________________
૧૧
‘ઠીક છે; તો એમ કરો. પૈસા કમાઓ. માતાપિતાનું ઋણ પૈસાથી ચૂકવ્યું એમ સમાધાન મળે, પછી આવવાનું વિચારજો.' મને બરાબર યાદ છે કે, ગૂંદી ગયા પછી ત્રણ દિવસ મારા ભારે ચિંતન મંથનમાં ગયા હતા. એક લાંબો કાગળ મુનિશ્રીને લખ્યો હતો અને એમાં સ્પષ્ટ લખ્યું હતું કે, હવે અંગત કમાણી ક૨વા જવાનો તો કોઈ સવાલ જ નથી. આપના પ્રયોગમાં જોડાયો છું એ તો બરાબર વિચાર કરીને જ જોડાયો છું અને ચાલુ જ રહેવાનો છું. પરંતુ માતાપિતાનું ઋણ ચૂકવવાની આ બાબત વિચાર કરીને સંમતિ આપવા આ પત્રમાં વિનંતી કરી હતી.
આ પત્રના જવાબમાં મુનિશ્રીએ પોતાના મંતવ્યને દોહરાવ્યું હતું. પણ તેમ છતાં જો પોતાના (મુનિશ્રીના) મંતવ્યની ગડ હાલ ન બેસતી હોય તો ભલે, થોડું કુટુંબને મોકલશો તો તેને ક્ષમ્ય ગણવામાં આવશે. એવી મતલબનું લખીને મને મોટું આશ્વાસન અને હૂંફ આપ્યાં હતાં.
મુનિશ્રીનો પત્ર આવ્યા પછી મહિનાઓ બાદ શ્રી મણિભાઈને મળવાનું થયું. એમણે વાત કરી ત્યારે મુનિશ્રીએ મને ક્ષમ્ય ગણવાનું શા માટે લખ્યું તે જાણવા મળ્યું.
મારો પત્ર મણિભાઈએ વાંચ્યો હતો. એ અંગે મુનિશ્રી સાથે ચર્ચા થઈ હતી. ત્યારે મણિભાઈએ મુનિશ્રીને એ મતલબનું કહ્યું કે -
“મહારાજશ્રી આપણે મોટા પાયે કામ ઉપાડ્યું છે. એમાં આ ખેડૂતમંડળના કામમાં વેપારી સૂઝ સમજવાળા કામ કરનારાઓ જોઈશે. માંડ આ એક અંબુભાઈ જેવા મળ્યા છે. આપની દૃષ્ટિ તો સાચી જ છે. પણ એની ગડ જ્યાં સુધી ન બેસે ત્યાં સુધી થોડું બચે તે ઘેર મોકલાવે તો તેમાં વાંધો ન લેવો જોઈએ. આદર્શના અંતિમ છેડાને પકડીને શરૂમાં તો કોઈ જ નહિ મળે.”
મણિભાઈએ કહ્યું કે, મારી આવી દલીલ ઉપર વિચાર કર્યા પછી મહારાજશ્રીએ તમને પત્ર લખ્યો હતો.
મેં મનોમન મણિભાઈને ધન્યવાદ આપ્યા અને આભાર માન્યો. મને એમ પણ થયું કે, ક્યાં કોણ, કઈ રીતે, નિમિત્ત બને છે અને કુદ૨ત કેવી કેવી અનુકૂળતા કરી આપે છે ? ખાસ તો મુનિશ્રીએ આદર્શના લક્ષ્ય તરફ ભારપૂર્વક ધ્યાન ખેંચીને મારી કક્ષાને પણ ધ્યાનમાં રાખવાનું વ્યવહારુ વલણ અપનાવ્યું તે જોઈને પ્રયોગમાં ખૂંપવાને મન વધુ તૈયાર થયું તે મોટો લાભ મને થયો.
સંત સમાગમનાં સંભારણાં
