________________
જૈન યુગ.
તા. ૧-૧૦-૧૯૩૮.
હેમ સારસ્વત સત્ર અને
આપણું કર્તવ્ય.
આ પ્રા. લિ. તથા માતા
છે. જેથી
આજથી તૈયાર કરવા જોઈએ. આમ હોવા છતાં હાલની ભણેલી સ્ત્રીઓ માટે પણ આપણે વાંચનના સાધનો ઉભા કરવા જોઇએ અને એમની દ્રષ્ટિ વિશાળ થાય તે માટેની તૈયારીઓ કરવી જોઈએ. કારણ આવતી કાલના જૈન સમાજનું ઘડતર તેમના
(ગતાંકથી ચાલુ) હાથે થઈ રહ્યું છે.
(નેટ –આ લેખને કેટલેક ભાગ સ્થળ સંકોચને લીધે આમ હોવાથી જ્યાં સુધી આપણે સ્વતંત્ર મહિલા પુસ્તકાલય કાઢી નાંખવાની ફરજ પડી હતી જેથી આ અંકમાં ન સ્થાપી શકીએ, ત્યાં સુધી આવી લાયબ્રેરીઓ સાથે એક તે લેખ સંપૂર્ણ કર્યો છે. મહિલા ખંડની રચના આપણે કરવી જોઈએ અને ભણેલી આ પ્રાપ્ત થયેલ અવસરને સંપૂર્ણ ૫ ચડે એ હેતુથી જેન સ્ત્રીઓના વાંચન માટેની સઘળી પ્રવૃત્તિઓ ત્યાંથી ચાલુ કરવી પડ્યો તેમ દેનિક તથા સાપ્તાહિક પત્રમાં આ પ્રસંગને અનુ. જોઇએ. આ મહિલા ખંડ બે ભાગમાં આપણે વહેંચવા અનુઅરજ લેખે અભ્યાસી જેને લખે, જેથી ડીસેમ્બરમાં, જોઈએ. એક ભાગ કે જે વાંજનાલય જે વ્યવસ્થિત ગે- હેમ સારસ્વત સત્ર ઉજવાય તે પહેલા જૈનેતર પણ આ વાએલો હોય અને જ્યાં બેસી સ્ત્રીઓ આરામથી પિતાને મહાન પુરૂષ વિષે જાણીતા થઈ જાય, હવે પાટણના જેનું સમય વાંચન કાર્યમાં ગાળી શકે. અને બીજા ભાગ કે જ્યાંથી અને ખાસ કરીને પાટણમાં બિરાજતા મુનિ મહારાજેનું સ્ત્રીઓ વાંચવા માટેના પુસ્તકે ઘેર લઈ જઈ શકે, અને કર્તવ્ય છે કે પાટણમાં આ ઉત્સવ ઉપર સાહિત્યકારો આવે જુદા જુદા લત્તાઓની આ સંસ્થાઓ મારફતે અથવા સ્ત્રો ત્યારે હેમચંદ્રાચાર્ય સંબંધી જેઓની પાસે જેટલું સાહિત્ય કાર્યકરો મારફતે સ્ત્રીઓને ઘેર બેઠાં વાંચનના સાધનો પુરા હોય તે સાહિત્યકારોને બતાવવું અને જરૂર હોય તે આપવું, પાડવાનું કામ થઈ શકે. આ મહિલા ખંડનું સઘળું કામકાજ આટલેથી પાટણની ફરજ પુરી થતી નથી પણ હેમ સારસ્વત . સ્ત્રી કાર્યકરો મારફતે ચાલે એ હાલની આપણી સ્ત્રી સમાજની સત્ર પાટણમાં ઉજવાયું હતું તેની યાદગીરી નિમિત્તે એક ફંડ મર્યાદા જોતાં વધારે હિતાવહ છે.
ઉભું કરી તેમાંથી હેમચંદ્રાચાર્યને પુસ્તકોના અનુવાદ કરીને (અપૂર્ણ.) બહાર પાડવા જોઈએ, જેથી કાયમનું સ્મારક થયું કહેવાય.
ખાસ કરીને મારે જણાવવું જોઈએ કે પાટણ શહેરની પૂર્વકાળની (અનુસંધાન પૃષ્ઠ ૩ થી.).
જાહેરજલાલી જે ઇતિહાસમાં અગ્રસ્થાન ભગવે છે તે જાહેઉદૂષણ” સર્વત્ર પ્રચારવા માટે અને સાધુસમુદાય પર એક- જલાલીનું અંગભુત દિગદર્શન કરાવવાને જે સુઅવસર પાટધારૂં નિયંત્રણ રાખી, એ પવિત્ર સંસ્થાની શભા ટકાવવા ણને આંગણે ઉપસ્થિત થાય છે અને જયારે સરસ્વતીના સેવકે અર્થે-પ્રયાસ કરનાર શ્રી હીરવિજયસરિને કેમ ભૂલી શકાય? પિતાને પગલાં આપણું હારે માંડે તે અવસરને વધુ દેદીપ્યમાન જ્યાં અજ્ઞાનતાનું સામ્રાજ્ય વ્યાપી રહ્યું હતું. જ્યાં સંવગી બનાવે એવી પાટણના શ્રીમંત પાસે આશા રાખીએ તો તેમાં સાધુગણમાં આચાર્ય પદ સુધી કઈ પહોંચનાર નહોતુ ત્યાં
કાંઈ વધારે પડતું નથી. આ પ્રસંગને વધુ સારી રીતે તે દીર્ઘદ્રષ્ટિ આત્મારામજી મહારાજના જીવનકાળ પ્રકાશી ઉઠશે.
