________________
નાર--
તા. ૧૬-૬-૧૯૩૮.
જેન યુગ.
પ્રસંગે રૂ. ૧૦૦૦૦ પુસ્તક ખરીદી માટે તથા વાર્ષિક ગ્રાન્ટ ળ : રૂ. ૧૯૦૦ થી વધારી . ૩૦૦૦ કરી આપવામાં આવી છે.
આ સિવાય પુસ્તકાલય સર્વ સંગ્રહ જે ઈ. સ૧૮૨૯ કેળવણી પ્રચાર સમિતિઓ દ્વારા રૂા. ૬૭૦૩) માં પ્રસિદ્ધ થયું છે. તે જોતાં ઇ. સ. ૧૮૫૭ થી ઇ. સ.
ખર્ચવા થયેલી જના. ૧૯૧૧ સુધીમાં બીજા ૨૭ પુસ્તકાલયે બૃહદ ગુજરાતમાં સ્થપાયાં છે. આ નોંધ પણ સંપૂર્ણ હોય તેમ જણાતું નથી. શ્રી જૈન વેતાંબર કેંન્ફરન્સની કેળવણી પ્રચારની જઆ બધાં પુસ્તકાલયની નોંધ લેતાં લેખ લંબાણુ થઈ જવાના નાને અનુસરી અત્યારે પર્થન ગુજરાત, કાઠીયાવાડ, મહારાષ્ટ્ર ભયે તેની નૈધિ લીધી નથી. આ બધાં પુસ્તકાલય એ છે અને મારવાડમાં ૨૨ સ્થાનિક સમિતિએ નીમાઈ છે, તેમાંની વધતે અશે લવાજમી પુસ્તકાલય હોવા છતાં તેમણે પ્રજાની કેટલીક સમિતિઓએ પોતાના પ્રદેશની જરૂરીઆતને પહોંચી કીમતી સેવા બજાવી છે.
વળવા માટે લગભગ રૂ. ૨૯૫૨) એકત્ર કરવાની જવાબદારી અહીં ગુજરાતના અર્વાચિન જેન પુસ્તકાલયને પરિચય
સ્વીકારતાં કૅન્ફરન્સની કેન્દ્રસ્થ સમિતિ દ્વારા એક વર્ષ માટે આપવાને ઈરાદો હતે. પણ એ માટે પ્રયાસ કરવા છતાં,
નીચે પ્રમાણેની મદદ મંજુર કરવામાં આવી છે. જોઈતી વિશ્વાસપાત્ર માહિતી મળી શકી નથી. એટલે એ મુંબઈ રૂ. ૧૦૦૦) સુરત રૂ. ૫૦૦) બારશી ટાઉન હકીકતને અહીં જતી કરવી પડે છે. પરંતુ આખાએ ભારત- રૂ. ૬૦૦) બોરસદ રૂ. ૪૫૦) આમેદ રૂ. ૨૫૦) ખંભાત વર્ષમાં નાની મોટી હયાત અને બીનહયાત પુસ્તક પ્રકાશન રૂ. ૨૫૦) રાજકોટ રૂ. ૧૦૦) વઢવાણ કેમ્પ રૂ. ૧૫૧) સંસ્થાઓ ખાનગી બુકસેલર, લાયબ્રેરીઓ, મંડળે વિગેરેની વઢવાણ સીટી રૂ. ૧૦૦) વડેદરા રૂ. ૨૫૦) ગેધાવી રૂા. ૧૫૦) સંખ્યા જોતાં તેની નામાવલી ૮૦૦ ઉપરાંત થવા જાય છે. કુલ રૂ. ૩૭૫૧). આ સત્રની વિશ્વાસપાત્ર માહિતી એકત્ર કરવાનો પ્રયાસ આ પ્રમાણે પ્રાથમિક અને મેટ્રિક પર્વતની માધ્યમિક થવાની જરૂર છે. કોઈ વિદ્વાન આ માટે પ્રયાસ કરે તે છેલ્લા તથા ઔદોગિક કેળવણી પ્રચારાર્થે. રૂ. ૬૭૦૩ ) છ હજાર સૈકાને સાહિત્ય પ્રકાશન માટેનો એક સુંદર દતિહાસ તૈયાર સાતસે ત્રણ ખર્ચાવા વ્યવસ્થા થઈ છે. બીજા કેટલાક સ્થળે થાય તેમ છે.
સ્થાનિક સમિતિ નીમવા માટે આગેવાનો વિચાર ચલાવી ગુજરાતની જ્ઞાન પ્રવૃત્તિ તરફ આમ આછી દ્રષ્ટિ નાંખ્યા રહ્યા છે અને ટુંક સમયમાં સારી સંખ્યામાં સમિતિઓ નિમાઈ પછી આપણે ગુજરાતના છેડાએક. સાચા.-જ્ઞાન ઉપાસકાની જશે એવી સંભાવના છે. પ્રવૃત્તિ તરફ એક તીરછી નજર નાંખીએ.
