________________
૯૬
લકતામ-રહસ્ય.
ભયંકર જળચર પ્રાણુઓ ઉછળી રહેલા છે, એવે સમુદ્ર પિતાની બે ભુજા વડે તરવાને કયો મનુષ્ય શક્તિમાન છે?
વિવેચન
તેંત્રની રચના કરી રહેલા સૂરિજી કહે છે હે પ્રભો! હે જિનેશ્વર! તમે તે ગુણના મહાસાગર જેવા છે, એટલે કે અનંત ગુણોથી ભરેલા છે. વળી તમારે દરેક ગુણ ચન્દ્રમા જેવો ઉજ્જવલ છે. આ બધા ગુણેની યથાર્થ રતુતિ કરવી હોય તે બૃહસ્પતિ સમાન બુદ્ધિવાળો મનુષ્ય પણ કરી શકે નહિ, તે મારું શું ગજું? તાત્પર્ય કે તે માટે હું ગમે. તેવો પ્રયાસ–પ્રયત્ન કરું તે પણ તમારા ગુણોનું વથાર્થ વર્ણન કરી શકું એમ નથી.
વિશેષમાં તેઓ કહે છેઃ “જ્યાં પ્રલયકાળના પવન જે પવન ફૂંકતે હોય અને મગરમચ્છ વગેરે ભયંકર જલચર પ્રાણુઓ ઉછળી રહેલા હોય, એવા મહાસાગરને બે હાથે તરી જવાને હોય તે કયે મનુષ્ય તરી શકે?” તાત્પર્ય કે કોઈ જ નહિ. તે જ રીતે એક માણસ ગમે તેવો બુદ્ધિમાન હોય, વિદ્વાન હય, મહાપંડિતની ખ્યાતિ પામેલ હોય, તે પણ તમારા ગુણનું યથાર્થ વર્ણન કરી શકે નહિ.
અહીં સમજવાનું એટલું છે કે ગુણ અનંત છે અને વાણી કમવતી છે, તે વાણી વડે બધા ગુણોનું વર્ણન શી રીતે થઈ શકે? વળી તીર્થકર ભગવંતના એક જ ગુણનું યથાર્થ વર્ણન કરવું હોય તે પણ ખરી વાણુ તેમ કરી
