________________
39
શ્રી રવિશંકર મહારાજ દર વર્ષની જેમ આ વર્ગમાં વ્યાખ્યાન આપવા આવ્યા હતા. એક દિવસ મુનિશ્રી બપો૨ની ભિક્ષા લેવા નજીકના એક માઈલ દૂર આવેલ જવારજ ગામમાં ગયા હતા. સાથે રવિશંકર મહારાજ પણ ગયેલા. ભિક્ષા વાપરીને તેઓ અરણેજ પાછા આવી ગયા હતા. રાત્રે પ્રાર્થના પછીના પ્રાસંગિક સંબોધનમાં મુનિશ્રીએ વેદનાભરી વાણીથી પોતાની વેદના રજૂ કરતાં કહ્યું :
“આજે જવારજમાં મેં ભિક્ષા લીધી, પછી પાતરાં સાફ કરવા માટે ચણાના લોટનો ઉપયોગ કર્યો, સામાન્યપણે તો એ લોટ પછી કોઈક ઠેકાણે પરઠી દેવામાં આવે છે. પણ આજે સામે જ રવિશંકર મહારાજ બેઠા હતા. મનમાં થઈ આવ્યું કે, જૈન સાધુ કોઈ પણ વસ્તુ નકામી જવા દેતા નથી. ઉપયોગ કરવા જેવો હોય તેનો ઉપયોગ કરી જ લે છે. એ રવિશંકર મહારાજ પણ જુએ-જાણે-સમજે, આવી દૃષ્ટિથી કોઈ વખત આમ પાતરાં સાફ કરેલો લોટ ખાધો નહોતો, પણ આજે મહારાજને દેખાડવા ખાતર જ ખાધો. આમ લોટ ખાવામાં તો કોઈ દોષ નહોતો. પણ એની પાછળ વૃત્તિ ઉપયોગની નહોતી, પ્રદર્શનની દેખાડાની હતી. અને આવી પ્રદર્શન કે દેખાડવા માટેની ક્રિયા એ દોષ છે. તેની અત્યારે જાહેરમાં કબૂલાત કરીને અને મહારાજની તેમજ વર્ગનાં સહુ શિબિરાર્થીઓની ક્ષમા માગી લઉં છું. આ દોષનો પશ્ચાત્તાપ તો મુનિશ્રીએ આમ જાહેરમાં પણ કર્યો અને આછું આછું સ્મરણ છે કે, કંઈક પ્રાયશ્ચિત પણ લીધું.
ચિત્તશુદ્ધિ થાય તો જ જિનમાર્ગ કે મોક્ષમાર્ગ પર આગળ ડગલાં ભરીને ગતિ-પ્રગતિ થઈ શકે, એમ મુનિશ્રીની ઉપદેશવાણી આવાં ઉદાહરણથી સાર્થક થતી જોઈ અને તે વાણી સાંભળનાર કે વર્તન જોનારના મન હૃદય પર પ્રભાવ પડતો પણ જોયો, અનુભવ્યો.
૮ નિસર્ગમાં સહુ સરખાં સૂજેલાં
નર્મદા કિનારે રણાપુર ગામમાં સને ૧૯૩૭માં એક વર્ષનું કાષ્ઠ મૌન સંતબાલજીએ રાખ્યું હતું. સાધનાકાળના આ ગાળામાં તેમને જે કંઈ દર્શનવિશુદ્ધિ અને અંતઃકરણમાંથી સ્ફૂરણાઓ થઈ તેમાં એક મુદ્દો સ્ત્રી-પુરુષને સમાનભાવે જોવાનો અને એ જ રીતે સમાન વર્તન કરવાનો હતો.
જીવમાત્રમાં કુદરતી ચેતનતત્ત્વ છે તે તો સમાન જ છે. ચેતનના વિકાસમાં અને તેની કક્ષામાં ભિન્નતા હોય છે. કોઈમાં એક જાતની વિશેષતા હોય તો સંત સમાગમનાં સંભારણાં
