________________
' જૈન યુગ.
તા. ૧૬-૭-૧૯૩૮
કેળવણી સંબંધી મારા વિચારે. કામ, ઇલેકટ્રીક, તથા પેઈન્ટીંગ કામ વગેરે નાના ધંધામાં
શીખવવામાં આવે, તે તે શીખી રહ્યા બાદ દરેક માણસ કેન્ફરન્સ કેળવણી પ્રચાર મુંબઈ સમિતિના બે માસના ધંધે લાગી જાય. કામકાજના મારા અ૮૫ અનુભવ ઉપરથી ઉપજેલા વિચારને આ બધી જરૂરીઆત કરતાં ૫ણું જૈન સમાજને જીવન અંગે મારા જાણવામાં જે કાંઈ આવ્યું છે તે આ સ્થળે મરણને પ્રશ્ન અત્યારે મુંબઈ શહેરમાં સસ્તા ભાડાની ચાલીની દર્શાવવાની તક લઉં છું. આજ અંકમાં સ્થાનિક સમિતિને ખાસ જરૂરીઆત છે. કારણ કે માણસ ૫૦) રૂપીઆ કમાય આપેલ રિપોર્ટ ઉપરથી સમજી શકાશે કે મુંબઈ શહેરમાં તેમાંથી રૂા. ૧૫) થી ૧૬) ભાડું લઈ જાય. બાકીના પીઆ હાઇસ્કૂલની ફીનું ધેર બહુ વધારે પડતું હોવાથી ૩૫) માં ઘરના ચાર થી પાંચ માણસોને ગુજરાન ચલાવવાનું સાધારણ માં બાપે પિતાના છોકરાઓને અંગ્રેજી ધોરણ હોય છે તે કેવી રીતે ચલાવતા હશે તેને કોઈએ શાન્તિથી ત્રીજાથી આગળ ભણાવતા નથી. કારણ કે બધા વિદ્યાર્થીઓ બેસીને કદિ વિચાર કર્યો છે? આવા સંજોગોમાં કેળવણીની બાબુ પી. પી. હાઈસ્કૂલમાં દાખલ થાય તે પ્રમાણમાં ત્યાં તે વાતજ કયાં કરવી? આ બાબતમાં કોઈ ગૃહસ્થ રૂપીઆ જગ્યા નથી એક સાધારણ માણસ માસિક રૂા૫૦) ન આપે તે ૫ણું આપણે સસ્તા ભાડાની ચાલીઓ ઉભી થી ૫૫) કમાતા હોય તેના બે છોકરાએ હાઈકુલમાં કરી શકીએ એમ છીએ. આપણુ શાહ સોદાગર વેપારીઓ ભણતા હોય, તેની ફીના અનુક્રમે રૂપીઆ ૩) ૩ ૪) જો પિતાને રૂપીઆએ પિણુબે અને બે ટકાને વ્યાજથી ૫) પા ૬) આપવા પડે છે, તેવી મોટી રકમ નાની બેંકમાં મૂકે છે તેને બદલે એક લીમીટેડ કંપની માટે અને આવકમાંથી કાઢી મુસીબત પડે છે. તેથી તેઓ પિતાના તેના મકાને લેવામાં આવે અને તેનું ભાડું ફક્ત ૩ ટકાનું બાળકેને આગળ ભણાવતા નથી. તે અત્યારે જૈન સમાજને વ્યાજ ઉત્પન્ન થાય તેમ લેવામાં આવે તો અત્યારે જે એરડી બીજી બાબુ પી. પી. જેન હાઈસ્કૂલ જેવી એક હાઈરલની એનું ભાડું ૧૫) થી ૧૬) છે તેવીજ ઓરડીએ આપણે ખાસ જફર અત્યારના બેકારીના વખતમાં લાગે છે. આવી ૮) થી ૯) રૂપીઆમાં આપી શકીએ આમાં રૂપીઆ આપવાની સંસ્થા એક શ્રીમંત ધારે તે ઉભી કરી શકે તેમ ન થાય વાતજ નથી. મુડી સલામત છે. વ્યાજ ૩ ટકા આવશે. અને તે ફંડ ઉભું કરીને પણ એક હાઈકલ ઉભી કરવી જોઇએ. સમાજની જરૂરીઆત પુરી પડશે, પણ આ બાબતમાં પહેલ
આપણી સમાજમાં કન્યા કેળવણીનું ધોરણ બહુ ઓછું કરનાર કોઈ સખી ગૃહસ્થ બહાર પડશે? છે, અમારી પાસે કુલે ૯૨ મિં આવેલા તેમાંથી કન્યાઓના ' આટલું છતાં ઉપર દર્શાવ્યું તેમ કેળવણીની બે સંસ્થાઓની ફકત ૭ થી ૮ ફોર્મ આવેલા તેનું કારણ મને લાગે છે કે તે અત્યંત આવશ્યકતા જણાય છે. માટે આપણું શ્રીમતિ આ આપણા પાયધુનીના લત્તામાં કોઈ જૈન કન્યા મિડલ સ્કુલ તરફ જરૂર લક્ષ આપશે એમ આશા છે. નહિ હોવાથી આપણી કન્યાઓ મ્યુનિસિપલ સ્કૂલમાં ભણી