ત્યારે જેનેએ ઉજવ્ય કહેવાય કે તેની પછવાડે કાંઈ રચનાદેશકાળ એળખી માત્ર ભારતવર્ષના ખૂણામાંજ નહી પણ એની
તમક કામ કરીએ દાખલા તરીકે સમગ્ર હિંદમાંથી એક ફંડ બહાર દૂર અમેરિકા સુધી જૈનધર્મને સંદેશ જેમણે પહોંચાડ્યો
જેગું કરીને આ પુજય પુરૂષના નામની એક પાઠશાળા અને ક્ષાત્રતેજ વીસરી જઈ વણિક વૃત્તિ ધારણ કરતી જૈન
ખેલીને તેમાંથી ધાર્મિક ઉપદેશકે તૈયાર કરાવીએ અને તે સમાજને જેમણે પુનઃ નવી રોશનીના દર્શન કરાવ્યા એવા
ઉપદેશકેને અમુક વેતન આપીને હિંદુસ્તાનના દુર દુરના સમર્થ ને વિદ્વાન સુરિપુંગવને તથા પશ્ચિમના એ અણખેડ્યા
ભાગમાં જેનધર્મ તથા અહિંસાને ઉપદેશ આપવા મેકલીએ પ્રદેશમાં પત્રકાર અને હિંદના પણ કેટલાક કટ્ટર વિરોધી ની
એની કે જેથી કરીને જેન ધર્મ તથા અહિંસા શું વસ્તુ છે તેની વસ્તીવાળા દેશમાં જાતે વિચરી જેનધર્મની ઉદારતાના-એના
સમજ પડે અને બીજું એ કે જેન સાહિત્ય સંશોધન ખાતું તમાં સમાયેલ ઉદાત ભાવનાના પાન કરાવનાર વિજ્યધર્મ
સ્થાપવું કે જેમાંથી જૈન ધર્મના તથા હેમચંદ્રાચાર્યના બનાસુરિને આપણે એટલા સારૂ યાદ કરીએ છીએ કે તેમના
વેલા પુસ્તકોનું ભાષાન્તર કરીને બહાર પાડવાં ઉપરની મારી બે જેવા સંખ્યાબંધ સંતે પેદા થાય. આજે જૈનધર્મને વિજય
સુચનામાંથી એકને પણ અમલ થાય તે સમાજને બહુ ઉપયોગી ધ્વજ સર્વત્ર ફરકાવવા માટે કમર કસી નિડરતાથી ઘુમીવળનાર
થઈ પડશે અને હેમ સારસ્વત સુત્ર ઉજવાયું હતું તેનું કાયસાધુઓની જરૂરીયાત છે. જે પુનઃ પુનઃ સ્મરણ કરતાં પૂરી
મનું સ્મારક ગણાશે. બાકી જે મહાન પુરૂષને કવિકાળ, પડે એજ એ પાછળનો વનિ છે. જે એ મુદ્દો સર ન હોય
સવૃક્ષનું બીરૂદ મળેલું છે તેમના જેટલા ગુણ ગાઈએ
તેટલા ઓછા છે. તો કેવળ મેળાવડા એ ઘડીભરના ગુણગાન રૂપ નિવડવાના.
– કેશરીચંદ જેસીંગલાલ.
શક પ્રદર્શન-તા. ૧૨-૮-૩૮ ના રાતના આઠ શ્રી. નાણાવટીનું વ્યાખ્યાન-મુંબઈ ખાતે ગુજરાત વાગતા ખંભાતમાં શ્રી તરૂણ જેન મંડળની એક મીટીંગ સંશાધન મંડળના આશ્રયે રીઝર્વ બેંકના ડેપ્યુટી ગવર્નર શ્રી. ભાઈશ્રી અંબાલાલ જેઠાભાઈના પ્રમુખપણા નીચે મળતાં મણિલાલ બી. નાણાવટીએ તા. ૧૮ મી એ “ગ્રામ્ય પુનઃ સંસ્થાના પ્રમુખ ભાઈ રતિલાલ બેચરદાસના પુત્ર ભાઈ જીવત- રચનાને અભ્યાસ” વિષે એક અંગ્રેજી વ્યાખ્યાન સાંજે ૬-૦ લાલન અવસાન માટે શક પ્રદશિત કરતે ઠરાવ પસાર વાગે યુનીવર્સીટીના મકાનના દક્ષિણ વિભાગમાં ન્યાયમૂર્તિ એચ. કરવામાં આવ્યું હતું.
વી. દીવેટીઆના પ્રમુખપદે આપ્યું હતું.
