________________
૧
મુનિશ્રી નળકાંઠામાંથી ભાલમાં પ્રવેશ્યા ત્યારથી શિયાળના શેઠ શ્રી જીવરાજભાઈની મુનિશ્રીમાં શ્રદ્ધા-ભક્તિ પેદા થઈ. પછી તો એમના પુત્ર શ્રી કેશવલાલભાઈ અને આખો શેઠ પરિવાર ખેંચાયો. મુનિશ્રી તો કોઈ વખત આ શેઠ કુટુંબને ભાલ નળકાંઠો પ્રયોગ એ સંસ્થાના કાર્યકરોનું મોસાળ છે એમ ઉપમા આપતા. પ્રેમ અને લાગણી સભર ઉષ્માભર્યું એમનું આતિથ્ય લગભગ બધા કાર્યકરોએ અનેક વખત માર્યું હશે.
આ જીવરાજ શેઠે વીલમાં લખેલું કે પોતાની પાછળ રૂપિયા સાત હજાર કારજમાં વાપરવા. એમના અવસાન પછી એમના પુત્રોએ કરજની પૂર્વ તૈયારી કરવાનું વિચાર્યું. મુનિશ્રીને આની જાણ થઈ. શ્રી કેશુભાઈ શેઠને બોલાવ્યા, સમજાવ્યા.
કારજનો અર્થ કાર્ય, મૃત્યુ થાય તેની પાછળ કંઈક પણ સારું કાર્ય કરવું એ તો સારું જ છે. જ્યારે એમ કામ કરવા સહુ એકઠા મળે ત્યારે રોટલી-રોટલા કરવામાં સમય જાય, અગવડ પડે. એટલે સુખડી શીરો આવ્યાં, પણ એ મુખ્ય લક્ષ હતું નહિ. લક્ષ તો કાર્ય હતું. કાળે કરીને લક્ષ હતું તે ભુલાયું, રૂઢિ અને પરંપરા તો રહી જ. આમ શીરો સુખડી ખાવાં એટલે કારજ કર્યું એવી વિકૃત માન્યતાએ જડ નાખી છે. જીવરાજ શેઠની સ્મૃતિ રહે તેવું કંઈક સારું કામ કરો અને તેમાં આ રકમ વાપરો તો શેઠના આત્માને તો શાંતિ મળશે જ, પણ એક નવો સુધારો કરવા લોકોને પ્રેરણા મળશે, વિચારો.'
શ્રી કેશુભાઈ સમજુ, અને વિચારક હતા. એમણે કહ્યું : “મહારાજ સાહેબ, આપ કહો તે કામમાં આ રકમ દાનમાં આપી દઈએ.”
મુનિશ્રીની પ્રેરણાથી આ રૂ. ૭000ની રકમ પાણીની સગવડો ઊભી કરવાનાં કામો કરવા માટે દાન મળ્યું. પ૫ વર્ષ પહેલાં સાત હજાર એટલે આજના સાત લાખ ગણી શકાય. એમાંથી “ભાલ નળકાંઠા જલસહાયક સમિતિ'ની રચના થઈ. પણ એ વખતે મુનિશ્રીએ એક વાત સમજાવી કે “ધનને આપણે પ્રતિષ્ઠા નથી આપતા. ધનિક પોતે પોતાનું નામ જોડવાની શરતે દાન આપે તો, એવું દાન નહી લેવાની પ્રણાલી છે. પણ કેશુભાઈએ કશી જ અપેક્ષા વિના જ બિનશરતી દાન આપ્યું છે, વળી એક રૂઢ પરંપરા છોડી છે. લોકોને પ્રેરણા મળે તેવું સારું કામ કરવાની શરૂઆત કરી છે. શ્રી જીવરાજ શેઠમાં સંસ્કાર હતા. અને એક આબરૂદાર વેપારી તરીકે આખા પંથકમાં ગણના હતી. જો એમનું નામ આ સમિતિ સાથે જોડાય તો તે પ્રેરણારૂપ બનશે.
સંત સમાગમનાં સંભારણાં
