________________
તા. ૧૬-૧૦-૧૯૩૮
જૈન યુગ.
= નોંધ અને ચર્ચા. =
ઘટ્યુ છતાં દેશ-કાળ જોતાં ફેરફાર જરૂરી છે. કાકા સાહેબ
કાલેલકરના આ પ્રસંગને લગતા વચનો કે જેનો ઉલ્લેખ શાસનરસી સી છવ કરૂં.
પૂર્વે આ પત્રકમાં થઈ ગયેલ છે એ વીસરવાના નથી. સંગીત તીર્થકર દેવની આ ભાવના દરેક જૈનના હદયમાં હંમેશ નુત્ય એ કળાએ છે એનું પ્રદર્શન વિશેકપુરસ્મરજ શોભે. રમણ કરતી હોવી જોઈએ. આ યુગ એ માટે અનુકુળ પણ
નાટકી હાવભાવે ને કે આંખ આજે તેવા શણગારને ત્યાં છે; કેમકે સાધન સામગ્રીની અતિ વિપુળતા છે. જ્યાં આવી ત્યાન નજ હાલ: હરિપુરામાં ગ્રામ્ય નારીઓ તરફથી જ પ્રશંસનીય આજ્ઞા છે ત્યાં જેઓ એક કાળે એજ વીતરાગના
ભરવાને ગવાયેલ ગરબો જેમણે જોયો હશે તેને ઉપરના
વચને પાછળના ભાવ સહજ સમજાશે. વળી માત્ર ગરબાથી શાસનના અનુયાયી હતા અને આજે હજુ પણ જૈન ધર્મના સંસ્કાર ધસતા ભુલાતા કે વીસરાઈ જતા જેમનામાં આછા હવે સ તે ન માનવું જોઈએ. ધાર્મિક ને સામાજીક વિષયના પાતળ જળવાઈ રહ્યા છે એવા પૂર્વ દેશના આપણું ધમાં
સંવાદો લેઝીમ અંગમરોડ તાલબદ્ધ સંગીત આદિના પ્ર
ગોને નારીજાત ઉચિત હુન્નરોની હરિફાઈ જેવા કાર્યક્રમ બંધુ સરાક માટે આપણે ખાસ ધ્યાન આપવું જોઈએ એમાં
ગોઠવાવા જોઇએ, ટોકરીના નૃત્યમાં કે હાથ તાળીના ગરબા સાથે કહેવાપણું ન હોય.
ઘણી વિવિધતા આણી શકાય. આ તે માત્ર પ્રેમભાવે એમનામાં પુનઃ જૈન ધર્મના સંસ્કાર રોપણ અર્થે દરેક
સુચના છે. બાકી બાળાઓએ જે કાર્ય કરી બતાવ્યું છે એ પ્રકારની સહાય કરવી જરૂરી છે. એ જાતિ સંબંધમાં આ
માટે હર્ષ પ્રગટ કરવેજ ઘટે. પાક્ષિકમાં પૂર્વે અતિ લંબાણથી લખવામાં આવ્યું છે એટલે . ભાગ્યેજ કોઈ જેન એ હશે કે જે તેના જેનત્વ સબંધમાં
નવ પદ આરાધન પર્વ. શંકા ધરતો હશે! આપણું આ સ્વધામ બંધુઓના ઉદ્ધાર જૈન દર્શનમાં નમસ્કાર મંત્રનું સ્થાન સર્વ શ્રેષ્ટ છે અર્થે શ્રી જૈન ધર્મ પ્રચારક સભા-કલકત્તા (નં. ૯૬ કેનીંગ એમાંના પંચ પરમેષ્ટિ સહ દર્શન જ્ઞાન-ચરિત્ર અને તપ રૂપ સ્ટ્રીટ ) ખુબ રસ પૂર્વક કામ કરી રહેલ છે. સન ૧૯૩૬-૩૭ ચાર પદ ઉમેરી એ પરથી નવપદ યાને સિદ્ધચક્રજીને યંત્ર એ નો વાર્ષિક રિપોર્ટ એ પર પૂર્ણ પ્રકાશ ફેંકે છે, પ્રચાર કાર્ય– અપૂર્વ ને ઠવણું છે. એમાં ગુણી અને ગુણને બહુમાન રહેલાં ધાર્મિક અભ્યાસ શોધખોળ મંદિર ને પાઠશાળા સ્થાપન છે. એ મંત્ર સાત ગણાય છે. સપિણીના ચઢ ઉતર વાયવસ્તીગણત્રી સાહિત્યસર્જન બંગલા ભાષામાં ઉપદેશ આદિ રાઓની ઝડી વચ્ચે પણ એ મહામંત્રનું સ્થાન મેરૂ પર્વત વિવિધ પ્રવૃત્તિઓ એના દ્વારા ચાલુ છે. એ સારૂ હાથ પર સમ સ્થિર છે. એની આરાધનાના દિને આયંબિલની ઓળી - સંગીન ધન સંગ્રહ જરૂરી છે. ભારતભરના જેનેને અને તરીકે સવિશેષ ઓળખાય છે એ નવ દિનેમાં જ રસ વાની
ખાસ કરીને શ્રીમંતેને અપીલ છે કે તેઓ એ પ્રતિ જરૂર એને ત્યાગ એ ધાર્મિક તેમજ આરોગ્યની દૃષ્ટિયે ખાસ હાથ લંબાવે અને ચાલુ સમયને એક આવશ્યક કાર્યને વધુ અગત્યનો છે. દીર્ધદર્શ પૂર્વાચાર્યોની તપ સંકલના પાછળ દૈહિક વેગવંત બનાવે.
