________________
- જૈન યુગ.
તા. ૧૬-૨-૯૩૮. સાધુ સંસ્થા વિનાશને પંથે તે વિજ્ઞાનના જમાનામાં ન માની શકાય. જ્ઞાનને નામે પં
જમા કરાવી વ્યવસ્થા કરવી. • પુસ્તક પ્રકાશન ને નામે દબ -વાડીલાલ જીવરાજ શાહ, મુંબઈ) બીક્ષા માગવી; પેપરો કાઢવાં–અને પિતાની માન્યતા પિષવા “જે ઓછામાં ઓછું લે છે અને વધુમાં વધુ આપે છે” સામસામી હુંસાતુંસી કરવી-આ સમાં ત્યાગીપણું' કયાં કહ્યું? આ સિદ્ધાંત લગભગ હવે સાવ નષ્ટ થયું છે. પરંતુ “જે હમેશ નીત્યક્રમમાં “ અપ્રવચન માતા ને પાઠ બેલી ભુલ વધારેમાં વધારે લે છે અને ઓછામાં ઓછું આપે છે,” આ માટે મિથ્યા ન દેવાય છે-૫ણુ તે ‘ અપ્રવચન 'માં કહેસિદ્ધાત હવે મુખ્યત્વે કરીને પ્રચલિત થયે છે. પરિણામે વાતી ગુપ્તિ-સમિતિનું કયાંય ઠેકાણું છે? કહે છે કે સાધુસમાજમાં એક વર્ગ એવી સચોટ માન્યતા રાખે છે કે સાધુ વનમાં બાવીસ પરિસાને સામને કરવું પડે છે. તે માટે સંસ્થા જૈન સમાજ પર બેજાર ૫ છે, નાનકડી એવી વર્તમાન નવતાવમાં પિવાલા રોજ સુધા પિપાસા શીત ઉગણું જૈન સમાજ આવી વિશાળ સધુ સંસ્થા ધરાવતાં છતાં ઇત્યાદિ બાવીસ પરિસ બતાવેલ છે. પણ અત્યારે ઘણેભાગે અવનતિને માગે ઘડાતી જાય છે તે ખુબ વિચારણીય છે. પરિસહ સહન કરવા જેવું છેજ કયાં ? આજે સુધાનૂવાને
આજે સાધુ સંસ્થા પાસે કોઇ વ્યવસ્થીત કાર્યકમ નથી પરિષહ કયાં છે, અન્ન જળ સુલભ છે, શીત અને ઉષ્ણુતાને તેને કોઇ નાયા નથી, તે તદન નિરંકુશ બની રહી છે. જે પરિસહ કયાં છે. વસ્ત્ર અને આલિશાન મકાન-ઉપાશ્રમ-મળી આત્મ ક૯યાણ માટે તેમને ભેખ ધારણ કરેલ છે તે તેમનાથી આવે છે. તેમ વિહાર ૫ણું તે નથી. આમ ૫સિહે પણું બની શકે તેમ નથી. એકાંત કીયા કાંડ અને તે પણ યંત્રવત લગભગ નામમાં રહી ગયા છે. આજ પરિષહે “તત્વાર્થ તે તેનું જીવન છે. તેની પાછળનો ઉદ્દેશ-હેતુની મૌલિક વિચા- સુત્ર’માં બતાવેલા છે. આમ જે સાધુજીવનની સખ્તાઈ હતી રણુ નથી. જે સિંહને વેશ ધારણ કરેલ છે તેમાં શું શિયા તે તે એાછી થવા છતાં પણ આપણા વડીલ બંધુએ લગબનો આત્મા નથી વસતે? દશ પ્રકારને થતિ ધર્મ શાસ. ભગ પ્રમાદી એદી જીવન જીવી રહ્યાં છે. આખી સાધુસકાએ બતાવેલ છે.
સ્થાને સામાન્યપણે વિચાર કરતાં નીત્ય ક્રમમાં એક પ્રતિક્રમણखंति अजब मदञ्च मुत्ति तब संजमे अबोधब्बो।
પડિલેહણુ ક્લાક બે કલાક વ્યાખ્યાનના સમયને બાદ કરતાં
બાકીને સમય ઉંધવામાં કે વાતેમાં અગર અન્ય અપ્રસ્તુત सच्चं सोभकिंचण बभं च जइधम्मो ।।
કાર્યમાં જાય છે. એ ઘણે છેડે અપવાદ હશે કે જેમને સંમય કયાં છે તેમની અંતિ, (ક્ષમા) આવતા મૃદુતા સ્વાધ્યાયમાં જતા હેય. ઈત્યાદિ સંયમ માર્ગના સ્થભ ૨૫ ગુણે? આજે તે સુખ
ઈગ્લીશમાં કહ્યું છે કે Idle hands find fault શીલીયા જેવું જીવન જી રહ્યા છે. કહે છે અમે અને with tools નારે એ નાદવા. જયારે સમયને માટે છીએ પણ કાર્ડ કવર એ ચલણી નાણું નથી તે શું છે?
