________________
૧૯ બનાસકાંઠાને બી
“આ વરસે કુદરતે ભારે મહેર કરી છે. બનાસ નદી મન મૂકીને વેલાણી છે. ખેતરોમાં સરસ મઝાનો કાંપ ઠાલવ્યો છે. એક લાખ એકર જમીન ઘઉંની વાવણી માટે તૈયાર પડી છે. પણ બીજવારો ખેડૂતો પાસે નથી. વાવણી આડે માંડ વીસ પચીસ દિવસ છે અને ઘઉંનો કંઈ પત્તો નથી.
શ્રી રવિશંકર મહારાજ(દાદા)ના શબ્દોમાં ભારોભાર વ્યથા અને ચિંતા હતી.
મુનિશ્રી સંતબાલજીના ૧૯૫૦ના ચાતુર્માસ ધોળકા તાલુકામાં ભાલના કોઠ ગામમાં ચાલતા હતા, ઑકટોબર માસના દિવાળી પહેલાંના દિવસો હતા. દાદા મુનિશ્રીને મળવા આવ્યા હતા, શ્રી ફલજીભાઈ ડાભી મુનિશ્રીની પ્રેરણાથી સ્થપાયેલા અને ભાલ નળકાંઠા પ્રાયોગિક સંઘના સંચાલન નીચે ચાલતા આ ખેડૂત મંડળના ત્યારે પ્રમુખ હતા. ભાલ-નળકાંઠા પ્રાયોગિક સંઘના પ્રમુખ તે વખતે દાદા હતા. દાદાનું પ્રત્યક્ષ કાર્યક્ષેત્ર તે વખતે બનાસકાંઠા. મુનિશ્રીનું પ્રત્યક્ષ કાર્યક્ષેત્ર ભાલ નળકાંઠા.
શ્રી ફલજીભાઈ અને હું એ દિવસે મુનિશ્રીને મળવા કોઠ ગયા હતા. ઓચિંતા દાદા પણ ત્યાં આવ્યા હતા. પરસ્પર વાતોમાં દાદા મુનિશ્રીને બનાસકાંઠાની પરિસ્થિતિ કહી રહ્યા હતા.
તે દિવસોમાં દેશભરમાં અનાજ પર અંકુશો હતા. ‘સરકાર પાસે ઘઉં નથી ? અમે પૂછયું.
ના, હું દિનકરભાઈને(તે વખતના મુંબઈ રાજ્યના પુરવઠા મંત્રી) મળ્યો. તેમણે કહ્યું કે સરકાર પાસે ઘઉં નથી, તગાવી લોન આપું, પણ પૈસાને શું કરું ? મારે તો ઘઉં જોઈએ. પછી સરદારને મળ્યો. (સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલ) સરદારે મુનશીને કહ્યું. (કનૈયાલાલ મુનશી તે વખતે કેન્દ્રના ખેતી અને ખોરાક ખાતાના મંત્રી હતા.) હું મુનશીને મળ્યો તો તેમણે કહ્યું કે ‘સરકાર પાસે તમારે જોઈએ તેવા ઘઉં નથી. કેનેડિયન કે ઓસ્ટ્રેલિયન પરદેશી ટુકડા ઘઉં છે.' મુનશી પણ છૂટી પડ્યા. આ તરફ ખેડૂતો મારી તરફ કાગને ડોળે રાહ જુએ એમ મીટ માંડીને બેઠા છે. બનાસકાંઠાની જમીનમાં તો ચાસિયા દેશી ઘઉં જ જોઈએ. ટુકડા કે પરદેશી કામ ન લાગે અને દેશી દા'ઉદખાની ઘઉં તો ક્યાંય દેખાતા નથી. જમીન કે જે પડતર રહેશે'
સંત સમાગમનાં સંભારણાં
