ १६ ॥
વળી રસમાં યુદ્ધ થયેલે શરીરની પુષ્ટિના anी में मध, भांस सेत ( भ) भांभार

Page #110

અથાણું વાસી રોટલી આદિ અભય વસ્તુનું ભક્ષણ કરવાથી તેમાં રહેલા બેઈન્દ્રિયાદિક જીને વિનાશ કીધે તેને પણ હું ખાવું છું કે ૧૬ फासगिद्धेण जंचिय, परदाराइसु गच्छमाणेणं। जे दुमिया दुहविया, तिविहेण तेवि खामेमि ॥ १७ ॥
વળી સ્પશે દ્રિયમાં લંપટ થયેલા મેં કન્યા, સધવા વિધવા રૂપ પરસ્ત્રી અને વેશ્યાદિકને વિષે ગમન કરવાથી જે જેને દુઃખી અને વિનાશ કીધાં હોય તેને પણ હું ખાવું છું ! ૧૭ | चख्खुदिय घाणंदिय, सोइंदियवसगएणं जे जीवा ।

Page #111

ser
दुख्खमि मए ठविया, तेविज्हुतिविहेण खामेमि ॥ १८ ॥
વળી ચક્ષુન્દ્રિય ઘ્રાણેન્દ્રિય શ્રોત્ર દ્રિયના વશમાં પડેલા મેં' જે જીવાને દુ:ખને વિષે પાડયા તેને પણ હું' માવું છું... ।। ૧૮ । अक्कभिऊण आणा,
कराविया जेउ माणभंगेण ।
तामसभाव गएणं,
तेविय तिविहेण खार्मोम ॥ १९ ॥
વળી મારે જીવે માનભગથી ધના વશથી આક્રમણ ( દબાવી ) કરીને જે જીવાને મારી આજ્ઞા મનાવી તેને પણ હું ખમાવુ છુ ૧૯ सामित्तं लहीऊणं, जे बद्धा घाइयाय मे जीवा ।

Page #112

१०७
सवराह निरवराहा, तेविय तिविहेण खामेमि ॥ २० ॥
स्वाभी ( शल्याहि अधिद्वारी ) पाशु પામીને મેં અપરાધી નિરપરાધી જીવાને આંધ્યા, ઘાયલ કર્યો માર્યા તેને પણ હું ખમાવું
४ ॥ २० ॥
श्रभ्पख्खाणं दिन्नं,
दुट्टे मए कस्स वि नरस्त । कोहेण व लोहेण व,
तं पिय तिविहेण खामेमि ॥ २१ ॥ દુષ્ટ એવા બે ક્રોધથી અથવા લાલથી ફાઈ પણ મનુષ્યને કુડા' કલંક દીયા હાય તેને પણ હું ખમાવું છું. ॥ ૨૧ ૫ परयावयाई हरिसो, पेसुनं जं कथं मए इहिं ।

Page #113

www.kobaithong
१०८
मच्छरभावगएणं, तंपि तिविहेण खामेमि ॥ २२ ॥
હમણું ઈષભાવમાં પ્રાપ્ત થયેલા મેં કઈ પણ જીવ સાથે પરપરિવાદાદિ કીધાં હોય કોઈ ની ચુગલી કીધી હોય તેને પણ હું ખાવું छ ।॥ २२ ॥ सदो खुद्दसभावो, जामो णेगाइसु मिच्छाजाइसु । धम्मुत्तिइमो सदो, कन्नेहिंवि जत्थ मे न सुत्रो ॥ २३ ॥
અનેક ઠેચ૭ જાતિઓમાં શૈદ્ર અને શુદ્ર સ્વભાવવાળા મેં જ્યાં ધર્મ એ શબ્દ કાનેથી પણ ન સાંભળે છે ર૩ છે परलोगंमि पिवासो, जीवसयाणेगघायणसंपत्तो।

Page #114

१०४
जं जानो दुहहेऊ, जीवाणं तंपि खामेमि ॥ २४ ॥
વળી પરલોકના પિપાસાવાળા મેં અનેક જીવોને ઘાત કર્યો જેથી હું અનેક જીવોના દુઃખનો હેતુ તેને પણ હું ખમાવું છું રિઝા पारियखित्ते विमए, खदियवागुरियडुंबजाइसु। जे वहिया मे जीवा, तेविय तिविहेण खामेमि ॥२५॥ - આર્ય દેશમાં પણ કસાઈ પારધી ડુંબધી વરાદિ હિંસક જાતિમાં ઉત્પન્ન થયેલા મેં જે અને વિનાશ કર્યો તેને પણ હું ખાવું છું . ૨૫ मिच्छत्तमोहिएणं, जे वहिया केवि धम्मबुद्धीए।

Page #115

૧૧૦
अहिगरणकारणेणं, वहाविया तेवि खामेमि ॥ २६ ॥
મિથ્યાત્વથી મોહતિ અધિકરણના કારણે ભત મેં ધર્મની બુદ્ધિએ જે જીના વધ કરાવ્યા તેને પણ હું ખમાવું છું કે ૨૬ दवदाणवल्लिवणयं, काऊणं जे जीवा मए दहा। सरदहतलाइसोसं, जे वहिया तेवि खामेमि ॥ २७ ॥
વેલડી આદિ વનને દાવાગ્નિ દઈને જે અને મેં બાળ્યાં હોય દ્રહ તલાવ આદિજલ
સ્થાનને શેષાવીને જે જીને વિનાશ કર્યો તેને પણ હું ખાવું છું કે ર૭ | सहदुल्ललिएणं जे, जीवा केवि कम्मभूमिसु।

Page #116

ra
अंतरदीवाइसुवा, વિશાસિયા તેવિ વામેમિ ॥ ૨૮ ॥
જો ઉલ ઠપણે ક ભ્રામ અંતરી પદિને વિષે જે જીવાના વિનાશ કર્યો તેને પણ ખમાવું છું. ૧૮૫
देवतेविहुपत्ते, केलिप्पउगेण लोहबुद्दीए । जे दुहविया सत्ता, तेविय तिविहेण खामेमि ॥ २९ ॥
દેવના ભવાને વિષે પણ મૈં કીડાના પ્રયાગથી, લેભબુદ્ધિથી જે જીવાને દુ:ખી દીધાં તેને પણ ત્રિવિધે હું ખમાવું છું. ૨૯ ॥ भवगावई मज्जे, श्रसुरभावमि वट्टमाणेणं ।
હા

Page #117

ર
निद्दयहयमाणेणं, जे दुमविया तेवि खामेमि । ३० ॥
ભવનપતિને વિષે તામસભાવમાં વર્તતા છતા નિ યપણાથી હણાયેલા એવા મે જે જીવાને દુ:ખી કીધાં તેને પણ હું ખમાવુ' છુ શાકભા वंतरभावमि मए, केलिकालभावो य जं दुरुखं । जीवाण संजणियं.
तंपिय तिविहेण खामेमि ॥ ३१ ॥
યંત્તરના ભાવમાં પણ મેં ફ્રીડાના પ્રયાગથી જે જીવાને દુ:ખ ઉન્ન કીધાં તેને પણ હું ખમાવું છું. ॥ ૩૧ ૫ जोइसिएस गएण, विसयाविसमोहिएण मूढेां ।

Page #118

जो कोवि को दुहियो, વાત છે સંપ રવાન ને શરમ
તિષમાં ગયેલે પણ વિષયમાં માહિત મૂઢ મેં જે કોઈ જીવને દુઃખી દીધાં તેને પણ હું ખમાવું છું રે ૩ર છે पररिद्धिमच्छरेणं, लोभनिबुढेण मोहवसगेणं । अभियोगेण व दुख्खं, जाण कयं तंपि खामेमि ॥ ३३ ॥
અભિયોગિક દેવમાં પ્રાપ્ત થયેલા પર રિદ્ધિમાં મત્સરવાળા લેભથી પરાભવ પામેલા મેહમાં વશીભૂત મેં જે જેને દુઃખ દીધું હોય તેને પણ હું નમાવું છું ૩૩ છે इय चउगइमावन्ना,

Page #119

११४
जे केविय पाणिणो मए वहिया । दुख्खे वा संथविया, ते खामेमि अहंसव्वं ॥३४॥
આ ચાર ગતિમાં ભટકતે મેં જે કોઈ જીવને પ્રાણથી મુક્ત કીધાં, દુખમાં પાડ્યા તે બધાને હું માનું છું ૩૪ सव्वं खमंतु मज्जे, अहं पि तेसिं खमामि सव्वेसिं । जं जं कयमवराह, वेरं चइऊण मज्जत्थो ॥३५॥
મેં જે જે અપરાધ કીધાં છે તે તે બધાં અપને હે જી ! મધ્યસ્થ થઈને વેરને મૂકીને અમે અને હું પણ ખરું છું. પણ

Page #120

શપ
नय मज कोइ दोसो, सयले वा इत्थ जीवलोगमि। दंसणनाणसहावो, इक्कोहं निम्ममो निच्चं ॥ ३६ ॥
આ સંપૂર્ણ જીવ લેકમાં મારે કોઈ પણ દેષ નથી જ્ઞાન-દર્શન સ્વભાવવાળો છું એક छु, नित्य भमराव राहत ॥ ३९॥ जिणसिद्धसरण मे, साहधम्मोय मंगलं परमं । जिण नवकारोसरणं, कम्म क्खय कारणं होइ ॥ ३७॥
મને અરિહંત સિદ્ધ શરણે થાઓ, સાધુ અને કેવલીભાષિત ધર્મ અને પરમ મંગલિક

Page #121

થાઓ. કર્મક્ષય કારણ એ પંચ પરમેષ્ટિને શરણે મને થાઓ. ૩૭ છે इय खामणाय एसा, चउगइमावन्नयाण जीवाणं । भाव सुद्धीइ महा, कम्मरकय कारમાં દોર્ડ એ રૂદ્રા
આ ક્ષામણા ચાર ગતિમાં રહેલા જેને ભાવશુદ્ધિ અને મહાકર્મક્ષયનું કારણ છે. ૩૮ ઈતિ.