કેશરીચંદ જેસીંગલાલ શાહ. રહ્યા પછી તેને ઉઠાડી લેવામાં આવે છે, કારણ કે સાધારણ માણસને સ્કૂલના પુસ્તકે તથા ફી પિસાતી નથી. તે શ્રી કન્કરન્સ કેળવણી પ્રચાર સ્થાનિક સમિતિના આપણુ મધ લત્તામાં એક કન્યા મિડલ સ્કૂલની ખાસ જરૂર છે. એક કન્યા ભણેલી હશે તે ભવિષ્યમાં તેનું આખું ઘર
મંત્રીને ખુલાસે. સંસ્કારી થશે, કારણ કે માતાના સંસ્કાર પત્ર તથા પુત્રીઓ કછી દશા ઓશવાલ પ્રકાશના જુલાઈ ૧૯૩૮ ના અંકમાં ઉપર ખાસ પડે છે તે આ બાબત વિચાર કરવા જેવી છે. જેને *વતાંબર કેફરન્સના સ્થાનિક કેળવણી સમિતિના મંત્રીની
વિદ્યાર્થીઓ વાસ્તુ મુંબઈ શહેરમાં પહેલી ઈલીશથી જોહુકમી ” એ મથાળા નીચે કાઈ “K. P.’ નામના ભાઈની અંગ્રેજી સાતમા ધોરણુ સુધી ભણે ત્યાં સુધી રહેવા તથા
સહીથી એક ચર્ચા પત્ર છપાયું છે, જેમાં એક કછી વિદ્યાખાવાને વાતે એક પણ જેન બેડગ નથી, અનુભવ ઉપરથી
થીને ફોર્મ નહિ આપવા બદલ ફરીયાદ લખી છે. આ સંબંધમાં એમ લાગે છે કે મુંબઈની નાની ઓરડીમાં ઘરના છ થી
જણાવવાનું કે કોઈપણ ખાસ કારણુ શિવાય કોઇપણ વિદ્યાસાત માણસે રહેતા હોય ત્યાં વિદ્યાભ્યાસ કેમ અને કેવી
થને ફોર્મની ના પાડવામાં આવી નથી અત્યારે પણ સમિતિ રીતે કરી શકે તે વિચારવા જેવી વાત છે. માટે એક જૈન
તરફથી કછી વિદ્યાર્થીઓએ અને હેનને પુસ્તકે, ફી બેકિંગની ખાસ જરૂર છે.
વિગેરે આપવામાં આવ્યા છે, જેની અમારું રેકર્ડ જેવાથી વિઘાર્થીએ મેટ્રીકને અભ્યાસ કરી રહ્યા પછી એ છે ખાત્રી થઈ શકશે. તેમ છતાં કોઈ ભાઈને ના કહી હોય તે લાગવું તે અત્યારને મહા કઠીન પ્રશ્ન છે અને તે પ્રશ્ન
તે ભાઇને સાથે લઈ, પત્રના તંત્રીશ્રી અથવા મી. “kP.' વિદ્યાર્થીઓને જ નહિ પણ દરેકને મુંઝવી રહ્યો છે, તે એક
અથવા કોઈપણ સદ્દગૃહસ્થ અમને મળશે તે ચેકસ ખુલાસે . જૈન ઉદ્યોગ મંદિરની ખાસ જરૂર છે તેમાં દરજી કામ, વણાટ
કરવાની તક લઈશું.
આ સ્થળે એ પત્રના તંત્રીશ્રીને પણ જણાવવાનું કે પુરાતન સમયની ઐતિહાસિક સામગ્રી મેળવવાનું સ્થાન એકાદ માણસના લખવા પરથી અનુમાન કરતાં પહેલાં પૂરતા “વરિદ” છે જ્યાં ઘણા પ્રમાણમાં મધ્યકાલિન યુગના પાપા- તપાસ કરી ટીકા કરવામાં આવે તે વધારે ચોગ્ય ગણાય. ણુના અવશેષો મળી આવે છે. આ જિલ્લાનો ઇતિહાસ હજુ
લી. પુરત મળી આવેલ નથી પરંતુ એટલું તે નિશ્ચિત છે કે આ
મનસુખલાલ હી લાલન. પ્રદેશ ગુપ્ત રાજ્યના અંત સુધી ઉન્નતિએ હતે.
કેસરીચંદ જે. શાહ ( અપૂર્ણ.)
મંત્રીઓ, શ્રી કે. કે. પ્ર. સ્થાનિક સમિતિ.
