________________
=
=
જૈન યુગ.
તા. ૧૬-૪-૧૯૩૮.
તીર્થધામોમાં ત્રીસ દિવસ. ||
ICICIONS
== = = === == ===
લેખક:
મનસુખલાલ લાલન. તૈ ક te st == = = = = = = = = = == =
= == = 3 લેખાંક ૨ જે.
પાલીતાણા, કદંબગિરિ. પાલીતાણા–પાલીતાણા મુકામે શ્રી. પિપટલાલ ધારશીને દેવકરણુ મુળજીએ અર્પણ કરેલ વિશાળ સમવસરણુ ભવ્યતામાં જામનગરને સંધ ફાગણ સુદ ૨ ઉપર આવી પહોંચવાને હવાથી ચેર વધારે કરે છે. દાદાને પ્રથમ પૂજન કરવાની ધમાલ, ત્યાં ભારે મીરદી થવાનો સંભવ હતા, જેથી અમે એ પાલીતાણું ધકાકી, માળાઓની બૂમાબૂમ અને નહાયેલ અને વગર બે ત્રણ દિવસ વહેલા પહોંચી જવાનું નક્કી કર્યું હતું, નહાએલની અડોઅડ આ વધું ઘણું જ વધારે પડતું કહેવાય, વીરમગામથી રાતની ૧૧ વાગાની ગાડીમાં રવાના થઈ હવારે પરંતુ એકંદર પ્રથમ કરતાં ઘણું જ વ્યવસ્થિત ચાલતું હોય ૭ વાગે શિહાર સ્ટેશને ઉતર્યા, પ્રાતઃકાળને સમય, અને એમ લાગ્યું. શુદ ૬ ને દિવસે શ્રી પોપટભાઈને માળ પહેરવાની ઉત્સાહિત વાતાવરણ વચ્ચે જામનગરથી આવતા અનેક હોવાથી ડુંગર ઉપર ઘણીજ ધામધૂમ થઈ હતી, અને લગભગ સંબંધીઓને મેળાપ અને સંધ સંબધી અવનવી વાતો ચાર હજાર માણુની તે વખતે હાજરી કહી શકાય. આ સાંભળતા પાલીતાણું પહોંચ્યા, રસ્તામાં જ ધર્મશાળામાં જગા બધામાં દુ:ખની વાત એકજ હતી અને તે નકારીનાં જમણું, મળશે કે નહિ એ પ્રશ્ન ઉપર વિચાર ચાલ્યો. અમોએ કલ્યાણ સવાર સાંજ એ દિવસ સુધી એક જ સ્થળ ઉપર ૧૦ થી ભુવન પાસે ગાડી ઉભી રખાવી, સામાન ઉતાર્યો, ત્યાં બારણું ૧૫ હજારની માનવ મેદની જમતી હોવાથી કિચડ એટલે આગળજ ત્યાંને વહીવટ કર્તા ઝવેરભાઈ કે જેઓ અમારા બધે થતા કે જમવા ન જવું વધારે મેગ્ય લાગતું, ન મળે ખુબ પીછાણુવાળા હતા છતાં જાણે ઓળખતા જ ન હોય તેવી પીરસનાર, ન મળે સભ્યતા, કે ન મળે વ્યવસ્થા, પગરખાં રીતે તેમણે સંભળાવી દીધું કે ભાઈ એરડી ખાલી નથી, ઉપર બેસીને જમવાનું અને વગર પાણીએ ઉઠવાનું. આ શરઅમે પાંચ મીનીટ તેને જોઈ રહ્યા, ત્યાં બીજા કોઈ શ્રીમંત માવનારી રીતિમાં આપણે કયારે સુધારો કરીશું તે સમજાતું નથી. જેન ભાઈને બે ટાંગા આવ્યા, અને તેમને માટે બે અને ત્રણ
કદંબગિરિ-પાલીતાણા ૭ દિવસ રહ્યા તેમાં એક નંબરની ઓરડીઓ ઉઘાડવા હુકમ અપાઈ ગયો. ત્યાર બાદ
દિવસ વચ્ચે કદંબગિરિ : (નેમિસુરિજીના માનીતા) જઈ અમે એ ચંપ નિવાસ તેમજ કલ્યાણ ભુવનની બાજુની ધર્મ
આવ્યા, મને સમજ નથી પડતી કે આટલે દૂર અરણ્યમાં શાળા ચાંદ ભુવનમાં તપાસ કરી, પણ સર્વ સ્થળે એકજ જવાબ.