Page #122

।। ૐ શ્રી વવવરમેષ્ઠિને નમઃ ।। શ્રી આત્મભાવના.
અહીં આત્મા ! તુ' વિચારી જોજે કે તુ અનંત કાળ થયાં રઝળે છે, પણ દુ:ખના અંત આવ્યા નહીં. હવે તુ' મનુષ્યના જન્મ પામ્યા છે તે ધમ સાધન કર કે જેથી સર્વે સંતાપ મટી જાય. એવી રીતનું ધર્મ સાધન કરી કે જેથી વહેલા સુક્તિ મળે તેમ કરા, શાથી જે હવે તમારે સંસારમાં રઝળવુ તે ઠીક નહીં; મુક્તિના કારણે સાચાં પામ્યા છે, તે આ અવસર ચૂકવા નહીં.
આયુ અષ્ટાપદ ગીરનાર, સમેતશિખર શત્રુ જય ગિરિ સાર; પંચેતી ઉત્તમ ઢામ, સિદ્ધિ ગયા તેને કરૂ પ્રણામ.

Page #123

નામજિયા ગાજણનામા, ઠવણજિણા જિણ પડિયાએ દવુજિણા જિણજીવા,
ભાવજિણા સમવસરણુઠ્ઠા ના
જેમ મંત્રથી ઝેર ઉતરી જાય, રેગ મટી જાય, તેમ પ્રભુનામથી મિથ્યાત્વ, અવતા જોગ, કષાય, કર્મગ સર્વે મીટી જાય છે પ્રભુ નામ કેવળજ્ઞાની, નીર્વાણી, સાગર, મહાજશ, વિમલ, સર્વાનુભૂતિ, શ્રીધર, શ્રીદર, દાદર, સુતેજ, સ્વામિક, મુનિસુવ્રત, સુગતિ, શિવંગતિ અસ્તાંગતિ, નમિસર, અનિલ, જશેષર, કૃતારથ, જિનેશ્વર, શુદ્ધમતિ, શિવકર, શુભદિન, સંપ્રાત-એ અતીતકાલે થઈ ગયા તે સર્વેને મહારી અનતી કોડાણ કોડવાર ત્રિકાલ વંદના હેજે અષભ, અજિત, સંભવ, અભિનંદન, સુમતિ, પદ્મપ્રભ, સુપાર્શ્વ, ચંદ્રપ્રભા, સુવિધ, શીતલ, શ્રેયાંસ, વાસુપૂજા,

Page #124

૧૧૯ વિમલ, અનંત, ધર્મ, શાંતિ, કુંથુ, અમહિ, મુનિસુવત, નમી, નેમી, પાર્શ્વ, વર્ધમાનાંતા જિનાઃ શાંતા: શાંતિકરા ભવંતુ સ્વાહા ! જે રીતે તમો શાંતિ પામ્યા તે રીતે સર્વ જીવને શાંતિ કરે, એમ મારી વિનંતી છે. પદ્મનામ, સુરદેવ, સુપાશ્વ, સ્વયં પ્રભુ, સર્વાનુભૂતિ, દેવસુત, ઉદયનાથ, પઢાલ, પિટીલ, સત્કાતિ, સુત્રત, અમમ, નિષ્ઠાય, તીપુલાક, નિર્મમ, ચિત્રગુપ્ત, સમાધી, સંવર, જશોધર, વિજયદેવ, માજિન, દેવજિન અનંતજિન, ભદ્રંકર એ ચાવીસ પ્રભુ થશે, તેને મારી અનંતી ક્રેડાણ દેડવાર ત્રિકાલ વંદના હેજે છે શ્રીમંધર, જુગમધર, બાહુ, સુબાહુ સુજાત, સ્વયંપ્રભુ, વૃષભાનન, અનંતવીર્ય, સુરપ્રભા, વિશાલનાથ વાધર, ચંદ્રાનન, ચંદ્રબાહ, ભુજંગનાથ, નેમિલર, ઈશ્વર, વીરસેન, દેવજસા, મહાભદ્ર, અજિતવીર્ય, એ વિશે વિહરમાનને મારી અનંતી કેડાણ કેહવાર ત્રિકાળ વંદના

Page #125

Gજે અતીત અનાગત ને વર્તમાનકાળના બહેનતેર તીર્થકર, વીસ વીહરમાન, વૃષભાનન, ચંદ્રાનન, વારિષણ ને વર્ધમાન એ ચારે શાશ્વત જિન મળી છ— જિનને કરૂં પ્રણામ શાશ્વતી પ્રતિમા પાંચશે ધનુષ્યની તથા સાત હાથની છે, રત્નની છે, દીવ્ય છે, મનેહર છે, જેને દીઠે શાશ્વતાં સુખનું પામવાપારું થાય છે. જે વ્યંતરનિકાયમાં અસંખ્યાતા
તિષમાં અસંખ્યાતા જિનબિંબ છે, વળી ત્રણ ભુવનમાં પંદરસે ને બેંતાલીસ કેડ અઠાવન લાખ છત્રીસ હજાર ને એંશી શાવતા જિનબિંબ છે, તે સર્વેને માહરી અનતી કેડણ કડવાશ ત્રિકાલવંદના હશે. વળી અશાશ્વતી પ્રતિમા આબુમાં, આદીશ્વર, નેમીનાથજી, પારસનાથજી, શાંતિનાથજી પ્રમુખ જિનબિંબ ઘણું છે. વળી અનંતા જીવ મુક્તિ પામ્યા તે સર્વેને મારી અનંતી કડાણા ડવાર ત્રિકાલવંદના હેજે. અષ્ટાપદજી

Page #126

h
ઉપર આદીશ્વર ભગવાન ક્રેશ હેજાર મુનિ સાથે મુક્તિ વર્ષો. ભરત મહાશાજીએ સેાનાનુ` કહેરૂ કરાવ્યું. રત્નના ચાવીસ જિનમિ બ ભરાવ્યાં,
ચત્તારિ અઠ્ઠ દસ દાય, વદિયા જિષ્ણુવા ચવીસ; પરમઠ્ઠા નિર્ફિ અઠ્ઠા, સિદ્ધા સિદ્ધિ' મમ દિસ્તુ ॥ ૧॥
વળી ગાતમસ્વામી પાતાની લબ્ધિએ અષ્ટાપદ ઉપર ચડી, પ્રભુને વાંદી, જગચિંતામણુિનું ચૈત્યવંદની, ત્રિજી ભક દેવતાને પ્રતિધ કરી, પદ્મરશે ત્રણ તાપસને પારણા કરાવી કેવળજ્ઞાન પમાડયું. વળી રાવણે વીણા વગાડી તીથ કરગેાત્ર માંધ્યું. વળી અનંતા જીવ મુક્તિ ગયા તે સર્વેને મારી અનતી કાઠાણુ ક્રવાર ત્રિકાલવંદના હાજો, વળી ગીરનારજી ઉપર નેમિનાથ મહારાજાએ

Page #127

એક હજાર પુરૂષ સાથે દીક્ષા લીધી, સંસા૨નું સ્વરૂપ ઘણું નઠારૂં જાણ્ય, સંસાર દુઃખરૂપ, દુખેભરેલે, દુઃખનું કારણું, સાચા સુખને વેરી, હળાહળ વિષ જે, બળતી આગ જે જાણું નીકળી પડ્યા. ચારિત્ર પાણી પંચાવનમેં દિવસે કેવળજ્ઞાન પામ્યા. પાંચશે છત્રીશ સાથે યુતિ ગયા. સાત વરસ સુધી કેળવી પર્યાય પાળી ઘણું જીવને પ્રતિબોધીને મુકિત ગયા. વળી અનંતા જીવ મુક્તિ વર્યા, તે સર્વેને મારી અનંતી કોડાણ કેહવાર ત્રિકાલવંદના હાજે. વળી સમેતશિખરજી ઉપર વિશે ટુંકે વિશ પ્રભુજી સતાવીશ હજાર ત્રણશે ઓગણપચાસ મુનિ સાથે મુક્તિ પામ્યા. વળી શામળા પારસનાથજી વિરાજે છે. વળી અનંતા છવ મુક્તિ ગયા, તે સર્વેને મારી અનંતી છેડાણું છોડવાર ત્રિકાલવંદના હેજે. તારંગાજીમાં અજિતનાથજીને મારી અનંતી છેડાણ દોડવાર ત્રિકાળવંદના હેજે.

