________________
ભક્તામર સ્તોત્રમી ઉત્પત્તિ
હે કૃશદરિા રાત્રિ હવે પૂરી થવા આવી છે. ચંદ્રમા કતિ વિનાને થઈ ગયેલ છે અને દીપક પણ ઘેનથી નિદ્રાધીન થતું હોય એમ લાગે છે, માટે હવે તું ક્રોધને ત્યાગ કર આ જગતમાં ક્રોધ તે ત્યાં સુધી જ હોય છે કે જ્યાં સુધી અપરાધી પ્રણામ કરતું નથી. મેં તે તને પ્રણામ કર્યો છે, છતાં માન કેમ મૂક્તી નથી? હે સુન્ન! મને લાગે છે કે કડિન એવા કુચની સાથે રહેવાથી તારું હૃદય પણ કદિન બની ગયું છે
આ લેક સાંભળી મયૂર પંડિતે નીચેથી કહ્યું કે “હે ભાણ! તમે શ્લેક તે ઘણે સુંદર કહો, પણ ચતુર્થ ચરણમાં સુષ શબ્દ પ્રયોગ કર્યો, તે એગ્ય નથી. વારંવાર વિનવણું કરવા છતાં પિતાને ક્રોધ છોડે નહિ એવી સ્ત્રીને માટે તે પિત્ત એ જ શબ્દ પ્રયોગ કરે જઈએ.*
પિતાના આ શબ્દો સાંભળીને બાણુપત્ની શાંત થઈ ગઈ. તેને લાગ્યું કે “ નક્કી મારા પિતાએ મારું ગુપ્ત ચરિત્ર જાણ્યું, પણ આ વસ્તુ તેને માટે ઠીક નથી. એટલે ગેખમાંથી તાંબૂલની પિચકારી તેના માથે ફેંકતાં કહ્યું કે પુત્રીના મર્મને પ્રકાશના તું કેઢિયે થજે.'
બાણુપત્ની પતિવ્રતા હતી, એટલે તેના શાપની તરત જ
*અને ૨જી શબ્દો દીર્ધાન્ત છે, પણ સબંધનમાં તેને પ્રવેગ હોવાથી અહીં હ આપેલા છે.
