________________
તા. ૧૬-૮-૧૯૩૮.
જેન યુગ. = નોંધ અને ચર્ચા -- ઉદારવૃત્તિના અભંગદ્વાર.
ઉપરની નોંધના અનુસંધાનમાં-લેખકેના લખાણ પ્રત્યે લખનારાઓ ભલે લખે !!
નારાજ થયા વિના જેમના હૃદયમાં ધન પ્રત્યેનો મેહ નષ્ટ થયો આ યુગ Press & Platforms યાને પ્રકાશન અને છે અથવા તો સારા કાર્યમાં કંઈ ને કંઈ દાન દેવાની વૃત્તિ વિવેચનનો કહેવાય છે એટલે દરેક વ્યકિતના લખવા બેલવાના ઉદ્દભવી છે તેઓ લક્ષ્મીને છૂટે હાથે વહેવા દે છે. એ વેળા હક સામે અંગુલિ નિર્દેશ કરવાપણું નથી જ. છતાં વ્યક્તિએ એમના હાથમાં નથી તે અમુક તમુક કે મહારા હારાના ભેદ કાગળપર કલમ ચલાવતાં કે મુખમાંથી ઉડાને છુટી મૂકતાં રમતાં કેળવણીમાં આપે છે, ને ભગવતી સૂત્રના વાંચનમાં પણ ખાસ વિચાર કરવાનો છે. તેથીજ નિતિકારાને Look before આપે છે. યુવકેના સંમેલન કુંડમાં નામ નોંધાવે છે અને you leap and think before you speak 07
દેવાલયના જીર્ણોદ્ધાર ફડમાં પણ હાથ લંબાવે છે. લક્ષ્મી પ્રાપ્ત શિક્ષાસૂત્ર રચવાં પડ્યાં છે. સો ગળણે ગળીને પાણી પીવું' એ
થઈ છે તે સમાગે વ્યય કરે એજ એમનું ધ્યેય હોય છે. ઉક્તિમાં પણ એજ રહસ્ય સમાયેલું છે. ઉંડા અભ્યાસ, લાંબા
પિતાને આંગણે આવેલ કઈ પણ આશાવંત ખાલી હાથે પાછો ચિંતન અને આચારની ઉત્કૃષ્ટ ભૂમિકાનાં સેવન વગરનું
ન ફરે એવી એમની ઈચ્છા હોય છે આથી તેઓ શેમા ખરચે લખાણુ કિતા વિવેચન ભાગ્યેજ અસરકર્તા નિવડે છે. વળી
છે એની તપાસ સરખી કરતાં નથી એમ કેઈ ન માને. ઉચિત એનાથી થનારા લાભાલાભનું તોલન કરવાની પણ જરૂર છે
તપાસ તો કરે જ છે-બાકી નવા જુનાના ભેદથી અલિપ્ત રહે. नहिती अप्रतिबध्धे भीतरि वक्तुर्षाक्यं प्रयाति बैफभ्यम्
છે. એમણે શાસ્ત્રના કથન પર વિશ્વાસ હોય છે અને ચાલુ જેવું થઈ પડે છે. આવી જાતના પ્રયાસમાં “ખંડવાવ જેન હિતેષુ' ને કાળની જરૂરીયાત પર પણ ઇતબાર હોય છે. રૂઢિસામે જેહાદ
કે પ્રનાલિકાવાદ પર હલ્લો ” અથવા તો શિક્ષણમાં ખરચે એ મૂકી શકાય. એમાં ‘વંદે માતરમ' ગીત સામે જે કાદવ ફેંકાયો છે ને જે જાતની દલીલ અપાણી છે તે સાવ હસવા
સાર્થકય ને અન્યત્ર ખચ્ચે તે પાણી! જેવી વારે વારે છુટતી સરખી છે. અભ્યાસનું એમાં દિવાળું દેખાય છે !
