Book Title: Prabuddha Jivan 1979 Year 42 Ank 01 to 16
Author(s): Chimanlal Chakubhai Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Catalog link: https://jainqq.org/explore/525964/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. No. MH. By South 54 Licence No.: 37 'prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa varSa 42 : aMka : 1 |D| muMbaI, 1 me, 1979, maMgaLavAra vArSika lavAjama rUA. 15, paradeza mATe zaliMga : 45 bu jIvana muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra chUTaka nakala rU. 0-75 taMtrI: cImanalAla vineAkhAjIne vaMdana ane vinebAjInA upavAsanA pAraNAM thayA tethI meTA bhAganA lokone AnaMda thayo che, saue rAhatanI lAgaNI anubhavI che. pazcima baMgALa ane keraLamAM saMpUrNa gAvadhabaMdhI mATe AmaraNa upavAsanI vinebAjIe jAherAta karI hatI tyArathI bahuvidha ane bedhaprada anubhava thayA che. keTalAke sakhata virodha karyo, keTalAke majAka uDAvI, moTA bhAganA lokoe upekSA sevI, keTalAke sAMpradAyika - dhArmika daSTithI sahAnubhUti batAvI, keTalAke upavAsa ryo, satyAgraha karyo, keTalAka koI paNa rIte vinobAnA prANa bacAvavA kahyuM, keTalAke rAjakIya hetuthI lAbha uThAvavA karyuM, keTalAka arthazAstrIo kUdI paDayA ane AMkaDAnI IndrajALa UbhI karI. lokazAhInI vAta thaI, laghumati komA -muslimA, khristIonI dhArmika lAgaNIne mAna ApavA kahyuM, AdivAsIo ane garIbone sastethI pauSTika khArAka maLe - gAmAMsanA - tene tethI vaMcita na rAkhavA kahyuM : " buddhizALI " lokoe vivAda karyAM. keTalAke kahyuM vinAbA pratyAghAtI che, Akramaka hindu che,obscurantist and Hindu chauvinist keTalAke kahyuM mANasa bhUkhe mare che. tyA2e gAya bacAvavAnI vAta karavI mUrkhAI che. bIjAoe kahyuM, ke deza samakSa ghaNI moTI samazyAo paDI che tyAre AvA gauNa prane AmaraNa upavAsa karI vizeSa samazyA UbhI karavI na joIe. keTalAke yAda karyuM ke kaTokaTI daramiyAna, vinobAe IndirA gAMdhIne TUMko ApyA hatA ane tenA atyAcAro sAme koI virodha uThAvyo na hato tethI A sarakArI saMtanA upavAsanI dhamakIne vaza thavuM na " joIe. keTalAka vartamAnapatronA taMtrIoe potAnuM DahApaNa ThAlavyuM. keTalAka patrAe vinebA sAme rItasaranI jhuMbeza zarU karI. ghaNu jovA, jANavA maLyuM. meM pote ghaNA vicAra karyo. je kAMI bolAyuM, lakhAyuM, badhI vAtane taTastha rIte UMDA vicAra karyo. huM saMpUrNa govadhabaMdhImAM daDhapaNe mAnuM chuM. evI mAnyatA "pratyAghAtI " gaNAtI hoya to mane te vAtano saMkoca nathI, zarama nathI. mAre mana A prazna leza paNa sAMpradAyika nathI. A praznathI dhArmika, naitika, Arthika, sAmAjika, badhI daSTithI vicAra karatAM, saMpUrNa govadhabaMdhImAM mAnavInuM kalyANa che, dezanuM hita che, e viSe mArI daDha zrAddhA che. koI dharma prANI--vadha karavAnuM kahetA nathI. evuM koI dharmamAM kahyuM che ema koI kahe to huM kahIza ke te sAcA dharma nathI. prANImAtra pratye karuNA ane maitrIbhAvamAM mAnavatA che, sAco dharma che. manuSyetara sakaLa prANI sRSTi sAthe ekatA anubhavavI temAM ja jIvananI sArthakatA che, dhanyatA che. I believe in unity of life. Arthika daSTie saMpUrNa ge vadha baMdhIthI kAMI nuksAna che, tema huM mAnato nathI. Arthika daSTie banne pakSe " sabaLa ' dalIle thaI zake che. mAre mana naitika ane sAcA arthamAM dhArmika dRSTi sarvopari che. AvuM naitika ane mAnavatAbharyuM AcaraNa karatAM dekhItI rIte Arthika nukasAna lAge te paNa aMte lAbha ja che. laghumatInI vAta karIe te, prANIhiMsA cakubhAi zAha mArArajIbhAine dhanyavAda karavAno koIne mULabhUta adhikAra nathI. laghumatInI lAgaNIne mAna ApavAnI bahumatInI pharaja che teTalI ja, kadAca tethI vizeSa, bahumatinI lAgaNIne mAna ApavAnI laghumatInI pharaja che. eka sukhada anubhava thayo. eka ati ucca hoddo dharAvatA muslIma grahasthate maLavA gayA; A prazna viSe temano abhiprAya jANavA. pote AtmakathA lakhI rahyA che. temanI hastapratamAMthI eka phakaro batAvyo, jemAM lakhyuM hatuM ke mArA kuTumbamAM DukkaranuM mAMsa jeTaluM varjya che teTaluM ja ge mAMsa varjya che. Beef is as much taboo in my 'amily as pork. mane kahyuM, hinduonI lAgaNIne pUruM mAna ApavuM amArI pharaja che. paNa mAre mana A prazna, hindu ke muslimane nathI, A prazna mAnavatAno che. gAya manuSyattara prANIsRSTinuM pratIka che, tene vadhu TakAvI ApaNe ahiMsA tarapha pragati karIe chIe. gAMdhIjIe kahyuM hatuM, ke gAyanI katala thAya tyAre temanI pAtAnI katala thatI hAya tevuM lAge che. have prazna rahyo upavAsane ? A dabANa che, dhAkadhamakI che, tene vaza na thavAya, e dalIlane e suvidita hakIkata che, ke vinAbA satyAgrahanuM samarthana bahu karatA nathI. vinobA kahe che, satyAgrahI nahi paNa satyagrAhI thavuM. vinobA vicAra karatAM pracAra ane hRdayaparivartanamAM vadhAre mAne che. A prazna aMge AmaraNa upavAsa karavAnA nirNaya karyo, te temanuM saMvedana ane vedanA keTalI tIvra haze te samajI levuM. gAMdhIjIe keTalIya vakhata upavAsa karyA che. tyAre paNa dabANa ane dhAkadhamakI thAya che ema kahevAyuM hatuM. mekaDonalDa evArDa rada karAvavA AmaraNa upavAsa karyA tyAre DaoN. AMbeDakara ghaNA samaya aNanama rahyA. AvA upavAsa kayAre karavA, kANa karI zake, kAnA upavAsanI asara thAya, konA upara asara thAya--A badhuM gAMdhIjIe samajAvyuM che. koI mahAna dhyeya arthe peAtAnA jAna ApavA e aMtima upAya che. vinobAnA upavAsathI zA mATe deza khaLabhaLI UThayA? vinobAna deha paDayA hAta te paNa temanA jevA saMta puruSanI tapazcaryA ane balidAna kadI niSphaLa na jAta e viSe mane pUrNa zA che. have je rIte A upavAsano aMta Avyo te vicArIe. vinobAe A upavAsa nizcita dhyeyanI siddhi arthe AdaryA hatA. tethI game tema karI, vinebAne samajAvI A upavAsano aMta lAvavA cogya na gaNAta. te sAthe e paNa che ke deha tyAga karavA koI jaina sAdhunuM anazana na hatuM. uddeza saphaLa thAya te upavAsa cheDavAnA hatA. to prazna che, uddeza saphaLa thayo che? baMgALa ane keraLa sarakAranuM valaNa makkama hatuM ke temanA rAjyamAM saMpUrNa govadhabaMdhI nahi thAya. A be rAjyo sivAya sArA dezamAM saMpUrNa govadhabaMdhI hoya tA, A be rAjyomAM kema nahi? baMdhAraNamAM te mATe Adeza che, suprIma korTe te Adeza badhA rAjyone baMdhanakartA che ema jAhera @ Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra prabuddha jIvana tA. 1-5-'79 karyuM che chatAM, gArabhA rAjyanA viSaya hoI, A be rAjya durAgraha vaijJAnika pragatinI Adhunika paristhiti nirNaya lIdhA ke baMdhAraNamAM sudhArA karI, gA rakSAne kendrano paNa viSaya banAvIzuM ane tyAra pachI, AkhA dezane lAgu paDe tevA gAvadhapratibaMdhano kAyado kendra karaze. vinobAjIee jAhera karyuM hatuM, ke baMgALa ane keraLamAM gAvadha pratibaMdha thaze te siddhAMta tarIke svIkAravAmAM Ave to, tevo kAyado karavA pUrate samaya ApI zakAya. AvA kAyado kendra taraphathI thAya che ke rAjya taraphathI e vAta gauNa che. vaDA pradhAna taraphathI AvI jAherAta thayA pachI ane kendra taraphathI AvI khAtrI maLatAM, upavAsanA uddeza siddha thayo ane upavAsa cAlu rAkhavAnuM kAraNa na rahyuM. tAtkAlika ge vadhabaMdhI, baMgALa ane keraLamAM thavI joIe evA Agraha rAkhavAnuM kAraNa na hatuM. evA Agraha vyAjabI na gaNAta. kendra sarakAra AvA kAyadA nahi kare athavA nahi karI zake to zuM? AvI zaMkA rAkhavAnuM vinobAne kAraNa na hatuM. have kendra sarakAranI javAbadArI che, loka sabhAmAM vaDA pradhAne jAherAta karI che. satyAgrahanI maryAdA hoya che. te durAgraha thavA na joIe. hindu - muslima tophAna thatA tyAre kAmI zAnti sthAthavA gAMdhIjI upavAsa karatA. banne komanA AgevAno AvI zAnti sthApavA pUrNa prayatnazIla thaze evI khAtrI ApAtA gAMdhIjI upavAsa cheADatA. A mana manAvavAnI vAta nathI. satyAgrahI yogya samAdhAna mATe sadA taiyAra hAya che. have zuM thaze ? keTaluMka rAjakAraNa khelAI rahyuM che, keTalAkane virodha karavAnuM zUra caDe che. morArajIbhAIe hiMmatapUrvaka ane thoDuM jokhama kheDIne mahAna nirNaya lIdhA che. te sarva rIte ucita che. janatA pakSanI kArobArInI saMmatithI, janatA pakSanA pramukhe pote A darakhAsta vinobA samakSa rajU karI che. IndirA gAMdhInI melI ramata ughADI paDI gaI. vinabAjInA upavAsane samarthana jAhera karyuM, te mATe peAtAnA anuyAyIo pAse upavAsa karAvyA, have gallAMtallAM kare che. janatA pakSa ane mArArajIbhAi vinobAnA upavAsa choDAvavAnA ane dezamAM saMpUrNa gAvadhabaMdhI karavAnA yaza laI jAya te IndirAne pAsAtuM nathI. yazavaMtarAva cavhANe kendra sarakArane Teko ApavAnuM jAhera karyuMche. temanI kaoNMgresanA keTalAka sabhyo --khAsa karI baMgALa ane keraLanA virodha kare che. janatA pakSamAM keTalAka sabhyo virodhamAM hoya tema lAge che. baMgALa ane keraLanA mukhya maMtrIoe svAbhAvika rIte virodha jAhera karyo che. rAjyanI svAyattatA upara kApa paDe che evI dalIla thAya che. mane zraddhA che. aMte sau sArAvAnAM thaze, Izvara saune sadabuddhi sujADaze. kadAca, kendra sarakAra tenA vacananA amala karavAmAM saphaLa na thAya to tenuM pApa virodha karanArane zIre raheze. prajA evAone oLakhI leze. gAvadhabaMdhIno kAyado karavAthI ja gArakSA thaI jatI nathI. prajAe ghaNu karavAnuM rahe che. aspRzyatA nivAraNa ke dArUbaMdhInA kAyado karavAthI aspRzyatA nAbuda thatI nathI ke saMpUrNa dArUbaMdhI thatI nathI. chatAM AvA kAyadAno niSThApUrvaka amala thAya to 80 TakA saphaLatA maLe che, amala karavAmAM bedarakArI hoya te paNa 50 TakA saphaLatA maLe che. corI chUpIthI kAyadAno bhaMga karavA AsAna nathI. AvA kAyadAnI pUrI upayogitA che paNa te mAtra prathama pagaluM che te samajI levuM joIe. huM daDhapaNe mAnuM chuM ke vinobAjI ane meorArajIbhAIe bhAratIya kRtinuM gaurava karyuM che, naitika ane mAnavatAnA mUlyonI pratiSThA karI che. dAdharmane ujavALyo che. lAkho gAyAnA prANa bacaze temAM, dharmanA nAmanI je lokone sUga che temanuM paNa A pUNyakAryathI klyANa che. vinaeNbAjIne koTi vaMdana ane meArArajIbhAIne lAkho dhanyavAda ghaTe che. A deza gopAla zrI kRSNanI, mahAvIra ane buddhano deza che e na bhUlIe. gAMdhInI ahiMsA alpAMze paNa caritArthA thAya evI bhAvanA bhAvIo. Atmavat sarvamUlavu, :patti, sa:paryaMti. - koI jIvane maravuM gamatuM nathI. sau jIvavA Icche che. 29-479. cImanalAla cakubhAI zAha eprilanI 20 mI tArIkhe, muMbaI jaina yuvaka saMghanA abhyAsa vartulanA sabhyA sAthe 'vaijJAnika pragatinI Adhunika paristhiti e viSaya para vAtacIta karavAno prasaMga prApta thayA hatA. vAtacIta to me' be cAra lIMTInI noMdhane AdhAre ja karI hatI. pazu te pachI, e vAtacItamAM ukata prasaMge hAjara na rahelA 'prabudhdha jIvana' nA vAMcakone paNa rasa Avaze evuM mane jaNavavAmAM AvyuM ane tethI yAdadAstane AdhAre e vAtacItano sAra nIce raju kara chuM. meM kahyuM hatuM : vijJAnanA be mukhya pravAhA che : eka 'sAyansa opha dha mekrokojhama' eTale 'virATanuM vijJAna ane bIjo sAyansa opha dha mAIkrojhama' eTale sUkSmAtisUkSmanuM vijJAna. virATanA vizAnamAM brahmANDanuM vijJAna eTale ke, kosmolojI, kosmoganI esTre nAmI, esTreTaphIjhikasa, esTreTikasa ane avakAza vijJAnano samAveza thAya che. jayAre sUkSmAtisUkSmanA vizAnamAM aNuvijJAna, jIvavijJAna, jeneTika enjiniyarIMga vagerenA samAveza thAya che. pahelAM ApaNe virATanA vijJAnanI vAta karIe, kAraNa ke e virATanA vijJAnanA arvAcIna praNetA AInsTAInanI janmazatAbdinuM A varSa che. eTale emanI yAda vaDe vAtacItanA prAraMbha karavA kevaLa yogya che. ToleminA vakhatathI brahmANDanA svarUpa aMge vijJAnIo kalpanA karatA AvyA che. hakIkatamAM te brahmANDanuM - vizvanuM" svarUpa kevuM haze te jovAnI arjunane paNa IcchA thaI hatI. ane bhagavAna kRSNe ene ( pivvAmite cakSuH ) - huM tane divya daSTi ApuM chuM, tenA vaDe nuM vizvarUpa darzana kara ema kahIne arjunane vizvarUpa darzana karAvyuM hatuM . e pachI pachI arjunanI jema vijJAnIo vizvarUpa darzana karavA hu Mmeza mathI rahyA che. ane emane divya daSTi ApanArA koI hatuM nahi chatAM emaNe pratyayi liskopa,reDiye Teliskopa, speTe skopa, avakAzamAM pharatI prayoga zALAmAM gAThavAyelAM maMtrA vagere vaDe vizvanA rUpanuM darzana karavA mATe prayatna satata cAlu rAkhyo che. e prayatna daramiyAna temane brahmANDanI aneka svarUpanI adAo jovA maLI che. koI sthaLe temane sUrya karatAM eka baja gaNu dravya dharAvatA piMDa jovA maLyo che. tA koI sthaLe temane sUrya karatAM 10 lAkha gaNI urjA avakAzamAM vahevarAvatA vesAra jovA maLyo che. koI sthaLe temane cokkasa samayAntare reDiye / saMkete cheDatA palsAra jovA maLyA che to koI sthaLe, / - kiraNAnA mahAdhAdha vahAvatI AkhIne AkhI geleksI jovA maLI che. temane e paNa jaNAyuM che, ke ApaNA brahmANDanuM sarjana 15 thI thayuM hatuM. (15 abaja varSanI 30 abaja varSanI maryAdA raziyanAnI che.) brahmANDanDanuM sarjana thayuM te pahelAM brahmANDanuM badhuM dravya eka virATa aganagALAmAM kendriya thayeluM hatuM. e aganagALAnuM uSNatAmAna bajA aMza senTigreDanuM hatuM ane uSNatAmAna vadhatAM vadhatAM Akhare e gALA phATaya ane emAMnuM dravya mahAvegathI cAre dizAomAM UDayuM. dravyamAMthI ApaNI gelekasI, e geleksImAMnA tArAo; ApaNI geleksI jevI bIjI 200 gelekasIonuM sarjana thayuM. A brahmANDa aMgenI thiyarI - mahAsaphoTa ne siddhAnta che. ghaNA badhA vijJAnIoe eneA svIkAra karele che. * eka sTeDIsTeITa yunivarsanA eTale ke brahmANDa che tevuMne tevuM ja rahyuM che evuM pratipAdana karatA siddhAnta paNa che ane ApaNA agraNI vijJAnI DaoN. nAraLIkara e siddhAntanA eka puraskartA hatA - jo ke have kadAca e siddhAnta aMge teo eTalA badhA utsAhI nahi hoya. AInsTAInanA samIkaraNAmAM thoDA sudhAro karIne fAIDamena vagere vijJAnIoe paNa brahmANDa vikasI rahyuM che. o giNata vaDe puravAra karyuM hatuM. habale vikAsazIla brahmANDanA siddhAnta mATe 'reDa ziphTa' nA daAEtyasI purAve pUro 30 abaja varSa pahelAM maryAdA amerikAnI che. 100 e baja *baja bIga ga ane Aje 1 uparAnta pADayA hatA. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-5-'79 paNa pachI prazna e UbhA thayA hatA, ke zuM brahmANDa ananta kALa sudhI visyA ja karaze ? AInasTAInanA samIkaraNA anusAra tA brahmANDa sImita ane baMdha (finite and closed) che to tenuM zuM? brahmANDanI sImAnI pele pAra zuM che? bIjuM koI brahmANDa che? elana sAnheje A praznonA javAba meLavavA keTalAka prayatno pachI 'palseTiMga yunivarsa'- dhabakatAM vizvana siddhAnta rajU karyo hato. emaNe evuM pratipAdana karyuM hatuM ke, brahmANDa 41 abaja varSa sudhI vikasyA karaze. pachI e viksanuM aTakaze ane bIja 41 abaja varSa sudhI, brahmANDamAMnA dravyanA gurutvAkarSaNane kAraNe saMkocAtuM jaze. saMkocana pUru virATa asalanA agana thayA -- pachI e pAchuM gaLAmAM pheravAi jaze ane kALe karIne e aganagoLA pharI phATaze ane brahmANDanI utpati, sthiti ane layanI ghaTamALa ema cAlyA karaze. prArabhamAM vijJAnIoe A siddhAnta sAme e kAraNe vAMdhA lIdhe hatA ke brahmANDanA vikAsane * aTakAve eTalA pramANamAM gurutvAkarSaNa UbhuM karavA mATenuM dravya brahmANDamAM nathI. brahmANDamAM mAtra enA karatAM eka dazAMza jeTaluM ja dravya che. eTale brAhmANDano vikAsa aTakaze nahi. paraMtu hamaNAM ja, beeka varSa para amerikAe avakAzamAM choDelI hAI enarajI esTromika obajharve TarI - pRthvI pharate bhramaNa karatI vedhazALAnA prayogo parathI DA. fAIDamene puravAra karyuM che, ke vividha gelekasI vacce puSkaLa pramANamAM dravya che- rajakaNAnA svarUpamAM ane tethI brahmANDamAMnA dravyano jaththo ghaNA vadhI jAya che. vaLI ApaNI potAnI geleksImAM paNa, dhULanAM vAdaLA pAchaLa chupAyelA ghaNA tArAo jarmana vijJAnIAe zedhI kADhayA che. eTale ethI paNa ApaNA potAnA tArA vizvamAMnA dravyanA jaththAmAM sArA jevA vadhAro thayo che. Ane kAraNe vizAnIonI vadhu ne vadhu moTI saMkhyA palseTiMga yunivarsanA siddhAntamAM mAnatI thaI che. alabatA, A aMge AkharI abhiprAya uccAratAM pahelAM 1980 mAM, amerikA taraphathI je bIjI HEAO hAI enarajI esTronomiksa obajha veTarI cheADavAnI che tenA dvArA thanArA prayogonI brAhmANDanA vijJAnI rAha joI rahyA che. prabuddha jIvana Ama chatAM keTalAka praznanA teA javAba temane maLavAnA ja nathI. dA. ta. agana gALAnuM dravya sauthI pahelAM kayAMthI AvyuM ? ene phATavA mATenI preraNA koNe ApI? e aganagoLA nahotI? UrjA tA kevaLa keTalAka vijJAnIoe, koI bIjA brahmANDanA astitvanI lpanA paNa karI che ane ApaNA brahmANDamAMthI vhAITa hAlsa' dvArA bIjA brAhmANDamAM UrjA vahI jAya che. evI vAta paNa karI che. hakIkatamAM te AjanA vijJAnIonI sthiti paNa sarjananI vizvarUpa darzana pachInI je sthiti hatI tenA karatAM kAMI bhinna nathI. vizvarUpa darzana karyA pachI khAne nAntaM namadhyaM na punastavAdi jAnAmi vizvezvara vizvarupa - tamAro Adi madhya ane khaMta karyAM che te huM vizvezvara mane khabara ja nathI paDatI. vijJAnIonuM paNa Aje evuM ja che. vijJAnIonI A paristhiti aMge DA. rAmAnAnuM vizleSaNa evuM che, ke nirIkSaNanI eka sapATI parathI ApaNaeN nirIkSaNa karIe chIe tyAre ApaNane vizvanuM atyAranuM rUpa dekhAya che. koI bIjI sapATI parathI nirIkSaNa karIe to bIjuM rUpa dekhAya paNa vizvanI nirIkSaNanI A bIjI sapATI sudhI pahoMce ke kema te viSe DI. rAmanAne zaMkA che. philasUphI ane vijJAna banne eka bIjAnI atyaMta najIka AvI gayAM che evuM AnA parathI nathI lAgatuM? A pachI, sUryamAMthI gaNitane AdhAre nakkI thayelA nyuTrInA karatAM ochA nyuTrIno nIkaLe che tethI sUryamAM koI judA ja prakAranI aNuprakriyA thAya che ke zuM evA vijJAnIone thayelA praznanI me carcA karI hatI. A aMge eka seAviyeta vijJAnIe karelAM vidhAnanI vAta paNa karI hatI. A aMge bhAI rasika zAhe, sUrya eka avakAzI rajakaNAnA vAdaLamAMthI pasAra thayA heAvAthI ane ene kAraNe enAM dravyamAM vadhArA thayA heAvAthI nyuTrIneAnI saMkhyA ghaTI haze evA zrI cheTubhAI suthAranA maMtavyano ullekha karyo hato. zakaya che. paNa vijJAnIo A vAta sadaMtara rIte svIkArI levA taiyAra nathI. AthI ja amerikA ane raziyA banne karoDAnA kharace nyuTrInA objharve TarIjha bAMdhI rahyAM che. bAkI mane peAtAne Aje jayAre A lakhavA beTho chuM tyAre eka prazna spha re che ke sUrya je vAdaLamAMthI pasAra thayA tenI pRthvI para kAMI asara na thaI? vAcakone khabara to haze ja, ke sUrya ApaNI gelekasInA kendranI AsapAsa dara sADA bAvIsa karoDa varSe eka vAra pradakSiNA kare che. have te evuM paNa mAlama paDayuM che, ke sUrya gelekasInA kendrathI dara sekanDe 40 kliomiTaranI jhaDape dUra bhAgI rahyo che. gelekasInA kendramAM paNa kAMI mahAsaMkSobha cAlatA heAvAnuM, koI moTA sphoTa thayo hovAnuM AchuM AchuM mAlama paDI rahyuM che. brahmANDa kevuM ramaNIya che! pratikSaNe e kevI ramaNIyatAnuM pradarzana kare che! A uparAMta gRha mALAnA vividha gRhA aMge thayelAM adyatana saMzeAdhananI tathA kRtrima upagraho vaDe cAlatAM vividha prakAranAM saMzAdhanAnI vAta paNa me karI hatI. upagraheA vaDe ane pholsa klara phoTAgrAphI vaDe pRthvI paranAM khanija sAdhano, pAka pANInI paristhiti, pRthvInA nakazA, duzmanAnI hilacAla ane bIjuM evuM dhaNa jANI zakAya che e paNa dAkhalAo sAthe samajAvyuM hatuM. jIo-sikroMnasa orabITaramAM pharatA upagraheAe saMdezavyavahAramAM karelI krAMtinI vAta paNa karI hatI. jIva vijJAnanI bAbatamAM mukhya vastu to e kahI hatI ke maMgaLa para jIvana che ke nahi te jANavA mATe moklavAmAM AvelAM yAnAnA prAraMbhika hevAle parathI te maMgaLa para jIvana nathI evuM vijJAnIo mAnavA lAgyA hatA paNa e hevAlAnA be varSanA jhINavaTabharyA nirIkSaNa pachI keTalAka vijJAnIe evuM mAnavA lAgyA che ke maMgaLa para jIvana che ke nahi te pArakhavA mATe je traNa prayogA karavAmAM AvyA hatA temAM eke te maMgaLa upara jIvana hAvAnA--sUkSma jIvana hovAnA aNasAra ApyA ja che. alabatta e aNasArane puSTi te tyAre ja maLaze ' jayAre maMgaLa upara koI bIjuM vadhAre sUkSmatApUrvaka mApa kADhI zakAya evuM yAna UtAravAmAM Avaze. A upara jeneTika enjiniyariMga vaDe prayogazALAmAM eka miligrAma jeTaluM InsyulIna, eka jIvANa dvArA utpanna karAvavAmAM vijJAnIone maLelI saphaLatAnI vAta paNa me karI hatI. (jIe-sikonasa orabiTa eTale avakAzamAM 36,880 kileAmITaranI UMcAIe pRthvInI AjubAju pharatA upagrahanI kakSA peAtAnA dharI paranA paribhramaNanI gatithI ja pRthvInI AjubAju phare che eTale, pRthvInA koIpaNa eka sthaLa para e sthira hAya evA bhAsa thAya che. AvA upagraha dvArA ApaNe 15 miniTamAM amerikAnA kola meLavI zakIe chIe.) -manubhAi mahetA ahaMkAra azAnI suSutpimAM lAMbA samaya rahI zakatA nathI; kAraNa ke teno svabhAva tene pharajiyAta temAMthI bahAra kheMcI lAve che. teno ahaMkAra naSTa thayelA na hovAthI te puna: puna: UthalaeNA mAre che; paraMtu jJAnI, ahaMkArano mULamAMthI ja nAza kare che. koI koIvAra zAnInA sabaMdhamAM paNa ahaMkAra jANe ke, prArabdhavazAt jAgI UThatA dekhAya che. A artha e ke jJAnInA saMbaMdhamAM paNa bahAranI daSTie prArabdha tenA ahaMkArane, ajJAnInA ahaMkAranI jema poSatuM dekhAya che; paraMtu e bemAM maulika bheda A che ke ajJAnInA ahaMkAra (je UMDI UMgha sivAya kadI paNa khara jotAM dabAyelA hotA nathI) jyAre jAge che, tyAre tene tenA mULanuM bilakula bhAna hotuM nathI. bIjA zabdomAM kahIe to ajJAnIne svapna ane jAgrata dazAomAM peAtAnI suSuptidazAnuM bhAna hotuM nathI. AthI ulaTuM jJAnInI bAbatamAM ahaMkArano janma ke hayAtI mAtra dekhAvanAM hoya che. ane ahIMkAranA dekhItA janma ane hayAtI chatAM te tenA janmasthAna para peAtAnuM lakSya rAkhIne potAnA akhaMDa ane parama turIyAtIta anubhavanuM nitya AsvAdana ka2e che. AvA ahaMbhAva bhayarUpa nathI. te mAtra baLI gayelA doraDAnA khokhA jevA che - jo ke tene AkAra che, paNa koI cIja bAMdhavA mATe te nakAmuM che. udbhavasthAna para satata lakSa ApavAthI sAgaramAM paDelI mIThAnI pUtaLInI jema ahaMbhAva paNa e udbhavasthAnamAM samAI jAya che. ramaNa maharSi Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddha jIvana poke zrI araviMda tathA zrI pRthvI para aneka saMto tema ja dharmapravartako AvyA. aneka dharmAM pAMgaryA ane aneka dharma granthA tema ja zAstro racAyAM. A badhA ja saMtonA sthAne nicoDa zrI araviMdanA tattvajJAnamAM svAbhAvika rIte ja AvI jAya che; taduparAMta emaNe have pachI AvanAra utkrAntinI je tabakko che tenuM varNana tema ja ati mAnasa cetanA vize ghaNuM lakhyuM che tema ja kahyuM che. zrI araviMda mahAyogI hatA, bALapaNamAM ja yuropamAM abhyAsa karI jyAre bhArata pAchA pharatAM hatAM tyAre ja temane aneka AdhyAtmika darzana thavA lAgyA. kalakattA gayA, rAjakAraNamAM paDayA, baoNmba kesamAM pakaDAyA ane jelamAM gayA. jelamAM ja emanA hAthamAM gItA AvI ane vAsudevanAM darzana emane badhAmAM ja thayA. samagramAM emane vAsudevanAM darzana thayA te eTale sudhI ke nyAyAdhIza. ane kesa calAvanAra sarve vAsudevanAM ja svarUpA che ema emane bhAsyuM. jelamAMthI chUTayA ane prabhunA Adeza pramANe poMDIcarI AvyA. te vakhate pAMDIcarI TraeNnca vasAhata hatI. sAthe traNa cAra jaNAM hatAM. Ama zrI araviMde prabhunA Adeza mujaba pRthvInA kalyANArthe mahA yAgano AraMbha karyo. emaNe joyuM ke manuSya jyAM sudhI dnamAM ja jIve che, tyAM sudhI e zAzvata sukhathI vaMcita rahe che. rAgadveSa, harSa--zAka AnaMda - du:kha, janma - mRtyu A manuSyanuM " mananA banela A mAnavanuM - A bhAgya che. AmAMthI e nIkaLe te ja zAzvata sukha prApta thAya. dareka manuSya zarIra, mana ane prANa uparAMta AtmAnA banela che. AtmA svayaMprakAzita, zAzvata tathA sat cit ane AnaMda svarUpa che. manuSyanuM A je sAcuM vyaktitva che te ene prApta thAya te ja enA jIvanamAM divyatAnAM pagaraNa maMDAya. zrI araviMde joyuM, ke manuSya game teTalA dharmagranthA vAMce, kriyAkAMDo kare, ke bIjA manuSyanI sevA kare paNa jo ene AtmazAna nathI, AtmAnuM darzana ke sAkSAtkAra nathI ke AtmAne jIvanamAM vaNyo nathI to enA jIvanamAM prabhunA parama uddeza sAkAra thatA nathI. enAmAM divya zAMti, divya jJAna, divya AnaMda, divya zakita, divya teja, divya jyotinuM avataraNa thatuM nathI. e phakta mAnava cetanAno ja banI rahe che divyacetanAnA nahIM. AtmAnA be bhAga che, eka bhAga Static sthita sattA che je Awareness daSTA che. bIjo bhAga Dynamic je zakitanA ( Power ) che. je jagatanuM nirmANa kare che. zrI araviMda kahe che, ke jemane meAkSamAM javuM hoya te AtmAnAM pahelA bhAgamAM cAlyA jAya. - jemake jene A jagatamAM rasa nathI jagata mithyA bhAse che tathA pAchA janma laI A pRthvI para AvavAnI IcchA nathI, teo khuzIthI zAzvata evI AtmadazAmAM cAlyA jaI zake che; paNa prabhuno uddeza e nathI. prabhunA uddeza A samasta pRthvIne prabhumaya banAvavI e che. eTale jemaNe emanA yoga karavA hAya temaNe AtmAnA baMne bhAgeAnA sAkSAtkAra karIne AgaLa vadhavuM paDaze. prabhunA parama AnaMda A pRthvI para pragaTa karavA paDaze. zrI araviMde e paNa joyuM ke A pRthvI para manuSya AtmAnuM darzana thatA jJAna meLavavA prayatna kare che ane chatAM ene pAmatAM ghaNA ja vilaMba thAya che, tema ja aneka janme nIkaLI jAya che tA. 1-5-79 mAtAjInI jIvanadRSTi enuM kAraNa e ja che ke sat cetanA Truth consiousness je parama cetanAmAM rahelI che te pRthvInI cetanAmAM otaprota thaI nathI. jo e sat cetanA je sat - cita ane AnaMdanI banelI che tene utAravAmAM Ave ane pRthvInI cetanA sAthe e divya cetanA otaprota thAya to yoga ghaNA saraLa banI jAya. A bhagIratha kAma jevuM tevuM nahotuM. zarIra ane zakitanI maryAdAmAM rahIne karavAnuM hatuM. A kAmano AraMbha zrI araviMde kyAranA karI dIdhA hatA. emaNe potAnuM samagra vyakitatva prabhune caraNe soMpI dIdhuM hatuM. A satacetanA jene teo atimanasa cetanA ( Supramental conscius. Force ) kahe che te temanA zarIramAM utaravA lAgI. zrI araviMde joyuM ke pRthvInAM loko haju jAgrata nathI - joIe teTalA A cetanA jhIlavA tema ja samajavA taiyAra nathI, zakitamAna nathI ane chatAM enI gati sakriya karavI ati Avazyaka che tethI temaNe potAnA sthULa dehanuM 1950 mAM tatkSaNa visarjana karyuM. te sUkSmamAM rahI pRthvInI cetanA para kAma karavA lAgyA ane zrI mAtAjImAM e sat cetanA kriyAmANa thavA lAgI. 1956 mAM atimAnasanA sAkSAtkAra thayo. pRthvInI cetanA sAthe te otaprota thaI ane 1967 mAM te pRthvInAM manujyAmAM kAma karavA lAgI. A hatuM zrI araviMdanuM bhavya balidAna. pRthvInAM manuSyo mATe emanI aMdara prema ane karuNA eTalAM hatAM ke emaNe kayAreya potAno vicAra karyo ja na hato. AvA zrI araviMdanA tattvajJAnane samajanAra tathA sAkAra karanAra tema ja pRthvInA manuSyone jemane mAnavamAMthI ati mAnava thavuM hoya temane pUrNa yoga drArA prabhu sAthe joDI ApanAra je mahAzakita, divya zakita, prabhunI peAtAnI cittazakita te zrI mAtAjI, pRthvI para janmela mahAyogInI. zrI mAtAjIno janma phrAnsamAM emanuM nAma mIrAM. emanuM kuTuMba emanA janma pahelAM thoDA ja samayathI IjiptathI AvyuM hatuM. tethI teo mULa IjiptanAM. bALapaNathI ja emane potAnAMmAM aneka zakitanuM darzana thatuM hatuM. rAtanAM svapnAmAM paNa emane aneka yogIo taraphathI mArgadarzana maLatuM ane temAM khAsa eka mukhArvida vAraMvAra dekhAtuM jemanA taraphathI temane khAsa yeyAMsUcano maLatAM. temane teo kRSNa kahetAM. yuvAvasthAmAM AvatAM sudhImAM te teo aneka kaLA tema ja vidyA jema ke yogavidyA, guhmavidyA (occult powers) zilpa kaLA, citra kaLA, vigere zIkhyA. svapnamAM maLatA potAnA 'kRSNa 'ne zodhatAM teo bhArata sudhI AvyA. acAnaka ja emane meLApa zrI, araviMda sAthe poMDIcerImAM thayA. mIrAMe peAtAnA gurune, oLakhI kADhayA. paheluM vizvayuddha phATI nIkaLyuM. emane phrAnsa pAchA javuM paDayuM. vizva yuddha pUruM thatAM ja teo pAchA poMDIcerI AvyA. potAnA tathA potAnA gurunA AdhyAtma mArga eka ja che tevI pUrI samajaNa sAthe potAnuM pUrNa samarpaNa karI mIrAM poMDIcerImAM kAyama mATe rahI gayAM. zrI araviMdanA pUrNa yogano pUrNa sAkSAtkAra karavA tathA karAvavA mIrAe 1926mAM zrI araviMda AzramanI sthApanA karI. duniyAbharamAMthI manuSyo, zAna, bhakita ane karmayoganA samanvaya dvArA peAtAnA vyakitatvanuM prabhune pUrNa samarpaNa karI, atimAnasa sAkSAtkArane peAtAnAmAM mUrta svarUpa ApavA AzramamAM AvavA lAgyAM. Ama mIrAM AgrAmanuM sAMcAlana karatAM karatAM Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-5'79 mIrAMmAMthI zrI mAtAjI banyAM, aMtaranI jhaMkhanA pramANe kALakrame samasta pRthvInAM bALako upara prema varSAvavAM lAgyAM. zrI mAtAjI kahe che: "dhyeya vinAnuM jIvana haMmezA du:khI jIvana ja hoya che. tamAre sau koIne jIvananuM dhyeya hAvuM joIe paraMtu e na bhUlaze ke tamArI jIvana je prakAranuM haze te pramANe ja tamArA dhyeyanuM svarUpa baMdhAze. prabhudhdha jIvana tamAruM dhyeya ucca ane vizALa rAkho, udAra ane Asakita vinAnuM rAkho. ema karazo to tamAruM jIvana tamAre pAtAne mATe tema ja anya sarvane mATe eka kiMmatI vastu banI raheze. paraMtu tamArA Adarza bhale game te hA, paNa jyAM sudhI tame tamArI peAtAnI aMdara pUrNatA prApta nahi karI hoya tyAM sudhI e AdarzanA tame pUrNa rIte sAkSAtkAra nahi karI zako. A pUrNatA prApta karavA mATenuM prathama pagaluM che sacetanatA. tamAre peAtAne vize sacetana bane, tamArA svarUpanA judA judA bhAgo viSe sacetana bane ane te darekanA judA judA kArya vize sacetana bano." zrI. mAtAjI prArthanAmAM kahe che: " vinAzano vaMToLiyA bhUtakALane vALI jhUDIne sApha karI rahyo che, temAM badhI ja bhUlA, badhA ja pUrvagraha badhI ja gera samajUtIo adazya thaI javI joIe. . prakAza saMpUrNapaNe vizuddha banI javA joIe ane ema thatAM tuM tenI aMdara pUrNapaNe AvirbhAva pAmI zakaze. prabhu, tArI pAse zakita rahelI che. huM A parama camatkAra siddha karI Apaze ja. A rItanI cetanAmAM te vijayanI nizcitatA mUkI ApI che. " zrI mAtAjI bALakane Adarza bALaka banavA kahe che: " hiMmatavAna bane ane tamArI jAtane ATaluM badhuM mahattva na Ape. tame tamArA nAnakaDA ahaMnA kendranI AsapAsa ja tamArI tamAma vRttione goThavI che eTale ja tame udAsa ane saMtuSTa che. potAnI jAtane bhUlI javI; e ja badhAM du:khonA IlAja che. " "o kadIye na bhUlaze ke tame ekalA nathI. prabhu tamArI sAthe che. ane tamane madada karI rahelAM che, mArga banAvI rahelAM che. e eka evA sAthI che je kadIya tamAro sAtha tyajatA nathI. e eka evo mitra che jene prema AvAsana Ape che, baLa Ape che. zraddhA rAkho ane tamAre mATe te badhuM karI deze." ane chelle ApaNe zrI araviMda ApaNane zuM kahevA AvyA hatAM te zrImAtAjInAM ja zabdomAM kahIe. zrI araviMda ApaNane kahevA AvyA hatA : "satyane pAmavA mATe ApaNe pRthvIne cheDI javAnI jarUra nathI. ApaNA AtmAne pAmavA mATe ApaNe jIvanane cheA.DI -javAnI jarUra nathI. prabhu sAthe saMbaMdhamAM AvavA mATe ApaNe - jagatanA tyAga karavAnI jarUra nathI - athavA to mAtra amuka ja mAnyatAo dharAvavAnI nathI. prabhu te sarvatra ane sarva vastuomAM rahelA che ane jo te chupAyelA che, to tenuM kAraNa e che ke ApaNe temane zodhI levAnuM .. kaSTa uThAvatAM nathI. -DhAminI jarIvAlA pa mAna prAcIna kALamAM, munionAM AcaraNane te mATe mauna zabdane prayoga thatA. muni je kaMI karatA te badhAne 'mauna' kahevAmAM AvatuM. munionI eka khAsiyata vizeSa rIte tarI AvatI. teo ochuM beAlatA. tethI pachInA samayamAM, vANInA saMyama mATe 'mauna' zabdanA prayoga rUDha banyo, vANInA saMyamano mahimA aneka jagAe gAvAmAM AvyA che. jIvanamAM aneka prasaMgAne mauna kAryasAdhaka nIvaDe che. saMskRtamAM kahevAmAM AvyuM che, ke mauna sAthe sAdhanam / eTale ke mauna dvArA sarva artha siddha thaI zake che. vANInA svacchaMda prayogathI kaMI prApta thatuM nathI evA pracchanna artha paNa e suvAkayamAMthI jANI zakAya che. jagatamAM ApaNI AsapAsa vyartha jImAjoDI karanArA aneka mAnaveAne ApaNe joIe chIe, ghaNIvAra AvI pravRttithI matabheda UbhA thAya che ane maitrInA saMbaMdha tUTI jAya che. vyartha jIbhAjoDI koIka vyakita mATe prANaghAtaka nIvaDI heAya evA samAcAra ghaNIvAra vRttapatrAmAM camake che. A kAraNe ja saMtAe vAcALatAnI nidA karI che ane maunanI prazaMsA karI che. arabastAnamAM eka kahevata jANItI che,ke maunanA vRkSa upara zAMtinAM phaLa bese che. bAIbalamAM paNa kahevAmAM AvyuM che, ke je peAtAnI vANI upara kAbU rAkhatA nathI te pAte vinAzane nAtare che. eka ciMtake jaNAvyuM che, ke huM zA mATe maunabhAve rahyo tenuM mane kayAreya du:kha thayuM nathI; hA, e vAtanuM du:kha aneka vAra thayuM che ke huM zA mATe bolI uThayA ? mahAtmA gAMdhIjIe paNa maunanA mahattvane kAM pArakhkhu nA hatuM ? tethI ja te saptAhamAM teo eka divasa maunanuM AcaraNa karatA. pUjaya vineAbAjI paNa maunanA himAyatI che ane maunanA sudIrgha AcaraNa mATe jANItA che. maunanA AcaraNathI peAtAnA ajJAnane chUpAvanArA daMbhInI ahIM vAta karavAmAM AvI nathI. ahIM te| zAna, viveka ane saMyamanI tripuTIthI siddha thayela vANInA saMyamane ja mahimA gAvAmAM AvyA che. svacchaMda rIte bakavAsa karanArane AtmAnI zAMti maLe kharI ? nA, mauna ane ekAnta AtmAnA sarvottama mitrA manAyA che. hRdayagRhAmAM praveza IcchanAre Atmazuddhi arthe maunanA sahArA avazya levA paDaze. maunanA lAbhane samajAvatuM eka daSTAMta khUba jANItuM che. tenI vigata nIce mujaba che. be strIo vacce kAyama jhaghaDA thayA karatA. AvI rojanI rAmAyaNathI kaMTALIne temAMnI eka strI eka saMta pAse gaI. jhaghaDAnA nivAraNa mATe saMte tene eka jaDIbuTTI ApI ane sAthesAtha jaNAvyuM ke jhaghaDo thAya tyAre A vastu dAMta vacce dabAvI rAkhavI. A IlAja kAmiyAba sAbita thayA tethI pelI strIe saMta pAse AvI jaDIbuTTInI camatkArikatAnI prazaMsA karI. saMte jaNAvyuM ke e camatkAra jaDIbuTTInA nathI paNa maunanA che. jayAre te jaDIbuTTI dAMta vacce rAkhavAmAM AvatI tyAre beAlavAnI pravRtti baMdha rahetI ane jhaghaDAne AgaLa vadhavA mATenuM dvAra vasAI jatuM. Ama mauna verajherane nAbUda karavAmAM mahattvanA bhAga bhajave eTaluM sakSama zarU sAbita thayuM che. prazna thAya ke badhAne maunanuM AcaraNa pasAya kharuM? 'bAletenAM ja bAra vecAya' e kahevata to AnI virodhI Tharaze. AnA javAbamAM kahevAnuM ke maunanA artha che vANI uparano kAbu, jo koI kaMpanIno selsamena peAtAnA mAlanAM vakhANa kare ane thosAtha bIjI kaMpanInA mAlanI niMdA kare te aniSTa prasaMga UbhA thAya, zuM bAla ane zuM na belavuM tenA viveka paNa mauna ja gaNAya. cUMTaNInA pracAraka paNa AvA vivekathI aneka vAdivavAdane dUra ThelI zake, koInA marmane AghAta thAya evuM na bAlavuM ema 'manusmRti'mAM paNa kahevAmAM AvyuM che. dhArmika daSTie vicAratAM paNa lAge che, ke ekAgratA siddha karavA mATe mauna upayogI che. vAcALatA ati lAve che. jayAre mauna te zAMtinuM sarjana kare che. vANInA sadaMtara abhAvanI nahIM paNa vANInA vivekarUpI maunanI himAyata zrI mAtAjIe paNa karI che. ApaNe AvA maunanuM AcaraNa karavAnI Teva pADIe to sArAM pariNAma bahu dUra nahIM rahe. aruSu zAM. joSI Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 1-5-'79 * kALI rANInI zokakathA ke ajaMTAne parisara pahelethI ja zAMta, tyAMnA DuMgara kALA hatuM; paNa kaMI paNa daivI saMpattinuM ciMtana jene bhAge Ave che ne, tapakhIrI evA ja che. vacce vacce gIca jhADInI hariyALI tenA manamAM lagnanA divase ja yogAnuyoge eka moTI tirADa tenA zarIra para upaselI dekhAya che. uparanuM AkAza ghere nIla che; nirmANa thAya che. gautama buddhanA jIvanamAM eka AvI ja paNa e raMga nIlavaMtIne lasalasate nAcato matta raMga nathI. e phATa na pravezI? juo te phATanuM citra. prasUtA yazodharA raMga maMda che. nIcenI lIlI vanarekhAnA paga nIce tapakhIrI navajAta rAhulane paDakhAmAM laine sUtI che. bAjumAM dAsIo kALAza paDatA raMga mAIlenA mAIle vistare che. DuMgaranI paNa sukhathI sUtI che. ane rAjaputra gautama phakta dUra UbhA rahIne dhArane e gaMbhIra sanAtana raMga AkAzanI nIlimAne paNa puta patnI - bALakanA saMsAranuM chevaTanuM darzana kare che. tene nizcaya banAve che. gaMbhIra banAve che. cUkAte, sUsavAto jate unmata pAko thaye ja. lADake putra, priyapatnI, AdaraNIya dhaNI, aizvaryAmAruta paNa ahIM guphAnA mukha pAse kSaNabhara aTakIne kAna saravA saMpanna rAjaputra, rU5 - yauvana, dhULa, kauzalya vagerethI mukata e kare che. aMdaranuM vizva aMdhakAramAM DUbeluM che. prakAzanuM cAMdaraNuM A mANasa rAjAmAMthI bhikhArI thavA nIkaLe che, ane pachI aneka paNa akaLAtuM akaLAtuM ja tyAM Ave che. paNa eka vAra Ave eTale varSo bAda A bhikhArImAMthI buddha thaIne bhagavAnanI padavIe te aMdaranA kaLAvizvanA jIvanane sAkSAtkAra karyA pachI tenAthI pahoMcavAne saMkalpa tene pAra paDayo che. bahAra AvavuM ja nathI. te tyAM ja aTavAI jAya che. e ja prakAzanuM A ja saMkalpa e janapadakalyANInA patie, naMda paNa karyo. cAMdaraNuM be hajAra varSothI tyAM Ama aTavAI gayuM che ema ja kahane! paNa tene lIdhe ja te e aMdhakAramAM mANaso paNa tenI pativratA, priyatamAM evI tenI bhAI tenA virahamAM jhUratI jema te guphAnI ajAyabI jotA UbhA rahe che. eka samaye A hatI. tenuM rUpa UtarI rahyuM che. kAyA kALI paDatI hatI. gharabhAgamAM je dharmapaMtha jIvaMta hato tene sAkSAtkAra aMdaranA citra- bAra udAsa, thayAM hatAM. tenI mAyAthI e bhikSu pharI pharI tene dvArA karavA mAge che. bauddha matanI gUDha chAyAthI zabalita thayeluM, prAcIna kathAo ane prAcIna ItihAsamAM vikharAyeluM e jIvana maLavA Avo. pitAne mArge teNe cAlavuM e baMdha ApatA. potAnA anubhava sAthe tALI jue che. manuSyanA anubhavo yuge buddhanAM vacane para zraddhA rAkhavA tene kahete; dhIraja Apate. paNa yuge sarakhA ja, paNa temAMthI pratIta thayeluM satya te hRdaya-hRdayane A parityakatA bahu judI ja. saMsAramAM ja mekSa mAnanArI, nirALuM lAge che. gautama buddhanuM jIvana ane temaNe AjubAjunA paticaraNamAM ja strI janmanI sArthakatA che ema mAnanArI hatI. samAjajIvanamAM je sthityaMtara karAvyAM tenI ja dhULa kyA ajaMTAnA citraripatramAM pratibiMbita thaI che. sAdhusaMta, jogI, jati, vagere mATe tene khUba Adara hato, te paNa potAne pati saMsAra tyAga karIne saMdhavAsI yati zAM sthityaMtara karAvyAM buddha ? zuM navacaitanya temaNe nara thayo, e joIne tene khUba du:kha thayuM. te patinI pratIkSA nArIne AvuM? kayuM satya temaNe lokone kahyuM, jene lIdhe gharabArane tyAga karIne sukhI, saMsArI mANase paNa karavA lAgI. bhikSAnA nimiro pati tene kAraNe Ave, baMnenuM saMnyAsI jIvana svIkAravA taiyAra thayA? janma, vyAdhi milana zAya; premAlApa thAya; paNa e badhuM paNa pUratuM ja sukha je du:kha bhareluM che, tenI pratItimAMthI buddhanuM Arya - satya hatuM. AsapAsa virahanuM kALuM paDa hatuM. pitAno pati saMnyasta sAkAra thayuM che. anekoe gautama buddhane du:khanA u gAtA, nirAzAnuM tatvajJAna gAnAra tarIke kaparo Thapako Apyo che. paNa jarA mAthuM jIvanane jaladI tyAga karaze. bALabaccAMmAM, gharasaMsAramAM, rAjapadamAM UMcuM che te juo e dhyAnastha buddhamUrti tarapha! te nirAzAnuM parovAI jaze evuM sapanuM teNe hRdayamAM dhAreluM hatuM. paNa patie pratIka che? nA, nA sanAtana AzAnuM ciramala hAsya te mUrtinA te kyAre ya, gappAMsappAMmAM paNa te yaMti jIvana choDavAne che ema hoTha para phATeluM che. kALa te kadI ya bhUMsI nahIM zake. te mUrtinAM kahayuM nahotuM. te tenA premane kAraNe Avato, paNa saMsAra tene netra adha khullAM - ardhA mIMcAyelAM che. hamaNAM ja khIlatI kamaLa AkarSato nahoto. kaLI hoya evAM. te kaLInI jema ja temanAM netranAM popacAM bharelAM che, gaMbhIra che ane sthira paNa che. kaLInuM phala thAya che. paNa - ekvAra tenA AvavAne niyama sukAI gayo. teNe vATa ahIM te pUrNa vikasita puSpanI pharIthI ardhaskUTa kaLI thaI che. joI; te upavAsI rahI; raDayA karyuM. bIjo, trIjo, cothe ema sAta navavikasana ane vize rame baMne avasthAnAM AMdalanane divasa nIkaLI gayA. te upavAsathI phINa thavA lAgI. e AvyuM ane kaMpane sthira rUpa ApIne buddhanAM trAe manuSyane eka nahIM. teNe saMdeze mekalya; te AsanamaraNa thaI; navI ja aphaTa daSTithI jagata tarapha jatAM zIkhavyuM. saMsAramAM hajAro sukha hoya te paNa temAM hajAro bhaya paNa che. saMsAra ja te paNa te AvyuM nahIM. gautama buddhanA kAne temanAM milana mULa te kSaNabhaMgura che. ane temAM anaMta sukhanI AzA ja nathI. ninI vAta gaI hatI. gautame tene e mehamAMthI parAvRta temAM Izvara nathI. veda jevAM varune paNa tamane te du:khamAMthI thavAne upadeza Apyo. 'saMsAra choDa, nahIM te saMnyAsa choDa." tArI zakatAM nathI te pachI manuSyane tAre che te zuM? manuSyane tAre che tenI AtmapratIti, tenI vizva vizenI sad bhAvanA. rAzara evo Adeza tene ApyuM. te kSaNe je tirADamAMthI gautama buddhane mATe vyakitanirapekSa prema ja manuSya jIvananI sArthakatAnI nizAnI. bodha maLe, e ja tirADamAMthI tenA ziSyane satyadharmane sAkSAmaitrInI bhAvanA thAya ke, manuSya badhuM du:khamAMthI mukata thAya che. tkAra za. saMnyAsa jItya, saMsAra hAryo. Asanma maraNa patnI manuSya pote ja potAnA mana para karavAne A prayoga gautama bauddha pAse te gayo nahIM. tenA darzanane meha TaLe nahIM, tyAM sudhI pote jagatane zIkhavyuM; tenI asara aneka loko para aneka rIte thaI. tenAthI paNa kaIka sukhI thayA, koIka du:khI paNa thayA , bIje meha koI TALI zakaze nahIM evI tene khAtrI thaI. te AsannamaraNa rAjazrI tenI tarapha AMkha mAMDIne beThI; kaIka da:khI thayA, ema meM kahyuM te sAMbhaLIne keTalAka muMjha AkhuM kuTuMba vyAkuLa thayuM. bacAvavA mATenA parAkASThAnA prayata ! vaNamAM paDaze. paNa te A AsanamaraNa kALI rANInI ja kathA, sAMbhaLIne. eTale keNa mukhI ke du:khI thavuM hoya che e tamane thayA. vaidyarAja AvyA; rAjapuruSe AvyA; dAsI pavana paNa samajAze. * 2A juo eka rAjamahela che. tejohIna, udAsa nAkhavA lAgI; paNa tenAthI pavana paNa sahana thato nahota; ane mRtyurachAyAthI bhareluM. keIka kahe che te prasAdane dhaNI, te AMkhanA popacAM bhAre thavA lAgyAM. te macAvA lAgyAM te paNa rAjA naMda. tenAM hamaNAM ja lagna thayAM che. gharabArane tyAga karIne te baLapUrvaka tene ughADavA lAgI , gautama buddhane anuyAyI thaye che. svecchAthI thayo che. naMda gautama te Ave che? nA sUIza nahIM. mane beThI karo. buddhane sAvako bhAI. gautamane putrasamAna ucheranAra, gautamI pUjApatine putra. atizaya suMdara premALa patnI tene maLI che. kinnara temane jovA do. pachI huM sukhethI marIza ." yumanI jema A daMpatI paNa paraspara upara atizaya anurakata moTI paricArikA dhIrajavALI hatI. rANIthI have vastra paNa Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAddha ana tA. 1-579 sahana thatuM nahotuM. teNe tenA vAMsA para baMne hAtha dharIne tene beThI karI. tenI mamatAnA hAthanA sparza rANInA hRdayane thayo. te jarA bhAnamAM AvI. vaidya pharIthI davA ApI; paNa nADI kSINa thaI rahI hatI, zvAsa jeramAM cAlatA hatA. hRdaya dhaDakatuM hatuM . "teo nahIM Ave; bhale na Ave; peAtAnI pratijJA temanI pAse toDAvazeA nahIM. temanA rAjamugaTa lAve; te ja huM joIza. te ja temanuM darzana. temane putra nathI; vaMzanuM rAjacihna have vAMjha thayuM ? Avaze; mArA gayA pachI paNa teo kadAca Avaze. mArA gayA pachI paNa bIjA koIka sAthe saMsAra mAMDaze "huM zuM kahyuM me ? teo nahIM Ave. te mugaTa temanI pAchaLa jaze; teo jaze tyAM. lAvA 2e te mugaTa jovA do te mane. jaoNvA do" A bAju nADI maMda thatI jatI hatI. nAnI paricArikAnI dhIraja khUTI; kAraNa ke, pelI tarapha vaidarAja "badhuM pUruM thayuM!" ema eka sevakane kahetA hatA. rAjapuruSoe pAtAnI svAminI samakSa ghUMTaNa TekLyA. rAjamugaTa tenI sAme dharyo; paNa tenI AMkho ughADI hoya to ye have temAM najara rahI nahotI; temanA caherA paNa ra ra thaI gayA. tenAmAM jIvananI dhabaka hatI ane mukha para cirapratIkSAthI nirmANa thatI AzA-nirAzAno mizrA bhAva vadhu ne vadhu daDha thaIne khoDAI rahyo hato. je bhAvamAM tenuM caitanya hatuM. tenuM snehanidhAna hatuM, te bhAvamRtyunI TADhAzane hatabala karI. premanI hUMpha tene AviSkAra aya rahyo. zarIra kALuM paDI gayuM, mugaTanI dizAmAM tenuM mastaka namyuM. tenA hradaye eka ja dhabakAro karyo. chevaTanA yuddha zvAsa bahAra Avyo. 