________________
મનને શુદ્ધ કઈ રીતે કરાય?
૧૩૭
(૪૪૮) મન રાજા મન રંક હય, મન કાયર મન સુર;
સુન્ય શિખર૫ર મન રહે, મસ્તક આવે નુર.
જેવું મન, તેવી હાલત; ગરીબ થવું તે મનને લીધે; અને કોઇ પણ વિચાર કર્યા વગરના થઈએ તેપણ મનને લીધે એટલે કે પરમાત્મા સિવાય બીજી કઈ પણ વસ્તુનું નામ નિશાણુ, આકાર, વગેરે સર્વ કઈ મનમાંથી જતાં રહે વાને મન ગેયા સૂન્ય જેવું થઈ જાય, ત્યારે તેમાં પરમાત્મા દેખાય.
(૪૪૯) તેરી જોતમે મન ધરે, મન ધર હેય પતંગ
આપ યે હરિ મિલે, તુજ મિલ્યા રહે રંગ. તારી જેત એટલે પરમાત્માનો અંશ જે તારાં શરીરમાં છે, તેમાં જે તું તારા મનને રોકે, અને મનને ત્યાં લગાડીને તું ઉડતાં પતંગ જે થાય, તે તારૂં “હું પણું” જશે, અને “હુંપણું” જાય તો પછી તારું પોતાનું ખરૂં સ્વરૂપ તું જોઈ શકશે યાને પરમાત્મા સાથે તું એકત્ર થઈ શકશે.
(૪૫૦) દેરી લાગી ભય ગયા, મન પાયે વિશ્રામ; ચિત્ત ચેટ હરિ નામસેં, મિટ ગયા સબહિ કમ.
મન પરમાત્માને મળ્યું કે બીજા બુરા ખ્યાલો પર દોડી જવાની તેની ટેવ છૂટી જશે, અને પોતે પિતામાંજ આશાયેશ લઈને રહેશે. અને ખ્યાલ પછીના ખ્યાલ છુટી ગયા કે, તને જન્મ પછીના જન્મ લેવાના પણ છુટી જશે, અને એમ તારે ભવ ભય દૂર થશે, ને તારી સર્વે ફરજોને પણ છેડે આવી જશે; કેમકે પરમાત્માનાં નામનાં એંટી બેઠેલાં મન (માણસ) ને કોઈ પણ ફરજ હતી નથી તેણે પોતાનાં કર્મોને બાળી નાંખ્યાં છે એટલે તેને બંધનકર્તા કેઈ રહ્યું નથી.
ભય દૂર થશે, ને તારી જ લેવાના પણ
જશે; કેમકે