સમિતિના એક મંત્રી શ્રીયુત મણીલાલ મેકમચંદ શાહ ગુજરાતના જ્ઞાન ઉપાસકે..
યોજનાના પ્રચારાર્થે ગુજરાત તથા કાઆિવાડના પ્રવાસે ગયા ગુજરાતને સાચો સક્રિય જ્ઞાન ઉપાસક, મેતીભાઈ અમીન
હતા. તેના પ્રયત્નથી ઘણા ખરા સ્થળે સ્થાનિક સમિતિઓ
નીમાઈ છે અને વિદ્યાર્થીઓને ફી, પાઠયપુસ્તકે આદિના સ્વરૂકહે છે કે, ઈ સ. ૧૯૦૪-૫ માં અ. સું. પદયારનું “સંસ.
પમાં મદદ આપવાના કાર્યની શરૂઆત કરવામાં આવી છે. રમાં સ્વર્ગ”, અને ભાવનગર રાજ્ય તરફથી પ્રસિદ્ધ થએલું, સંગિતનિતિ વિનોદ,” એ બે પુસ્તકે મેં વાચ્યાં અને આવાં
ખંભાત, પાલણપુર, જામનગર, વઢવાણ સીટી, રાજકોટ,
આદિ સ્થળાના આગેવાનોએ જનાને સહર્ષ વધાવી લીધી છે સારાં પુસ્તકોનું વાંચન વધે, એ માટે નાના નાના ગામમાં,
અને તે તે સ્થળોએ સ્થાનિક સમિતિઓ નિમાઈ છે. અન્ય પુસ્તકાલયે અને વાંચનાલયો સ્થપાવાં જોઈએ એમ મને
સ્થળના બંધુઓ પણ તેવી જ રીતે પિતાને ત્યાંના વિદ્યાભ્યાસ લાગ્યું. અને આ કામ શિક્ષકે ઉપાડી લે તે વધુ સારું કામ થઈ શકે એ દ્રષ્ટીએ મેં ઈ. સ. ૧૯૦૬ માં વડેદરા મેલ
કરતા બાળક-બાલિકાઓના ઉત્કર્થે સ્થાનિક સમિતિઓ ટ્રેનીંગ કોલેજના શિક્ષકો સમક્ષ એક એવી જના રજુ કરી
નીમી કાર્ય શરૂ કરે એવી અમારી આગ્રહ પૂર્વક વિનંતિ છે. કે, તેઓ જયારે અભ્યાસ પૂરો કરી ગામડાઓમાં નેકરી ઉપર બેજનાની નકલ, નિયમ, ઊંમ આદિ શ્રી જેન “વેતાંબર નય ત્યારે જે તેઓ પોતાના ગામમાંથી રૂા. ૧૦ અથવા કંફરન્સ, કેળવણી પ્રચાર કેન્દ્રસ્થ સમિતિ, ૨૦ પાયધૂની, રૂ. ૧૫ ભેગા કરી મોકલી આપે તે તેમને રૂા. ૨૦ અથવા મુંબઈના ઠેકાણેથી મેળવી શકાશે. રૂ. ૩૦ ના પુસ્તકો અને વર્તમાનપત્ર મોકલી આપવાની
પરમાનંદ કુંવરજી કાપડીઆ. જવાબદારી હું સ્વીકારું છું. આ યોજનાના આધારે એજ
મણુલાલ મોકમચંદ શાહ વરસમાં ૫૦ પુસ્તકાલયે ગામડાંમાં શરૂ થયાં. અને આ પ્રવૃત્તિ
મંત્રીઓ, વ્યવસ્થીત ચલાવવાને એજ વરસના જુલાઈ માસમાં માત્ર મંડળ પુસ્તકાલ નામની એક સંસ્થા સ્થાપવામાં આવી.
કૅન્ફરન્સ કેળવણી પ્રચાર કેન્દ્રસ્થ સમિતિ. અને ઈ. સ. ૧૯૦૮ સુધીમાં તે તણે ૧૫૦ પુસ્તકાલ ઉધાડયાં. અને આજ વરસમાં વડોદરા રાજ્યે પણ સરક્યુલેટીંગ
નોકરી જોઈએ છે. લાયબ્રેરીની યાજના વડે પુસ્તક વહેંચણીનું કામ શરૂ કર્યું. ન્યાય-વ્યાકરણ-સાહિત્ય અને આગમના અભ્યાસી અને છેડા જ વખતમાં પુસ્તકાલય પ્રવૃત્તિનું સંગીન કામ ઉપા- જૈન પંકિતને નોકરીની જરૂર છે તે કંઈ પણ સંસ્થાને ડયું. જેને ઇતિહાસ આપણે હવે પછી જોઈશું.
જરૂર હોય તે “જૈન યુગ” પત્રની ઓફીસમાં (અપૂર્ણ.) લખી જણાવો.