હવાઈઓ તેમને સ્પર્શી શકી નથી હોતી. બિહાર સરકારના એકટ સંબંધે બોલતાં શ્રી પ્રભુદાસ સૌ કઈ એવા હોય છે. એમ તો નથી પણ ખાસ કરી બેચરદાસે પણ ઉપરના જેવીજ હાસ્યાસ્પદ ચેષ્ટા કરી છે ! મુંબઈમાં જેમનાં નામો હાલ આગળ તરે છે તેમાં શ્રીયુત ગુર્જર સાહિત્ય સંગ્રહ ભા. ૨ માં ઉપાધ્યાય શ્રી યશોવિજયજી- કાંતિલાલ ઈશ્વરલાલ અને શ્રીયુત માણેકલાલ ચુનીલાલ મુખ્ય ની કૃતિઓ વચ્ચે પોતાના વિચિત્ર લેખે ધુમાડી દઈ જેવી છે. મુંબઈ માંગરોળ કન્યાશાળાને શ્રી. કાંતિભાઈએ તાજેતરમાં જ અસંગતતા ઉભી કરી છે તેવીજ ઉક્ત પ્રસંગે શ્રીમતી કેન્ફરન્સ સાઠ હજાર રૂપીઆ આપ્યા છે. શિક્ષણ પાછળ તેમને સામે કાદવ ઉરાડવામાં દાખવી છે. “કેન્ફરન્સ વિગેરે સંસ્થા- પક્ષપાત પ્રસિદ્ધ જ છે પંદર હજાર શ્રી. માણેકલાલે એજ
નો આ બાબતમાં ખાસ વિશ્વાસ કરે જરૂરી નથી. સંસ્થાને આપ્યા છે. તેમના બીજા દાને પણ જાણીતા છે. લોકપ્રિયતા મેળવવા આવી હીલચાલેમાં પડે છે, જમાનાના ‘કમાવી જાણવું અને ખરચી જાણવું” એ તેમના જેવાના સિદ્ધાંતો તરફ તેનું ધ્યાન વધુ હોય છે. પાર્લામેન્ટની મારફતે જીવનમાંથી સ્પષ્ટ તરી આવે છે. એમણે અને તેવી જ રીતે દાન આપણે સ્પેશીયલ ગોઠવણ કરવી જોઈએ.’ ઉપરની ફેંકેલે છ આપતાં ગ્રહસ્થાને તેમની ઉદારતા માટે અભિનંદન આપતાં વાંચતાં ઘડીભર પ્રશ્ન ઉઠે છે કે આતે શ્રી પારેખ ઉચ્ચારે છે એટલું જ ઈચ્છીએ કે શ્રીમંતે ચાલુ સમયની જરૂરીયાતોને 2 કપ અનભવ હીનને લવાર છે. દલીલ પુરસ્કર વાત હોય અપનાવતી. પરમાર્થના સંગીન મુદ્દા ઉપર ઉભેલી પ્રત્યેક તેજ સમજી વર્ગને વિચારવાનું મન થાય બાકી આમ હોવું સંસ્થાઓને પિતા રહે. પિતાના અંતરદ્વાર સદા ઉઘાડા રાખે. જોઈએ. અમુકજ થવું જોઈએ આ અધમ છે ને પેલા , નાસ્તિક છે, ઇત્યાદિ પ્રલાપની આજે કંઈજ કિંમત નથી.
પાટણ જૈન મંડળનું સ્તુત્ય પગલુ. એ ભાઈને એટલું જ કહીએ કે “કોન્ફરન્સ” એ તે અખિલ જૈન સમાજની સંસ્થા છે. જે વર્તમાન કાર્યકરોનું કામ પાટણ જૈન મંડળ તથા પાટણ જૈન મંડળ બેડીંગનું હાગભગ પસંદ ન હોય તે વધુ મત મેળવી, એને કબજે લઇ, કયાં ધાર્યું રૂ. બે લાખનું ફંડ તથા પાટણ જૈન પંચાયત કંડને રૂ. સીતેર કામ કરી શકાતું નથી ? છિદ્રો શોધવા કરતાં એ પ્રયત્નમાં હજાર તથા મહાજના રૂ. ૩૦ હજારની આશરે રકમ મળીને કુલે ૫ડવું ઈષ્ટ છે.
ઉપરની બાબતથી જરા જીદ પડતું છતાં સરવાળે એજ રૂ. ત્રણ લાખ તથા રૂ. પંચાર હજારની ઉદાર સખાવત કરનાર કક્ષામાં બેસતું લખાણુ ‘પરિવર્તન” નું! લેખકની દષ્ટિ- શેઠ ખુબચંદ સરૂપચંદના મળીને રૂા. પણચાર લાખ રૂપીઆના માફક દાતાર દાન દે ત્યાં સુધી વાંધો ન આવે, પણ જયાં ખરચે મરીનડાઈવ ઉપર મુંબઈમાં વસતા પટણીઓ વાસ્તે સસ્તાદાતાર કેળવણી સાથે આતિથ્યમાં કે સંધ જમણુમાં દ્રવ્ય ભાડાની ચાલીએ બંધાવવાનું પાટણ જૈન મંડળની મળેલી મીટખરચે વા હાથીપર બેસવાનું આમંત્રણ સ્વીકારે કે તરતજ ગમાં નક્કી થઈ ગયું અને તેની જગ્યા પણ લેવાઈ ગઈ છે. આ માટે લેખકની કલમ વાંકી ચાલે. એમાં એણે હાથી કરતાં અંબાડી મેટી લાગે ! આડંબર ને પૈસાને ધુમાડે દેખાય ! એ પરથી
મંડળના કાર્યવાહકે તથા ઉત્સાહી પ્રમુખ શેઠ હેમચંદ મેહનલાલને એકજ સાર નીકળે છે અને તે એ કે “આપકી લાપસી અર
ધન્યવાદ ઘટે છે. આ ઉપરથી બીજા મંડળો અથવા સંસ્થાઓને પરાઈ કુસકી' અથવા તે અમારું કે અમે માનેલું એ સોનું રૂપીઆઓ બીજે પડી રહે છે તેના કરતા પોતાની કમને વાતે ને બાકી બધું પીતળ! “ મસ્તકે મસ્તકે જુદી મતિ ” જેની સસ્તાભાડાના ચાળીએ બંધાવે તો સારું છે. અને પાટણ જૈન જેવી ઈચ્છા થાય તેવું તે લખી નાંખે.' અમે તે એ સામે મંડળનું બીજી સંસ્થાઓ અનુકરણ કરશે એવી આશા રાખીએ છીએ. એકજ વાત યાદ દઈએ અને તે એટલીજ કે-લખનારાઓ ભલે લખે.’
-કેસરીચંદ જેસીંગલાલ.