'nA, nA.' evI gatimAM DokuM hasyuM. eka bAjue namI paDayuM. kALI 'rANI janapadakalyANI soMsArI strInI virahavedanAonI phariyAda karavA kALa samakSa cAlI gaI. mana tarapi tvameva mAM tattva viprayoT: ema ja sItAnI jema te bAlatI haze. bIjo janma jaoNIe. te janmamAM tuM ja mAro pati joIe. paNa viraha to nahIM; viraha nahIM..!" rAmugaTa rita thayA. pUrNapaNe Da thayo. tenuM kAMI prayojana ja rahyuM nahIM. rAjAe tene lAta mArI hatI; rANIe chevaTanA prANamAM tene pUryA hatA; paNa tethI niSpanna zuM thayuM ? te! kevaLa vedanA. A vedanAnuM bIjuM eka mUguM smAraka citrakAra AlekhyuM che. rANInA mAra hatA. suMdara nAcatuM e paMkhI. te paNa tenI pAse pIMchAM saMkelIne jANe marI gayA hoya ema paDI rahyo hato. tenuM mAthuM jamIna para TekAyeluM hatuM. paNa paga pAchaLa kheMcAyelA nahotA. te parathI samajavAnuM ke e maryo nathI; paNa tene maraNaprAya vedanA thAya che e nakkI. paricArikAonA kapALamAM mAMtInA cAMdalAM che; vALamAM pha aa che. vRkSa pUra ratnamALA che; te parathI anumAna thAya A upavara chokarIo kAle potAnA saMsAramAM joDAI jaze. rANInA saMsAranI udAtta zAkathA teo sAthe laI jaze. rAjA mATe daDha zraddhA temanA manamAM raheze. kAraNa ke, te mohamAyAne jItelA dharmavIra che. rANI mATe bhakita raheze. kAraNa ke te paticaraNe sarvasva arpaNa karanArI pativratA che. AsanamaraNa rANI ane tenA parivAranA zokabhAvanI ekAtmatAnuM A citra jagatanI eka zreSTha kaLAkRti che. A citra joIne ni:stabdha na thayo hoya evA prekSaka vIrala. A citra joyuM ne pachI tarata yazodharAnuM citra joyuM ne tyAre mArA manamAM te baMne vaccenA virodha spaSTa thayA. yazodharAe viyoganuM du:kha pacAvyuM; khutrane moTo karyo, gautama buddha pahelI vAra tenI pAse bhikSA mAgavA AvyA tyAre yazodharA stabdha thai nahIM; raDI nahIM; teNe putrane kahyuM, 'tArA pitAne kahe ke, mAro . bhAga mane Ape." gautama buddhe tene potAnI pAsenuM bahu mUlya dhana eTale tridIkSA ApI. yazodharA saMketa samajI, ane teNe paNa te saMnyAsa dIkSA laIne virahane navuM rUpa ApyuM. abhinava varadAna ApyuM. kALI rANInI kathA na hota to yazodharAnuM A varadAna keTaluM mahAna che e koIneya kema samajAyuM hota ? potAnA patinuM zreya vyakitanirapekSa che. mAnavatAnuM ti - ucca biMdu che, e te samajI. te zreyamAM te ekarUpa thaI. siMdhumAM A biMdu maLe e rIte. paNa janapadANI to ekAkI, nirAzAnA taLa samudramAM, bIjA janmanI kSINa AzA hRdayamAM dharIne karyAMnI karyAM lupta thaI. - durgA bhAgavata anu. jayA mahetA abhyAsa vartuLa [1] A pakhavADiyAmAM abhyAsa vartuLa dvArA be vyAkhyAnA rAjavAmAM AvyA hatA. prathama vyAkhyAna janmabhUminA bhUtapUrva maMtrI zrI manubhAI mahetAnuM, "Adhunika vijJAnanI pragatinI paristhiti" viSaya upara tA. 20-4-79nA roja paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM yojavAmAM AvyuM hatuM. zrI manubhAI mahetAnuM A viSaya aMgenuM vizALa vAMcana che. temaNe brahmAMDathI mAMDIne graho - upagraho viSe tema ja Adhunika vijJAnanA thaI rahelA vikAsa aMge AMkaDAo sAthe rasaprada mAhitI ApI hatI. tenA phAyadA tema ja bhayasthAno kevA kevA che e vize paNa jaNAvyuM hatuM ane temanA jJAnasabhara vyAkhyAnathI saune prabhAvita karyA hatA. te vyAkhyAna A aMkamAM anyatra pragaTa karavAmAM AvyuM che. vyAkhyAnanI zarUAtamAM zrI subodhabhAI ema. zAhe zrI manumAI paricaya karAvyo hato tema ja temane AvakAra Apyo hato. saMghanA pramukha zrI cImanalAla cakubhAI zAhe caMdananA hAra dvArA temanuM abhivAdana karyuM hatuM ane saMghanA maMtrI zrI ke. pI. zAhe temane AbhAra cAnyo hato. [2] bIjuM vyAkhyAna tA. 26-4-79 nA roja jANItI kaviyatrI zrI zukalAbahena zAhanuM "hindI sAhityanI kavayitrIo'" e viSaya upara rAkhavAmAM AvyuM hatuM. zrI zukalAbahenanuM vAMcana vizALa che ane vastune yogya rIte rajU karavAnI kaLA tema ja temanuM chaTAdAra vaktatva atyaMta AkarSaka, dila ane dImAgane pakaDI rAkhe tema ja DolAve evuM hoya che. temaNe hindI sAhityanI prAcIna temaja Adhunika kaviyatrIone temanI kRtio dvArA paricaya karAvyo hato ane potAnI jozabharI vANIdrArA tAone pakaDI rAkhyA hatA eTaluM ja nahi, DolAvyA hatA. temanI pAse kAvyone to khajAno che, rUpako paNa ghaNA badhA kaMThastha che. zrotAoe temanuM vyAkhyAna kharekhara mANyuM. samaya khUba ja ochA paDayA. vyAkhyAnanI zarUAtamAM zrI subodhabhAI ema. zAhe, zukalA bahenane AvakAra Apyo hato ane vyAkhyAnanA aMte temanA AbhAra mAnyA hatA. saMghanA maMtrI zrI cImanalAla je. zAhe temanA paricaya Apyo hato. saMghanA upapramukha zrI rasikabhAI jhaverIe caMdanahArI temanuM abhivAdana karyuM hatuM. --zAntilAla TI. zeTha Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 1-5-'79 / 3 sukhanI zodhamAM jIvana daramiyAna mAnavamAtra IcchatA hoya che ke, pote sukhI gayA janmanA ApaNA karmonuM phaLa paNa hoI zake. vaLI, sukhanuM thAya, samRddha thAya. paNa sukha eTale zuM? zabdArtha laIe te Indri- astitva hoya chatAM sukhanuM jJAna na hoya to ke ApaNe tRptithI yone je game te sukha ane tenI viruddhanuM badhuM du:kha. ghoDiyAmAM vaMcita rahI jaIe evuM bane. tethI ApaNe sukhI chIe ke du:khI suteluM nAnuM bALaka paNa potAne jAMgIyo bhIno thatAM raDavA lAge te pitAne avAranavAra pUchatAM rahevuM joIe. ghaNA leke pitAnI che. kemake tenuM zarIra asuvidhAmAM mukAyuM te tene pasaMda na paDayuM. mA niMdA karanArAothI DarIne dUra bhAgatAM hoya che. paNa kabIrajI kahe che ke doDatI AvI, caDI badalI. ane te zata paDI gayuM. jevuM bALakanuM ( niMdra ni vize ) nidAkherIne, TIkAkArone haMmezA najIka tevuM meTAnuM eTale ke ApaNuM. ApaNe paNa du:khamAM AvI paDatAMti rAkhavA. teo to eka prakAranA arIsA jevA che. prabhu pAse prArthanA dvArA doDI jaIe chIe. du:khamAM rAmanuM smaraNa teo ApaNI bhUlo, do darzAvIne ApaNane sudharavAnI AMtarika karIe chIe, zaraNa laIe chIe. ghaNIvAra du:kha dvArA Izvarane preraNA Ape che. A rAmAM jema prakAza, zAna, preraNA ApaNI aMdara che, tema sukha paNa ApaNI aMdara che. tene samajaNapUrvaka hetu "ApaNA sukha" vize ApaNane sabhAna karavAne hoya che. ApaNe kheMcIne bahAra lAvIne, jIvanamAM eka prakArane saMteSa, zAMti ItyAdi sukhI chIe tenI ApaNane khabara kayAre paDe? jayAre du:kha Ave anubhavatAM zIkhavAnuM che. bahAranI vastu ke vyakita ke paristhiti tyAre ! bIjA zabdomAM kahuM to du:khanI gerahAjarI eTale ja sukhanI . ApaNane zI rIte sukhI karI zake? te mArI samajaNamAM ramAvatuM hAjarI. nathI. zuM ApaNe sukhI chIe ja; evI zraddhA keLavavAmAM saphaLa thaI zakIzuM? AzA rAkhIe. eka jUnI kahevata che, ke 'kAkhamAM chokaruM ane gAte AkhuM gAma." harajIvana thAnakI ghaNIvAra ApaNe sauthI vadhu sukhI hovA chatAM bIjAM ApaNane sukhI premaLa - jAti dekhAtAM hoya che. A arthamAM, sukhanI sarakhAmaNI na hoI zake. darekanA sukhadu:kha vyakitagata hoI zake. dUrathI DuMgarA raLiyAmaNA' jevuM. amArA premaLa jyotinI jyota prajajavalita thatI cAlI che. bhAratanA nAgarikane tenA vaDA pradhAna ke rASTrapati potAnA gAmamAM * vRddhAzramanI bahene mATe e sADalAnI mAgaNI karelI - beThAM beThAM chApAM nAmanA dUrabinathI jotAM sukhI dekhAtAM hovA saMbhava zarUAta dhImI cAlI, pachI vega vadhyo - aDatAlIsa sADalAnI saMkhyA - che. paNa jayAre ApaNe dilhI jaIne be divasa tenI sAthe gALIe thaI - tyAra bAda eka sahRdayI gRhasthane phona Avyo ke huM bAvana chIe tyAre tyAM to kevaLa paththara, mATInA DhephAM ane jhADanA ThUMThAM sADalA mekaluM chuM. nAma pUchayuM te na kahyuM. bIje divase temanA ja hoya che. temanA vyakitatvo keTalI badhI ciMtAo tarathI eka bhAI sArI kavoliTInA, tana navA ja kharIdelA bAvana upAdhiothI gherAyelAM hoya che! jevuM sattAvALAonuM tevuM dhanavALAo sADalA ApI gayA, temane paNa vinaMti karI ke, "amArI pravRtti ke kItivALAnuM paNa hoI zake. chatAM ApaNe ApaNI jAtane pratye ATale badhe premALa sAva dharAvanAra vyakita koNa che.. sukhI mAnavA jhaTa taiyAra thaI jatA nathI. A paNa jIvananI eka te amArA kAryAlayanI jANa mATe te nAma kaho, temaNe kahyuM, "nAma moTAmAM moTI karuNA ja ne! ApavAnI nA pADI che." dhanya che AvA nispRhI dAnavIrane - jemane potAnA nAmanI paNa khevanA nathI. ame temane aMta:karaNamane lAge che, ke su "du:kha jevAM saMvedane bAhya karatAM vadhu pUrvaka AbhAra mAnIe chIe. AMtarika che. mana, hRdaya ane AtmAdine keLavavAnI bAbata che. bIjA divase zrI morArajIbhAI vorA taddana navA vIsa sADalA manane dundrAtita banAvavAmAM saphaLa thaIe to A jagatamAM sukha ApI gayA. ' du:khAdi jevA bhAvothI para jaI zakAya, thaI zakAya, e ja divase eka bahenane mATuMgAthI phena AvyuM. kAryAlayamAMthI dararoja, niyamita rIte divasanI thoDI kSaNo ApaNe zarIrasnAna mANasane mekalya-temaNe paNa uttama koTinA sADalA makathA. ane mATe kharcAe chIe, tema mAnasika snAna mATe paNa kharcavI joIe. bIjA paNa chUTAchavAyA sADalA AvatA ja rahyA, e rIte 100ne che , ekAMtamAM, dhyAnamAM besI manana, citana drArA AMtarika zuddhi tarapha badale ekaMdara 160 sADalA AvyA. badhA ja lagabhaga vaparAyA vaLavuM joIe. bahAra je kaMI kharAbI ApaNane dekhAtI hoya che, vinAnA - ane eMsI TakA te taddana navA ja kharIdelA.. ' te mULabhUta rIte te AMtarika azuddhionuM ja pariNAma hoya che. uparokata badhA ja dAtAone ame khUba ja AbhAra mAnIe chIe. jayAre ekAeka ApaNane jagata pILuM dekhAvA lAge ke tarata ja AvA sArA pariNAma vize vicAra karatA ema lAge che ke ApaNe DaoNkaTara pAse pahoMcI jaIe te samayasara nidAna thAya ke AnI pAchaLa khAsa karIne amArA zrI nIrU bahena zAha tema ja zrI * ApaNane kamaLo thayo che. kamalabahena pIsapATI ane anya kAryakara bahenonI tapazcaryAnA bAkI keTalAka loko jANI joIne potAnI jAtane chetaravAmAM baLe ja kAma karyuM che. sAcA dilanI tapazcaryA avazya phaLatI ja hoya che. pAvaradhA hoya che tenI vAta ahIM ApaNe nathI karavI. cArlsa DikansanA -zAntilAla TI. zeTha zabdomAM kahuM to teo selpha svInDalsa (potAnI jAtane chetaranArA) karyAlaya maMtrI, hoya che, ke je aMte te pote ja chetarAyA hoya paNa jayAre teo satsaMga AvuM jANe tyAre samaya vItI gayA hoya, khUba moDuM thaI gayuM hoya! jema Aje snAna karyA chatAM AvatI kAle snAna karavuM : jIvanamAM samayanuM paNa sthAna che. yogya samaye, yogya sthaLe, yogya paDe che kAraNa ke, zarIra vikArI hovAthI malina thAya che. tema Aje vastu ke vyakita maLe che tenuM mUlya che, anyathA nahIM. khUba kaDIne citta zAMta karyuM hoya paNa kAle pAchuM tene zAMta karavAne abhyAsa karavuM paDe che. cittAmAM malinatA Ave che ja, tethI cittazuddhi mATe bhUkha lAgI hoya tyAre mana bhAvatI vastu ke vAnagI maLe to tRptino roja prayatna karavAnI jarUra che. nirvicAra avasthAmAM besavAne AnaMda thAya. paNa dharAyelI vyakitane tene bhAvatI vAnagImAM jhaboLI abhyAsa paramAtmAnI saguNa upAsanA ne satsaMga e citazuddhine daIe te ye te gUMgaLAI mare! Ama, sukha nasIbavAdane sadhiyAro sAro upAya che. tenuM nitya sevana karavuM. ze tene rokI na zakAya. AjanuM ApaNuM sukha, gaI kAlanA, maganabhAI vyAsa Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-5-7 pramuLa jIvana saratA samayane kANu jhAle che ? savAranA paheAramAM AMkha ApameLe khUlI gaI. rajAIne mAthA sudhI kheMcI rezamI aMdhakAranI chAyA racI. ekAMtanI AvI kuMjagalImAM caraNa vinA paNa cAlavAnI A lIlA mANavIe AnaMda vAtamAM verI nAkhavA jevA nathI. khAsa koI jAgyuM nathI. rastA parathI pasAra thatI koIka Traka ke kayAreka bolato hoya evA kUkaDo - ApaNA sivAya paNa koI jAge che eno khyAla ApIne vahI jAya che. savAre jAgIe chIe. rAta vItI gaI hoya che. gata ane anAgatanI vacce . sAyanI A aNI jeTalA vartamAna mANasa pAse che. vartamAnanI kSaNa vAta karIe tyAM to bhUtakALamAM pheravAI jAya che. bhUtakALa pratyeka paLe samRddha thatA jAya che. vartamAna pratyeka paLe pIMgaLato jAya che. paLanI kharatI pAMdaDIA sAthe kALanuM kusuma potAnI najAkata prakaTa karatuM rahyuM che. samaya keTalA badhA chetarAmaNA che! jAgIe chIe tyAre thAya che ke, ApaNI pAse nAhIne AvelA bALakanA samA nagna ne nirdeSa evA samaya che, paNa e jotajotAmAM moTo thaIne nIkaLI paDe che. samaya pAse kAcabAnuM zarIra che. ane sasalAnI gati che. A saratA samayane koNa jhAle che? kalAkAronImathAmaNa kadAca A samaya sAthe ja che. koIka ekAdI kSaNane ciraMtana karI zakAya ? zrI umAzaMkara praznamAM ja uttarane pUrIne kahe che: "kAvya, samayanI cIsa zAzvatI arthe ' jindagI! tArI madhuratama A kSaNA ane anaMta virAmahINI zAzvatImAM koI paNa rIte jaDI devAya to ?" cuMbana ApavA mATe kalAkAra paLanA mukhane jhAlI le che. sarI javuM, vahI javuM, e te samayanA svabhAva che. paNa kalAkAranI najara samayanI gatine sthira karavA mATenI hoya che ane eTalA mATe ja citrakAre dorelA citramAM kanyA kyAreya, vRddha thatI nathI ke gulAbanuM phUla karamAI jatuM nathI. kavi A sRSTi para hoya ke na hAya, paNa kavinA zabda, maMdiranA akhaMDa dIvAnI jema hajI meM ema prajavalI rahyo che. to sundarama kahe che: Ajano mANasa peAtAnI gaI kAlanuM pariNAma che. jenI pAse kazuM nathI hAvuM enI kane potAnA bhUtakALa ane bhaviSya to che ja. rAjendra zAhe bhUtakALa mATe sAcA zabda vAparyo che. emaNe tene 'jJAnayogI atIta' kahyo che. ApaNI atyAranI avasthA ApaNA bhUtakALanI cADI khAya che. anubhava jJAnanuM sAkAra svarUpa che ane jJAna anubhavanuM nirAkAra svarUpa che. ApaNA sahuno bhUtakALa eTale zuM? ApaNe kaI rIte paLa, divasa, mahinA, varasa ane AkhuMye AyuSya vitAvIe chIe? ApaNe vikalpAnI tUTIphaTI jhUMpaDImAM rahIe chIe. A ane te, ahIM ane tahIM, Ama ane temaApaNI pAse naryA vikalpe che. saMkalpanA rAjabhavanamAM vasavAnI jANe ke ApaNane phAvaTa nathI. koI paNa saMkalpa karavA kadAca sahelA che paNa ene vaLagI rahevuM e keTaluM muzkela che e sahu eTalA mATe jANe che ke saMkalpane choDI denArA mANaseAna toTo nathI. "pUM DhaMDho to pAsa milate hai', eka hUM DhA tA hajAra milate hai," -enA jevI vAta che. koI paNa zubha saMkalpa mANasane zista Ape che, tAlIma Ape che, keLave che. mANasa saMkalpane lIdhe * Self - Schooled ' thaI zake che paNa koI paNa saMkalpa na karavA eveza kadAca mANasanI soMkalpa che. mANasa kaI ghaDIe calita thaI jAya che, skhalita thaI jAya che enI mANasane peAtAne paNa kadAca ghaNIye vAra khabara nathI hotI. ane khabara paDe che tyAre ghaNu meADuM thaI gayuM heAya che. mANasa * Point of no return ' para UbhA heAya che. kayAMka vAMcelA,ke Ki sAMbhaLelA eka prasaMga yAda Ave che. eka musalamAna vepArI khUba kamAIne peAtAne gAma pAchA vaLatA hatA, peAtAnA gheADA para savArI karatAM karatAM e vicAra karatA hatA ke gharethI nIkaLyA tyAre kalpya 'tuM enA karatAM keTaluM badhuM dhana kamAye! pAte keTalA badhA sukhI che! sarasa, vaphAdAra patnI che, AMkhane game ne aMtara harakhAI UThe evAM saMtAno che, A sahune sukhacenathI rAkhI zake evuM sagavaDabharyuM ghara che; mitra mATe jIva ApavAnuM mana thAya, paNa jIva ApI zakAya evA mitra kyAM che?--enI phariyAda nathI. khudAnI kRpA ja kRpA che. Ama vicArane vAgeALatA vAgeALatA e AgaLa ne AgaLa jaI rahyo hato. thoDIka vAramAM te peAtAnuM gAma ane ghara Avaze. rastAmAM masjida joI. ene thayuM ke khudAe mArA para eTalI kRpA karI che ke namAja paDha, namAja, dhyAna, prArthanA-A badhI vastuo aMta:karaNane zuddha kare che. koIke kahyuM hatuM, ke prArthanAthI paristhiti badalAya che. nA, prArthanAthI mANasa badalAya che ane e paristhitine badale che. ahezAnamaMda thaIne e musalamAna vepArI namAja paDhavA masjidamAM gayA, jatAM pahelAM bahAra UbhelA eka mAsane peAtAnA ghoDo saMbhALavAnuM kahyuM. namAja paDhatI vakhate vepArIne vicAra Avyo ke ghaNuM kamAyo chuM. gAma ane ghara najIkamAM ja che. mAro ghoDo bahAra UbhelA garIba mANasane ApI dauM. A gheADo ApI ja devA che evA saMkalpa sAthe vepArI bahAra AvyA. jue che te pelA mANasa nathI. e to gheADA laIne palAyana thaI gayo che. mArmika rIte e hasyA. ene ekalA ekalA Ama hasatA joIne koIke pUchyuM ke tame Ama kema haseA che? vepArIe AkhI vAta kahI. eNe kahyuM ke ghADo e manuSyanA bhAgyamAM ja hatA. eTale tA ene ApIdevAnA mane namAja paDhatAM vicAra Avyo. pAtAnI vastune koI laI jaI zakatuM nathI. ane potAnI na hAya evI paNa vastune koI kayAreya ApI zakatuM nathI. khudA je ApavAnA che te te Ape ja che. paNa khudAnuM ApeluM saccAIthI levuM ke luccAIthI enA nirNaya manuSya para cheADI de che. koI paNa rIte, yenakenaprakAreNa tANItUsIne laI levuM, jhUMTavI levuM, A mane nahIM maLe te zuM thaze e bhaya, vikalpA, ene lIdhe manuSya herAnaparezAna thatA hoya che. tAtkAlika je maLe che ke meLavI le che enAthI gheADIka vAra pUranuM samAdhAna thAya che, paNa zAMti--sAcI salAmatI ene nathI maLatI. pratyeka paLa ApaNI pAse Ave che. e ApaNI ja che. ane ApaNA mATe Ave che paNa ApaNe enuM zuM karIe chIe? ene pelA gheADo laIne bhAgI janArAnI jema khINamAM dhakelIe chIe ke je kAMI maLe e saccAIthI ja maLavuM joIe evA saMkalpa hRdayamAM dharI, vicAranuM cAramAM rUpAMtara karI, ene zira para mUkIe chIe ? A praznanA uttara mAre mArI pAsethI ane tamAre tamArI pAsethI meLavavAnA hoya che. gAMdhIjIe ane keTalAMye saMtee ApaNane satyano mArga batAvyo. paNa ApaNane e mArgamAM rasa nathI. gaMdhIjInuM nAma devAmAM rasa che. emanA Adarzane ApaNe ArasanA pUtaLAmAM palaTI nAkhyo che. ApaNane buddha, mahaMmada, Isu, rastA cIMdhe che; paNa ApaNe AkAzane nahIM paNa AkAzanA cIMdhanArI AMLIne ja joyA karIe chIe. ApaNe vRkSonI gaNatarI nahIM karIe paNa vananA saundaryane joIzuM. manamAM ane jIvanamAM saundaryano sAkSAtkAra karIzuM evA zubha saMkalpane vaLagI rahevAnA kAMkalpa karIe ane vaLI rahIe te kevI dhanyatA! A lAgaNI kAyama mATe hRdayamAM rahe to? 'marIjhe' kahyuM che ema : "kAyama rahI jo jAya teA pegaMbarI maLe, dilamAM je eka darda koI vAra hAya che." ApaNI Aja e gaI kAlanuM pariNAma che ane ApaNI Aja para AvatI kAlanA parimANano AdhAra che. sureza dalAla (6) Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 prabuddha jIvana sagapaNanAM phUla sAcA mANasanA jIvAtA jIvananA sAcA-khoTA 'sagAMo'nI vyAkhyA mANase pote ja bAMdhI lIdhI hoya che - zaizavakALathI mAMDI jIvananA aMta sudhImAM mANasa haMmezA saMbaMdhanA eka nakkI karelA TUMkA vartuLamAM ja jIvatA hoya che. bAkInuM je jIvana je, e paDozI, dhaMdhAnuM ke nokarInAM vizALa kSetra che: tyAM ja vadhu jIvana jIvatA hAya che chatAMya koNa jANe kema, tyAM mAtra oLakhANa hoya che, paDozIo hoya che, mitratA hoya che, savyavasAyI hoya che, ane jIvananAM sAcA samayanI mUDI jevA samaya emanI sAthe ja vitAvavAnA hovA chatAM, emanAmAM mANasa kadI, 'sagapaNa' bAMdhI zakato nathI! mAnavIya saMkucitatA nahIM to bIjuM zuM che? sagAM ke sagapaNa eTale zuM? jenI sAthe lohIno saMbaMdha e sAcuM sagapaNa evuM ja arthaghaTana 'mANasa' karatA Ave che ! paNa lohInuM sagapaNa jIvananA keTalA kALa daramiyAna sAcuM sagapaNa jALave che? eka bhAIne huM oLakhuM chuM. emanA sarva sagAM che te dezamAM che, pote muMbaImAM rahe che. svabhAve saraLa ne enAmAMnI AbhijAtyatAnA vakhANa karIe eTalA ochA, paNa dezamAMnA sagAM-jene hajuya e sAcA sagAM kahe che-sAthe jamIna ane milakata mATe gharakaMkAsa thayelA. pote Aje chellA paMdara varSathI dezamAM gayA nathI, enA potAnA aMgata kahI zakAya tevAM kaI sagAMonA ubaro caDatuM nathI. are, eTale sudhI ke emanA be bALakonA avasAna thaI gayAM te ya, dezamAMnA sagAMoe patra suddhAM lakhavA jeTaluM sagapaNa jALavyuM nathI. jANe jiMdagIbharanA sagapaNanA phUla karamAI gayAM che, ne ene A jIvana daramiyAna enI sugaMdha prApta thavAnI nathIchatAMya, me' ene aneka vakhata evuM kahetAM sAMbhaLyA che, ke : "ahIM te mAruM koI nathI- mArA sagAM te dezamAM ja che !" have prazna e thAya che ke, jene ae sagAM samaje che, e enA sagAM che? A bhAIne aneka mitra che, sArI kahI zakAya evI ghaNI vyakita sAthe sArA saMbaMdha che, chatAM emAMnA enA koI 'sagAM' te nahIM ne? "sagAM te sau svArthanA" evI kahevata che, paraMtu e saune mATe svIkArya nathI ! chatAM koI koI vyakita mATe e sarvAze. anukuLa hAya che. huM eka bIjI vyakitane oLakhuM chuM. emanA sArA divaseAmAM sagAMothI roja ghara bharyuM bharyuM rahetuM. paNa e sArA divase AthamyA pachI e 'sagAM'A paMkhIo thaIne uDI gayA. jUnA mALAne bhUlI gayA! paraMtu enA vyavasAyI mitrA, saMbaMdhIo ke mitrA tA ene e ja dRSTie jotAM hatAM. je pahelAM hatA! have ahIM A baMne udAharaNa uparathI eTaluM te koI paNa vyakita samajI zake ke, sAcA sagAM koNa? mane me' lakheluM lokagIta yAda AvI jAya che. emAM kahyuM che : "sagapaNa senAnA, sagapaNa cAMdInA, sagapaNa kathIranA. sau sagapaNathI savAyA te snehanA sagapaNa." sneha hoya to mANasanA jIvanamAM roja sagapaNanuM phUla khIle ! ne e sagapaNanA phUlathI jIvana maghamaghatuM rahe!' paraMtu bIjI paNa eka vAta che. sAcA saMbaMdhanA phUla te hRdayanI lAgaNI ane saMvedanAomAMthI khIlatAM hoya che. paraMtu ahIM eka prazna udbhave che, ke 'sagAM' kone kahevA? huM to kahuM, sahRdayapUrvaka ni:svArtha bhAve ApaNI jiMdagInI snehanI paLone, jIvananA saMjogo pramANe mUlavI Ne te sAcAM sAM. jIvananI Aja te jUnA saMbaMdhanuM pratIka che, AvatI kAla e navA saMbaMdhano ugatA sUraja che, parama divasa te saMbaMdhanI saMdhyA che, je AthamavAnI che ane ApaNA jIvanamAM navA saMbaMdhanA sUraja thaIne UgavAno che! eTale ja, mANasanA jIvanamAM Aja, kAla ane parama divasanuM mahattva che: jiMdagInI jIvAtI paLAne lAgaNIonA samadaramAMthI bALI bALIne mANavAno samaya eTale snehano samaya ? " tA. 1-5-79 mANasanA jIvanamAM sAcA jIvanano samaya che ke, enA jIvanamAMne ghaNA samaya te sagAM sAthenA sagapaNamAMnA vyavahAra kAryomAM vItI jAya che. paraMtu tyAMthI, sAcA sneha maLe che, bahu ochAne, jo ke sagAM sAthenA sagapaNanA saMbaMdhAmAM mANasanA 'svabhAva' paNa AgavA kahI zakAya tevA bhAga bhajave che? sagAM sAthe vaimanasya vaheluM thAya che, enI pAchaLanAM kAraNe| vyavahAra kAryo dvArA AvatA gharSaNA paNa che. A gharSaNothI sneha sAva karamAI jAya che, ne rahI jAya che, mAtra karamAI gayelA ph la jevuM sagapaNa: jayAM mAtra vyavahAra che. A vyavahAranA sagapaNeAmAM kadI paNa snehanA phala khIlatAM nathI hotA ! sagAo hAya che, paNa sneha na hoya tee sagapaNa zuM kAmanAM mANase sagapaNanA te vRkSo ugADatA rahevuM joIe. sagapaNanA peAte ugADelA vanamAM bhUlA paDavAno paNa AnaMda che. A AnaMdamAMthI sAcA snehano ne jIvananA sAcA dharmamArga paNa prApta thAya che! ghaNAM kahe che: 'pahelA sagA pADozI' paNa A eka AzvAsana levA pUratuM ne joDe rahenArA pratye sArA saMbaMdha rAkhavA pUratuM ? vAta che: kAraNa ke prasaMgeApAta pahelA sagA pratye ApaNane keTale sneha heya che e dekhAI Ave che. ANasane ghaNI vakhata nachUTake je daMbha AcaravAnA hoya che, te A che. ghaNI vakhata mANasa sAcI lAgaNIthI derAIne, anyanA svArthanA rAjapatha para cAlyA jato hoya che! ghaNuM cAlyA pachI ja khabara paDe che, huM jene lAgaNI samajIne je mArga para jatA hatA e mArga te svArthanA no mArga che!- A mArge jaIne me ja mArI sAcI lAgaNInI AtmavaMcanA karIne, jIvanane veDaphI nAkhyuM.. ghaNA mANasAmAM meM joyuM che, ke ene AvuM 'AtmabhAna' bahu meDe moDe thatuM hoya che! ane jayAre e bhAnanA sAcA artha samajAta hAya che, tyAre jIvanamAM dhUsI gayelAM enAmAMnA aneka anartha ene jIvavA detAM nathI! mANasanA A kALa enAmAM meTI chinnabhinnatA lAvI de che! kahevAnuM tA-paryA e che, ke mANasa peAtAnA 'sagAo'ne ja kema sagA mAnatA hoya che? enA jIvananI AjubAju dhabakatA rahetA, ene upayogI thatAM, enA jIvanane sAcA arthamAM samajanArA vargane e kadI koI 'sagapaNathI kema bAMdhato nahIM hoya ? ApaNe A yugamAM 'nAta-jAta' nA aniSTane DAmavA mAgIe chIe. kAraNa ke enAthI samAjamAM ghaNAM aniSTa UbhAM kare che? kahe che, ke videzeAmAM nAta-jAtanA jhaghaDAM nathI, to tyAM vaLI raMgabheda che!A uparathI mANasa 'pArakA ne potAnA'nA bheda vagara kayAMya jIvatA nathI! ghaNI vAra tA, ghaNAMne meM evuM kahetAM sAMbhaLyA che, ke "bhAI, pArakAM te pArakAM ne potAnA e pAtAnA?' ApaNe A yugamAM 'nAta-jAta'nA aniSTane DAmavA mAgIe chIe. A mANasanA lehImAM 'jAta-jAta'nA aniSTa pApe che! ghaNI vakhata tA, pAtAnA karatAM pArakAM ja jIvanane madhamadhatuM rAkhe che, chatAMya pArakAM e pArakAM evuM bolatAM paNa e acakAze nahIM ! sagapaNanA baMdhanamAM lAMhInA baLa meTAM che-paNa leAhI te saunuM rAtuM hoya che! koI mANasanuM lAhI dhAbuM ke pILuM thoDuM hAya che? tAya mANasa jayAre sagapaNanI vAta Ave che, tyAre lohInI sagAInA Agraha nathI choDatA e mAtra sAMkucitatA tyajI zakyA nathI evA ja artha ghaTAvavA rahyo ne? --guNavaMta bhaTTa mAlika zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. roDa muMbaI-400 004 Te. naM. 350296. mudraNasthAna dhI sTeTasa pIpalsa pregna, kroTa, muMbaI 400 001, Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. No. MH. By South 54 Licence No.: 37 prabuddha jainanuM navasaMskaraNa. 142 : aMka: 2 prabuddha jIvana - - muMbaI, 16 me, 1979, budhavAra muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra vArSika lavAjama rU. 15, paradeza mATe ziliMga : 45 chUTaka nakala rUA. 0-75 - taMtrI cImanalAla cakubhAI zAha * lokazAhI taMtra AvuM hoya? janatA pakSanI racanA thaI tene loe hArdika AvakAra hoI pariNAmanI citA nathI. huM AzA rAkhuM ke bIjuM anumAna ApyA ane cUMTaNImAM asAdhAraNa vijaya Apyo, evI AzA sAcuM hoya, kadAra banemAM satyane eMza che, jagajIvanarAmamAM ke lokazAhI prasthApita thaze eTaluM ja nahi paNa svaccha ane kArya- prauDhatA che, zaraNasiha akaLAya che. rAjanArAyaNa jevA viduSaka che. kSama rAjayataMtra maLaze, tathA janatA pakSanA cUMTaNI vacane mujaba candrazekhara arithara che. A ApaNI netAgIrI che. gAMdhIvAdI samAjavAdanI dizAmAM deza AgekUca karaze. janatA saMsadasabhya ane dhArAsabhyonuM vartana UMDI nirAzA ane citA sarakAranA sabhyoe rAjaghATa upara gAMdhIjInI samAdhi samakSa A pedA kare tevuM che. kAMI gaurava nathI eTaluM ja nahi, sAmAnya sabhyatA 'udde ze pAra pADavAnI pratijJA lIdhI. vakhatovakhata ema paNa kahevAyuM paNa nathI. zerabara ane dhAMdhala dhamAlamAM moTA bhAganA samayanI ke prajAe adhiza thavuM na joIe ane janatA pakSane potAnA barabAdI ane prajAnA nANAM bhAre durbhaya joIe chIe. vagananuM pAlana karavA pUrato samaya Apavo joIe. zarUAtamAM dhArAsabhAmAM mArAmArI thAya, khurazIno pheMkAya, caMpala ApakhudI taMtranA mALakhAnuM visarjana karI, nAgarika svAtaMtrya uDe, mAI teDAya, adhyakSane gherI vaLe , gALAgALI thAya. sabhAmAM ane lekazAhI rAjaya paddhatinA punarjIvana mATe tvarita ane kAmakAja thavA na de. ema thAya ke A ApaNA pratinidhio, AvakAradAyaka pagalAM lIdhAM. paNa A utsAha lAMbo vakhata Taka ApaNA upara rAjaya kare, kAyadA ghaDe ! nahi ane uttarottara nirAzA sAMpaDatI gaI. AvA taMtranI sthiratA, kAryadakSatA ane svacchatA vize zuM sauthI nirAzAjanaka ane niSphaLatA lAvanAra hakIkata e kahevuM? paLepaLanI asthiratA che. atyAre e koI bhaya nathI banI ke janatA pakSanI ekatA ane saMgaThThana majabUta thavAne ke ulkApAta thaze athavA krAti thaze paNa AvatI kAlanI rintA badale AMtarika matabheda bahAra AvatA gayA. e vikhavAda che manane asvastha kare che. A asthiratAne rAMta dekhAtuM nathI. eTalI hade pahoMrayA che, ke prajAne janatA pakSanA vacanomAM A taMtramAM kAryadakSatA kayAMthI hoya ? potAnA sthAna ane vizvAsa rahyo nathI. A vikhavAdo parAkASThAe pahoMcyA che khurazInI salAmatImAM jene moTA bhA... samaya jAya che. temanI ema na kahIe, kAraNa ke janatA pakSa hajI tUTa nathI ane tenAM pAsethI kAryakuzaLatAnI apekSA rAkhavI nirarthaka che. karazAhI AgevAne prajAne AzvAsana Ape che, ke janatA pakSa tUTaze kalIphAlI che ane kharuM rAjya kare che. ane kacchatA ? aMge nahi, ema paNa kahevAya che ke rAjakIya pakSomAM matabhedo hovA aMgamAM bhraSTAcAra ane lAMcarUzvata prajAjIvanane kerI khAya che. svAbhAvika vastu che. e vAta kharI che ke matabhedo hoya che paNa taLithI Toca sudhI chaDe ceka bhraSTAcAra vyApyo che. rAjataMtramAM matabhede nItiviSayaka hoya. ahIM naryA svArtha ane sattA mATenI nahi paNa samagra prajAjIvanamAM kALA nANAMnI relamachela che. zaramajanaka cAlAbAjI che. janatA pakSa hajI Taka che, kAraNa ke tenI kAMI zarama nathI, bhaya nathI. nAgarika svAtaMtryanuM A pariNAma tenA AgevAna ane sabhyo potAnA svArthe, aNI para AvI hoya to te sAruM nAgarika svAtaMtraya nathI. hADe hADa vyApela' A chellI ghaDIe takavAdI samAdhAna kare che. vaLI virodhapakSo paNa bhraSTAcArane koI rokI zakatuM nathI. ane tenA bhaMga bane che. chinna bhinna che eTale janatA pakSa upara virodha pakSonuM AkramaNa A badhA kAraNe, kAyadA ane vyavasthAnI sthiti uttaranathI thaI zakatuM. janatA pakSanA dhaTake - janasaMgha, koMgresIo, ttara sthaLatI che. asAmAjika tattvonuM jora vadhe che, gunegArI bhAleda, samAjavAdIo, jagajIvanarAma jUtha-badhA pitAnI ramata vadhI che. salAmatI ghaTe che. komI tophAne, harijane rame che. uttara pradeza ane bihAramAM mukhya maMtrIo badalyA temAM klaha upara atyAcAra A paristhitinuM pariNAma che. prajAmAnasa vadhyo. siddhAMtavihoNA sattAlakSI joDANo Aja thAya ane kAle uttejita che. koIpaNa nimitta maLatA tophAna thaI jAya che. gAmaDA-.. tUTe, evA rejanA banAva banI gayA che. lagabhaga badhA mukhya omAM vadhAre asalAmatI che. mAthAmAre to prajAne raMjADe maMtrIo upara Apakhuda vartana, lAgavagazAhI ane bhraSTAcAranA tyAM dAdaphariyAda nathI. niSThAvAna, sevAbhAvI ane prAmANika Ape pakSanA ja sabhyo taraphathI mukAya che. baeNrIlAlathI rahI jAya kitarana mATe bhAge asahAya banI jAya che. ' evA devIlAla maLyA. mukhya maMtrIrano potAnA sAthI maMtrIone rAtorAta baratarapha kare che. maMtrImaMDaLa vistAra karI, sarakAra lokazAhItaMtra AvuM ja hoya? lokazAhI nA ja pariNAma ke Teko kharIdavAmAM Ave che. Ave? lekazAhImAM sthiratA, kAryakSamatA ke svacchatAnI ratAzA na A badhI ramatane dorIsaMcAra dilahIthI thAya che. dilhI ' na rAkhavI ', ' ' ' ' upara tene paDachAyo paDe che. dilhImAM kayAre bhaMgANa thaze te kahevAya jene ApaNe lekazAhI kahIe chIe te cuMTaNI AdhArita nahi. janatA pakSanI kArobArI, pAla menTarI borDa, eka pachI eMgla - amerikana bIbAMnI rAjayapaddhati che. cUMTaNI tenuM madhyaeka kaTokaTImAM jIve che. pakSanI cUMTaNIo mulatavI rAkhatA jAya che. bindu che. cuMTaNInI bhayaMkara gerarItiro, tenuM khaLapaNuM janatAnA saMsadIya pakSanI cuMTaNI 16mI tArIkhe che. ThaMDayuddha . ane pariNAme bhraSTAcAra, aneka rAjakIya pakSo ane temAMthI cAlu che. bhaDako thatA aTakAvavA sarva saMmati zodhavA prayatna nIpajatuM pakSIya rAjakaraNa, ane tenI khaTapaTa, A badhuM temAM thAya che. cUMTaNI thAya to nAnA pAyA upara jaMga khelAze. samAyeluM che. ApaNA jevA moTA dezane keTale darajaje A badhuM A badhA jhaMjhAvAtamAM morArajIbhAI. sthitaprajJa peThe svastha anukULa che, te vicAravAne samaya AvI pahoMcyA che. cUMTaNI beThA che. be anumAna zakya che. eka, A ramatamAM eTalA kuzaLa paddhatimAM pheraphAro karIe ane tenI gerarItio tathA kharcALapaNuM - khelADI che athavA thayA che ke zAntithI pitAnuM dhAryuM karI zake che. ochuM karavA prayatna thAya to paNa e paddhati ja evI che ke bIjuM, AvI pakSApakSIthI sadaMtara para che ane te ja temanuM baLa, prAmANika ane sArA mANase moTe bhAge tenAthI dUra rahyA kare. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 prabudhdha jIvana eziyA - AphrikAnA dezamAM, ane AvI Napa lokzAhI nathI evA saramukhatyArazAhI zAmAM, je paristhiti che tenAM karatAM ApaNe tyAM sAra che evuM AzvAsana laI besI rahevAya tema nathI. aMte to prazna che, garIbAI ane berojagArI ochI karavAno, Arthika AbAdIne. Arthika kSetre janatA pakSe gAMdhIvAdI samAjavAdanI vAta karI che paNa te dizAmAM koI pragati karI hoya tema kahevAya evuM nathI. samAjavAda eTale Arthika asamAnatAmilkatanI ane AvakanI ochI karavI, gAMdhIvAdI dhoraNe karavI eTale vikendrita ane mAnavatAbharI rIte. Arthika paristhiti bahu vaNasI na hoya to janatA pakSanI koI spaSTa cokkasa makkama ArthikanItine kAraNe nathI paNa saMjogA sAnukULa hovAne kAraNe che. have moMghavArI ane phugAvA vadhatA jAya che. AvakanI asamAnatA ghaNI vadhI che. vepAra ane ughogAne moTI kamANI che paNa tyAM bhraSTAcAra vyApaka che. jAhera kSetra karatA khAnagI kSetramAM kAryakSamatA ke saphaLatA vadhAre che tevuM nathI. tyAM paNa sattAnI khe'gAtANI ane uDAupaNu che. kauTuMbika jhaghaDAoe ghaNA moTA moTA udyogone dina paheoMcADI che. peAtAnI khAnagI jAgIra hoya tevI rIte varte che. vyavasAyI le!ko prephesanalamAM eTalIja dhanalAlasA che. keTalAka vakIlo eka divasanI baeNthI pAMca hajAra rUpiyA phI le che. DokaTaro oDITarsa, ArkITeMkaTa ane bIjA prophesanala evI ja gerarItio Acare che. Avaka ane milkata upara TocamaryAdA na baMdhAya tyAM sudhI asamAtanA ghaTavAnI nathI. A sarakAra evuM kAMI kare, tema nathI. vAtA ane dhamakIo Apaze. vartanamAM zUnya. jI. DI. bIralAo sAcuM kahyuM ke sarakAra kahe che tenI kAMI cintA na karavI. ApaNe karIe chIe te karatAM rahevuM. janatA pakSa pAse AmUla parivartana kare evI koI Arthika nIti nathI. janatApakSanuM raMgaziyuM gADuM A rIte cAlyA karaze. kadAca pAMca varSa purA kare, bIjA koI viklpa nathI. IndirA gAMdhInA vaLatA pANI che. saMjayagAMdhInA gherA paDachAyA tenA pakSa upara paDaye che. saMjyagAMdhI tenA sAcA svarUpe tophAne caDayA che. korTomAM, jelamAM, miTiMgAmAM tophAna karavA. karAvavAno kAryakrama che. khAsa adAlato mAraphata mA-dIkarA upara bhIDa vadhaze. tethI banne vipharaze. bIjo koI virodha pakSa atyAre janatA sarakAranA saphaLa sAmanA karI zake tema nathI. janatA pakSa tUTaze teA tenA AMtarika vikhavAdathI ja. paristhitinuM vizleSaNa karavuM saheluM che. upAya zodhavA agharo che. atyAre pAnasamAM rAjakAraNa pratye napharata ane udAsInatAnI lAgaNI che, paNa bIjo vikalpa na sujhe tyAM sudhI nibhAvI levA sivAya chuTako nathI. asthiratA, anizcatatA, vividha parezAnIno jIvanakrama banI rahyo che. sau pratAnI rIte peAtAne mArga zodhe che. temAM koI naitika baMdhano nathI, sAmAjika zarama paNa nathI. tA. 12-5-79 -cImanalAla cakubhAI satya ane pratIti cInI gulAba pAse paDelA sphaTika lAla dekhAya che- kAraNa cInI gulAbane raMga enA para chAI jAya che. cInI gulAbanuM teja te! sarva dizAmAM prasare che paNa enuM spaSTa bhAna te e pAradarzaka padArthanA saMsargamAM Ave tyAreja thAya che. . rIsA yA enA jevA padArthomAM ApaNA mukhanuM darzana mULa vastu para-satya para AdhArita che. ApaNI AMkhamAMthI nIkaLatAM kiraNAne pelA padArtha aTakAve che ane enI gatine pAchI vALe che eTale ApaNane emAM ApaNuM mAM tathA anya vastuo dekhAya che. AMkhanA tejanI tvarita gatine bhAraNe (rIsA ane pratibiMba vacce) brahmavakAzanuM darzana thatuM. nathI. pariNAme ApaNane pratibiba dekhAya che, avakAzanI dizAonA amAsa vize paNa ema ja kahI zakAya. eka vastune lIdhe bIjI vastunA bhrama thAya paNa ene kAI sAcI vastu para ja AdhAra che. zrImadda rAmAnujAcA * tA. 16-5-79 bAla dIkSAM zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA janma bAladIkSAnA virodhamAM thayo. tyAra pachI zaDA samaya mATe yuvaka saMghe A AMdolana cAlu rAkhyuM. vaDodarA rAjyamAM ane te samayanA muMbaInI vidhAnasabhAmAM bAladIkSA virodhI kharaDo rajU thayA tyAre tene Teko Apyo; A badhAnuM pariNAma khAsa kAMI na AvyuM. tyAra pachI bAla dIkSA ApaNane saune evI koThe paDI gaI che ke temAM kAMI ayogya che, e vAta paNa ApaNe bhUlI gayA ane rojiMdA banAva jevuM banI gayuM. tAjetaramAM malADa mukAme 16 samUha dIkSAo thaI temAM 11 bhAIo ane pAMca bahene nI dIkSA thaI. AmAM be bhAIo anukrame 11 ane 12 varSanI uMmaranA ane eka bahena 17 varSanI ummaranA hatA. muMbaI jaina yuvaka saMghanA keTalAka sabhyoe mane AgrahapUrvaka kahyuM ke A saMbaMdhe mAre kAMIka lakhavuM joIe. mane thADo saMkoca hato. eka to e mATe ke lakhIne zuM phAyado che? A TakAvI zakatA nathI. bIjuM kAraNa aMgata hatuM. A dIkSA| zvetAmbara mUtipUjaka samAjamAM thaI. huM TIkA rUpe kAMI lakhuM tenA rakhe koI avaLA artha kare ema manane hatuM. paNa chevaTa samagra jaina samAjane lagatA A prazna che ema samajI thoDuM lakhavA prerAyo chuM. dIkSA - saMsAratyAga--jIvananA sauthI mahAna prasaMga che. jIvana parivartana che. meAkSano mArga che. utkaTa vairAgya bhAva jAge, saMsAranA badhA meha chUTI jAya tyAre A mArge javAnI bhAvanA thAya che. bhagavatI dIkSAnA guNa gAna karatAM ApaNe bhAvavibhAra thaI jaIe chIe. AmaMtraNa patrikAmAM tenA guNagAna thAya che. jAhera khabaromAM prazastio lakhAya che. A samUha dIkSA thaI 'tenI 'muMbaI samAcAra'mAM AkhuM pAnuM bharIne jAhera khabara ApI. temAM bhagavAna RSabha devanA samayathI mAMDI anaMtA jIvA dardIkSA laI mekSe gayA tenuM varNana che. dareka dIkSA prasaMge ApaNe khUba dhAmadhUma karIe chIe. varaghoDA mahAtsA, sAMgI, prabhAvanAo, meATI jAhera kharo, evI anekavidha rIte apaNA utsAha ane AnaMda dAkhavIe chIe. keTaluMka nibhAvI levuM paDe che. keTaluMka sahana karavuM paDe che. paisA vadhyA tema dhAmadhUma paNa vadhI. samajaNapUrvaka, kharekhara vairAgya bhAve koI vyakita saMsArana tyAga kare ane dIkSA grahaNa kare tene ApaNA vaMdana hoya. peAtAnA saMyama mArgane ajavALe, temAM sthira thAya ane AtmakalyANa sAthe te AvakAradAyaka che. A mArga keTalA kaThina che te kahevAnI jarUra nathI. ravIndranAtha TAgoranuM eka nATaka che. buddha saMghamAM dIkSAnI prasaMga che. TAgAra nATakamAM batAve che. ApaNA dIkarA, dIkarI dIkSA levAnA hoya tyAre ApaNe tene rokvA, aTakAvavA, badhA prayatna karIe chIe. A mArga bahu kaThina che, saMsAra thoDe bhAvI laI ene anubhava karI, sAcA vairAgya ge tyAre A mArganA vicAra karavA ema samajAvavA prayatna karIe chIe. bIjAnA dIkarAdIkarI dIkSA levA taiyAra thAya to ApaNe tene uttejana ApIe chIe, dhAmadhUmathI dIkSA mahAtsava ujavIe chIe, temanA mAbApane kAMIka ApavuM paDe to te mATe paNa taiyAra rahIe chIe. mATI ummaranI vyakita dIkSA letI hoya tyAre paNa aMtaranA vairAgya, kAyama Take tevA ane jJAnanI jyAta jAgI che ke nahi te jovAnuM rahe che. sagIra ummaranI vyakitane dIkSA ApavAmAM Ave tyAre A praznA vadhAre tIvra bane che. 11-12 varSanI ummaranuM bALaka samajaNapUrvaka, viveka ane jAgRtithI dIkSA le che tema koI nahi kahI zake. tenI zAnanI upAsanA zuM hoya? zAstranA AdhAro TAMkIne ke dAkhalAo ApIne A vAtanI gaMbhIratAne ane temAM rahela jokhamane DhAMkI zakatA nathI. kAmaNa saMghamAM zithilAcAra joIe chIe tenuM eka kAraNa bAladIkSA che. alabatta, dareka dIkSA prasaMge, dIkSArthInI yogyatAnA vicAra karavAnA rahe che. sagIra ummaranI vyakitane AvA jokhamamAM na ja mUkavI te samAja mATe ane te vyakti mATe ekaMdara salAmata mArga che te viSe matabhedane avakAza na hovA joIe. ummara lAyaka thayA pachI samajaNapUrvaka kare che ema mAnI laIe, jo ke te ya haMmezAM sAcuM hAtuM nathI. paNa jyAM dekhItI rIte paripakava samajaNanA abhAva che tyAM AvuM mAnI levAne koI kAraNa nathI. AmAM samAjanI ane samAjanA AgevAnenI moTI jvAbadArI che. sAdhu- sAdhvIne dIkSA mATe Agraha hoya te Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-59 prabuddha jIvana samajI zakAya che. ziSya-ziSyAnI saMkhyA vadhAravAne meha ane dIkSArthIne AtmakalyANanA mArge laI jaIe chIe evI bhramaNAthI samAje ane samAjanA AgevAne bacavuM joIe. bAladIkSA nahi thAya te moTI hAni thaI javAnI nathI. jenasAdhu- sAdhvIne samAjamAM ghaNe Adara che. samAje ane AgevAnoe temAM taNAI javuM na joIe. AvA prasaMge aTakAvavA prayatana kara joIe. jene guru mAnI vaMdana karavuM che ane jene upadeza sAMbhaLave che te . vyakitane te sthAne besADatA tenI yogyatAne pUro vicAra kara joIe. sthAnakavAsI samAjanI ane khAsa karI bRhada-muMbaInI thoDI vAta kare te asthAne nahi gaNAya. 1952 mAM sthAnakavAsI nphiransanA madrAsa adhivezanamAM prastAva thayo che ke, sagIra umaranI vyakitane dIkSA na ApavI. sthAnakavAsI samAjamAM bAladIkSA sadasara rokI zakyA nathI, paNa tenuM pramANa ghaNuM ochuM thayuM che. bRhada muMbaImAM varSothI bAladIkSA thaI nathI ane thavA detA nathI. bRhada muMbaImAM sthAnakavAsI samAjanA 22 saMgha che te badhA saMdhono eka mahAsaMdha rahe che. mahAsaMghanI AjJA vinA bRhada muMbaImAM koI dIkSA thatI nathI. AvI maMjUrI ApatA pahelAM dIkSArthInI lAyakAta- vairAgya bhAva ane jJAnanI - tenA mAtApitA athavA kuTuMbIjanenI lekhita maMjarI ane tenI uMmara sagIra nathI tene lekhita purA levAmAM Ave che. dIkSA prasaMge kharcanI maryAdA bAMdhavAmAM Ave che. je phaMDa phALe thAya temAMthI kharca bAda karI, je rakama rahe temAMthI 60 TakA mahAsaMghane apAya che ane 40 TakA sthAnika saMgha rAkhe che. mahAsaMdhane maLatI rakamamAMthI dasa varSathI zramaNI vidyApITha cAle che. jenuM vArSika kharca lagabhaga eka lAkha rUpiyA che. Avaka zramaNI vidyApITha mATe vaparAya che tethI phaMDa phALAnI rakama sArI thAya che. loko utsAhathI Ape che. sthAnakavAsI samAjanA badhA dhArmika prazna samUha rIte mahA saMgha mAraphata nakkI thAya che. bRhada muMbaImAM sAdhu-sAdhvITano gArmAsa mahAsaMghanI maMjUrIthI thAya che. A rIte keTaleka darajaje zista ane saMgaThananI bhAvanA jAgrata thaI che. anya phirakAomAM paNa AvuM saMgaThana thAya te jarUra che. atyAre manasvI vyavahAra thAya che, te ocho thaze. muMbaI zvetAmbara mUrtipUjaka samAja ghaNo samRddha ane zakitazALI che. lAkho rUpiyAnuM kharca kare che. caturvidha saMghamAM pUrNa sahakAra ane parasparanI samajaNa hoya te saMghanuM kAma dIpI nIkaLe. vetAmbara mUrtipUjaka samAjanA AgevAne mana para le te A kAma muzkela nathI. digambara ane terApaMthI samAjamAM AvuM saMgaThana ThIka pramANamAM che. badhA phirakAonuM AvuM saMgaThana thAya te samasta jaina samAjane lAbhadAyI thAya. - cImanalAla cakubhAI zAha > aMdhakAramAMthI prakAza mRdulA bahena mahetAe paMDita sukhalAlajI vize 'puNyazleka paMDitajI nAme eka pustikA lakhI che je hamaNAM bahAra paDI che, paMDitajI sAthe teo rahyA tenA saMsmaraNe che. - eka vaizAkhI pUrNimAnI rAtre nirmaLa cAMdanImAM bane 2AmadAvAda sarita kuMjamAM beThA hatA. mRdulA bahenane thayuM ke paMDitajI , cAMdanI mANI zakatA nathI. emanA manane e vicAra paMDitajI samajI gayA. mRdulA bahenanI 2 mAnyatA barAbara na hatI. chatAM. paMDitajIe temane cAMdanInuM varNana karavA kahyuM. pachI paMDitajIe pote nAnapaNamAM mANelI cAMdanInuM varNana karyuM. paNa tyAra pachI pitAne ghera aMdhakArane anubhava thayo ane temAMthI prakAza kema lAdhyo te kahyuM e anubhava dIla halamalAvI nAkhe tevo che. mRdulAbahenanA zabdomAM utAruM chuM . -cImanalAla (paMDitajI) kahe: "prakAza karatAM aMdhakAra, gADha aMdhakArano anubhava meM koIe na karyo hoya tevo tIvrapaNe karyo che. cauda varSanI vaye jayAre AMkha khoI tyAre AMkhonuM teja gayuM eTaluM ja nahIM, samasta jIvana jIvavAnI badhI AzA - AkAMkSAo pharate gADha aMdhakAra vIMTaLAI vaLyo hate. pragADha aMdhakAra, jayAM prakAzanI ochI rekhA na hatI. AzAnI jhAMya sarakhI nahotI, 2Ane aMdhakAranA DuMgarane, cesale cesalAne evo bhAra hato ke Doka UMcI na thaI zake. UMDA aMdhArA kuvAmAM mane koIe dhakelI daI jANe jIvananAM ekeeka dvAra baMdha karI dIdhAM hatAM. A aMdhakArane khaDaka samo bhAra bhedIne bahAra nIkaLAze ke kadI koI prakAza rekhA sAMpaDaze tevI kalpanA ja asaMbhavita lAgatI hatI. pratyakSa aMdhakAra karatAM paNa nirAzAne aMdhakAra ati durbhedya hoya che. mArA mananI tyAre e sthiti hatI. keI AdhAra nahIM, koI othAra nahIM, haiyuM haLavuM karavA koI pagathI nahIM. mitro hoya, paNa jene ni:sahAyatAne anubhava nathI te sahAnubhUti chatAM ApaNI sthiti pUrNapaNe samajI ja na zake eTale tame ekalA, aTUlA ni:sahAyapaNe aMdhakAranA e kaLaNamAM khUMpI jAo tevI dazA thAya ... Aje te ghaNI zodho, suvidhAo thaI che paNa te samaya, te samAja 2Ane te paristhiti ! ! mRdulA, jIvanane te aMdhakAra zabdamAM mukAya tevo nathI .....' temanA sadA prasane caherA para viSAda chavAI gayo hato. zabda zabda asahya vedanA nItarI rahI hatI. teo bolatA gayA ane mArI AMkhamAMthI AMsu nItaratAM rahyAM. jarA paNa avAja na thAya, zvAsa paNa jorathI na levAya tenI meM khUba takedArI rAkhelI, paNa prajJAcakSu pAmI gayA. ekAeka thobhIne kahe, are, tuM raDe che? A te cAMdanInI majA bagaDI gaI ! huM to varNanamAM tallIna thaI gayuM. paNa sAMbhaLa, raDavA jevuM temAM have zuM che? ghora aMdhakArane anubhava karyo te evA ja dedIpyamAna prakAzane paNa anubhava karyo che. gADha aMdhakAranA asahya bhAra ane ghora nirAzAmAM eka prakAzakiraNa jhaLakayuM - puruSArthanuM eka pagaluM dekhAyuM- AMcako mArIne mAthuM UMcuM karyuM ane nirAzAno khaDaka gabaDI paDe. dhIme dhIme paga mAMDatA Teke meLavavAnI mathAmaNa karatAM karatAM eka sAMkaLa hAtha AvI ane te ThekIne e UMDA kaLaNamAMthI bahAra AvyuM. te je bhavya dedIpyamAna, ane ujajavaLa prakAza mane maLyuM te bahu virala Atmaone maLyo haze. jIvanane A kinAre te prakAza ane AnaMdarasa che, pachI prAraMbhamAM aMdhakAra hatuM tenuM kaMI du:kha thoDuM ja hoya ! cAla, have khuza ne? eka sarasa bhajana gA, pachI ApaNe jaIe.' kahI temaNe vAta sameTI lIdhI. mRdulA pra. mahetA sAce tyAgI kezu? ekavAra mahAtmA hAtama - hAsamane bagadAda zaheramAM javAnuM thayuM. ahIMnA naibhavazALI khalIphAne A vAtanI khabara paDatAM teNe A mahAna tapasvIne potAnA darabAramAM bolAvyA. khalIphAnA darabAramAM AvIne mahAtmA hAtama hAsama, bolyA, "he tyAgI puruSa! Apane mArI salAma." A sAMbhaLIne khalIphAe Azcaryacakita banI jaIne pUchayuM. "are mahAtmA! Apa zuM bolo cho ? huM to AkhA rAjaya para mAruM zAsana calAvuM chuM. saMsAranI mehaka mAyAmAM lapeTAyelo chuM. tyAgI te Apa cho." mahAtmAe kahyuM "nA, Apaja sAcA tyAgI che." khalIphAe pUchayuM. "AvuM kevI rIte banI zake?" mahAtmA hAtame kahyuM, "khudA e kahyuM che ke A badhI dunyavIdAlatanI kazI kiMmata nathI. svarganI vastu ja sAcI mUlyavAna che. paNa tame svarganI saMpattine jatI karIne A tuccha sAMsArika saMpattine potAnI mAnI lIdhI che. mATe tameja sAcA tyAgI pura 5 che. jyAre huM A asAra saMsAranI tuccha lAlasAone tyajI daIne mahA mUlyavAna evI svarganI saMpatti meLavavA mATe phAMphA mArI rahyo che. AvI kiMmatI vastune tyAga karanAra ApanA jevA tyAgI puruSanI sarakhAmaNImAM mArA AvA arajI tyAganI mArAthI zI rIte baDAI hAMkI zakAya?" Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 prabuddha jIvana - tA. 16-5-09 ane grAmo ddhA rAnI dizA mAM gAmaDAMonA vikAsa para ApaNA dezanI AbAdI AdhAra rAkhe che. A dizAmAM hamaNAM hamaNAM moTI moTI kaMpanIo taraphathI grAddhAranuM ghaNuM sarasa kArya thaI rahyuM che. dA.ta. maphatalAla gRpanI sIla kaMpanIe chellA doDheka varSathI paMcavarSIya mejanA banAvI mahArASTranA yAvatamAla vibhAganAM 148 gAme vikAsakArya hAtha dharyuM che. A pravRttimAM nasIlane pUnAnA bhAratIya e - InDasTrIjha phAunDezana ( BAIF ) tathA mahArASTra sarakArano sahakAra maLe che. A yojanA mujaba pAMca varSanA gALAmAM uparokata vistAranA 2500 jeTalAM kuTuMbe, je ghaNI garIbImAM jIve che, temane upara lAvavAnuM nasIlanuM dhyeya che. A khe tene mukhya AdhAra khetI che. comAsu sAre jAya ane pAka barAbara utare tyAre to emane evI Arthika bhIMsa bhogavavI paDatI nathI. paraMtu comAsu niSphaLa jAya tyAre kheDUtonI Arthika parezAnI ghaNI vadhI jAya che. A samasyAne ukela lAvavA kheDUtone niyamita AvakanuM sAdhana rahe e mATe gAyone, keneDA ane DenmArkanA AkhalAnI rasI Ijekazana (ArTiphiziyala Inseminezana) dvArA ApI vadhu dUdha ApatI gAyone utpanna karavAmAM Avaze. pariNAme eka lITara dUdha ApatI gAyo kosa - brIDathI 8 lITara dudha ApatI gAyo traNa varSamAM pedA karaze. A prakAranA kRtrima IjekazanamAM jene sAro anubhava ane jANakArI che tene (BAIF). nasIlane ghaNo sAro sahakAra maLyo che. Ama kheDutone mATe niyamita AvakanuM sAdhana te UbhuM karyuM, paraMtu savAla e pAchA rahe che, ke A traNa varSanA gALA daramyAna kheDUtonI AvakanuM zuM? A savAlane ukela lAvavA sarakAranA sahakArathI 'soziyala phoresTrI - skIma hAtha dharavAmAM AvI che. je mujaba dareka kuTuMbane jaMgalanI paDatara jamIna evA veMtamAM apAze ke e jamInamAM kheDUte ghAsa, zAkabhAjI vagere ugADI udyamI rahevA sAthe amuka Avaka prApta karI zakaze. A pravRttimAM kheDUto sahakAra Ape ane rasa batAve e mATe nasIla tathA bhAratIya egro - InDasTrIjha phAunDezana baMnee kheDUtomAM sAro evo rasa utpanna karyo che. A yojanA mATe pasaMda karavAmAM AvelAM be gAmanA kheDUtone traNa varSa sudhI dasa kIlo ghauM yA javAra tathA be kIla sukhaDI dara aThavADiyAe ApavAmAM Ave che. uparokata pravRtti uparAMta kheDUtone UMcI jAtanuM ane jhaDapathI Uge tevuM ghAsa UgADavAnI khAsa tAlIma ApavAmAM Ave che. tathA Dhoro dvArA thatI nuksAnIne aTakAvavA khetaro pharatI vADo UbhI karavAnuM kAma hAtha dharavAmAM AvyuM che, jemAM rokAvAthI kheDUtone kAma ane rojI bone lAbha maLI raheze. - dara ekare kapAsane pAka vadhAravA mATe thoDI jamIna dharAvatA kheDUtone protsAhana ApI H4 jAtane UMcI jAtane kapAsa ugADavAnuM paNa nasIbe zarU karyuM che. khetIkAma mATe jarUrI khAtara, biyAraNa, jaMtunAzaka davAo vagere sIla taraphathI kheDUtone ApavAmAM Ave che. A kharcAyelI rakama kapAsane pAka UtaryA pachI kheDUto pAsethI vALI levAnI rahe che. paraMtu saMjogavazAta. pAka niSphaLa jAya te e paristhitimAM kheDUtone amuka te maLe je e yojanA vicAravAmAM AvI che. Adhunika utpAdana paddhatithI kheDUto vAkepha rahe e mATe jamInamAM kapAsa ugADavA pahelAM cimAsAnI zarUAtamAM plAsTIkanI mATI ane khAtara bharelI thelIomAM kapAsa ugADavAnA adyatana vaijJAnika prayoga paNa karavAmAM Ave che. AthI ochI mahenate pAka sAro utare e vizenI vaijJAnika jANakArI kheDUtone maLI zakaze. A 148 gAmamAM rahetA lokonI jarUriyAta ane praznone : samajavA tathA temane yogya mArgadarzana ApavA nasIle pAMca gAmomAM pAMca kendro UbhAM karyAM che. ane chaThTha kendra UbhuM karavAnuM paNa vicAravAmAM Ave che. dareka kendramAM DhoronA DokaTara tathA khetIvADInA niSaNAta, kheDUtone khetIvADI tathA pazupAlana bAbatamAM salAha sUcanA ane gya mArgadarzana Ape che. nasIlanA karmacArI pAse AvIne loko potAnI koI muzkelI ke jarUriyAtanI chUTathI carcA karI zake e mATe grAmavAsIone protsAhana ane sagavaDa ApavAmAM AvyA che. A sivAya vaijJAnika prayoga thatA hoya te jagyAnI mulAkAta kheDUta laI zake ane khetIvADI viSe Adhunika jANakArI meLavI zake te mATe paNa khAsa vyavasthA karavAmAM AvI che. hAlapUratuM Dhorone uchera barAbara thAya, dUdha utpAdana vadhe, UMcI jAtano kapAsa tathA sArI jAtanA ghAsanuM utpAdana vadhe e dizAmAM kArya thaI rahyuM che. A dizAmAM prayatno barAbara saphaLa thAya pachI nasIla egro - InDasTrIjhanA vikAsa mATe paNa gAmaDAMomAM prayatna karaze. gAmaDAMonI utpAdakazakita vadhAravA mATe lokonI Arogya rakSA paNa atyaMta jarUrI che. A gAmamAM homiyopethIka DokaTaronI sagavaDa karavAmAM AvI. tathA dareka gAmamAMthI eka yogya vyakitane evI tAlIma ApavAmAM Ave che, ke te, lemane prAthamika sAravAra, davA tathA rojiMdA sAmAnya dardo ane phariyAdomAM rAhata ApI zake. sAmUhika netracikitsA mATe A varSanA phebruArImAM sadguru sevA saMgha taraphathI yAvatamAlamAM netrayajJa yojavAmAM Avyo hato. jene lAbha saMkhyAbaMdha mANasee lIdhA hatA. mahArASTramAM ATalA moTA pAyA parane A pahele ja netrayajJA hatA. jemAM niSNAta sarjana, DekTaro, narso, svayaMsevako ane maphatalAla gupamAM kAma karatA mANasee ghaNI suMdara sevA bajAvI hatI. eka noMdhapAtra hakIkata e paNa rahI ke, nasIlanA pramukha zrI araviMdabhAI maphatalAla netrayA aMgenI vyavasthAnI dekharekha rAkhavA jAte hAjara rahyA tathA daradIo pAsethI sAravAra, raheThANa, bhejana vagerenI kazI je rakama levAmAM AvI nahotI. doDheka varSanA gALAmAM sIla kaMpanIe grAmoddhAranuM je kArya hAtha dharyuM che teNe grAmavAsIo ane kheDUtomAM ghaNI AzA utpanna karI che. nasIlanI jema thANA - belApura roDa para AvelI maphatalAla gupanI bIjI kaMpanI "pIla taraphathI paNa e bAjunAM gAmamAM grAma dvAranuM kArya hAtha dharavAmAM AvyuM che, jemAM khetIvADIne vikAsa, Dhorone yogya uchera ane dekhabhALa, kosa brIDIMgathI sArI olAdanA pazudhananI utpati, bhUmihIna kheDUtone jamIna tathA rojInI sagavaDa karI ApavI, Arogya ane keLavaNIne vikAsa, netra ane daMtacikitsA zibironuM Ayojana, navAM taLAva banAvI pANInI sagavaDa karavI, vaidyakIya rAhata ane davAdArUnI jogavAI vagere pravRtione samAveza thAya che, pIla phekaTarInA vistAramAM eka Tekanikala skula banAvavAmAM AvI che. jeno lAbha e vistAramAMnAM gAmaDAMo laI zake che. uparokata kaMpanIo uparAMta bIjI kaMpanIo paNa Aje samAjasevA ane grAmoddhAranA kAryamAM sakriya rasa batAvI rahI che ane jenI ApaNane khAsa jarUra che te gAmaDAMone AbAda banAvavAnuM kArya A rIte AgaLa vadhI rahyAM che te khUba gaurava levA jevI vAta che. AvA kAmanI javAbadArI sarakAranI che, paraMtu sarakAra ekale hAthe na karI zake ane prajAne sahayoga Avazyaka rahe. A AvazyakatA moTI moTI kaMpanIo pUrI pADI rahe che e badala ApaNe emanI prazaMsA karI abhinaMdana ApIe. - zAradAbena bAbubhAI zAha A tame jANo cho? duniyAmAM 15 varSathI nAnAM bALa majUronI saMkhyA 5 phoDa 27 lAkhanI che. jemAMthI 4 karoDa 20 lAkha bALamajUro koI paNa jAtanuM vetana lIdhA vinA kuTuMbanA khetara ke dhaMdhAmAM kAma kare che. 1 karoDa bALa majUro dukAno, kArakhAnAM vageremAM kAma kare che. eziyAmAM 3 karoDa, 80 lAkha, AphrikAmAM eka karoDa ane leTIna amerikAmAM 70 lAkha bALamajUro che. alpa vikasita dezomAM 70 thI 80 TakA bALako bALamajUro che. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-5-'79 prabuddha jIvana mALA anivAya kharA? 1951 thI 1960nA dazakA daramyAna amerikAmAM bALa kendro ane kuTuMbataraphI valaNonuM ekacakrI rAjya rahyuM hatuM. A varSo daramyAna bALabhakita puSkaLa pramANamAM thaI. 'lITala lIMga' ane 'DIjhanI lenDa 'baMnene e dazakAnI bheTa gaNavI rahI. paNa Aje amerikAmAMthI bALabhakitanAM pUra esaravA mAMDayA che. keTalAka amerikanA bALakothI gabharAya paNa che. AMtararASTrIya bALa varSanI ujavaNInA TAMkaNe ja bALako aMge saheja judI rIte vicAratAM mAbApe thoDIka ciMtA upajAve che. jo ke vizvanA moTA bhAganA dezamAM bALaprema haju TakI rahyo che. Ama chatAM vikasita deza ane vikasatA dezo vacce bALakone anulakSIne thatI vicAraNAmAM tAttvika taphAvata najare paDe che. amerikAmAM bALako pratye kAMIka tiraskAranI bhAvanAnI jhAMkhI thAya che. ena lenDarsa nAmanI eka kaTAra lekhikAnI praznA vilanA javAbamAM je 50,000 mAbApAe javAbo ApyA temAMnAM 70 TakA jeTalAM e te ema kahyuM ke : "jo amAre pharIthI pasaMdagI karavAnI hoya to bALako thavA ja na daIe. " keTalAMka rAjyomAM bALakovALA daMpatIone makAnamAlikA ghara bhADe ApatAM nathI. jyorjIyA rAjyanA eka daMpatIe dhovAnA sAbunI Telivijhana mATenI jAherAtanA pramANapatramAM sahI karI. AthI ghaNA krodhe bharAcelA lokoe emane Teliphona para jAta jAtanI dhamakIo ApI ane cha bALako hovA badala amane taTachADayAM te naphAmAM. kara vadhArAnI viruddhamAM je AMdolane amerikAmAM thayAM che tenA kAraNe zALAkIya aMdAyapatro upara mAThI asara paDI che. vadhatA jatA phUMgAvAnA kAraNe ane utaratI kakSAnI zaikSaNika savalato ane paddhati nA virodhane lIdhe bALavarodhI valaNa keLavAtuM jatuM levAnI dahezata rahe che. niSNAtonuM mAnavuM che ke dara vaSaeN 20 lAkha bALako sAthe geravartaNuMkanA kissA noMdhAya che. bALako sAthenI geravartaNuMkanA AMkaDA vadhu jaNAvavAnuM eka kAraNa e che ke vadhu kissA polIsane copaDe caDe che. paNa niSNAtonuM kahevuM che ke hakIkatamAM te cepaDe caDatA kissA karatAM ya vadhu kissAga gharanA chAnA khUNe banatA haze. gaye varSe (1978) variSTa adAlate zALAnA zikSako bALakone mArI zake evo cukAdo ApyA te ghaTanA yela vidyApIThanA mano vijJAnanA prAdhyApaka eDavarDa jhIgalaranA matAnusAra saMsthAkIya geravartaNUMkanI gaNAvI joIe. losa enjalsa zaheranI paoNlisanImAnyatA pramANe pAMca varSanI nIcenI vayanAM Azare 30,000 bALako (dara varSe bibhatsa sAhityanAM pornogrAphI) zikAra bane che. emAMnAM keTalAMka to mAbApa dvArA A prakAranA durUpayoga mATe vecAyAM hoya che. 'strI, mukitanAM AMdolananI eka ADapedAza e jovA maLe che ke strIone have bALakomAM rasa rahyo nathI. eka mAnyatA mujaba yuvAnomAM Atmati (sAlava ) nI bhAvanA vadhatI jAya che. eka jamAnAmAM bALaka hovA e mobhA gaNAto, peAtAnA ahama nA vistAra rUpa bALako gharamAM doDA doDI kare, rame e badhuM svIkArya gaNAtuM. Aje A citra saheja badalAyuM che. strI- purUSomAM lagnathI joDAvAnI anicchA, svacchaMdAcArane kAraNe sAthe rahevAnuM valaNa vadhatuM jatuM hovAnI sAthe sAthe saMtatiniyamananAM saraLa sAdhanAnA vaparAza paNa vadhyA hoI bALakonI javAbadArI levAnI icchAmAM ghaTADo thayo. hAvAnuM nAdhAyuM che. sAmAjika vizleSakonuM .kahevuM che ke ghaNAM daMpatIo svayaM bALaka bAliza ane nAdAna hAya che. pacAsa varSe paNa pukhtatAnAM abhAvavALAM yugalA mAbApa na bane te hitAvaha gaNAvuM joIe. nahi te bALakanuM Agamana emanA jIvanamAM asukha ANanAruM banavAnI zakayatA che. jevAM bALaka mATenI AvI arcanI pAchaLa AvAM badhAM aneka kAraNA javAbadAra hovAnI saMbhAvanA che. bALaka hAya te sAruM ane bALaka na hoya te paNa sArI ema banne prakAranI dalIlA karavI hoya to ghaNA badhA muddA sAMpaDI rahe tema che. AjathI 25 varSa pahelAM amerikAmAMnuM bALaka pratyenuM valaNa taddana mUrkhAIbhareluM hatuM ema paNa keTalAka niSNAtone lAge che, e vakhate bALakane 15 mATInA loMdA jevuM athavA korI pATI jevuM gaNavAmAM AvatuM. anubhavA enA para akSara pADe che tathA ene vAtAvaraNa je ghATa ApavA hoya te Ape che. evI dalIlamAM sahune zrAddhA hatI. keTaleka ThekANe bALakanI ramatane gera kAyadesaranI pravRtti gaNavAmAM AvatI hatI, je, bI, vATasana jevA aneka vartavavAdI manAvijJAnikoe bALauchera mATe ghaNI vAhiyAta gaNI zakAya tevI vAto eka jamAnAmAM karelI, vaijJAnika bALaucheranA bhISmapitAmaha jevA gaNAtA Do.pAka paNa bALakone thoDAM aLagAM rAkhavAnI vAta karI hatI. emanA hevA mujaba "bALakane AliMgavuM nahIM ne cUmavuM paNa nahIM. " bALako pratye keTaluM ke kevA prakAranuM dhyAna ApavuM e vicArone sparzanuM ghaNuM badhuM lakhANa pragaTa thayuM che, e aMge ghaNAM bhASaNA paNa thayAM che je enI anivAryatA sUcave che. khetIpradhAna samAjamAM vadhu bALako Arthika utpAdanamAM sahAya rUpa nIvaDatAM hatAM eTale emanuM mUlya vizeSa aMkAtuM hatuM. Aje eka madhyamavargIya kuTuMba eka bALakane ucheravA mATe ekAda lAkha DAlara jeTalI rakama amerikAmAM kharce che. lagnajIvanamAM bALako Aje anivArya gaNAtAM nathI. srImukitanAM AMdolanane kAraNe paNa bALako pratyenuM valaNa badalAyuM che ane Arthika jarUriyAtane kAraNe ghara bahAra kAma karavA javuM paDatuM hoya evI strIo bALakone Arthika bIjA rUpa gaNatI banI che e paNa samajI zakAya tevI bAbata che. 1970 no A dazako zarU thayo che tevAmAM amerikAmAM A prakAranAM valaNano pavana vAyo. eka bAju vasati niyaMtraNamAM zUnya vRddhi AMke paheoMcavAnI koziza, bIjI bAju bALakonI mAtA hoya tevI srIonA prazno ukelavAmAM naDatI muzkelIo tarapha strI hakkanA kAryakartAoe dhyAna doryuM. beTI rolIna je atyAre nezanala brADakAsTiMga nyujha mAM kAma kare che temanA jaNAvyA pramANe "mAtRtva bhayamAM che ane tema hovuM joIe. " zrI mukitavAdI elana peka nezanala oragenAIjhezana phora nenaperanTamAMnAM sthApaka che ane ' nana Ijha phana ' sUtranAM pracAraka che. A mAnyatAmAM vizvAsa dharAvanArAomAMthI ghaNI badhI to vRddha strIo che, keTalIka tA mAtA banavAnI uMmara vaTAvI cUkI che, yuvAnImAM kArakirdI pAchaLa vadhu paDatuM dhyAna ApanArI strIne 'ekAda bALaka hota to ThIka raheta evA vicAra pAchaLathI nahIM Avyo hoya enI zI khAtarI? paNa have zuM thaI zake? 'ciyA gUga gaI kheta, aba pachatAye kayA hAta jevA ghATa thayo ne ? ghaDiyALanuM lolaka bALaka nahIM to sukha nahIM tyAMthI pharatuM pharatuM chAM bALako hovA tarapha AvyuM ne pachI bALaka nahIM joIe e tarapha AvyuM che, paNa pAchuM jyAM hatuM tyAM nahIM pahoMce tenI zI khAtarI? vaLI bALako tarapha AvuM valaNa rAkhanAro ane vicAra karI zake evA varga 10 TakA thI vadhu nahIM hoya. zikSita daMpatI, vyavasAyI strI puru So ochAM bALako tarapha jhUkatAM hoya, paNa emanI saMkhyA keTalI? Ama chatAM bALa ucheranA arthazAstra ja amerikana prajAne kAyadesaranA garbhapAtane svIkRtanI mahAra marAvI ApI hatI e bhUlavuM na joIe. hArvarDa vidyApIThanA vikAsAtmaka manovijJAnanA niSNAta jerAma kreganane amerikana mAbApAne bALakomAMthI rasa uThI gayo che e mAnyatA sAme ja vAMdhA che. emanuM kahevuM che. amerikAmAM sthAyI thayelA jApAnI daMpatInI jema amerikI daMpatI paNa bALakone sArI rIte ucheravA mATenAM mArgadarzaka vyAkhyAne ane kAryakamA pAchaLa sAro evA vakhata gALe che. robarTa kolsa nAmanA lekhaka ane manovaijJAnika (cilDrana opha krAIsIsa) pragaTa karIne khyAta banelA) ema mAne che ke : "mAtA pitAne peAtAnA bALake.mAM zraddhA che. IzvaramAM ke anya prakAranA anubhavAtIta padArthomAM nahIM, vaLI bALako pote paNa vaDIlAnA vicAra parivartanamAM phALA Ape che te hakIkata paNa svIkAravI rahI. mAtApitA bALakane peAtAnA ahmanA vistAra rUpa mAne che. e hakIkata jo ke kamanasIba gaNAvI joIe, kAraNa ke ethI bALakano bojo vadhI jAya che, ane bALako pratye krUratA nahIM kahetAM bALapUjA kahevI joIe, ' kharI rIte joIe to bALako vize tArkika rIte kazuM ja Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 vicArI zakAya nahIM. bALabhakita ane bALadhRNA e bannenuM AcaraNa karatAM mAtA pitA dareka samAjamAM maLI rahe. Ama chatAM amerikana strIne mAtA banavuM ke nahIM, banavuM te keTalI vAra banavuM e badhuM svataMtra rIte vicAravAnI taka sAMpaDI che. je daMpatIo bALakane jhaMkhe che te javAbadAra mAbApa banaze emAM zaMkA nathI. tyAre je bALakane IcchatAM nathI te A duniyAmAM bALakane pravezavA dIdhA pachI enI sAthe sAro vyavahAra nahIM rAkhe, mane kamane ane saheze. Adarza sthiti to ene ja kahevAya ke bALaka janme te Icchita hoya, amerikA eka rASTra tarIke bALako ane kuTuMba paratve saMtulita rIte vicAranuM banyuM che ema paNa kahI zakAya. 50thI 60nI vicArasaraNI gharane vaLagelI ja rahI, ane 70 thI zarU thayelI vicArasaNIe thoDI ciMtA janmAvI. eka peDhI bIjI peDhI tarapha dAMtiyAM kare che tyAre mAtApitAne prathama vAra evuM lAgavA mAMDayuM che ke bALaka pratyene tiraskAra aMte te emane ja muzkelImAM mUke che. yuvAna pAse zakita che, sattA paNa che eTale mAtA pitA bALako pAsethI ochAmAM ochI apekSAo sevIne jIvana AraMbhe che. kharekhara to amerikA eka moTA bhramamAMthI bahAra AvI rahyuM che evuM kahevuM joIe. prabhudhdha jIvana --harSidA paDita (lensa mo likhita lekhane AdhAre) tA. 16-5-'79 keTalAka divasathI svAmI e ropane gaMgAdakanA siMcanathIjIvADavAno prayatna karatA hatA ! te pUrNapaNe zuSka thayelA devIne spaSTa dekhAto hato. 'devI ! pIpaLA jIve che! jo, jo tenA aMga paranI lIlI rekhA tane dekhAtI nathI? A badhI gaMgAnI kRpA huM! eka divasa tuM joIza, tenuM pracaMDa vRkSamAM thayeluM rUpAMtara. gaMgAmAtAe ApeluM svapnadaSTAMta kadI khoTuM na paDe huM ! svAmI bAlyA . nArAyaNa devI i gulAbanA bagIcA parathI paMkhIonuM ToLuM UDI jAya ema devIe pAMpaNAnI pharakatI ughADa - mIca karI. teo UbhAM rahyAM. sAmenA oraDAmAMthI vINAnA tAramAMthI kapAyamAna thatA khaDakamAMthI vahetA jharaNAM jevA gaMgAstotranA maMtroccAra temanA kAna para paDayA. nArAyaNasvAmI, devInA pati, DhethI vAMcatA hatA. temane samajAI gayuM ke, have nakkI ja sAMja paDI che. teo bArImAMthI dUranI kSitija tarapha jovA lAgyA. meghanA saMdhyAkAlIna raMge temanA caMdragaura deha parathI nItaratA hatA. ane temanIvizALa AMkhomAM ekAeka sAMjanI karuNA kAMThA sudhI UbharAI AvI, tyAre temanI lAvaNIne eka prakAranuM apArthiva gaurava prApta thayuM hoya evuM lAgyuM. nArAyaNa svAmInI bUma devInA kAna para paDI tyAre teo bhAnamAM AvyAM. teo svAmI sAme UbhAM rahyAM, mAthA parano cheDo temaNe sarakhA karyo ane vAMkA vaLIne temane praNAma karIne temanI padaraja mAthA para caDAvI. svAmIe devInAM aMgo para gaMgAdaka chAMTayuM. devIe AMkha kholI tyAre svAmInI AMkhane pANInI dhAra lAgelI temane dekhAI. kRtArthatAnI asIma tRptithI teo nakhazikha mahorI UThayA hatA. devI! devarANI ! A badhI gaMgAmAtAnI kRpA che. devInuM piyaranuM nAma dIkSA. nArAyaNa svAmI temane devI ja kahetA. devIe nArAyaNa svAmInA saMsAramAM paga mUkyo te divasathI temanA pracaMDa vADo, temanA vizALa deha gaMgAnA UMDA pAtra para ekAda kUvAstaMbha jevA taratA temane dekhAyo. teo gaMgAbhakata hatA. gaMgA sivAya temane judI jiMdagI ja nahotI. gaMgAstotranuM ahArAtra paThana ane gaMgAdakanuM siMcana e ja svAmInI jiMdagInI prabaLa preraNAo hatI. asAmAnya lAvaNyathI ujajavaLa thayelA devInA dehane temaNe pahele ja divase gaMgAdakathI vidhipUrvaka snAna karAvyuM hatuM. te divase jiMdagInA prAraMbhe ja anapekSitapaNe vaselI A daivI kRpAthI devInuM vyakitatva sAMjanA AkAzanI jema AcchAdita thaI gayuM! gaMgAnA pravAhamAM taratI e pracaMDa ImAratamAM bIjI paNa eka vyakti hatI. dInabaMdhu ! svAmInA nAnA bhAI. dekhAvaDo ane abAla. divarAbhara jaMgalamAM bhaTakatA hAya. judAM judAM pakSIonAM 2MgaberaMgI pIMchAM bhegA karavAno tene nAda hato. vADAmAMthI dekhAtAM parvatazikharo te klAkonA klAko sudhI joyA karato. devI tene baMdhujI kahetAM, 'haragaMge! haragaMge devInA kAne zabdA paDayA. svAmI temane pIpaLAno ropa dekhADatA hatA devIne baMdhujI yAda AvyA ne atUTa vedanAe temanA kALajAne nIcAvI nAkhyuM. baMdhujInI dRSTi acAnaka gaI. svAmIe bIjA upacAronA spaSTa bhASAmAM nakAra karyo. roja te dInabaMdhunI AMkhamAM gaMgodakanAM TIpAM nAkhatA . aheArAtra gaMgAstotranuM paThana karyAM karatA. devI ughADI AMkhe baMdhujInuM aMdhArAmAM dhIme dhIme lupta thatuM nAnakaDuM jagata jotAM hatAM, baMdhujInI sAme te paMkhInAM pIMchAM mUkatAM, baMdhujI potAnA pAtaLA hAthe keTalIye vAra sudhI pIMchAMne paMpALyA karatA! devIne bIjuM paNa yAda AvyuM. bhAdrapadanI eka kumaLI savA2e devI bAgamAM pha vINatAM vINatAM kaMIka gIta gaNagaNatAM hatAM. InabaMdhu temanI pAchaLa UbhA hatA. kazIka taMdrAmAM ogaLI gaI hoya evI temanI AMkho dizAhIna thaI hatI. daivImA !" devIe tarata ja pAchaLa pharIne joyuM, to baMdhujI UbhelA. teo joI ja rahyAM. 'devI mA! tamArI vakhate tamArI mAtAne madhanA dohada thayA hatA ke zuM? baMdhujIne gAdamAM laIne khUba raDI lauM, ema devIne thayuM, te phakata baMdhujInA caherA tarapha joI ja rahyAM. devI dhrU jIne bhAnamAM AvyAM. khetAnuM zaba koIke gaMgAnA pANImAM choDI dIdhuM che ema temane lAgyuM. kAMThA para UbhA rahIne nArAyaNa svAmI mATe moTethI gaMgAstotranuM uccAraNa kare che evo temane bhAsa thayA ! te divase mRtyune varasAda tUTI paDayo hato. devI asvasthapaNe potAnA oraDAmAM UbhAM hatAM. madhyarAtrinA prahara vItI gayA hatA. temane kaMIka paDavAnA avAja saMbhaLAya. temaNe bAraNAM ughADayAM. baMdhujI dAdaranA pagathiyA pAse paDayA hatA . prayatna karatA hatA. temaNe baMdhujIne AdhAra ApIne tAnA oraDAmAM ANyA. bichAnA para lAvIne besADayA devI mA ! mArAM badhAM pIMchAM tArA oraDAmAM mUkI de. mane yAda che... temAM eka siMdUrI ra'ganuM pIMchuM che... baMdhujI stabdha thaI gayA. 'te ..... te ... pIMchuM. tamArA coTalAmAM zobhI UThaze.' devInA zarIramAMthI vINAjha'kAranI eka vIja camakI gaI ... savAre devI UThyatA baMdhujI bichAnA para nahAtA e temanA dhyAnamAM AvyuM. bapore Avaze, rAte Avaze. kAle Avaze, parama divase Avaze ema karatAM karatAM eka tapa vItI gayuM, paNa baMdhujI pAchA - AvyA nahIM. devIe sAmenI bArI ughADI. temanI STine pIpaLAnA ropa dekhAze. kSaNamAM ja tenuM pracaMDa mahAvRkSamAM rUpAMtara thayuM. ne potAnA zarIrane bhedIne tenAM mULa jAya che ema devIne lAgyuM. temaNe AMkhA mIMcI dIdhI. savAra thaI haze. nArAyaNasvAmInA raDA mAMthI AvatA zabdo devInA mAthA para caDatA hatA. hADa mAsako deMha mama para jitanI prIti tA tisu avasi miTihI bhavabItI 5 AdhI jo rAmaprati gresa: anu. jyA mahetA Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-109 guDa na. karmamaya jIvana ' dheya" - Imarsana nAmanA lekhake jaNAvyuM che ke "prakRtinAM caraNa-ci para cAlavAnuM rAkho.'. prakRti athavA kudaratane anusaravAnuM kahIne gItAjIe mAnava jIvanane mATe Adeza Apyo: karmamaya jIvana jIvavAnI IcchA rAkha. karma be jAtanAM che. kuzaLa karmo te lekhaka ApaNane zairya dhAraNa karavAnI zikhAmaNa Ape che. kudarata ApaNane dauryane pATha zIkhavatI hoya evuM spaSTa jaNAya che. sUryanI akuzaLa karmo. AsapAsa pharatI pRthvI je daryane tyAga kare te kevI UthalapAthala kuzaLa karmonuM pariNAma sukhada Ave, akuzaLa karmonuM macI jaya? kudaratamAM vikAsane je krama jovA maLe che temAM utAvaLanAM pariNAma du:khada Ave. * * darzana thatAM nathI. A hakIkatane samarthana ApatI kahevata bahu jANItI che ke 'utAvaLe AMbA na pAke. je dauryano tyAga karI ApaNe dhIrA jenA dvArA mana prabhu tarapha vaLe te kuzaLa karma. * thaI jaIe te du:khI thavA sivAya bIjuM pariNAma na Ave. ApaNA jenA dvArA mana mAyA tarapha vaLe te akuzaLa karma, samartha citaka sva. zrI maNilAla dvivedIe jaNAvyuM che, ke "ApaNe kuzaLa karmonuM pariNAma kRSNa che, akuzaLa karmonuM pariNAma niraMtara mahenata karyA karavI ane dhIrajathI je phaLa maLe te para vizvAsa karI thobhavuM. kRSNamaya jIvana jIvavuM che ke kaMsamaya e nakkI karIne ja ApaNe AsapAsa ghaNAya evA mAnane joyA che, ke jeo jIvanane karmamaya banAvIe. dharma dhAraNa karavAnuM zIkhyA ja hotA nathI. teo pratyeka kAryamAM khoTI utAvaLa karatA dekhAze. teoe karelA kAmamAM kaMI bhalIvAra karmanuM sauMdarya jovA maLatI nathI. Ama, utAvaLa karavAthI kAma vaNasatu hoya te evI utAvaLa zA khapanI? utAvaLa na karavI ema kahevA pAchaLanuM karmanuM saudarya tyAre ja pragaTe jyAre jIvanamAM prema ane artha e nathI ke badhuM kAma vilaMbathI kherabhe pADavuM. prANI jagatanI - jJAnanI dhArA vahe. eka vArtA A bAbata sarasa rIte vyakata kare che. sasalA ane kAcabA jIvanamAM karmane suMdara ane sukhada banAvavA mATe ja vaccenI harIphAImAM kAcabo jItI gayo. tenuM kAraNa e ja ke sasalAe bhagavAna zrIkRSNa gItAmAM jJAnanI dhArA vahAvI dIdhI che. khATI utAvaLa karI ane te thoDIvAramAM thAkI gayuM. jayAre kAcabo dhairya dhAraNa karI kamika rIte kAryazIla rahyo ane aMte jItI gayA, hadaya ane manamAM pavitratA Ave te ja karmendriya dvArA kalIna nAmanA coka lekhake A ja arthamAM jaNAvyuM che ke jenI thate karmamAM suMdaratA pragaTe. pAse daurya che te potAnI badhI mahecchAone saMtoSI zake che. henDa, heDa ane hArTa aMdara joIe. . A hakIkatane eka saMskRta subhASitamAM rajU karatAM kahevAmAM hRdaya, prema ane bhakitathI bhareluM hovuM joIe. che ke mAthe lIdheluM kAma game te bheguM karavuM ja joIe. samudra- mastaka jJAna ane samajaNathI maDheluM hovuM joIe. maMthana vakhate deve kImatI ratnathI saMtoSa mAnI aTakayA nahi. bhayA hAtha sevAnA kAmethI mahekatA hovA joIe. naka jherathI DaryA nahi, paNa jayAre amRtanI prApta thaI tyAre ja viramyA. dhIra puruSe potAnA nizcayathI DaMgatA nathI. A traNanI zu vaDe karma karavA te ja karmanuM saudarya. , jeoe dauryane potAne jIvana-maMtra banAvyo hoya che teo A - IndirA beTIjI game te bhAge, game te paristhitimAMthI gabharAyA vagara mArga kADhI zake che. tene kadI ema thatuM nathI ke ATaluM badhuM kAma mArAthI kema ApaNe AtmA chIe thaI zakaze? te te vicAra-pUrvaka saheja paNa doDAdoDI karyA vagara dhIme dhIme pitAnuM kAma ukelatA jAya che ane Akhare nakkI karelA ApaNe AtmA chIe, cetanasvarUpa chIe, janma, jarA ne dhyeyane pahoMcI jAya che. maraNathI rahita chIe, prakRtithI bhinna chIe, sadA sat svarUpa chIe A pravRttikALamAM jema darya Avazyaka che ema du:khanA prasaMgerI e pramANe AgrahapUrvaka vicArapUrvaka cittavana karavuM. paNa te eTaluM ja jarUrI banI rahe che. du:khanuM esaDa dahADAe kahevata paNa dauryane ja mahimA vyakata kare che. vigata dhana ema kahIne saMskRtamAM paNa A vAtane samarzavAmAM AvI che. - jagatamAM sthAvarajaMgama game te prANI utpanna thAya, temAM zarIra ne AtmA be hoya che. gItAmAM zarIramAM ATalI cIjane samAna sArAMza joIe to, darya e eka mahAna saguNa che. jIvanamAM veza karyo che : pAMca mahAbhUta, ahaMkAra, buddhi, avyakata, pAMca, A sadaguNane sthAna ApavA jevuM che. ema karavAthI te daDA karmodraya, pAMca jJAnendriyo ne mana, pAMca viSayo, icchA, draSa, deDImAMDI ApaNe ugarI jaIzuM ane kramika rIte siDanAM sopAne sukha, du:kha, sAMdhAta, cetanA ne dhRti : nATalAnuM baneluM te zarIra sara karatA rahI zakIzuM. lA phenTena nAmane vicAraka dauryanuM ane pari kahevAya che. A badhAM dazya che ne ApaNe tenA daSTA chIe. dazya zramathI ApaNe evI si : prApta karIzuM ke je zakita 2Ane zIdAtAthI - mAtra vikArI ne vinAzI hoya, ne AtmA avikArI ne avinAzI koIvAra maLe nahi. A ja vAtane aMgrejImAM slow and steady hoya mApaNe deza chIe ke AtmA chIe e pramANe yukitathI wins the race e suvAkaya dvArA vyakata karavAmAM AvI che. vicArI jovuM. -aruNa zAM. jethI zarIramAM je mana, buddhi, citta ne ahaMkAranA nAmathI aMta:zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha karaNa kahevAya che te badhAMnuM TUMkuM nAma citta ja che. e citta ja karma mAtrane kartA ne zarIrane calAvanAra che. e citta zastrathI maratuM nathI. A vArSika sabhA upavAsathI dUbaLuM paDatuM nathI. e cittane jeTalI saMmajaNa paDe teTaluM , ja te sAcuM mAne. baLathI te samajavuM nathI. ne jyAM sudhI citta saMghanI vArSika sabhA tA. 16 jUnanA roja belAvavAnuM na samaje tyAM sudhI badhuM nakAmuM. huM AtmA chuM ne A zarIra huM nathI evuM citta mAne tyAre te, te pramANe vartana kare che. vicAra, satsaMga ' nakkI karyuM che. tene kAryakrama 1lI jUnanA aMkamAM pragaTa thaze. ne bhegecchAno tyAga e traNa sivAya e cittA kadI samajatuM nathI. matalaba ke vicAra, satrAMga ne vairAgya sAdhake sadA sevavA ne paraoDiTa thayelA hisAbe AgAmI aMkamAM pragaTa karavAmAM mAtmAnuM ArAdhana karavuM. paramAtmAnuM zaraNa lIdhA sivAya koI sAdhana Avaze. sakaLa thatuM nathI. A citta jyAM sudhI mare nahi tyAM sudhI AtmA ke paramAtmAnAM darzana thatAM nathI. e cittano sAco khorAka bhAgecImanalAla je. zAha ka ke. pI. zAha -maMtrIo chA che. bhogecchArUpa vAsanA jema jema ghaTatI jAya tema tema te kSINa thatuM jaze. maganabhAI vyAsa Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (08 17 samudra jIvana dharma ane kamanasIbIthI Aje dharmamAM mukhyatve bAhyAMgane ghaNu ja mahattva ApeluM che. aMtara'ga upara khyAlaja nathI, athavA hoya ta te ghaNAja ochA - evI ApaNA samAjanI parIsthiti thaI che. pU. AcArya vallabhasUrI mahArAjasAhebe lakhyuM che. : "Ajakala adhikAMza vyakita kevaLa dikhAve ke lie dharma kA pAlana karate ho! jaise koI sundara ImArata banavAnevAlA vyakita yaha samajatA hai ki makAna meM agara pharnicara nahI hogA to makAna kI zezabhA nahIM dIkhegI ! yaha socakara kaivala zobhA yA pratiSThA ke lImbe makAna me' Tebala, kursI, sephAseTa, palaMga Adi pharnIcara baDhA letA huM! IsI tarapha bahuta se lega esA royane huM ki duniyAdArI ke saba kAma to karate hI hai, lekina theDIbahuta dharmakrIyA nahIM karege, dikhAne lie thoDA sA dAna nahI . deMge, kucha vrata, prAkhyAna nahI leMge to lAga acchA nahI kahe`ge. Isalie kucha na kucha karate.lete hai! magara dharmaparAyaNa vyakti dharmaka pharnIcara kI tarama dikhAve ke lie yA aa ke lie nahI pAlatA, vaha te antara se hI dharma kA pAlana hara paristhiti meM karegA." (vallabha pravacanasAra- dritIya bhAga pAnuM 266) dharma AcaraNamAM Avavo joIe. AcaraNazuddhi upara ja bhagavAna mahAvIra svAmIe vadhAre khyAla Apyo. parantu Aje AcaraNazuddhine ja mahattva Apo- pachI krIyA karo evuM kahevA vALA keTalA AcArye maLaze ? aThThAI karavAvALA zrAvaka bIje divase kALA bajAra kare che. bhAI gujarI jAya to vidhavA bhAbhInI milkata peAtAne kema maLe eno khyAla vadhAre rAkhe che, karacorI kare che. parantu vArtA mAtra dharmanI pratIkramaNa--cAvIAra, aThaThAI upadhAnanI kare che. zuM A daMbha nathI? AcArya tulasInuM aNuvrata Adolana kharekhara Adarza che. tyAM bAdhAo zuM apAya che? mAlamAM bheLaseLa nahI karuM, hisAbamAM khATA phera batAvI vadhAre paisA nahI lauM, karacorI nahI karuM, vadhAre napho nahI lauM. AvI AcaraNazuddhi karavAno yatna thAya che. ApaNA samAjamAM AvA prayatna karavAmAM Ave che kharA? puNemAM eka vAra mahAvIra jayaMtInA divase tithino jhagaDo thayA ane maMdiramAM be pakSomAM vAda thayA. mArAmArI thaI. polIsene maMdiramA belAvavA paDayA. je vitarAgaprabhue mAnavIone ahisAna saMdeza ApyuM, enI janmatithi ujAvavA mATe, e ja divase enA ziSyo, emanA ja maMdiromAM hiMsA kare ane e mATe polIsane belAvavA paDe- A vAta keTalI zaramajanaka che ? ApaNe moDhethI anekAntanI vAto karIe kharA, paNa saMvatsarI pratikramaNanI tIthI paNa hajI cokkasa karI zakatA nathI, eTaluM ja nahIM parantu matabheda hoya te sAmevALAno vicAra paNa sAMbhaLI zakatA nathI ! ahiMsA, aparigraha, satya, asteya, A dharmanA mULabhUta tattvamAM prema, dekhAto nathI, athavA ochA. prema che. amAne prema che, pUjA- upavAsa, upadhAna, vaghADA, jamaNavAra, navakArasI, saMghapUjAmAM. amArA dharmanA A sAdhanA che, "dharmAMta dhArayane prajA!" je siddhAMtothI samAja Take, samAja susthitimAM rahe e tattvone dharma kahevAya--AvI dharmanI vyAkhyA che. parantu A tattva Apo AcaraNamAM Ave enA mATe keTalA khyAla rakhAya che? kriyA e sIDI che. kriyAnI sIDI upara caDhI AcaraNamAM ahiMsA, satya, asteya, aparigraha AvavA joIe, paNa kamanasIba che ApaNu ke tattvonI amAne lAgaNI nathI-lAgaNI che kriyAnIzuM kriyAno marma khyAlamAM lIdhA vagara dharma karIe te| dharma jaLavAya kharo? kriyA te samaya anusAra badalAtI jAya che. parantu tattva zAzvata che. kAraNa, tattvone lIdhe samAja Take che, samAja susthitimAM rahe che, ene dharma kahe che. parantu A badhuM khyAla tA. 165-'79 kriyA bahAra gayuM che. kriyA kevI badalAya che? vicAra karIe. yugapradhAna zrI kAlakAcAryazrIne saMvatsarI bhAdaravA sudI pAMcamane badale ceAtha e kema karI? AcArya zarSyAbhavae sAvargane gocarI levAne samaya badalavA mATe "kAle kAla samAcare" kema kahyuM ? bhagavAna pArzvanAtha svAmInA jamAnAmAM sAdhuonA kapaDAnA raMga paMcaraMgI hato, bhagavAna mahAvIra svAmInA jamAnAmAM zvetavastro peharavAno nirNaya kema lIdho ? vaLI pratikramaNanI kriyA juo ! temAM samaye samaye keTalA navA umerA thatA jAya che ! hemacaMdranuM 'salAhata' temanA pahelA pAkSikadi pratikramaNAmA nhotuM! temanAthI ke temanA pachI dAkhala thayuM. "saMsAra dAvAnala" haribhadrasurI pahelA nhAnuM, "saMtikara." munisundarasurI pahelA nahotuM. nahAnI "zAnti" "mAnadeva" pahelA nahotI, mahATI "zAnti" zAntisurI pahelA nahAtI. bhagavAna mahAvIra svAmIe potAnI dIkarI potAnA bhANejane ApI, Aje kadAca navAI lAge. parantu e samayamAM AvAM lagno aNaghaTatA na hatA. (nyAyavijayanuM muMbaInuM cAturmAsa- pRSTha 171 ane 186) e jamAnAmAM 5 pati karavA eka vidhimukata hatuM. satI draupadine satI kahIe chIe to bha. kRSNane aneka patnIo hatI. eka jamAnAmAM (Sabhadeva) bhAI ane behanonA paNa lagna thatA hatA. e badhuM badalAI gayuM. eTale krIyA samaya mujaba badalAya che, to na badalAya. mATe krIyA badalI eTale dharma gayA e mAnavuM barAbara nathI. hRdayazuddhi karavI e ja pUjAnuM phaLa che. parantu Aje ADaMbaramAM hajAro lAkho rUpiyA kharcAya che. paNa hRdayazuddhi tarapha khyAla paNa apAto nathI e ApaNu kamanasIba che! Aje ApaNI vRtti "le deva cokhA ane cheDa mAro cheo." evI che! zAMtilAla sI. zAhu cAMka nAnA dIvA "mana sthira thAya to vAyu sthira thAya - kuMbhaka thAya. e kuMbhaka bhakitayogathI paNa thAya; bhakitathI vAyu sthira thaI jAya ! caitanya saMpradAyanA - kIrtanamAM, nitAI mArA masta hAthI" nitAI mArA masta hAthI!' ema beAlatA belatA jyAre bhAva thaI jAya tyAre badhA zabdo bolI zake nahi. mAtra 'hAthI' 'hAthI' bAlI zake. tyAra pachI kevaLa 'hA' bhAvAvasthAmAM prANavAyu sthira thAya; kuMbhaka thAya. *sahu jIvonI avasthA eka samAna nathI hotI. jIvA cAra prakAranA kahyA che; budhdha jIva, mumukSma jIva mukata jIva; nitya jIva. sahukoIne sAdhanA karavI ja paDe ema nathI, be prakAranA siddha; nityasiddha. ane sAdhanasiddha kaIka khUba sAdhanA karIne Izvara pAme, to koI janmathI ja siddha, jema ke prahlAda.' 'prahalAda vagere nityasiddhInI sAdhanA bhajana pAchaLathI emane sAdhanAnI pahelAM ja bhagavad - darzana hoya; jema ke dUdhI, padakALAMne paheluM phaLa ane pachI ph la hoya. (rAkhAlanA bApanI tarapha joIne) 'halakA kuLamAM ya jo nityasiddha janme to te e nityasiddha ja thAya. bIjuM kAMI thAya nahi. caNA viSTAMkuMDamAM paDe to ya caNA ja Uge." Izvare koIne jhAjhI zakita, koIne ochI zakti ApI che. karyAMka nAnA dIvA baLe, te karyAMka mazAla baLe che. rAmakRSNa paramahaMsa mAlika zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. roDa muMbaI-400 04 Te. naM. 350296, mudraNasthAna : dhI sTeTsa pIpalsa presa, koTa, muMbaI 400001, Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAmaDAnI kare emAMthI e che. paNa gAmo mAM ra pramuddha bhavana muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra chUTaka nakala rUA. 70-75 Regd. No. MH. By South 54 Licence No. : 37 prabuddha jaita'tu navasaMskaraNa 5 42 : aMka 3 muMbai 1 juna 1979, zukravAra vArSika lavAjama rU. 15, paradeza mATe ziliMga : 45 taMtrI : cImanalAla cakubhAI zAha mArI mAnyatAo pa`dara divazathI pathArIvaza chuM, mAthe ane meADhA upara sakhata harapIsa thayu' che. ghaNI pIDA che. AMkhA sujhI gaI che eTale vaMcAtuM nathI paNa vicAra kAMi thADA zakAya che ? bahAranA jagatanuM vicAravAnu AchuM thAya tyAre aMtarajagatanuM vadhAre vicAravAnuM thAya che. barTrAnDa rasele eka nAnuM pustaka lakhyu che What I Believe-huM. zuM mAnuM chuM. varSo pahelAM vAMcelu', maMgAvI pharI joyuM. prastAvanAmAM rasela lakhe che. In this little book, I have tried to say what I think of man's place in the universe and of his possiblities of achliving the good life : In human affairs, we can see that there are forces making for happiness and forces making for misery, we do not know which will prevail, but to act wisely we must be aware of both AvA kAMika vicAre mArA manamAM dheALAtA hatA. jJAna ane mAnyatA vacce pharaka che. jJAnane buddhi ane tarka nu mAdhyama che. teNe purAvA ApavA paDe che. mAnyatAne pAyA zraddhA che badhI vAtanA purAvA teNe ApavA paDatA nathI alabata, mAnyatAe paNa tapAsavI joIe. chatAM, mAnyatA viSe chevaTa ema kahevAya ke mArA aMtarane Ama lAge che. mAnyatA pAyAnI vastu viSe. heAya che. tenA mULIyAM dhyA jaDatA nathI paNa tethI taraMga mAtra nathI. mANasa vicAravaMta prANI che tenI jJAnanI jIjJAsA asIma che. vyavahAra mATe mAhIti ke jJAna meLavavA paDe te uparAMta, bIjA prazno sadA pUchatA rahe che. huM kANu chu, kayAMthI AvyA, mArI aMtima gati zu che, jagata zuM che, temAM mAru sthAna 'zu' che, kAiye pedA karyu che, kANe, izvara che, AtmA che, pUnama che, ka che, AtmA nAzava ta che, amara che. AvA prazno mANasa pUchate| ja rahyo che. jJAnanA prazno uparAMta khIjA prazno paNa tene muMjhave che, te che AcAranA mANasa samAjamAM rahe che. aneka sabadhA ane dhanAthI vIMTaLAyela che. pitA che, putra che, bhAI che, paDe.zI che, nAkara che. zeTha che, mitra che. duzmana che. karALIyA potAnI jALa sarje tema mANasa peAtAnI jALa ubhI kare che. temAM sAya che, temAMthI chuTavA mathe che. chatAM te badhuM gamatuM hAya tema vate che. mANuse niSNuya karavA paDe che ke A badhA sa`badhAmAM potanuM va`na kevuM hovuM joie, tenuM dhAraNa zuM ? anya manuSyA sAthenu vana kevu hoya, manuSyetara prANIsRSTi sAthe vana kevuM hAya ane chevaTa te adhu zene mATe, zuM prApta karavA ? manuSya AcAradharma, AcArasahitA ghaDe che. manuSyamAM svArtha che, paramA bhAvanA che. vAtha rAgadveSa ane sagha pedA kare che. satata te sa' cAlu che. : prAstAvika che barTA rasele A banne prakAranA prazno pUchyA che. A vizvamAM manuSyanuM sthAna zuM che. sadvyavahAra athavA naitika jIvana (Good life) zakaya che ke nahi? sandhyavahAra naitika jIvana eTale zu? bIjuM, A saMsAramAM sata, asat ane tattvA paDayA che. eka sukha upajAve che, ju du:kha, emAMthI krAnA vijaya thaze te ApaNe jANatA nathI. paNa samajaNapUrvaka vartana karavA ane tattva jANavA joie. AvI mAnyatAe dareka vyaktine heAya che. aspa TapaNe mananA UMDANamAM paDI heAya che. e mAnyatAe tenA vatananA AdhAra che. tene pAtAne khabara paNa nathI hAtI. AtmA, kama, punarjanma pApa-pUNya A badhu kAMIja na hoya te mANasanuM vatana judA prakAranu ja hAya. tene pUchIye tA spaSTa javAba ApI nahI zake, paNa tene AdhAre cAle che. AvI mAnyatA mATe bhAge dhama pUrI pADe che. dareka bane, sa'pradAyane AvI ceAkkasa mAnyatAo hAya che. temAM zaMkA-kuzaMkA batAvavI pApa mAnavAmAM Ave che. jainadana sivAyanA bIjA dardInA mithyAtva che. tattvajJAnI zakA--kuza kA kare, paNa dharma-saMpradAya tema karavA ja nahi de Heresy is the greatest sin tene mATe saMpradAyabahiSkAra thAya eTalu ja nahi, jIvatA khALIdevAmAM ke dATavAmAM AvyA che. AcAradharmAMnI sa MhitA samAja pUrI pADe che. vidhi niSedhA ane niyame! ghaDI rAkhyA che, te pramANe vartavuM, temAM paNa pheraphAra na thAya. mANasane svata Mtra vicAra karavAne avakAza na rahe, rahevA na de. mAsa A badhuM svIkAre che kAraNa, svataMtra vicAra karavA bhAre kaSTa che. badhuM taiyAra maLI jAya temAM sulabhatA che. meTebhAge mANasa khAla jagatanA ja vicAra kare che. bAhya vyavahAramAM tenuM mana eTaluM badhu pacyuM rahe che. ke khIjo vicAra karatA nathI. chatAM, manuSyettara prANiSTi karatAM, mANasanI khAsa vizeSatA che ke te peAtAnI jAtane vicAra kare che, karI zake che Self Consciousness bAhya jagata karatAM tenI aMtarasRSTi agAdha, asIma che. bAhya jagata aMtarajagatanuM pratibimba che, tenu sarjana che. bAhya jagatane jANavAvALu ke jovAvALu kAI na DhAMta te tenu astitva che ke nahiM te koI jANata nahi, Ane Idealist View of life kahevAya jIvananA rahasyanA tAga pAmavA mANasa mathatA rahyo che keTalAka manISine tenI jhAMkhI thaI che, paNa kAI vaNu vI zakayuM nathI "yateAvAcA nivatate aprApya manasa saha". anubhavane viSNu che. taka ane buddhi aTake che. dizA ane kALanA tene baMdhana nathI. ultimate reality is begond Space & time. mana ane buddhi, dizA ane kALanAbaMdhanamAM varte che, eTale a Mte viredhAbhAsI bhASA vAparavI paDe che. pathArImAM paDayA AvA vicAra AvatA hatA, ema thayuM" ke jIvanasa dhyAe kAMika lakhI nAkhuM'. AthI vadhAre atyAre lakhI zakuM tema nathI, vadhAre huve pachI cImanalAla cakubhAi 30-5-19 @ Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 prabuddha jIvana vizvavatsala ane vizva nAgarika evA nimIdAnahAtsu phUTa Apattismane sahana karavAnI potAnI zakita che ke nahI" enI parikSA karavA emaNe potAnA ane khAvaDA upara saLagatI mINabattI cAMpI hatI ane enI vedanAne zAMtithI sahana karI lIdhI hatI. Ama te! te bauddhasaMghanA bhikSu che, ane jApAnanA vatanI che. paraMtu temaNe pAMthika dRSTi tathA sAMpradAyika saMkucitatAnA tyAga karIne dAyakAothI, deza videzanI dIna-du:khI dalita-patita janatAnI niSThApUrvaka sevA karavAnA vratano svayaM preraNAthI svIkAra karyo che ane tethI teeka peAtAnI jAtane, amuka dharma-paMthanA anuyAyI tarIke oLakhAvavAne badale, sAcA arthamAM vizvanAgarika rUpe eLakhAve che ane vyApaka dharmAMdRSTithI, vizvazAMtI ane lokakalyANa mATe satata prayatna karatA rahIne vizvanAgarikapaNAnA caritA batAvI rahyA che. te "phUjI gurU" nA AdarasnehabharyAM nAmathI sarvAMtra oLakhAya che. atyAre teenI umara 95 vahUnI che, chatAM te vizvazAMti, vizvamaitrI ane vizvabaMdhutvanI bhAvanAnI sthApanA mATe ane mAnavajAta sukhazAMtimAM rahI zake ane enAM du:khadAridra AchA thAya e mATe avirata purUSA karatA rahyA che A vizvanAgarika dhama purUSane gata jAnyuArI mAsanI 19 mI tArIkhe, ApaNA rASTrapatijI zrI sajIva reDIe, paMDita javAharalAla neharUnA smaraNu rUpe sthApavAmAM Avela zrI javAharalAla neharU evA '' a`Na karavAmAM AvyA. vizvazAMtinI bhAvanAne lakSyamAM rAkhIne duniyAbharamAM je AgevAne AMtararASTrIya samaja ane sadbhAvanA pracAra karIne viziSTa sevA kare che, temAMthI AgaLapaDatI vyaktinI paddhatisara pasaMdanI karIne, temanI sevAenI kadararUpe, dara varSe A evArDa arpaNa karavAmAM Ave che. A evA meLavanArane eka lAkha rUpiyA ane eka prazasti ApavAmAM Ave che. A agAu videzanI tera nAmAMkita vyakitane A evArDa apa Nu thayA che, ane 14 mA vaSa~nA evA phUTa gurUjIne arpaNa karavAmAM AvyA che. A rakamane! upayoga dilhImAM zAMtivanamAM zAMtinAM madirA bAMdhavA mATe karavAmAM Avaze evI temaNe jAherAta karI che. A AkhI vAta vigatathI, bhAvanagarathI pragaTa thatA jaina patra " mAM pragaTa karavAmAM AvI che, te mATe tene dhanyavAda ghaTe che. sAdhu sate mATe temaja dareka nAgarikA mATe temanu jIvana khUbakhUba preraNArUpa bane evuM hAi ta trIzrInI anumatIthI temanA jIvananI noMdhapAtra vigatA nIce pragaTa karavAmAM AvI che. zAMtilAla TI. zeTha " kama yAgI phUjI gurUjI " teonA janma. jApAnanA sAnasUIyA gAmamAM tA. 6-8-1884 nA rAja thayA hatA, emaNe zALAmAM khetIvADInuM zikSaNa lIdhu hatuM. ane pachI dhatuM zikSaNa lIdhuM... hatuM. vyAvahArika zikSaNa karatAM dhAmi`ka zikSaNane emanA citta upara vadhAre prabhAva paDyo hatA; ethI emanA dhara`ga vadhAre ghere| banyA hatA; ane emanuM citta vairAgyaabhimukha banyu hatuM. eTale A vairAgyabhAvanAne jIvana sAthe ekarUpa anAvI devA mATe, aDhAra varSoMnI, cauvanamAM Daga bharatI vaye, emaNe bauddha dharmAMnI dIkSA grahaNa karI hatI. te bhikSu banyA hatAM; ane peAtAnuM jIvana dhama kAya ne samarpita karyu hatuM. pote karavA dhArela dha kAya mAM AvanAra tA. 1-r-79 emanA AtmA lokAnu` bhaluM karavAmAM ane akalyANakara pravRttinuM nivAraNa karatAM AkarAmAMAkaru` sakaTa sahI levAmAM, jANe svayaM mAdhisatva ja hAya, e rIte sadA tatpara rahe che, bhArata sAthe tene adhI sadI jeTalA jInAgAMdhIjInI mIThAnA satyAgrahanI laDatanA varSothI sane 1933thI nAtA che. zAMta, ahiMsaka ane kevaLa titikSAnI bhAvanAthI ubharAtI A laData phUjI gurUjI upara khUba asara karI gaI hatI. ane sane 1933 mAM, sevAgrAmamAM gAMdhIjIne pahelavahelAM maLyA tyArathI te| teo emanA anurAgI ane kaMika anuyAyI paNa banI gayA hatA; ane e banne vacce sapa cAlu rahyo hatA. bhagavAna mudhdhanI vizvamaitrInI bhAvanAmAM mahAtmA gAMdhIjInI sarvodayanI bhAvanA ane sata vinAbAjInI bhUdAna pravRtti pAchaLanI bhAvanAnA umerA thatAM temanI vicArasaraNI tathA janasevAnI kAmagIrIne naveA vaLAMka maLyA hatA; ane dareka prakAranI krAMti mATe ahiMsaka laDatanI upayogitA te vadhu sArI rIte samajatA thayA hatA. ane khIjA vizvayuddha daramyAna amerikAe jApAnanA hireAzImA tathA nAgAsAkI zaherA upara pahelA ameAMkha nAkhIne e zahere)nI vizALa vasatInI je arerATIbharI krUra hatyA karI hatI tathA enI imAratA temaja sa*pattinI je asAdhAraNa tArAjI karI hatI tethI emanA AtmA kakaLI uThayA hatA ane teoe ni:zastrIkaraNanI nIti te kharekhara, IzvaranA AzirvAda samI che; have e cheADIe nahI' e sUtranA pUrI tAkAtathI pracAra karavA zarU karyAM hatA. vaLI, gAMdhIjI ane vineAkhAjInI leAkAne zramajIvana dvArA dha jIvana tarapha vALavA mATe AzramajIvananI upayaeNAgi tAnI vAta emanA manamAM dRDharUpe vasI gaI che ane A vicArane jApAnI prajAne paNa lAbha maLI zake eTalA mATe emaNe jApAnamAM "sAya saddha Azrama" nI sthApanA karI hatI ane A vicAranA pracAra mATe jApAnI bhASAmAM " sarvodaya " nAme mAsika paNa zarU karyu hatuM, je atyAre paNa pragaTa thAya che. A dha`gurUne peAtAnA ahiMsaka vicArAnA amala mATe aneka karNe sahana karavA paDayAM hatAM ane kayAreka te AkarI kasoTImAMthI paNa pasAra thavu paDayuM. sane 1956mAM amerikAnI preraNAthI jApAna sarakAre potAnA dezamAM lazkarI vimAnI mathA AMdhavA mATe leAkeAnI jamIna kabaje karI. AthI leAkAnA vasavATA ane khetIne thanAra apAra nukasAnathI leAkA akaLAI gayA. A naryAM adhama ane anyAya ja hatA. kUSTa gurUjIe enI sAme ahiMsaka satyAgraha karavAnI lAkAte hAkala karI, emAM keTalAya lAkA mAryA gayA ane ekAda hajAra lAkA ghAyala thayA. paNa chevaTe ahiMsAne vijaya thaye ane sarakArane e cAjanA kha'dha rAkhavI paDI. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA.1-6-79 dharmAntara ane dhArmi ka sa`kucitatAthI thatA nukasAnane peAtAne spaSTa khyAla AvI jatAM, pote pathanA AgrahathI mukata thaIne vizvazAMti mATe kAya karaze e vAtane nirdeza ApatAM, sane 1957mAM, teoe jAhera karyuM hatuM ke, "mahAtmAjIe mane keTalIka sUcanAe ane cetavaNIe ApI hatI, enuM mahatva have samajAya che. have pachI mArI badhI zakita huM vizvazAMti pAchaLa ja khavanA chuM. amuka paMthanA Agraha laine kazu nahIM karUM." emanA ATalA theADAka zabdo paNa te kevI ucca kakSAnA vizvanAgarika che, enI gavAhI pUre che prabuddha jIvana AvuM divya, bhavya ane leAkeApakAraka jIvana jIvI rahelA 95 vaSa~nA A kama yAganA sAdhaka vRddhapurUSe, emane teharu evArDa arpaNa thayA te vakhate, atyAre jevI cemera upekSA thaI rahI che e dharmAMnI zAzvata upakAratA tarapha saunuM dhyAna dAratAM kahyuM hatu` ke-- "jyAM dharmAMnuM astitva nathI tyAM sArA ane kharAkha tattva vaccenI bhedarekhA AMkI zakAtI nathI. ane AvI bhedarekhA AMkayA vagara jIvanamAM zAMtI AvavI zakaya nathI. Ane a e che ke, sauthI pahelAM, ApaNe jIvanamAM dhArmika zraddhA keLavavAnA prayAsa karavA joIe," dhI TAimsa oNpha InDayA" dainikanA khabarapatrIne navI dilhImAM mulAkAta ApatA gurujIe keTalIka pAyAnI, mahattvanI ane vedhaka vAtA kahI hatI, te jANavA jevI che. teoe kahyu* hatuM ke~ mane bhAratIya prajAmAM rahelI dhama parAyaNatAmAM vizvAsa che, ane enI dhArmika sabhyatA--sa MskRtie duniyAmAM vijayI banavuM joie. 