________________
તન્વાથધિગમ સૂત્ર
%99% ભૂમિકા
છે
જ તત્ત્વાથધિગમ સૂત્ર = આઈત્ પ્રવચન સંગ્રહ જ તત્ત્વાર્થાધિગમ સૂત્રની પ્રાચીન હસ્તપ્રત અને તાડપત્રોમાં એનું “આહ પ્રવચન સંગ્રહ” એવું પણ એક અપર નામ જોવા મળે છે એ. ખરેખર યથાર્થ છે એવો અનુભવ આ બીજા અધ્યાયની પ્રસ્તુત બૃહદ્ ટીકાનો અનુવાદ કરતી વખતે થયો. કેમકે એમાં સૂત્રમાં છુપાયેલા અનેક સિદ્ધાંતો પ્રગટ કરવામાં આવે છે. એથી જ ““આગમ દરિયો તત્ત્વ રત્નોથી ભરિયો” એવું કહેવાની જેમ “તત્વાર્થ દરિયો સિદ્ધાંત રત્નોથી ભરિયો' એવું કહેવાનું પણ મન થઈ જાય છે. સિદ્ધાંતોનું રહસ્યોદ્ઘાટન એવી ખૂબીથી આ બૃહદ્ ટીકામાં કરવામાં આવ્યું છે કે જેથી આ બૃહદ્ ટીકાને “ગંધહસ્તિ” ટીકા તરીકેની મળેલી જે પ્રસિદ્ધિ છે તે સાચે જ અહીં છતી થતી જણાય છે. “તત્ત્વાર્થાધિગમ સૂત્ર'' એ “રત્નપોટલી” સમાન છે. એના નાના અલ્પસંખ્યક સૂત્રો એ અલ્પ ભારવાળા રત્નો સમાન છે. એની મોટામાં મોટી ગંધહસ્તિ જેવી ટીકાઓ એ રત્નોના મૂલ્ય સમાન છે.
રત્ન તણી જેમ પોટલી, ભાર અલ્પ બહુ મૂલ્યા
૪૫ આગમનો સાર એક સૂત્ર એહ તેણે તુલ્યા A. તવાથધિગમ સૂત્રનું મહત્ત્વ |N. તવાર્થ સૂત્રની અનુપલબ્ધ તાંબરીય B. તવાથધિગમ સૂત્રની વિષય-વ્યાપકતા
ટીકા તથા અનુવાદો c. વાચશ્રી ઉમાસ્વાતિજીની ઉજ્જવલ જીવન ઝલક છે. સિદ્ધસેન ગણિ વિરચિત ટીકા D. વાચક શબ્દનો તાત્પયર્થ
P. “ગંધહસ્તિ' એ કોનું નામ? E. ૫૦૦ ગ્રંથોના રચયિતા વાચકશ્રી 9. “ગંધહસ્તિ' પદની મિમાંસા F. વાચકશ્રીની નમ્રતા
R. વિવિધ અપેક્ષાએ “ગંધહસ્તિ’ પદ . શ્રીમદ્ વાચક ઉમાસ્વાતિશ્રીજીનો સમય |s. સંશોધન અંગેની માહિતી H. તસ્વાર્થ સૂત્રકારનો સંપ્રદાય
T. ઉપલબ્ધ હસ્તપ્રતિઓનો અહેવાલ 1. તવાથધિગમ સૂત્રનું ભાષ્ય સ્વપજ્ઞ છે |U. સંપાદન અંગે કેટલાક સૂચન 4. તસ્વાર્થ સૂત્રની ઉપલબ્ધ વેતાંબરીય ટીકા/v. પરિશિષ્ટોની સમજ K. ગુજરાતી વગેરે ભાષામાં અનુવાદિત |w. હેમગિરાની રચના વિષે
તત્ત્વાર્થ સૂત્ર અને ભાષ્ય |x. ભૂમિકાની પાર્શ્વભૂમિ L. તવાર્થ સૂત્રની ઉપલબ્ધ દિગંબરીય ટીકા |Y. ઉ૫કારીઓનું મંગલ સ્મરણ M. તસ્વાર્થ સૂત્રની અનુવાદિત દિગંબરીય ટીકા |z. ભૂમિકામાં ઉપયુકત સાહિત્ય
આA to Z સુધીના વિષયોની વિસ્તૃત ચર્ચા/ વિચારણા પ્રથમ ભાગની ભૂમિકામાં કરી દીધી છે. તે ત્યાંથી જ જોઈ લેવા ભલામણ છે. વિસ્તારના ભયથી અહીં ફરી લખતા નથી.
