________________
કાવ્યસમીક્ષા
૩૮૯
કવિઓના હસ્તે અક્ષરાડમ્બર છતાં રુચિરસ્વરવણ પદો તથા રસભાવવતી છતાં અલંકારગૌરવવંતા ખનેલી હતી. ખાણની ખ્યાતિ · વિદ્યુમ્મિમમિત્તુ 'ના રૂપમાં તે મયૂરની ‘વિજ્ઞાન્તહાનવિહળમજૂર’ના રૂપમાં વ્યાપ્ત હતી, તેથી જ વિદ્વાના તેમને સાક્ષાત્ સરસ્વતીરૂપ માનતા હતા.
શ્રીમાનતુંગસૂરિએ નિરભિમાનપણે પેાતાના ઈષ્ટદેવની સ્તુતિ કરવા છતા તેમાં ચંડીશતક અને સૂર્યશતક જે સુગ્ધરાવૃત્તમાં રચાયેલાં છે–ની છટા કેમલ છંદે વસતતિકામાં રજૂ કરી. અને તે જાણે તે અનેકવિઓને આ સરસશૈલિ પ્રત્યે લલકારતા હાય તેમ સ્તંત્રના છેલ્લાં પદ્યમાં સ્તોત્રનન તવનિનેન્દ્ર ! ુર્નિવા–કહી ‘સ્રગ્ ' શબ્દને સાહિપ્રાય પ્રસ્તુત કરે છે. એટલે એમ કહેવામાં કંઈ વાંધા નથી કે શ્રીમાનતુંગસૂરિએ લટ્ટિસ્વામી, ઠંડી, મયૂર અને ખાણુના કાળમા હોવા છતાં પૂર્વબતી કવિઓનુ પ્રાતિનિધ્ય કરી, વર્તમાન કવિઓની શૈલિ સાથે સામ્ય ઉપસ્થિત ફ્યુ છે અને તેથી જસહાકવિ ભારવિની ઉક્તિ–ત્રવર્તતે નાન તમુખ્ય મેળાં પ્રસન્નાશ્મીરવવા સવતી-અનુસાર તે મહાન્ પુણ્યાત્મા કવિવર હતા.
વસ તતિલકાવૃત્ત
વૃત્તરનાર' માં વસંતતિલકાનું બીજું નામ મધુમાધવી' બતાવ્યું છે. ચૌદ અક્ષરાના આ વવૃત્તમાં રચના કરવાની પ્રવૃત્તિ મહારાજા હર્ષવર્ધનના કાળમાં વધારે પડતી
