________________
મહિસાદી કથાઓ હતી. તેમાં રણકેતુ નામને પરાક્રમી રાજા રાજ્ય કરૌં હતે. આ રાજાને ગુણવમાં નામને એક લઘુ બધુ હતું, તે જેને ધર્મને દૃઢ અનુરાગી હતા, પાખંડીઓથી દૂર રહેનારે હતે, દાન દેવામાં અગ્રેસર હતું તથા ભકત્તામર સ્તંત્રને નિત્ય પાઠ કરતે હતે.
એક દિવસ પટરાણીએ રણકતને કહ્યું: “હે દેવ! તમારે લઘુ બધુ ઘણે કપ્રિય તથા કીર્તિવાળો છે, તેથી તે કઈ દિવસ તમને રાજ્યભ્રષ્ટ કરી પિતે જ રાજા થઈ બેસશે. રાજ્યનું હરણ કરે એ સગે ભાઈ હોય તે પણ તેને શત્રુ ગણવે. કહ્યું છે કે
तुल्याथै तुत्यसामर्थ्य मर्मज्ञं व्यवसायिनम् । अर्धराज्यहरं मित्रं, यो न हन्यात् स इन्यते॥
સમાન પ્રજનવાળા, સમાન સામર્થ્યવાળા, રહસ્યને જાણનારા, લીધેલા કામની પાછળ પડનારા અને અર્ધ રાજ્ય લઈ લેનારા મિત્રને પણ જે રાજા ન હણે, તે પોતે જ હણાય છે.”
રાજાએ કહ્યું: “હે દેવી! અમારા બન્ને ભાઈઓ વચ્ચે ઘણે પ્રેમ છે. તેમાં વૈમનસ્ય શા માટે કરું? આ જગતમાં ભાઈ મળવે દુર્લભ છે. કહ્યું છે કે
देशे देशे कलत्राणि, देशे देशे च सूनवः । • તે તેર વિ પ્રસ્થાપિ = ચાર સફળ