Page #128

ચંપાનગરીમાં વાસુપૂજ્યજી મુકિત ગયા. વળી પાવાપુરી મહાવીરજી સિદ્ધિ વર્ષે તે સર્વેને મારી અનંતી કેડાણ કેહવાર ત્રિકાળવંદના હે જે. શ્રી સિદ્ધાચળજી ઉપર આદીશ્વરજી પર્વ નવાણું વાર સમેસર્યા, અનંત લાભ જાણી, વળી અનંત જીવ મુકિત વર્યા. વળી જિનબિંબ ઘણું છે, તે સર્વેને મારી અનંતી કેડાણ કડવાર ત્રિકાલવંદના હેજે. હવે દ્રવ્ય જિન તે તીર્થકર પદવી જોગવીને, પિતાના શાસનને પરિવાર લઈને મુક્તિ માં વિરાજે છે, તે સર્વેને મારી અનંતી કોડાણ કેડવાર ત્રિકાલવંદના હેજે. વળી આવતે કાળે તીર્થકરપદવી પામશે તે શ્રેણિક રાજાના જીવ પ્રમુખને મારી અનંતી દોડાણ ક્રેડવાર ત્રિકાલવંદના હેજે. વળી મારા જીવને નિગાદમાંથી બહાર કાઢો તે સિદ્ધના જીવને માહરી અનંતી ક્રેડાણ દોડવાર ત્રિકાલવંદના હા. હવે ભાવ જીણા સમવ સરણફાર ” સસરણને વિષે વિશ હિર

Page #129

www.kobatith
.org
Acharya Shri Kalassagarsuri Gyanmandin
માનજી કેવા છે ? તે પાંચશે ધનુષ્યની દેહ છે, સેવન સમી કાયા, એક હજાર આઠ ઉદાર લક્ષણ છે, જ્ઞાનતિશ કરીને સર્વે પદાર્થ જાણી રહ્યા છે, અને કરી સર્વે ભાવ દેખી રહ્યા છે, વચનાતિશયે કરી ભવિજીવને પ્રતિબંધ કરે છે, તેથી કોઈ જીવ તે ક્ષપકશ્રેણી ચડે છે, કેઈ તે સાધુપણું પામે છે, કઈ તે શ્રાવકપણું પામે છે, વળી કોઈ સમકિત પામે છે, કોઈ તે ભદ્રભાવને પામે છે. એ રીતે બહુ જીવને સંસારના કલેસથી ચુકાવે છે. વળી પૂજા સેવા, ભક્તિ, વંદના, સ્તવના કરવાનું મન થાય છે, તેથી પૂછ, સેવી, વાંદી પ્રભુ સરખા પૂજનિક થાય છે. અપાયાપગમાતિશયે કરીને ભવી જીવને આ ભાવના ને ભાભવનાં કષ્ટદુખ આપદા ટાળે છે, એ ચરિ મહા અતિશય. વળી અશોકવૃક્ષ શેભે છે, કુલની વૃષ્ટિ ીંચણ સુધી થાય છે. પાંચ વર્ણના કુલ જલથલના નીપજ્યાં વસે છે, વળી પ્રભુની

Page #130

વાણી એક જોજન સુધી સંભળાય છે, વળી પ્રભુજીને ચામર વજાય છે, વળી રત્નના સિંહાસન પર બેઠા છે, વળી ભામંડળ પડે રાજે છે, આકાશે દુંદુભી ગાજે છે, વળી ત્રણ છત્ર માથે છાજે છે, વળી બારે થશે સહિત છે, ચેત્રીસ અતિશયે કરી વિરાજિત છે પાંત્રીશ વાણુ ગુણે કરી રાજિત છે. આઠ પ્રાતિહાર્ય તેણે કરી શોભીત છે, અસંખ્યાતા ઇંદ્ર કરી સેવિત છે, અઢાર દેશે કરી રહિત છે. કેવળજ્ઞાન, કેવળર્શન આદિ દઈ અનંત ગુણે કરી સહિત છે. તરણું–તારણ જહાજ સમાન છે. કલ્યાણકને દિવસે નરકે પણ અજવાળાં થાય છે. વળી મહાગોપ, મહામાહિણ, જગથ્થવાહ એવી ઉપમા છાજે છે. મોક્ષને સાથી છે. કેડ કેવળી, બે હજાર કેડ સાધુ, ગણધર, કેવળજ્ઞાની, મન:પર્ય વજ્ઞાની અવધિજ્ઞાની, મતિજ્ઞાની, સાધુ, સાધવી, શ્રાવક, શ્રાવિકા, ચતુવિધ સંવ, સમકિતી

Page #131

જીવ, વળી દ્વાદશાંગીવાણી, વળી મુનિ આવ્યું પાળવાવાળા અનંતાજીવ મુક્તિ પામ્યા. વળી પ્રભુ આણ પાળે છે, વળી આવતી કાળે આણા પાળશે તે સર્વને મારી અનતી કેડાણ કેહવાર ત્રિકાલવંદના હેજે. એ વંદનાનું ફળ એજ માગું છું કે મારા જીવને તમારા સરીખે કરે એજ વિનંતી છે. જે થકી મારા પરિણામ તમારા જેવા સુંદર મનહર થાય, જે થકી તમારા જેવું કેવળજ્ઞાન, કેવળદર્શન, ચારિત્રથિરતારૂપ કેવળ એકલું સુખ, તે સર્વે દુ:ખથી રહીત સાધુ, સુખ, અરૂપીગુણ વળી અગુરૂઅલઘુ અવગાહના, વળી સાદિ અનંતમે ભાગે સ્થિતિ ફરી સંસારમાં આવવું નહીં, અનંતુ વિર્ય, વળી જ નહીં, માન નહીં, માયા નહીં, લેભ નહીં, રાગ નહીં, દ્વેષ નહીં, મેહ નહીં, આશા, તૃષ્ણા, વર્ણ, ગંધ, રસ ફરસ, ભૂખ, તરસ, ટાઢ, તડકે, દાખ કલેશ સંતાપ એહવા

Page #132

G
અન તા દાષે કરી રહિતપણું મારી સત્તામાં છે તે અનંતા ગુણ પ્રગટ થાઓ. સર્વે જીવની સત્તામાં પણ છે તે પણ પ્રગટ થા. એજ મહુારી અરજ છે, બીજું કાંઈજ માગતા નથી. વળી સર્વે સિદ્ધ ભગવાનને, આચાર્ય અને, ઉપા ધ્યાયજીને, સર્વે સાધુ મહારાજને, વળી દન, જ્ઞાન, ચારિત્ર, તપ એ નવપદજીને મારી અન ́તી ક।ડાણુ ક્રોડવાર ત્રિકાલ વંદના હેાશે. એમ નવપદ ધ્યાવે, પરમ આણંદ પાવે; નવમે ભવ શિવ જાવે, દેવ–નભવ પાવે; જ્ઞાનવિમલ ગુણુ ગાવે, સિદ્ધચક્ર પ્રભાવે, સવી દુરિત સમાવે; વિશ્વ જયકર પાવે. છાત. સત્ય હૈ જીવ તું વિચાર તા ખરા જે આ વખત ક્રૂરી કયારે મળશે ? ચેત ! સમજ ! જો! જો ! જાગ ! જાગ ! તુ પ્રમાદ, આળસ, નિંદા કરી રહ્યો છે? ક્રાણુ તાડુરા હિતકારી છે, જે ધમ માં સાધ્ય કરશે ? ને કાણુ તુજને સુખ આપશે ? સવે વાથી યુ છે, તેથી તું પાતાના સ્વાર્થ સાધીને

Page #133

૧૨૯
સર્વે જીવને સુખી કરીને મુકિતનગરીમાં વાસે ર. તેજ તાહેર કરવા યેાગ્ય છે તે કર. કરી ફરી આ અવસર તું કે'વારે પામીશ ? એમ જાણીને આ ભાવના રાજ ભાવવી જેથી સ આપદા મટી જશે. ને સર્વે સોંપદા પામીશ તે સારૂ હવે પ્રમાદ કરીશ નહીં, ઘણું શું શીખવીએ? જે રીતે પાતાને ને પરને શાંતિ તુષ્ટિ પુષ્ટિ ઋદ્ધિ વૃદ્ધિ કલ્યાણુ મંગળ જય વિજય માક્ષ પરમ મહેાદય થાય તેમ કરજો.
આત્મભાવના સંપૂર્ણ .
OF

Page #134

૧૨૯
ચાર શરણ. મુજને ચાર શરણા હેજે, અરિહંત સિદ્ધ સાધુજી; કેવલીધમ પ્રકાશિયા, રત્નત્રણ અમૂલખ
લાધાજી. મુo ૧ ચઉગતિતણું દુ:ખ છેદવા,સમર્થશરણુએ; પૂર્વે મુનિવર હુઆ, તેણે કીધાં શરણું
હાજી. મુ. ૨ સંસારમાંહી જીવને, સમરથ શરણ ચારો; ગણી સમયસુંદર એમ કહે, કલ્યાણ મંગળ
કાજી. મુ. ૩
લાખ ચોરાસી જીવ ખમાવીએ, મન ધરી પરમ વિવેકજી, મિચ્છામિ દુક્કડ દીએ, જિનવચને લહિએ ટેક. લા. ૧ સાત લાખ ભૂગ તેક વાઉના, દશ ચિાદે વનના ભેદજી; ખટ વિગલ સુર તિરિ નારકી, ચઉ ચઉ ચઉદે નરના ભેદે છે. લા. ૨

Page #135

૧૪૦
છવાજોની એ સઊ સઊ મિત્ર ગણીસમયસુંદર એમ કહે પામીચે પુત્ય
જાણીને, સ'ભાવે જી;
પ્રભાવાજી, લા૦ ૩
૩
પાપ અઢારે જીવ પશ્તિા, અરિહંત–સિદ્ધની સામેજી. આલાવ્યાં પાપ છુટીએ, ભગવંત એણી પેરે ભાખેજી. આશ્રવ કષાય દાય અધના, વળી કલહ અભ્યાખ્યાન; રતિ અતિ મૈથુન નિદના, માયા માહ મિથ્યાતજી. મન વચન કાયાએ જે કર્યા, મિચ્છામિ દુક્કડં તે હાજી; ગણી સમયસુંદર એમ કહે, જૈન ધર્મને! મમ એ હાજી
૪
ધન ધન તે દીન સુજ કદિ હાસ્ય,
પા ૧
મા ૨
૫૫૦ ૩

