________________
તા. ૧-૮-૧૯૩૮,
જૈન યુગ.
શ્રી જૈન શ્વેતાંબર કૉન્ફરન્સ. બિહાર હિન્દુ રિલીજીઅસ એન્ડાઉમેન્ટ બીલ
વડા પ્રધાનને લખાયેલ પત્ર.
શ્રી જૈન વેતાંબર કૅન્ફરન્સની કાર્યવાહી સમિતિની એક અંગે ખૂબ હસ્તક્ષેપ કરવાની બાબતે સમાયેલી છે. જેથી સભા તા. ૩૦-૭-૩૮ ના રોજ શ્રીયુત રમણિકલાલ કેશવલાલ સ્ટીને સેંટ્રલ બોર્ડના અથવા ડિસ્ટ્રીકટ કમિટિના માત્ર ઝવેરી, સેલીસિટરના પ્રમુખપણા હેઠળ બિહાર હિન્દુ રિલીજીઅસ એજંટની સ્થિતિમાં મૂકી દે છે. મંદિરોના ખર્ચના પ્રમાણ અને એનાઉમેન્ટ બીલ ૧૯૩૮ અંગે પેટા-સમિતિના રિપોર્ટ પર બજેટ રજુ કરી આ મંડળની મંજૂરી મેળવવા કલમ નં. ૪૯ વિચારણાર્થે મળી હતી. સમિતિના નિર્ણયાનુસાર બિહાર સર. અને ૫૦ માં જે યોજના કરવામાં આવી છે તે બીનજરૂરી કારના વડા પ્રધાન, જનરલ ડિપાર્ટમેન્ટના મંત્રી વિગેરેને હસ્તક્ષેપના દાખલા તરીકે માની શકાય, કે જેથી ટ્રસ્ટીઓ નીચેની મતલબનો પત્ર મોકલી આપવામાં આવેલ છે. અથવા તે એ બાબતમાં જે કાર્યવાહકે હશે તેને એથી ઘણું
પત્રમાં જણાવવામાં આવેલ છે કે:-બિહારની ધારાસભાએ તે અનુચિત લાગશે. ખરેખરી જરૂરી બાબત એ છે કે-સ્ટની પ્રાંત સિવાયના આગેવાન જેને, જૈન સભાઓ અને સંસ્થાઓને હદબહાર કોઈ ખર્ચ ન થાય અને જે તેમ શુદ્ધ નિષ્ઠાપૂર્વક બિહાર હિન્દુ રિલીજીઅસ એન્ડાઉમેન્ટ બીલ નં. ૪ (૧૯૭૮) થયેલ ન હૈય તે રૂટીને તે ખાદ ભરપાઈ કરવાનું નિયમન અભિપ્રાયાથે મેકલવા ઉચિત ધારેલ નથી એથી શ્રી જૈન હોવું જોઈએ. આ કાર્ય માટે દેરાસરો અને બીજી તેવી સંસ્થાવેતામ્બર કોન્ફરન્સની કાર્યવાહી સમિતિને ખેદ થયેલ છે. અને અર્પણ થયેલ મિલ્કત કંડ વિગેરે તેમજ ટ્રસ્ટના
એ એક જાણીતી બીના છે કે બિહાર પ્રાંતમાં સમગ્ર આશા તથા તેની મિલ્કત અને લેણું, સવિસ્તૃત દર્શાવનાર હિંદના જૈન સમાજને પૂજય એવા ઘણાં તીર્થો છે અને તે રજીસ્ટર રાખવાની અને પ્રત્યેક વર્ષે હિસાબ ફાઈલ કરાવવાની પ્રાંતના મંદિરો અને ! (અર્પણ થયેલ મિલ્કત વિગેરે ) માં તથા તે જનતાને જોવા માટે ખુલ્લું રાખવા નિયમન બસ થઈ હિંદના સમસ્ત જૈનોનું હિત સમાયેલ છે. જૈન દ્રષ્ટિએ એ પડશે. આ બાબતમાં અમે મુંબઈ ગવર્નમેન્ટના “ ધી ગ્લીક સ્થાનોની ધાર્મિક પવિત્રતા વિષે વિશેષ ઉલ્લેખ ન કરતાં ટ્રસ્ટ રજીસ્ટ્રેશન એકટ નં. ૨૫ ” સન ૧૯૩૫ તરફ આપનું એટલું જ કહેવું પર્યાપ્ત થશે કે તે પ્રાંતે જેનોના ચરમ તીર્થકર લક્ષ ખેંચીએ છીએ. જેમાં જાહેર કાર્યો માટે ધાર્મિક અને પ્રભુ શ્રી મહાવીરના જન્મ, દીક્ષા, કેવલ અને નિર્વાણુ ક૬૫ સુકથી લેકપંકારી જેવા ટ્રસ્ટ કરવામાં આવ્યા હોય અથવા હસ્તિ ધરાપવિત્ર બનેલ છે અને પ્રભુ મહાવીરની વિહાર ભૂમિના એ વતા હોય તેની નોંધ (રજીસ્ટ્રેશન) અને એડીટ તથા હિસાબ સર્વ સ્થાને