'huM sane 1918nI sAlathI jApAnanA yuddhusa dhanI saMbhALa rAkhuM chuM ane meM samagra eziyAmAM "zAMtinA maMdire " ( pIsa pegeADA) khAMdhyAM che." duniyAnA atyAranAM duHkha ane azAMtinAM kAraNAnuM pRththakaraNa karatAM teo kahe che ke-- k 'huM mAnuM chuM ke, mAnavInA cittamAM rahelI leAbhavRti ane paisA ekatra karavAnI tathA vilAsI jIvana vitAvavAnI kAmanA e satata vadhI rahela aNu zasronuM pAyAnuM kAraNa che. lAbhavRttimAM vadhAre thavAnu kAraNa pazcimanI sabhyatA (raheNIkaraNInI padhdhati) che. A kAma kevaLa dhArmika-dharma parAyaNa sabhyatA eTale ke saMskRtithI ja thaI zakavAnuM che." "lAbha pApanuM mULa" e pracalita leAkeAhitanuM jANe pote videzIkaraNa karatA hoya ema emaNe leAla vadhavAnA kAraNanuM ahIM keTalu' pratItikara nirUpaNa karyu che, ane ene kAthyUmAM levAne upAya paNa kevA sacoTa sUcavyA che.. jANe potAnI lAbhavRttine kAbUmAM levA mAMgatA hoya ema A prasaMge teAe vizeSamAM kahyuM hatu` ke-- * A rakamanA upayoga huM (dilhImAM) rAjaghATa ane zAMtivanamAM zAMtinAM diza bAMdhavAmAM karavAnA chuM." vyApAka dharmAbhAvanAnA avatArarUpa ane lokakalyANu tathA vizva--zAMtinA dhyeyane sa`bhAve samarpita thayela phUjI gurujIne ApaNI bhAvabharI vaMdanA hA !' _CG R 21 mAga daza na dAna zrI bApubhAi gulAbacaMda zAha, je bI. jI. zAhanA TUMkA nAme jANItA che. temanI dAna ApavAnI rIta aneAkhI che. teA je dAna Ape che tenI pAchaLa kAI zarata nathI hotI eTalu' ja nahi paraMtu potAnA nAmanA paNa Agraha nahi Aje moTA bhAganA dAnA prItI dAnA hAya che-nAmanA mATe ja apAtA hAya che. evA yugamAM A rItanA dAnanu atighaNuM mahatva gaNAya ane te aneka zrImAneA mATe mA dazaka paNa anI rahe. zrI bAbubhAI yuvaka saMghamAM paNa ghaNA samaya sakrIya rahayA. saghane kAryAlaya mATe makAna hAvu joie evI vAta uparAupara be varSa sudhI vArSika rIporTa mAM temaNe vAMcI, trIje varSa kAya vAhaka samitimAM temaNe potA taraphathI pAMca hajArane ceka mUkaye! ane makAnakDanI zarUAta karAvI. tarata ja kA vAhaka samitinA bIjA sakrIya sabhya zrI dAmajIbhAie paNa pAMca hajAra lakhAvyA ane makAnakDa zarU thai gayuM. saMghanuM kAryAlaya Aje je vizALa jagyA dharAve che enA caza zrI khI, jI. zAhane phALe jAya che. satranA kAryAlayanA rInevezanamAM saLavaTamAM paNa temaNe agrIma phALe ApelA. sayukta jaina vidyAthI gRhamAM paNa ghaNA varSoM sudhI te ma`trIpade rahayA gRhane! eka plATa khAlI paDayA hatA, tyAM makAna karavA mATe makAna krUDanI carcA vicAraNA cAlatI hatI ane kamiTinI mITIgamAM temaNe ekAvana hajAranA ceka mUkayA ane makAna krU'DanI zarUAta thaI. ATaluM moTu dAna, kAI paNa jAtanI zarata vinA ApyuM-nAmanI paNa khIlakula apekSA sivAya. tyAra bAda temaNe devanAramAM jagyA lIdhI tyAre sagha temaja gRhanI menejIMga kamiTinA sabhyAne sahapatnI jamavAnuM netarU Apyu. sAMje chUTA paDatI vakhate temaNe jAhera karyu ke mArI rUA, 38,000 nI vImAnI polIsI huM... grahane bheTa Apu chu. anya jagyAe te AvAM aneka dAne ApyA haze. paraMtu ApaNI khanne saMsthAone temaNe ATalI udAratAthI khInazarate dAtA ApyA tenI teoMdha letAM hava thAya che. Aje A lakhavA mATenuM nimitta e kAraNe ubhuM thayuM ke temaNe uparanI ja rItarasamathI rUpiyA pAMca lAkha jevI rakamanu udAra dAna ApyuM ane te paNa kAI jAtanI zarata vagara. tenI vigata nIce mujaba che. zrI bAbubhAi dhAghArI vIzAzrImALI jaina samAjanI agrIma vyakti che. temaNe aDhI aDhI lAkhanA be TrA banAvyA che. eka TrasTa vidyAthI Ane keLavaNImAM dareka rIte upayeAgI thavA mATe karavAmAM Avela che, ane bIjI TrasTa dhaMdhAkIya lAna ApavA mATe karavAmAM Avela che. A banne TrasTonI viziSTatA e che ke TrasTIma`DaLamAM potAnuM ekalAnu ja nAma TrasTI tarIke rAkhela che, peAtAnAM kuTuMbIjanemAMthI kAInuM paNa nAma rAkhela nathI. khIjA badhA TrasTInI bahArathI varaNI karavAmAM Avela che. AjIvana ke vaMzapara parAgata kAI hakka anAmata rAkhavAmAM Avela nathI. A TrasTanuM nAma ' zrI vardhamAna TrasTa" rAkhavAmAM Avela che. temanA patnI zrI zAradAbahena khAkhubhAI zAha pramudda jIvana" mAM avAranavAra mananIya lekhA lakhe che. anya sAyikAmAM paNa temanA cintanAtmaka lakhANA pragaTa thAya che. tee AdhyAtmika vRttinA bahena che ane zrI khAkhubhAinI temane satata preraNA maLyA kare che, zrI AkhubhAi gulAkhacaMda zAhe I paNa jAtanI pratiSThAnA mAha vinA ATalI meoTI rakamanu TrasTa racyuM te mATe te ApaNA abhinaMdananA adhikArI ane che. cImanalAla je. zAMhu ke. pI. zAha ma`trIo, muMbai jaina yuvaka sagha Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA 1-6-79 je pe ma La - jaya ti ka premaLa jAti pravRttine vyApa vadhato cAlyo che. piopacuM moTuM thaIne patharAI gayeluM ane te divasAnuMkAraNa, asahAya mANasanI sevA karavAnA pUkAryanA divasa vadhatuM jatuM hatuM. e kAraNe tenA mA-bApanI kAraNe izvaranA AzirvAda A pravRttine maLatA ja citA paNa vadhatI jatI hatI-tenA pitA makAna2hayA che ane koI paNa navA kAma mATe tene premALa bAMdhakAma mAM majurInuM kAma karIne kuTuMbanirvAha dAtAo paNa maLatA ja rahayA che. A badhAne yaza calAve che eTale moTo kharca karavAnI koI tenI zrI nIrUbahena, zrI kamaLa bahena ane anya kAryakara zuMjhAIza nahatI - nAgapuramAM eka oparezana bahenane phALe jAya che. karAvyuM, temAM saphaLatA te na maLI paraMtu AthI jaNAvavAmAM Ave che ke, koI paNa aMdha rega mAM vadhAro thaze. A loko yavatamalanA netravidhAthIne vAMcavA mATe rIDaranI jarUra hoya te te amane yajJamAM Avela. DokaTaree abhiprAya Apyo ke niAma-saranAmAM sAthe jaNAve, te baporanA 12 thI 4 ahiM ane koI upAya nathI. muMbaI jAva ane mAM sAmenI vyaktine anukuLa samaya je hoya te samaye oparezana karAve to sAruM thavAnI pUrI zakayatA rIDaranI vyavasthA karavAmAM aAvaze. che. eTale ApaNe tene muMbaI lAvyA, jaina kalInIka mAM dAkhala karI, tenI mAtA tenI sAthe Avela. ane AvA rIDara tarIke jemane kAma karavAnI IcchA hAya ane baporanA phAjala samayano upayoga AvA sevA lattAne traNa oparezano-plAsTIka sRjarInA karavA kAryamAM karavAnI jemanI vRttI ya teo paNa pitAnA paDayAM ane tene saMpUrNa sArUM thaI gayuM-tenI nAma-saranAmAM amane jaNAve. jaMdagI sudharI gaI, lattA ane tenI mAtAne 2hevAnI ja mavAnI sagavaDa ane hospITalane khaca ApaNe premaLa jayotinI pravRtti A rIte vikAsa pAmI Apyo ane jaina kalInIkanA DokaTaroe ane sTAphe rahI che : je sahakAra Ape tenA mATe ApaNe temano (1) ApaNe prathama pAMca dattaka bALako lIdhA ane tyAra aMta:karaNapUrvaka AbhAra mAnIe chIe, tema ja bAda bIjA pAMca dattaka bALake lIdhA ane te mane lattA aMge thayelA kharca mATe je dAtAoe dAna abhyAsa temaja yuniphArmanI javAbadArI ApaNe ApIne premALa sahakAra Apyo temanA paNa ApaNe svIkArI ane tene lagatA dAna maLI gayA. khUbaja AbhArI chIe. (2) "hAma krezara dhI eIDa saMsthAmAM rahetI baheno mATe lattA ane tenI mAtAe ApaNe AbhAra se sADalA mokalavAnI vinaMti karI ane 160 mAnIne vatana bhaNI vidAya lIdhI tyAre ApaNe temane sADalA mayA, e mAM moTA bhAganA sAva navA ja relve TIkITa kaDhAvI ApI ane hAtha kharcanA se rUpiyA kharIdAyelA ane bIjA thoDAka vaparAyelA paraMtu paNa ApyA-te enA AnaMdanI koI sImA nahAtI, navA karatAM paNa kIMmatI- evA maLyA ane te tyAMnI bahenone pahoMcADayA ane temane dIvALInA ApaNe to phakata AMgaLI cIMdhyAnuM pUNyakArya pavamAM thAya evo AnaMda thayo. karyuM, paraMtu lattAnI jIMdagI sudharI gaI. tenA traNa yuvatamalanA netrayajJamAMthI zrI nIrUkhahena, kumArI lattAne phoTogrAphasa nIce pragaTa karavAmAM AvyA che. ahiM laI AvyA-dekhAve namaNI paraMtu AMkhanI zAntilAla TI. zeTha takalIphane hisAbe beDoLa lAge. AMkhanI upara A kAryAlaya maMtrI che. AvI ja oparezana pahelAM prathama oparezana bAda bIjA oparezana pachI. sAbhAra svIkAra dIpamALA : lekhaka: desAI vAlajI govindajI prakAzaka: yajJaprAzana, hujharAtapAga, vaDedarA-390 001. kiMmata rUA. 2-00 vINelAM kula : bhAga 4 : 36, TUMkI vartAo : prakAzaka : yajJaprakAzana, hujharAtapAgA, vaDedarA-390 001. kimata 3-00 mAnava adhikAro : mULalekhaka : merisa kesTana, anu : padmA bhAvasAra, prakAzaka : vizvamAnava saMskAra zikSaNa prastavatI subhadrA gAMdhI 3/1, yupiTara epArTamenTasa proDakiTaviTI roDa, vaDAdarA, 390 0 05. kiMmata rUA. 8-00 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-6-79 prabuddha jIvana * mA cA nI phariyAda ja mAyAbahene mane mAyA ja la gADI 8 dhI che. ApaNe vicArI zakIye ke e vakhate mAyAnI zu A vakhate sAmAjika kAmakAja aMge amadAvAda pahoMcI hAlata thaI haze ? mAyA, baMdha bAraNe kakaLatI, raDatI, tyAre te ati sunamuna thai mArI sAme joyA karatI hatI. buma pADatI rahI- "mAruM bALaka mane ja ApI de" enA bALakane maLavA mATe tene taravarATa ane e aMge anatyAga karyo. 7-8 divasanA lAMdhaNa thayA. badhuM chellA 20 varSathI cAlI rahelA prayatna sAMbhaLatA to patI gayA bAda mAyA AzramamAMthI chUTI tyAre te paththaradilanA mAnavI ene ye amudha vahevA lAge. ATaluM moTuM zahe2- aneka sAmAjIka kAryakare ane gavarnara, samAja sevikA vagerene savAla pUchatI rahI. sarakArI hodedAre hovA chatAM, mAyAnA kesa mATe cheka dilahI sudhI carcA-vicAraNA cAlI-5raMtu savane mAtra nisAsA ne hamadardI sivAya teo kazI madada karavA lAgyuM, mAyAnA hitamAM ja A kArya thayuM che, mATe asamartha ja rahe che. sAce ja hu daMga banI gaI chuM.. tene samajAvI 5TAvI zAMta pADavI. mAyA pAse naheAtI ApaNA bhAratamAM zuM sarakAra ATalI mUratAthI eka rUpIyAnI ke paisAnI ke mobhAnI relamachela. save e a baLA joDe vatI zake che! hamadardI dAkhavI, paNa koIe kazI madada na karI. sevanuM mAyA zrI ma ta vagamAMthI tarachoDAyelI eka garIba kahevuM thayuM ke "mAyA, tuM kharekhara tArA bALakane cAhatI strI che. chellA pAMceka varSothI amadAvAda javAnuM thAya ho to cUpacApa besI rahe, bane to bhUlI jA, emAM ja che tyAre te mane acUka maLe che. bhArata ane paradezanI bannenuM zreya che." maitrI vacce tene avAja dAbI devAmAM AvyuM che. varSo pahelAMnI A vAta che, chatAM kAle ja banyuM hoya ema are, sIdI bhAIne paNa sIdakAM vahAlA hoya chemAcAne maLatA lAge A AkhA kIsase hu TUMkamAM ja bhIkhArIe paNa premathI potAnA bALakane uchere che. ane jaNAvIza. A gerakAyadesara bALakane mAyA pavitra premanA pratikarUpe mAyAne enA sagA kAkAnA dikarA joDe prema tha. vidhavA banI ucheravA mAMgatI heAya, pilavA mAMgatI hoya umara 18 varSa phakta. mA nahotI. saMbaMdha vadhato gayo. to tene A vicAra "nAdAniyata " mAM samAja ke A pavitra premanA pratika rUpa garbha rahyo. banne paraNavA vaDile zA mATe khapAve ? te samajamAM na utare taiyAra thayA-pitAne vAta karI-paNa dezI vicAre evI vAta che. dharAvatA teoe mAyAne gharanI bahAra kADhI mUkI ane chokarAne uThAvIne rAtorAta bahAra gAma koI bIjI Akhare mAyAnI bolatI baMdha thaI. te cupa banI chokarI joDe paraNAvI AvyA mAthAnI pharIyAda sAMbhaLI, sunamuna thaI vikAsagRha mAM dAkhala thaI aneka tephAne te zaheranI samAja sevikA TekasI laI lagna aTakAvavA karyA, vipharelI vAghaNanA nAmathI divaso vitAvatI. tyAra doDI, paraMtu moDI paDI. Akhare mAyAne AzramamAM bAda eka DhAMgI mAnavI e vikAsagRhanA saMcAlakone dAkhala thavA pharaja paDI. bALakane paDAvI nAkhavA phasAyA. bIcArAoe, sarasa che kahI, mAyAne paraNAvI vAraMvAra salAha ApavAmAM AvI. mAyA ekanI be na ja thaI. umara nAnI ane A to tenA premanA dIdhI. 52 sutA pahelAM pharI mAyAe potAnA bALakane pratikarUpa vahAlaseluM gabha hatuM. kaparA saMjoge vacce maLavAnI icchA pragaTa karI. saMcAlakoe pharI vizvAsa teNe garbhane khIlavA dIdho ane tejasvI bALakane janma Apyo ke tenuM bALaka moTuM thaI bhArata Avaze tyAre Ape. kudaratanI karAmata te juo! hasamukha. vAMkaDIyA jarUra tene meLApa karAvI ApIzuM. vALa vALu, gulAbI galagATA jevuM bALaka hatuM. mAyAnuM duHkha visAre paDavA lAgyuM. bALakane chAtI Akhare hasatA-raDatA mAyAe saMsAra mAMDa. saragsa copI cumIe bha2tI, paraMtu samAjanA AgevAnoe vara bekAra nIkaLe. mAyAe kamANI karavA javuM paDayuM. A rIte janmelA bALakane kadI cAhyuM che? lagabhaga doDha traNa bALake paNa jamI cUkayA. ane e mane uchera be mAsamAM ja mAyAnuM A sukha chInavAI gayuM. pAchaLa teNe kammara kasI. paraMtu pahelu bALaka-tenA - paradezathI eka daMpani AvyAM. teone AzramamAMthI pavitra premanA pratika rUpa bALakane te bhUlI nathI zakatI. be bALaka dattaka levA hatA. saMjogavazAta mAthAnA AjepaNa eka paLa tene vIsaratI nathI, ane darekane moDhe bALaka para temanI najara paDI. e navajAta zizu sArI e bALakanI vAto karatI rahe che. rIte mAnA premathI pAMgaryuM hatuM. AzramanA saMcAlakeAne thayuM ke 18 varSanI kuMvArI mAM-mAyA javAbadArImAMthI e bALaka 1969 nI sAlamAM tenA pAlaka mA bApa chuTaze ane navajIvana mAMDI zakaze. paNa mAyA ekanI sAthe ahiM AvyuM. svabhAvika che ke AvI vAta patrakAre te be na thaI. tyAre kalakarAra karI bALaka lai javAyuM, chApe ja. e kaTIMga laI te saMcAlaka pAse pahoMcI, tyAM sudhI tene oraDAmAM purI devAmAM AvI. AzramanA paraMtu kaMIpaNa hAlata mAM tene samajAvI paTAvI dura rAkhI. saMcAlakonA manamAM e vakhate, teo eka uttama kAma pelA daMpati, bALakone laI pAchI svadeza pahoMcI gayA. karI rahyAM che, jenAthI bhAratane gaurava maLaze evI mAyAnA dhamapachADA phogaTa gayA: 1978 nI sAla mAM pharI mAnyatA hatI, paraMtu bIjI bAju eka mAne kakaLAvI- bhAratanA pravAse e loko AvyA. A vakhate mAyA guMgaLAvI rahyAM che evuM temane na samajAyuM. emaNe, sIdhI gavarnaranA ghera pahoMcI, paraMtu badhuM ja phogaTa gayuM. bALaka, AMtararASTriya khyAti pAmaze, tene ucca uchera ene vizvAsa ApavAmAM Ave che ke "mAyA, jarUra tane thaze, sukhI thaze-ema vicAyu." vaLI bhAratanA bALakone mulAkAta karAvIzuM." ane bIcArI bIje divase gaI to paradezI dattaka levA Ave che ema duniyA jANaze to te daMpati ne bALaka, bhArata choDIne svadeza jatA rahyAM bhArata mATe moTuM gaurava kahevAze. " hatAM? Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 prabuddha jIvana tA. 1-6-79 samAjanA pratiSThita, dezanuM hIta jALavavA beThelA saMcAlako ane hodedAronI A vartaNukane hamadardImAM khapAvavI ke mUratAmAM ke svArtha mAM ? anicchA chatAM paNa (ane dagAthI) dattaka apAi gayelA A bALaka para ATalA varSe mAyA keI adhikAra mAMgatI nathI, eno pitAne saMsAra che ja, ene aMgrejI AvaDatuM nathI, enI pAse paisA paNa nathI ke paradeza jaI zake. samAjamAM enI evI kaI paristhiti nathI ke jethI samAjanA mAnavIe mAyAthI Dare. je vyakitae garbhane aneka muzIbate vacce pAMgarato rAkhe, suvAvaDanuM kaSTa sahyu ane babe mahinA pitAnuM dudha pAyuM che - koI paNa jAtane potAne svArtha joyA vinA - pitAnA premanA pratikarUpa bALakane cAhyuM. e mAtAne bALaka para pUrNa adhikAra che bALakanuM e vadhu koya cAhatI hoya e svAbhAvika che. chatAM, mAyAne mUkI, bhUlI jaI - je vyakitaoe A kAya" bhAratane mATe karyuM che. teo paradezI daMpatinA hIsAbe ne jokhame te dezamAM AvajA kare che - mAnapAna bhegave che - pratiSThA pAme che ne sAthe sAthe mAyAnA AMsu eI mAtra hamadada ja dAkhavI khasI jAya che. e phUratA nahiM to bIjuM zuM ? duniyAbharamAM bALa-vaSa ujavAI rahyuM che. saMcAlakAnI AMkha ughaDe ane mA - bALakanuM milana karAvI Ape e ja prArthanA. zAMgrIlA, kAra mAIkala roDa, mInAkSIbena mahetA, muMbaI-400 026. (sAmAjika kAryaka2,). kalyANamaMdira stotra-samazlokI anuvAda sAthe doDha-be varSa pahelA, bhakatAmara stotranI cha se nakalo zrIyuta zAntilAla harajIvanadAsa zAhe, saMghanA sabhyane vinAmUlya ApavA mATe mokalelI - e rIte kalyANa maMdira stotra - sama lokI anuvAda sAthenI 600 nakale temaNe saMghanA sabhyone vinA mUlya ApavA mATe mokalI che - AvI temanI udAratA mATe ame temane aMta:karaNa pUrvaka AbhAra mAnIe chIe. cImanalAla je. zAha ke. pI. zAha maMtrIe, muMbai jaina yuvaka saMgha kalyANamaMdira stotra-samazlekI anuvAda sAthe ApaNA saMghanA AjIvana sabhya, saurASTra TrasTanA TrasTI ane muMbaI temaja mahArASTra rAjayanA bhUtapUrva maMtrI zrI zAntilAla harajIvana zAhanA pitA zrI harajIvanabhAie karela kalyANa maMdirane samakakI gujarAtI anuvAda ane bhAvArtha zrI zAntibhAIe hamaNAM pragaTa karyo che. je koI bhAi athavA bahenane e pustikA joitI heya temane, mukhaI jaina yuvaka saMgha ane na ta jIvana sa gha - amadAvAda tathA pratApa-sUrata, phUlachAkha-rAjakoTa, ane kacchamitra-bhuja- A pAMceya sthaLe ethI vinAmUlya maLaze. TapAla mAM joItI hoya temaNe 50 paisAnI TikiTa mekalavI dhammapadanI eka gAthAmAM, kahevAmAM AvyuM che ke : bhAkhe satya, taje kedha, khAlI vALe na yAjaka Acarye traNa vAta A, pAme niHzaMka svargane, jIvanamAM satyanuM ane dAnanuM jeTaluM mahattva che teTaluM ja mahattva krodha tyajavAnuM paNa che. kurAnamAM paNa kahevAmAM AvyuM che ke je vyakita keAdhane kAbumAM rAkhI zake che te ja vyakita svarganI sAcI adhikArI che. bAIbalamAM paNa jaNAvavAmAM AvyuM che ke je manuSya krodha karavAmAM zithila che te samartha vyakitaomAM paNa zreSTha che. Ama, lagabhaga badhA graMthamAM krodhane tyAjaya gaNavAmAM Avela che. kAma, meha, mada, matsara ane lobhanI sAthe krodhane paNa mAnavane dumana gaNavAmAM Avela che. saMskRtamAM eka subhASitamAM kahevAmAM AvyuM che ke nAsti zodhasamo vAhi ! arthAta krodha samAna bIje agni nathI. te pitAne tathA anyane bALe che gItAnA bIjA adhyAyamAM krodhanI bhayaMkaratA samajAvatAM kahevAmAM AvyuM che ke krodhane lIdhe mANasanI buddhi mUchita thaI jAya che pachI smRtine nAza thAya che ane chevaTe vyakitanA sarvasvano nAza thAya che. Ama, krodha aneka rIte vidyAtaka hovAthI saMta puoe krodhane tyAga karavAnI amUlya salAha mAnavajAtane ApI che. krodha madirAnA kepha jovo che. jema madirApAna karanArane sArA narasAnuM bhAna rahetuM nathI tema, krodha karanAra paNa AMdhaLA banI jAya che. krodha mastakanA dIvAne olavI nAkhI magajamAM tamannu bharI de che. Ama hovAthI eka cInI kahevatamAM sUcavavAmAM AvyuM che ke kuddha avasthAmAM koI paNa patrane javAba lakhe nahI". krodha e kSaNika pAgalapana che ane tene je vaza karavAmAM na Ave te ApaNu para te aMkuza jamAvI bese che. krodha ATale badhe bhayaMkara che. chatAM saMsAramAM rahenAra mAnane tenA para saMpUrNa kAbu meLavavAmAM bhAgye ja saphaLatA maLe che. keTalIkavAra te kaidhu kare jarUrI paNa lAge che, eka dRSTAMtamAM kedhanI jarUriyAta A rIte varNavavAmAM AvI che: koIne na karaDavAnI salAha eka munie sapane ApI . A upadezanI asara thatAM, sarpa karaDavAnuM sAva choDI dIdhu. A paristhitine lAbha laI, nAnAM chokarAMo, AsapAsathI pasAra thatA meTerAo paNa tene pajavavA lAgyA. AthI te sapa pratidina kSINa thavA lAgyA A hAlata joI, upadeza ApanAra munie pharIthI salAha ApI ke karaDavuM nahi paNa kuMphADe te rAkha ja. A dRSTAMta ema jaNAve che ke sahanazIlatAne nirbaLatA mAnI levAmAM Ave tyAre avazya krodhane Azraya levo paNa, avicArI rIte krodhanA zastrane ugAmavuM nahi. kadAca je krodha karavAno prasaMga Ave te kSaNavAra krodha karIne aTakI javuM. bane tyAM sudhI te kRtrima kedha ja karavo. zarIra ke mana upara tenI asara na thAya te jovuM. mahAtmAone gusse kSaNajIvI ja hoya che ema saMskRtanA subhASitamAM paNa kahevAyuM che. je cirakALa sudhI krodha kare che tenI gaNutarI durjana tarIke thAya che. tethI ja vAresare krodha caDhato hoya to tene svabhAvagata khAtrI gaNIne tene sudhArI levA mATe koziza karavI joIe. krodhane rokavAnuM mahAna auSadha maMgaLa vastunuM smaraNa che krodha caDe tyAre kSaNavAra ISTadevanuM nAma levAthI keAdhanA mAThAM pariNAmothI ugarI javAya che. sahuthI sArI bAbata to e che ke krodha karavo paDe evI paristhinuM nirmANa ja na thavA devuM tema chatAM, je krodha karavo ja paDe te bahu ja sajAga rahevA prayatna karavo ane paristhitine saMbhALI levI. dhIme dhIme mAnavajAtanA A dumana evA krodha upara kAbu meLavatAM zIkhIzu to eka divasa jarUra saphaLatA maLaze aMte bAIbalanuM A vAkaya ApaNane TUMkamAM ghaNu kahe che ke - "je ravayaM para zAsana karI zake che te nagaravijetA karatAM paNa adhika zreyaskara che." aruNa zAM. jozI Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kema ke amArI mAM na prabuddha jIvana tA.1-6-79 jIvanamAM thoDuM cintana jarUrI vadhAre ciMtanazIla vyakti te samAjanuM gaurava gaNAtI haiAya che, paraMtu 'the u cintana jarUrI'' ema eTalA mATe kahevuM paDe che ke moTA bhAganA mANasAnuM A tarapha lakSya ja nathI hatu. janmyA bAda khALapaNu te! ajJAnatAmAM vyatita thai jAya che. paraMtu mANusa sArAsAra samajate thAya tyAre khAda paNa khALakanuM ja jIvana jIvatA dekhAya che- tenA abhyAsakALa vAMcavAlakhavAmAM ane mitra sAthe AnadapramAdamAM vyatita thAya che- tyAra khAda te dhadhe! ke nAkarI svIkArI tene tizrI mAnI temAM rApacyA rahe che- lagnagraMthIthI joDAya che. sa'sAra calAve che khAvuM - pIvu' - va mAnapatra vAMcavA- samajayA vinAnI ADedhaDa carcA karavI ane bhautika sAdhanonA upayAga karI Ana RRpramAda mANave emAM ja samAjanA meTA bhAganA mANuse itizrI mAnIne jIvana vyatita karatA jaivAmAM Ave che, te je saMpradAyamAM mAnateA hoya tenA samUhamAM bhaLI jai gatAnu gatika rIte tenI kA vADIne anusare che. thADAka Acare| Acare che- tene koI 'zamAM jIvanamAM utaravAnA prayatna karyAM vinA- ane peAtAne dhArmika mAne che- tenA samAja paNa tene dhArmika tarIke svIkAre chebhAinI vAhavAha kheAlAya che ane tyAM tenA dharmanI vyAkhyA pUrNa bane che. ' para tu AvA rUDhA-rUpALA manuSyadeha prApta thayA chetenu kanya zuM che- tenI sAthe katA zemAM che- tenuM dhyeya zuM haeNAvu joie tenI sAcI pharaja zu che ane tenAM jIvananuM lakSyasthAna zu che- tene AMkhavA mATe zA zA prayatno karavA jarUrI che. phakata gatAnu Mgatika jIvana jIvyAthI ane bIlakula cintana nAMhuM karavAnA kAraNe te zuM gumAvI rahaye che! jIvananA sAcA Anada zemAM che- tene kai rIte prApta karI zakAya- AvA kAMi ja vicAra karavAnI tene bIlakula vRttI paNa nathI thatI- mATe maMgulinirde za karavA paDe che ke dareka mANase vadhAre nahi paraMtu theADu ka cintana karavuM e tenA jIvanavikAsa mATe ati Avazyaka che. cintana karavAnI Teva paDaze tema tema tene thApa vadhatA jaze- navI samajaNu Avaze- temAM AnaMda Avaze ane navA navA kSetre e cintana tene derI jaze- AvA cintananI Tevane kAraNe vizeSa cintana karavAvALA mahAnubhAvAnI kheAja karavAnI vRttI jAgazetemanA saparka sAdhavA gamaze- ene kAraNe tenuM vAMcana uccastaranu banaze- ane jIvanane vikAsa zemAM chetenuM sa'zAdhana karavAnI vRtti jAgRta thaze-ane e dizAmAM eka eka pagathIyuM caDatA caDatA peAtAnA jIvananA vikAsa uccastara sudhI te lai jaI zakaze- e rIte peAtAnuM jIvanadhyeya nakkI karI zakAze ane tyAra khAda e dhyeyane pahoMcIvaLavA mATe satata prayatnA karavAnI preraNA maLyA ja karaze- peAtAnuM jIvana dhanya banelu lAgaze- te sAce mANusa khanI zakaze. A rIte, gheADA cintananI Teva pADavAthI- mANasa udhva gAmI pannu khanI zake- mATe dRSTipUrNAMka cintana karavAnI Teva pADavI e jIvananA vikAsa mATe atya ta Avazyaka che, AveA mArA namra mata che. zAntilAla TI. zeTha zrI muMbaI jaina yuvaka sadha vArSika sabhA zrI muMbai jaina yuvaka saMghanI vArSika sAmanya sabhA egaSTa mAsanI 16 mI jUna zanivAra sAMjanA 6 vAge zrI paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM maLaze, je vakhate nIce pramANe kAmakAja hAtha dharavAmAM Avaze. (1) gata varSanA vRttAMtane tathA saMdha temaja zrI maNilAla mekamacaMda zAhu sACjanika vAcanAlaya ane pustakAlayanA eDiTa thayelA hiMsAmeAne bahAlI ApavI, 25 (2) navA vaSa~nA aMdAMjapatrA maMjUra karavA. (3) saMghanA adhikArIe temaja kAya vAhuka mitinAM 15 sabhyAnI cUTaNI, (4) sa'dha temaja vAcanAlaya - pustakAlaca mATe eDiTaronI nimaNuka upara jaNAvelI vArSika sAmAnya sabhAnA anusaMdhAnamAM vizeSa sUcanA karavAmAM Ave che ke, saMghane vRttAMta tathA vAcanAlaya ane pustakAlayanA eDiTa thayelA hisAbeA sa`ghanA kAryAlayamAM rAkhavAmAM AvyA che. seAmavArathI zinavAra sudhInA divaseAmAM apeAranA be thI cha vAgye sudhImAM koipaNa sabhya tenuM nirIkSaNa karI zakAze. kAMI prazno pUchavAnA hAya teA e divasa pahelA lekhita meAkalavA vinati. vArSika sAmAnya sabhAnA upara jaNAvelA samaye samayasara upasthita thavA vinaMti. : kAryAlaya : 385, saradAra vI. pI. rADa, vanitA vizrAma sAme, muMbaI-400 004, Te. naM. 350296 cImanalAla je. zAhu ke. pI. zAhu matrIramA muMbaI jaina yuvaka saMgha = Ne Ek - ka ka la ya ka ka ka ka ka A kA sva. jhaveraca' moMgala mahetA prerita zrI mukhaI jaina yuvaka saMgha sa'cAli vidyAsatra DIsembara, jAnyuArImAM ceAjAtA vidyAsatranA A varSanA traNa vyAkhyAne zrI umAzaMkara joSI Apaze. sthaLa ane samayanI jAherAta have pachI karavAmAM Avaze. cImanalAla je. zAha ke. pI. zAha maMtrIe muMbaI jaina yuvaka saMgha Mi Zi Zi Mi Mi Mi Mi Mi Yuan Dong Pi Lei Xuan Sui Sui Mi Mi Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUA. 2. che. kharca Avaka - 1,705-00 riTeja A mukha0 * * * tA. 31-12-1978 nA roja pUrA thatA varSane Avaka tathA kharcano hisAba rU. 2. rU. pai. rUA. 2. bheTanA 14,095-00 vahIvaTa tathA vyavasthA kharca: sabhya lavAjamane 4,205-00 bAda: zrI muMbaI jaina pagAra bonasa vagere yuvaka saMgha sabhyane 2,500-00 bloka menTenansa tathA vIjaLI kharca 939-07 prabuddhajIvana' nI kApI prInTIMga tathA sTezanarI 6,402-83 maphata mokalavAmAM Ave Teliphena kharca 1,160-10 5,369-30 1977nA lavAjamane vasula nahi thatA bAda 14-00 TAka che..ke Dane kaLAnA tathA vyAja 1,394-60 paracuraNa khaca 13,471-28 vyAjanA: bhaktAmara stotra chapAI DibencaronAM ane puraskAra 1,625-00 beMkanA khAtAonAM 30,334-30 beMka kamIzana 22-37 bAda; lAIpha membarazIpa phaMDanA vyAjanA zrI che tenI 1,561 434-00 paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRha aMge 898-55 prabuddha-jIvananA lavAjama khAte 11,350-00 homiyopethika kaMDane 36 0-00 - 11,710-00 - 18,624-30 paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhanA ghasArAnA 2,503-00 varSa daramyAna Avaka karatAM kharcane vadhAro zrI janarala phaMDa khAte laIgayA 16,96816 muMbaI pablIka TrasTa ekamInIsTrezana phaMDane phALAnA oDiTarane AnarerIyamanA pharanIcara para ghasArAnA vyAkhyAnamALAo tathA amRta mahotsava aMge kharca 1,86 1-00 351-00 14-00 15,046-91 53,7pa1-46 53,751-46 uparano hisAba tapAsyA che ane amArA dhI muMbaI pablIka TrasTa ekaTa anusAranA judA ripATa AdhIna barAbara che. zAha mahetA enDa ku. cArTarDa ekAunTanTasa muMbaI, tA. 14-4-79 eDiTara zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha- muMbaI tA. 31-12-1978 nA pUrA thatAM varSane zrI prabuddha jIvanane Avaka tathA kharcane hisAba Avaka rUA . rU. 1. kharca varSa daramyAna lavAjama nA AvyA 11,6 08-50 umero: zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA vahIvaTa tathA vyavasthA kharca: sabhyone maphata prata mokalavAnA, lAIpha membarone "prabuddha jIvananI pagAra tathA bonasa 7 500-00 prata mokalavAnA AjIvana sabhAsadanA lavAjama phaMDanA vyAjamAMthI 13,850-00 pepara kharca 10,890-jara -- - 25,458-50 bheTanA chapAmaNI kharca 17,249-01 saurASTra TrasTa pAsethI 2,500-00 paramAnaMda kApaDiyA paTejanA 1,388-98 mArakanidhimAMthI pa000-00 anya rokaDa bheTanA 44-00 puraskAra kharca 1,309-25 - 7,544-0 0. varSa daramyAna Avaka karatAM kharcane vadhAro zrI janarala phaMDa khAte laI gayA 5,335-16 kula rUA. 38,337-66 38,337-66 uparane hisAba tapAsyo che ane amArA dhI muMbaI pablIka TrasTa ekaTa anusAranA judA riporTa AdhIna barAbara che. zAha mahetA enDa kAM, cArTarDa ekAunTanTasa muMbaI, tA. 14-4-79 eDiTara Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ emAM mane pote ema prabuddhe jIvana rUA. pe. za. cai rU... zrI maNilAla meAkamacaMda zAha sArvajanika vAcanAlaya ane pustakAlaya-muMbai tA. 31-12-1978 nA divasanuM saravaiyu milakata ane leNu' : InvesTamenTa (cepaDA pramANe) eka Ak i. phI. DIpeTa pharanIcara ( kharIda kiMmate ) gayA saravaiyA mujaba khAkI bAdaH kula ghasArAnA 3,398-93 varSa daramyAna ghasArAnA 736-60 tA.1-6-79 phaDA ane devuM : sthAyI phaMDa : gayA saravaiyA mujaba bAkI zrI pustaka kuMDa : gayA saravaiyA mujaba khAkI zrI pharanIcara phaMDa : gacA saravaiyA mujaba bAkI zrI rijhava phaMDa : gayA saravaiyA mujaba bAkI devu... : puratA aMge DipeAjhITa sTApha preA. kuMDanA zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanAM navabhArata sAhitya maMdira Avaka : - vyAjanA : DibencarAnA mekanAM vyAjanA maMthalI Inkama sarTikriTanuM' 57,894-00 bheTanA : pustaka lavAjamanA myunisipala grAMTanA 5,500-00 paracuraNa Avaka : pastI vecANunA pAsa muka vecANunA DanA 2,400-00 31,673-42 eDiTaranA ripeTa : amee zrI maNilAla meAkamacaMda zAha sAvajanika vAcanAlaya ane pustakAlaya muMbaInuM tA. 31-12-1977 nA rAja uparanuM saravaiyuM majakUra saMsthAnA ceApaDA tathA vAucareA sAthe tapAsyu` che ane amArA dhI muMbaI pablIka TrasTa ekaTa anusAranA judA rIporTane AdhIna barAbara che. muMbai tA. 13mI eprIla 1979 sahI : zAha mahetA enDa kAM. cA ekAunTanTasa, ADiTasa 12,471-00 2,599-20 13,228-10 5,496-25 73,794-55 1,71,261-97 97,467-42 49-59 },000-00 745-1 256-10 142-20 66049-59 5,122-00 8,204.00 10,000-00 1,143-86 8,049-31 pustakeA: (kharIda kiMmate) gayA saravaiyA mujaba bAkI umere : varSa daramyAna kharIdInA varSa daramyAna Avaka karatAM khaca nA vadhArA kula rUA. 35,169-76 ameAe uparanA hisAba tapAsyA che. ane khareAbara che. muMbaI tA. 13mI eprIla 1979 sahIH zAhu mahetA enDa kAM. cArTarDa ekAunTanTasa, ADiTasa mAdA kula ghasArAnA tathA jUnA pustakAnA lakhIvALyA leNuM': inkamaTekSa rIpha'DanA sTApha pAse myunisipala grAMTa tA. 31-12-1978 nA roja pUrA thatAM varSonA Avaka tathA khatA hiMsAkha rUA.pai. rUA. pai. khaca : vahIvaTI tathA vyavasthA aMge kha': pepara lavAjama pagAra tathA meAnasa vigere muka bAInDIMga khaca prAviDaMTa krUDa phALAnA preAviTa phreMDane vyAjanA cha TakA mujaba zrI Avaka-kharca khAtu: gayA saravaiyA mujaba bAkI umere: va`daramyAna Avaka karatAM kharcanA vadhAre 10 695-93 4128-93 61,665-45 8,910-75 70,576-20 24,915-67 133-35 AkaDa tathA eka bAkI: eka eka I.nA bacata khAte e`ka eka I.nA rIkarIMga DIM. khAte 14,100=00 kaDa purAMta 4-79 gADIbhADuM, pAsa, yuniphAma tathA sTAphane cA ane anya kharca eka mIzana peTeja tathA chapAmaNI phanIcara para ghasArAnA 10% 208-00 2,699-36 10,000-00 23,079-23 8,049-31 20,581-00 1,237-90 540-00 27 2,699-60 - 126-00 vyavasthA khaca : makAna menTenansa tathA vIjaLI kha`: 2,817-00 TelIphAna kha eDiTarezane enererIyamanA 1,160~10 351-00 za. pe. 60,000-00 4,862-26 550 pa40 6,567-00 45,420~13 31,122-54 1,71,261- 97 rUA. pai, rUA. 1. 12,907-36 11,038-54 25,18450 9 255-26 730-00 35,169-76 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 1--79 ! 0 ! zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha-muMbaI - tA. 31-12-1978 divasanuM saravaiyuM phaDe ane devuM: rijharva phaMDa rU. rUA. . milakata ane leNuM : rU. che. rU. . gayA saravaiyA mujaba bAkI 2,85,227-89 bleka (karAra mujaba) umereH varSa daramiyAna AjIvana sabhAsada phInA 20,582-00 rasadhArA ke e hA. se. lI. muMbaI 13,680-00 --- 3,05,809-89 invesTamenTa (5DA pramANe) zrI saMgha hastakanA phaDe rasadhArA ke. e. hA se, lI.nA zrI makAna kuMDa, zera rUA. 5 dareka 50 ne 250 0 0 gayA saravaiyA mujaba bAkI 24019-19 pharanIcara ane phIcara zrI pustaka prakAzana khAtu : gayA saravaiyA mujaba bAkI 2,273-25 ( copaDA pramANe ) zrI mAvajAta khAtu : gayA saravaiyA mujaba bAkI 845-24 gayA saravaiyA mujaba bAkI 126-48 bAda: kula ghasArAnA lakhIvAnyA 725-24 zrI hemiyopathI sAravAra kuMDa: 120-00 gayA saravaiyA mujaba bAkI 3,600-00 DIpojhITa : zrI premaLa jyoti pravRti khAtu: pisTa ophisamAM 75-00 gayA saravaiyA mujaba bAkI bI. I. esa. TI. mAM 12,340-27 180-00 - umere ; TelIphena aMge bheTanA 32986 6 15-00 hemiyopethIka ' ; leNuM : DanA vyAjanA 36 0 . InkamaTekSa rIphaMDa aMge 280-50 33 34 6-0 0 : sabhya lavAjama aMge 840-00 686-27 bAda: premaLa jyoti pravRtti sTApha pAse 39,890-49 kharca 5717-70 anya leNuM 30,238-25 vaidyakiya rAhata zrI ma ma. zAha sA. vA. ane kharca 8056-45 pustakAlaya 57,228-10 - 13,774-15 -1,24,477-34 - 31,912-12 zeTha dIpacaMda zrI zAha TrasTa rekaDa tathA beMka bAkI : gayA saravaiyA mujaba bAkI beMka opha I. nA cAlu khAte 17,711-47 . 33,354-00 , , nA rIkarIMga khAte 7,800-00 umere: bheTanA 751-00 , nA phIkasa - 34,105-00 zrI vidyAsatra pravRtti khAtu: DIpojhITa khAte 4,99,784-66 gayA saravaiyA mujaba bAkI che, opha baroDA phIkasa 13,335-45 DIjhITa khAte 9,000-00 umere: bheTanA 1,004-00 rokaDa purAMta 31-45 14,339-85 ------5,33,927-58 Ada : varSa daramyAna zrI janarala phaMDa (Avaka-kharca) khAtuM: kharcanA 4,994-00 varSa daramiyAna Avaka karatAM - 9,745-85 jIvanaghaDatara lakSI pravRttiphaDa : kharcane vadhAre 16,268-16 varSa daramiyAna kAyamI bheTanA 5,000-00 umere : zrI suvarNa jayaMti mahotsavaphaDa: zrI prabuddha jIvanane varSa daramivarSa daramyAna bheTa, jAhera khabara yAna Avaka karatAM khacane vasula AvyA 2,47,917-30 vadhAre 5,335-16 bAda : suvarNa jayaMti utsava kharca 55,2 04-45 22,303-32 ----1,92,712-85 3,03,094-74 bAda : devuM ; sTApha pro. phaMDanA gayA saravaiyA mujaba sToka benIphITa phaMDa 41,988-40 jamAM bAkI 19,20351 lavAjamanA agAuthI Avela 2,479-0 0 11,885-42. anya devuM. 3,099-81 -- 67,265-10 6,76,169-73 6,76,169-73 eDiTarone riporTa ; amee zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM muMbaInuM tA. 31-12-78 nA rojanuM uparanuM saravaiyuM majakUra saMghanA copaDA tathA vAucara sAthe tapAsyuM che ane amArA dhI muMbaI pablIka TrasTa ekaTa anusAra judA rIporTa AdhIne barAbara che. muMbaI, tA 14 eprIla 1979 zAha mahetA enDa kuAM, cArTarDa ekAunTanTasa eDiTara Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-6-79 prabuddha jIvana manAvaijJAnika daSTie nihanavavAda athavA nihanavavAdanA sAMtarapravAhe gata paryuSaNuM vyAkhyAnamALAmAM muMbaI yunivarsiTInA gujarAtI vibhAganA ane vyAkhyAnamALAnA adhyakSa DA. ramaNabhAIe 'nihanavavAda' viSe vyAkhyAna ApyuM tyAre ane tyAra bAda pramugdha jIvana' nA varSa 41 : 15, 16, 17 ane 18mA aMkamAM pragaTa thayela e vyAkhyAna vAMcyuM tyAre nihanavavAdanA manevaijJAnika pAsAM age AvelAM vicArene, A lekhadvArA, zabdadhdha karavA dhArU chuM. nihanavAnA e va : zAstromAM vaNu velA sAta nihanaveAne ApaNe e vamAM vahecI zakIe. (1) bhagavAna mahAvIra ke peAtAnA gurU sAthe paDela vicArabhedane kAraNe jInnA vicaranAra ane tarka ke pratyakSa anubhuti pachI paNa bhagavAna mahAvIranuM tattvajJAna svIkArI na zakanAra ane bhagavAna mahAvIranA zAsanamAM punarAgamanane badale alaga ceAA jamAvanAra varga ane (2) bhagavAna mahAvIra ke peAtAnA gurU sAthe vicArabheda thatAM judA paDanAra paNa anubhavajanya pratIti thatAM potAnI bhUlane svIkAra karanAra ane peAtAnI thayela bhulanuM prAyazcita karanAra va. pahelAM varga mAM ApaNe (1) jamAli (ra) rAhagupta ane (3) gASThA mahilane samAveza karI zakIe, jyAre khIjA vaga mAM (1) tiSyagupta (2) aSADhAcAryanA ziSyA (3) amitra ane (4) Aya gaMgAcAya nA samAveza thAya che, A banne vanI va Nu"kanI maneovaijJAnika bhUmikA aMge atre vicAra karavA dhAyu che. ahamane khAtara satyane hAsa : prathama varganI bhUmikA pahelAM va nA jamAli, rAhagupta ane gASThA mahilAdinA nihanavAmAM emanA ahamane kAraNabhUta gaNI zakAya. emAMya jamAlika tA bhagavAna mahAvIranA bhANeja ane jamAi-ema eva uN sagapaNu dharAvatA hatA eTale paDita sukhalAvajI neAMdhe che tema, "sagapaNane lIdhe mahattA pArakhavAnI sAmAnya uNapa, janmasidhdha kSatriya ravabhAvanI ugratA ane potAnA gurU samakSa pAtA sivAya khIjAonuM pradhAnapaNuM A traNe kAraNeA, jenAthI matabhedane vadhAre sa`bhava che, te uparathI A vAta jANI zakAya tevI che." (1) bhagavAna budhdhanA sagA devadatte paNa A ja rIte alaga sa`pradAya ubhA karyAM hatA. A bhumikAnA saMdarbha mAM potAnA ahama ke mahattvAkAMkSA poSavA khAtara satyane paNa DrAsa karavAmAM A nihanavAe pAchuM vALIne joyuM nathI. gAA mAhila Aya rakSitanA mAmA hatA ane tene A rakSite AcAya banAvI potAnI pATe sthApyA nahI ethI ghavAyelA ahamathI rASe bharAyelA gASThA mAhile Aya rakSitanI pArTa AvelAM du`likA puSpamitrane leAkAnI najaramAM utArI pADavAnI kAziSa karI ane aMte sa ghabhedaka ke nihanava tarIke jAhera thayA. prAmANika vaicArIka bheda hAI zake ane e AvakAya paNa che. paraMtu jo evuM ja hAta teA peAtAnA harIphane utArI pADavAnI nibaLatA, gADhA mAhila na dAkhavata. eka mAtra rehaguptanA kissAmAM sagapaNane prazna upasthita thatA nathI. Ama chatAM emanI maneAbhUmikA ahamathI ja dherAyelI hatI ane eTale ja satyanA svIkAra karI zakayA nahI. emaNe sthApela paraMparA, AgaLa jatAM, vaizeSika dana tarIke khyAti pAmI. 92 29 nihanavednArA anya dananI utpatti : sAMpradAyika dRSTi : paMDita sukhalAlajI teAMdhe che. tema, vaizeSika dananI utpattinI kathA sauthI pahelAM Avazyaka niyuOkita (gAthA 780) mAM tAdhAyelI che. tene vistAra tenI vRttimAM ane vizeSAvazyaka bhASya (gAthA 2452 thI AgaLa) mAM neAMdhAyeleA che. (2)jema viSNuM purANu, matsya purANa, agni purANa, vAyu purANuM, ziva purANa, padma purANuM, ska Mda purANa, bhAgavata, krUma purANu, pramAdha caMdrayAdi graMthAmAM vaidika paraMparAmAMthI jaina ke baudhdha dhama zaru thayAnA ane e dharmAM mithyA daza na heAvAnA ane vaidika darzana zreSTa heAvAnA, sAMpradAyika saMkucita dRSTithI, vaSNu nA Ave che tema, Avazyaka vRtti, triSaSThizalAkApuruSacaritra, paumacariya, padmapurANa, AdipurANu sarva jaina graMthAmAM jaina dharmomAMthI sAMkhya, baudhdha, Avaka ane vaizeSika da tA zaru thayAnA vaNunA che. zuM A sAMpradAyikAtAne purAve| na hoI zake ? te vakhatanI paristhitIne anulakSIne Ama heAvAnA saMbhava che. jamAlie ASTavaka ane rehagupte, upara jaNAvyu` tema, vaizeSika darzInanI karelI sthApanA A sa Mdarbha mAM avalAkavI joIe, jamAlinA nihanava tarIkeno ullekha sthAnAMgasUtranA trIjA aMganA sAtamA sthAnakamAM, aupapAtika nAmanA upAMgamAM, Avazyaka niyukita, vizeSAvazyaka bhASya ane vadhAre vistRtarUpe bhagavatI sUtranA pAMcAmAM aganA navamA zatakamAM te trIsamA uddezakamAM Ave che. paraMtu bhagavAna mahAvIranA bhANeja ane zizyarUpe paNa digambara para parAnA sAhityamAM ane bilakula ullekha nathI. jamAI tarIke tA ullekha hAvAnI zakayatA ja nathI, kAraNa ke. digambara paraMparA bhagavAna mahAvIrane apariNita mAne che. vaidika darzona mujaba, vaizeSika dazAnA Adya pravataka kAzyapa gotrIya kaNAda RSi. che. A bhUmikAnA saMdarbha'mAM potAnA dharmone zreSTha puravAra karavAnI sAMpradAyika dRSTithI anya tenI utpatti A nihanavAthI thayAnI vAta AlekhAI hAvAnI saMbhAvanA vizeSa che dvitIya vanI ajJAnamUlaka bhUmikA : khIjA vanA nihanavA-tiSyagupta, ASADhAcAryanA ziSyA, azvamitra ane Arya gagAcAryanA kissAmAM tee bhagavAna mahAvIranA zAsanathI judA paDayAM tenA kAraNamAM uMDI samajanA abhAvane lekhI zakAya. ahIM paNa ahamanI zakayatA che. cokkasa nirUpaNa dvArA vyavahAra ane nizcaya nayanI Dhame vicAra karavAnI daSTi khulatAM A nihanAe saraLatApUrvaka potAnI bhUlane svIkAra karyo che ane yeAgya prAyazcitta dvArA bhagavAna mahAvIranA zAsanamAM punarAgamana karyu che. eTale emanI manebhUmikA ajJAnamulaka ke uparachallI samajaNanI lekhI zakAya. anubhavIe|dnArA bhramanuM nirasana : atre e noMdhavuM sUcaka gaNAze ke tiSyagupta, ASADhAcAryanA ziSyA, azvamitra ane Arya gaMgAcAryanA bhramanu nirasana yutithI thayuM nathI, paraMtu vyavahArakuzaLa anubhavIee zIkhavelAM meAdhapAThathI emanI samyagdaSTi khulI che. jayAM na Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 30 prabuddha jIvana tA. 1-6-79 pahoMce ravi, tyAM pahoMce kavi" nI paMkitane sudhArIne emanA A pAsAMnI bIjI bAju paNa che. lokahRdayamAM kahIe ke "jayAM na pahoMce kavi, tyAM pahoMce anubhavI to uccAsane birAjatI pratibhAsaMpanna vyakita, kayAreka pitAnA atizayokita vinA, A kathana yathAyogya jaNAze ane satya sagAM-saMbaMdhIone yogyatA chatAM, A bhUmikA para, anyAya kathananA svIkAra mATe paNa jarUrI nimittanI A yogya bhUmikA che e daSTie vicArIe te manovaijJAnika bhUmikAnI mArI paNa kare che. potAnI kArakirdInI khevanA ane enA mULamAM vAta yathArtha jaNAze. rahele leka nidAne bhaya vizeSa kAraNabhUta bane che. pU. mahAtmA gAMdhIjInA putra harilAla gAMdhInA kissAmAM AvuM banyuM ahamanI bhUmikA ane punarAgamanamAM pitAnI hovAnuM nirUpaNa thayuM che, te A dRSTie sUcaka che. gAMdhIjI maryAdA kAraNabhUta : je zALAnA pramukha hoya, e ja zALAmAM abhyAsa karatAM bIjA varganA nihanomAM ahamanI zakayatA paNa che. harilAla gAMdhInI yogyatA chatAM, mAtra gAMdhIjInA putra hovAnA ema meM upara sahetuka jaNAvyuM che. vicArabhedanA mULamAM ahama kAraNe. emanI prathama paMkitanI kArakirdI banIja na zake e hoya paNa khare paraMtu samayanA vahevA sAthe, ahama AvI praNAlikAne yogya rIte samAjavAnA abhAvane kAraNe ke ogaLe ane pitAnI zakitanuM spaSTa citra dhyAnamAM AvyuM hoya AvI vyakitanI aMgata mayadAnA kAraNe ja saMbhavI zake. agara potAnI maryAdAnuM bhAna paNa thayuM hoya ane alaga satI sItAne, patnI tarIkenI yogyatA chatAM, dhAbInI-leka cakAnI dRSTie samAjanA vizALa vage ene svIkAryo na hoya te, upara jaNAvyA tevA bedhapAThathI punarAgamana thavAnuM niMdAthI bhagavAna rAme karelo tyAga paNa AvI maryAdAnuM saMbhAve kharuM. pramANabhUta sAdhanAnA abhAvamAM, alabatta, janaka che. enA mULamAM sAmAnya varga pratibhAsaMpanna vyakitanA AvI zakayatAnuM anumAna ja karavuM paDe jamAlinA kissAmAM sagAM-saMbaMdhIonI yogyatA ane emanA paratvenA emanA kuMbhAra dvArA thayelAM anubhavajJAnathI. jamAlinI patnI ane anurAga vaccenI bahu ja pAtaLI bhedarekhA samajI zakato nathI. bhagavAna mahAvIranI putrI-priyadarzinI bhagavAna mahAvIranA eTale teo lokaniMdAnuM tatkAla nizAna bane che ane pratizAsanamAM pAchA phare che tyAre AvA nimittanI ane vyava- bhAsaMpanna vyakita paNa potAnA saMbaMdhInI thegyatA ane hArakuzaLa anubhavInI mahattA vadhu spaSTa thAya che. jamAli lekaniMdA ema banne vaMcce samatulA (Balance) jALavI A vAta samajavAM chatAM ahamane gALI zakatA nathI. zakatA nathI. nihanavavAdanuM vartamAna jIvanamAM saMdhAna navA saMpradAyanI zarUAta : vaicArika prakriyA : (Relevance): ja mAli, rAhagupta ane gASThA mAhile jaina dharmane, mULamAM ahama agara mahattvAkAMkSA paNa yogyatAnA ahama khAtara tyAga karyo ane Avaka tema ja vaizeSika abhAvane vicAbhedanuM rUpa ApavuM; anubhavajanya pratItidvArA darzananI sthApanA karI. A prakAranA nirUpaNamAM, upara avabhUlanI svIkRti ane prAyazcita sahita punarAgamana; enA lokana karyuM e mujaba, ghaDIbhara mAnI laIe ke sAMpradAyika mULamAM saMbhavata : pitAnI zakitanI maryAdAnuM bhAna ane dRSTithI na paNa hoya ane e aitihAsika hakIkata hoya to joItA vyApaka anumodanane abhAva - A badhI mAnasika enuM eka subhaga pariNAma AvyuM che, ane te e ke vizvane bhUmikA kaI eka vArtA prakAranA kathAghaTaka jevI lAge che eka viziSTa darzana maLyuM che, ane e dazana dArA pucha paraMtu e ja mane bhUmikA para racAtA daMdra ane samagra thayela vicAranI pukhta vicAraNuM thaI che. sAMpradAyikatA, jIvananA pratyeka kSetramAM koI ne koI svarUpe jovA maLatI, zarUAtamAM pitAnA dharmane zreSTha darzAvavA AvuM nirUpaNa karyuM AvA nihananA jevI, manovaijJAnika bhumikA ApaNane ApaNuM zAstromAM varNavelA nihanavavAdanI yathArthatAnI pratIti hoya to paNa, pAchaLathI A ja dazananA vividha naya dvArA karAve che. saMzodhanane hetu vartamAna jIvana mAM sa ghAna syAdvAdanI puSTi mAM ene samanvaya thayela che. nihanavanA (Relevance) zodhavAne che-hovo joIe ane e dRSTie nirUpaNathI zarU thayelI zarUAtanI paraspara matakhaMDananI A AkhI ya ghaTanAonI vartamAna jIvanamAM thatI anubhUti pravRttine badale AgaLa jatAM vaicArIka prakriyA thaI ane e joIe te kathAno taiyAra kalevara ke bibonuM punarAvartana prakriyA ja kadAca ApaNane syAdvAdanI bhUmikA tarapha kema derI jIvanamAM harapaLa thatuM joI zakAze. samagra deza ke samAja gaI na hoya ? sthigita thaI jAya eTalI hade enuM pratibiba vartamAna tiSyagupta, ApAdrAcAryanA ziSya, azvAmitra ane Arya samAjamAM joI zakAya che. gaMgAcArye ajJAnamUlaka bhUmikA ke ahamane kAraNe prathama jaina ucca praNAlikAnuM prasthApana : darzanano tyAga karyo e yogya ja thayuM che. eTalA mATe ke nihanavavAdane abhyAsa karatAM eka vastu spaSTa jaNAya A nihanavo gurunA prabhAva heThaLa, jaina zAsanane tyAga karI ' che ke bhagavAna mahAvIre ucca praNAlikA agara paraMparA prasthApita karI che ane te e ke nikaTanA saMganA vyAhane kSINa zakayA na hota te bhagavAna mahAvIre prarUpelA nizcaya naya karIne, mAtra guNavattAnA dhoraNe ja, koI paNa vyaktine, jaina viSe emane anubhavajanya pratIti thaI ja na hota! ane dharma mAM sthAna maLe che evI nirapavAda ane nivivAda bhUmikA emanI zradhA draDha ke balavattara na banI hota! gunA prabhAva ubhI karI che jaina zabda guNavAcaka che enI pratIti potAnA heThaLa jaina zAsanamAM rahetA te nizcaya naya viSe manamAM ne AcaraNa dvArA ApI che. A bAbatanI mahattA Aje vizeSa che. eTalA mATe ke, uccAsane beThelAM agraNIonA sagAM manamAM zaMkAnA vamaLe rahetA ane emanI sAdhanAmAM e saMbaMdhIonI yogyatA viSe janasamUhamAM zradhdhAyukta valaNa bAdhaka nIvaData. ethI, ulaTuM, jaina dharmanA tyAgane parINAme, jovA maLatuM nathI. bhagavAna mahAvIre sthApelI ane Aya rakSita vyavahArakuzaLa agraNIo dvArA, bhagavAne prarUpelAM siddhAMtanI anusarelI A nItinuM mUlyAMkana, AjanA saMjogomAM, vadhu anubhavajanya pratIti thaI, ethI emanI zradhdhA pUrNapaNe surekha ane spaSTa bane che. bhagavAna budhe paNa pitAnA sagAM phaLIbhUta thaI e ApaNe, emaNe svIkArelAM prAyazcitathI joI devadattane prAdhAnya ApavAne badale sa bhedaka jAhera karI, zakIe chIe. emaNe paNa A rItanI bhAratIya paraMparAnA prasthApanamAM advitIya pradAna karyuM che. -pannAlAla rasikalAla zAha 1. juo : "darzana ane ciMtana' bhAga 1, pRSTha 289 - 2. jAe : "darzana ane ciMtana" bhAga 2 je pRSTha 1185 . viSaya : bhagavAna mahAvIra ane jAtinA matabhedanuM rahasya. viSaya : sAMpradAyikatA ane tenA purAvAonuM digdarzana. mAlika: zrI muMbaI jena yuvaka saMgha mudraka ane prakAzaka cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI reDa, muMbaI-400 004 Te. naM. 350296. mudraNasthAna: dhI sTeTsa pIpalsa presa, keTa, muMbaI 4 0 0 001, Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. No. MH. By South 54 Licence No. : 37 prabuddha jIvana prabhuddha jaina'nuM navasaMskaraNa varSa 42 : aMka : 4 muMbaI, 16 jUna, 1979, zanivAra vArSika lavAjama rU. 15, paradeza mATe ziliMga : 45 muMbaI jaina yuvaka saMdhanuM pAkSika mukhapatra chUTaka nakala rU. 0-75 taMtrI cImanalAla cakubhAI zAhe sekasa RtubhUrA vizva vidyApITha (mULa zakitadaLa) 'zakitadala'nA nAme mAsika prakaTa kare che. temAM, tenA taMtrI zrI pUrNimAbahena pakavAsAnA lakhANo dIdInI ciThThI e nAme prakaTa thAya che. zakitadaLanA phebruArI 1960 nA aMkamAM seksa : DAyarInA pAnAM' e mathALe temanuM lakhANa prakaTa thayuM hatuM. je vAMcI mane Azcarya thayuM eTale me tenA javAba lakhI mokalyo. mAro javAba zakitadalanA eprila - me nA aMkamAM prakaTa thayA che. te sAthe bahena mUrNimAbahenanA lakhANanuM samarthana karatAM bIjA be lakhANa, eka jamanAdAsa lAdIvAlA ane bIjuM harajIvana thAnakInA prakTa thayA che. e badhA lakhANA, pUrNimAbahenanuM mULa lakhANa ane mAro javAba tathA jamanAdAsa lAdIvAlA harajIvana thAnakInA lakhANA ahIM prakaTa kara chuM. ane pUrNimAbahenanuM lakhANa meM vAMcyuM tyAre mane lAgatuM hatuM ke, temAM rajanIzanI chAyA che. pachI pUrNimAbahene mane temanI DAyarI vAMcavA ApI gayA te uparathI jANyuM ke, temanI DAyarImAM e noMdha temaNe 5-12-68 ne dine karI che. temAM jaNAvyuM che ke: "zrI jaina yuvaka saMdhane Azraye yojAyelI vyAkhyAnamALAnAM chelle divase AcArya rajanIzanuM 'prematattva' upara vyAkhyAna hatuM . vyAkhyAna daramyAna emaNe seksanA vicArane ghaNI vizadatAthI carco hato. jo ke skUla sekasano puna: puna: ullekha jarA arucikara lAgyo. paNa e bAbata jema vicAratI gaI, tema UMDANa sadhAtA gayA, navA navA penAramAM spaSTa thatA gayA." pachI temanuM lakhANa Ave che. te bhrama rajanIzanuM e vyAkhyAna saMvatsarIne divase hatuM. sAMbhaLyA pachI rajanIza viSe paramAnaMdabhAInA bhAMgI gayo ane