Page #136

૩૧
હું પામીશ સ`જમ સુધાજી; પૂર્વ ઋષિપંથે ચાલઘુ, ગુરૂ વચને પ્રતિબુધોજી. અંત પંત ભિક્ષા ગોચરી, રણવણે કાઉસ્સગ્ગ કરશુંજી; સમતા શત્રુ મિત્ર ભાવશું, સંવેગે સુધા ધરણુજી સંસારના સંકટ થકી, હું' છુટીશ અવતારાજી; ધન ધન સમયસુંદર તે ઘડી,
તા હું પામીશ ભવના પારાજી. ધન૦ ૩ પદમાવતી આરાધના
ધન ૧
ધન૦ ૨
હવે રાણી પદ્માવતી। જીવરાશી ખમાવેા જાણપણું જગતે ભલું। ણુ વેળા આવે ॥ ૧ ॥ તે મુજ મિચ્છામિ દુકકડા રહુ તની શાખ જે મેં' જીવ વિરાધીયા !! ચઉરાશી લાખ ા તે મુજ. ॥ ૨ ॥ સાત લાખ પૃથ્વીતણા ! સાતે અકાય ।। સાત લાખ તેઉકાયના !! સાતે વળા

Page #137

ફિર વાય છે તે. પાકા દશ પ્રત્યેક વનસ્પતિ છે ચઉ. દહ સાધારણ છે બી ત્રિ ચઉરિંદ્રિ જીવના બે એ લાખ વિચાર તે જ દેવતા તિર્યંચ નારકી છે ચાર ચાર પ્રકાશી છે ચઉદાહ લાખ મનુષ્યના છે એ લાખ ચોરાશી છે તે પા ઈશ ભવ પરભવે સેવીયાજે પાપ અઢાર વિવિધ ત્રિવિધ કરી પરિહરૂં | દુર્ગતિના દાતાર છે તે પદ હિંસા કીધી જીવની છે બોલ્યા મૃષાવાદ દેષ અદત્તાદાનના છે મૈથુન ઉન્માદ છે તે. છે | ૭ | પરિગ્રહ મે કારમો છે કીધે ક્રોધ વિશેષ છેમાન માં લોભ મેં કીયાં છે વળી રાગ અને દ્વેષ છે તે છે ૮ કલહ કરી જીવ દુહવ્યા છે કીધાં કુડાં કલંક છે નિંદા કીધી પારકી રતિ અરતિનિ:શંકા તે છે લા ચાડી કીધી તરે છે કીધે થાપણસો છે કુગુરૂ કુદેવ કુધર્મને છે ભલો આ ભરોસો છે તે છે ૧૦ ખાટકીને ભવે મેં કીયા |જીવ નાનાવિધ ઘાત ! ચીડીમાર ભવે ચરલાં માર્યા દિનરાતે છે તે છે ૧૧ છે કાછ મુલ્લાને

Page #138

ભવે છે પઢી મંત્ર કઠોર છે જીવ અનેક જ બન્ને કીયા કીધાં પાપ અઘોર છે તે છે છે ૧ર છે માછીને ભવે માછલાં ઝાલ્યાં જળ વાસ છે ધાવર ભીલ કેળી ભવે છે મૃગ પાડયા પાસ છે ૧૩ાા કોટવાળને ભવે મેં કીયા | આકરા કર દંડ છે બંદીવાન મરાવીયા છે કેરડા છડી રંડ તે. ૧૪. પરમાધામીને ભવે છે કીધા નારકી દુઃખ છેદન ભેદન વેદના તાડન અતિ તિખ છે તે છે ૧૫ કુંભારને ભવે મેં કીયા ની માહ પચાવ્યા છે તેલી ભવે તીલ પીલીયા પાપે પીંડ ભરાવ્યાં છે તે છે ૧૬ હાલી ભવે હળ ખેડીયાં છે ફાડ્યાં પૃથ્વીનાં પેટ ! સુડ નિદાન ઘણા કીધાં છે લીધાં બળદ ચપેટ છે તે છે ૧૭ માળીને ભવે રેપીયાં નાનાવિધ વૃક્ષ છે મૂળ પત્ર ફલ કુલનાં એ લાગ્યાં પાપ તે લક્ષ છે તે છે ૧૮ છે અધેવાઈઆને ભવે છે ભય અધિક ભાર છે પિઠી પેઠે કીડા પડયા છે દયા નાણ લગાર . તે છે ૧૯ છીપાને ભવે છેતર્યા છે કીધા રંગ

Page #139

૧૪
ણ પાસ છે અગ્નિ આરંભ કીધા ઘણા છે ધાતુવોદ અભ્યાસ છે તે છે ૨૦ મે શરપણે રણું
ઝતાં એ માયા માણસ છંદ છે મદિરા માંસ માખણ લખ્યાં છે ખાધાં મૂળ ને કંદ છે તે. છે ૨૧ ખાણખણાવી ધાતુની છે પાણી ઉલે
ચ્યાં છે આરંભ કીધા અતિ ઘણાં પિતે પાપજ સંચ્યા છે તે પરવા કર્મ અંગાર કીયા વળી છે છે ઘરમેં દવ દીધા છે સમ ખાધા વીતરાગના છે કડી કેસજ કીધા છે તે છે ૨૩ ને ખીલ્લી ભવે ઉંદર લીયા રે ગીરાલી હત્યારી છે મૂઢ ગમારતણે ભવે છે મેં જી લીખ મારી છે તે. એ ૨૪ ભાડભું જાણે ભવે છે કેંદ્રિય જીવો જવારી ચણુ ગહું શેકીયા પાડતા રીવ છે તે. પરપા ખાંડણું પીસણ ગારના છે આરંભ અનેક છે રાંધણું ઇંધણ અગ્નિનાં જે કીધાં પાપ ઉદેક
તે. રદ છે વિકથા ચાર કીધી વળી સેવ્યા પાંચ પ્રમાદ છે ઈષ્ટ વિયેળ પાડ્યા કીચા ઉદને વિષવાદ છે તે છે ર૭ | સાધુ અને શ્રાવ કતણ છે વૃત લહીને ભાંગ્યાં છે મૂળ અને ઉત્તર તણું મુજ દૂષણ લાગ્યાં છે તે છે ૨૮ સાપ

Page #140

4
કરી
વીંછી સિ'હું ચીવરા ॥ શકશ ને સમળી ! હિસક જીવતણે ભવે ॥ Rsિ'સા કીધી સમળી uàા ૨૯ । સુવાવડી દૂષણ ઘણાં ! વળી ગર્ભ ગળાવ્યા ! જીવાણી ઘેાન્યાં ઘણાં શીલ વ્રત સજાવ્યાં ।। તેના ૩૦ !! ભ૧ અનંત ભ્રમતાં થકાં ા કીધા દેહસંબધ ત્રિવિધ ત્રિવિધ કરી વાસિરૂ ૫ તીથુથ્થુ પ્રતિબંધ ॥ તે તે ૫ ૩૧ ૫ ભવ અનંત ભમતાં થકાં ા કીધાં પરિગ્રહ સંબંધ ।। ત્રિવિધ ત્રિવિધ વાસિરૂ તીજી પ્રતિબંધ ા ત ॥ ૩૨ ભવ અનંત ભમતાં થકાં ા કીધાં કુટુંબ સખ ધ ।। ત્રિવિધ ત્રિવિધ કરી વાસિરૂ ॥ તીજી પ્રતિબંધ ॥ તે ॥ ૩૩ ૫ મણી પર હુ ભત્ર પરભવે !! કીધાં પાપ અખત્રા ત્રિવિધ ત્રિવિધ કરી વાસિરૂ ા કરૂ" જન્મ પવિત્ર ! તે ૫૩૪ા એણી (વધે એ આરાધના ૫ વિ કરશે જેડા સમયસુંદર કહે પાપથી ૫ વળી છુટશે તેહ ॥ તે. ॥ ૩૫ ૫ રાગ વેરાડી જે સુણે ! એહુ ત્રીજી ઢાલ ।। સમયસુંદર કહે પાપથી ૫ ફ્રુટ તત્કાળ ! તે. ॥ ૩૬
แ

Page #141

૧૩૬ પુણ્યપ્રકાશનું સ્તવન.
સકળ સિદ્ધિદાયક સદા, વીસે જિનરાય, સદ્દગુરૂ સ્વામિની સરસ્વતી, પ્રેમે પ્રણમું પાય. ૧ ત્રિભુવનપતિ ત્રિશલાતણે, નંદન ગુણ ગંભીર શાસનનાયક જગ જ, વર્ધમાન વડવીર, ૨ એક દિન વીર જિણુંદને, ચરણે કરી પ્રણામ ભવિક જીવના હિત ભણું, પૂછે ગૌતમસ્વામી ૩ મુકિતમારગ આરાધીએ કહે કિણ પરે અરિહંત સુધા સરસ તવ વચનરસ, ભાખે શ્રી ભગવંત.૪ અતિચાર આળોઈએ, વ્રત ધારીએ ગુરૂ શાખ, જીવ ખમા સયળ જે, યોનિ ચોરાશી લાખ. ૫ વિધિ વળી સરાવિએ, પાપસ્થાનક અઢાર; ચાર મશરણ નિત્ય અનુસરેનિદેદુરિત આચાર શુભકરણી અનુમોદીએ ભાવ ભલે મન આણ;
અણુસણુ અવસર આદરી "નવપદ જપ સુજાણ શુભ ગતિ આરાધનતણું, એ છે દસ અધિકાર ચિત્ત આણને આદર, જેમ પામે ભવ પાર ૮

