________________
તા. ૧-૮-૧૯૩૮.
જેન યુગ.
“આપણું વિદ્યમાન આગમ સાહિત્ય.”
-
eeeeee
બાર અંગ-પરમાત્મા મહાવીર દેવે જે જે વસ્તુ સ્વરૂપ (૧૦) પ્રશ્ન વ્યાકરણ મૂળ લેક ૧૨૫ ટીકા ૪૦૦ કહ્યું તે ઉપરથી ગણધર મહારાજાએ સૂત્ર રચના કરી. એનું હિંસાદિ પાંચ આશ્રવ ને અહિંસાદિ પાંચ સંવર વિષે. નામ જ અંગ. વિદ્યમાન અગેની ગુથણી મુખ્ય શિળ જબુ- (૧૧) વિપાક મૃતાંગ મળ શ્લોક ૧૨૧૬ ટીકા ૯૦૦ દશ
મીને ઉદ્દેશીને ભગવંત મહાવીરના પાંચમા ગણધર શ્રી દુઃખ વિપાકી ને દશે સુખ વિપાકી ઇવેનું સ્વરૂપ સુધમેં કરેલી મનાય છે. એમાં ક્રમ એવી નિયત કયા છે ? (૧૨) દ્રષ્ટિવાદ આ આખુયે અંગ હાલ વિછેદ ગયુ ભગવાન મહાવીર દેવને મુખ્ય ગણધર શ્રી ગૌતમ સ્વામી પ્રશ્ન
ગણાય છે. એની પ્રાપ્તિ કોઈ પણ સ્થળેથી થઈ શકે તેમ નથી. પડે છે અને પ્રભુશ્રી તેને ઉત્તર આપે છે. આ તા ૨ચના કેમકે એ સ્મૃતિનો વિષય છે. ચૌદ પૂર્વનું સારૂ જ્ઞાન એમાં સંબંધી વાત થઈ, પણ એ સર્વ પુસ્તકારૂઢ તે પ્રભુના નિવાણ સમાવેશ પામી જાય છે. એને ક્રમબાદ ૯૮૦ વા ૯૯૩ વર્ષે થયાં અને તે વેળા સ્મરણશક્તિ
- ૧ ઉત્પાદ પૂર્વ એક ક્રોડ પર સર્વ દ્રવ્ય અને સર્વ પર્યાની અનુસાર આચાર્યોએ એકત્ર મળી સર્વ લખી લીધુ. એમાં શ્રી દેવટ્ટીગણિએ તેમજ શ્રી સ્કંદિલાચાર્યો મુખ્ય ભાગ ભજવ્યો
ઉત્પત્તિ સંબધી સ્વરૂપ
૨ આગ્રાયણી મૂળ લેક છ— લાખ ટીકા સર્વદ્રવ્ય, સર્વ છે. પ્રથમ સૂરિજીએ ૬૯લભીપુરમાં અને પાછળનાએ મથુરામાં
પર્યાય અને સર્વ જી વિશેષ સંબધી પ્રમાણુ. " અન્ય વિદ્વાન સૂરિપંગની સહાયથી એ કાર્ય પાર ઉતાર્યું. તેથી જ વલભી વાચના અને માધુરી વાચના એવા બે ભેદ ૩ વીર્વપ્રવાદ મૂળ લેક સીતેર લાખ ટીકા કમ સહિત ગણાય છે. આ સંબંધમાં વધુ જાણવાના છતાથએ. મુનિશ્રી અને કર્મ રહિત છ અજીવ પદાર્થોના વીર્ય શક્તિ વિશે કલ્યાણવિજયજી કૃત ‘વીર નિર્વાણુ સંવત ઔર જૈન કાળ ૪ અસ્તિ નાસ્તિપ્રવાદ મૂળ લેક સાઠ લાખ ટીકા સર્વ ગણના ” એ નામનું ઐતિહાસિક પુસ્તક વાંચવું. એમાં સારી રીતે વસ્તુ સ્વરૂપને લઈ અસ્તિ રૂપ પરરૂપે નાસ્તિરૂપ ઇત્યાદિ. આ વિષય ઉપર અજવાળું પાડવામાં આવ્યું છે અને પ્રચલિત ૫ જ્ઞાન પ્રવાદ મૂળ લેક એક કોડ એક પ૬ જૂન ટીકા સંવત્સરા સાથે મેળ પણ મેળવ્યો છે. આ રીતે યાદદાસ્ત મુજબ મતિ આદિ પાંચ જ્ઞાનનું વિસ્તારથી સ્વરૂપ. પ્રાપ્ત થયેલ બાબતે આપણને જે વારસામાં અપાઈ છે તેને
* ૬ સત્ય પ્રવાદ મૂળ લેક એક કોડને છપદ અધિક ટીકા | નીચે મુજબ છે. એ ઉપર, વિહાર આવ્યાયામ નિલાિ સત્ય સંયમ વચનનું વિસ્તારથી સ્વરૂપ. ભાષચૂર્ણિ અને ટીકાઓ પણ રચેલી છે. આ રીતે મૂળ અંગ
૭ આત્મ પ્રવાદ મૂળ લોક છવીશ છે. પદ આત્મા અને ઉપર પ્રમાણે એના પર ચાર જાતની નાની મોટી સમ
જીવ વિષે સાતસે નય-મતાથી યુકત વર્ણન. જુતીઓ મળી પંચાંગી કહેવાય છે. એ સર્વ શ્રધેય છે. • (૧) આચારાંગ સુત્ર મુળ ૨૫૦૦ લેક પ્રમાણ છે. એ
૮ કર્મ પ્રવાદ મૂળ લોક એક ક્રોડ ને એંશી હજાર ટીકા પર ૪૫૦ લેકની નિર્યુક્તિ ૮૩૦૦ ની ચૂર્ણિ અને ૧૨૦૦૦
જ્ઞાનાવરણીયાદિ આઠ કર્મ પ્રકૃત્તિ સંબધી વિસ્તારથી સ્વરૂપ શ્લોકની ટીકા છે. એમાં મૂળ જૈન મતનું સ્વરૂપ તથા સાધુ- ૯ પ્રત્યાખ્યાન પ્રવાદ મૂળ લોક ચોરાશી લાખ ટીકા સાધ્વીના આચાર સંબંધી વિવેચન મુખ્યપણે છે.
