________________
૮૫
ભકતામ રહસ્ય
છે, તેના સારભૂત ચાર અતિશય મનાયેલા છેઃ (૧) જ્ઞાનાતિશય, (૨) વચનાતિશય, (૩) પૂજાતિશય અને (૪) અપાયા પગમાતિશય. તેમાં સન્નતા એ જ્ઞાનાતિશય છે, પાંત્રીશ પ્રકારના ગુણવાળી વાણી એ વચનાતિશય છે, સર્વેથી પૂજાવું તે પૂજાતિશય છે અને સવે અપાયા એટલે ઈતિભીતિના નાશ થવો, એ અપાયાગમાતિશય છે. આ ચાર અતિશય પ્રથમ ગાથામાં સૂચવાયેલા છે. ‘ સત્તામબળતમૌક્રિ અવિત્રમાળો ઉઘોતમ્ 1 એ પદો વડે પૂજાતિશયનું સૂચન છે. ‘યુક્તિપાપતમોવિજ્ઞાનમ્ ' એ પદ વડે અપાયાપગમાતિશયનું સૂચન છે, કારણ કે અપાય એ પાપનું જ પરિણામ છે. અને ‘આજન્મનું મવનજે પતતાં બનાનામ્' એ પદો વડે જ્ઞાનાતિશય અને વચનાતિશયનું સૂચન છે; કારણ કે જ્ઞાની અને સાય જ ભક્તજનોને આલખનરૂપ બની શકે છે.
અહી' કોઈ એમ કહેતુ હાય કે ઉપર તા જિનચરણને સંસારસમુદ્રમાં હૂખી રહેલા માણસોને માટે અનરૂપ કહેલાં છે અને અહી જ્ઞાન અને વચનને આલમનરૂપ કેમ ગણાવો છે ? તા જિનચરણ એ જિનભગવ ́તના જ સંત છે અને જિનભગવંતા જ્ઞાની એટલે સર્વજ્ઞ હાય છે તથા સાતિશયા વાણી વડે—સાકયો વડે જ લોકોને ધર્મની દેશના દે છે, એટલે એમાં કોઈ વિરોધ નથી.
સૂરિએ આ સ્તાત્રની રચના માટે વસતતિલકાવૃત્તને પસંદ કર્યાં છે, તે સંસ્કૃતભાષાના એક અતિ સુંદર છંદ છે.