Page #142

રાક
ઢાળ ૧ લી.
( કુમઐતિ છેડી કીડાં રાખી-એ દેશી. ) જ્ઞાન દરિસણુ ચારિત્ર તપ વિરજ, એ પાંચે આચાર; એહતણા ઇહુ ભવ પરભવના, માલાઇએ અતિચાર રે પ્રાણી, જ્ઞાન ભણ્ણા ગુણખાણી; વીર વન્દે એમ વાણીરે પ્રા॰૧ એ આંકણી ! શુરૂ ભેાળવીએ નહીં ગુરૂ વિનય, કાળે ધરી બહુ માન; સૂત્ર અર્થ તદુભય કરી સુધાં, ભણીએ વહી ઉપધાનરે. પ્રા॰ જ્ઞા॰ ૨ જ્ઞાનાપગરણ પાટી પાથી, ઠવણી નકારવાલી; તેડુ તણી કીધી આશાતના, જ્ઞાનકિત ન ય઼ભાલી રે, પ્રાજ્ઞા॰ ૩ ઇત્યાદિક વપરીતપણાથી. જ્ઞાન વિરાધ્યુ જે; આ ભવ પરભવ વળી ૨ ભવેાભવે, મિચ્છામિદુ ડ તેહર, પ્રા॰ જ્ઞા॰ ૪ પ્રાણી સમકિત લ્યા શુદ્ધ જાણી, વીર્ વન્દે એમ વાણીર, પ્રા૦ ૨૦ જિનવચને શ’કા નવિ કીજે, નવિ પરમત અભિલાખ; સાધુતણી નિંદા પરિહરજો, ફળ સ ંદેહુ મ રાખરે, પ્રા॰ સ૦ ૫ મૂઢપણું' છડા પરશંસા, ગુણવતને આદરીએ; સામીને ધરમે કરી થિરતા,

Page #143

ભકિત પરભાવના કરીએ, પ્રાસ ૬ સંઘ ચૈત્ય પ્રાસાદતણે જે, અવર્ણવાદ મન લેખો, દ્રવ્ય દેવકો જે વિણસાડ, વિણસંતે ઉવેખ્યું રે. પ્રાઇસ ૭ ઈત્યાદિક વિપરીત પણાથી, સમ કિત ખંડયું જેહ, આ ભવપરભવ વળી રે ભવભવ, મિચ્છામિ દુક્કડં તેહરે પ્રા. ૦૮ પ્રાણી ચારિત્ર ચિત્ત આણી, પંચ સમિતિ ત્રણ ગુપ્ત વિરોધી, આઠે પ્રવચનમાય; સાધુ તણે ધરમે પરમાદે, અશુદ્ધ વચન મન કાયરે. પ્રા. ચા૯ શ્રાવકને ધર્મ સામાયિક, પિસહમાં મન વાળી; જે જયણાપૂર્વક જે આઠે, પ્રવચન માય ન પાળી રે. પ્રા. સ. ૧૦ ઈત્યાદિક વિ૫રીતપણાથી, ચારિત્ર ડોહેવું જેહ; આ ભવ પરભવ વળીરે ભભવ, મિચ્છામિદુક્કડં તેહરે. પ્રા. ચા. ૧૧ બારે ભેદે તપ નવિ કીધે, છતે જે શકિત શકતે મેં; મન વચ્ચે કાયા વિરજ, નવિ ફેરવીઉં ભગતેરે પ્રાચા. ૧૨ તપ વિરજ આચાર એ પરે, વિવિધ વિરાવ્યાં જેહ; આ ભવ પરભવ વળીરે ભભવ મિચ્છા મિદુક્કડ તેહરે, પ્રા. ચા. ૧૩ વળીય વિશેષ

Page #144

૧% ચારિત્ર કેરા, અતિચાર આઈએ વીર જણે સર વયણ સુણીને, પાપ મેલા સવી જોઈએરેપ્રા. ચા. ૧૪
કાળ ૨ જી. ( પામી સુગુરૂ પસાય-એ દેશી ) પૃથ્વી પાણું તેલ, વાયુ વનસ્પતી, એ પાંચે થાવર કહાએ ૧ કરી કરસણ આરંભ ખેત્ર જે બેડીયાં, કુવા તળાવ ખણાયાએ રઘર આરંભ અનેક ટાંકા ભુઈરાં, મેડી માળ ચણાવીઆએ ૩ લીંપણ શું પણ કાજ, એણુરે પરપરે પૃથ્વીકાય વિરાધીયારે. ૪ ધેયણ નાહવું પાણી, ઝીલણ અપકાય, છતિ ધેતિ કરી દુહવ્યાએ. ૫ ભાઠીગર કુંભાર, લોહ સુવનગરા, ભાડભુંજા લાહા લાગરાએ. ૬ તાપણ શેકણુ કાજ; વસ્ત્ર નિખારણ રંગણ, રાંધન રસવતીએ. ૭ એણી પરે કર્માદાન, પરે પરે કેલવી તે વાયુ વિરાધીયાએ. ૮ વાડી વન આરામ, વાવી વનસ્પતી; પાન ફલ ફળ ચુંટીયાએ. ૯ પૃહક પાપડી શાક સેકયાં સુકવ્યાં; છેલ્લાં છુંદ્યાં

Page #145

૧૦
આથીયાંએ. ૧૦ અળશી ને એરંડા, ઘાણી ઘાલીને, ઘણા તિલાદિક પીલીયાએ. ૧૧ ઘાલી કાલુ માંહે, પીલી મેલડી; કંદમૂળ ફળ વેચીયાંએ. ૧૨ એમ એકેંદ્રિય જીવ, હણ્યા હણા વીયા; હતાં જે અનુમાદિયાએ ૧૩ આ ભવ પરભવ જેહ, વળીય ભવાભવે; તે મુજ મિચ્છામિદુક્કડ એ ૧૪ ક્રમી સરમીયા કીડા, ગાડર ગડાલા; Jઅળ પુરા ને અલસીયાંએ. ૧૫ વાળા જળા ચુડેલ, વિચળીત રસતણા; વળી અથાણા પ્રમુખનાંએ. ૧૬ એમ એઇંદ્રિ જીવ, જેડ મે દુહવ્યા; તે મુજ મિચ્છામિદુક્કડ એ. ૧૭ ઉધેલી, જી લીખ, માંકડ મ’કેાડા, ચાંચડ કીડી કથુઆએ. ૧૮ ગંધી દીધેલ, કાનખજીરી; ગીંગાડા ધનેરીયાંએ. ૧૯ એમ તે ઇંદ્રિય જીવ,જેહુ મે' દુહવ્યાં; તે મુજ મિચ્છામિદુક્કડ ંએ, ૨૦ માંખી મચ્છર ડાંસ, મસા પતંગીયા; કસારી કાલિયાવડાએ. ૨૧ ઢીંક્રષ્ણુ વિષ્ણુ તીડ, ભમરાભમરીયે; કેાતાંબગ ખડમાંકડીએ ૨૨ એમ ચારદ્રિય જીવ, જેઠુ મે કહ્રવ્યા,
મુજ

Page #146

મિચ્છામિ દુક્કડએ. ર૩ જળમાં નાંખી જાળ રે, જળચર દુહવ્યા વનમાં મૃગ સંતાપીયાએ. ૨૪ પીડ્યા પંખી જીવ, પાડી પાસમાં, પિોપટ ઘાલ્યા પાંજરેએ. ૨૫ એમ પંચેન્દ્રિય જીવ જેહ મેં દુહવ્યા; તે મુજ મિચ્છામિદુક્કડંએ. ૨૬.
ઢાળ ૩ જી, (વાણી વાણી હિતારીજ.—એ દેશી.)
ક્રોધ લેભ ભય હાંસથી જી, બેલ્યા વચન અસત્ય, કુડ કરી ધન પારકાંજી, લીધાં જેહ. અદત્તરે, જિનજી મિચ્છામિદુક્કડં આજ. તુમ સાખે મહારાજને જીિન, દેઈ સારૂ કાજ, જિનછ મિચ્છામિ દુક્કડં આજ છે એ આંકણી દેવ મનુષ્ય તિર્યચનાજી, મૈથુન સેવ્યાં જેહ, વિષયારસ લંપટપણે છે, ઘણું વિટંખ્યા દેહર-જિનજી. ૨. પરિગ્રહની મમતા કરી છે, ભવે ભવે મેલી આથ, જે જિહાં તે તિહાં રહ્યું છે, કઈ ન આવે સાથરે જિનાજી. ૩. રાણી ભેજન જે કાંજી, કીધા ભક્ષ અભક્ષ; રસના રસની લાલચે, પાપ કર્યો પ્રત્યક્ષ-જિતજી,