ભાગ .આમ નકામે જાય ત્યારે પિતાનું ક૯યાણ ન સાધી શકે જેને ઘબાર કુટુંબ કબીલે-જ-મભુમિને ત્યાગ કર્યો તેને
તે પરની તે આશા કેમજ રાખી શકાય ? એટલું જ નહિં ટપાલ-લખવી અને તે પણ એક પેઢીના રૂપમાં ? તેઓ આજના પ્રધાએ સમાજમાં જે દ્રષ્ટિગોચર થાય છે તે આ પાઇરની ધન રાખી શકે! અન્ય કીમતી વસ્તુઓનો ઉપભાગ પ્રકારના જીવનને જ આભારી છે. પવિત્ર દીક્ષાને નામે આટલા કરી શકે! અને છતાં ‘ અકચનપણુ'નું નામ ધારણું કરવું- કે લાલ શે! દેવદ્રવ્યના નામે ઝમકાએ મચાવવા તે શું ? છે કે એવા દરેક પ્રયાસમાં આત્મ લક્ષ્મ જરા પણુ વિકૃત
વિન અને તેમાં હાથ આપણા પૂ. ગુરૂને બે વર્ષ પર આચાર્ય ન થવું જોઈએ. ચાહે તે દિવસ ભરના અવકાશ ટાણે, કિંવા
| ડિવા
ન
પદવી લેવા માટે પડાપડી કરવી, અને તે પદવીનું લીલામ પર્વદિને અથવા તે નિશાકાળતા શાંત સમયમાં સરૂએ કરવું-આ પ્રતાપ પણ એ આપણુ પૂજ્યને ! છતાં પણુ આપનિરૂપણ કરેલા મૂળભૂત તાનું અવશ્ય સ્મરણ-મનન, નિદિ. સમાં એકજ પાટ પર બેસી, મળીને ચર્ચાસ્પદ કોને નીકાલ પ્યાસન અને ચિંતન કરવું જોઈએ. એનું નામ જ ધમ કથા
કથા કરવા સરખે કોઈને વિચાર નથી આવતું. ત્યારે કોઈ કહે છે. જે દેશમાં વસીયે છીએ અને જે સમાજમાં જન્મ્યા છીએ. તો જાણે અમીત્રો ન હોય તેમ વંદન કયવહાર ! અંતર્ગત તે માટે વિચાર કરવાને કિંવા ઉચિત બેગ આપવાનો સંસારી નબળાઈ આડે આવવાથી સામ સામે પરામર્શ કરી શકે નહી. મનુષ્ય તરિકે કદિ પણુ જેન ધર્મમાં પ્રતિબંધ મુકાયેલે પરિણામે મુક્લક પ્રશ્નોમાં શકિતને અપવ્યય અત્યંત થઈ રહ્યો નથીજ. એ તે કાલી ઠોકીને જણાવે છે કે જૈન ધર્મને શોભા છે.
કહી મારે તે જ કાર છે. ખરી રીતે જયારે આવી વિશાળ સાધુ સંસ્થા ધરાવવા માટે. વનારા સાચા જેને તેજ છે કે જેઓએ સ્વ પુરુષાર્થ વડે અભિમાન ન
અભિમાન લેવાનો વિષય બને ત્યારે તેનાજ . બદલે આજે સમાજના કણો કાયા છે અને કલ્યાણ વધાર્યો છે; જેઓએ વિપરીત માન્યતા સાધુ સંસ્થા સામે બનતી નય છે. માર્ગમાં
4 પરાક્રમ વડે રાપરના સંકટો નષ્ટ કર્યા છે અને રાષ્ટ્ર કોઈ પણ સ્થળ મુનિ મળે--અને મસ્તક નમી પડે. એમ. જે. કિત અર્થે પ્રાણુ પાથર્યા છે. આ જાતના જવલંત ઉદાહરણ
2 વર્ષો પહેલાં બનતું-તે આજે મસ્તક નમાવવામાં શરમ મનાતી જૈન સાહિત્યમાં સંખ્યાબંધ પડયા છે. અનુકરણ કરવામાં દોષ જાય છે--આ શું બતાવે છે? જેવું નજ હોય. બારવ્રત ધારી ચેટકરાજ કે હસ્તિપીપર આજે લોકો એકજ વાત કરે છે કે તમે અમારું કલ્યાણ પ્રતિક્રમણ કરનાર છતાં યુદ્ધમાં નિડર રહી વિજય વરનાર ન કરી શકે તે તમારૂં કરે. પણું એક યા બીજા કારણે આભ મંત્રીના કથાનકો એ વાતની સાક્ષી પુરે છે. એ સબ- ઉપસ્થિત કરી અમારી અંદર જે ભાગલા પડાવવાની નીતિ ધમાં વધુ કહેવું એ સેનાને પાણી ચઢાવવા બરાબર છે. અખત્યાર કરી છે–તેને મૂકી દે. ભલું ન કરી શકો તે નહિ
– મેહનલાલ દીપચંદ શેકસી. પણ શું ન કરે. જયારે ધાર્મિક પ્રશ્નો આવે છે-જ્યારે