tyAra pachI temaNe rajanIzane pharI AmaMtraNa gAryuM nahi. pUrNimAbahenane navA navA paeNnAramA sUjhayA. mane lAge che te samaye temaNe peAtAnI DAyarImAM je noMdha karI te moTe bhAge rajanIze potAnA vyAkhyAnamAM je kahyuM tene sAra haze. 1968 mAM karela A noMdha 1979 mAM prakaTa karI te uparathI huM ema mAnuM chuM ke e vicAro haju kAyama haze, kadAca vadhAre dRDha thayA haze, tenA samarthanamAM AdhyAtmanA abhyAsI lekhAtA jamanAdAsa lAdIvAlAe lakhANa ApyuM tethI mane lAge che AvA vicArone phelAvA thAya te ISTa mAnavAmAM AvatuM haze . huM AdhyAtmanA abhyAsI nathI. adhyAtmanA anubhava mane nathI. pUrNimAbahena ane jamanAdAsabhAI adhyAtmanuM zikSaNa ApavA vargIya calAve che. rajanIzanA vicAro ghaNAM ja AgaLa vadhyA che ane saMbhAgamAMthI samAdhi sudhI pahoMcyA che. mArA vAMcana ane alpa anubhavathI huM A vicArone hAnikAraka mAnuM chuM. kAmamAMthI dharma ke AdhyAtma pedA 'thAya evuM koI dharme kahyuM hoya tema huM jANato nathI. balke, buddha, mahAvIra, gItA vagere badhA mahApuruSo ane dharmagraMthoe kAmane, dharma keadhyAtmAnubhUti mATe bAdhaka mAnyo che. gItAmAM kahyuM che. (vinAbAjInI gItAImAMthI TAMkuM chuM.) dhyAna viSayonuM dhare lAgatA satsaMga tehanI, saMgathI janme kAma, kAmathI krodha nizcita krodhamAM mohanA mULa mAhathI, smRtilApa che. * buddhinAza smRti Ape, eTale sarvanAza che. buddha ane mahAvIre paNa e ja kahyuM che. A anubhavanI vANI che, sanAtana satya che. vartamAna samayamAM che. AvA vicAro junavANI mAnavAmAM Ave navI peDhIne A navA vicAronuM ghaNuM AkarSaNa che. phroIDe A vicArone phezanebala banAvyA. AdhyAtma ane seksane joDI daIe eTale A vicArone ghaNu pASaNa maLe che. koI svataMtra rIte vicAre te mATeA lakhANo ahIM prakaTa kara chuM. sau 12-6-79 -cImanalAla cakubhAI sekasa : DAyarInA pAnAM priya bahena, sabhya ane saMskRta samAja mATe bhAre AghAtajanaka bhayaprada ane paDakArarUpa banelA A zabdavALuM mathALuM vAMcIne saMkoca anubhavavAnA saMbhava che. paraMtu A zabda have eTalA sAmAnya banI gayo che ke sAhityamAM temaja mitramaMDaLamAM te viSe chUTathI carcAo thAya che. te chatAM jyAre vyAkhyAnamAM te viSayanI chaNAvaTa thAya che, ane temAMye dhArmika tahevAronAM upalakSyamAM yojAtA vyAkhyAnomAM A viSayane carcavAmAM Ave che tyAre ghaNAM lokonAM mana U~cA thAya, ane nApasaMdagInA bhAva vyakta thatA hoya che. A bAbatanA sUkSmatA sAthe vadhAre saMbaMdha che. sthULa sekasanA ullekha arucikara lAge che. A viSaya para jema jema vadhAre vicAra ciMtana thayuM, tematema UMDANa sadhAtAM ghaNA navA navA peneramA spaSTa thatA gayA . vicAranI eka bhUmikAmAM cAre bAju daSTi karatAM comera sthULa ane sUkSma seksa sivAya kazuM dekhAyuM nahIM, adhikAMza badhe divya seksanI ja vistAra lAgyo. sauprathama to sthULane sUkSma bheTe che tyAre ja jJAnano udaya thAya che. te sekasa thaI kharI ke nahIM? tevo vicAra AvyA. AvA ghaNAM ghaNAM yugalo ApaNI daSTisamIpa ane anubhavamAM Ave che. udAharaNArthe azAMti - zAMti, prakRti - puruSa, jaDa - racaitanya, asatya - satya, aMdhakAra prakAza, ajJAna - zAna, aNu - zakita, Adi Adi A badhAmAM satata saeNkasanI prakriyA cAlyA ja karatI rahe che. vircAronAM UMDANamAM jatAM ane sUkSma bhUmikA sadhAtAM A badhAnuM bahu ja spaSTa rIte darzana thAya che, ane anubhava paNa thAya che. ane tyAre ApaNI sAme virATa penAramA jANe potAne spaSTa karatA hAya, pAtAne vyakta karato hoya, khulI jaIne jANe potAnAM rahasyone chatAM karatA hoya tevA anubhava thAya che. sthULa ane sUkSma beu prakAronuM tAtAnI rIte mahattva che. chatAM ApaNI daSTimAtra sthULa para ja hoya che. kAraNake sUkSmamAM UMDA utaravAnI ane e rIte jovAnI dRSTi sAMpaDInathI. ane tethI ja ApaNI pAse saMtulita mana nathI, ane e asaMtulita mana Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 sAme to mAtra daSTigocara 'hoya teTaluM ja dekhAvAnuM, te pAranuM zI rIte dekhAya ke, anubhavAya? kharekhara tA 'sesa divya che.'te vidhAna taddana sAcuM che. paraMtu ApaNAM vIjhana sAMkaDA hAvAne laIne AvAM vidhAne ApaNe ApaNA maryAdita gajathI mApIe to teno artha viparIta ja samajAze. saMtapuruSo, daSTAo, ane vicArakonAM anubhava darzana ane zAnanAM nicoDarUpa vacAne samajavAnI daSTi ApaNe keLavavI jaoNIze. badhe ja 'DIvAInaseksa' sivAya bIjuM kaMI ja nathI. AvA sUkSma penoramA sAme tAdazya thAya che, tyAre yAda Ave che tulasIkRta rAmAyaNanAM bAlakAMDanA eka prasaMga. muddha jIvana bhagavAna zaMkara mahAna tapazcaryAmAM beThA che. A prakhara tapazcaryAthI indranuM Asana DolavA lAgyuM. eTale temaNe kAmadevane tAbhaMga karavA mAkalyA. zaMkare jyAre AMkho kholI tyAre sAmenI sRSTi ati ramaNIya lAgI. nRtyamagna bhIlaDInAM svAMgavALI pArvatI paNa adbhuta lAgI. cAre pAsa kAmadevane madhura jAdu chavAI gayo hato. nadImAM haraNAM maLatAM hatAM. nAnAM taLAvo moTA taLAvAmAMbhaLIne lIna thatAM hatAM. jhADA para velIo vIMTAtI hatI. hatAM. rahelI pazupaMkhIe AnaMdagAnamAM matta banIne nRtya karatAM Ama satyagra sRSTimAM jANe A milananI lIlA ja cAlu dekhAI. ane sAthosAtha A lIlA ja cAlatI rahe che. paraMtu ApaNI pAse daSTi vizeSa hoya to ja ene marma yathArtha rIte pakaDAya. sekasanAM sthULa ane bIbhatsa vicArane bAjue rAkhIne jaoNIe. jo koI mahAna jJAnI vyakita tenA vicAro ApaNAmAM mUke tene 'sUkSma seksa' kahevAya ke nahi? te vicAravA jevuM che. AvI rIte to pU. gAMdhIjIe lAkho karoDo lokomAM navA krAMtikArI vicAro mUkayA. emanI eka hAkala AkhA deza mATe deza banI jatI hatI. dezavAsIomAM navI jAgRti ane navA prANane saMcAra karyo. bhagavAna buddha, mahAvIra, IsA ane anya aneka mahAna avatArI puruSone paNa A daSTie meATA praNetA gaNavA joIe. seksanA tA. 16-6-' yogasAdhanA eTale ajJAnanAM AvaraNAne bhedavAne satata prayAga. satata sUkSma seksane A prayoga cAle ane tyAre ja tenAM pariNAmarUpe siddhi maLe che. bahu sUkSma bhUmikA para ja A vAta yathArtha rUpamAM samajAya tema che. te chatAM A viSaya upara ekAgratA karIne vicAravAmAM Ave to vAta pakaDamAM jarUra Ave tema che. sthULa milanamAM jema nirAvaraNa ane vicAranAM tanika AvaraNa vinAnI bhUmikAmAM ja AnaMdanA anubhava zakya bane che, tema paramAtmA sAthenA milanamAM paNa A nibaMdha, nirAvaraNa, vicAramukata avasthA hoya to ja parama ekatA, ane alaukika AnaMda anubhavI zakAya che. samAdhidazAmAM jIva ane brahma ekAkAra thAya che, tene parama seMsa athavA divya sekasa kahI zakAya ke nahIM te vicAravA jevuM che. paNa have ApaNe yoga vijJAnanI utpatti viSe vicArIe. sRSTinA prAraMbhakALanA mULa Adi lokomAM temanI e avikasita avasthAmAM vicAra, buddhi tema ja saMskAranA vikAsa na hoI zake. emanI e pachAta dezAmAM mAtra cAra preraNAo - AhAra, nidrA, bhaya ane maithuna - milananAM doravyA teo doravAtA haze. ane jIvanathApana karatA haze. temAMthI prathama traNa preraNA AhAra, nidrA ane bhayamAM vicAramukata avasthAnI jarUra na hatI. paNa cAthI vAtamAM e dazA ApAApa ja sAdhya thatI hatI, ane tyAre adbhuta AnaMdano anubhava thato haze. kAraNake srIpuruSanAM milana vakhate kSaNabhara ApoApa jyAre badhA vicAro vegaLA thaI jAya che tyAre ja nirbheLa AnaMdano anubhava thAya che ane evA AnaMdano anubhava vAraMvAra levA mana jhaMkhe che. mana jyAre tadana vicAramukata dazAmAM hoya che tyAre ja AvA AnaMda saMbhava bane che. pelI zArIrika kriyA tA eka sahayogI sAdhana mAtra che. paraMtu mahattvanI vAta te vakhatanI vicAramukata avasthAnI ane ekatAnA anubhavanI che. te A avasthA--A anubhava sthULa seksa sivAya paNa kevI rIte zakaya bane, ane tene dIrgha kALa paryaMta kema TakAvI zakAya te mATe te vakhatanA thoDAka vikasita vicArakoe ciMtana karyuM haze. kramaza : jIvana vadhAre vikasita thatAM tenA vicAro vadhAre ne vadhAre urdhvagAmI thayA haze. ane emAMthI evI jhaMkhanA pragaTa thaI haze ke, A to mAtra kSaNabharano sthULa daihika AnaMda che, ane e meLavavA mATe bIjA pAtranI jarUra paDe che. paraMtu zAzvata AnaMda zI rIte maLI zake? ane tene bIjA pAtranA sahayoga vagara ekalA ja kevI rIte anubhavI zakAya? tenuM saMzodhana thayuM haze. ane temAMthI yogavijJAnano janma thayo haze. A rIte vicAratAM yogavijJAnanAM pAyAmAM sthULa sekasa kAraNabhUta banI hoya tevo saMbhava che. paNa tenI sarvocca siddhi sAdhavA mATe te sUkSma divya ane alaukika seksa satata sAdhavI paDe che, tenI pratIti thayA vinA rahetI nathI. vartamAna samayamAM 'sekasa'viSenA vicArone eTaluM badhuM bha, bIbhatsa ane ekAMgI svarUpa ApI devAmAM AveluM che ke te viSe bhadra samAjamAM - saMskArI parivAromAM eka jAtanI cIDa jovAmAM Ave che. A bAbatanI koI carcA ke vidhAnane sAMkhI zakAtAM nathI. te viSe UMDANamAM jaIne saMzodhana karavA yogya paNa A viSayane gaNavAmAM Avato nathI. paNa mAtra Ama chI chI ke thU thU karavAthI ugAro nathI. A viSaya para mahApuruSo zuM kahe che tenI zodha karatAM Adi zaMkarAcArya racita zatazleAkI pustaka vAMcavAmAM AvyuM, tenAM 61mAM pAnAnuM avataraNa keTaluM baMdhabesatuM Ave che te joIe: 'viSaya - sukha te nityAnaMdano ja atialpa aMza che." " yadvatsaukhyaM ratAnte nimiSamiha manasyekatAne rase syAt / sthairya yAvatsaSUptI sukhamanatizayaM sAvarevAya che. matI / / nityAnaMda: prazAnte hRdi tadiha sukhasthairyayoH sAhacarya / nityAnaMdasya mAtrA viSayasukhamidaM yujyate tena vaktum // ( zatazlokI - 74 ) arthAta jema strI puruSanA maithunanAM aMta samaye AMkhanAM eka palakArA sudhI sukha anubhavAya che, kAraNake A mana te veLA rasamAM ekatAna thayuM hAya che. vaLI suSuptimAM paNa mananI jyAM sudhI sthiratA hoya che, tyAM sudhI ja niratizaya sukha anubhavAya che. parantu jIvanmukitamAM to mana sadAne mATe atyaMta zAMta ane sthira thayuM hoya che, tethI nityanA parama AnaMda rahe che. A uparathI jaNAya che ke, sukha ane sthiratA (mananI) e baMnnenuM sAhacarya che. jeTalI mananI sthiratA teTaluM ja tenI sAthe sukha hoya che.) ane tethI ja Ama kahevuM yogya cheke A viSayasukha (mananI alpakALanI sthiratAnI sAthe rahenAra ne tuccha hAI) nityanA brahmAnaMdanA ati alpamAtra aMza ja che. eTale zAzvata ane anaMtasukha ane AnaMda te svayaMmAM pUrNa pratiSThita thavAmAM ja rahelA che te vAta nakkI che. pUrNimA pakavAsA pratibhAva zakitadaLanA gayA phebruArI'nA aMkamAM pUrNimAbahenanuM A lakhANa vAMcI vicAramAM paDI gayA. adhyAtma, dhyAna ane yoganI vAte karavAvALA sekasamAM sarakI paDe tyAre eTaluM ja kahevAya ke, mANasanuM mana akaLa che ane koI vyakitane ApaNe pUrA oLakhatA nathI hotA. A lakhANanAM kAraNeA vicAratAM ema lAgeke "sabhya ane susaMskRta samAja mATe bhAre AghAtajanaka, bhayaprada, ane paDakArUpa evA viSaya upara lakhavAnI koI hiMmata karatuM nathI tyAre te kevI niDaratAthI A viSaya lakhe che evA kAMIka bhAva manamAM haze, athavA koI vA2e matavibhramanAM bhAga tyAM hoya, je hoya te. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-6-'39 seksa viSe UMDuM ciMtana karatAM, pUrNimAbahenane navA navA ane virATa peneramA dekhAya che ane sarvatra divya - sekasa - DIvAIna sekasa - sivAya bIju kAMI dekhAtuM nathI. sekasa divya che te vidhAna tadna sAcuM lAge che. strI - puruSanA milana vakhate kSaNabhara te vicAramukata nirbheLa AnaMda thAya che te anubhavamAMthI, yogavijJAnanI utpati thaI che ema teo mAne che, yovijJAnanA pAyAmAM sthULa seksa temane kAraNabhUta lAge che. ane yogavizAnanI sarvocca siddhi sAdhavA mATe sUkSma, divya ane alaukika sekasa satata sAdhavI paDe che tenI pratIti temane thAya che. mAMthI samAdhine vicAra A rIte AgaLa vadhe che ane kahe che. 'samAdhi dazAmAM jIva ane brahma ekAkAra thAya che tene parama seksa athavA divya saMksa kahI zakAya ke nahIM te vicAravA jevuM che." bhAga prabuddha jIvana pUrNimAbahena sekasanA sthULa ane sUkSma evA bheda pADI sUkSma seksane te divya mAne che ane sarvatra A divya sekasa anubhava kare che. sekasa mATe gujarAtI ke saMskRta zabda vAparyo hota to kadAca AvA bhrama na thAta. sthULa sekasa eTale saMbhAga athavA maithuna - dehanI kriyA. sUkSma seksa eTale kAmavAsanA, sarva prakAranA indriyasukhopabhoganI tIvra abhilASA, athavA saMkSepamAM kahIe to kAma, je mAnasika che. sekasane divya vizeSaNa lagADavAthI tenA svarUpamAM phera paDato nathI. e 'divye sekasa' manane vadhAre gherI vaLe che, vadhAre bhramita kare che, vadhAre hAnikAraka che. A 'divya - seksa' kAmamAMthI krodha ja pedA thAya ane gItAmAM kahyuM che tema, aMte vinAza thAya. saMbhAga vakhate mANasa potAnI jAtane bhUlI jAya che, temAMthI vicArazUnya, nirbheLa AnaMda' pedA thAya che. tenuM pariNAma viSAda, du:kha ane nirbaLatA - zArIrika ane mAnasika - Ave che. A 'vicAra zUnya nirbheLa AnaMda' ne jIva ane brahmanI ekAkAra samAdhidazA sAthe sarakhAvavA jevA bIjo koI bhrama nathI. samAdhi zabdona bhayaMkara durUpayoga che. sAcI samAdhi dazA sadA sukhapariNAmI che. mANasa dArU pIe athavA kephI padArthanuM sevana kare tyAre kSaNika samAdhi dazA vicArazUnya nirbheLa AnaMda anubhave che. hakIkatamAM potAnI jAtane bhUlI jAya che. bhAna Ave tyAre mANasa hoya ta pazcAtApa thAya. A 'samAdhidazA' ne laMbAvavI, eTale ke saMbhAga ke kephI padArthanuM sevana vadhAratA javuM, tenuM pariNAma sau koi jANe che. temAMthI jIva ane brahmanuM milana nathI thatuM, vinAza thAya che. 'sUkSma sekasa' zabdano pUrNimAbahenanA lakhANamAM kevA durupayoga thayA che te joIe. temaNe lakhyuM che: "prakRti - puruSa, jaDa, caitanya, satya - asatya, zAMti - azAMti aMdhakAra- prakAza, azAna- zAna, aNu zakita Adi Adi 'mugalAmAM' satata seksanI prakriyA cAlyA karatI rahe che. jo koI mahAna jJAnI vyakita ApaNAmAM tenA vicAro mUke tene 'sUkSma seksa' kahevAya ke nahi? gAMdhIjI, bhagavAna buddha, mahAvIra, Isu ane anya aneka mahAna avatArI puruSone A daSTie seksanA meTA praNetA gaNavA joIe.." sarvatra seksanAM darzana karavA, asatya * satyanA 'yugala'mAM sUkSma seksa nihALI ane gAMdhI, buddha ane mahAvIrane sekasanA seksa jIvananI vAstavikatA che, dehanI bhUkha che, ati prabaLa che, e hakIkata che. enA upara saMyama meLavavA ati duSkara che, paNa jeTale darajaje te saMyama meLavIe teTale darajaje cittazuddhi thAya che. prazA sthira thAya che. tenA ciMtavanathI temAM Asakita vadhe che. sekasane sUkSma ke divya vizeSaNa lagADI potAnI jAtane chetaravI nahi. cImanalAla cakubhAI zAha sekasa ane pUrvagraha seksa - DAyarInAM pAnAM" pUrNimAbahenano lekha vAMcyo. spaSTapaNe peAtAne je lAgyuM te darzAvyuM ane temanI A himmata mATe sau prathama dhanyavAda. 33 vivAda 'sekasa' nA viSaya samAjamAM vivAdAspada rahyo che. UbhA thavAnuM kAraNa bhinna bhinna mAnyatAo hoya che. koI be vyakita eka sarakhI hAtI ja nathI, tethI eka ja dRzyanuM varNana lakhavA 10 mANasane kahe to te darekane juduM juduM maMtavya ja hoya che. Ama vividhatA jagatamAM sarvatra jovA maLe che; tema temAM ekatA paNa guhyapaNe rahelI che, te paNa sarvavyApaka che. paNa mAnavanI pUrvagrahI buddhi tene svIkArI zakatI nathI. zabdomAM ja Aje mAnavamana eTaluM badhuM jakaDAI rahyuM che ke te zabdane ja zAna mAnI beThuM che. ane eTale ja A 'zabda' thI 'para' jaI zakatuM nathI ane 'parama' no anubhava karI zakatuM nathI. thAya. 'seksa'zabdane ja vaLagI rahevAmAM Ave te bibhatsabhAva pedA thAya, paNa jo tenA arthane khUba ja viALa banAvI devAya to bibhatsatAne ThekANe eka prakAranI madhura divyatAno bhAva pedA zrImatI pUrNimAbahene A lakhANa A arthamAM lakhyuM hovuM joIe, te mATe eTale ke eka saMkuicata cIjane AvI vizALatAthI joI zakavA mATe dhanyavAda. vAMcaka vargamAM AvI daSTi jo nahIM hoya to bhrama ane viSAda pedA thavAnI saMbhava: che paNa teno ya vAMdho nahIM, AvA dhRNita gaNAtA viSayo carcA - maMthana - mAMgI le che, ane te ja satya bahAra Ave. kharI rIte to dareka gaMbhIra vicArake A prazna- peAtAne pUchavA joIe ke sekasa azuddha che?temAM pApa che? pachI paramAtmAe e cIjanuM sarjana zA mATe karyu haze? pazupakSIomAM seksa che. vanaspatimAM paNa che. jIvajaMtumAya che te zuM bibhatsa che ? AnA ApaNe asaMkucita rIte kamabhAgye vicAra karI zakatA nathI tethI khoTA vivAdo sarjAya' che. anyathA kazuM ja doSapUrNa hotuM nathI, je hAya che te hAya che. tene yAgya rIte, pUrvagraha vinA, jaoNI, jANIne jIvavuM joIe. sRSTinI racanAmAM prakRti ane puruSa be tattvo samAviSTa che. sUkSmAtisUkSma cheDe te baMne niraMjana - nirAkAra - zuddha - sarvavyApaka, sarvazakitamAna che. pachI krame krame te sthULa thatAM thatAM AkAza, vAyu, teja pANI, pRthvI AdimAM pariNamyAM. temAMthI sRSTinAM prANI padArthonuM sarjana thayuM. temAM strI ane puruSa paNa utpanna thayAM. sUkSma prakRti - puruSanA saMyogathI sRSTi sarjAI che. temaja te sRSTinuM cAlu rahevuM jarUrI hAvAthI seksanuM sarjana * kudarate karyuM che. te samagra sAMkaLanA nIcalA cheDo che eTaluM ja temAM azuddhinuM AropaNa mAnavabuddhinI azuddhatAne lIdhe karAya che. ATaluM khullA mane koI paNa samajI le to tenI 'sekasa' nI 'pUrvagrahI gra'thi' khulI jAya ane mukata vyakita banIne jIve. (3 mahAna saMtAna manamAM eke graMthI hAtI nathI, tema badhuM samAna hoya che. ApaNe bhale sAmAnya mAnavI hAIe paNa A lakSyane dhyAnamAM rAkhI jIvIe te guMcavADAmAM paDatA nathI ane anyane pADatA nathI. pUrvagraha vinAnI dRSTi jIvananA sarvadezIya utkarSa mATe jarUrI che. zrImatI pUrNimAbahenanA lekhane lIdhe, gerasamaja UbhI thavAnA, mane vAMcakanI daSTie saMbhava lAgyo eTaleja A lakhyuM che. "astu - sujJevu viTTunA " - jamanAdAsa lAdIvAlA pUjya murabbI zrI pUrNimAbena pakavAsA, sAdara vaMdana, 'zakitadala' (phebru. '79) nA aMkamAM Sex DAyarInA pAnAM vAMcI gayo, majA paDI. khUba sUkSma ciMtana thayuM che. jenA nAmamAM ja mA ane bahenanA bhAvA samAyelA hoya evI vyakita jyAre AvA gUDha viSaya upara, samAjane upayogI vicAro vyakata kare tyAre to kharekhara sAnAmAM sugaMdha bhaLe, calacitrA, nATako ke navalakathA dvArA Sexne lagatA meM kaI citrA zabdacitrA vyakata thAya che tenI pAchaLa zAna - DahApaNa karatAM vadhu sastAM manora Mjana drArA Arthika kamANInuM ya dhyeya hoya che. te jANI joIne lokone galagaliyAM thAya evA masAle pIrasIne kSaNika svAdAnaMda mANI letA hoya che. temane Sex mAM rahelI divyatA sAthe nahAvAnIceAvAnA saMbaMdha hoto nathI ... -harajIvana thAnakI Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 A viSaya eTalo vizALa ane evA dhummasiyo che ke ene akhilAImAM pUrNapaNe pAmavA ghaNA muzkela che. A viSayunI vAta mAre nakkI karelA samayanI maryAdAmAM rahIne karavAnI che, ane eTale ja A viSaya pharatI meM eka maryAdA bAMdhI che. moTA bhAganAM mArAM nirIkSaNA khAsa karIne kavitAmAMthI ane gujarAtI sAhityamAMthI tAravyAM che. ahIM ApelAM avataraNA dvArA mAre sAhityanA itihAsanA nakazAne ke pravAhone khyAla nathI ApavA. mAre je muddA vividha tabakke rajU karavAnA che e muddAonA spIkaraNa mATe mane je avataraNo upayogI lAgyAM che, te ahIM mUkayAM che. A avataraNo vinA jo huM koI paNa vAta karuM to te vAta huM cItarelAM kamaLAthI sarovarano paricaya Apato houM enA jevI havAI lAgaze. bhAratIya sAhityamAM bhAratIyatA - Ave viSaya ja eTaluM sakheda sUcaveche ke ApaNA jIvana ane sAhitya para pazcimanI vyagra karI mUke evI apramANasaranI asara che. mULa prazna A che: zuM ApaNe ApaNA bApadAdAonA - ApaNA pUrvajonAM nAma - vaMza paraMparAone kapALa paranA parasevAnI jema lUchI nAkhyAM che? prasiddha tAmila kavi kA. nA. subramaNyame potAnA eka kAvyamAM karuNa citAra ane citkAra karyAM che : "Introduced to the Upanishadas by T. S. Eliot; and to Tagore by the earlier prabhudhdha jIvana bhAratIya sAhityamAM bhAratIyatA Pound; and to the Indian tradition by Max Muller. bhAratIyatA - vyAkhyAmAM na baMdhAya evI vibhAvanA che. hakIkatamAM e leAhImAM vahetI bhAvanA che, ane bhAvanA anubhavavAnI hoya che, vyAkhyAmAM bAMdhavAnI nathI hotI. ApaNA itihAsa, bhUMgALa, purANa, tattvajJAna ke pachI sahasra varSothI phelAtI AvatI paraMparA, jene ApaNe saMskRti tarIke oLakhIye chIe te bhAratIyatA? koIka taLAvamAMthI jANe ke ApaNe sAnerI mAchalI kADhIne banAvatA hoIe ema A bhAratIyatA batAvI zakAya kharI? bhAratIyatAnA vividha pariNAma che, ane sahAdala ekatva che. A eka evuM satya che ke je bahurUpI abhivyakitamAM sAkAra thayuM che. vividhatAmAM ' e bhAratIya samAjanI lAkSaNikatA che. koI paNa sAco kalAkAra jyAre lakhavA bese che tyAre potAne bhAratIyatAnuM Alekhana karavAnuM che evI sabhAnatA one javalle ja hoya che. ane AvI sahetuka jANabUjhathI lakhanAro jIva chevaTe enA lakhANa para ujharaDA mUkyA vinA rahevAnA nahIM. kaMlAkArane pratirUpo ane pratIke A Adhunika pazcimI vAtAvaraNathI bhale sAMpaDe, paNa je saMskRtinI paraMparAnA vArasA ane gaLathUthImAM maLyo che e koI paNa rIte enA pratIko pratIkonA arthaghaTanamAM vyakata thayA vinA raheze nahIM. je bhASA e vApare che e bhASAnA zabdezabdamAM paraMparAnA zvAsAvAsa ane bhaya rahyo che. ApaNI moTAbhAganI bhASAnI adhiSThAtA saMskRta che. apaNAM be mahAna purANA - rAmAyaNa ane mahAbhArata - ApaNI saMskRtinAM divya bhavya cakSu che. ApaNAM veda ane upaniSadoe madhyakAlIna kavio mATe paraba jevA nIvaDayA che. e jamAnAmAM kavi zabda lagabhaga 'Si 'nA paryAya jevA hatA. sUradAsa, caMDIdAsa, tyAgarAja, nAnaka, tukArAma, zAnezvara, narasiMha ane mIrAM evA kavio hatA ke jemanA lohInA layamAM bhaktine udaya hato. e loko Izvarane priyatama ane tAraNahAra tarIke tA. Izvarane priyatama ke priyatamA tarIke jovAnI daSTi e jANe ke bhAratIyatAnI ja lAkSaNikatA che. arvAcIna kavi sundarama paNa kahe che: have prabhu jaoN muja prema vAMche, Ave bhale te layalA banIne ApaNA AjanA kavioe paNa paramAtmA sAthenA A saMbaMdhane viziSTa rIte prayojyA che. rAdhA ane kRSNa Aje paNa eTalA ja vyApaka che. harIndra dave to, eka DagaluM AgaLa vadhIne eTale sudhI kahe che ke kRSNa e mArI sarariyala anubhUtI che. priyakAnta maNiyAra kAvyamAM rAdhA kRSNanA pratIkane vyApaka ane sUkSma rIte Ama prayoje che. A nama jhU karyuM te kAnajI ne cAMdanI te rAdhA re, A A saravara jala te kAnajI ne poyaNI te rAdhA re, A bAga khIlyA te kAnajI ne lherI jatI te rAdhA re, paravata zikhara kAnajI ne keDI caDe te A cAlyAM caraNa te tA. 16-6-'79 rAdhA re. kAnajI ne pagalI paDe te rAdhA re, A keza gUMjyA te kAnajI ne seMthI pUrI te rAdhA re, A dIpa jale te kAnajI ne AratI te rAdhA re, Alocana mArAM kAnajI ne najaru jue te rAdhA re! A nIla vyAma te parivara ne A eka tAralI rAdhA. marAThI kavi khu. zi. reMge paNa potAnA eka kAvyamAM AvI ja vAta cheDe che: sundarama ane makaraMda davenI kavitAnA saMgrahAnAM keTalAMka pAnAM A saMdarbhamAM emanI AdhyAtmika AtmakathA jevAM lAge. zuddha kavitA ane bhAratIyatAnA samanvayane sAkSAtkAra jo koIe eka ja ThekANe karavo hoya to TAgAranI kavitAnI kuMjamAM karI zake. - karmavAda ane punarjanmanI mAnyatA e paNa bhAratIyatAnI ja lAkSaNikatA. saMtAna drArA jIvanananI mAbApanI IcchA ane vaMzavelAne Agraha, - emAM paNa bhAratIyatAnuM AchuM darzana thayA vinA nahIM rahe. manasukhalAla jhaverInI eka kAvyapaMkita dvArA paNa ene khyAla Avaze. vasaMta jIvanane jagADato; paraMtu te mRtyumukhe sphurAviyuM caitanya kera smita tAte ! tAjuM ne zUnyamAM svapna surekha te racyuM. vasaMta te kema tene kahI zakuM? kanyA vidAyanA karuNa maMgala drazyamAM bhAratIyatAnI eka sajIva mudrA joI zakAze. je bhAratIya nathI, emane A dazya apUrvalAgaze, kanyA vidAyanA AvA prasaMgane kAlidAsanA zAkuMtalamAM ane lokagItAmAM jIvatA karAyA che. navA kavi anila jozIe paNa A prasaMgane Ama mukhArita karyA che. samI sAMjano Dhola DhabUkato jAna UghalatI mhAle, kesariyALo sApho gharanuM phaLiyuM laIne cAle. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-6-'77 bhAratIya daSTine prakRti kevaLa zAtApreraka nathI. ene mATe "Nature red in tooth and claw" nathI. bhAratIya dRSTine mana prakRti potAnA prabhAva chAMTavAnI ke pAtharavAnI ke enA para svAmIpaNa siddha karavAnI cIja nathI. bharatIya caitanya khaMta prakRti e paramAtmAne aviSkAra che, ane eka parama ane carama zakita che. emAM sauMdarya ane prabhutA baMneno anubhava thAya che. dekhItI vAta che ke koI paNa sarjaka potAnI dharatImAMthI mULiyAM UkheDIne kAMIka karavA jAya to e kazuM pAmyA vinA be duniyAnI vacce aTavAvAnA ane bhIMsAvAnA. e nathI potAnI dharatInA rahI zakato ke nathI bIjuM AkAza sarajI zakato. enI sthiti to "eka mRta pAmelI ane bIjI nahi janmelI " evI be duniyAnI vacce trizaMku jevI rahe che. saMskRtinA samanvaya zakya che, paNa eka choDane AkheAkhA ukheDIne judI dharatImAM mUkavA e bhayaMkara che. umAzaMkara jozInA kAvya dvArA mAre eka bIjI vAta paNa cheDavI che. hoTalamAM sukhanI pathArI svaccha suMdara ne prasanna, kAle hatI jevI bIjI hAMTalamAM tevI ahIMye. siMdhuphena samI dhavala cAdara , nA, mAnavInI kAmanAnA raMganuM indra dhanu UghaDeladekhuM, ne mahIM DUsakAMnA DAgha. prAddha jIvana koI paNa kalAkAra chevaTe vizvanAgarika che. pahelI traNa cAra paMkti koI paNa kavi lakhI zake, paNa cAdaramAM manuSyanI vAsanAnA raMganuM IndradhanuSa joIne kUdanuM kava varjhavarthanuM hRdaya paNa ApaNane kavitAne anubhava Ape che, paNa megha dhanuSyanI aMdara DUsakAMnA DAghanuM darzana ApaNane bhAratIya kavi umAzaMkara pAsethImaLe. AjanA Adhunika manuSya pazcimanI vicAradhArA ane Adhunika yaMtra vijJAnanI vacce aTavAyelA che. enI A kahevAtI AdhunikatAne jarAka DhaMDhoLI jue, to tarata ja khyAla Avaze, ke enA chidra chidramAMthI ApaNA bhUtakALa rakatanI dhAra thaIne vahe che, paraMparAnA paDaghAonI eka paraMparA enA mananI bhItaramAM dhabake che. jagadIza joSInA kAvyamAM Adhunika mANasanI pAchaLa, zvasatA ApaNA bhUtakALa cItarAyA che. mANasa vicchinna thayo che ane tavyanA prAraMbhamAM ja paMkita che"huM... eTAgra citte vAMcuM chuM." pachI mANasa je Adhunika sAdhanasAmagrIthI sajja thayo che enA vAtAvaraNanI vAta che. pote ja potAnI pragatinA pIMjaramAM khurAyelA che. zuM hovuM joIe ane zuM che e banI vacce Tapake che eka cIsa kAvyamAM Adhunika manuSyanI nirUpAya asahAyatAnuM citraNa che. sAkSAtkAranI eka kSaNamAM ene ema lAge ke A badhuM ja takavAdI ane takalAdI che. jo ene TakavuM hoya to eNe paraMparAmAM gaye ja chUTako. bhUtakALanI mazAla jemanA hAthamAM che emAMthI ja eNe jyota pragaTAvavAnI che ane mukita meLavavAnI che. jyAM buddhine prapaMca aMta pAme che, tyAMthI ja zrAddhAnA prAraMbha thAya che. have jagadIza jaTMSInuM ja kAvya mUkuM chuM. A prAraMbha pAme che ane virodhamAM aMta pAme che. vartamAnanI cIsa che. huM ekAgra citte vAMcuM chuM. sAmenI bArIne reDiyA mArA kAnamAM kaMIka gaje che. dIvAla zaranuM IlekiTraka ghaDiyALa vartamAna sAthe ghasAtuM cAle che. kAvya virodhathI A virodhamAM TyUbalAITanuM sTATa 2 tamarAMnuM ToLuM thai kaNasyA kare che. ughADA paDelA daravAjAnI ghaMTI DacakAM bharatI bharatI raNake che. gharanA nekara dUdhavALA joDe aphavAonI Apale kare che. paDozaNane aparicita cahero kulInA DAyala pherave che. rastA parane nAhakanA jhaghaDA bArI vATe mArA gharamAM praveze che 7 ocita krUjha jatAM, lAITa aMdhAruM thaIne patharAI jAya che. mAro. AkhA mALA aMdhArodhaba ... nIcale mALathI vyAsa bUma pADe che: kAlidAsa ! tukArAma ! alyA narasiMha ! are, koI ilekiTraziyanane bolAvA ! " bAjuvALAM mIrAMbena svastha avAje kahe che: are, giridhara ! sAMbhaLe che ke, " pahelAM mINabattI te lAva ... ane " mArI cAlImAM mArA mALAmAM mArA gharamAM mArA dezamAM mINabattInI zodhAzodha cAle che... sureza dalAla nezanala rAITarsa kempa-dilhImAM veMcAyelA aMgrejI lekhanuM bhASAMtara. kRSNe lakhelu mIrAnuM bhajana o mIrA tane vinavuM gaNyo che ne mane Iza; pIvAze nahi huMthI vAraMvAra viSe. e satI tAru sate mArA tapathI TakarAyuM; rANAnuM haze takadira ko'ka grahathI grAmyuM. AsapAsa nA; thI acIMta gayo hoIza - pIvAze nahi hu thI kaMI vAra'vAra viSe........ e baLatI drArikAne huM zakaya nA bacAvI; ane tIrathI vidhAyo tyAre tuM na yAda AvI. kIdhuM hAta : tArI duvidhAne huM hariza - pIvAze nahIM huMthI kaMI vAra vAra viSe........ bacapaNanA nAte rAdhA AvI jAya yAda; teya mIrA tArI bhakitane devI rahI dAda. sAcuM kahuM manamAM mArA nathI kAMIka rIsa - pIvAze nahIM huM thI kaMI vAraMvAra viSe.... thaIne beheza kADhe kALanA ko doSa: kaLIne vAve; Ave huM para kone roSa ! tArI bhakitane namuM pIvAze nahIM huMthI kaMI 35 @ 1P@_* va nAmI huM ziSa vAraMvAra viSa0 -suzIlA jhaverI Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16.679 svara kekIlAlatA ' , tA.4 thI me 1979nI rAtri "latA rajanI" tarIke muMbaInA besIne koNa jANe kahi parabhUtikA (koyala) saMgItaitihAsamAM eka cirasmaraNIya prasaMga AlekhAze. je bhAgya- gAna svargIya gAya, zALI hajAro saMgIta - premIoe A mahAna gAyikA latA gALI nAMkhe halAvI rasikahRdayane maMgezakarane e prasaMge bhavya mukhAnaMda sabhAgAramAM sAMbhaLI vRttithI dAba jAya." temane huM paNa eka zrotA hatA. tene anulakSIne mahArA latA devI ! pratibhAvo rajU karatAM huM harSa anubhavuM chuM. saMgItanA pAviyane jALavI rAkhavA te dhananA pralobhanene latA eTale svara sAmrAzI tilAMjali ApI che , latA eTale vizva kokilA latA eTale jIvana saMgIta prasiddhinA mehane aLage rAkhI te saMgItanI mahattAne latA eTale brahmanAda ujajavaLa banAvI che. latA, jeNe bhAratIya saMgItane vizvasaMgItane darajajo apAvyo. he late! tAruM nAma letAM ja "kavirAja' te jyadevanI amara kRti jeNe bhAratIya calacitrone vizvapriya banAvyA, gIta govidanI" "pelI AlahAdaka paMkitaonuM sahaja jeNe bhAratIya gIta-saMgItane vijyadhvaja jagas smaraNa thaI Ave che. samastamAM pharakAvyo. lalita lavaMga latA parizIlana komala malaya samIre / je saMgIta sRSTimAM "latAyuga' nI sthApanA karI. madhukara nikara karambila kokila kUjita kuMja kuTire / / hatA, jenA kaMThamAM sUra, laya ane tAlane triveNI saMgama thayo che, he rASTrIya ane AMtararASTrIya gAyikA jenI grIvAmAM zata zata kayala ekI sAthe Tahuke che, tuM eka ane advitIya che. jenI rasa - saritAmAM bhAratIya saMskRtinI akhaMDa dhArA vahe che, jenI tahenAtamAM sapta sUro sadaiva AjJAMkita sevaka tArA darzana ane zravaNathI ame dhanya banyA chIe thaIne beThA hoya che yuga yuga jIvo latA! latA ! tuM ApaNA rASTranI aNamola thApaNa che, -gaNapatalAla ma. jhaverI. tuM saMgItAkAzanI jhagamagatI tAralikA che, tuM mA zAradAnI pAvana gaMgotrI che, * premALa- ti * tuM mAtA bhAratInuM garavuM gaurava che. premaLa jyotine maLelI bheTanI rakama tA. 1-4-09 nA aMkamAM latA, tArA kaMThanAM jAdu kAmaNagArAM che, tArA svarAlApamAM. saMmohinI che. pragaTa karI hatI. tyAra bAda prApta thayelI rakame nIce pramANe che. tAre TahUke TahUke vasaMta khIle, 500 Do. jamanAdAsa ke. paTela tAre gAne gAne mana-moralo nAcI UThe. 500 zrImatI AsitAbahena ke. latA, tuM sUra cheDe ne vAdyakAre svayameva jhaNajhaNI UThe 301 zrI navInacandra bhegIlAla zAha nuM gIta lalakAre ne samaya sthagita thaI jAya 300 zrI maMjulAbahena mahAsukhabhAI kAmadAra 20 zrI rAmadAsabhAI kAcarIyA tuM vyakita maTIne samaSTi banI che 200 zrI nannIbALA vI. zAha nuM saMgItanuM pAvana navanIta che. 200 zrI dulAbahena jazavaMtalAla DAha * latA ane saMgIta have eka bIjAnA paryAya ne pUraka banyAM che. te tArI Izvara pradatta sUra - thApaNane dhanarAzImAM parivartita 2201 karIne saMgIta, samAja ane saMskAranI aNamela sevA karI che. uparokata dAtAonA premALa sahakAra mATe khUba khUba AbhAra. tArA saMgItanuM darda AbAlavRddhanA dilamAM tANAvANAnI gatamAM jAhera karyA pramANe bALakene yuniphorma, purato, jema vaNAI gayuM che. skUla-phI tema ja ekasarasAIjha bukA vigere ApavAnuM zarU karyuM che. tArA saMgItanuM rasAyana saMgIta-premIo mATe "nazA'nI tenI saMpUrNa vigata AvatA aMkamAM pragaTa karavAmAM Avaze. - garaja sAre che. aMdha bALake mATe rIDara tarIke jemane kAma karavAnI IcchA ane bhaviSyanI peDhI ama jevA tArA samakAlinone baDabhAgI samaya hoya - je vize gatAMkamAM jaNAvavAmAM paNa AvyuM che- lekhaze ane pitAne kamabhAgI mAnaze, latA! pitAnA nAma saranAmAM jaNAve. koyala te mAtra grISmaRtumAM ja TahU ke, tAre TahUkAra to bAre mAsa saMbhaLAya che latA! zrAddha vihAra" saMsthAnA bALake marAThI citra pustakonAM ghere ghere, gAme gAme, nagare nagare ne khaMDa khaMDe. seTo ApavAnA che. jenI kiMmata rUpiyA baso aAsapAsa thAya che. vaLI, Aja sudhImAM te karelA trIsa hajArathI e vadhu je koI vyakitanI A bheTa pitA taraphathI ApavA IchA hoya, gIta-TahUkArAne zravaNa karatAM gujarAtanA rasakavi zrI 'kAta' nA thI , taone kAyAlayamAM jaNAvavA vinatA che. teone kAryAlayamAM jaNAvavA vinaMtI che. suprasiddha khaMDakAvya 'vasaMta vijaya' nI A hRdayaMgama paMkitao zAntilAla TI. zeTha mArA manamaMdiramAM gUMjI UThe che. kAryAlayamaMtrI | Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " ane tA. 16-6-'79 pRSTha. jIvana saMghanA vArSika vRttAMta 1978 yeAjavAmAM AvI hatI. A vakhatanI vyAkhyAnamALAnuM pramukhasthAna, dara vakhatanI mAphaka De. ramaNalAla cI. zAhe ze!bhA hatuM ane temaNe khUba ja suMdara mArgadarzana ApyuM hatuM . zrI mukhaI jaina yuvaka zrI muMbaI jaina yuvaka saMghe tenI gauravayukata kArakirdInuM eka vadhAre varSa temaja ardhazatAbdi purI karI ane 51mA varSamAM praveza karyo - A hakIkatathI mAru hRdaya AnaMdapulakita bane che. amane e jAhera karatA paNa AnaMda thAya che ke, saMghanA - AjIvana sabhyAnI saMkhyA 1160 sudhI pahoMcI che. have ame ApanI samakSa gata varSa 1978nA vRttAMta rajU karIe chIe. A vRttAMta vahIvaTI daSTie tA. 1-1-78thI tA. 31-12-78 sudhInA ane kAryavAhInI daSTie chellI vArSika sabhA tA. 3-8-78nA roja maLI hatI tyArathI Aja sudhInA, eTale tA. 16-6-79 sudhInA che. " prabuddha jIvana ' murabbI zrI cImanabhAInA taMtrIpade nIkaLatA saMghanA mukhapatra 'prabuddha jIvane' cintanAtmaka patrAmAM eka viziSTa bhAta pADI che. tenA vAcaka varga ucca prakAranA baudhika starano che. pUjya vinobAjI paNa tenA niyamita vAcaka che. A rIte teNe lokonI sArI evI cAhanA prApta karI che, te ApaNA mATe gauravane viSaya che. prabuddha jIvananI Arthika bAju varSa daramiyAna ' prabuddha jIvanane za. 33002-50 nI Avaka thaI (jemAM paramAnaMda kApaDiyA smAraka nidhi taraphathI bheTa tarIke maLelA rUA. 5000 ane saurASTra TrasTa taraphathI bheTa tarIke maLelA rUA.2500 ne samAveza thAya che) ane rUA. 38337-66 nI kharca thayA. pariNAme varSAnte|. 5335-16 nI kheATa AvI che. ApaNA A prakAzanane, paramAnaMda kApaDiyA smAraka nidhi taraphathI dara varSe rUA.5000 ane saurASTra TraSTa taraphathI dara varSe rUA. 2500 bheTanA maLe che, te mATe ApaNe temanA khUba ja AbhArI chIe. zrI. ma. me. zAha sArvajanika vAcanAlaya - pustakAlaya pustakAlayamAM gata varSa daramiyAna rUpiyA 8910-75 nAM pustako vasAvavAmAM AvyA che. vAcanAlaya ane * pustakAlayanA saMcAlana pAchaLa gata varSa daramiyAna rUA. 35169-76 nA kharca thayo che. ane Avaka za. 27120-45nI thaI che. (jemAM myunisipAliTInI rUA. 10000 nI grAnTane samAveza thAya che.) eNTale varSAnte rUA. 8049-31 nIM khATa UbhI rahe che. myunisipala korporezana vAcanAlaya-pustakAlayane za. 10000 nI grAnTa Ape che te mATe ameA temanA AbhArI chIe. pustakAlayanuM phaMDa rUA. 57894-00 nuM che. hAla pustakAlaya pAse 11700 pustako che. ghera pustako laI janAra pustalayanA hAla 900 sabhyo che. pustako vAMcavA mATe ghera laI pAsethI za . 15 DIpeAjhITa ane vArSika lavAjamanA rUA. 10/ tema ja cha mAsika lavAjamanA 6/ levAmAM Ave che.. janAra ApaNA vAcanAlayamAM eka dara. 106 sAmayiko Ave che. temAM 6 dainika, 30 saptAhika 16 pAkSika, 45 mAsika ane 9 vArSika Ave che. bhASAnI daSTie joIe 73 gujarAtI, 15 hindI ane 18 aMgrejI sAmayikA Ave che. tA ApaNA vAcanAlayanA lAbha levA . mATe koI paNa jAtanI phI athavA dAkhala - phI levAmAM AvatI nathI ane koI paNa nAtajAtanA bheda rAkhavAmAM AvatA nathI. vAcanAlaya savAranA navathI sAMjanA sAta vAgyA sudhI khulluM rAkhavAmAM Ave che. ApaNI A pravRtinA maMtrI zrI zAntilAla devajI nandu tenI kALajIpUrvaka je mAvajata karI rahyA che te mATe ame aMta:karaNapUrvaka AbhAra mAnIe chIe. temanA paryuSaNa vyAkhyAnamALA paryuSaNa vyAkhyAnamALA tA. 30-8-78 thI nava divasa mATe, bhAratIya vidyAbhavanamAM A vakhatanI 7-9-78 sudhI ema A vakhatanI vyAkhyAnamALAmAM nIcenA vakatAone nimaMtravAmAM AvyA hatA. temanA vyAkhyAna--viSayo paNa temanA nAmeAnI sAme ApavAmAM AvyA che. vyAkhyAtA zrI rAhita che. nI zazikAnta mahetA zrI agaracaMdajI nahATA zrImatI mRNAlinI desAi DaoN. guNavaMta zAha zrI jeThAlAla jhaverI zrI harIndra dave Do. zekharacandra jaina phAdhara vAlesa pro. purUSottama mAvaLaMkara zrI ajita zeTha ane nirUpamA zeTha Do. kumArapALa desAI zrI nArAyaNa desAI DA. IndirAbahena zAha DaoN. ena. ela. bAraDiyA Do. ramaNalAla cI. zAha zrI cImanalAla cakubhAI zAha zrI madhurendrakizAra varmA OMA. kIrtidAbahena mahetA zrI kiraNabhAI vyAkhyAna--viSaya bhagavAna buddhanA saMdeza namaskAra mahAmaMtraeka pUrNayoga jainadharma kA mahatva gavedamAM mAnavIjIvananI kalpanA mAnavInA mananI AtmakathA jaina yoga sAdhanA paMthe zraddhA ane tarka muktikA AnaMda pUrvAAmanAM smaraNA sevAnAM kSetre anAsyA ke atireka ravindranAtha TAgoranuM padyasaMgIta mananI zeAdha lokazAhI ane lokazakita gItAnA jIvanasaMdeza jaina AhAra kitanA vaijJAnika niSnavavAda AdhyAtmikatA eTale zuM ? bhakitasaMgIta rAmAyaNa-dezivadezamAM kayAnuyoga vasaMta vyAkhyAnamALA chellA agiyAra varSathI saMdha tarakathI zarU karavAmAM Avela "vasaMta vyAkhyAnamALA" phlorA phAunTana pAse AvelA "tAtA oDiTAriyama"mAM ApaNA saMghanA pramukha zrIyuta cImalAla cakubhAI zAhanA pramukhapaNA nIce eprila mAsanI tA. 2-3-4-5-ema cAra divasa mATe yojavAmAM AvI hatI. jemAM InDiyA enDa dhI varlDa" e viSaya rAkhavAmAM AvyA hatA. jenA viSe nIcenA vakatAe bAlyA hatAM. ' malaheAtrA, (3) zrI (1) zrI jagata mahetA, (2) zrI Indara ema. vI. kAmaTha, (4) zrI TI. ena. kaula "TIdyakIya rAhata" kAryAlaya taraphathI jarUriyAtavALA bhAI-bahenone kazA bhedabhAva vagara davAe ane Injekazana ApavAmAM Ave che. jaina klInIka vALA DA. sAMghANI sAhebane A kAma soMpavAmAM AvyuM che. A kAmamAM sahakAra ApavA mATe ame zrI sAMdhANI sAhebanA AbhArI chIe. zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha saMcAlita ane khaMbhAta nivAsI sva. mahAsukhabhAI zAha prerita premaLa jyoti' A pravRtti saMghe 21-10-76nA roja zarU karI. tenA kanvInara tarIke zrImatI nIrUbahena subodhabhAI zAha khUba ja sArI rIte kAmagIrI bajAvI rahyAM che ane divasAnudivasa A pravRttine lokonA paNa sAro evA sahakAra sAMpaDI rahyo che. A khAtAmAM AgalA varSe rUA. 12340-27nI purAMta hatI. varSa daramiyAna bheTanA rU. 32986-00 tema ja homiyApathI sAravAra rijharva phaMDanI rakamanA vyAjanA rUA. 360-00 ekaMdara ema ekaMdara rUA. 33346-00nI Avaka thaI eTale rUA. 45646-27 thayA, temAMthI varSa daramiyAna, vaidyakIya rAhata aMge rUA. 8056-45nA ane premaLa jyotI aMge rUA. 5717-70 nA ema ekaMdara 5. 13714-15no kharca thayo, te bAda karatAM Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 prabuddha jIvana tA. 16-6-09 premaLa jyotinA khAtAmAM varSAnta rUA. 31912 -12nI purAMta rahe che. homiyopathI sAravAra rIjharva phaMDa A khAtAmAM gayA varSe . 3600 jamAM hatA te eTalA ja rahe che. tenA vyAjanA varSa daramiyAna rU. 360 lAvyA te premaLa jyoti khAte ApaNe laI gayA chIe. zrI dIpacaMda zrI. zAha TrasTa uparokata TrasTamAM AgalA varSanA rUA. 33354-00 jamA hatA. varSa daramiyAna rUA. 751-00 bheTanA AvyA eTale ekaMdare rakama rUA. 34105-00 A khAtAmAM jamA rahe che. A yojanAnA anusaMdhAnamAM "mahAvIra vANI" nAmanuM pustaka pragaTa karavAmAM AvyuM che. jene prakAzanavidhi mahAvIra jayAMtinA divase tA. 1-4-1979nA roja pa.pU. munivara zrI aruNavijayajInA haste karavAmAM Avyo hato, tenI kiMmata rUA. 12 rAkhavAmAM AvI che, paraMtu saMghanA sabhyo tema ja AjIvana sabhyone rUA. 7mAM ApavAnuM TharAvyuM che. zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha saMcAlita ane sva. maMgaLajI jhaveracaMda mahetA prerita 'vidyAsa' pravRtti gayA varSe A khAtAmAM rUA. 13335-85 jamA hatA. varSa daramiyAna temAM rUA. 1004-00ne umero thatAM A rakama rU. 14339-85nI thaI. temAMthI vidyAsa vyAkhyAnamALAne kharca rU. 4994-00 thayo te bAda karatAM varSanI Akhare A khAtAmAM rUA. 9345-85 bAkI rahe che. A pravRtti chellA traNa varSathI cAlI rahI che. vidyAsatranI trIjA varSanI vyAkhyAnamALA DiseMbara mAsanI 7-8-9 tArIkhee dhI InDiyana maracanTasa cembaranA sabhAgRhamAM rDo. ramaNalAla cI. zAhanA pramukhasthAne javAmAM AvI hatI. thoDe sAhitya vicAra" e mathALA nIce (1) sAhitya zA mATe? (2) bIjI kalA ane vADAmaya, (3) rasAsvAdanA keTalAka prazno - e viSaya upara che. manasukhalAla jhaverI bolyA hatA. - traNa divasa zrotAonI sArI hAjarI rahI hatI. traNe divasanAM vyAkhyAne khUba ja rasaprada nivaDayAM hatAM. jIvanaghaDataralakSI pravRtti saMcAlana karI rahyA che, A mATe ame temanA AbhArI chIe. gata varSanA vArSika vRtAMtamAM tA. 23-3-'78 sudhInA AyojanAnI mAhitI ApavAmAM AvI hatI, tyAra bAda nIce pramANe sabhAo thaI hatI. (1) vakatA: zrImatI jyotsanAbahena trivedI viSaya: kavitAne rasAsvAda tArIkha: 4-1-79 (2) vakatA: zrI jamanAdAsabhAI lAdIvALA viSaya: AtmapratitI tArIkha: 29-1-79 (3) vakatA: zrI jeThAlAlabhAI jhaverI viSaya: prekSA dhyAna upara vArtAlApa : prayoga sAthe tArIkha: 2*2-79 (4) vakatA: zrI manubhAI mahetA viSaya: Adhunika vijJAnanI pragatinI paristhiti tArIkha: 20-4-79 (5) vakatA: zrImatI zukalAbahena zAha viSaya: hindI sAhityanI kaviyatrIo tArIkha: 26-4-79 zrI paramAnaMda, kApaDiyA sabhAgRha saMghanA niyama pramANe vividha saMsthAone A sabhAgRha nAmanA bhADAthI rApavAmAM aAve che. AnA kAraNe ghaNI saMsthAonI vividha pravRttione protsAhana maLe che. e kAraNe A sabhAgRha nAnI saMsthAo mATe AzIrvAdarUpa banI rahyuM che. varSa daramiyAna sabhAgRha aMgenI Avaka rUA. 2503nI thaI hatI. zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha : suvarNa jayaMtI mahotsava: saMghe 50 varSanI majala purI karI tenA anusaMdhAnamAM tA. 12-16-17 navembara, ema traNa divasanA bharacaka kAryakrama sAthe suvarNa jayaMtI mahotsavanI ujavaNI karavAmAM AvI hatI. " samagra kAryakramane saMpUrNa saphaLatA vare e kAraNe nIce pramANenI cAra peTA samiti nImavAmAM AvI hatI. suvarNajayaMtI mahotsavane kAryakrama nIce pramANe rAkhavAmAM Avyo hato. (1) prabuddha jIvana" vizeSAMka samiti (1) Do. ramaNalAla cI. zAha (2) che. tArAbahena Ara. zAha (3) zrI yaMbakabhAI mahetA (4) zrI kAMtIlAla DI. kerA A samitinA kanvInara tarIke Do. ramaNalAla cI. zAhane nImavAmAM AvyA hatA. (2) suveniyara samiti (1) zrI pannAlAla Ara. zAha (2) , zAMtilAla devajI nandu (3) , subodhabhAI ema. zAha (4) ke caMpakabhAI ajamerA A samitinA kanvInara tarIke zrI. pannAlAla Ara. zAhane nImavAmAM AvyA hatA. (3) sAMskRtika kAryakrama samiti (1) zrI kamalabahena pIsapATI (2) cha gaNapatalAla maganalAla jhaverI (3) , nIrubahena sudhabhAI zAha A samitinA kanvInara tarIke zrI gaNapatabhAI ma. jhaverIne nImavAmAM AvyA hatA. (4) semInAra samiti" (1) Do. ramaNalAla cI. zAha (2) che. tArAbahena zAha 3) zrI pratApabhAI ke. zAha (4) e amara jarIvALA A samitinA kanvInara tarIke rDo. ramaNalAla cI. zAhane nImavAmAM AvyA hana. saMdhanA AjIvana sabhya zrI candrakAntabhAI AnaMdaparA dvArA saMghane zrI cunIlAla dharamazI AnaMdaparA ane temanA kuTuMbIjane taraphathI, jIvanaghaDataralakSI pustakone vibhAga zarU karavA mATe rUA.5000nuM dAna maLyuM hatuM. temAMthI Ane lagatA pustakone eka vibhAga zarU karavAmAM Avyo che. enA mATe ApaNe zrI candrakAntabhAI AnaMdaparAnA AbhArI chIe. A vibhAgano lAbha levA ame sabhyone anurodha karIe chIe. prastuta vibhAgamAM saMghanA maMtrI zrI cImanalAla je. zAhe emanI aMgata lAyabrerImAMthI keTalAMka mUlyavAna pustaka bheTa ApyAM che, je mATe ame temanAM paNa AbhArI chIe. varSa daramiyAna jAyelAM saMmelane: sapTembara 20: vyAkhyAnamALAnA pramukha DaeN. ramaNalAla cI. zAhanA sanmAnane lagatuM Ayojana zrImatI Indubahena munsIkanA nivAsasthAne. ekabara 21: Do. padmanAbha jenane "bhAratamAM bauddha dharma ane jaina dharma" e viSaya upara vArtAlApa. 1979: mArca 10: DaoN. kizora DI. zAhane blaDaprezara, tenA kAraNe ane nidAna-e viSaya upara vArtAlApa-tene lagatI slAIDa sAthe. abhyAsa vartuLa saMghanI A pravRtti sArI rIte cAlI rahI che. A vartuLanA kanvInara tarIke zrI subodhabhAI ema. zAha ghaNI dhagazapUrvaka tenuM Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-6-79 prabuddha, jIvana 938 - - suvarNa jayaMtI mahotsavane kAryakrama nIce pramANe sabhya zrI e. je. zAha, zrI jeramala maMgaLajI mahetA, zrI candrakAnta ' rAkhavAmAM Avyo hate. bhAI gAMdhI, zrI caMpakabhAI ajamerA, zrI dAmajI velajI zAha ane zrI zazikAntabhAI mahetA. prathama divasa: tA. 12-11-78 ravivAra traNa divasanA cha atithivizeSoe paNa saMghane mAtabara rakamanuM motsava uddaghATana samAroha dAna karyuM ane sevIneramAM paNa sArI rakamanI jAherakhabara ApIne mahesavane prAraMbha bhAratIya vidyAbhavananA raMgamaMca para mitro temaja prasaMzakoe khUba ja prema dAkhavyo, saMghanI kAryavAhaka zrI vAsaMtIbahena dANInA prasaMgocita madhura bhajane dvArA thaye samitinA sabhyone paNa ghaNo sAro sahakAra sAMpaDayo. hato. maMtrIzrI cImanalAla je. zAhe A avasarane saphaLatA IcchatA A suvarNajayaMtI mahotsava prasaMge rUpiyA aDhI lAkhanuM AvelA saMdezAo vAMcI saMbhaLAvyA hatA. mahotsavanA kanvInara bhaMDoLa ekatra karavAnI apila karavAmAM AvI hatI tene saMghanA dalI gaNapatabhAI jhaverIe e divasanA atithivizeSa kazI vasanajI zubhecchako ane mitro ane cAhakoe eTale suMdara pratisAda lakhamazI zAha temaja zrI ramaNIkalAla rAjamalabhAI mahetAne Apyo ke e bhaMDoLa sADAtraNa lAkha rUpiyA sudhI pahoMcI gayuM. saMkSepamAM paricaya Apyo hato. lokonA ATalA badhA premALa sahakAra mATe amo temane saMghanA pramukha zrIyuta cImanalAla cakubhAI zAhe, saMdhanA jUnA aMta:karaNapUrvaka AbhAra mAnIe chIe. sAthIone yAda karyA hatA ane saMdhanuM kAryakSetra tathA tenA dhyeyanI samajaNa ApatA kahyuM hatuM ke, saMghanuM dhyeya vaicArika krAMti suvarNajayaMti mahotsavanA kanvInara zrI gaNapatabhAI jhaverIe sAdhavAnuM tathA lokone sacadaSTithI niDaratApUrvaka vicAratA karavAnuM khUba ja zrama laIne mahotsavane saphaLa banAvavAmAM je mahenata che. saMghanA nAmamAM rahelo "jaina" zabda kemavAcaka nathI rahyo paNa UThAvI ane utsAha dAkhavyo te mATe temane ame khAsa AbhAra guNavAcaka banI gayuM che. . mAnIe chIe. - tyAra bAda saMsada sabhya zrI puraSottama gaNeza mAvaLaMkare A prasaMge "prabuddha jIvana"ne 44 pAnAne eka suMdara eka bhavya cirAgamAM jyota pragaTAvI matsavanuM maMgaLa udaghATana karyuM hatuM. ane De. ramaNalAla zAhe AbhAradarzana karyuM hatuM, vizeSAMka paNa pragaTa karavAmAM Avyo hato. tenA saMpAdanakArya mATe madhyAntara bAda, "jIvananA mUlyaparivartana mATe javAbadAra rDo. ramaNalAla zAha tathA zrI pannAlAla zAhane AbhAra mAnIe '' chIe. koNa?" e viSaya upara eka rocaka ane jJAnasaMvardhaka parisaMvAda Ayojana thayuM hatuM. A parisaMvAdamAM traNa vakatAoe bhAga vizeSa samAcAra lIdho hato. (1) zrI harIndra dave, (2) zrI yazavaMta zukala, (3) zrI ApaNA saMghanA pramukha zrIyuta cImanalAla cakubhAI zAha sureza dalAla. 