Page #147

૧૪૨
૪. વ્રત લેઇ વિસારીયાંજી, વળી ભાગ્યાં પચ્ચખાણું; કપટ હેતુ કિરિયા કરીજી, કીધાં આપ વખાણું રે–જિનĐ. પ ત્રણ ઢાળે આડે હેજી, àાયા અતિચાર; શિવગતિ આાધન તણેાજો, એ પહેલે અધિકારરે-જિનજી; મિચ્છામિદુક્કડ આજ, ૬
ઢાળ ૪ થી. ( સાહેલડીજીએ દેશી. )
પંચ મહાવ્રત આદરા સાહેલડીરે, અથવા હત્યા વ્રત ખાર તા; યથાશાકત વ્રત આદરી સાહેલડીર, પાળા નિરતિચાર તા. ૧. વ્રત લીધાં સંભારીએ સા॰ હૈડે ધરીએ વિચાર તા; શિવગતિ આરાધનતણા સા॰ એ બીજો અધિકાર તે. ૨. જીવ સર્વ મમાવીએ સા ચેનિ ચેારાશી લાખ તે; મન શુધ્ધે કરી ખામણાં સા॰ કઇશું રાષ ન રાખુ તા. ૩ સર્વાં મિત્ર કરી ચિંતવા સા૦ કાઇ ન જાણે શત્રુ તે; રાગ દ્વેષ એમ પરિહરા સા॰ કીજે જન્મ પવિત્ર તા. ૪. સ્વામી સુધ ખમાવીએ સાથે જે ઉપની અપ્રીત તા; સજ્જન કુટુંબ કરી ખામણાં સા

Page #148

૧૪
એ જિનશાસન રીતિ તા. ૫ મીએ ને ખમાવીએ સા॰ એહુ જ ધનુ' સાર તા; શિવગતિ આરાધનતણે. સા॰ એ ત્રીજો અધિકાર તા. ૬ મૃષાવાદ હિંસા ચારી સા॰ ધનમુર્છા મૈથુન તે!; ક્રાય માન માયા તૃષ્ણા સા॰ પ્રેમ દ્વેષ વૈશૂન્ય તે. છ નિંદા કલહુ ન કીજીએ સા કુડા ન દીજે આળ તે; રતિ રતિ મિથ્યા તજો સા॰ માયા મે'હુજંજાળ તા. ૮ ત્રિવિધ ત્રિવિધ વાસરાવિએ સા॰ પાપસ્થાન અઢાર તા; શિવગતિ આરાધનતોા સા॰ એ ચેાથા અધિકાર તા. ૯.
ઢાળ ૫ મી.
( હવે નિસુણા દ્ધાં આવીયા—એ દેશી. ) જનમ જરા મરણે કરી એ, આ સ ંસાર અસાર તા; કર્યાં કમ` સહુ અનુભવે એ, કઇ ન રાખણહાર તા. ૧ શરણુ એક રિર્હુતનું એ, શરણુ સિદ્ધ ભગવંત તા; શરણુ ધમ શ્રી જૈનના એ, સાધુ શરણુ ગુણવત તા. ૨ અવર માહ વિ પરિહરી એ, ચાર શરણ ચિત્ત ધાર

Page #149

Y
તા; શિવગતિ રાષનતછેૢા એ, એ પાંચમા ઋષિકાર તા. ૩ આ ભવ પરભવ જે કર્યા એ, પાપ કર્મ કઇ લાખ તા; આત્મા સાખે તે નિદ્રીએ એ, પડિમિય ગુરૂસાખ તા. ૪ મિથ્યામતિ વતોવિયાએ, જે ભાખ્યાં ઉસૂત્ર તે; કુમતિ કદાગ્રહને વશે એ, જે ઉથાપ્યાં સૂત્ર તા. ૫ ઘડયાં ઘડાવ્યાં જે ઘણાંએ, ઘરટી હળ ડુથિસ્માર તે; ભવ ભવ મેઢી મૂકીયાંએ, કરતાં જીવસહાર તા. ૬ પાપ કરીને પોષીયા એ, જનમ જનમ પરિવાર તા; જનમાંતર પાહાત્યા પછી એ, કેણે ન કીધી સાર તા. ૭ આ ભવ પરભવ જે કર્યાં એ, એમ અધિકરણુ અનેક તે; ત્રિવિધે ત્રિવિધ વાસરાવીએ, આણી હૃદય વિવેક તા. ૮ દુષ્કૃત નિંદા એમ કરીએ, પાપ કરેા પરિહાર તા, શિવગતિઆરાધન તણે! એ, એ છઠ્ઠો અધિકાર તા ૯.
ઢાળ ૬ ટી.
આવે તું જોપને જીવડા~~~એ દેશી. ) ધન ધન તે દિન માહરા, છતાં કીધે. ધમ; દાન શિયળ તપ ભાવના, ટાળ્યાં દુષ્કૃત ક

Page #150

ધરા ૧ શત્રુજાદિક તીર્થની, જે કીધી જાત્ર. જુગતે જિનવર પૂછયા, વળી પિખ્યાં પાત્ર. ધન ૨ પુસ્તક જ્ઞાન લખાવીયાં, જીર્ણહર જિન ચિત્ય સંઘ ચતુર્વિધ સાચવ્યા, એ સાતે બેત્ર, ધન ૩ પડિક્કમણું સુપર કર્યા અનુકંપા દાન સાધુ સૂરિ ઉવઝાયને, દીધાં બહુમાન. ધન ૪ ધર્મ કાજ અનુમદિએ, એમ વારેવાર; શિવગતિ આરાધનતણે, એ સાતમે અધિકાર. ધન ૫ ભાવ ભલે મન આણીએ, ચિત્ત આણી ઠામ; સમતાભાવે ભાવિએ, એ આતમારામ, ધન૬ સુખ દુઃખ કારણ જીવને, કઈ અવર ન હૈય; કર્મ આપ જે આચર્યા, ભેગવીએ સેય, ધન ૭ સમતા વિણ જે અનુસરે, પ્રાણુ પુન્ય કામ; છાર ઉપર તે લીંપણું, ઝાંખર ચિત્રામ, ધન, ૮ ભાવ ભલી ધરે ભાવીએ, એ ધર્મને સાર; શિવગતિ આરાધનતણે એ, આઠમે અધિકાર. ધન ૯.
ઢાળ ૭ મી. (રેવતગિરિ હુઆ, પ્રભુના ત્રણ કલ્યાણએ દેશી.)
હવે અવસર જાણું, કરી સલખણુ સાર;

Page #151

અણસણ આદરિયે, પચ્ચખી ચારે આહાર; લલુતા સવિ મૂકી, છાંડી મમતા અંગ; એ આતમ ખેલે, સમતા જ્ઞાનતરંગ. ૧ ગતિ ચારે કીધાં, આહાર અનંત નિશંક પણ તૃપ્તિ ન પા, જીવલાલચીઓ રંક, દુલહ એ વળી વળી, અણુસણને પરિણામ; એહથી પામીજે, શિવપદ સુરપદ ઠામ, ૨ ધન ધનાશાલિભદ્ર, ખંધે મેઘકુમાર, અણુસણ આરાધી પામ્યા ભવને પાર; શિવમંદિર જાશે, કરી એક અવતાર, આરાધન કરે, એ નવ અધિકાર ૩દશમે
અધિકાર મહામંત્ર નવકાર મનથી નવી મૂકે, શિવસુખ ફલ સહકાર, એહ જપતાં જાય, દતિ દેષ વિકાર, સુપરે એ સમરે, ચૌદ સુરવનું સાર. ૪ જનમાંતર જાતાં, જે પામે નવકાર; તો પાતિક ગાળી, પામે સુર અવતાર એ નવપદ સરિખ, મંત્ર ન કોઈ સાર; એહ ભવ ને પરભવે, સુખ સંપત્તિ દાતાર. ૫ જયું ભીલ ભીલડી, રાજા રાણી થાય; નવપદ મહિમાંથી. રાજસિંહ મહારાયઃ રાણી રતનવતી

Page #152

૧૭
બેહ, પામ્યાં છે સુરગ; એક ભવ પછી લેશે, શિવવધુ સંજોગ, ૬ શ્રીમતીને એ વલી મંત્ર ફ તત્કાલ ફણીધર ફીટીને, પ્રગટ થઈ કુલ માળ; શિવકુમારે જેગી, સેવન પુરિસે કાંધ, એમ એણે મંત્ર, કાજ ઘણાનાં સિદ્ધ. ૭ એ દશ અધિકારે, વીર જિણેસર ભાગે; આરાધનકે વિધિ, જેણે ચિત્તમાંહી રાખે તેણે પાપ પખાળી, ભવભય રે નાખે, જિનવિનય કરતાં, સુમતિ અમૃતરસ ચાખે. ૮
ઢાળ ૮ મી. (નમે ભવિ ભાવશું-એ દેશી) - સિદ્ધાર્થ રાજા કળ તિલેએ. ત્રિશલા માત મહારતે અવનીતલ તમે અવતર્યા એ, કરવા અમ ઉપકાર . જે જિનવીરજીએ, ૧. મેં અપરાધ કર્યો ઘણા એ, કહેતા ન લહુ પાર તો તુમ ચરણે આવ્યા ભણી એ, જે તારે તે તારતે . ૨. આશ કરીને આવી એ, તુમ ચરણે મહારાજ તે; આવ્યાને ઉવેખો એ, તા કેમ રહેશે લા જાતે જ. ૩. કરમ અલુણ

