________________
૧૫
ધરમશીભાઈ મુંદ્રામાં આજે સારી રીતે ખેતી કરે છે. બીજી વાડી પણ ખરીદી છે, અવારનવાર ભાલ નળકાંઠા ચિંચણના કાર્યક્રમોમાં આવે છે. અને પોતે આજે સુખી ખેડૂત તરીકે કામ કરે છે તેના મૂળમાં રહેલી આ ઘટનાનું વર્ણન કરી ભાવપૂર્વક તે પ્રસંગને સંભારે છે.
૨૦ સેનાપતિ અને સંતોનો અભિગમ સત્યાસત્યનો વિવેક કરીએ
મુનિશ્રી “તત્ત્વાર્થસૂત્ર'નું ગુજરાતીમાં ભાષાંતર કરતા હતા. તેના લખાણમાં મદદ કરવા ઘાટકોપરથી પ્રભાબહેન કાન્તિલાલ અજમેરા ચિંચણ આવીને થોડા દિવસો માટે રહ્યાં હતાં. એમણે એક દિવસ પોતાના એક સંબંધીને કાર્ડ લખ્યું. ટપાલ નીકળી ગયા પછી કાર્ડ લખ્યું હોવાથી બીજા દિવસે ટપાલ નીકળે એટલે એમણે કાર્ડમાં બીજા દિવસની તારીખ નાખી, એમણે એ કાર્ડ મુનિશ્રીને વાંચવા આપ્યું. કાર્ડ વાંચીને મુનિશ્રીએ કહ્યું :
“પ્રભા, આજે તો આ તારીખ છે તે કાલની તારીખ ભૂલમાં લખી લાગે છે!” પ્રભાબહેન કહે :
“ના, ભૂલમાં નથી લખી, આજે કઈ તારીખ થઈ તે ખબર છે, પણ આજની ટપાલ તો નીકળી ગઈ છે. તેથી ટપાલ તો હવે કાલે જ નીકળવાની ને ? એટલે જ મેં કાલની તારીખ નાખી છે.”
પત્ર લખ્યો આજે અને પત્ર લખ્યા તારીખ લખી આવતી કાલની, સાચી તારીખ ન લખી એ અસત્ય થયું ન ગણાય ?”
મુનિશ્રીએ પ્રભાબહેનને પ્રશ્ન કર્યો. પ્રભાબહેન વિચારમાં તો પડ્યાં. પણ દલીલ કરી.
એમાં અસત્ય લખવાનો આશય નથી. ટપાલમાં નીકળવાની તારીખ લખી એમાં અસત્ય શાનું ?”
મનિશ્રીએ કહ્યું : “લખ્યા તારીખ અને ટપાલમાં નાખ્યા તારીખ એમ બન્ને તારીખો લખી શકાય ને ?”
શ્રી મણિભાઈની ઘડિયાળ બંધ પડી ગઈ હતી. ચાલુ કરીને સમય મેળવવા મુનિશ્રીને સમય પૂક્યો.
મુનિશ્રીએ કહ્યું : “લગભગ... આસપાસ થયા હશે.” મણિભાઈને મનમાં પ્રશ્ન થયો કે મહારાજશ્રી પાસે ઘડિયાળ છે તેમાં જોઈને ચોક્કસ સમય
સંત સમાગમનાં સંભારણાં
