________________
“ગઈ કાલે તમે કવરનું વજન ન કર્યું. અને વધારાની ટિકિટ ચોડી. ધ્યાન દોરાયા પછી અને હા પાડ્યા પછી આમ બને તે એક જાતની બેજવાબદારી ગણાય. પણ એમ થવામાં તમારી આ ક્ષતિમાં મારી પણ કચાશ હું સમજું છું, સાથે રહેનાર સાથી મિત્રોની ત્રુટી સુધારવા, દૂર કરવા માટે મારી આ કચાશ દૂર કરવી જોઈએ. તપ સિવાય આવી ક્ષતિ દૂર ન થાય તેથી આજે ગોચરી છોડી છે. બીજું કોઈ કારણ નથી.”
મુનિશ્રીની આ વાત સાંભળીને હરજીવનભાઈ તો ભારે ચિંતન-મંથનમાં પડી ગયા. અને એક સત્યાર્થી પુરુષ પાસે રહેવામાં કેટલી બધી જાગૃતિ રાખવી પડે એનો વિચાર કરતાં એવી પણ સમજણ એમને થઈ હોવાનું આ પ્રસંગની વાત કરતાં હરજીવનભાઈએ અમને કહ્યું કે,
જૈન તત્ત્વજ્ઞાન સત્યાચરણ કરવું કરાવવું અને અનુમોદન આપવું એમ કહે છે. વળી એમ પણ કહે છે કે, મનથી વચનથી અને કાયાથી-એટલે વિચાર-વાણી અને વર્તનથી આમ કરવાનું કહે છે. મતલબ નવ પ્રકારે સત્યનું આચરણ કરાય ત્યારે જ સત્યનું આચરણ સંપૂર્ણ કર્યું એમ મુનિશ્રીના આ વર્તનથી મને સમજાયું.
વળી હરજીવનભાઈએ એમ પણ કહ્યું કે, પોતાની જાતે સત્યાચરણ કરવા સુધીની વાતનો સ્વીકાર તો સહુ કરે જ છે, પણ સત્યાચરણ કરાવવાની વાત મોટે ભાગે થતી નથી. જ્યારે જૈનોના તીર્થકર કેવલ ભગવાનનો પોતે તરવાનો અને બીજાને તરવું હોય તો તે તરવાનું શિખવાડવાનો તરણતારણ ધર્મ તે જૈન ધર્મ છે. તેમાં આ અહિંસક રીતે કરાવવાની વાત પણ રહેલી જ છે.
મુનિશ્રીના આ તપની વાતમાંથી મને આવી સમજણ મળી એમ હરજીવનભાઈએ કહ્યું, તે સાંભળીને અમે સહુ સાંભળનારાઓને પણ સંતસમાગમનું સંભારણું પ્રેરક ગણીને ગાંઠે બાંધવા જેવું લાગ્યું.
૨૨ ન્યાયનું નાટક ૪૬-૪૭ વર્ષ પહેલાંનો પ્રસંગ છે. તે વખતે અમે ગંદી આશ્રમમાં જ રહેતા હતા. પણ સન ૧૯૪૯ નાં મુનિશ્રીનાં ચાતુર્માસ ગૂંદી ગામના સરકારી કસ્ટમ બંગલામાં થવાથી કામચલાઉ અમે ત્યાં રહેવા ગયા હતા. ૧૯૫૦ના ફેબ્રુઆરી, ચોક્કસ તારીખ તો યાદ નથી પણ ફેબ્રુ.ની ૧૫ મી તારીખ આસપાસ મૂળ ધોળી (કમાલપુર) ગામ કે જે ભાલ હડાળા પાસે આવેલું છે ત્યાંના વતની પણ વર્ષોથી ગુંદી ગામમાં રહેતા હતા તે તળપદા કોળી પટેલ ચતુર સંઘા અને ભીખા જેમાં અમારી પાસે બંગલે આવીને કહેવા લાગ્યા :
સંત સમાગમનાં સંભારણાં