Page #153

૧૪૮
આકરાંએ, જન્મ મરણ જંજાલ તે હું છું એહથી ઉભાગે એ. છોડવ દેવદયાળ તે. જયેo ૪. આજ મુને રથ મુજ ફળ્યાએ, નાઠાં દુ:ખ દદેલ તા; તુઠજીન ચાવીશ એ, પ્રગટયાં પુન્ય કલેલ તે જે ૫ ભવે ભવે વિનય કુમાર
એ, ભાવ ભક્તિ તુમ પાય તે દેવ દયા કરી દીજીયે એ, બધીબીજ સુપસાય તે. . ૬.
કળશ. ઈહ તરણ તારણ સુગતિ કારણ, દુઃખ નિવારણ જગ જ્યો; શ્રી વીર જિનવર ચરણ ગુણતાં, અધિક મન ઉલટ થયે. ૧ શ્રી વિજયદેવ સુરીંદ પટધર, તીરથ જંગમ એણું જશે, તપ ગપતિ શ્રી વિજયપ્રભસૂરિ, સૂરિ તેજે ઝગમગે. ૨. શ્રી હિરવિજયસૂરિ શિષ્ય વાચક–કીર્તિ વિજય સુરગુરૂ સમે, તસ શિષ્ય વાચક વિનય વિજય, યુ જીન ચાવીસમે ૩. સઈસતર સંવત ઉગણત્રીશે, રહી રાંદેર માસએ; વિજય દશમી વિજય કારણ, કીયે ગુણ અભ્યાસ એ ૪ નરભવ આરાધન સિદ્ધ સાધન, સુકૃત લીલ

Page #154

૧૪૯ વિલાસ એ નિર્જરા હેતે સ્તવન રચિયું, નામે પુન્યપ્રકાશ એ. ૫. પુન્યપ્રકાશનું સ્તવન સંપૂર્ણ
શ્રી પર્યન્તારાધના. માં મનુષ્ય નમસ્કાર કરીને આ પ્રમાણે કહે છે. હે ભગવાન! હવે અવસરને ઉચિત ફર માવે. ત્યારે ગુરૂ છેવટની આરાધના આ પ્રમાણે કહે છે. ૧
અતિચારને આવવા જોઈએ, વ્રત ઉચ્ચરવા જોઈએ, જેને ક્ષમા આપવી જોઈએ અને ભવ્ય આત્માએ અઢાર પાપસ્થાનક વસરાવવાં જોઈએ. ૨
ચાર શરણ ગ્રહણ કરવાં જોઈએ, દુષ્કૃત (પાપ) ની નિંદા કરવી જોઈએ અને સારા કામેની અનુમોદના કરવી જોઈએ, અનશન કરવું જોઈએ, અને પંચ પરમેષિને નમસ્કાર કરવા જોઈએ. ૩
જ્ઞાનમાં, દર્શનમાં, ચારિત્રમાં, તપમાં, વિ

Page #155

૧૫૦ ઈમાં, એ રીતે પંચવિધ આચારમાં લાગેલા અતિચારે આવવા જોઈએ. ૪
સામર્થ્ય છતાં પણ જ્ઞાનીઓને વસ્ત્ર અન્ન વિગેરે ન આપ્યું હોય અથવા તેમની અવજ્ઞા કરી હોય તે મારું દુષ્કૃત મિથ્યા થાઓ. ૬
પાંચ પ્રકારનાં જ્ઞાનની નિંદા કરી હોય અથવા ઉપહાસ (મશ્કરી ) કર્યો હોય અથવા ઉપઘાત કર્યો હોય તે મારું દુષ્કત મિસ્યા થાઓ. ૭.
જ્ઞાનેપકરણ પાટી, પિથી વિગેરેની જે કેઈ આશાતના થઈ હોય તે મારું મિથ્યા થાઓ. ૮
નિ:શંકા વિગેરે આઠ પ્રકારના ગુણસહિત જે સમ્યક્ત્વ રૂડે પ્રકારે મેં પાળ્યું ન હોય તે મારું દુષ્કૃત મિથ્યા થાઓ. ૯ - જિનેશ્વરની ચા જન પ્રતિમાની ભાવથી પૂજા કરી ન હોય અથવા અભક્તિથી પૂજા કરી હોય તે મારું દુષ્કૃત મિથ્યા થાઓ. ૧૦

Page #156

૧પ દેવદ્રવ્યને મેં જે વિનાશ કર્યો હોય અથવા બીજાને નાશ કરતા જોઈ ઉપેક્ષા કરી હોય તે તે મારૂં દુષ્કૃત મિથ્યા થાઓ. ૧૧ - જિતેં મંદિર વગેરેમાં અશાતના કરનારને પિતાની શકિત છતાં ન નિ હોય તે તે મા દુષ્કૃત મિથ્યા થાઓ. ૧૨
પાંચ સમિતિ સહિત અથવા ત્રિગુપ્તિ સહિત નિરંતર ચારિત્ર ન પાયું, હોય તે તે મારૂં દુકૃત મિથ્યા થાઓ. ૧૩
કેઈપણ રીતે પૃથ્વીકાય, અપકાય, તેઉકાય, વાયુકાય અને વનસ્પતિકાયાદિ એકેદ્રિય જીને વધ થયો હોય તો તે મારું દુષ્કૃત મિથ્યા થાઓ. ૧૪
કીડા, શંખ, છીપ, પુરા, જળ, અળશીઆ વિગેરે બેદિય ને વધ થયેલ હોય તે તે મારું દુષ્કૃત મિથ્યા થાઓ, ૧૫
કંથુઆ, જુ, માંકડ, મકડા, કીડા વગેરે જે તેઇદ્રિય અને વધ થયો હોય તે તે મારૂં દુકૃત મિથ્યા થાઓ. ૧૬

Page #157

વીંછી, માખ, ભ્રમર વિગેરે ચતુરિંદ્રિય જીવનો વધ થયે હોય તો તે મારૂં દુષ્કૃત મિથ્યા થાઓ. ૧૭
પાણમાં વસનાર, જમીન ઉપર વસનાર કે આકાશમાં ઉડનાર કોઈ પણ પંચેન્દ્રિય જીવને વધ થયે હોય તે તે મારું દુષ્કૃત મિથ્યા થાઓ. ૧૮
ક્રોધથી, લેભથી, ભયથી હાસ્યથી અથવા પરવશપણાથી મેં મૂઢ થઈને જે અસત્ય વચન કહ્યું હોય તે હું બિંદુ છું તેની ગહ કરું છું. ૧૯
કપટકળાથી બીજાને છેતરીને થોડું પણ નહી આપેલું ધન મેં ગ્રહણ કર્યું હોય તે હું બિંદુ છું–તેની ગહ કરું છું. ૨૦
રાગ સહિત હૃદયથી દેવતા સંબંધી, મનુષ્ય સંબંધી અથવા તિર્યંચ સંબંધી જે મિથુન મેં આચર્યું હોય તેની હું નિંદા ને ગહ કરૂં છું. ૨૧
ધન, ધાન્ય, સુવર્ણ વગેરે નવ પ્રકારના

Page #158

પહ
પરિગ્રહ સંબંધમાં જે મમત્વભાવ મેં ધારણ કર્યો હોય તેની હું નિંદા-ગહ કરું છું. ૨૨
જુદી જુદી જાતનાં રાત્રિભેજનત્યાગના નિયામાં મારાથી જે ભૂલ થઈ હોય તેની હું નિંદા ને ગહીં કરું છું. ૨૩ - જિનેશ્વર ભગવાને કહે બા અને અત્યંતર બાર પ્રકારને ત૫ જે મારી શક્તિ પ્રમાણે ન કર્યો હોય તેની હું નિંદા ને ગહ કરું છું. ૨૪
મેક્ષપદને સાધવાવાળા ગેમાં મન, વચન અને કાયાથી સદા જે વીર્ય ન ફેરવ્યું તેની હું નિંદા અને ગહ કરું છું. ૨૫
પ્રાણાતિપાત વિરમણવ્રત વિગેરે બાર વ્રતેને સમ્યગુ વિચાર કરી જ્યાં ગ્રહણ કરેલામાં ભંગ થયો હોય તે હવે જણાવ, તું કોપરહિત થઈને સર્વે ને ક્ષમા આપ અને પૂર્વનું વેર દૂર કરીને સેવે ને મિત્રો હોય તેમ ચિન્તવ.
પ્રાણાતિપાતમૃષાવાદ, મિથ્યાત્વશય, આ મેક્ષમાર્ગની સન્મુખ જતાં વિઘભૂત

Page #159

અને દુર્ગતિના કારણભૂત અઢાર પાપથાનકાના
ત્યાગ કર.
જે ચાત્રીશ અતિશય ચુત છે અને જેમણે કેવળજ્ઞાનથી પરમાર્થને જાણ્યા છે અને દેવતા એ જેમનું સમાવસરણ રચ્યું છે, એવા અર્હતાનું મને શરણ હાજો.
જે આઠ કર્મોથી મુકત છે, જેમની માઠ મહા પ્રતિહાર્યે એ શેાભા કરી છે અને આઠ પ્રકારના મદના સ્થાનકેાથી જે રહિત છે, તે અહુતાનુ મને શરણ હાજો,
સંસારરૂપી ક્ષેત્રમાં જેમને ફરી ઉગવાનુ નથી, ભાવ શત્રુઓને નાશ કરવાથી અરિહંત બન્યા છે. અને જે ત્રણ જગતને પૂજનીય છે તે અહુ તાનુ મને શરણ હાજો.
ભયંકર દુ:ખરૂપી લાખા લહરીઓથી દુ:ખે કરી તરી શકાય એવા સ’સારસમુદ્ર જે તરી ગયા છે, અને જેઓને સિદ્ધિસુખ મળ્યું છે તે સિદ્ધોનું મને શરણુ હા. ૨૬ થી ૩૫
તપરૂપી સુગરથી જેમણે ભારે કમરૂપી

