________________
તેત્રકારને સામાન્ય પરિચય
- જે એમણે જ રચ્યું હોય તે બાણુ-મયુર વાળી ઘટના પાછળથી
તેની સાથે જોડાઈ ગઈ એમ માનવું પડે અને મયૂરશતકના - અંગ્રેજી સંપાદકે એમજ માન્યું છે. પરંતુ આ સ્તોત્રરચનામાં બાણુ-મયૂરવાળી ઘટના ખરેખર પ્રબળ નિમિત્ત હિય તે એમ માનવું જ રહ્યું કે ભક્તામર સ્તોત્રની રચના
આ માનતુંગસૂરિજીએ નહિ, પણ અન્ય માનતુંગસૂરિએ કરેલી છે.
હકીક્તમાં માનતુંગ નામના ઘણા આચાર્યો થયા છે, એટલે વિક્રમની સાતમ-આઠમી સદીમાં જે માનતુંગસૂરિજી થયા, તેમણે આ સ્તંત્ર રચેલું હોવું જોઈએ.
પ્રભાવક્શરિતને શ્રીમાનતુંગસૂરિપ્રબંધ આ વસ્તુ પર કેટલેક પ્રકાશ પાડે છે. તેમાં કહ્યું છે કે –
વારાણસી નગરીમાં હર્ષદેવ નામને રાજા હતે. એ નગરીમાં બ્રહ્મક્ષત્રિય જાતિને ધનદેવ નામને શ્રેષ્ઠ હતે. તેને માનતુંગ નામને પુત્ર હતું. આ પુત્રે સંસારથી વૈરાગ્ય પામીને ચારુકતિ નામના દિગમ્બરાચાર્ય પાસે દીક્ષા લીધી હતી અને મહાકતિ નામ ધારણ કર્યું હતું.
હવે એ જ નગરમાં લક્ષમીધર નામે તેને બનેવી રહે હતો, જે સારે શ્રીમંત અને આસ્તિક શિરેમણિ હતે. એકદા માનતુંગઋષિ આહાર લેવા માટે તેને ત્યાં પધાર્યા તે વખતે કેગ કરવા માટે કમંડળમાંથી જળ લીધું, તે તેમાં નિરંતર
જળ ભરી રાખવાથી સામૂચ્છિમ પિરા ઉત્પન્ન થયેલા જણાયા. - તેની બહેને આ વસ્તુ તરફ તેમનું લક્ષ્ય ખેંચ્યું અને “તમાં