1978 - 79 nA varSa mATe pI. TI. AI. nA pramukha thayA te dritIya divasa: tA. 16-11-78 : gurUvAra te ApaNA saMdha mATe gauravanI vAta che. zrI. cImanabhAIne ApaNA saunAM hArdika abhinaMdana. A divase pATIdAra samAja dvArA "daivI saMketa" nAmanI nRtya ApaNA saMghanA sakrIya sabhya zrI harilAla gulAbacaMda nATIkA, bIralA mAtuzrI sabhAgRhamAM prastuta karavAmAM AvI hatI. te divasanA atithivizeSa zrI yazavaMtabhAI dAdabhAvALA zAha, ghATakopara, varDa kramAMka 130mAMthI mahAnagarapAlikAnI tathA zrI mANekalAlabhAI savANIno saMkSepamAM, ziSTa zailImAM,kanvInara cUMTaNImAM janatA pakSamAMthI umedavAra tarIke cUMTAIne AvyA paNa saMgha mATe gaurava levA jevI vAta che. temane ApaNA zrI gaNapatabhAI jhaverIe paricaya Apyo hato.' tyAra bAda zrIpAla rAjAnA rAsanA AdhAre AlekhAyela aMtaranA abhinaMdana. jaina paraMparAnI kathAvArtAnA AdhAre taiyAra karavAmAM Avela nanya saMghanA sabhya temaja prabuddha jIvananA nATikA "daivI saMketane prAraMbha thayo hate. * : grAhakonA lavAjamamAM pheraphAra - A nATikA sIne khUba ja gamI hatI. saMghanA sabhyonuM vArSika lavAjama rUA. 12 levAmAM tRtiya divasa: tA. 111-78: zukravAra : AvatuM hatuM ane 'prabuddha jIvananuM vArSika lavAjama rUA. 10 biralA kIDA kendranA upavanamAM AhAdaka ane mukata hatuM, te tA. 1-1-79 thI saMghanA sabhya lavAjamanA rUA. 20 vAtAvaraNamAM 400 nimaMtrIta bhAIo ane bahenonI hAjarImAM, ane prabuddha jIvananAM lavAjamanA rUA. 15 karavAmAM AvyA vikhyAta gAyIkA, bI. - kamalezakumArI. tathA prasiddha gAyaka zrI che. kAgaLa tema ja prinTIMganAM bhAvamAM moTo vadhAro thavAnA kAraNe pinAkIna zAhanA karNamadhura bhajana ane saMgItadvArA A samAraMbha Ama karavuM paDayuM che. AraMbha thayo hato. zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA sTApha beniphiTa kuMDa - saMghanA maMtrI zrI. cImanalAla je. zAhe, te divasanA atithi vize zrI cInubhAI chaganalAla zAha tathA zrI DuMgarazI rAmajI - A aMge rUA. 75000no lakSyAMka rAkhyo hato. tene gAmAne TUMka paricaya Apyo hato. paNa mitro tema ja cAhakone pUro sahayoga sAMpaDayo ane te lakSyAMka tyAra bAda saMghanA pramukha zrIyuta cImanalAla cakabhAI dUra thavute mATe paNa emAM mitrAnA ' AbhArI chIe. ' zAhe, prAsaMgika pravacana karatA jaNAvyuM ke, niSThAvAna ane AMtara saMghanI kAryavAhI tema ja Arthika paristhiti sujhavALA kAryakaro saMghane maLyA che e saMghanuM sadbhAgya che. zrI zAntilAla TI. zeThanI sevAone biradAvatAM temaNe kahyuM ke aneka varSa daramiyAna saMghanI kAryavAhaka samitinI 8 sabhAo aMgata temaja kauTuMbika muzkelIo vacce paNa temaNe saMghanI rAta belAvavAmAM AvI hatI. saMghane gata varSamAM rUA. 53751-46 divasa sevA karI. rASTrabhAva ane sevAbhAva emanI rageragamAM vyApelo ne kharca thayo hato ane rU. 36783-30 nI Avaka thaI hatI. che. teo saMghanA pagAradAra karmacArI nahi paraMtu amArAmAMnA saravALe rUA. 16968.16nI kheTa AvI hatI. . . ja eka banI rahyA che, ane evuM ja mAna pAme che. A kAraNe temanI sevAnI kadara karatAM saMgha harSa anubhave che. ema kahI - suvarNa jyanI mahotsava aMgenI bheTanI rUA. zrIyuta cImanabhAIe zrI zAntilAla zeThane caMdanahAra tathA thelI 1,13,311.30nI ane jAhera khabaranI rU. 1,34606.00 nI arpaNa karyA. saMghanA upapramukha zrI rasikabhAI jhaverIe kAryAlayanA ema ekaMdara rU. 2,47,917.30nI Avaka thaI. , temAMthI bIjA kAryakara zrI lakSmIcaMda mahetAne thelI arpaNa karI ane atithi ekaMdara kharca rUA. 55203:45 na thayo te bAda karatAM e vizeSa mahAzayonA haste kAryAlayanA anya karmacArIgaNane paNa sAra e khAtAmAM 1,92,712.85 nI bacata rahI che. karavAmAM Avyo. - A varSe saMghamAM rU. 16968.16 nI khoTa AvI tema ja - A suvarNajayaMtI mahotsavamAM arAzI bhegI karavAmAM yazanA 'prabuddha jIvana mAM rU. 5353.16 nI kheTa AvI ekaMdara adhikArIo che, saMghanA maMtrI zrI ke. pI. zAha, saMdhanI kArobArInA kheTa rUA. 22,303.72 nI AvI. gayA varSe ApaNuM janarala Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (90 40 prabuddha jIvana phaMDa rUA. 19203.51 nuM hatuM. A rakama eka darakhATamAMthI bAda karatAM janarala phDa - Avaka kharca khAte za. 3,09981 devA UbhA rahe che. ApaNu rIjharva phaMDa gayA varSe rUA. 2,85,227.89 nuM hatuM, temAM A varSe navA AjIvana sabhyAnA lavAjamanA AvelA, rU. 20,582.00 umeratAM varSanI Akhare ApaNu rIjharva phaMDa rUA. 3,05,809.89 nuM rahe che. ApaNuM pustaka prakAzana phaMDa gayA varSe rUA. 2273.25 nuM hatuM, te tema ja rahe che. saMghanA kAryakrame|ne sArI dainikonA tema ja 'jaina prasiddhi ApavA mATe gujarAtI patrane ameA AbhAra mAnIe chIe. kArobArInAM sau sabhyoe amane je premabharyo sahakAra Apya che e mATe ame te saunA khUba ja AbhArI chIe. saune sahakAra - prema - amane kAma karavAnI preraNA ane joma Apaze amArA utsAhamAM vadhAro karaze. ane aMtamAM ApaNA saMghanI pravRttio haju vadhAre vega pakaDe ane tene vadhAre ne vadhAre vikAsa thatA rahe. ema karavAnuM amane baLa maLe evI amArI Izvarane prArthanA che. cImanalAla je. zAha ke. pI. zAha maMtrIo saghanI vArSika sAmAnya sabhA zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI vArSika sAmAnya sabhA zanivAra tA. 16/6/79 nA roja sAMjanA cha vAgye saMghanA zrI. paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM zrI cImanalAla cakubhAI zAhanA pramukhapaNA nIce maLI hatI. temAM gata vArSika sabhA tA. 3-8-78nI miniTsa vAMcavAmAM AvI ane te sarvAnumate maMjUra karavAmAM AvI. bAda nIce pramANe kAmakAja hAtha dharavAmAM AvyuM hatuM. saMghanA vArSika vRttAMta ane saMgha temaja zrI maNilAla mAkamacaMda zAha sArvajanika vAcanAlaya pustakAlayanA 1978 nA varSanA oDiTa thayelA hisAbe maMjUra karavAmAM AvyA ane tenA para carcA vicAraNA thayA bAda te sarvAnumate maMjUra karavAmAM AvyA. tyArabAda 1979 nA varSa mATenAM aMdAjapatra rajU karavAmAM AvyA ane te sarvAnumate maMjUra karavAmAM AvyAM. tyAra bAda cAlu varSa 1979 mATe saMghanI kAryavAhaka samitinA pAMca adhikArIo ane paMdara sabhyonI cUMTaNInuM kAma hAtha dharavAmAM AvyuM. cUMTaNInuM pariNAma gayA varSe je kAryavAhaka samitinA hatA te 25 nAmeAmAMthI pAMca adhikArIonI cUMTaNInuM kAma hAtha dharatA, je adhikArIo gayA varSe paNa temanA ja nAmo sUcavavAmAM AvyAM ane te sarvAnumate maMjUra karavAmAM AvyAM. tyAra bAda bAkInA 20 sabhyo gayA varSe hatA tenA nAme vAMcavAmAM AvyA ane navA nAmeA sUcavavAnuM jaNAvavAmAM AvyuM paraMtu koI ja navuM nAma na AvatAM pramukhazrIe 20mAMthI prathama paMdara nAmeA rajU karyAM ane temane kAryavAhaka samitinA sabhyo tarIke cAlu rAkhavAnuM sUcavyuM tene sarvAnumate maMjUra karavAmAM AvyAM. eTale 1979nA varSa mATe saMghanA adhikArIo temaja kAryavAhaka samitinA sabhyo nIce pramANe cUMTAyelA jAhera karavAmAM AvyA. zrI cImanalAla cakubhAI zAha zrI rasikabhAI ema. jhaverI zrI praviNacaMdra ke. zAha zrI cImanalAla je. zAha zrI ke. pI. zAha pro. ramaNalAla cI. zAhe zrI subodhabhAI ema. zAha zrI tArAbena Ara. zAha zrI nIrUbena esa. zAha zrI e. je. zAha zrI amara jarIvAlA zrI pratApabhAI gAMdhI zrI kamalabena pIsapATI zrI gaNapatabhAI ema. jhaverI zrI TokarasI ke. zAha zrI zAMtilAla devajI tandu zrI ratilAla sI. koThArI zrI maphatalAla bI. zAha zrIpraviNabhAI maMgaLadAsa zAha zrI cImanalAla DI. mahetA tA. 16-6-79 pramukha upa-pramukha koSAdhyA maMtrI maMtrI sabhya 23 27 33 "9 .. 39 "2 " 93 39 1, 39 39 cImanalAla je. zAha ke. pI. zAha maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha ame AbhArI chIe-vIzA prinTarsanA janmabhUmimAM haDatAlanA kAraNe eka aMka baMdha rAkhavo paDe evI paristhiti nirmANa thaI. becAra presAmAM tapAsa karI to dareka jagyAe mANasAnI takalIpha jANavA maLI. tyAra bAda saMghanI kAryavAhaka samitinA sabhya zrIyuta dAmajIbhAIne vinaMti karI. temane tyAM paNa e ja paristhiti hatI. Ama chatAM, takalIpha veThIne paNa temaNe gayo. AkhA beMka taiyAra karI ApyA. temanI A premALa lAgaNI mATe ame temanA aMta:karaNapUrvaka AbhAra mAnIe chIe. maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha A tame jANeA che ? eka mAjaNI anusAra dezanAM kula bALa+-mAMthI 20 TakA bALako nizALe jatAM nathI, ane jAya che temAMthI 75 TakA bALako cAra dhAraNa pUrAM karatAM nathI. sAruM zikSaNa lenArAM bALaka paisAdAranAM ja hoya che. aMgrejI mAdhyamavALI zALAmAM bhaNatAM bALakonuM pramANa aDadho Tako ja che. paNa rASTrIya saMrakSaNa ekeDemInA parIkSAmAM e bALakomAMthI ja 90 TakA jeTalAM pasAra thAya che. ApaNA dezamAM sane 1977-78 nA varSamAM kula 19659 pustako bahAra paDayAM. temAM bALako mATe mAtra 473 pustako ja hatAM, bALakInAM bahAra paDelAM A pustakomAM 207 pustako hindImAM hatAM. baMgALI, uDiyA, telugu, urdU ane saMskRtamAM bALako mATe A varSamAM eka paNa pustaka bahAra paDayuM nathI. jyAre briTanamAM A ja varSamAM bALako mATe 2700 pustako bahAra paDayAM hatAM. mAlika zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka 1 zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. roDa muMbaI-400 04 OM, naM. 350296. mudraNasthAna : dhI sTeTsa pIpalsa presa, koTa, muMbaI 400001, Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. No. MH. By South 54 * - *Licence No.: 37. prabuddha jIvana prabuddha na'nuM navasaMskaraNa varSa 42: aMka: 5 * * muMbaI, 1 jAI, 1979, ravivAra muMbaI jena yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra ' ' vArSika lavAjama rU. 15, paradeza mATe zibiga : 5 chUTaka nakala rU. -75 che " taMtrI cImanalAla cakubhAI zAha vadhatI jatI asthiratA 5 mirArajIbhAI kharekhara AtmavizvAsathI ane AMtarika baLathI dezane sAmAnya mAnavI paNa have pUchate thayo che ke A sthira che ke zAhamRga vRtti che te kahevuM muzkeNa che. paga nIce Aga deza zuM thavA beThuM che, A badhuM kayAM jaI aTakaze? sau koIne hoya tyAre paNa AMkha baMdha rAkhI Aga che ja nahi ema mAnavuM - AvatI kAlanI cintA satAve che. rAjakIya kSetre, Arthika kSetre, e sthiti lAMbo vakhata Take nahi. paNa atyAre temane harIpha koI kAyado ane vyavasthAnI bAbatamAM zaikSaNika kSetre kaI kSetra evuM nathI eTaluM kahevAya. nathI ke jayAM asthiratA vadhatI na hoya. taMtranI zithilatA ja nahi savarNasiha koMgresa niSkriya thaI hatI. IndirA koMgresamAM have paNa lagabhaga abhAva jevuM lAge. arAjakatAne Are AvI ubhA bhaMgANa paDayuM tethI savarNa siMha koMgresane lAbha thaze ke janatA pakSane - chIe ema lAge. te kahevuM muzkela che. rAjakIya samIkaraNa badalAze ke sthiti pravAhI | janatA pakSanA AMtarika vikhavAda carama sImAe pahoMcyA raheze te jovAnuM rahe che. IndirA gAMdhIe arsa sAthe duzmanAvaTa kema che. have to ema lAge ke A pAne prajAe sattAsthAne mUko karI te samasyA che. aneM IndirA gAMdhIne lakhela patra jevo paDakAra paNa A mANase tene lAyaka na hatA. pakSa jevuM rahyuM ja nathI. mAtra IndirA sAme koI pheMkI zake tema na hatuM. IndirAnI Apakhuda prakRti sabaLa virodha pakSanA abhAve A pakSa TakI rahyo che. kendramAM ane Ama karAve che ke saMjaya gAMdhIne kAraNe Ama karavuM paDe che te samarAjamAM ekabIjAne toDI pADavAnI prakriyA ja cAle che. zarUAtamAM jAya tema nathI. khAsa adAlatenA prazna moTuM AMdolana jagAvavAnA janasaMdha ane bhAlade rAjayo vaheMcI lIdhA. hariyANA, uttara pradeza temanA athavA saMjaya gAMdhInA keDane temanA sAthIo taraphathI paNa ane bihAra, bhAledanA phALe gayA. rAjasthAna, madhya pradeza, himAcala, Teko na maLe tethI hatAzA anubhavI maraNiyA thaiyA hoya tema lAge. janasaMdhane kALe gayA. hariyANA, uttara pradeza ane bihAra traNe A badhA saMjogenI bUrI asara Arthika phonamAM jabarajasta rAjImAM bhAlAdane parAbhava thayo. rASTrIya svayaMsevaka daLanA thAya te svabhAvika che. moMghavArI ane phugAvo vegathI vadhI rahyA che. varcasanuM bahAnuM kADhI, bhAleda ane samAjavAdIe janasaMgha eka taraphathI haDatALe ane tALAbaMdhI to bIjI tarapha majurano upara AkramaNa karyuM temAM phAvyA nahi. chevaTa rAjanArAyaNa chuTA thayA asAdhAraNa pagAravadhAro, bhAvavaMdhArAmAM umero kare che. relve karmacArIane te mAtra zarUAta che. padabhraSTa thayelA mukhya maMtrI devIlAla enA benasane prazna aNaukalyo paDayo che. paNa eka athavA bIjI ane kapurI ThAkure ughADo baLavo karyo che ane janatA sarakAra sAme rIte svIkAra te karavuM ja paDaze. caraNasiMhane sakhata virodha che. chuTA AMdolana karavA lokone AvAna karyuM che. madhu limaye, jayorja thavuM haze to kadAca A bahAnuM maLaze. cAre tarapha avyavasthA vadhatI pharanAnDIjha, madhu daMDavate, bIju paTanAyaka, ane khuda pakSanA pramukha jAya che. kolasA, vijaLI, relave vegane, sImenTa, lekhaMDa badhAnI candrazekhara bevaDI ramata rame che. eka chApa e UbhI thaI che--ane taMgI meghavArImAM vadhAro kare che. kaDaka pagalA levAnI jAherAta thAya che. te taddana pAyAvinAnI nathI-ke atyAre morArajIbhAI janasaMghanA pariNAma zUnya che. kAraNake evA kaDaka pagalA levA je baLa ane baLa upara ubhA che. konTesa-o ne temane sAtha che paNa tenuM sthiratA joIe teno abhAva che. eTaluM baLatuM nathI. jyAM janatA pakSa sattA para che tyAM koI rAjaya sauthI vadhAre cintAjanaka sthiti kAyado ane vyavasthAnI che. nathI ke jayAM pakSamAM vidroha na hoya. hariyANA, bihAra, paMjAbathI mAMDI keraLa sudhI polIsane baLavo thayo ane sarakArane ane uttara pradezamAM mukhya maMtrIo badalAyA paNa sthiratA lagabhaga zaraNAgati karavI paDI. AvI paristhiti ubhI thaMze tenAM naMga AvI, balka asthiratA . vadhI. * rAjasthAna ane ghaNAM acUka dhANA hovA chatAM, samayasara pagalA levAyA nahi. pelImadhapepradezamAM janatA pakSamAM phATaphUTa che paNa variSTha maMDaLane sanuM AMdolana have kendranA anAmata daLe ane audyogika salAmatI mukhyamaMtrIone Teko hovAthI virodhIone baLa maLatuM nathI. daLo sudhI pahoMcyuM che ane lakarano AkAya levo paDe. dilhI ane jayAre uttara pradeza, bihAra ane hariyANAmAM virodhI daLe ne variSTha bokAronA banAvonA oLA bhAvi upara utaraze te khataranAka parimaMDaLane Teke hato evo khulle Aropa thAya che. balka, mukhya maMtrIo sthiti thaze. lazkara sudhI e pahoMcaze? arAjaka baLe ane uthalAvavAnuM kAvanuM dilhIthI ja thAya che ema caraNasiha jevAe asAmAjika tattvone chuTodora maLaze? kahyuM. caraNasiMhane pakSa janatA pakSamAM kayAM sudhI raheze te sarvathA anizcita che. eka vakhata utAvaLathI rAjInAmuM ApyuM ane hINapata- uttarapUrvanA rAjamAM gaMbhIra sthiti che. nAgabhUmi, mIjharama, bharI rIte pAchA AvavuM paDayuM eTale caraNasiha utAvaLa nahi kare. | 'tripurA, maNipura, arUNAcala, A badhA nAnA rAjayamAM sphoTaka janasaMghanI ane kadAca morArajIbhAInI gaNatarI che ke caraNasiMha dazA che. pakSa alaga thAya to paNa janatA pakSanI bahumatine leksabhAmAM bAdha nahiM Ave. jagajIvanarAma ane bahuguNA-sI. epha.DI. kayAM - janamAnasa eTaluM uttejita che ke nAnuM bahAnuM maLatAM moTA ubhA che te koI kahI zake tema nathI. uttara pradezamAM bahuguNAe tephAne phATI nIkaLe che. vaDedarAmAM evuM banyuM. alIgaDha ,vAraMvAra saLage che. janasaMghane sAtha Apyo. bihAramAM na Apyo. mjIvanarAma . . dhIraja rAkhI zake che. UMDI ramata ramI zake che. hariyANAmAM zikSaNa saMsthAo ane vidyApIThamAM arAjakatA che. vidyArthI devIlAlane kADhI bhajanalAla cUMTAyA te je javanarAma jUthanA che. jagatanuM kSubdha mAnasa bhAvi peDhI mATe bhayajanaka che. ahIM temaNe bhAlada sAme janasaMghane sAtha meLavyo.. janatA pakSa - A vadhAre paDatuM nirAzAjanaka citra deryuM nathI paNa vAstavika A rIte sattA para rahe te paNa tenuM kAma vadhAre vikaTa thatuM - paristhiti che. aTakAyatI dhArAne pharI amalamAM lAvavAnuM morArajIjAya ane prajane vizvAsa gumAvI bese. A rAjakIya asthiratAnI bhAIne kahevuM paDayuM te hakIkata paristhitinI gaMbhIratA batAve che. A asara bIjA badhA kSetra upara paDe te svAbhAvika che. . " badhI asthiratA hajI vadhaze evI citA mAtra kheTa bhaya nathI. te , Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 prabuddha jIvana , tA. 1-7-'39 - - aTakAvI zakAze evA cinhA jaNAtAM nathI paNa viparIta cinha dekhAya che. sAmyavAdIone A arAjakatA joIe chIe. A paristhiti sarjavAmAM koI rAjakIya pakSane hAtha che te AkSepa pAyA vinA nathI. IndirA gAMdhI ane temanI ToLI A takane pUro lAbha levA kare te svAbhAvika che. dezanI ekatA ane salAmatI jokhamAya e azakaya nathI. - janatA pakSanI gAthA niSphaLatAnI paraMparA ja che ema nathI. ghaNuM sAruM karyuM che, karavA prayatnazIla che. paNa eka mahAna duSaNa -temanA AMtarika vikhavAdo ane keTalAkanI sattAlAlasA-badhuM dhoI nAkhe che. * fkavanaya vasufstra mata eka chidra paDe eTale anartho vadhe. nahIM to Abha phATayuM che. AvI badhI gherI samasyAone pahoMcI vaLavA janatA pakSa samartha che? prajAne have evo vizvAsa rahyo nathI. cImanalAla cakubhAI ekAda kissA uparathI ja saMsthAonA vahIvaTa upara prakAza paDe che. ane tene sudhAravAnI taka maLe che. mInAkSIbahenano hetu zuddha sevAbhAva che. saMcAlakone kadAca ema thatuM haze ke mInAkSIbahena nekAmAM pAchaLa paDayA che. - bIjo muddo mAyAnA lagnane che. vikAsagRhamAM jatI keTalIka bahenone, sthira jIvana prApta thAya, te mATe, lagna karAvI Ape che. ahIM paNa huM mAnuM chuM saMcAlako pUrI tapAsa karIne ja lagna karAvatA haze. mInAkSIbahene lakhyuM che ke mAyAnA kissAmAM, te vyakita saMcAlakone chetarI gaI ane mAyA du:khI thaI. keTalIka bahene sukhI paNa thatI haze. lagna karAvI ApyA pachI vikAsagRhanA saMcAlakoe, te bahenanuM zuM thAya che tenI kALajI karavI, agharuM chatAM, IzvA jevuM che. keTalAka anAthAzrama ane vikAsagRhane mane thoDo anubhava che. kAryanI vikretA samajuM chuM. mane evuM lAgyuM che ke AvI saMsthAo temanA gajA uparAMta kAma mAthe le che athavA temane mAthe AvI paDe che. pachI, saMkhyA ochI karavAnuM svAbhAvika rIte mana thAya. huM mAnuM chuM pitAnAthI pahoMcI zakAya teTaluM ja kAma mAthe levuM e vadhAre yogya thaze. AvA kissAo samAjamAM vadhatA jAya che. du:khIne, dvArethI pAchA vALavAnI IcchA koIne na thAya. paNa jeTaluM kAma mAthe laIe te barAbara thAya te jovuM vadhAre jarUra che. AvI saMsthAo mATe mAtra vistAra dhyeya na hoya. AvI saMsthAone kuzaLatApUrvaka vahIvaTa ii zake, evA sahRdayI, sevAbhAvI kAryakartAo maLavA paNa muzkela che. samAja lAkho rUpiyA Ape che. tene sadupayoga karavAnI javAbadArI dAna lenArane mAthe che. koInI TIkA karavAnA uddezathI A lakhyuM nathI. mAyAnA kissA uparathI je vicAro sUyA te vicAraNArthe TapakAvyA che. 25-6-79 cImanalAla cakubhAI mAyAnI phariyAda "prabuddha jIvananA tA. 1-6-79nA aMkamAM zrI mInAkSIbahena mahetAne A bAbata lekha che temAMthI keTalAka agatyanA muddAo upasthita thAya che. A aMkamAM bhAI panAlAla zAhane te viSe lekha che, jemAM temaNe mukhyatve lagnaprathA bAbata lakhyuM che. huM,. anAthAzrama ane vikAsagRhanA vahIvaTa saMbaMdhe dhyAna doravA Icche che. AvI saMsthAone vahIvaTa bahu agharo che. nAnI vayanA, anAtha, tAjAM janmelA bALakone uchera, zikSaNa vagere vikaTa kArya che. te ja pramANe, tyajAyela ane du:khI strIo, nAnI moTI uMmaranane sAcavavI ane temanuM jIvana sudhAravA prayatna kara bhagIratha kArya che. sAMcAlaka niSThApUrvaka ane pramANikapaNe saMcAlana kare te paNa aneka nAjuka prazna ubhA thAya che. anAthAzramomAMthI bALakane dattaka ApavAmAM Ave che. ni:saMtAna daMpatIo, snehabhAvathI bALakone le che ane saMcAlaka Ape che. AmAMnA keTalAka bALako sukhI thAya che, keTalAka du:khI thatA haze. huM mAnI lauM chuM ke saMcAlako pUrI tapAsa karI, bALakane Ape che. tyAra pachI, tenuM zuM thayuM tenI keTalI kALajI thAya che te agatyanuM che. ApaNA dezamAM ja bALaka AvyuM hoya to tenI cAlu tapAsa rAkhI zakAya. videzamAM Ape tyAre tenA nasIba upara choDI devAnuM rahe che. keTalAka kissAomAM, amuka vyakitao, bALakaprema karatAM, anya hatuothI bALakane laI jAya che, saMcAlakone chetare che. mAyAnA kissAmAM sahuthI vAMdhAjanaka tattva e che ke mAyAnA sakhata virodha chatAM bALaka videzI daMpatIne ApavAmAM AvyuM. bALaka jayAM taddana anAtha hoya tyAM koI phariyAda karavAvALuM nathI. paNa bALakanI mAtAnA AkraMda chatAM, bALakane ApI devAmAM Ave te sarvathA geravyAjabI che. tyAra pachI, A videzI daMpatI be vakhata bhArata AvyA. mAyAnA badhA prayatna chatAM, tenA bALakane maLavAnI tene taka na maLI athavA ApavAmAM na AvI. A IrAdApUrvaka hatuM ke Amika te kahevuM muzkela che. premaLa jyoti premaLajyota taraphathI Aja dina sudhImAM 14 vidyArthIone pusatako, ekasarasAIjha buko, yuniphormsa tathA skUla-phInI madada ApavAmAM AvI che! tenI pUrI vigata phoTaeNgrAphasa sAthe AgAmI aMkamAM ApavAmAM Avaze. je koI vidyArthI ke vidyArthInI prajJAcakSu hoya ane tene vAMcavA mATe rIDaranI jarUra hoya te temanI kaI rItanI jarUriyAta che, kayA samaye, te potAnA saranAmA sAthe jaNAve. koI bhAI athavA bahenane rIDara tarIke samaya ApavAnI anukULatA hoya to teo paNa kayo samaya kayAre anukuLa che te paNa pitAnA saranAmA sAthe jaNAve. Aja sudhImAM ApaNane maLelA 160 sADalA jarUriyAtavALAne apAI gayA che. haju ghaNI mAga rahe che, te jemanI IrachA hoya te sADalA paNa moklatA rahe. hamaNA ApaNe nIcalA madhyamavarganA kuTuMbone rezanIMga aMge madada mApavAnuM paNa zarU karyuM che. eka kuTuMbane se rUpiyA sudhInI madada ApavAmAM Ave che, te khAsa enA mATe paNa je koI dAna ApavA IcchatA hoya temane yogya raksa meklI ApavA vinaMtI. e ja rIte nIcalA madhyama varganI kolejanA vidyArthIone paNa madada ApavAnI vicAraNA cAle che, te tene mATe paNa khAsa dAna melavA vinaMtI. zAMtilAla TI. zeTha kAryAlayamaMtrI. zrI mInAkSIbahena mahetA tyAra pachI mane maLI gayA. temanA lekhamAM temaNe anAthAzrama ke vikAsagRhanA nAmo vyAjabI rIte ApyA nathI. mane badhI mAhitI ApI. temaNe karela badhe patravyavahAra mane batAvyuM. A saMsthAomAM jANItA sAmAjIka kAryakartAo che. mAyAne mInAkSIbahena uparane patra paNa mane batAvyuM. temanA badhA prayatno chatAM, je sviDIza daMpatIne A bALaka seMpavAmAM AvyuM, temanuM saranAmuM mInAkSIbahenane maLatuM nathI. anAthAzramanA saMcAlakoe tevI mAhitI bALakane suprata karatAM pahelAM, rAkhI ja haze. mInAkSIbahenanI IcachA banI zake che, A DIza daMpatIne lakhI, eka vakhana mAyAne tenA putrane meLApa karAvavAnI che. A putra mAyAne maLe te tenA zuM pratyAghAta haze te kahevuM muzkela che. A badhuM have bhUlI javAnuM mAyAne kahevuM te paNa aghara che. mAyAnA kissAne mInAkSIbahene hAtha dharyo na hato te mAyA raDIne besI raheta. AvA Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che jIvana * saMdhyA samayane phakIra 9 mana paNa saMdhyA samaye zUnya ne udAsa thAya che. e udAsI koI paNa raaihika du:khathI nirmANa thayelI nathI hotI. tenA mULamAM koI paNa bhautika atRptinI vRttio nathI hotI. phakIraphakIranA darzanamAM UbhI rahetI saMdhyA samayanI udAsI rAmadAsI kAryakTanI jAtanI che. jANe saMdhyA samayane eka phakIra potAnI sAthe kharekhara ja saMdhyA samayane laIne Ave che! tenA sanAtana lalakArathI tenA paDachAyA vilakSaNa vyAkuLa thayelA hoya che. tene lIdhe ApaNe mUkapaNe kevA aMdara ne aMdara sarakatA hoIe chIe ! jANe ApaNA aMtarmanamAM phakIranA saMdhyA samayanuM AkAza ja UgyuM hoya che! ApaNAmAM ja ugama pAmIne virAma pAmatA meghane saMgha te nAmazamAM pharato hoya che. phakIra AMkha mIMcIne lalakAra kare ke, ApaNI Akho paNa mIMcAvA lAge che. eka gUDha vedanAno sparza ApaNI samagra jidagIne kaMDArI jAya che! gresa : anu: jayA mahetA mAyAnI phariyAda: vartamAna samAja vyavasthAnuM pariNAma? - Aje keTalAM varSe saMdhyA samayanA phakIrane ghara pAsethI jato joyo ane bacapaNamAM sUtelI smRtino eka bhIne bhIne taraboLa pAlava mArA zarIra para pharakI gayo. nakhazikha lIlA kApaDathI maDhAyela, hAthamAM lAMbuM kALA raMganuM bhikSApAtra ane upara UMcakatA ja bede avAja karatA cIpiyA jevI lAkaDI dhAraNa karela te phakIra roja sAMje amArA ghara pAsethI jato hoya. tenI AMkhe bahu pANIdAra hatI. gorA lAla caherA para jhulatI dADhIthI tenA aMgeaMgane eka guDha pArvabhUmi maLatI hatI. kALA bhammara - vAdaLAMnI capaTImAMthI thoDoka taDako maLato hoya tevuM maMda te hAsya hatuM. sUrya hajI DULyo ja hoya ke DUbavAnI taiyArImAM hoya. tenAM chellAM kiraNone saumya taDako raMgaberaMgI vAdaLanA kAca parathI parAvartita thayela hoya ane haLavethI caDatA paDachAyAnuM saMdhyAdhA, gIcogIca bheguM thatuM hoya. tyAre 'da usakA bhI bhalA, na de usakA bhI bhalA ..!" A lalakAra karato te phakIra eka AkhuM cakkara lagAvIne keIka dizAmAM cAlyo jato. phakIra' zabdane eka bALaartha te ja vakhate mArA manamAM vaNAI gayo hato. tene - phakIrane joIe ke, saMdhyA samayanA udAsa paDachAyAmAM dekhAtI masjido ane temanI AsapAsa taratI dhUpanI sugaMdhanA, mana bharI detA karaDe taraMge mArI AMkha sAme taravaravA lAgatA. barAbara saMdhyA samaye AvavuM, haMmezanI jema lalakAra karIne eka na cukAtI dizAmAM cAlyA javuM e mane bahu gUDha lAgatuM. A phakIra bhikSA mATe Agraha kema rAkhato nathI? denArane ane na denArane eka ja sanAtana caherAthI kema jue che? paDachAyAnA dhaNamAMthI pAchA pharatAM enA dehanuM chevaTanuM TapakuM kyAM upasatuM haze? rAtanA aMdhArAmAM enuM lIlApaNuM kayo raMga dhAraNa karatuM haze? AvAja ane AnA jevA aneka prazna mArA manamAM AvatA. * keTalAka divasa pachI phakIra Avato baMdha thayo. ane eka sAMje te pAchA dekhAyo. tyAre tenI tabiyata bahu ja kathaLI gayelI hatI. paNa UMDI gayelI AMkhanI kIkIo bahu AkarSaka ane vizIbhUta karI nAkhatI lAgatI hatI. mane yAda Ave che ke, koIke te phakIrane jorathI lalakAra na karavA mATe bahu sahAnubhUtithI kahyuM. kAraNa ke tenI chAtImAM caDatI hAMka spaSTa dekhAtI hatI. "yaha vahI dara hai jahAM AbarU nahIM jatI. e phakIra kSINatAthI hasIne phakata ATaluM ja gaNagaNyo hato e mane Aje yAda Ave che. Aje phakIrane joIne ATalI bAbate mArI sAme AvI. keTale moTo kAlakhaMDa vacce sarakI gayo. AjanA phakIre paNa lalakAra karyo hato. bALapaNanA phakIranA lalakAranI jema A phakIranA lalakAramAM paNa vedanA parAkASThAe pahoMrayAnuM mane samajAyuM. phakata be avAjonI vedanAnuM kALe bahu majedAra pRthakkaraNa karyuM hatuM. ekamAM saMdhyA samayanA ajJAta pradezamAM AtmAne laI jate gUDha sAda hate, te bIjAmAM AMtaraDAM nIcavI nAkhata, peTane mATeno sAda hatA. baMneyamAM kAruNya hatuM ja. eka kALanI pAra laI janAra ane bIjuM kALane ja gunegAra TharAvanAru! kALe keTaluM sthityaMtara karAvyuM hatuM! bhikSAnI kalpanA bAda thaI ane hAthamAM bhikSAnI jhoLI laIne bhaTakatA, lIlA AvaraNathI jema tema pitAnI lAja DhAMkatA phakIra dekhAvA lAgyA. phakIra zabdanA uccArathI ApaNA manamAM sAkAra thatA sanAtana vizvamAM taDa paDI. AvI ghaNI bAbatomAM hamaNAM hamaNAM taDa paDavA mAMDI che. eka kavinI paMkitao che - 'najara milAI te pUchuMgA Izka kA aMjAma, najara jhukAI to khAla salAma kara luMgA' phakIrane duniyA sAtheno saMbaMdha A paMkitaomAM vyakata thayelA zAlIna, saMskRtisaMpanna artha jevo che. denArA ane na denArA jIva mATe phakata duvA mAgavI e sUpha paMthane paripAka jIvIne sAkAra karatA e phakIra kALanA mahApuramAM vahI gayo. marijadanA ghummaTa ane dhUpanA taratA goTA vasatI vastImAM peTanA roTalAnA dhUmADAthI zabalita thayA! phakIra ane saMdhyAnA samayane eka atUTa saMbaMdha mArA bALamane bAMdhyo hato. te to hajI ye TakI rahyo che. phakIranI jema ja ApaNuM 'prabuddha jIvananA (varSa 42: aMka-3) tA. 1-6-1979nA aMkamAM sAmAjika kAryakara zrI mInAkSIbena mahetAne saMvedanapUrNa lekha "mAyAnI phariyAda" vAM. e uparathI ApaNI samAjaracanA, enA DhAMcA viSe AvelA vicAro atre uddhata karuM chuM. mAyAnI phariyAda"mAM mAyAne enA sagA kAkAnA dIkarA joDe prema tha. saMbaMdha vadhyo ane pavitra premanA pratIkarUpe garbha rahyo. banne paraNavA taiyAra thayA. vaDIlone vAta karI, paNa dezI vicAro dharAvatA teo mAyAne kADhI mUkI ane tenA kAkAnA dIkarAnA lagna anya yuvatI sAthe karyA. A lagna aTakAvavA samAjasevikA madadamAM moDA paDavA ane pariNAme AzramamAM dAkhala thavA pharaja paDI. tyAra bAda pAMgare garbha hasamukha, vAMkaDiyA vALavALA bALaka tarIke avataryo. A bALakane paradezI daMpati dattaka tarIke laI jAya che. A bAbatamAM mAyA sAthe dago thAya che ane tyArabAda e bALaka sAthe mulAkAta paNa levA detA nathI. A aMge eNe gavarnara vagere ucca sattAdhArI samakSa dhA nAkhI, paNa niSphaLa. TUMkamAM A rItanI enI karuNa kathanI che. enI pratye sahue hamadardI dAkhavI che, paraMtu pitAnA vahAlaseyA bALakane maLavA mATenI suvidhA karavA mATe koIe madada karI nathI. ulaTuM e bALakane bhUlI javAnI e bALakanA hitamAM salAha maLI. zrI minAkSIbena mahetAne yakSa prazna che: 'A krUratA nathI, zuM?" zrI muMbaI jena yuvaka saMdha taraphathI jatA 'abhyAsa vartuLamAM zrI minAkSIbena AvyAnuM mane smaraNa che. emano viSaya hato: "zikSitonA dAMpatyajIvananI samasyAo." emaNe e vakhate eka bahu sarasa vAta karI hatI. lagna e vyakitane aMgata prazna che. A bAbata vartamAna saMjogomAM akAMgI che. vyavahAramAM vAstavika rIte vyakti saMpUrNapaNe svataMtra che kharI? mane lAge che ke pratyuttara niSedhAtmaka che, ane e aMge vicAratAM vartamAna samAjavyavasthA viSe ane enA ghaDataranA ItihAsa viSe paNa vicAravuM Avazyaka jaNAya che. bhagavAna -Sabhadeva ane tenI pahelAMnA samayamAM bhAI-bahenanuM yugala sAthe janmatuM ane tenA lagna thatA. bannenA AyuSyanI avadhi paNa sAthe ja pUrI thatI. bhagavAna mahAvIranA samayamAM emanI putrI priyadarzinI ane emanA bhANeja jamAlinA lagna thayA hatA. Aje muslimamAM mAmA-phoInA bhAI bahenanA lagna thAya che ane dakSiNa bhAratanI amuka jJAtimAM Aje paNa mAmA-bhANejanA lagna thAya che. paraMtu AdhyAtmika vicAraNA ane vikAsane ekAMgI rIte mahattva ApavAmAM strIne vikAsa rUMdhanArI mAnavAmAM AvI. A sAthe je bhAI-bahenanA premane ucca koTimAM mUkavA e banne vacce lagnanA niSedha karavAmAM AvyuM. e vakhate A vAta samAjanA dareka varga svIkArI zakyA nahIM hoya, alabatta, Aje A bAbata akArI Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 lAge che ane mAyAnI phariyAdamAM A bAbata ja kAraNabhUta hoya ema mane lAge che. mAyAne koInA sahakAra maLatA nathI, emAM A bAbata pAyAmAM hoya evuM AthI phalita thAya che, ane enA AnuSaMgika pariNAma rUpe lagna e vyaktinI aMgata bAbata che, eTalI ja e sAmAjika bAbata paNa che ema kahI zakAya. eTale ja lagnanI bAbatamAM paNa, pravartamAna sAmAjika vyavasthAmAM, vyakita saMpUrNapaNe svataMtra nathI. prabhu vana mAyAnI phariyAdamAM eka prazna udabhave che ane te e ke banne pitarAI vacce 'pavitra prema' hato ke kema? alabatta, zrI minAkSIbena ke mArI jevA koI paNa vAcaka ema kahI zake ke pavitra prema hatA eTale to mAyAe garbhane, keTalIya muzkelIo vacce, pAMgaravA dIdhA. ahIM paNa ardhasatya che. aDhAra varSanI vaye banne vacce 'pavitra prema' hato ke vijAtIya AkarSaNa hatuM e vicAravA jevuM che. lagna pahelAM bannee saMyama jALavyo nathI eTaluM ja nahi paraMtu mAyAnA pItarAI bhAIe pratikULa saMjogeA vacce e prema nibhAvavAnuM paNa vicAryuM nathI. eTale kadAca mAyAnA prema ekapakSIya paNa hAya, ane e premamAM vaDIlA-samAje rUkAvaTa karI to enI sAme vidroharUpe A garbhane bALakane pApavA e taiyAra thaI hoya ema mAnasazAstranI daSTie kahI zakAya. ApaNI dRDha thayelI samAjavyavasthA aMge sAmAnya mAnavI saMvedanazIla nathI. e svIkRta vyavasthA anusAra badhA ya mATe eka ja mApadaMDa vApare che. AvA sAMjAMgAmAM A vAta barAbara sTa thAya che. paNa A vyavasthAmAM mAyAne thayelAM anyAyane vyAjabI (Justfiy) TharAvI zakAya kharo ? svIkRta samAjavyavasthAthI viruddha vartanAra sAthe samAja A rIte dezI rIte' vartI zake kharo? A praznanuM yogya samAdhAna thatuM nathI. vartamAna samAjavyavasthAthI para thavuM hoya to ane zrI minAkSIbena mahetA laganane aMgata prazna gaNa che tema svataMtra rIte vartanuM hAya te te yuvaka ke yuvatIe Atmanirbhara thavuM joIe. vartamAna samAjavyavasthAnA lAbhAlAbha jatA karIne svataMtra rIte to AvA anyAyano prazna upasthita na thAya. anya dezomAM svataMtra rIte jIvanAra yuvAna, vaDIlA ke samAja para, avalaMbita nathI. ahIM paNa mAyA pagabhara hata-vartamAna samAjavyavasthAnAM eka bhAgaAkAmanA sahArAne badale svataMtrapaNe rahI zake evI paristhiti hota to anyAyanA prazna upasthita na thAta. A badhI bAbato aMge pUratI vicAraNA karavAne haju ghaNA avakAza che. -pannAlAla rasikalAla zAha bhalAI baMdhutvanI athavA bhAIcArAnI bhAvanA vikasAvavA mATe bhalAI jeTaluM bIjuM koI tattva asarakAraka nathI. bhalAI athavA bhalamanasAI e eka evuM mAgha zastra che ke, jenAthI parAsta thayelA truo mitrA banI jAya che. Ama, anyanuM parivartana karavAnuM sAmarthya bhalAImAM che. ( vasudhaiya Tavayam ) no Adarza mUrtimaMta karavA hAya tA bhalAIno viniyoga karyA vagara cAle ja nahIM. je bhalAInuM zastra vAparatA nathI te peAtAnA mitranI saMkhyA ghaTADatA jAya che ane je e zastra vAparI jANe che te zatrunI saMkhyA ghaTADatA jAya che. bhalAI batAvanAra mAnave potAnA ahadhakArane gALI nAkhavA paDe che. jo vyakita abhimAnI hoya te tene bhalAI batAvatI vakhate peAtAnuM abhimAna naDavAnuM. abhimAnane kAraNe jo vyakita peAtAnAM guNAnuM kIrtana kArya kare te bhalAI vyakta karavAnI tenI zakita kuMThita thaI jAya che. A bAbatamAM vivekAnaMde paNa jaNAvyuM che ke, ApaNa dhyeya saMsAra pratye bhalAI batAvavAnuM che. che, potAnAM guNAnuM gAna karavAnuM nahi. tA. 1-7-'79 bhalAI batAvanArane kayAreka evA anubhava paNa thAya ke, peAtAne bhalAInA yogya badalA na maLyo! paraMtu, bhalAI jevA camatkArika zAstranI kiMmata tame rUpiyA paisAmAM kazo? bhalAI karyAnA AnaMda e ja tamAro badalA nathI? viliyama pena nAmanA eka ciMtake jaNAvyuM che ke, je vyakita bhalAIthI prerita thaI kAma kare che tene nathI prazaMsAnI AzA ke nathI puraskAranI AzA, jo ke prazaMsA ane puraskAra tene koIne koI rIte IzvarI nyAya mujaba maLI ja jAya che. saMsAranA badhA mANaso bhalAI batAvI zakatA nathI. bhalAIthI virUddha gaNAya evI burAInuM pradarzana bahudhA thatuM jevA maLe che. burAI karanArAo pratye josepha pArkare jaNAvyuM che ke, 'kadI kAdava uchALA nahi, tema karavAthI tamArA potAnA ja hAtha malina thaze.' bhalAI banAvatI vakhate, tana, mana, vacana ane karmanI tripuTI sahAya rUpa bane che. mananathI bIjAnuM sAruM IcchanAre paNa bhalAI batAvI ema gaNAya che. ApaNe tyAM ghaNA prAcIna kALathI sahunuM bhaluM IcchavAnI bhAvanA vyakata thAya che. (sarve sulina: santu) ema kahevA pAchaLa A ja hetu rahelA che. koInA du:khanA prasaMge AzvAsananA be zabda kahIne paga bhalAI batAvI zakAya che. koI hateAtsAhane preraNAnA be zabdo saMjIvanInI garaja sAre che. te koInA utsAhamAM anero vadhAro karanArA paNlR be sArA zabdonuM bhAthuM ja hoya che. zArIrika rIte paNa bhalamanasAI banAvI zakAya che. batAvelI bhalAIne prANIo paNa bhUlatAM nathI. hakIkatano khyAla ApatI eka vArtAmAM kahevAyu che ke, enDrukalIsa nAmanA eka mANase siMhanA paMjAnA kAMTA kADhI ApelA jethI te siMha tenA dileAjAna dosta banyo. te| pachI mAnavI pratye batAvavAmAM AvelI bhalAI vyartha kema jAya? semyuala sIlvara nAmanA eka lekhake jaNAvyuM che ke, 'jagatanA sahuthI moTo. vaNavaparAyelA saMpatti bhaMDAra bhAInA che. ApaNe e saMpatti - bhaMDArane upayogamAM letAM zIkhIzuM. te upara jaNAvyuM tema bhAIcArAnI bhAvanA vikasaze ane dhIme dhIme verajhera nAbuda thatAM A jagata vadhAre suMdara banaze. ApaNe sahu, A vaNavaparAyela bhaMDArano upayoga karI jIvana jIvatAM thaIe e ja abhyarthanA! - aruNu zAM. joSI mUkI rAtre cApaDI bAju upara rAtre cApaDI bAju upara mUkI lAITa baMdha karI AMkho mIMcuM che. ke tarata UMDavA mAMDe che eka paMkhI mArI bhItara. anaMta UMDANa sudhI cakkara lagAvI pAchuM Ave che. keTalIka vAra. to keTalIka vAra eka ja sthaLe mAryA kare che cakkara. dareka vakhate nathI jato huM enI sAthe. rahe che te kyAMka mArA zarIramAM ja. e jayAre UDatuM UDatuM dUra nIkaLI jAya che. tyAre mArAmAM anaMta UMDANa jotAM jotAM gabaDI paDuM chuM kayAMka huM kayAreka. alApa thaI jAya che sarcalAITa jevA prakAzatA zabdonAM kiraNAmAMthI chaTakI jaIne e. tyAre mane zaMkA thAya che meM jAyelA paMkhInI hayAtI viSe. sudhIra desAI Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-7-79 prabuddha jIvana bheTa. AtmakathAnA TukaDA prArthanA A pustaka lakhavAne mULa hetu pitAnA anubhavanAM saune bhAgIdAra banAvI zakAya e che. yuropa-AphrikAnI musApharInA varNana mAruM jIvana sAduM, aparigrahanuM vrata che, moTAbhAI sAthe bIjI karatAM maMthana phAve ane bahAranI vastuo karatAM aMdarane anubhava jAtanuM vaibhavazALI jIvana jIvavAne prasaMga Avyo. paisAnI chUTa, game. nAnapaNanAM ane yauvananAM sthaLo joIne hRdayamAM kevA pratibhAva jIvavAnI sUjha hatI tethI mane sukha sakhagavaDane svAda cAkhavAnuM jAge te darzAvavAno prayatna che. vAta ane anubhavanAM TukaDAne joDa kahevAmAM AvyuM. saMnyAsa lIdhe saMsAra choDa, paNa vimAnanI nAra taMtu te zraddhA che bhagavAnamAM zraddhA che. ane nAnapaNamAM hatI. TikiTanI bheTa AvI. banne duniyAmAM rahevAnuM mane phAvI gayuM. era jIvanamAM saunI zraddhA vadhe e lakhavAne hetu che. InDiyAnAM jambanA pharsTakalAsamAM pharavAnuM ane amadAvAdanI poLamAM khIcaDI khAvAnuM. perisanI resTorAmAM bila joIe to cakkara caDe vyathA ane "tyAgamAM bhAga Ave, tyAre tyAga vadhAre sArthaka thAya" sAmAnya huM prArthanAmAM bhagavAnane kaMika kahyuM tyAre aneka vakhata bhagavAna jIvana sAdAInuM, paNa sukha sagavaDanAM thaDA prasaMge Ave to tethI sAmethI javAba Ape che evo bhAsa thAya che. bhagavAne kahyuM ke "tuM bhaDakavuM nahi. (sAMpaDayuM bhogavavuM) ghera jaIne kahyuM ke, bA, je tArA A varSe bAne maLavA jarUra tAre ghera jaIza." evo saMdeza Avyo. mATe zuM zuM lAvyo chuM? keTalI bheTe? bAe kahyuM. "sArAmAM sArI bheTa patro AvatA temAM eka rItasaranuM jhAmbIyA javAnuM AmaMtraNa te tuM ja che ne?" AvyuM. musAphrI mATe taiyArI thaI gaI hatI paNa TIkITa cheka sudhI bA-bApujI tyAMthI kahyA pramANe AvI nahi, A eka kasoTI hatI. ema lAgyuM ke zuM huM AmaMtraNathI pha_lAI gayo hoIza. (2) tAro AdhAra bhAga bApujInA svargavAsathI bA du:khI thayA hatA. prArthanA karatAM, ke vAna che e mAnavAmAM kacAza haze. (3) du:kha vinA sukha nahi. he bhagavAna mArA be chokarAone bApa have 'tameja che.' bAnI prArthaTrAvela ejanTe tenA jokhame paisA bharIne mArI TIkITa kaDhAvI ane nAne yaza ApuM chuM ane tethI paNa Izvara kRpAthI ja ema banuM. bAIbalanuM bhajana gAyuM ane prArthanA pustaka bAne bheTa ApyuM tethI prayAsa zarU thayA pachI traNa divase TIkITa AvI pahoMcI. bAne lAgyuM ke prArthanAmAM navo prANa Avyo. saMka95 bApujI mukhya enjiniyara hatAM. eka moTo baMdha baMdhAvatA mane te bhagavAna viSe "dharma prArthanA ane bhakita ja priya che." hatA tyAre kensarathI emanuM mRtyu thayuM. emane, badhA enjiniyaranAM ema bolavuM game. ucca paradezI AkharInI mulAkAte jatA sAMbhaLavA dIkarA tarIke oLakhatA. mukhya rojInIara AvyA ane kahyuM : maLyuM ke bhAratamAM hajI saMskArI saMskRti na taitika ne dhAmika mUlyo ke teo bApujInI ophisamAM kAma karatA hatA ane emane oLakhatA che. jUnA vidyArthInIe khuba prema dAkhavyo ane na pI. hatA. bAe kahyuM ke "kAma kare to sAruM karo. sajajana tarIke varto. paradezamAM rahetA gujarAtIonI muzkelIone khyAla Avyo che simenTanAM baMdha karatAM e vadhAre TakAu che. kuTuMbane ghara cheDavuM paDayuM. temane paradezamAM ekaluM rahevuM paDe che mATe gamatuM nathI. IzvaranuM badhu luMTAI gayuM.bAe nAtAlamAM amane jo bhAIone dasa paisAnI smaraNa ane lokonAM prema uparathI prabaLa saMka9pa jAgato ke he prabhu be nAnI". sAmAnya pensila kharIdIne ApI kahyuM "A lyo, ane . mAruM jIvana pavitra banAve. tArI ATalI kRpA che te have vilaMba mArA AzIrvAda sAthe vAparo." e pensila Aje hota to huM nahi cAle. enI pUjA karata. meTAbhAI. .. . . . vimAnamAM beTho pachI sAmAnanI ciMtA thaI. uccana badalAyAthI mane moTAbhAI kahetA, ke pammIe kahyuM che, ke bhaNavAmAM barAbara Ama thayuM. utaratAM ja sAmAna maLI gayo ane bhagavAnane vAraMvAra yAda karavAnI jarUra che ema A parathI samajAyuM. AvA prasaMge dhyAna rAkhavuM. mahenata karyA vagara nahi cAle. dareka varSamAM ziSyatemanI yAda devarAve che. vRttio meLavIne amAruM kharca kADhatA. paisAnI bAbatamAM, jeTalI kudarata ThoTha rahyo teTalo mAre moTebhAI niSNAta nivaDa. AMtararASTrIya vepArI jaMgalamAM vRkSo upara bAMdhelI eka jagavikhyAta hoTela hatI. karAro e saphaLatAthI pAra pADato. ane mane kahe ke karAra hoya te duniyAnAM dhanADho ane Adhunika jIvanarasiko eka rAte tyAM temAM banane pakSa jIte, bannene lAbha thAya. jeTalA ApaNA teTalAM ' jy gALavAmAM garva anubhave che. AvI jagyAmAM eka rAtavAse karyo temanAM hito sAcavIne khuza thAya. "bIjA dezane lUMTIne ApaNe thoDA ja * ane bhAIne patra lakhyo. bhagata thayAne zuM eAchA lAbha che?" | (sAMpaDayuM bhogavavuM, vachavuM nahi) ApaNA dezanuM bhaluM karavAnAM hatA?" miliyana Dolarane sedo thayo paNa "sahI karatAM amAruM vacana madhuM" "bApujI ejInIyara hatA AzAvAdI paNa maTAbhAI nIce hajAra jeTalA enjiniyare kAma karatAM, teo mArA bhASaNo uparathI ane lakhANamAM huM AzAvAdI chuM ema enjiniyaronAM paNa enjiniyara thayA. kuTuMbanI javAbadArI mAthe lAge che. AnuM mULa kAraNa te bhagavAna uparanI zraddhA. AkhI duniyAnI pAchaLa bhagavAnane hAtha che. zraddhAmAM sAcA AnaMdanuM bIja lIdhI. emAM ja enI moTAI che. che. musApharImAM rasto bhulAvavA, puchayuM, teNe kheTo javAba Apyo. gRhatyAga paNa chevaTe cakkara pharIne sAce rasto maLyo. jiMdagI paNa eka jAtanI musApharI ja che ne ?? mATe, paLe paLe, zuM karavAnuM hatuM enuM premALa loyolAmAM gRhatyAga karIne sanyAsa saMghamAM pAMtrIsa varSa pahelA Ayojana karavAmAM AvyuM hatuM. joDAyele. paMdara varSanI ummara hatI. have pacAsa varSe pharI tyAM gaye. bhagavAne keTalo upakara karyo ane mArA jIvananI dizA badalI. ema che vairAgya nahota te huM eka sAmAnya enjiniyara hota, ane sAmAnya jindagI.. je gharamAM huM mahemAna thayo hato tyAM corI thaI. mArA pAsaporTa tathA vyAkhyAnI noMdhanI mane ciMtA thaI. paNa mArI bega salAmata gALato hota. bhagavAnanI najIka javAnI uttama taka maLI. Ignezasa hatI ane aMdaranAM kAgaLIyA akabaMdha hatA. A eka kSaNanI pIDAthI lAyelA eka gaDhanA senApati hatAM. yuddhamAM duzmananI goLIthI - vividha pravRttio uparane vairAgye thayo. bhautika vastuo upara emane paga bhAMgyo ane rAjamahelamAM ArAma karatAM karatAM pustako meha ocho thayo. zubha muharta joIne vidAya levI ema kahevAmAM vAMcatA dhArmIka vAcana thayuM. paga saMdhAye.saMsArI bhUtakALanAM ghA rujhAyA AvyuM. paNa mAre mana badhA divasa sarakhAM ane badhI ghaDIo zubha ghaDI. mAruM smaraNa tamane rahe ane bhagavAna uparanI mArI zraddhA ane ane sarvasvano tyAga karIne sAdhanAne paMthe vaLyA. potAnuM jIvana che. tamArA mATe sAro vyakitagata prema rahe, ema huM IcchuM. bhagavAnane arpaNa karyuM. meM paNa ema karavAne nizcaya karyo. e ja ." * * * * * * * * Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7+2+++++ 46 prabuddha jIvana milana upAsanA-khaMDamAM besIne meATAbhAI sAthe vidAya pachInuM A thayuM. gRhatyAga karyo hato paNa mAtAnA tyAga karyo na hatA. emanAM ane bhagavAnanAM premanA lAbha maLyA ja karatA. dezatyAga sanyAsa saMghamAM joDAyA pachI mArA jIvanamAM bhagavAnanI ja vAta hatI. bhagavAnane mATe zuM karIe e ja vAte ane abhyAsa. bhAvi tAlImArthIonA prAdhyApaka ane mArgadarzaka tarIke mATe taiyAra thavuM hatuM, thavAnuM hatuM. je kAma soMpe te karavAnuM. saMghanuM kAma dezavidezamAM thAya che. AvA kAmamAM abhimAna raDe te sAMdhanA bagaDe. videzamAM koI na oLakhe, koI bahumAna na kare. navI bhASA, navI saMskRti, AdhyAtmika pragati mATe uttama. mATe mAre dezatyAga karavA ema vicArAyuM; mArI zakitarA ane AvaDatane ochAvakAza maLaze, ane ochI saphaLatA thaze ane Ama sevA thaze, sAdhanA thaze raane namratA raheze. gujarAta prAntamAM amadAvAda zaheramAM eka navI jhevIyarsa koleja khAlavAnI hatI. tyAM prAdhyApaka tarIke mArI nimaNUMka karavAmAM AvI. mAbApanI pasaMda karelI yogya kanyA sAthe AzAkita dIkaro paraNe, ane sukhI thAya tema huM amadAvAda ane gujarAtanAM premamAM paDayo. zApAlanathI huM sukhI thayA ane bhAratamAM mAruM rahevAnuM bhagavAnanuM eka moTuM varadAna mAnuM chuM. setu gAMdhIjI vize vAMcyuM hatuM paNa gujarAtI zIkhIne meM emanI AtmakathA vAMcI tyAre emane saMta tarIke oLakhyA, meM eka anokhuM vyaktitva joyuM ane yuropamAM zrotAomAM temanI vAto karatAM dilanI lAgaNIthI belI zakato. khAnagImAM ane jAheramAM bolatA ke carcA karavAthI vadhatI gerasamaja, sAthe jIvavAthI, dUra thAya. je pratyakSa anubhava mane thayo enI parokSa pratIti karAvavA meM yuropamAM prayatna karyo. kalpanAmAM jANe temane amadAvAda ja laI AvuM chuM khama thatuM. pravacanA thAya ane zrotAo vikherAya. eka yuvAne eka divasa bAjue zAntithI UbhA ane rAha joto e ekalo rahyo, tyAre mArI pAse Avyo ane kahyuM ke e traNa varSathI nevala enjiniyariMganA abhyAsa kare che, tene speniza bhASA AvaDe che ane mAra pravacana sAMbhaLIne tene bhAratIya hovAno garva thayo. e tyAMthI gayA ane mane thayuM gIta AMkhI videzayAtrA tyAM ja kRtArtha thaI gaI hatI. nAnAjI mArA nAnAjI spenanI sarvocca adAlatanAM vaDA nyAyAdhIza hatA, pAkI ummare taTastha nirIkSaNa karatAM. ApavItIne sAra kADhatA ane temane samajAyuM ke sAcuM sukha kAM che ane sAcA AnaMda zemAM maLe che. mArA saMnyAsa levAthI temane khUba du:kha thayuM hatuM. chevaTe emaNe mane eka patra lakhyo ane jaNAvyuM ke pautra-pautrIomAM jiMdagImAM sArAmAM sAro rasto pasaMda