પ્રત્યાખ્યાન એટલે ત્યાગને લાયક વસ્તુઓનું સ્વરૂપ. (૨) સુત્રકૃતાંગ કે સૂયગડાંગ છે. મૂળ ૨૧૦૦ શ્લોક ૨૫૦ ની ૧૦ વિદ્યાનું પ્રવાદ મૂળ લોક એક કોડ ને દશ લાખ પદ નિર્યુક્તિ ૧૦૦૦૦ ની ચૂર્ણિ અને ૧૨૮૫૦ ની ટીકા છે. ટીકા અનેક અતિશયચંત ચમત્કારી વિદ્યાઓનું કથન. મુખ્યપણે ૩૬૩ મતનું સ્વરૂપ વર્ણવેલ છે.'
૧૧ અવંધ્ય મૂળ લોક છવીસ કે પદ ટીકા જ્ઞાનાદિના | (૩) ઠાણાંગ-મૂળ ૩૭૭૫ અને ટીકા ૧૫ર ૫૦ લેકની છે.
૫૫ નાના છે. શુભ ફળ તથા પ્રમાદાદિના અશુભ ફળ માટે કથન. : એકથી દશ સુધી જગતમાં જણાતી વસ્તુઓ સંબંધી વિસ્તા
૧૨ પ્રાણાયુ મૂળ શ્લોક એક કોડ પચાસ લાખ પદ પાંચ રથી કથન છે. (૪) સમવાયાંગ મૂળ લેક ૧૬૬૭, ટીકા ૩૭૭૬ એમાં ૧
ઈદ્રિય, ત્રણ બળ, શ્વાસોશ્વાસ ને આયુ સંબંધી વર્ણન. એકથી કેટકેટિ સુધીના પદાર્થોનું કથન છે.
૧૩ ક્રિયાવિશાળ મૂળ લેક નવ દોડ પદ ટીકા સંચમ ક્રિયા (૫) ભગવતીજી મૂળ લેક ૧૫૭૫ર ટીકા ૧૮૧ શ્રી ઇદ ક્રિયા વિગેરેનું સ્વરૂ૫.
} ગૌતમ સ્વામીએ કરેલા ૩૬ ૦૦૦ પ્રશ્નોત્તરે છે.
૧૪ લોક બિંદુસાર મૂળ લોક સાડાબાર ક્રોડ પર ટીકા મૃત(૬) જ્ઞાતા ધર્મ કથા મૂળ “લોક ૬૦૦૦, ટીકા ૪૨પર જ્ઞાન સંબંધી સર્વોત્તમ સક્ષરને મેળવી જાણવાની શક્તિ સાધુઓને બેધ અર્થે જૂદા જૂદા કથાનકે.
સંબધી સ્વરૂપ. (૭)ઉપાશક દશાંગ મૂળ લેક ૮૧૨) આંનંદાદિ દશ શ્રાવકેનું આ આખું સ્વરૂપ જેન ધર્મ વિષયીક વિવિધ પ્રશ્નોત્તર (૮) અંતગડ , ૯૦ ટીકા
છે. ક ૧૩૦૦ મોક્ષે
આ નામની ચોપડીમાંથી ટુંકાવી લખવામાં આવ્યું છે. ઉપરોક્ત
( ગયેલા ૯૦ ઇવેનું વર્ણને. પૂવોનું જ્ઞાન જે લખવા માંડીએ તે કેટલી વિશાળ સંખ્યાના (૯) અનુત્તરવવાઈ ,, ૧૯૨ | અનુત્તર વિમાનમાં ઉપ- હાથી સમાન શાહીને પુંજ થવા જાય તેનું વર્ણન શ્રી કલ્પ
જેલા સંબંધી હેવાલ. સૂત્રમાં આવે છે. ટૂંકમાં કહેવાનું એટલું જ કે તે લખ્યું ન