જેને માટે અતિ પવિત્ર ગણુ ય છે. આ મંદિરો ફાઈલ કરવાને સમાવેશ થયેલ છે. વળી એ પણ નિયમન થઈ અને કંડ માત્ર સ્થાનિક જ નથી કે જેમાં તે પ્રાંતના જેને- શકે કે-જે કઈ પણ ખર્ચની રકમ અથવા રકમ મર્યાદાનિત નુંજ હિત હોય પણ તે સમગ્ર હિન્દના જૈન સંસ્થાને છે. વ્યય થયેલી જણાય તે એ રકમ ટ્રસ્ટ ખાતે ભરપાઈ કરવા આ બીલ જૈન મંદિરો અને મિકત ફડાને સંબંધ ધરાવે ટ્રસ્ટીઓની સામે સે લ બેડ અથવા ડિસ્ટ્રીકટ કમિટિ પગલા છે ત્યાં સુધી ધારાસભાએ હિન્દના બીજા પ્રાંતના જેને અને લઈ શકે પણ તેથી આગળ વધવું એ અત્યારના સંજોગો જૈન સભા એ તથા સંસ્થાઓને તત્સંબંધે અભિપ્રાય જાણ્યા જોતાં તદન બીનજરૂરી અને અનુચિત થશે. એટલું જ ન્હીં સિવાય એ બાબતમાં આગળ વધતું ન જોઈએ એમ કમિટિનું ૫ણ તે ટ્રસ્ટીઓમાં અત્યંત બેદીલી ફેલાવનાર બનશે. વળી માનવું છે કમિટિ એમ પણ માને છે કે આ પ્રશ્નમાં સમગ્ર કદાચ બેડ અથવા કમિટિ વચ્ચે ચાલુ ઘર્ષણ ઉત્પન્ન કરનાર હિન્દના જૈન સમાજનું હિત સમાએલ હોવાથી તત્સંબંધી અને છેવટે પ્રતિષ્ઠિત તેમજ આબરૂદાર સમાજની વ્યક્તિઓને કોઈપણુ કાયદાની વિચારણા મધ્યસ્થ ધારાસભાએ હાથ ધરવી ટ્રસ્ટી તરીકેની જવાબદારી લેતાં સંકોચ પેદા કરનાર નીવડશે. જોઇએ-નતિ કે પ્રાંતિક ધારાસભ.એ.
કલમ ૫૮ માં ખર્ચ સંબંધે જે નિયમન છે તે હાનિઅમારે સ્પષ્ટ કરવાની જરૂર છે કે કોઈ પણ ધાર્મિક કારક નીવડવા સંભવ છે. કારણ કે એથી તે મંડળ પિતાના અથવા સામાજીક સંસ્થાઓના આંતરિક વહીવટમાં સીધી રીતે કાર્યપ્રદેશમાં વધારે બીનજવાબદાર બનશે અને તેઓ ટ્રસ્ટીઓ). હસ્તક્ષેપ ન હોવું જોઈએ એમ કમિટિને લાગે છે તે પણ સામે ગમે ત્યારે પગલા લઈ શકશે ખર્ચની બાબત હમેશાં આ બીલના-મંદિરો અને ફડ વિગેરેની વ્યવસ્થા અને વહી- કોર્ટની મુન્સફી ઉપર રાખવી જોઇએ. વટ જનતાના કાબુનીચે મુકવાના સિદ્ધાંતથી અમે અસંમત ખાસ કરીને જ્યારે હિન્દુ મહાસભાને માટે ત્રણ અને નથી પણ એ પ્રકારને કાબુ કેટલે સુધી અને કેટલે અંશે સંસ્કૃત પદવીધારીઓ માટે એક જગ્યા અનામત રખાયેલ છે હવે જોઈએ તે બાબત અમે સમયની અહપતાથી ચોક્કસ ત્યારે જેને માટે કોઈ પણ સ્થાન અનામત રાખવામાં આવેલ અભિપ્રાય આપી શકીએ તેમ નથી.
નથી એ જાણી કમિટિને ખેદ થાય છે. કમિટિ મજબુત પણે બીલના સિદ્ધાંતને માન્ય રાખીને કમિટિને લાગે છે કે- અભિપ્રાય ધરાવે છે કે-સેલ બેડ તેમજ ડિસ્ટ્રીકટ કમિટિએ આ બીલની કલમે ઘણી જ ઉમ્ર છે અને અમલમાં ઘણી ઉપર જ માત્ર જૈન સમાજના પ્રતિનિકિત્વની આવશ્યકતા નથી બનજરૂરી ગુચવણ તથા અનર્થ કરનારી નીવડવા સંભવ છે. પણ તે પ્રાંત બહારના જૈને અને જૈન સંસ્થાઓ માટે પણ કારણું -તેમાં આ દ્રની આંતરીક વ્યવસ્થા અને વહીવટને સેંટ્રલ બેડ માં સંગીન પ્રતિનિધિત્વપણું હોવું જોઈએ.