karanAra huM ja hato ane mArA mATe e gaurava anubhavatA ane mAnatA ke kuTuMbane ujALanAra huM chuM ane emane mAre mATe khuba saMtoSa hatA. eka kissA bhAI-bahena vacce milakatanI vaheMcaNI mATe abolA hatA. mane, joine glAni thaI ke binajarUrI vadhArAnAM paisA meLavavAnAM lAbhane lIdhe sagA bhAIbahena vacce abAlAnuM vera thaI gayuM huM kone samajAvuM? eka paisA ApavA taiyAra nathI ane bahena lAbha cheADavA taiyAra nathI, mane glAni thaI. AthI bodhapATha maLyo. sagAomAM du:kha ane kasoTI joIne mane saMkoca thato ke huM pote AnaMdamAM chuM. mArA sagAo kahetAM ke mAro rastA sAcA che. huM kaheto darekanA rasto sAcA che.sukha du:kha darekane che, paNa ApaNe sarakhAmaNI na karIe. IrSyA na karIe, vasavasA na karIe ane mAnIe ke jevA chIe tevA sArAM chIe, te temAM saunA AnaMda che. darekanAM rastAnI kadara karIne mAre raste AgaLa vadhuM chuM. tA. 1-7-'79 saMgIta saMgItanA zokhane lIdhe sArI rekarDa moTI saMkhyAmAM vasAvI hatI. moTA saMgItakAronI kRtio mane meDhe hatI. ane koI vAra ama kahuM ke bItheAvananI sAtamI simphonInA trIjA bhAganA pahelA rAga, pAchA koI gAya te kahyuM "meAjhArTanI 'sa'uparanI sonATAnAM vacalA bhAgano aMtima rAga" Ama amArA vacce saMgItane vArtAlApa thato. patra bhAratathI patra Avyo. bAne khuba premathI teDAvavAnA. sauthI prathama temane tyAM rahevAnA Agraha khUba sevA karavAnA bhAva: bA kahe huM ahIM dUra chuM. bhASA judI che ane kahe, ke e lAko sArAchete sAruM. A eka lAMbI tapazcaryAnAM phaLa che. loko phakata phaLa jue che, nIcenAM mULa zvetA nathI. bhagavAna lokone sukha du:kha Ape amane bhagavAne pahelAM du:kha ApyuM, paNa pachI sukha ApyuM. kheDUta pAka jue ane te harakhAya. paNa tenI pAchaLa keTalI mahenata, ciMtA ane sAdhanA paDayAM che e jotAM sAttvika AnaMda thAya. evA pAthI. maLatA paisA veDaphI na nakhAya. have jIvana jIvavAnI kiMmata samajAya che. mahAmulAM pAka che enI pAchaLa bAnI sAdhanA che. huM vyAkhyAna puru karyuM ane eka bahena bAlyA ke "prazna nathI pUchatI paNa Apane janma yo ane meTA karyA te mAtAne mArAM naMdana" e jeNe meTA khaMDanAM eka khUNAmAM zAntithI beThelA bAnI pAse e saMdeza pahoMcI cukayo hato chatAM meM kahyuM ke tenI lAgaNI ane abhinaMdana huM jaNAvIza." vidAya IsunAM jIvanamAM eka hRdayasparzI prasaMga che ke te phAMsIe laTakIne prANa chADavAnI taiyArImAM hatAM tyAre sAme peAtAnI mAtAne joIe, potAnuM da:kha bhulI jaIne, jatAM jatAM mAtAne mATe vyavasthA karavAnuM vicAryuM. eka priya ziSyane kahyuM "lA, havethI A tArI mAtA che. vidAya veLAe, meM A prasaMga yAda karyo ane Izvarane kahyuM kehuM pAche jAuM chuM ane bAnI javAbadArI bhagavAnane soMpIne jAuM chuM. yAtrAnI vidhio thaI. eka ghara cheDayuM ane bIjuM ghara maLaze. evI kalpanA karI. tArA hAthanI banAvaTa zarU karyuM te khuru' karanAra bhagavAna ja che. bhagavAna koIne chetarato nathI. koIne khoTuM lagADatA nathI. bhagavAnanI yojanAmAM mane zraddhA che. ardha rastethI bolavAnI hiMmata che. adhuru jIvana che, adhurI sAdhanA che. dhAma hajI ghaNAM dUra che. ghaNA jokhame che, tyAre phrInA AnaMda saMbhaLAvI zakuM chuM. cAlavAnI skrUtimAM zuM ochI musAmajA hoya? AgaLa upara zuM thaze tenI khabara nathI. paNa enI ciMtA paNa nathI. nAnI musApharI te lAMbI musApharInA saMketa che, eka vRddha zAnI phAdhare kahyuM hatuM eka gurUvAya "have yAda rAkhaje, ke bhagavAna, tArA hAthanI banAvaTa, tuM adhurI mukIne vaccethI cheDIza nahi" sakalana: DaoN. ke. ena. kAmadAra phAdhara vAlesa prayatna karo ane maLaze sAcI rIte prayatna karo ane tamane manavAMcchita maLI raheze; vizvAsa rAkhI ane aMte tamAro vizvAsa sAcA paDaze, - zrI araviMda tamane jyAre ema khAtarI thAya ke, tame je jANe che te hajI je jANavAnuM bAkI che tenI sarakhAmaNImAM kAMI ja nathI; tamane lAge ke tame je kaMI karyuM che te, hajI karavAnuM bAkI che. tenuM mAtra Ara biMdu che; tamane jyAre bhaviSyakALa hajI siddha karavAnI zakyatAo vaDe eka caLakatA sUrya jevA lAge che; tyAre tame pRthvI upara bhale game teTalAM varSa vitAvyAM hoya te paNa tame yuvAna che. -zrI mAtAjI zALAnI cAra dIvAlA vaccenuM pharajiyAta zikSaNa e bALakanI sarva kudaratI zaktine kuMThita karanAruM, tenI avyakta sarjanazakitanuM damana karanAruM ane sAmAjika ciMtAo vadhAranAruM baLa che. - pAuga guDamena Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-7-'79 prabuddha jIvana niradhAra * ke nAma enuM jenA lohImAM ja jANe ke nRtya, nAnapaNathI ja nAce che.. samaya jatAM te ja navA navA baeNle sarje che, bele para bele sajA ye jAya che, janatAne mugdha karatI jAya che, ane eka pachI eka siddhinA sAMpAna sara karatI jAya che eka DAnsa baeNle purajAsamAM cAlI rahyo che tyAM ja bIjAnI taiyArI cAlI rahI che, e DAnsa baeNle khaLabhaLATa macAvI deze tenI jenIne khAtrI che, saMpUrNa taiyAra thatAM ja e AkhI TUkaDI paradeza laI javAnI che, jyAM enA aneka zA nakkI thaI gayA che, jainInA utsAha ane umaMgane pAra nathI, e tanathI ane manathI nAcI rahI che, thanaganI rahI che. sAta varSanI ummareja e sTeja para nRtya karatI thaI gaI che. e nAcatI, enuM aMge aMga nAcavuM, jonAra e julphA vALI bALakIne nAcatA joIne maMtramugdha banI jatAM, eNe thoDo samaya philmamAM paNa kAma kaMryuM, parantu nRtya e ja enuM jIvana, eNe emAM ja jhaMpalAvyuM ane 17 varSanI ummare to AkhA yuropamAM enuM nAma gAjatuM thayuM. navA bele lagabhaga pUrNa thavA Avyo hato, e laIne amerikA javAnuM hatuM, pUrajosamAM taiyArI cAlI rahI hatI. Dresa rIharsala hatI, jainIe jarA AgaLa paga mUkyo, nRtyanA pojha lIdhA tyAM ja saLagatI mINabattI hatI, enA TAITa kapaDAne lAgI gaI, jenI dAjhavA lAge tyAM ja bUma paDI, jenI tArAM kapaDAM saLage che. e doDI, bacAvA bacAvAnI bUma pADI, parantu nAyalAnA kapaDAM, khUba TAITa, zarIra sAthe cATI gayA, Aga tA thaiADI ja vAramAM bujhAvI dIdhI parantu eTalI vAramAM paNa jenIna cahero ane garadana sivAyanA badhA ja bhAga sakhata rIte dAjhI gayA hatA. '' jenInI ummara A samaye lagabhaga 37 varSanI, parantu jotA 25nI paNa lAge nahi, evI e jenInuM ATaluM baLeluM zarIra joIne DokaTarone lAgyuM ke, jenI jIvaze ja nahi. jenI DokaTaronA moMnA bhAva jAtI, samajatI ane bhAnamAM hatI tyAM sudhI e bolatI ja rahI hatI. DokaTara mAre jIvavuM che. mAre hajI ghaNa nAcavuM che. huM maravA mAgatI nathI. Izvara mane jIvADaze ja. e pachI tA bebhAna ja thaI gaI hatI. bebhAna avasthAmAM paNa vedAnAnI cIsA mAratI. pelA nAyalAnanA kapaDAM enA zarIra parathI dUra karatAM sAthe AkhA zarIranI cAmaDI paNa utaraDAI gaI. keTalA divase bhAnamAM AvatA, peAtAne zuM thayuM che tenuM du:kha nahi, du:kha, ciMtA, eka ja vAtanI, navA belenuM have zuM? TUranuM zuM? nakkI karelA kAryakramanuM zuM? ghenanI davA ApIne suvADI rAkhe tyAM sudhI ja zAnta rahI zakatI, bAkI to vedanAnI kAramI cIse ja mAratI. narsa pATA badalatI tyAre te anahada vedanA thatI, narsa ke jeNe A jenInA baeNle joyA hatA, te paNa enI kAramI vedanA joIne kaMpI UThatI. patrAnA DhagalA thato, loko e jenI mATe game te karavA taiyAra hatA. dhana ApavA, lehI ApavA, kahA te karavA. eka bAIe to patra lakhyo, sAthe jenI para phUla khIle, te DALIo mokalIne lakhyuM ke, beTI jenI, phAla to haju thayA nathI, tethI Aja pAThavuM chuM, gharaDI mA jaivInA AzIrvAda sAthe, A lAgaNI pyAra jainInA ghA para malamanuM kAma karatAM ane sAce ja enA niradhAra makkama thato ke jIvavuM che ja, ane pharI nAcavuM paNa che. " " jenI jyAre jIvavAnA ane nAcavAnI niradhAra karI rahI hatI tyAre DokTaro manamAM kahetA ke cAvIsa kalAka paNa bhAgye ja kADhaze ! parantu DaoNkTara e mAnava che, aunI uparavALA Izvara che, ane dhAryuM to enuM ja thavAnuM che ne? dhIre dhIre sthiti sudharatI cAlI, cAmaDI grAphTa karavAnA samaya Avyo. tyAre prazna thaye| ke, cAmaDI konI levI? jenInuM AkhuM zarIra baLI gayuM hatuM tethI enI cAmaDInA koI bhAga te levAya ema hatuM ja nahi, to konI levI? ane anyanI tvacA jainInuM zarIra svIkAraze ke pheMkI deze te paNa prazna hato ja, uparAMta Inaphekazanano bhaya hatA, chatAM tvacA teA levI ja rahI, jokhama kheDIne paNa ane aMte be vyakitanI tvacA jenI mATe barAbara lAgI, temanI tvacA levAnuM nakkI karyuM ane e be paNa jenInA mitrA ja hatA . akasmAtanA eka mahinA pachI ene oparezana thiyeTaramAM laI gayA, skrIna grAphTa karI, emAM cAra klAka lAgyA, sAdhAraNa rIte AvA oparezana pachI daradI dhenamAM UMghI jAya che, paratu jenI jAgRta hatI, eNe to cA mAMgI. benDeja dUra karyA tyAre jevuM ke, skIna barAbara lAgI gaI hatI. e joIne akasmAta pachI 40 divase DokaTarone lAgyuM ke e jIvI te jaze ja para ane e parantu pAchaLanI je vAta hatI, te jenI mATe AghAta janaka hatI. jIvI jaze paNa jenI nAcI zakaze nahi. ane jenIe kahyuM te pachI jIvavAno artha ja ze! che? baLelA bhAga sakhata thaI gayA hatA, cAmaDI kheMcAIne taMga thaI gaI hatI. have enAmAM sapalanesa AvI zake ema nahatuM. aMga upAMga dhAryA vALI zake ema paNa nahotI ane sarakhI rIte cAlavuM ja jyAM asaMbhava hatuM tyAM nAcavAnI vAta kevI? parantu .. ane A parantu pAchaLa jenInA nirdhAra hato. eNe bichAnAmAM sutA ja sutA ja kahyuM, DokaTara huM nAcI za ja, ane haju to bichAnAmAM ja hatI, tyAM ja kasarata zarU karI dIdhI, hAtha paga halAvavA lAgI ane je rIte, je utsAhathI eNe kasarata zarU karI, te joIne enI khAsa narsa bolI UThI, jenI tuM jarUra nAcIza, jarUra nAcIza, ane jyAre tAruM paheluM nRtya takhtA para thaze tyAre huM khAsa jevA AvIza. parantu *** parantu e te! utsAhanI vAta hatI, nirdhAra hathA, jyAre hakIkata judI ja hatI, koI aMga DhIlA paDatA nahotA, cAmaDI khecAtI hatI. haju to ghaNA grAphTa karavAnA bAkI hatA, tyAM nRtyano pojha to laI ja kaI rIte zake? AvI musIbatamAM paNa eNe te pelA navA belenA vicAra karavA mAMDayA. tenI korIographI karavA lAgI, arthAta enA ja vicAramAM DUbI rahevA lAgI, pariNAme vedanAne jarA visAravA paNa lAgI. DokaTaro enuM kAma karavA lAgyA. zarIra enuM ane jenI enuM kAma karavA lAgI. pAchaLanA bhAgamAM cAmaDI grAphTIMga karI tyAre - te pAMca cha dADA peTa para ja sUI rahevuM paDayuM. e khUba ja akaLAvanArI pojhIzana hatI. chatAM jenIe e paNa hasatA moMe sahI lIdhuM. akasmAta pachI pUrA be mahine jenI pahelI vAra khurazImAM beThI te paNa pAMca sAta miniTa ja, bahu besI na zakI, e jenI nAcavAnA svapnA seve e koI paNane asaMbhava ja lAge ne ? dhIre dhIre jarA DagalA bharavA lAgI, jarAka UbhA rahevAnI zakita AvI tyAM ja enI bahena ke je jenI sAthe ja nAca karatI hatI, eNe jenIne kahyA vagara, jenInA jIvanamAM nava utsA jAge, cetanA jAge, e khAtara jenI bahAra takhtA para Ave arthAta ene pablika epiyaransa nakkI karI nAMkhyo. ane jenA jyAM anekavAra nAcI hatI te ja thiyeTara para jenI Avaze te jANatAM ja thiyeTara para janatA UmaTI paDI, jenIne A vAtathI AnaMda thayo to sAthe gabharATa paNa thayo ke UbhuM nahi rahI zakAya te!? DokaTaro ane narsanI madadathI hAspiTalamAMthI thiyeTara para javA nIkaLI, akasmAta pachI pUrA traNa mahine khUba lAMbu Dro paheravuM paDatuM kAraNa ke dAjhelA bhAga dekhAya te sAruM na lAge mATe. e thiyeTaramAM javA nIkaLI tyAre enI kAra eklI na hatI. enI sAthe bIjI lagabhaga 15 thI 20 gADIe hatI, jenI te janatAnA pyAramAM DUbI gaI hatI. thiyeTara AvyuM jayAM jenI aneka vAra nAcI hatI, thiyeTarane menejara doDatA AvyA ane jenIne pote ja hAtha pakaDIne aMdara laI gayo. hAla ThasAThasa bharyo hato. jenI sTeja para AvI, gheADA DagalA cAlI, AgaLa AvI jarA hasI ne te kSaNe samasta prekSaka varga UbhA thaI gayA, jenIne tALIothI vadhAvI lIdhI, jenInI AMkhamAMthI meAtI sarI paDayA, ne prekSaka varganI paNa e ja dazA hatI. beMka sTeja para enA cAhako taraphathI, janatA taraphathI bheTa seAgAdonA DhagalA thayA, ane eka Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 prazuLa jIvana nAnakaDI nRtyakAra jenInI ghUMTaNIe paDIne AMkhamAMthI kharatA azrubiMdu sAthe, bolI, tame mAnavI nathI, devI che, devI, hImmatanI devI, ane jenIe hasIne kahyuM ne zuM cheA nAnI devI, hIne enA mAthAne cuMbana karIne kahyuM, Aje to huM chuM sInDrelA, jene DokaTaroe hukama karyo che ke, bahu samaya rokAvAnuM nathI. kahIne pharI hasI tyAM hAjara rahelA saunA mAM marakyA, saunA moM para marakATa hatA ne AMkhamAM pANI, bhavya drazya, sarjAyuM hatuM. dhIre dhIre jenI sArI thatI gaI. ghera gaI, ane akasmAta pachI pahelI ja vAra AkhA AyanAmAM potAnuM baLeluM, kurupa thaI gayeluM zarIra joIne pahelI ja vAra enAmAM ghera nirAzA vyApI gaI. thayuM ke, AvA zarIra kema nAcI zakAze, kevI lAgaze? e samaye enI bahene ane narse enAmAM utsAha reDayA. kahyuM, hajI to ghA pUrA bharAyA nathI tethI Ama lAge che. du:khI na thA, ne tuM nAcIza ja, ane narse pharI kahyuM, tArA pahelA zAmAM ja huM AvIza te nakkI ja che. pachI te niyamita kasarata zarU karI dIdhI te mATe hospiTalamAM jatI ne gharamAM paNa kasaratanA sAdhano vasAvI lIdhA. ghA rujhAvA lAgyA, ghA rujhAtI vakhate zarIramAM khUba ja caLaAvatI,A paNa lagabhaga eka varasa cAlyuM. parantu jenI jevuM nAma. hArI jAya to jenI zAnI? eNe pagane kasarata ApavA mAMDI, koNIethI hAtha vaLatA nahAtA te vALavA lAgI, dhAryo kAbU AvatA gayA. zaru karyuM pahADa caDavAnuM, koNI jarA vaLatI nahotI ja, phrI enI para oparezana thayuM. koNI vaLI zakI, ane jenI akasmAta pachI eTale ke 1962 mAM jyAre jInIvAnA operA hAusamAM sTeja para AvI tyAre ene himmata mATe phrenca ekeDemInA evorDa maLyo, ane aMte jenI pelA nakkI karelA progrAma mATe, e belenI TukaDI sAthe pleInamAM UpaDI ja thiyeTara cIkkAra, saunI najara sTeja para! karTana upaDayA tyAM UbhelI emanI vahAlI nRtyAMganAne joI eNe uparanA lAMbA paherelA DagalA dUra karyA, ane... ane jenI nAcI, lokone maMtra mugdha karI dIdhA! leAko vIsarI ja gayA ke jenI kadI hospiTalamAM hatI te vAta ja. jenI nAcI, ane nRtya pUruM thatAM lokoe harSanA uddagArothI tALIonA gagaDATathI jenIne vadhAvI lIdhI. jenIe nirdhAra karyA hatA te pramANe ja thayuM, jenI jIvI, jenI nAcI, enA makkama nirdhAra joIne ja Izvare ene sahAya karI, Aje paNa jenI nAce che. uparAMta enAmAM dayAno srota paNa jAgyo che. koInA paNa dAjhI gayAnA khabara jANe che ke turata hospiTalamAM doDI jAya che, ene zabdothI sAMtvana Ape che, hAjarIthI pelAmAM jIvavAnI jijIviSA jagADe che ane jarUra hoya tyAM pUratI Arthika sahAya paNa Ape che. jenI pahelAnI jema ja nAce che, pahelAnI ja jenI banI gaI che, chatAM AjanI jenI ane junI jenImAM khUba moTo taphAvata paDI gayA che. gaI kAlanI jenIne du:kha zuM, vedanA zuM! enI khabara nahAtI, parantu pote agniparIkSAmAMthI pasAra thaIne nIkaLI che. tyArathI anyanA dukhadarda ene samajAyA che. ane tethI ja jenI kahe che. ke IzvaranI DokaTaronI madadathI janatAnA azIrvAdathI huM navajIvana pAmI chuM. huM nAcI zakI chuM te have huM phakata pAtA mATe ja svArtha mATe ja nahi nAcuM, parArthe paNa nAcIza, ane e janatAnA lAbhArthe nAce che, dhana bheguM karavAmAM madada rUpa thAya che, ane jenI kahe che ke, emAM te mane anero AnaMda maLe che. jenInI vAta ahIM pUrI thAya che, Ane anuvAda karavAnI IcchA eka jenI nAmanI vyakita nAcI zakI e mATe nathI parantu ATaATalI azakayatAo, musIbato ane jIvavAnI paNa jyAM zakyatA nahAtI teve samaye paNa jenIne nirdhAra ke huM nAcI ja e ja vAte mane mugdha karI che, ApaNe jarA jeTalI vAramAM nIrutsAhI thaI jaIe chIe, hatAzAthI gherAI jaIe chIe. have kazuM ja banI zakavAnuM nathI tema pokArI uThIe chIe, evA mATe A preraNArUpapa nathI ? mULa lekhaka : ricArDa hAu anu: raMbhAbena gAMdhI tA. 1-7'79 rAdhAkRSNa prakhara yogasAdhanA :- prakhara yogasAdhanA mATe rAdhAkRSNa zuM che te samajavuM khUba ja jarUrI che. ApaNe bhAgavata, rAsalIlA, kRSNacaritra temaja anya dhArmika sAhitya jANIe chIe, vAMcIe chIe te phakata vArtArUpe ja. ghaNe bhAge samajIe chIe. rAdhA koNa ? kRSNa koNa? enI sAthe ApaNA zuM saMbaMdha? zuM e pUrNa puruSottama yogezvara che, te mATe? eNe karelI addabhuta bALalIlA, parAkrame vigerene lIdhe ? rAdhAe ApaNAM karatAM vizeSa rIte, sahaja rIte zrIkRSNamAM zuM joNuM, zuM mANuM ke, eka paNa kSaNa e kRSNa vinA rahI ja zakatAM nathI? pariNAme rAsalIlA racAI, nahIMtara racAte ja nahIM! zrI kRSNa bhagavAna pUrNa puruSottama kahevAyAM, zrIrAma maryAdApururAma ! zrIkRSNa jayAre rAsalIlA kare che, AkAzamAM pUrNacaMdra khIlyA che, rAsalIlAnI saMpUrNa jamAvaTa thaI tyAre kAmadeva tIra pheMkyuM. zrIkRSNa phakta madhura rIte hasyAM, e hAsya eTaluM te madhura hatuM, divya hatuM, kRSNa mATe naisagika hatuM ke kAmadeva bhAThAM paDI gayAM, niSphaLa gayAM. zrIkRSNa pAchaLa ATaATalI strIo khuza hovA chatAM e pUrNa puruSottama kahevAyA tenuM kAraNa zuM? zaMkara bhagavAna jyAre tapa karatAM tyAre tapabhaMga karavA kAmadeva AvyA. zaMkara bhagavAnathI kAmanA tApa sahana na thayo, trIjuM netra kholyuM ane kAmadevane bhasma karyAM, bALI nAMkhyA jyAre zrIkRSNe phakata madhura hAsyanuM ja pradAna karyu. e vijayI madhura smita, ke je madhurASTakanA suMdara padamAM vaNAyeluM che. kRSNanuM bIjuM nAma ja madhuratA, mAdhurya sArthaka rIte gavAyeluM che. tene temaNe sAkAra karyuM, caritArtha karyuM. Ama zrIkRSNa, bALajIvananI vividhatAthI laI rAjarAjezvara banyA chatAMye, jIvanavyavahAramAM, saMsAravyavahAramAM je rIte rahyAM, aliptatAthI tathA kuzaLatAthI varyA, tethI ja yogezrvara, pUrNa puruSottama kahevAyA. rAdhA koNa ?:- rAdhA e phakata sAdu sIdhuM, eka prAcIna yuganI nArInuM gopIkA ke govAlaNInuM sAmAnya vyavahAranI ja oLakhanuM nAma nathI. rAdhA e svayama caitanya tattvanI paramazakita che. 'rAdhA zabdanA gUDhArtha, dhvani, gupta artha te "rA ane dhA"thI divya samRddhi jevI ke divya prema, divya jJAna, divya AnaMda ane evI zakitanuM baneluM divya tattva ke jenI potAnI dhArA (rAdhA zabdane ulaTAvavAthI potAnA hradayamAMthI satata vahetI. kRSNa mATenA premanI dhArA che. brahma tattva, caitanya tattvamAM rahela je divya jayota, divya prema ke je dvArA prabhune sRSTinuM sarjana karavAnI IcchA jAgI ane racanA karI te AgavI viziSTa premazakita, daivIzakita te rAdhA. divyaprema kevo hoI zake ? jemAM dara kSaNe prabhu milana mATe abhipsA, jhaMkhanA, tIvra IcchA hoya. viraha ane te dUra karavAnI satata jAgRtinI tamannA hoya. jyAM AtmA paramAtmAnuM milana divya koTie racAtuM hoya; ane te mATe sarvasvanuM nyochAvara karavAnI harakSaNa prabaLa khevanA hAya- udAharaNa tarIke rAdhA-kRSNa, zrI araviMda ane zrI mAtAjI, zrI rAmakRSNa paramahaMsa ane zAradAmaNI devI vigere ApaNe jANIe chIe. prabhu prema mATe jhaMkhatI sAdhaka hRdayanI harakSaNa je tIvra AkAMkSA te ja divya premanI dhArA....... rAdhA. tata tattva te alipta brahma :- tenI zakita te aditi, temAMthI tacetanA ke je divyazakita jagatanI racanA karI zake che. te svayam mAM rahela sat cit AnaMdanI cetanAM ane tenA dvArA sRSTinuM nirmANa karavAnI svayama prabhunI ja AgavI IcchA. peAtAnAM ja jevA zubha ane suMdara aneka sarjanA karavAnuM mana thatAM,-- "eko hama bahu syAma" ramata karavAnuM mana thatAM hIyAM t bevam " evA aneka spaMdanAthI, tA, cetanAzakita sabhAna zakita, brahmanI AgavI zakitae prabhunAM jevI ja sRSTinuM sarjana karavA divya prema, divya AnaMda, divya prakAza dvArAamRtamayI e divya zakita je tat - tattvarUpe hatI tene ghaNAM ghaNAM anaMta, akhUTa svarUpe mukata karI dIdhI, chUTI karI dIdhI. eTale prathama najare, kudaratI rIte e parama tattva ke tenI divyazakita, muta karAyelI zakita Amulaka eka ja che, e saraLatAthI samajAya evuM che. paraMtu ApaNe samajI zakatAM nathI tenuM kAraNa zuM? prabhunI sarjanatAmAM svataMtratA che. jagatanuM sarjana karanAra divya zakitao jagatanAM nirmANa kAje potAnAmAMthI bIjI sarjana zakitaonuM nirmANa karyuM ane kALakrame teo svataMtratAne kAraNe mULa divya zakitathI alaga thatI gaI. e be zakitao-divya zakita ane Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgAmI paryuSaNa tA: 1-7-79 *prabuddha, jIvana 44 Sun temAMthI alaga thayela sarjanazakitao vacce je vizALa khAI-aMtara, vazavartI 'satyaniSThAne AdhAre ja vaLagI rahevAnI ananya premabhAvanA, banene sAMdhI rAkhate je tenuM te tuTI gayo. balake banne eka bIjAthI "pakaDa lagana, dhUna, Ama abhipsA, satyaniSThA ane vaphAdArI pachI dUrane dUra thatAM gayA. A ja kAraNe tenA sarjanamAM tenI divyatA dekhI 'cothuM Ave che samarpaNa bhAvanuM pagathiyuM. zarIra, mana, prANa ane zakAtI nathI, pAmI zakAtI nathI, mANI ke anubhavI zakatI nathI; AtmAnuM prabhune, enI divya zakitamAne saMpUrNa samarpaNa. eTale ke chUTI paDelI zakti svataMtra rIte vartavA jatAM, prakAzathI dUrane . Ama hakIkatamAM 'rAdhAkRSNa' eka ja che. dA. ta. hIre ane dUra jatAM aMdhakAramaya thaI gaI, aMdhakAramAM ja jAmI gaI ane ene prakAza; paraspara eka ja svarUpe che. dratibhAve rAdhA ane kRNa; sva-astitva, sva-taMtranuM saMcAlana gumAvatI gaI. jema barapha,kALakrame paraMtu pUrNa caitanyamAM advaita "rAdhAkRSNa eka ja. . ' pANI rUpe thaI aMte varALanuM rUpa dhAraNa thavAthI barapha tarIkenuM mULa tattva ke, barapha ja e hovAnI dhAraNazakita, saMzA, guNabhAva gumAvI " udarva + adha: Tar" e gItAnA zlokAI mujaba de che tevuM thayuM kaMIka kahevAya; kAraNa ke bannenI guNavattA judI paDI ApaNe mULa tarapha javAnuM che. kRSNamAM rahetA mULa zabda 'kRSa" eTale jAya che- ane jema barapha varALarUpe thaI jatAM, varALa tenuM AgavuM AkarSavuM, kheMcAvuM. kRSNanA mULamAM rAdhA zakita taravanuM svarya taraphanuM baLa UbhuM karI zake che, tema prakAzanI ja vidhavidha zakita potAnAthI AkarSavuM ane tenI svatva rAdhA-zakitanuM paramatatva tarapha divya, vikhUTI paDavAthI aMdhakAramaya ke aMdhakArarUpa thaI javAthI potAnuM daivI kheMcANa AkarSaNa. rAdhA ArAdhanA kare che jenI te zrIkRSNa Agavu jUtha, AgavuM baLa UbhuM karI de che, ke je ApaNane sarvatra paNa tene je pUrNa aMza, ke je dvArA vyakita-samaSTinA sahaja milanane jovAM maLe ja che. jenAM banela tane ApaNe adivya, AsurI, divya AnaMda, divyajJAna, divyaprema-paramatatvane prakAza ke je sahaja rAkSasI tattvo ke bhAve kahIe chIe. bhAve parakhAya che, anubhavAya che ane e paramatatva sAthe ekatA Ama divyapremamAMthI chUTI paDela zakita tiraskAra, daMtabhAva, sadhAya che. je sarva hitAya, sarva bhadranI bhAvanAmAM je pariName che. eTale "rAdhAkRSaNa' e strI puruSa evI bhedanI bhAvanA nathI paraMtu ahaMkAra, hIMsA, dhRNA vigere bhAvamAM parivartita thaI gaI. amaratA, divyatAnA temaja jJAna, zAMtinA guNo gumAvI beThI ane arAjaktA, advaitabhAve AtmA-paramAtmA eka ja che ane jenA dvArA banenuM azAMti rUpe badhe pheravAIne pharIvaLI eTale ja ApaNane rAdhA zuM, ekabIjA pratyenuM je sahaja divya AkarSaNa te ja yogasAdhanAne pAyo che. ' kRNa zuM, sAdhanA zuM vigere samajI zakAtuM nathI; kAraNake karavuM hatuM che. zAMti: zAMti: zAMti: sarjana, navasarjana, divya sarjana paraMtu aMte thaI gayuM zakitanuM vilopana, -dAminI jarIvAlA visarjana, barbhe vismRti! Ama kArathI brahmAMDa chUTuM paDayuM ane temAMthI pIMDa brahmAMDa sarjAya, paraMtu viparIta guNo sahitanuM. caitanyanI pravacananI pheMdha: aruNA divAna jagyAe jaDatvae sthAna lIdhuM ane prakAzanI jagyAe aMdhakAre. amaratvanI jagyAe mRtyue ane jJAnanI jagyAe azAne. AnaMda du:khamAM pheravAI gayo. zAMti azAMtimAM palaTAI gaI. kALakrame prabhunAM jevuM ja sarjana karavA e divyazakita pharIthI prakAza ane premanuM pUrNa samarpaNa karatI, prabhumAMthI bahAra paDI. vyAkhyAnamALA aMdhakAra ane jaDatattvamAM e pharIthI pravezI ane ApaNI A pRthvI para utkAntine na tabakko zarU thayo. vanaspati, pakSI, prANIsRSTi, zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha taraphathI jatI paryuSaNa mAnavasRSTio sarjAI. paraMtu prabhunuM sarjana to svataMtratA para vyAkhyAnamALA A vakhate tA. 19-8-79 thI 27-8-79 maMDAyeluM che, jabaradastI para nahIM. ane tethI ja divyAMga, prakAza sudhI ema nava divasa mATe javAmAM AvI che. ke jayotavALI prabhune pUrNa rIte pragaTa karatI ati mAnava sRSTi to jayAre prabhunAM AvirbhAva mATe manuSyo sabhAna rIte sAdhanA karavAne nakkI thayelA vakatAonA nAma nIce pramANe che. zakitamAna banaze tyAre ja jaDatA ane acetanatAnuM rUpAMtara caitanyamAM, saMpUrNa kAryakrama AgAmI aMkamAM pragaTa karavAmAM Avaze, divyatAmAM thaze, nahIMtara e satata "bhayaMkara saMgharSamA" badhuM ja sapaDA vyAkhyAtAo : theluM, saLagatuM ja raheze. 1. zrI cImanalAla cakubhAI zAha - prabhunI IcchA, divyazakita rAdhAnI bhAvanA evI nathI ja. e 2. phAdhara vAlesa te badhAne prabhu tarapha bAtha bhIDIne laI javA mAMge che ja, laI 3. zrI manubhAI paMcoLI (darzaka) ne jAya che. kAraNa, rAdhA e prabhu svarUpa, kRSNa svarUpa ja che. rAdhA ane 4. AcAryazrI yazavaMta zukala kRNa banne eka ja che. emAM adrata che. rAdhA e sarvenA hRdayamAM 5. pro. puruSottama mAvalaMkara rahelI premabharI divya zakita je badhe ja prabhunuM sarlaga, sarvatra 6. DaeN. ramaNalAla cI. zAha daivI aMza jovA TevAyelI hoya che. zrI agarAMdajI nahATA - "vameva mAtA ca pitA.... mama deva deva"- e zloka dvArA 3. sureza joSI paNa manuSyamAM rahela AtmA ke rAdhA zakita je prabhu tarapha haMmezA che. jayendra trivedI 10. De. nemicandra jaina ja vaLelAM hoya che. ke prabhune ja potAnuM sarvasva samaje che te suMdara rIte samajAveluM che. zarIra, mana, prANa ane AtmA e sarvene 11, pR. candrakAnta bakSI ApaNe "huM-zarIrarUpe mAnIe chIe paraMtu A cAreya judA judA 12. che. madhusUdana pArekha 13, AcAryazrI kuMjavihArI mahetA svarUpe che. caulya puruSa, prabhune salIMga je haMmezAM ja paramAtmA 14. zrImatI dAminI jarIvALA tarapha vaLeluM hoya che ane jenA dvArA vividha rUpe yogasAdhanA karI 15. De. mRdulA mAraphatiyA zakAya che. avaguNanAM AvaraNa, vikRtibhAvanAM vikAro, vAsanAmaya "16, che. rajanIbahena dhruva vyavahArothI guMgaLAIne, ruMdhAIne beThela AtmAne zarIrazuddhi, mana 17. DaoN. kumArapALa desAI zuddhi, prANazuddhi, AtmazuddhithI mukata karI zakAya che. hakIkatamAM 18. zrI zazikAnta mahetA AtmA te mukata ja che. phakata ApaNe enI mukata sthitimAM rahetA thaI javAnuM che. A vakhate sthaLa badalavAnI pharaja paDI che. bhAratIya vidyAbhavanamAM rIperIMga zarU thavAnuM hovAthI A vakhatanI A zuddhine pariNAme ApaNe "aMtarane sAda', aMtaramAMthI uThate vyAkhyAnamALA copATI upara Avela bIralA kIDA spaSTa mITho divya avAja sAMbhaLI zakIe chIe. tene divya prakAza kendranA sabhAgRhamAM yojavAmAM Avela che tenI dha joI zakIe chIe, pAmI zakIe chIe. levA vinaMti. prabhu mATenI abhipsA, tIvra IcchA e ja A sAdhanAne - cImanalAla je. zAha mArge javAnuM prathama pagathiyuM, enA vinAnI "satyaniSThA' niSphaLa ke. pI. zAha jAya che; arthahIna banI rahe che. prabhu pratye vaphAdArI hovI paNa maMtrIe, muMbaI jaina yuvaka saMgha eTalI ja jarUrI che. vaphAdArI eTale prabhu milana mATenI tIvra IcchAne Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 buddha jIvana tA. 1-7-'79 | # kathA be vAjapeyIonI # ' hA, emanuM nAma che zrI aTala bihArI vAjapeyI ! paNa vAja- hatA ema bhAgavatanI kathA kahe che. brahmAjIe dareka ThekANe yumanI, ja piyI eTale zuM? kolaMbomAM suMdara cANAkaya nItine paricaya ApIne vAta karI che. yuma ja jANe sRSTinA sarjana ane saMcAlana mATe ' badhAne prabhAvita karanAra ane zrI laMkAnA eka akhabAra ' pAsethI 'pAyo hoya evuM emanI sarjana lIlA jANe pratipAdana kare che - ane te "bhAratanA bhAvi vaDA pradhAna "nuM bira da meLavanAra vAja- vAta paNa keTalI badhI sAcI che! ilekTrona ane praTenanuM yugma peyInI aTakane artha za thato haze ene mane vicAra Avyo ane rUpI saMyojana na thayuM hota to sarjana zakaya ja nahotuM. e vize thoDuM saMzodhana karavAno prayatna karyo. zrI ema. Ara. gADI ADe pATe ghaNI devI. have pharI ApaNe vAjapeyInI masAnIne mATe badhA jyAre masANI lakhatA tyAre temaNe khulAse vAtane dara pAcho pakaDIe. karyo hato ke temanI aTakane "masANa" sAthe kazo saMbaMdha nathI; vAjapeya e yazanuM nAma che eTale e phalita thAya che ke zrI ulaTuM emanI aTaka "masAnI" che ane e "mahA senAnI " zabda aTalabihArI vAjapeyInA pUrvajo A yajJa karanArA yAjJika parathI utarI AvelI hovAno saMbhava che. e yuganA mahA vidvAna haze. A thaza, rAjasUya ke azvamedha yajJa jevA svakIti saMvasva. zrI saMjAnA ane atyAranA DaeN. bhegIlAla sAMDesarAe paNa rdhananA hetu mATe thatA yajJo jeve nahi hoya e to spaSTa che. zrI A"masANI" ane "masAnI " nA vivAdamAM hisso purAvyo vAjapeyIne pitAne kadAca vAjapeyI yaza kema thAya ane ene hovAnuM smaraNa che. hetu zuM che enI khabara nahi hoya paNa ema joIe to teo meM paNa vAjapeyI zabdane artha zodhavAno prayatna karyo te dezanI sevAnA svarUpamAM eka prakArane yA ja karI rahyA che ne ! zabdakoSamAMthI mAtra eTaluM ja jaDyuM ke "vAjapeya" nAmane eka ene ja ApaNe vAjapeya yA kahIzuM. thaza che. yaza aMge vadhAre jANavuM hoya te zrImad bhAgavatanA - --ane A vAjapeyI yAzika, kharekhara eka jANavA jevI tRtIya skaMdhane bArame adhyAya jo evI sUcanA paNa zabdakoSamAM jamAta lAge che. hamaNA ja eka bIjA vAjapeyI - zrI kizorIdAsa hatI. zrImad bhAgavatanA tRtIya skaMdhane bAramo adhyAya joyo to vAjapeyInI kathA eka vikhyAta hindI sAmayikamAM vAMcavAmAM AvI. mAlama paDavuM ke brahmAjIe sRSTinA anekAneka nAyikAronuM je A kizArIdAsa hindInA prakhara vaiyAkaraNI che. vaiyAkaraNIone vakhate sarjana karyuM te vakhate temanA cAra mukhamAMthI uttara taraphanA zabda lAghava khUba priya hoya che ane kizorIdAsajInuM "zabdAnuM mukhamAMthI vAjapeya ane gesava nAmanA be yajJa - yaza yugama zAsana" vAMcanAra sau koIne A lAghava hastagata karavAnI cAvI pragaTa thayuM hatuM. A yajJa - yugmanA prAgaTayanI kathAnI sAthosAtha maLe che ema . rAmavilAsa zarmA kahe che. (vaiyAkaraNIo jo eka zrImad bhAgavatanA tRtIya skaMdhamAM brahmAjInI sarjanalIlAnuM paNa ardhI mAtrA jeTaluM lAghava siddha kare te temane potAne tyAM putra varNana karavAmAM AvyuM che ane e kharekhara rasa paDe evuM che. brahmA- janma thayA eTale Ananda thAya che e saMskRta UkitanI atre jInI sarjanalIlAnuM khAsa aMge e che ke emaNe badhuM ja yugma yAda devarAvavAnI jarUra che.) hindInA sAhitya bhAskara sva, hajArIsvarUpe utpanna karyuM che. brahmAjInI sarjana lIlAnuM A varNana vAMcIne prasAda trivedIe te kahyuM che ke "zabdAnuzAsana apane ApameM mane pahelo prazna te e thayo hato ke proTIna ane ilekTronanuM pUrNa darzana hai, usakA rahasya jAnanevAlA bhAyA mAtra kA rahasya yugma na racAya te padArthanuM nirmANa thaI zakatuM nathI ane padArthanuM samaja sakatA hai." nirmANa na thAya te sRSTinuM sarjana thaI zakatuM nathI, te brahmAjImAM yugma A apratima vyAkaraNa grantha lakhanAra kizorI prasAda vAjataraphanA pakSapAtanuM AropaNa karanAra vyAsajIne zuM kudaratanuM baMdhA- peyInuM sAhityanA anya prakAromAM paNa gaNanApAtra pradAna che chatAM raNa yumane AdhAre ja thayeluM che enI khabara haze? prazna vicAravA emanA sarjanane sUrya madhyAhane tapato hato tyAre koIe emane jevuM che. ApaNe tyAM paNa ApaNA sAhityanA agrIma vidvAna sva. gaNyA nahotA ane 1951mAM kizorI prasAdajIe lakhyuM hatuM ke : zrI rAmanArAyaNa pAThake paNa potAnA eka kAvyamAM "jagata badhuM have huM sarjanamAMthI hAtha dhoI nAMkhuM chuM, huM sAhitya chADI rahyo belaDIe vihare" ema kayAM nathI kahyuM? " che. have huM kAMI paNa lakhavAne nathI. paNa ApaNe to vAjapeyInI vAta uparathI kayAMnA kayAM UtarI " ane koI sAhitya kRtine aDavAne paNa nathI. mArAM jepustako paDayA! ane chatAM brahmAjInI sarjana lIlA ? aMgenI thoDI ADa chapAyAM che te paDyAM paDayAM saDI rahyAM che. vraja bhASAnuM vyAkaraNa vAta karavAno lobha huM rokI zakato nathI. e pachI ApaNe vAja paNa taiyAra paDayuM che paNa koI chApanAra nathI. A badhuM sAhitya peyIne pharI pIche pakaDIzuM. kAMI sarva sAdhAraNa nathI ane vidyArthIo te pAThaya pustako ja vAMce, bIjuM zA mATe vAMce? te mAre zuM karavuM? zuM khAvuM? akhabAra brahmAjInI sarjana lIlAnI kathA kaMIka AvA prakAranI che: ' nAmane puraskAra Ape che, enAthI mAruM kAma kema cAle? eTale * brahmAjIe jyAre joyuM ke marIci Adi RSio paNa sRSTine mane lAge che ke hindIne mArAM sAhityanI jarUra nathI. eTale joIe te vistAra karI zakayA nathI tyAre temane cintA thavA lAgI have sAhityanI sAthe cheDo phADIne huM nAnIzI pAna paTTInI dukAna ke ane enA pariNAma svarUpa, emanA zarIranA be bhAga thaI gayA. cAnI reMkaDI calAvavA mAguM chuM. ethI kAMI nahi te roTalA aMgenI Amane eka bhAga sArvabhauma samrATa svAyaMbhuva manu eTale ke mArI citA te dUra thaze! meM je kAMI lakhyuM tene mATe have huM puruSa banI gayo ane bIjo bhAga zatarUpA nAma dhArI strIne patAuM chuM." banyo. A zatarUpA svAyaMbhuva manunI mahArANI banI ane kizorIprasAdajInI A svagatokita keTalI kara Na che! ApaNA e bane e mithuna dharmanuM AcaraNa karIne be putra, uttAnapAda - paMDite ane sAhityakAronI samAja dvArA thatI upekSAnuM eka kAramuM ane priyavrata- tathA traNa putrIo-- AkRti, deva hRti ane prasUti- citra kizorIprasAdajInI uparokata ukitamAMthI upasI Ave che. utpanna karyA. manue 2 kRtinA lagna ruci prajApati sAthe karyA, '' have rahI rahIne, rAMDayo pachInA DahApaNanI kahevatanI yAda apAve devahutinA lagna kardama sAthe karyAM ane prasUtinA lagna dakSa prajA e rIte, kanakhalanA "pANinI prakAzana" dvArA kizorI prasAdajInI ' pati sAthe karyA. A traNe kanyAonI saMtatithI Akhe saMsAra bharAI kRtionuM mUlyAMkana kara "hindI zabdazAstra" nAmane grantha gaye, ane saMsAramAMnA badhA ja manunA kuLamAMthI utarI AvelA . pragaTa karavAmAM Avyo che, ane e granthanI racanAmAM hindInA dhuraMdhara, hovAne kAraNe mAnava kahevAyA. sAhityakArone sahayoga paNa maLe che paNa ene artha zuM ? buMda - brahmAjIe mAtra zatarUpA ane manune ja utpanna karIne se gaI ja se AyegI kayA? saMtoSa mAnyo nahoto. emaNe te emanA cAra mukhamAMthI Ama eka cANakaya nItiza vAjapeyI ane bIjA zabda zAsaka cAra veda yugma paNa. utpanna karyA hatA. brahmAjInA cAra - vAjapeyI, ema be vAjapeyIonI kathA ahIM pUrI thAya che. kathAne mukhamAMthI cAra vedo utpanna thayA hatA ema sAmAnyata: aMte mAre pitAne eTaluM ja kahevAnuM che ke sAhityakAra hovAne mAro kahevAya che paraMtu be&da, sAmaveda, yajurveda ane atharvaveda te dA nathI paNa ApaNA je svIkRta sAhityakAro che temaNe kizorIe cAra vedo uparAMta Ayurveda, dhanurveda, gAdharva veda prasAda jevA vAjapeya (zabda) yaza karanArA oliyAone paricaya ane sthApatya veda paNa brahmAjInA cAra mukhamAMthI utpanna thayA asAdhavAne prayatna kare joIe. - manubhAI mahetA, mAlika zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka 8ii cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa [385, saradAra vI. pI. roDa muMbaI-400 04 Te. naM. 350291. budraNasthAna: dhI sTeTsa pIpalasa presa, koTa, muMbaI 40001, Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. No. MH By South 54 Licence No. : 37 prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa. - varSa 42: aMka : 6 buddha jIvana muMbaI, 16 julAI, 1979 semavAra muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra vArSika lavAjama rU. 15, paradeza mATe thilina : 1 chUTaka nakala rU. 75 taMtrI cImanalAla cakubhAI zAha mAnavatA nI oTa ri che. AlabarTa svAIjha ane temanAM patnI, 1913 mAM lAkha mANaso jAnanA jokhame, nAnI heDIo ane sTImaramAM AphrikAnA kege deza gayA ane sevAne yajJa Adaryo. ogasTa bhAgI chUTe che. kayAM jAya? hoMgakoMga, InDoneziyA, malayeziyA 1914 mAM prathama vizvayuddha thayuM ane De. svAI tathA temanA thAIlenDa, philipAInsa, amerikA, jApAna jyAM tyAM nAsabhAga patnIne keda karavAmAM AvyA. kAraNake teo jarmanInA vatanI hatA kare che. A Boat poplenI karuNa kahANI dila kaMpAvaane koMge phenca vasAhata hatI. sthAnika habasIo AzcaryamAM nArI che. paDozI rAjyo, A zaraNArthIone pitAnA dezamAM paDI gayA. svAI, Isu khristane premane saMdeze laI gayA samAvavA taiyAra nathI. malayeziyAnA vaDA pradhAne naMga thaI , hatA ane tene upadeza ApatA. habasIo vicAramAM paDadhA ke A Adeza Apyo ke, viyeTanAmathI AvatA AvA lekone malayeziyAmAM khristIo kaI jAtanA ke ekabIjAnA gaLA kApe che ane svAIra. kyAMya UtaravA na devA, dariyAmAM dhakelI devA, gaLIe jevA premanA phirastAne jelamAM pUre che. svAI--ra pate vicAramAM mAravA, malayeziyAmAM cInI vasatI rahI che. temAM mere DUbI gayA. saMskRtinuM - mAnavatAnuM, AvuM patana kema thayuM? Why thAya te malayeziyAnA arthataMtrane dhakko pahoMce tethI Ave this decay of Civilisation ? tenAM kAraNe zedhavAmAM paDayA: kaThora Adeza malayeziyAnA vaDA pradhAne ApavA paDe. ameUMDA maMthana pachI svAInjarane kAraNa jaDavuM. mAnavI, jIvana pratyene rikAe, yuddhamAM hArI, viyeTanAma chADayuM tyAre je loko amerikAne Adara Reverence for life gumAvI beTho che ane svAInjara sAtha ApatA hatA temane viyeTanAmamAM rahevuM azakaya thaI paDayuM. jyAre jIvananI vAta kare che tyAre mAtra mAnavajIvananI ja eTale hajAro loko amerikA gayA. paNa AvI rIte keTalA nahi paNa samasta prANIsRSTinI, kIDI ane kiTathI mAMDI mAnavI jaI zake? jyAM mAnavajIvananI koI kiMmata nathI tyAM rahevuM sudhInI, kAraNa ke, svAInjhara mAne che ke, There is unity of zI rIte? viyeTanAmanI sarakArane AvA valaNa mATe rAjakIya athavA life-jIvana eka che. jIvasRSTinA koI paNa eka aMga - pazu Arthika kAraNa haze paNa sarvathA mAnavatAvihoNAM valaNane bacAva pakSI - pratye mAnavI krUra haze te 'e karatA tenA aMtaramAM kema thaI zake ? have A bAbatanI vicAraNA karavA jInivAmAM pariUtaravAnI ane mAnavI pratye paNa tene karatA batAvaze. mAnavInA Sada thavAnI che. jIvananI dhanyatA ane kRtArthatA, prema ane karuNAmAM che, temAM mAna- raheDeziyAmAM, mUThThIbhara aMgreje dezane kabaje karI beThA che. vatAne vikAsa che. lagabhaga pAMca varSathI gerIlA yuddha cAle che. banne pakSe khuvArI anahada thAya che. vinIta habasIone samajAvI, smIthe dhAkadhamakI . svAInjhara Aje hota to tene zuM thAta? duniyAnA keTalAya ane dabANanA vAtAvaraNamAM cUMTaNI karAvI ane nAmanI habasIonI dezomAM mANasa pratye je apAra kUratAnuM AcaraNa thaI rahyuM che bahumatI sarakAranI racanA thaI, eka habasI vaDA pradhAna thayA paNa te joI tene zuM lAgata? mAnavInA sAmAnya zeSaNanI vAta eka bAju rAkhIe, te te thatuM AvyuM che ane thatuM raheze. gerIlA yuddha vadhAre jhanUnathI cAle che. . ahIM evI karatAM vize vicAravuM che, ke je akakha ane na . dakSiNa AphrikAmAM raMgabhedanI nItithI habasIone aneka prakAsamajI zakAya evI che. '' ranI yAtanAo bhegavavI paDe che. gulAma jevuM jIvana jIve che. keTalAka dezone dAkhalo laIe. kemboDIyA kAMpucIyA * mAM IjharAyala - Araba saMgharSamAM trIsa varSathI, sAta lAkha Araba sAmyavAdI zAsana AvyuM pachI tenI prajA upara je akaryo zaraNArthIo paDayA che ane gerIlA yuddha cAle che. ' atyAcAra thayA che, tethI dIla kaMpI UThe che. lAkha mANasone ghara- yugAnDAmAM IdI amIne hajAro : mANasane katala karI, bAra vihoNAM karI zahera choDIM gAmaDAomAM javAnI pharaja pADI. hajArene jelamAM nAkhyA. hajAro mANarone yugAnDA chADavuM paDyuM. zahere tArAja thayA. lAkhAne saMhAra thaye. lAkha mANase, pahere eziyA, AphrikA ane leTina amerikAnA ghaNAM dezamAM lazkarI vacce, A julmamAMthI bacavA deza choDI gayA ane videzamAM behAla zAmAM rakhaDe che. have viyeTanAmanI sahAyathI A lipoTa zAsana che tyAM pArAvAra atyAcAro thAya che. AjenTInA, nIMkArAsarakArane harAvI, navuM zAsana AvyuM che. paNa prajAnA e ja guA vigere dezomAM AMtarayuddha cAle che. ' hAla che. ema thAya ke, A badhuM zA mATe, pitAnI ja prajA upara sAmyavAdI dezamAM hajAro lAkha mANaso ThAra karavAmAM kompacIyAmAM sadIothI buddha dharma che. aMgAravATa jevA Ave che. athavA konsanTezana kempamAM saDe che. keTalAya dezamAM duniyAnA sarvazreSTha mandiro tyAM che. buddha dhUmanI badhI asara rAjakIya virodhIone duzmanathI paNa vadhAre trAsa, mAla-milakatanI lupta thaI? ' khuvArI, jela ane jAnahAni bhogavavA paDe che. have viyeTanAmamAM e ja sthiti sarjAI che. uttara viyeTa eka samaya hato jyAre yuddha thAya tyAre paNa mAtra lazkaro ja nAmanI sAmyavAdI sarahmare kSiNa viyeTanAma kabaje karyuM tyAra laDatA;' AmaprajA mATe bhAge salAmata rahetI, bahu bahu pachI, bhayaMkra atyAcAro zarU thayA che. viyeTanAmamAM lagabhaga te thoDI lUMTaphATa thatI. pahelA ane bIjA vizvayuddhamAM dasa lAkha cInI lokro che, cInAo jyAM hoya tyAM vyApAra udyoga bombamArAthI AmaprajAnI jAnamAlanI khuvArI thaI pitAnA hastaka kare che. viyeTanAma ane cInane sadIothI. vaimana- ane chevaTa A bambane upayoga thaze. have aNuzastro naryA che. tAjetaramAM cIne viyeTanAma upara AkramaNa karI eTalA khaDakAyA che ke, aNu yuddhamAM lazkaranI jarUra na rahe ane temAM niSphaLa gayA, pachI viyeTanAmamAM vasatAM lAkha ane AmaprajAne saMpUrNa vinAza thaI jAya. raziyA ane cInI loko upara, deza choDI javAnuM dabANa zarU thayuM che. amerikA vacce aNuzastronI maryAdA bAMdhavA karAro thAya che. tAjetara Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghara.. 1 . jaLa kavana 7-9 mAM eve karAra thaze. ene koI artha nathI. ene artha eTalo thAya che te paNa AtmAnI UNapa gaNAya. drupanI jagyAe dayA ja thAya ke, be koDa mANasane badale daTha karoDa mArIzuM. mAnavatAnI sthapAya karuNA, UbharAya tyAre AtmajJAna dIpI UThe. Ama AtmAne viDaMbanA che. oLakhave, oLakhyA bAda keLava. e keLavaNIne anyamAM saMkrAMta. paga yuddhamAM saMhAra thAya te samajI, A to kahevAtA zaktinA karavI. AvI AtmAnI oLakhANa thayA pachI ApaNane anubhUti thavA lAgaze ke ApaNo AtmA zuddha, buddha, nitya ane mukata. samamAM keTalA badhA dezamAM AmaprajAnI khuvArI thAya che, che. IndrionuM kAma AtmAne zuddha karavAnuM che, mananuM kAma AtmAne ane yAtanAo bhogave che. buddha eTale ke jJAnI karavAnuM che. samaya, AyuSyanuM kAma AtmAne mAnavIra mUle sarvathA gumAvI beThA hoIe tema lAge. zarIramAM sAcavavAnuM che. jyAre Ama thaze tyAre AtmA zarIramAM prANIsRSTinI vAta eka bAjue rAkhIe. manuSya jIvananI koI rahIne paNa mukita mANatA thaI jaze. mokSa meLavavA mATe marI, kIMmata rahI nathI. AvA bhayaMkara banAvAthI paNa ApaNe have eTalA javAnI ke jaMgalamAM bhAgI javAnI jarUra nathI. ApaghAta karavAthI badhA TevAI gayA chIe ke dilane kAMI AMcako nathI. mAnavatAnI mukita nathI maLatI, paNa vAsanAnA baMdhane vadhu daDha thAya che. ATalI badhI eTa ItihAsamAM koI samaye na hatI ema e to eka prakAranuM eskepijhama (chaTakavAda) thayuM. jokanuM eka lAge. koI upAya sujhane nathI. ni:sahAyapaNe vinAza tarapha vAya che: cAra ma2vA2 mI jaina na jAye to vA nA dhasI rahyA hoIe tema lAge che. ApaghAta karanArAoe potAnA hRdaya pATiyAM upara kotarI rAkhavA jevuM che. 11-7-79 cImanalAla cakubhAI mukita, eTale khoTA vaLagADomAMthI mukita. Asakitao ane IcachAmAMthI mukita. draSa, IrSA ane adekhAImAMthI mukita. bIjI - AtmAnI oLakha che. kaI mukti? marI gayA pachI te 'tarata' pAchuM janmavAnuM che. vaLI pAchA mAtAne garbha, janma samayanuM rudana, baMdha muThI, chala yuvAnI, AtmA eTale zuM? koIvAra vicAra karyo che? kayAMthI AvyA pALeluM prauDha, ane asahAya ghaDapaNanI vaNajhAra. maryA pachI mukita che haze, kayAM javAnuM che? zarIra - pIMjarAmAM zA mATe purAyo haze? ja nahIM. je zarIra, ghara ane makAna ApaNuM nathI, tene vaLagADa A AtmAnI oLakhANa rasaprada thaI paDe tevI che. A AtmAne choDo eTale mukita maLI jaze. patnI, putrI, jamAI, putra, putra vadhu vagere che e pUratuM che, paNa tene vaLagADa che? A mAlikInI ApaNe mahAna - mahAtmA banAvavAnuM che. jemAM gAMdhIjIe banAvyuM. bhAvanAe ja nakhkhoda vALyuM che. ApaNA saune mAlika kevaLa paNa e zI rIte bane? to ke sauthI pahelAM te ApaNe ApaNA Izvara ane IzvarecchA ja hoI zake. huM ane mAruM bhUlavAthI AtmAne ja oLakhatAM zIkhavuM joie. huM vicAramAM cAlyo jAuM mokSa - mukita maLe. chuM. cAlatAM cAlatAM mane desa lAgI. aMgUThA pAsenI AMgaLIne nakha have, A AtmAne oLakhavAnI kriyA jeTalI vahelI pUrI nIkaLI gayo. AMgaLI hIluhANa thaI gaI. mane du:kha thayuM. thAya, teTaluM sAru. kemake, ApaNA manuSyane te maryAdA che oLakhAyelA paNa, huM eTale koNa? A du:kha kone thayuM? 'mArA AtmAne Ama AtmAne mahAtmA banAvavAnuM kArya te hajI bAkI che. alabatta, satata jAgRti dvArA A baMne bAbate ekI sAthe paNa thaI zake che. sukhadu:kha AtmAne thAya che. mArA vicAro, mana, buddhi, javAnuM gAMdhIjI jevI vibhUti bALapaNamAM ja potAne AtmA oLakhI sthaLa, hetu, badhuM eka bAja rahI gayuM. ane mAruM samagra vyakitatva, zakI hatI. tethI teNe videzamAM videzI sattA sAme paNa pitAnuM pelI ghavAyelI AMgaLImAM je kendra thayuM. te Atmadu:kha hatuM. unnata mastaka dharavAne prayatna karyo. buddha, mahAvIra ke zaMkarAcAryanA daSTAMto paNa laI zakAya. zrImad rAmacaMdrane maharSi gautamaSie kahayuM che, tema AtmAne oLakhavA mATe AtmA zarUAtathI ja prabuddha hatA. kavi kalApIe phakata IcchA, draSa, prayatna sukha, du:kha ane zAna, kone ane zAthI thAya chavvIsa varSanA AyumAM kevuM keTaluM lakhyuM? A arthamAM Atmateja che te jANavAne yathAzakita, yathAmati ane yathAbhakita prayatna eka yA bIjI rIte vyakata thatuM ja rahe che. ramaNa maharSi kadI pitAne Azrama choDIne kayAMya bahAra nahotA gayA, chatAM temanuM Atmateja karavo joIe. IcchA kone thAya che? 