________________
૧૦૨
ભકતામ-રહી
માંજરે તે કાનૂતજિ. તેને નિઝર – સમૂહ, તે વારવૃતવર્જિનિ. તે જ –માત્ર હેત છે, જેને તે चारुचूतकलिकानिकरैकहेतु:.
ભાવાર્થ
હું શાસ્ત્રના અભ્યજ્ઞાનવાળે છું, અને તેથી શાસ્ત્રને મર્મ જાણનારા એવા વિદ્વાનેની આગળ હાંસીનું પાત્ર છું, પરંતુ હે પ્રભ! મને તમારી ભક્તિ વાચાળ બનાવી રહી છે, એટલે જ આ તેત્રરચનાની પ્રવૃત્તિ કરી રહ્યો છું. વસંતઋતુમાં કેચલ મધુર સ્વરે કૃજન કરવા લાગે છે, કારણ કે તેની સામે રસદાર આંબાની માંજરને સમૂહ હેય છે.
વિવેચન
અતિજ્ઞાન અને શ્રુતજ્ઞાન એ બે જ્ઞાનવડે આપણે વ્યવહાર ચાલે છે. તેમાં જ્ઞાનાવરણીય કર્મના પશમ અનુસાર તતમતા સંભવે છે. એટલે કે જેને અતિજ્ઞાનાવરણીય કર્મને ક્ષપશમ ઉત્કૃષ્ટ પ્રકારના હોય, તેની મતિ-બુદ્ધિ અતિ તીવ્ર હોય છે અને જેને શ્રતાવરણીય કર્મને ક્ષયોપશમ ઉત્કૃષ્ટ પ્રકારના હોય તેનું શ્રુતજ્ઞાન ઘણું વિશદ તથા વિશાળ હોય છે. પરંતુ તેત્રકાર સૂરિજી કહે છે કે સારામાં તે મતિજ્ઞાન પણ ઘણું અલેપ છે અને શ્રુતજ્ઞાન પણ ઘણું અલ્પ છે. “યુથી વિનાએ પદોમાં મતિજ્ઞાનની અલ્પતાને ભાવ રહેલો