સ્વાસ્થથ યાને આરોગ્યને મુદ્દો ખાસ અગ્ર સ્થાન ભોગવતે જૈન કન્યાઓના ગરબા.
હોય છે. ઉપરોક્ત તપની આરાધના લગભગ જેન વસ્તીના
પ્રત્યેક સ્થળોમાં થાય છે અને એ દિનોમાં શ્રી પાલ રાજવીને તાજેતરમાં જ શકુંતલા બહેન કાંતીલાલ જૈન કન્યાશાળાનો રાસ વંચાય છે. ઉપાધ્યાય વિનયવિજયજી અને જશવિજયજી એક ભરચક કાર્યક્રમ ઉજવાયો પ્રતિવર્ષ માફક એ પ્રસંગે મહારાજાઓએ એ રાસની ગુંથણીમાં નવ રાશની જમાવટ બાળાઓએ ગરબા ગાયા અને નૃત્યના પ્રયોગ દાખવ્યા, કરી, રાગરાગિણીને કર્ણપ્રિય સંભાર ભરી, જન સમૂહમાં અગાઉના વર્ષો કરતાં એમાં થોડી સુધારણ થઈ. આડંબરી ને ધર્મ સન્મુખતા જન્માવે, સંસારી જીવન સુખી ને સંતુષ્ટ ફેશનેબલ શણગાર કે નાટકીય હાવભાવનું તત્વ થોડા અંશે બનાવે અને પુરુષાર્થ સેવવાની પ્રબળ ભાવના પ્રગટાવે તથા કામના હોઈ શકે. એ માટે કાર્યવાહક પગલા ભરે અને
‘નવપદ શું ચીજ છે એનું સંપૂર્ણ મહત્વ સમજાવે તેવા આ પ્રસંગેની હારમાળા ઉભી કરી છે. જન સમૂહની કેળવણીમાં
એ અભ્યાસી ગણ એમાં સાથ પૂરે.
આ ફાળો નાને સુને નથી. પર્વો દ્વારા જાત જાતની જાગૃતિ એક બીજી વાત પણ ધ્યાનમાં રાખીએ કે કાર્યસિદ્ધિ આણી શકાય છે. એક ધારો એપ આપી શકાય છે. અસત્ય કેa Realising power યાને શિક્ષિત વર્ગના એકલ- છે એમાં ઉંડા ઉતર એને દેશ-કાળ રૂપ તાણ-વાણુમાં વાયા બળથી નથી થતી એમાં Spending power અને યોગ્ય રીતે વણી લેવાની-ઇતર સમાજ નવરાત્રના પર્વને જે Sacrifircing power ને સ થ જરૂરી છે અર્થાત્ ધન નવી પદ્ધતિએ ઉજવવાની પહેલ કરી રહેલ છે તે પ્રમાણે ખરચનાર અને ધગશથી કામ ઉકેલનાર વર્ગના પશુ જેને સંસ્કૃતિને અનુરૂપ આ નવ દિન માટે ગોઠવણ થવી જરૂર છે. બુદ્ધિ, ધન અને સેવારૂપ ત્રિપુટીને વેગ જોઈએ કળાવિદ ધારે તે ‘નવ પદ મંડળ” ને કળાને આવશ્યક છે. કન્યાશાળાની સાહસિકતા ને વ્યવહારૂ અને ઓપ આપી, હજારોને આકર્ષે તેવા રૂપકમાં મૂકી શકે. ડહાપણુ કાર્યનો ઉકેલ જલદીથી આણી શકે છે. એટજ પટામાં મંડનાત્મક શૈલી. પ્રત્યક પ્રસંગમાં બુદ્ધિજીવી-ધનિક અને સેવાભાવી ? સભ્યની ત્રિપુટી રચવી અને એમાંથી ત્રિવેણી પ્રગટાવવી જેમણે પરમાર્થ કરે છે એ શા સારું ખંડનાત્મક અ 'Will begunis halfdone' રૂ૫ ઉકિતને સાચી પદ્ધનિ કે તોડ ફેડની રીતિ ગ્રહણ કરે. કેટલાક માને છે કે પાડવા જેવું વિજયી કાર્ય છે.
(અનુસંધાન પૃષ્ઠ ૫ ઉપર.)