Page #160

૧૫
બેડીઓ તોડી નાંખી મોક્ષસુખ મેળવ્યું છે તે સિદ્ધનું મને શરણ હજો. ૩૬
ધ્યાનરૂપી અગ્નિના સંયોગથી સકળ કર્મ રૂપ મળ જેમણે બાળી નાંખે છે અને જેમને આત્મા સુવર્ણમય નિર્મળ થયે છે તે સિદ્ધોનું મને શરણ હેજે. ૩૭ - જેમને જન્મ નથી, જરા નથી, મરણ નથી તેમજ ચિત્તનો ઉદ્વેગ નથી, ક્રોધાદિ ક્યાય નથી તે સિદ્ધોનું મને શરણ હેજે ૩૮
બેંતાલીસ દોષરહિત ગોચરી કરીને જે અન્નપાણી (આહાર) લે છે તે મુનિઓનું મને શરણ હાજે. ૩૯.
પાંચ ઈદ્વિચાને વશ રાખવામાં તત્પર, કામદેવના અભિમાનનો પ્રચાર જીતનારા, બ્રહ્મચર્યને ધારણ કરનારા મુનિઓનું મને શરણ હેજે. ૪૦
જે પાંચ સમિતિઓ સહિત છે, પાંચ મહાવ્રતને ભાર વહન કરવાને જે વૃષભ સમાન છે, અને જે પંચમ ગતિ (મોક્ષ ) ના અનુરાગી છે તે મુનિએનું મને શરણ હો. ૪૧

Page #161

જેમણે સકળ સંગને ત્યાગ કર્યો છે, જેમને મણિ અને તૃણ, મિત્ર અને શત્રુ સમાન છે, જે ધીર છે અને જે મોક્ષમાર્ગને સાધવાવાળા છે તે મુનિઓનું મને શરણ હેજે. ૪૨
કેવળજ્ઞાનને લીધે દિવાકર સરખા તક રાએ પ્રરૂપેલા અને જગતના સર્વ જીને હિતકારી એવા ધર્મનું મને શરણ હેજે, ૪૩
કરોડ કલ્યાણને ઉત્પન્ન કરનારી અને આ નર્થ રચનાને નાશ કરનારી જીવદયાનું જેમાં વર્ણન થાય છે એવા ધર્મનું મને શરણ હો, ૪૪
પાપના ભારથી દબાએલા જીવને મુગતિરૂપી કુવામાં પડતે જે ધારણ કરી રાખે છે, તેવા ધર્મનું મને શરણ હેજે. ૪૫
સ્વર્ગ અને મોક્ષરૂપ નગરે જવાના માર્ગમાં ગુંથાએલા લેકને સાર્થવાહરૂપ છે, અને સંસારરૂપ અટવી પસાર કરાવી આપવામાં સમર્થ છે તે ધર્મનું મને શરણ હેજે. ૪૬

Page #162

૧૫૭
આ પ્રમાણે ચાર પ્રકારના શરણને ગ્રહણ કરનાર અને સંસારના માર્ગથી વિરક્ત ચિત્તવાળા મેં જે કાંઈ પણ દુષ્કૃત કર્યું હોય તેની હમણાં આ ચાર (અરિહંત, સિદ્ધ, સાધુ અને સર્વજ્ઞભાષિત ધર્મ)ની સમક્ષ નિંદા કરૂં છું. ૪૭ - મિથ્યાત્વથી વ્યામોહ પામીને ભમતાં મેં મન, વચન કે કાયાથી કુતીર્થ (અસત્ય મત)નું સેવન કર્યું હોય તે સર્વની અત્ર હમણનિન્દા કરું છું. ૪૮
જિન ધર્મમાર્ગને જે મેં પાછળ પાડયા હોય અથવા તે અસત્ય માર્ગને પ્રગટ કર્યો હોય, અને જે હું બીજાને પાપના કારણભૂત થયે હોઉં તે તે સર્વની હમણાં હું નિન્દા કરું છું. ૪૯
જતુઓને દુઃખ આપનારાં હળ, સાંબેલું, વિગેરે જે મેં તૈયાર કરાવ્યાં હોય અને પાપી કુટુંબનું જે મેં ભરણપોષણ કર્યું હોય તે સર્વની હમણાં હું નિંદા કરૂં છું. ૫૦ - જિનભુવન, પ્રતિમા, પુસ્તક અને (ચતુ.

Page #163

૧૫
વિધ ) સંધરૂપ સાત ક્ષેત્રમાં જે ધનખીજ મે તે સુકૃતની હું અનુમાદના
વાળ્યું હોય કરૂ છુ. ૫૧
આ સસારરૂપી સમુદ્રમાં વહાણુ સમાન જ્ઞાન, દેન અને ચારિત્ર જે સમ્યગરીતે પાળ્યાં હાય તે સુકૃતની હું અનુમાદના કરૂ છુ, પર
અરિહંત, સિદ્ધ, આચાય, ઉપાધ્યાય, સાધુ, સાધર્મિક અને જૈન સિદ્ધાંતને વિષે જે બહુમાન મેં કર્યું હોય તે સુકૃતની હું અનુમાદના કરૂ' છુ. ૫૩
સામાયકમાં ચતુર્વિં શતી સ્તવન ( ચાવીશ ભગવાનની સ્તુતિ ) અને છ આવશ્યકમાં જે મે ઉદ્યમ કર્યો ડાય તે સ સુકૃતની હું અનુમા દના કરૂં છું. ૫૪
આ જગતમાં પૂર્વે કરેલાં પુણ્ય—પાપ એ જ સુખ-દુ:ખના કારણેા છે અને બીજુ કાઇ પણ કારણુ નથી એમ જાણીને શુભ ભાવ રાખેા. ૫૫ પૂર્વે નહિ ભાગવાયેલા કર્મો ના લાગવવા

Page #164

થી જ છુટકારે છે, પણ ભગવ્યા વિના છુટકારો નથી એમ જાણીને શુભ ભાવ રાખે. ૫૬
જે ભાવ વિના ચારિત્ર, શ્રત, તપ, દાન, શીલ વગેરે સર્વ આકાશના કુલની માફક નિરર્થક છે, તેમ માનીને શુભ ભાવ રાખે. પ૭
મેં નરકનું નારકીપણે તીક્ષણ દુ:ખ અનુભવ્યું તે વખતે કે મિત્ર હતા તેમ માનીને શુભ ભાવ રાખે. ૫૮
સુરશેલ (મેરૂપર્વત) ના સમૂહ જેટલો આહાર ખાઈને પણ તને સંતોષ ન વળે, માટે ચતુર્વિધ આહારને ત્યાગ કર. ૫૯
દેવ, મનુષ્ય, તિર્યંચ અને નરક આ ચાર ગતિમાં મનુષ્યને આહાર સુલભ છે, પણ વિરતિ દુર્લભ છે એમ માનીને ચતુર્વિધ આહારને ત્યાગ કરે. ૬૦
કેઈ પ્રકારના જીવ સમુદાયને વધ કર્યો વગર આહાર થઈ શકે નહિ, તેથી ભવમાં બ્રમણ કરવારૂપ દુઃખના આધારભૂત ચારે પ્રકારના આહારનો ત્યાગ કર. ૬૧

Page #165

૧૦
જે આહારને ત્યાગ કરવાથી દેવાનુ ઇન્દ્ર પણ પણું હાથના તલીઆમાં હોય તેવું થાય છે અને મેાક્ષસુખ પણ સુલભ થાય છે તે ચારે પ્રકારના આહારના ત્યાગ કર. ૬૨
જુદા જુદા પ્રકારના પાપ કરવામાં પરાયણું એવા જીવ પણ નમસ્કાર મંત્રને અન્ત સમયે પશુ પામીને દેવપણું પામે છે, તે નમસ્કાર મંત્રનું મનની અંદર મરણુ કર. ૬૩
સ્ત્રીએ મળવી સુલભ છે, રાજ્ય મળવુ સુલભ છે, દેવપણુ પામવુ સુલભ છે પણ દુ - ભમાં દુર્લભ નવકાર મંત્ર પામવા તે છે; તેથી મનની અંદર નવકારમંત્રનું સ્મરણ કર. ૬૪
એક લવમાંથી ખીજા ભવમાંજતાં ભિકાને જે નવકારમંત્રની સહાયથી પરભવને વિષે મનાવાંછિત સુખ સ’ભવે છે, તે નવકાર મંત્રનુ મનની અંદર સ્મરણુ કર. ૬૫
જે નવકાર મત્રને પામવાથી ભવરૂપ સમુદ્ર ગાયની ખરી જેટલા થાય છે અને જે મેાક્ષના

Page #166

સુખને સત્ય કરી આપે છે તે નમસ્કાર મંત્રને મનની અંદર તું સ્મર. ૬૬
આ પ્રકારની ગુરૂએ ઉપદેશેલી પર્યતારાધાના સાંભળીને સકલ પાપ સરાવીને આ નમસ્કાર મંત્રનું સેવન કર. ૬૭ - પંચપરમેષ્ટી સમરણ કરવામાં તત્પર એ રાજસિંહ કુમાર મરણ પામીને પાંચમા દેવકમાં ઈદ્રપણું પામ્ય. ૬૮
તેની સ્ત્રી રનવતી પણ તેજ પ્રકારે આરાપીને જ પાંચમા કપને વિષે સામાનિક દેવપ પામી, ત્યાંથી ચવીને બને મોક્ષે જશે. -
આ સંવેગ ઉત્પન્ન કરનાર સેમસૂરિએ રચેલી આ પર્યન્તારાધના જે રૂડી રીતે અનુસશે તે મેક્ષસુખ પામશે.
પર્યન્તારાધના’ સમાપ્ત

Page #167

000

Page #168
'LETTER REFEREFERENT RESERVE THESE આનંદ પ્રી. પ્રેસ Hીબેનર FUFFEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE For Private And Personal Use Only