એક ખુણામાં પડેલા પત્થરાળ ટેકરાને કદંબગિરિ કેણે નામ છેવટે વાવાળી ધર્મશાળા જે અમારા વેવાઈની હતી, ત્યાં
આપ્યું? કદંબ ગણધરનું એ નિર્વાણ સ્થાન મનાય છે, પરંતુ ગયા ત્યાં પણ પ્રથમ તે રખવાળે બુમ મારી કે જગ્યા નથી,
મને તે એ માત્ર માન્યતાજ લાગી, પાલીતાણાથી રાંગ કરી પરંતુ પાછળથી અમેને ઓળખી મેડી ઉપર ઓરડો
ત્યાં રવાના થયા, શેત્રુંજી નદી ઉતરી, ભંડારીયા ગામ થઈ ઉઘાડી આપે.
તેની પાછળ ઉજડ પ્રદેશમાં આવ્યા, ત્યાં નીચેના ભાગમાં જ પાલીતાણાની ધર્મશાળાઓના મુનીની એટલી બધી
બાવન દેરીવાળા નવા બંધાયેલા જિનાલયને જોયું, ત્યાં ગંજાદાખી છે કે નજરે જોનારને કમકમાટી ઉપજ્યા વિના રહેતી વર મૂર્તિઓની પેટીઓ આવ્યાજ કરતી હતી, શ્રી નેમિસૂરિજીની નથી, મેં મારી નજરે એક ડોસી અને તેના નવ વરસના
મહત્વાકાંક્ષા અહિંની વિરાટ મૂર્તિઓમાંજ તરી આવતી બાળકને રાતના ૧૧ વાગતાં સુધી એારડી વિના ૨ઝળતા હતી, એક એક પ્રતિમા ૧૦ થી ૧૨ બળદે ખેંચી શકે, જોયા, બીજી સ્ત્રીઓ પણ આંખમાંથી આંસુ સારતી
અને તે પણ જ્યારે કદંબગિરિ જેવા ચઢાવવાળા ટેકરા ઉપર ધર્મશાળાઓને એટલે ઉભી હતી, મેં મોતીસુખીયાની ધર્મ,
ચડાવાતી જોઈ ત્યારે કલ્પના થવા લાગી કે શું નાની મૂર્તિશાળામાં બે ત્રણ બાઈઓને રાતની રાત વચલા ઉપાશ્રયમાં
એથી કામ ન સરે? પણ એ અમારા હાથની વાત ન હતાં સઈ રહેવાની સગવડ કરાવી આપી. આ સંબંધમાં અવે લંબાણું અમો ની સેવા પૂજા કરી, ઉપર ચડયા, ત્યાં મધ્ય ભાગે નવાં થવાથી વધુ નથી લખતા, પરંતુ પાલીતાણાની ધર્મશાળાઓ
દહેરાસરે બંધાય છે. નવું તીર્થ જમાવવાની તાલાવેલીનાં દર્શન ખરેખર ધંધાદારી દુકાનો જ કહી શકાય. એટલું બસ છે. થાય છે. ત્યાં શ્રી નેમિસુરિજીને નામચીંત શિલાલેખ વાંયે, અમે ગયા તે દિવસે જામનગરને સંધ પણીયારી મકામે હતા, અને એમાં રહેલી ક્ષુલ્લક ભાવનાની પણ ઝાંખી કરી, ત્યાર ત્યાં પાલીતાણુના સંધ તરફથી નકારશી હતી, ત્યાંથી બીજે બાદ નીચે ઉતરી ત્યાંની કહેવાતી વીશીમાં જન્મ્યા, પરંતુ જમ્યા દિવસે સંયે તળેટીમાં પડાવ નાંખ્યો અને તળેટી અને ગામ પછી લાગ્યું કે ન જન્મ્યા હોત તે સારું હતું, પરંતુ ત્યાં વચ્ચે હજારે માણસેની અવર જવર દરરોજની ચાલુ થઈ ગઈ. ટાઈમ એ હોય છે કે જમ્યા વિના ચાલે તેમ પણ નહતું, તેથી
શંત્રુજયના પર્વત ઉપર બીજે દિવસે ચયા, સંઘના ઘણા ના છુટકે કાંકરા કચરાવાળું ભોજન જમી, પપટભાઇની બંધાતી ભાઈઓ પણ ચડતા હતા, તેની સાથે વિવિધ વાર્તાલાપ ધર્મશાળાના દરથી દર્શન કરી પાલીતાણા મુકામે સાંજના કરતા ઉપર ગયા, ઉપરનું મનોરમ્ય અને પવિત્ર સ્થાને કેની પાછા આવ્યા. આંખને ટાઢક ન આપે? વિશાળ રંગમંડપની મધ્યમાં
(અર્પણ)