'AtmA ne kaI, zenI IcchA vistarI zakayuM hatuM. sAttvikatAnuM lakSaNa ja e che ke temAM sthirakaravI ane zenI IchA na karavI? e koNa nakkI karaze? te ke ratA Ave ane caMcaLatAno nAza thAya. je vyakita AtmAne buddhidrArA AtmA te nakkI karaze, vaLI te IchA mArI maryAdAmAM oLakhatI thaI jAya che temAM pachI oNTo abharakhe, koI mahattvAhaze te saMtoSAze, amaryAda haze to nahIM saMtoSAya, maryAdita IcchAmAM kAMkSA ke caMcaLatA rahetAM nathI. bAhya pravRttio jyAre kharI paDe che, tyAre ja AMtarika pravRttio zarU thAya che, kemake bAhya pravRttimAM tRptine AnaMda che. jayAre amaryAdita IcchAmAM anuptino rajasa che, jyAre AMtarikamAM sattva. A arthamAM sAttvikatA : sva krodha, - asaMyamane durguNa. kaI ane zI IcchA karavAthI, mAre prakAzita che. pachI bhale tenuM svarUpa keDiyAnuM hoya, ke sUryanuM. sattA, AtmA puSTa - tuM ane saMtuSTa thaze te huM nakkI karIza. mana, saMpatti ke kIrti jevA bAhya vaLagADone vaLagavA karatAM satata jAgRti-. buddhi, anubhavane kAme lagADIza. sauthI pahelAM te je mAre AtmA pUrvaka niraMtara Atma zodhamAM rata rahevAthI zAMti maLaze. e zAMti keLavAyele haze tene huM game tenI' IcchA karatAM rokIza, TekIza smazAnanI nahIM, paNa samAjanI haze !' kArya pachInA ArAma jevI. game tyAre, game tenI IcchA thatI rokavA mATe keLavavI paDatI Indri ka tvane aMte maLatI zAMti AsvAdya hoya che. jJAnavRkSanI zAMti thone saMyamamAM rAkhavI paDe che. AMkha, nAka, kAna, jIbha ane vRddhanI zAMti karatAM vadhu mIThI hoya che. A che cAmaDIe zuM karavuM ane zuM na karavuM? kyAre ane kayAM zuM karavuM ke, zuM na karavuM? enI tAlIma ApavI e thaI AtmAnI keLavaNI, A thaI AtmAnI oLakha. kevaLa mAnavA... nahIM, AtmAnI oLakhANa. eno artha e thayo ke, mAre zuM karavuM ane zuM pazu pakSI, jIva jaMtu. jyAM jayAM cetana che, tyAM tyAM AtmA na karavuM, tenuM mane jJAna hovuM joIe. e thayuM, AtmajJAna. vaLI che. e AtmA ApaNe ja aMza che, ApaNA ja vaMza che. tene AtmajJAna thayA pachI huM hAtha joDIne besI rahuM e kaMI pUratuM sArI rIte oLakhIye ane tRpta thaIe. jIvanane sarvazreSTha nathI.. AtmajJAna mane thayuM. tenuM bIjAne thAya. e mATe huM prayatna AnaMda AtmAnI oLakhamAM samAyeluM che. AtmAne mahAtmA ke paramAtmA banAvavAnI cAvI paNa A oLakhANa pAse paDI che. zIla rahuM. AtmAne eka guNa che. prayatna eka AtmA, eka kadI sukhI ke, du:khI thaI zakato nathI. tene haMmezA Company tene laI le ane hadayanuM tALuM kholI nAkhe. UMDA Utaro ane joIe chIe to prayatnonI prakriyAmAM zALA, mahAzALe. dha. juo ke tyAM zuM nathI ? ! ' zALA ItyAddhi samAI jAya che. vaLI zAnane ajJAnI pratye dra : -herajIvana thAnakI Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA.16-7-09: _ :- prabuddha jIvana .:53 --- - ke mArI mAnyatA sara ['prabaddha jIvana nA 1 jUna 1979 nA aMkamAM taMtrIzrIe 'mArI mAnyatAo" vize eka lekha lakhe temAM banDa raselanA eka pustakane ulekha karyo che. zrI rasele temanI mAnyatA vize pustikA lakhI che te rIte laMDananA eka prakAzake "AI bIliva" nAM mathALAvALuM eka pustaka pragaTa hyuM hatuM. temAM jagatanA lagabhaga 19 vicAro, lekhako, sAhityakAra ane vijJAnIonI potAnI mAnyatA zuM che te vizenA lekhane saMgraha kare che.. jIvanamAM dareka vyakitanI potAnI philasUphI hoya che. ghaNA tene pitAnA Adarzo, pitAnI vicArazreNI ke potAnI jIvana paddhatinuM nAma Ape che. A pustikamAMthI vikhyAta vizAnI AbarTa AInsTInanuM Atmanivedana rajU karIe chIe.] banne mATe saraLa jIvana ja upakAraka che. A pRthvI upara ApaNI sthiti kaMI vicitra prakAranI eka bAjuthI huM sAmAjika nyAya ane sAmAjika javAbadArImAM che. ApaNe ahIMnA bahu TUMkAgALAnI mulAkAtI chIe. ApaNe dilojAnathI rasa batAvyuM chuM ane ghaNAne vicitra lAgaze ke, sAthopRthvI upara mahemAna banIne AvyA chIe te keTalA sAtha samAjanA strI - purU sAthenA sIdhA saMparkamAM rahevAmAM mane samaya mATe che te ApaNe jANatA nathI. ane ApaNe zuM kAma bahu rasa raheto nathI. te bAbatamAM huM udAsIna chuM. huM eka ja AvyA chIe tenI paNa ApaNane khabara nathI. chatAM mane lAge kAma karanAro ekalapeTA ghoDA jevo chuM. mane TImavarka arthAta che ke, koI daivI hetu arthe ApaNe ahIM padhAryA chIe. samUhamAM kAma karavAnuM gamatuM nathI. huM koI eka dezane ke eka jo ke dainika jIvanamAM to ApaNe eka vastu cakkasa rIte rAjyane mA ke mArA mitronA vartuLa ke mArA kuTuMbane paNa huM jANIe chIe ke mANasane ahIM bIjA mANasane khAtara mUkavAmAM mArA mAnIne rahI zakayo nathI. A badhA ya baMdhanothI huM alipta Avyo che. bIjA lokonA hAsya ke khuzI upara ja ApaNuM sukha rahyo chuM. upara uparathI lAge che ke, huM amuka dezane che, paraMtu avalaMbe che. uparAMta asaMkhya loko sAthe ApaNe sahAnubhUtino hakIkatamAM huM khUba vegaLo houM chuM. vaLI mArI jAta sAthe ja dara saMdhAyela che. huM ghaNI vakhata vicAra chuM tyAre mane thAya ekAkI rahevAnI mArI vRtti, uMmara sAthe gherI banI che. che ke, mAruM AMtarabAhya jIvana bIjA keTalA badhA mANasanA A prakAranuM ekAkIpaNuM'. ghaNI vakhata kaDavuM lAge, paNa bIjA zrama upara phalIphAlI rahyuM che. keTalAka marI gayA che ane lokonI sahAnubhUti ane mArA pratyenI samajathI vaMcIta rahevA keTalAka jIve che te tamAma lokone mArI AsapAsanI sagavaDa mATe aMgene mane koI aphasosa nathI. ekAkI rahevAthI meM jarUra kaMIka parasevo vahAvyo che. tyAre mane thAya che ke mane sukha -saMga gumAvyuM che, paNa mane tene badalo bIjI rIte maLI gayuM che. e vaDathI rahevA mATe ja je aNajANa lokoe mahenata karI che temane rIte ke huM rItarIvAjo, abhiprAya, bIjAnA pUrvagraha vagerethI badalAmAM kaMIka ApavuM te mAra kartavya che. bIjA lokonI zakita ane zramamAMthI meM ghaNA hisso paDAvyuM che ane enA vaLataramAM mukata rahyo chuM. - svataMtra rahyo chuM. vaLI mArA mananI zAMti A badhI bAbatothI haNAI nathI. A badhI avAranavAra badalanArI huM ocho paDuM tyAre mArA mananI zAMti gumAvI dauM chuM. bAbata che. pUrvagraha ane rItarivAje badalAyA kare che, ane philasuphInI daSTie mane lAge che ke, ApaNe bahu svataMtra nathI. tethI tenAthI huM azAMta thato nathI. kAraNa ke, ApaNe bAhya dabANathI kAma karIe chIe eTaluM ja nahiM paNa keTalAMka AMtarika dabANa paNa kAma karatA rAjakIya bAbatamAM huM lokazAhIne Adarza rUpa mAnuM chuM. hoya che. AMtarika jarUriyAtone saMtoSavA ApaNe kartavya dareka mANasanuM eka alaga vyakita tarIke mAna rAkhavuM joIe paNa tenI mUrtipUjA thavI na joIe. kharekhara devanI eka vicitra karavA prerAIe chIe. zepanahAyare kaheluM che ke, "mAnavI pote jarUra IcchA mujaba kArya karI zake che, paNa pote pitAnI lIlA che ke, mArA upara ATalI badhI prazaMsAnI ane mAnanI vRSTi IcchAnI nirNayazakita dharAvatA nathI." A vAkya mane thAya che. A badhAnI meM kadI ja apekSA rAkhI nathI. kadAca ema paNa hoya ke, moTA bhAganA loko mArA jaTila vicAro ne samajyA mArA juvAnImAM sparzI gayuM hatuM ane mArA jIvananI kaTha hoya eTale A badhA prazaMsAnI kula varasyA hoya! bhAIomAM mane A vAkaye haMmezA dilAse Apyo che. A prakAranI mAnyatA ApaNane sahiSNu banAve che. kAraNa ke AthI huM barAbara samajuM chuM, ke mANase potAnuM cokkasa dhyeya pUrNa mAnyatA dharAvIe chIe tyAre ApaNane pitAne ke bIjAne bahu karavA mATe teNe vicAravaMta banavuM joIe temaja prabhAvazALI banIne gaMbhIrapaNe letA nathI. ApaNane badhI vAto haLavAzathI apanAvavAnuM javAbadArI upADavI joIe. paNa prabhAvazALI lokone je anumana thAya che. saratA hoya temane AvA netAe hAMkavA na joIe. - e daSTie lAMbA samaya sudhI ApaNA astitvane paNa temane potAnA ja netA pasaMda karavA devA artha zuM che te aMge vicAryA karavAnuM mane mUrkhAIbharyuM lAge che. joIe. sAmAjika vargonA bheda mArI daSTie juThA che. Akhare te e badhA bheda, baLa upara avalaMbelA che. mane khAtarI thaI. Ama chatAMya moTA bhAganA mANaso agara kahe ke dareka mANasa potAnA Adarza ghaDI kADhe che ane e Adarzane anurUpa potAnI maherachAo che, ke Apakhudo UbhA thAya che tyAM ja naitika adhaHane vivekabuddhi ghaDe che. meM je Adarzo rAkhyA che te bahu patana zarU thAya che. AvA Apakhuda hiMsA dvArA hakumata calAve che ane hiMsA thakI to badhA vAmanano saMdha ja ubhA thAya che. sAdA che. jIvananA AnaMdamAM mane madadarUpa thAya tevA A Adarza samaye batAvI ApyuM che, ke badhuM ja paMkAyelA julmI che. bhalamanasAI, suMdaratA ane satya. sukhasagavaDa meLavavI ke sukha meLavavuM te bAbatane meM kadI ja mArA jIvananuM dhyeya samaja . zAsakonA aMta pachI dhUrtonuM ja rAjaya AvyuM che.. nathI. A prakAre sukhasagavaDe ke, sukha meLavavAnA dhyeyane pAyAmAM eTalA mATe huM raziyA, jarmanI ane ITAlImAM je prakAranA rAkhI tene mATe nItizAstra ghaDIne te pramANe jIvana vitAvavuM te zAsane AvyA che tene virodhI chuM. yuropI DhabanI lekaprANI jevuM jIvana vitAvavAnuM hoya tema mane lAge che. zAhIne je lAMchana lAgyuM che te lokazAhInA mULabhUta vicArane kAraNe kalA ane vaijJAnika saMzodhanane kSetre duSpApya evA zikhare nahi paNa ApaNI rAjakIya netAgIrInI asthiratAne kAraNe sara karavAmAM meM sarakhAM mana dharAvanArA sahayoganI vRti rAkhI A lAMchana lAgyuM che. che ane tema na karyuM hota to mAruM jIvana khAlIkhama raheta. baca hAlanI badhI dhAMdhaladhamAlavALA jIvanamAM koI rASTra ke deza paNathI ja mAnavInI AkAMkSAo ane dhyeyane maryAdita banAvatA * mahattvanA nathI, paraMtu sarjanAtmaka ane prabhAvazALI vyakitattava avarodhane meM dhikAryA che. A avarodha paNa jANavA jevA che. koI vastuno mAlikIbhAva, bAhya saphaLatA, prasiddhine meha, eza mahattvanuM che. AvA loko umadA bAbata sarje che ane vRttionuM ArAma-tamAma cIjo mAre mATe dhRNAspada rahI che. huM mAnuM urvIkaraNa karI zake. jyAre sAmAnya jana te vicAronI bAbatamAM chuM ke, eka sAduM jIvana ane ADaMbararahIta jIvana ja jaDa ane suSupta che ane ToLAnI mAphaka tene anusare che. " dareka vyakita mATe zreSTha che. - A mAnavInA zarIra ane AtmA A viSaya upara lakhuM chuM, tyAre mArI najara sAme lazkarane. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 sipAhI Ave che. A mANasa sIdhI lAInamAM kavAyata karavAmAM AnaMda mAne che. miliTarInA baeNnDanA sUro sAthe te paganA tAla meLave che. AvA mANasane bhagavAne bhUlathI magaja ApI dIdhuM. tene eka karoDarajaju ApI hota to paNa ghaNlRM hatuM. koInA hukamathI bahAdUrI batAvavI, arthahIna hiMsA karavI ane dezadAjhanI vAto karavI te badhI bAbatone huM dhRNAthI jouM chuM. yuddha haMmezA dhikkAravA lAyaka che. huM te| IcchuM ke, mArA TukaDA thaI jAya paNa huM yuddhamAM bhAga na lauM. mAnavajAta uparanI. A yuddhanI tANa jaladIthI vilaMba vagara dUra karavI joIe. rASTroe potAnI sAdI samaja vAparIne A yuddhane ghaNA vakhata pahelAM ja hAMkI kADhayuM hAta. paNa kamanasIbe tevuM banyuM nathI. prabuddha jIvana mane to Adhiautika anubhavo bahu ja suMdara bhAse che. badhI ja kalA ane vijJAnanA e sAcA srota che. je lokone A Adhibhautika vAto bahu vicitra lAge che ane jemane kadI ajAyabI ke jIjJAsA thatI nathI ane AvI lAgaNI anubhavatA nathI e mANasa te marelA jevA che. te chatI AMkhe AMdhaLe che. jIvananA rahasyomAM ApaNe UMDe najara nAMkhInee chIe - bhale pachI temAM thoDA bhayanI lAgaNI mizrAhAya - paNa tema karavAthI dharma pedA thAya che. eka evI vastu che jemAM ApaNe bahu UMDA jaI zakatA nathI. tevI vastu paNa kharekhara astitvamAM che tevI lAgaNI ApaNAmAM hoya to te kArya kharekhara dhArmikatA che. AvI aNajANa vastumAM ja DahApaNano bhaMDAra che ane temAMthI amApa sauMdarya jhare che, tevI zrAddhA ApaNane hovI joIe. A dRSTie ane AvI dRSTie ja huM dhArmika vyakitaonI haroLamAM mane mUkuM chuM. paraMtu evA koI Izvarane huM kalpI zakatA nathI je peAtAnA sarjanane sajA Ape ke kAMI badalA Ape. ApaNe paNa peAtAnA meADela pramANe ane ApaNA hetu pramANe IzvaranI kalpanA karIe chIe. ApaNI nabaLAIonA pratibiMba rUpe temane joIe chIe. uparAMta huM... e paNa mAnatA nathI. zarIranA maraNa pachI paNa vyakita jIvaMta rahe che. jo ke nabaLA AtmAo bhayane kAraNe agara te hAsyAspada ahama ne kAraNe AvuM badhuM mAnatA hoya che. huM te ApaNA cetanamaya jIvananA rahasyo vize ja majhethI vicAro karu chuM te mAre mATe pUratuM che. A bhavya jagatanI ajAyabIo ane jIvananI anaMtatA vize vicAravAnI ja mane to majhA paDe che. ane A vizvamAM kudaratanA sarjanamAM kyAMka nAnuM sarakhuM buddhijanya kRtya jouM chuM tyAM ja kRtArtha thaI jAuM chuM. (zrI AInsTIne peAtAnI mAnyatA vize ATaluM lakhIne pachI tAjA kalama rUpe thoDuM vizeSa lakheluM paNa temAM mAnavajAta yuddhamAM barabAda thavA mATe je murkhAI kare che tenA baLApA kADhela che ane ghaNAM varSo bAda paNa potAnI uparanI mAnyatA yathAvata rahe che tenA makkamapaNe nirdeza kare che. teo kahe che ke, mAnava game teTalI parivartananI vAto kare che paNa mAnava Akhare to badalAto nathI, paNa judA judA samaye te jUdo bhAse che eTaluM ja. ) AlbarTa AinsTIna : anu. kAMti bhaTTa AmAM kANu caDe prAcIna kALamAM mAnavInI udAtta buddhie aneka nyAyazAstranI racanA karI che, Aje paNa nyAya mATe ghaNuM lakhAya che, kAyadAo thAya che, adAlato UbhI thAya che--A badhuM prAcInakALathI Aja paryaMta badhuM ja mANasa mATe thAya che! mANasa gunA kare che to ene tAtkAlika sajA karAtI nathI, enI adAlatamAM nyAya toLAya che: khoTA sAkSIo UbhA karavAnI, paisA vAparavAnI kSamatA gunegAramAM hoya to kAyadAonI chaTakabArImAMthI chaTakavAnI paNa emane chUTa che! paraMtu mAnavIya nyAyamaMdiramAM mAnave kAyadA ghaDayA che, mAnava mATe. adAlato calAve che mAnava, nyAya paNa tALe che mAnava, gunA paNa kare mAnava ane chUTI javAya to chUTI jAya mAnava: ahIM, A jagatamAM 'nyAya' mATe tA. 16-7-'79 sarva kendrita rahyo che mAnava-tyAM bIjA koI jIvane avakAza nathI.! tAtparva: mANase nyAya ane nItimattAnI vAta mAtra potA pUratI rAkhI che; anya jIvA mATe kAyadAo ghaDAyA che, paNa jeTaluM mahattva mANasa mATe nyAyanuM che eTaluM mahattva anya jIvA eTale pazu-prANI ne pakSIo mATe nathI! mane eka kissA yAda Ave che. jUnAgaDhanA eka navAba eka vakhata peAtAnA rasAlA sAthe zikAre nIkaLyo! gIramAM eka jagyAe eka siMha mAMdo paDayA hatA, maravAnI aNI para hatA. e siMhanA vAsAmAM paDelA jakhamane kAgaDA TholatA hatA ane eka sAdhu uDAData hatA ane lAlanapAlana karatA hatA! A navAba ane rasAlA tyAM jaI caDayA. navAba pAse baMdUka joIne siMha UbhA thaI bhAgavA prayatna karatA hatA. sAdhue ene zAMtvanA ApIne dharAra sUvarAvyo: sAdhunA bhAva e hato ke, 'siMha ! tuM AvA khataranAka mANasathI gabharA nahIM, huM tAruM rakSaNa karIza !' siMha pAche sUI gayo ! navAbe sAdhune chUchyuM: "tamane AvA khataranAka prANInA Dara nathI lAgatA ?' sAdhue navAba sAme joIne kahyuM: "nA, huM tArA rAjamAM paNa rahyo chuM, ne ahIM A jaMgalamAM A pazuo sAthe paNa. A pazuo karatAM tame-mAsa-vadhu khataranAka ne hiMsaka che! A pazuo hiMsA tyAre ja kare che, jyAre peTa khAlI hoya che ne anivArya hoya che tyAre, te tame mANasA ? bharapeTe mananA dveSa pUrNa karavA hiMsA karatA ja raheo che ! A hiMsaka pazue enI hada mUkIne tamArA gharamAM anAja levA Ave che? te pachI tame tamArI hada mUkIne, je tamane mAravA nathI AvatA ene zA mATe mAravA Ave che?- have kahA, koNa vadhu hiMsaka? tame ke A pazuo?" pelA mAMdalA siMha paNa sAdhunI vAta sAthe sahamata hAya tema; zakti na hAvA chatAM trADa nAkhI!... A siMhanI trADa sAMbhaLIne AjubAjuthI traNa-cAra siMha-siMhaNA AvI caDayA. navAba ane enA rasAlAne tyAMthI bhAgI javuM paDayuM-theADe dUra jaIne, eka vRkSa para beThAM beThAM jotAM hatA. ene hatuM ke hamaNAM pelA sAdhune A siMha ke siMhaNa mArI nAkhaze! paraMtu AvuM nahotuM banyuM. eka siMha ane eka siMhaNa pelA mAMdA siMhanA ghArAne jIbhathI khaMjavALIne sAravAra karatA hatA ane eka siMha ane eka siMhaNa, sAdhunI baMne bAju besI gayA. navAba ane enA rasAlA A joIne daMga thaI gayA! pazuomAM mANasa karatAM vizeSa lAgaNI hoya cheane lAgaNInA sAcA AvirbhAva vyakata karI zake che. koI prANI hiMsaka nathI, chatAM pazu-prANIne ApaNe hiMsaka kahIe chIe ane ene hiMsaka kahevAna vicAra mANasanA che, mANasanI vRttinuM ja emAM darzana che! mANasa jaine hiMsaka kahe che ene, enAthI paNa vadhu hiMsaka banIne pAMjarAmAM pUre che.vicArI lyo, koNa vadhu hiMsaka-prANI ke mAnava ! pelA sAdhu pAse koI jAdu nahotA, paNa enA hRdayamAM siMha jevA baLavAna prANI mATe lAgaNI hatI eTale ja e prANI sAdhu mATe lAgaNIzIla hatuM ! vinobA bhAve ane jayaprakAza nArAyaNe, caMbalanA jaMgalanA DAkuone samajAvIne, samAjamAM pAchA lAvavA prayatna karelo! kAraNa ke e mAnavIe mAnava mATe khataranAka hatA. e khataranAka vIo paNa samAjanA bhayaMkara mAnavIonA hiMsaka paribaLathI ghavAyA hatA, eTale e 'DAkuo' banIne hiMsaka prANIothI paNa vadhu hiMsaka mAna banyA hatA! AvA koI mahAnubhAvoe, jaMgalamAMnA, jene ApaNe hiMsaka prANIo kahIe chIe, ene mATe AvA prayatno karavA paDayA che kharA? mANasamAM jo kAMI koSTha hoya to e mAtra 'vAcA' che- bAkI badhA ja zreSTha kahI zakAya evA guNyA pazu-prANIomAM che. eka vakhata eka gAmaDAnA kheDUte, vasUkI gayelI gAya ane vRddhane khetInA kAmamAM na Ave evA baLadane eka sAIne vecI mAryA. A kheDUta pAse rahetA eka brAhmaNane A na gamyuM. eNe ene samajAvavAno prayatna karyo: "A gAyanuM dUdha pI pIne tArA bALako Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-7-09 - prabuddha jIvane meTA thayA che, ane pelA baLada, AkhI jiMdagI DhasaraDA karIne tArA khetaramAM mela ugADayA che. AvI kIMmatI sevA aApanAra pazu, vRddha thayA eTale svArtha patI gaye? jA, paisA pAchA ApIne dorI AvA e gAya ane baLadane." brAhmaNanI vAta sAMbhaLIne pele kheDUta garjI uThyo: "elA bhAI, e baMnene beThAM beThAM kayAM sudhI khaDa khavarAvuM? mAre tyAM khaDanI gaMjIonI gaMjIo nathI!" to pachI bhAI, tArI mAM ane tAro bApa paNa sAva vRddha thaI gayA che! e paNa kAMI kAmanA nathI, ene paNa dANA khavarAvavA paDe che, te bheLabheLa ene kasAIvADe mekalI de ne?" - pele kheDUta, mA-bApanI vAta sAMbhaLIne pelA brAhmaNane mAravA doDo! brAhmaNa samajI gayo ke abudha svArthI prANIonuM mANase mUlya nahIM samaje ! paNa toya, "elA bhAI! e vRddha gAya ane bheMsanI viSTAthI te tArA gharanA cUlA baLe che, ne tArA mA-bApanI viSTA ya kAma nathI lAgatI ane te vicAra kare !" paraMtu AvA mANasane samajAvavA kaI rIte? prAcIna kALathI te Aja paryata mANasa pazuo-prANIonI hatyA karatA rahe che! ene e pazu-prANIoe haju sudhI koI bulaMda avAja mANasa sAme uThAvyuM nathI. kAraNa ke pazu-prANIone vAcA nathI ! mANasee 'prANI dharoUbhA karyA che. tyAM hiMsaka kahIne prANIene mAtra jovA mATe pUryA che. A pazuone mANasa jevA jAya che, paraMtu e pazuo koI divasa ene jovA AvanAra koI "mANasane joto nathI hotonA anubhava tamAre karavuM hoya te karI jojo. - hiMsaka kahevAtA A pazuone puranAra mANasa, enAthI ya vadhu hiMsaka vRttine rahyo che. khataranAka rahyo che, paraMtu ene pAMjarAmAM pUrA nathI hota! huM tyAM sudhI kahuM chuM ke, jema hiMsaka pazuo mATe prANIdhara banAvyuM che tema 'hiMsaka mAnava ghara paNa banAvavuM joIe. moTA pAMjarAmAM ene ya pUravA joIe ane temane paNa anya mANase jovA Ave evI vyavasthA karavI joIe ! ghaNI vakhata, koI pazu hiMsaka banI, (jo ke chaMcheDayA vagara te. siha paNa mANasa mATe hiMsaka nathI banato.) bemaryAda banI jaIne mANasane hAni pahoMcADe che, te ApaNe ene turata je mArI nAkhIe chIe athavA to jIvate pakaDIne pAMjarAmAM pUrI daIe chIe. paraMtu A pazuthI paNa badatara hiMsaka ane maryAdAnI sImAM oLaMgI janAra khataranAka mANasa mATe ATale jaladI nirNaya levAto nathI ! enA mATe adAlato UbhI karI che, sAkSIo ane saMjogone vicAra karIe chIe- pachI ja pAMjarAmAM pUrIe chIe ! ane ene kadAca mRtyudaMDa ApIe chIe te ene dayAnI arajI karavAne adhikAra! mArA gAmathI thoDeka dUra, eka siMhaNa mANasakhAu banI gaI hatI, emAM te hAhAkAra macAvI dIdhuM hatuM. mANasoe-jaMgala khAtAnA mANasoe siMhaNane gotIne be ja divasamAM ThAra karI dIdhI! -ane have e siMhaNa karatAM ya vadhu mANasakhAu mANasanI vAta sAMbhaLo rAmana rAghavane A siMhaNa karatAM anekagaNAM khUna karyA hatA, ene phAMsInI sajA thaI hatI, haju ene phAMsI apAI nathI-kAraNa ke e "mANasa" che, ane pelI siMhaNa pazu hatI !- pazuone, mANasa jeTale daMbha karatA nathI AvaDatuM! hamaNAMnI ja eka vAta: dilhImAM eka mANasanA be saMtAnaeka dIkarI ne eka dIkarIne raheMsI nAkhI, lAza pheMkI be yuvAne cAlyA gayA-pachI e pakaDAyA ne have ene adAlatamAM kesa cAle che!- jo A kRtya koI prANIe karyuM hota to ene mATe nyAya thayo hota?- gAmaDAomAM jojo, gADe joDAyelo baLada, vRddha haze ke thAkI gaya haze, nahIM cAle te tarata lAkaDI phaTakAraze, pelA baLada na chUTake cAlaze! kaI gAya ke bheMsa dovA nahIM de to paNa mANasa be-cAra lAkaDI phaTakAraze, paraMtu gharanI koI vyakita kAma karavAnI nA pADaze * te ene lAkaDIthI phaTakArAze? ghaNA vRddha thaI gayelA baLadane kasa ke sAMtIe joDayA heAya che. e nathI cAlatA tI lAkaDIyuM phaTakArI phaTakArIne ene calAvatA mANasane meM joyuM che- tyAre e ja mANasane pitA, je baLada karatAM ocho va tu ane vadhu sazakata hoya che ene cAkhA divasa pIpaLAne chAMye beThAM beThAM hoko pItA joyA che tyAre mane mAnava ane pazunuM mUlya samajAya che! e mANasane vadhu upayogI- enA bApa karatAM pele vRddha baLada che. chatAM nyAya ane lAgaNInuM stara te e mANase enA pitA mATe ja rAkhe ne? jo e baLadane vAcA hota to kaheta : "tuM mArA zarIra para lAkaDiyuM phaTakArIne mArI pAse kAma le che ema te tArA vRddha pitA pAsethI te thoDuM kAma laI jA !" - huM saurASTra-gIrane rahevAsI chuM. zaheramAM jatAM ghaNI vAra rAtaveLA siMha-ke siMhaNa asaMkhya vAra sAme maLyA che. rAme tarIne cAlyA jatA. huM kadI e siMha-siMhaNathI nathI Daryo, paNa Aje muMbaImAM rAtaveLA moDuM thaI gayuM hoya to mane 'mANasane Dara lAge che!eTale ja huM kahuM chuM ke ApaNe jene hiMsaka prANIo kahIe chIe, enA karatAM vizeSa hiMsaka ane khataranAka "mANasa" hoya che! kUtaruM mAtra bhase to baDIke ke pANo e kUtarAne mANasa mAre che. katarAne johI nIkaLe ke kadAca marI jAya te e guna gaNAta nathI! paNa mANasa bhayaMkara rIte bhase, ene mArI ne lohI nIkaLe to e gune che. eTale kAyadAo, mAtra "mANasa'nA rakSaNa mATe, enA anyAya piSavA pUratA hoya che! chelle eka vAta rahI gaI. ghaNI vakhata koI bhayaMkara evA mANasane ApaNe kahetA hoIe chIe ke: sAva pazuthI ya badatara mANasa che, paraMtu e khoTuM che. ApaNe ema na kahevuM joie! kAraNa ke pazuo mANasethI aneka gaNA zreSTha che. ane tame joje, ghaNI vakhata mANasa potAnA jAnamAlanuM rakSaNa karavA ane jorathI cetavavA (je mANase ja hoya che. mATe vaphAdAra mANasa karatAM kUtarAne rakhAya che. vizvAsa mATe, mANasa karatAM kUtaro uttama che. dharmarAjA himAlayamAM hADa gALavA gayA tyAre enI sAthe ene sAthI kUtaro hate, mANasa nahoto! - guNavaMta bhaTTa sAbhAra svIkAra phUla, tArA ne jharaNAM-lekhaka zrI. bhAnubhAI paMDayA, prakAzaka ane vitaraka, zrImatI bhAnumati paMDayA. bloka 171. sekaTara 20 gAMdhI nagara 382010: kiMmata rUA. cAra, AMtararASTrIya zizu varSamAM bALakone sAMbhaLavA game evAM TUMkA, saraLa ane geya evAM gItanuM A prakAzana mAtra bALakane ja ja nahi paraMtu vAlIone ane bALako jemane vahAlAM che evA bALakalyANakArI kAryakarone paNa gamI jAya evuM che. - -cImanalAla je. zAha videzanI vATe Do. ramaNabhAI ane prA. tArAbahena zAha ApaNA saMghanA vyavasthApaka samitinA sabhya ane paryuSaNa vyAkhyAnamALA tema ja vidyAsatranA pramukha DaeN. ramaNalAla cI. zAha tathA prA. zrImatI tArA bahena zAha rIe-Di-jAnero (brAjhila, dakSiNa amerikA) mAM yojAyela pI. I. ena. (P.E.N.)nI 4 mI AMtararASTrIya pariSadamAM bhAratanA pratinidhi tarIke bhAga levA tA. 4-7-1979 nA roja ravAnA thayA che. A pariSadamAM emane viSaya che: (1) sAhitya ane lekamAdhyamane. A viSaya uparAMta bIjI mahattvanI carcA-vicAraNAmAM teo bhAga levAnA che ane e mATenA viSayo A pramANe che: (1) jelamAM pUravAmAM AvelA lekhako ane vANI svAtaMtraya: e mATe pI. I. ena. zuM karI zake? (2) AMtararASTrIya bAla varSa nimitte bAla sAhityamAM raMgadraSa, dharma ane bhASA-draSanI vAto na Ave te mATe pI. I. ena. zuM karI zake? Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 prabuddha jIvana tA. 16-7-79 - pratikAra paNa jarUrI che bhUlI jAva ane kSamA kare "pharageTa enDa gIva" "kSamA "AdarzonuM samarthana ane pAlana karavuM emAM ApaNI vIrasya bhUSaNama" A badhAM sonerI sUtronuM ApaNe ghaNuM mUlya ane anyanI sukha zAnti che enI nA nathI, paraMtu vAstavika AMkIe chIe ane tene AcaraNamAM lAvavAnuM ghaNuM ucita gaNIe jIvanamAM banatI ghaTanAo tapAsIe to koI vAra eka mANasane trAsa bIjA mANasane eTalI hada sudhI sahana karavo paDato hoya che, chIe. A sAcI vAta che ke verathI vera zamatuM nathI. ke, bhUlI javAnI vAta mANasa mATe kAbU bahAranI banI jAya ahita karanAra para badalo levAnI bhAvanAthI tenuM nukazAna te che. ApaNe bhale, siMha, vAgha, varu, sApa kUtarAM vagere prANIone thavAnuM hoya che tyAre thAya che, paNa veravRtinA sevanathI bhayajanaka gaNIne, paraMtu vicArIe to mANasa kaMI ochA bhayajanaka ApaNuM cita paNa keTalI azAnti ane asukhane anubhava kare nathI. Itara prANIonuM to eka sukha che ke, teo jevAM che tevAM ja dekhAya che, jyAre mANasane zIla, saujanya ane saMskA' che! verathI vera vadhe che, kSamAthI vera zame che. veramAM koIne sukha ritAnA aMcaLA heThaLa anyAya, haLAhaLa jUThANuM, kapaTa, banAvaTa, nathI, maitrImAM saune sukha che. veramAM vinAza che, kSamAmAM vikAsa svA, kUratA vagere adhama tattvone ramAbAda chUpAvatAM AvaDe che. che. vera kuTupa che, kSamA dilanuM sauMdarya che. vera adharma che, kSamA AvA mANasane bhega banI javAne ApaNe vAro Ave te jAmAdharma che. mATe bIjAnA doSone mApha karavA ane tenI sAthe bhAva batAvI ApaNe tene sudhAravAnI taka paNa jarUra ApIe, paNa sudhAro dekhAya ja nahi, ane ApaNI bhalAIne geralAbha ja maitrIbhAva keLavo A ApaNI pAyAnI vicArasaraNI che ane levAmAM Ave, to zAnta pratikAra dvArA tene kaMIka pATha bhaNAeka ucca Adarza tarIke tenuM ghaNuM mUlya che. paraMtu sAthe A paNa vavAnI jarUra rahe che ja. nIcI mUMDIe badhuM sahana karyA vicAravA jevuM. savAla che ke, jIvanamAM zuM badhuM ja gaLI khAvuM? karavuM evI sahanazIlatA kadI paNa IcchavA jevI nathI. kSamA, udA ratA, namratA vagere guNe pAchaLa svamAnanuM teja ane gaurava TAvI pratikAra ane virodha kayAMya na karavAM? sAme mANasa ApaNane rAkhI jarUra paDaye avAja uThAvavAnI ane pratikAra mAM virodha haDahaDate anyAya kare, ApaNI bhalAIne satata lAbha le, ApaNane karavAnI paNa ApaNe hiMmata batAvavI joIe ke jethI sAmAne trAsa Ape che, parezAnI ane muzkelImAM mUke ane pitAnI e samajAya ke, ApaNe kaMI mUrkha nathI ke badhuM calAvI laIe. ADoDAI ane duSTatA cheDe ja nahi, te paNa badhuM sahana karIne ApaNe koInuM ahita na karIe, paNa pelA sAdhu ane sApanI tenI sAthe maitrIne hAtha laMbAvavo? evA mANasane anekavAra sudhI vAtanI jema DharaDavuM nahi paNa pha phADI rAkhavAnuM te jarUrI ja rahe che. nahIMtara duSTonI duSTatA ochI thAya nahi ane ApaNI ravAnI taka ApyA chatAM paNa enAmAM pheraphAra na ja thAya te parezAnIne koI pAra na rahe, bIjAne trAsa na Apa enI ja paNa badhuM calAvI levuM? vicArIe te AvI naramAza kevaLa agatya che evuM nathI; bIjAnA trAsa, anyAya ane duSTatAnA batAvavI e eka prakAranI nabaLAI che. jIvanamAM kaMI ApaNane bhega na banavuM e paNa eTaluM ja agatyanuM che. A daSTie 'Apa bhalA to jaga bhalA" e ja anubhava nathI thato vicArIe to kSamAnI jema pratikAra ane virodhanI paNa jIvanamAM ghaNI jarUra rahe che. aneka vAra 'bhale potAnI bhalAI na choDe ne bhuMDo potAnI "ApaNe sArA te sau sArA, Ama kahevAnuM ghaNuM pracAramAM che. bhuMDAI na choDe' e kaDavI sthitine paNa sAmano karavo paDe paraMtu keTalAka mANasomAM duSTatA, svArtha, anyAya, asatya che. AvI paristhitimAM ApaNe sAmA mANasane sudhAravAnI vagere durgA eTalA te bhArobhAra bharyuM hoya che ke, ApaNI bhalAtaka jarUra ApIe, paNa enAmAM lAMbA samaya sudhI pheraphAra na ja InI kazI ja kadara thatI nathI. yudhiSThira keTalA bhalA hatA? ghaNA thAya te pratikAranI ghaNI AvazyakatA rahe che. A pratikAra bhelA hatA, te ya duryodhane zuM karyuM? duryodhana e duryodhana ja rahyo ne! eTale vera levuM evuM nathI. sAmAe ApaNane trAsa Apyo te mAnavasvabhAvanI A muzkelI AdikALathI cAlatI AvI ApaNe paNa ene trAsa Apavo, eNe ApaNuM bagADayuM te che ane cAlaze. ane chatAM ya A viSamatAne sAmane ApaNe paNa enuM bagADaye chUTako karave, eNe pitAne ApaNe verajhera, hiMsA ane badalAnI bhAvanAthI nahi, paraMtu kSamA, svArtha sAdhI ApaNane parezAnI pahoMcADI te ApaNe paNa prema, udAratA vagere guNe vaDe karIe emAM ja ApaNI zobhA che, ene evI parezAnI pahoMcADavI. AvI "TITa phora TeTa' nI nIti ane e ja IcchavA jevuM che. paraMtu sAthe sAthe A paNa dhyAnamAM ApaNe haragIjha pasaMda na karIe, paraMtu eka upAya te jarUra rAkhavA jevuM che ke, sAme mANasa samaje ja nahi ane potAnuM karavAnuM rahe che, ke evA mANasanA saMsargathI bane teTalI ApaNI mahattva sacavAtuM hovAnuM gumAna rAkhIne ja varte to tene pATha jAtane dUra rAkhavI. Ama karavuM emAM kazuM ja khoTuM nathI; ula- bhaNAvyA sivAya bIjo koI upAya raheto nathI. ApaNe jIvanamAM TAnuM aLagA paDavAthI vikhavAdanA aneka prasaMge Apa meLe durgaNAnI nahi paraMtu salluNAnI vRddhi IcchIe chIe. ane aTakI jAya che. ane eTale aMze ekamekanI tathA AsapAsanAM A saguNenI sthApanAmAM kevaLa mA ja kAmayAba nIvaDe che saunI zAnti jaLavAI rahe che. anivArya sagapaNa saMbaMdhamAM evuM nathI. gu durguNo jayAM jAma thaIne beThA hoya evA dAkhalAkaI taraphathI ApaNane kapara anubhava thato hoya te evA dAkhalAmAM emAM pratikAra ghaNuM kAma karI jAya che. pratikAra karIzuM te sAthe rahevA chatAM evI vyakitathI kema bacIne cAlavuM e paNa Apa- sAmAnI AMkha udhaDavAnI; gupacUpa sahana karyuM jaIzuM te sAmAne Nane AvaDavuM joIe. ApaNe koI pratye verabhAva na rAkhIe, mokaLe mArga maLI javAne. ApaNe durguNe mATe mekaLe mArga sAmAnuM bhalAM paNa karI chUTIe, paraMtu svamAnahAni kayAMya paNa sAMkhI kema rAkhI zakIe? ene sAmano karavo ja rahyo. paNa A sAmane levI na joIe. mUMgA mUMgA sahana karavAthI te sAmAne phAvatuM. karavAmAM ApaNe eTalI umadA samajaNa rAkhavI jarUrI che ke, maLI jAya che ane pitAne koI virodha karanAra nathI e sagavaDathI duSTamAM duSTa mANasamAM paNa Izvarane vAsa che, ane mANasamAM pite sudharavuM joIe e bhAna sAmAmAM pragaTatuM nathI. mATe je kaMI khAmIo ane durguNa che te enA ajJAnanuM pariNAma narasA ane avaLA svabhAvanA mANasanI bAbatamAM zAnta rItane che. mATe verajhera, hiMsA ane badalAnI bUrI bhAvanAne tAbe na asahakAra batAvavAnI ghaNI jarUra rahe che. narasAthI nArAyaNa paNa thatAM ahiMsaka rIte kAma levuM, eTaluM aMtamAM pAchuM yAda karI vegaLA" e kaMI amathuM nathI kahevAyuM. laIe. bhUlI jAva, meTuM mana rAkhe, kSamA Ape - A badhA - zAradAbena bAbubhAI zAha Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-7-'79 A pahelI haroLa : (1) piyuSa paramAnaMda (-) kumAra zaMkara sejapAla (3) umeza sALavI, bIjI haroLa : (1) padamakara araviMda dinakara (2) hemADhI Ara. tanI (3) jitendra guNavaMtarAya, * trIjI haroLa : (1) kamaleza, (2) phAlgunI zazIkAnta, (3) nIlA jyantilAla paMDayA, cAthI haroLa : (1) piyuSa mahendrabhAI, (2) mRNAla taDake, prAddha jIvana mALa varSa nimatte : premaLa jyeAtinA dattaka bALakAneA khelatA ahevAla zrI muMbaI jaina yuvaka sadha saMcAlita ane khabhAtanivAsI sva. mahAsukhabhAI prerita premaLa jyotinA kAryathI vAcako paricita rahe e AzayathI lagabhaga dareka aMkmAM tenA kArya aMgenI mAhitI pragaTa karavAmAM Ave che. A varSe AMtararASTrIya bALavarSa tarIke gaNA] hAI, ApaNe 11 bALakone dattaka lIdhA ane temane skUla Dresa, AkhA varSanI skUla - phI, pustako, eksarasAIjha buko, pensilA - kaMpAsa, reina keTa vigere ApavAmAM AvyuM. premaLa jayAti eka pAsTamena peAtAnI khUba ja IcchA hovA chatAM tenA chokarAne AgaLa bhaNAvI zakavA mATe zaktimAna nahi hovAthI tene nAkarIe besAravAnA vicAra karato hato, tene ApaNe kAleja-phI ApI tethI tenuM bhaNatara cAlu rahI zakyuM. (1) taDake muNAla malAkara (2) sAlavI umeza sItArAma bALa varSa nimitte emaNe je vidyArthI - bALakone madada karI temanA nAma nIce pramANe che ane temanA phoTogrAphsa paNa ApavAmAM AvyA che. A agiyAra bALako sivAya anya bALakono paNa abhyAsa mATe chUTAchavAI madada ApavAmAM AvI che, HEH ( 7) kamaleza bhIkhAlAla (8) jItendra guNavaMtarAya (3) sejavala zaMkara nanI (4) nItA jayaMtilAla paMDayA (5) hemAkSI ramezacaMdra tannA (6) piyuSa mahendrabhAI A bALakone madada karavA maTe jemanI taraphathI rakmA maLI temanA zubha nAme! nIce pramANe che. rUA. 501/- zrI rameza eca. jhaverI 500/,, AzItAbahena ke. zeTha 500 DaoN. jamanAdAsa ke. paTela 500/- zrI navinacaMdra bhAgIlAla zAha 301/mInAkSIbahena zAha n 301- eka sadagRhastha 300/ 300/ (9) phAlgunI zazIkAnta (10) piyuSa paramAnaMda (11) araviMda dinakara peDanekara 13 wr cImanalAla je. zAha maMjUlAbahena mahAsukhabhAI kAmadAra Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. 200|--- mRdulAbahena je. zAha 2002- rAmadAsabhAI . kAcariyA 2002- nanIbALA vI. zAha "" .. 37 A rIte A pravRttino dinapratidina vikAsa thaI rahyAM che. tene dhArIe teTalI vikasAvI zakAya tema che. haju saddabhAvI kAryakaronI paNa amane jarUra che. prathama vana prazAcakSu vyakitao mATe rIDaranI vyavasthA karavAmAM AvI che, to jene AvA rIDaranI jarUra hoya teo kayA samaya mATe kayA divase rIDaranI jarUriyAta che te peAtAnA nAma - saranAmAM ane zakaya hoya to phona naMbara sAthe jaNAve.. ane jeo rIDara tarIke pAtAnI sevA ApavA IcchA dharAvatA hoya e loko paNa kyA divase keTale samaya ApI zakaze te vigata nAma - saranAmA - Teliphona naMbara sAthe jaNAve. bahene mATe navA sADalA paNa svIkAravAnuM cAlu rAkhyuM che, to sADhalA mekalavA mATe paNa vinaMti karavAmAM Ave che. nIcalA madhyama varganA kolejanA vidyArthIo mATe phI ApavI ema vicAryuM che to AnA mATe khAsa ullekha karIne paNa dAna mokalI zakAya che. premaLa jyotinI pravRtti zarU karI tyAre tenuM mArgadarzaka dhyeya. vicAravAmAM AvyuM hatuM tene ahIM pharIthI tAju karavAmAM Ave che. * * ApaNe have karmabhUmi upara tana - mana ane dhanathI sevA karavAnI che. * * sAmAjika kAma karanArAmAM jo saccAIno raNako haze to kAma saphLa thaze. dina - du:khiyAnI sahAya eTale ApaNAM ja cittanI zuddhi AcaraNa e ja dIvA. pratyeka vyakitamAM paramAtmA che ane A kAma ApaNe anAsakatabhAve karavAnuM che. uparanA sUtreAne cokkasa rIte najara samakSa rAkhIne A kAmanA zubhAraMbha karavAmAM Avyo hato. e kAraNe Aje A pravRttinA prAraMbhanA tetrIsame mahine tenA pAyA ghaNA majabUta thayA che. teno vyApa vadhAravA mATe : (1) A pravRtti pratye sahAnubhUti dharAvanAra sad bhAvI bhAI - bahenA nAnAM- moTAM dAnA mAle. ( 2 ) TrasTa, peDhIo, InsTiTayUTo paNa dAno mekale (3) lagnAdi jevA zubha prasaMgoe A pravRttine yAda karI dAna mAkalavAmAM Ave. (4) anAja, sADalA, kapaDAM, glukojhanA DabA, zakitanI davAo paNa mokalI zakAya che, je dardIone ghera pahoMcADavAmAM Ave che. ceka, " Bombay Jain Yuvak Sangh "nA mokalavA. nAmanA A pravRttine potAno premALa sahakAra ApanAra dAtAonA hRdayapUrvaka AbhAra mAnavAmAM Ave che. zAntilAla TI. zeTha kAryAlaya maMtrI bhagavAnanI sevA eka ka vakhata eka phakIre eka nAIne jamInadAranI hajAmata karatAM joyo. eNe e nAIne pUchyuM, 'mArI hajAmata karI ApIza?" tA. 16-7-'79 nAI dhanavAna grAhakanuM kAma paDatuM mUkIne e phakIranI hajAmata karavA mAMDayA, ane aMte enI pAsethI paisA levAne badale sAmA paisA ApyA. phakIre nizcaya karyo ke Aje je paNa kAMI dAna maLe te A nAIne ApavuM ane banyuM paNa evuM ja. thoDA ja samayamAM dAnamAM maLeluM dhana laI phakIra nAIne ApavA AvyA ane ene ApavA mAMDayA. nAIe rIsanA mAryA kahyuM, je kAma meM bhagavAnanI sevA samajIne karyuM tenI Apa kiMmata cUkave che? bhagavAnanI ameAdha kRpA saMsAramAM ApaNA saunA citta svAbhAvika ja bhautika padArthonI kAmanAthI vyAkULa rahe che, ane jyAM sudhI Indriya - mana - buddhi A kAmanA - kalupathI kalaMkita rahe che, tyAM sudhI bhagavAnanI upAsanA karavA chatAM paNa manuSya potAnA upAsya devatA pAse jANyuM - ajANye IcchA pUrtinI ja prArthanA kare che. mAnavInA e svabhAva ja banI gayA che. ethI ja teo bhagavad bhAvanA parama sukhathI vaMcita rahe che. asalamAM upAsanAno pavitrama urdU zya che. bhagavad bhAvathI hradayanuM sarvathA ane sarvadA paripUrNa rahevuM. paraMtu e uddezya jo nazvara dhana - jana, yaza, mAna, viSaya - vaibhava, bhAga - vilAsa vagerenI lAlasAthI vyAkULa rahe te emAM bhagavada bhAva praveze nahi ane upAsanAno uddezya siddha thAya nahi, paraMtu satsaMgAnA prabhAvathI jo koI bhagavAnanI amogha kRpAno Azraya leto dayAmaya bhagavAna anugraha karI enA hradayathI viSaya - bhAganI kAmanA - vAsanAne haTAvI emAM potAnA sevananI kAmanA jAgRta karI de che. caraNAravinda kAvya paThana zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA upakrame gujarAtanAM agraNI kavi zrI nAthAlAla dave emanAM svaracita mAtabara kAvyonuM paThana tema ja gAna saMghanA zrI pramAnaMda sabhAgRhamAM, maMgaLavAra tA. 24-7-279nA sAMjanA 6-15 vAge karaze. jANItA kavi zrI harIndra dave adhyakSAsthAna bhAvaze, A prasaMge saMghanA sabhyo tathA AjIvana sabhyAne tathA sau mitrone samayasara upasthita thavA hArdika nimaMtraNa. TopIvAlA menzana, 2je mALe, 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI-4. phona. 350296 cImanalAla je. zAha, ke. pI. zAha maMtrIo Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-7-79 : , . 11 */ . . . . . . 'bhanI divyatAno sparza vadhu ne vadhu 1 ' tyAre, : jegI mata jA 5 jogI mata jA, pAva paDuM mai tere- egI mata jA ' ' [ hAjarI eTalI to sukhakara, eTalI te alaukika ane ad bhUta premabhakita ko paMtha he nyAro. lAge che ke, te koI paNa bhoge tenAthI aLagI thavA mAMgatI nathI. hamako gaeNla batA ' dhyAna-sAdhanAmAM AgaLa vadhatAM vadhatAM jyAre sAdhakane caMdanakI A cItA racAvuM " 'prabhunI divyatAne sparza vadhu ne vadhu thAya che tyAre ene pitAnA 1 - apane hAtha jalA ja-mata jA mata jA , jaDa dehanuM astitva paNa bAdhArUpa lAge che. sAdhaka jANe che, ke A. deha ja A pRthvI para enAM divya milananuM sAdhana che, chatAM e. jala jala bhayI bhasma kI DerI prabhusparze potAnAM pavitra thayela caMdana samAna zarIranAM aMgane apane aMga lagA jA : pitAnA samagra astitva evA mana, prANa sahitanA bAkI rahela mIrA dAsI janama janama kI ahama ne potAne hAthe ja cItAnI sAmagrI rUpe pUrNa rIte, badhuM ja - tame jyota milI jA mata jA mata jA mata jA, jalAvI devA e taiyAra thAya che; kAraNa ke te ja enuM samagra : : - mIrAMbAI astitva prabhu sAthe ekAkAra thavAnI abhipsAnI javAlArUpe - kevuM bhavya darzana, kevI utkaTa virahanI vedanA, ke divya banI rahe. .. . . prema ane ananya bhakita, kevI e prabhuprema khAtara, khapI javAnI : bhakata mIrAM, prabhune AhavAna kare che, pitAnA premIne hAthe tamannA ane kevI tenA pratyenI zraddhA? ja enI pAvaka javAlAmAM saLagI javA e tatpara bane che. koNa jogI? mIrAM kone page paDe che? kone rokAI javA ane jyAre e saMpUrNatayA potAnA aNue aNumAM saLagI rahe che. vinave che? tyAre mRdubhAve phakata eTaluM ja bole che - sAdhanAnA pAna caDatAM caDatAM eka eve samaya Ave "jala jala bhaI... aMga lagAjA che, jyAre prabhu pitAnAM prakAza, prema, sAmarthya sAthe bhakatane, sukSmAtisukama prakAza svarUpa prabhune A sthULa Indri sAdhakane darzana Ape che. - sAdhaka e prema, e sAmarthya, ane vaDe pAmI zakAtA nathI. emanuM divyadarzana to sAdhakane emanI ja divyatA potAnA samagra vyakitatvamAM anubhave na anubhave kRpA vaDe prApta thayela divyacakSu vaDe ja thaI zake che. ane eTale ja bAvarI mIrAM prabhune kahe che, ke mAruM sarvasva jalAvIne tyAM te pAchA e alopa thaI, chapAI jatAM hoya tevI vikaLa meM rAkha karI dIdhuM che. he prabhu mane phakata eka ja tamannA che ke avasthAmAM sAdhaka AvI paDe che. prabhumilananI A utkaTa e sUma bhasmane tuM-tArA zarIra para lagADa ke jethI tArI sAthe avasthA vakhate eka AvaraNa jANe AvI jAya che. jenAthI mAruM milana zakaya bane. eka kANa mAtra mATe paNa prabhuviraha jIravAta na hoya tevA jayAre sAdhakanuM badhuM ja AhutirUpe premayajJamAM saLagI sAdhakane prabhunI A cAlyA javAnI, saMtAI javAnI ramata to jAya che. jevAM ke tana, mana, prANa, sUkSmamAM rahelA vicAro, kayAMthI ja sahevAya? sAdhaka potAnA premI prabhune vinaMti kare ' ' pUrvagraho, moha, mAyA, mamatA Asakita, rAga, lAbha tyAre sAdhakamAM -bhakatamAM phakata zeSa bacI jAya che, e pavitra "huM" rUpe rahetI che ke he paramAtmA tame eka kSaNa mATe paNa mArA hRdayakamaLamAMthI prabhunI prema- jyotI je sAdhakamAM dara kSaNe prabhu-milana mATe aLagA na thatAM. e virahanuM du:kha asahya che. sAdhakane jIvana tatpara rahetI hoya che, kAraNa e prabhumAMthI ja nIkaLelI - prabhunA pAse kazuM ja nathI joItuM. saMsAramAM rahevA chatAM ene koI pUrNa prakAzavaMta evA zAzvata zarIramAMthI ja ' banelI apekSA nathI. ene te bhakata eka ja Arajhu che ane te satata : emanI ja svayaM ta che. ' prabhunI hAjarInI. !: $ ' , mIrAM te janmajanmAMtarathI prabhunI sAdhikA. e te enA mIrAMe potAnA bhajanamAM A avasthAne khUba ja suMdara, gIradhara gopAlanAM caraNAnI dAsI. dara janmamAM e prabhuprema rIte vaNI che. mIrAM prabhune jogI. kahe che kAraNa ke, e sarvamAM raMgAI, jagatanA lokone prabhu tarapha laI jatI, satsaMga rUpI rahevA chatAM tyAre che, alipta che. sAdhakanAM aNu aNu- gaMgAmAM pavitra karatI, jogaNe - vijogaNa. mIrAM pitAnI mAM e rahevA chatAM tene prema, zAMti, AnaMda, tema je zakita ApavA - * : - Atmajayotine, e prabhujotimAM samAvI devA mAMge che ke, jethI koIpaNa rIte enI asmitAne avazeSa a - pUrNa nA rahI jAya. chatAM e nirALa premI che. jagatanAM sacarAcaramAM virAje e bhajananI chellI be paMkitaomAM mIrA e. je vAtanuM samarthana svAmI mIrAMne mATe jaMgI che, kAraNa ke prabhune paNa bhakata pAsethI kazuM ja joItuM nathI. sivAya ke prema ane Ama mIrAMnA " mIrAM dAsI janama janama kI : Do." - mukhamAMthI zabdo sarI paDe che.... jayeta meM ja jagI mata jA pAva paDuM meM tere." mIlA-bhata che, mata che. * ". -- : dAminI jarIvAlA - jeno sAra astitvamAM prabhu premanI javAlA saLagI -- ! UThI che tevI mIrAM kahe che- .? ke ' . . . . . sAMprata rAjakIya pravAha - 2 "premabhakita ke ... zaila batAja. - 2 | tA. rapa-009 budhavAranA roja sAMjanA 6-15 he prabhu prema ane bhakitane rasto te A saMsArathI tadana | | vAgya, saMghanA paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM jANItA jado ja prakAra che emAM vAsAnAno chAMTo ya nathI, apekSAnI | ciMtaka ane saMghanA pramukha zrI cImanalAla caku bhAI khevanA nathI. IcchAothI para ane phakata samarpaNanI bhAva- | "zAhanuM jAhera pravacana sAMprata rAjakIya pravAho" e nAthI ja gAye, evo e premathI taraboLa mArga che. viSaya upara rAkhavAmAM Avela che. mana ...tratA .... ---- - -- . ...... - | * - rasa dharAvatA saune padhAravA-nimaMtraNa-che---- - -- aMdana kI meM cItA ... jalAnI'----- - " | - cImanalAla je. zAha, . ke. pI. gRha, triIo ke na mIrone A nirlepa chatAM vizvamAM ramamANe evA prabhunI Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16-7 79 # paryuSaNa vyAkhyAnamALA 8 - zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha taraphathI, ravivAra tA. 19-8-09 thI semavAra tA. 27-8-79 sudhI- ema nava divasanI vyAkhyAnasamAe capaTI upara AvelA "biralA kI kendra"ne samagRhamAM javAmAM AvI che. A naveya divasanI vyAkhyAnasabhAonuM pramukhasthAna De. ramaNalAla cI. zAha zenabhAvaze. dareka samAmAM prArthanA pachI savAre 8-30 thI 9-30 ane 9-30 thI 130 sudhI ema roja be vyAkhyAne raheze. je be divasamAM bhakita - saMgIta che te divasee 130 thI 11-15 sudhI bhakita-saMgIta raheze. A vyAkhyAnamALAne vigatavAra kAryakrama nIce mujaba che: - tArIkha * vyAkhyAtA vyAkhyAna-viSaya ravivAra 19-8-79 zrI zazikAnta mahetA zabdabrahma navakAra pro. candrakAnta bakSI itihAsa : mane vaijJAnika ane vaijJAnika draSTikoNa somavAra 20-8-79 3. nemicaMdra jaina jaina dharmaH kitanA vaijJAnika, kitanA vyAvahArika pra. kumArapALa desAI mRtyunI mIThAza maMgaLavAra 21-8-79 che. rajanIbahena dhruva samAja ane dharma AcAryazrI jayendra trivedI kedha ane karUNA budhavAra 22-8-79 3. mRdulAbahena mAraphatiyA gItA ane ApaNuM jIvana zrI manubhAI paMcoLI (darzaka) TesTaya - kalAkAra ane zreyasAdhaka gurUvAra 23-8-79 zrImatI dAminIbahena jarIvAlA | zrI araviMda tathA zrI mAtAjInuM jIvanadarzana A. zrI yazavaMta zukla sAhityane samAjasaMdarbha zukravAra 24-8-79 che. madhusUdana pArekha jIvanano marma AcAryazrI kuMjavihArI mahetA uttama dharma - madhyama mArga - zanivAra 25-8-79 Do. sureza joSI bauddhikanI niSkriyatA phAdhara vAlesa dharma - bhagavAnanI daSTie ravivAra 26-8-79 che. puruSottama mAvalaMkara heralDa leskI - anokhA lekazikSaka zrI cImanalAla cakubhAI zAha cAra purUSArtho zrI puruSottamadAsa jhAleTA bhakita-saMgIta samavAra 27-8-799 zrI agaracaMdajI nAhaTA tIrthaMkarakI sAkSAt upAsanA Do. ramaNalAla cI. zAha AloyaNuM zrI pInAkIna zAha tathA bhakita gIte bI. kamalezakumArI - bhAratIya vidyAbhavanamAM riperIMga kAma cAlatuM hovAthI A vakhate nIce pramANe vyAkhyAna-sthaLa badalavAmAM AvyuM che tenI teMdha levA vinaMtI. * : A dareka vyAkhyAno lAbha levA saMghanA AjIvana saMdhyo, sabhyo, zubhecchako tathA sau mine premabharyuM nimaMtraNa che. vyAkhyAna sthaLa : bIralA kriDA kendra - pATI cImanalAla je. zAha samaya : dararoja savAranA 8-30 thI 10-30 ke. pI. zAha tA. 26-8 ane ra7-8 bhakita-saMgIta maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha. savAre 10-30 thI 11-15 piyuSaNa vyAkhyAnamALAne protsAhana ame jaNAvatA harSa anubhavIe chIe ke A vakhatanI paryuSaNa vyAkhyAnamALAnA samagra kharcanA anusaMdhAnamAM rUA. 11001, jevI mAtabara rakama e. eziyana peInTsa (InDiyA) limiTeDa vatI, tenA DAyarekTaro, zrI caMpakalAla kasI, zrI sUryakAnta dANI, zrI cImanalAla cekasI ane zrImatI vINAbahena vakIladrArA saMghane maLela che. A jJAnaparabane AvuM protsAhana ApI DAyarekaTaroe saMgha pratye je premALa sabhAva dAkhavyo che te anya saune mATe paNa mArgadarzaka banI rahe tema che. : - cImanalAla je. zAha ja ke. pI. zAha- maMtrIo mAlika zrI muMbaI jena yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka harI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradhara vI. pI. roDa muMbaI-4004 Te. naM. 350296, badrakAnA bI e pIpalsa presa, meTa, muMbaI 4001, Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. No. MH. By South 54 Licence No. : 37 . : * + + 1 ) ' ITI - * t ; prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa varSa 42: aMka: 7 pravadhu jIvana . - muMbaI, 1 ogasTa 1979, budhavAra muMbaI jena yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra vArSika lavAjama rU. 15, paradeza mATe zibiga : 5 chUTaka nakala rUA. 0-75 taMtrI cImanalAla cakubhAI zAha 4 prajAne droha zrI caraNasiMhane sarakAra racavA rASTrapatinuM AmaMtraNa maLyuM tyAre temaNe kahyuM, mArA jIvananI mahattvAkAMkSA pUrNa thaI. bacAvamAM umeryuM ke, dareka rAjadvArI vyakita, mukhya maMtrI, athavA vaDA pradhAnanuM pada prApta karavAnI IcchA rAkhe che; koI ema kahe ke, tene AvI mahecchA nathI to te ja bole che. A sa tAlAlasA na kahevAya tema batAvavA kahyuM ke, AvI mahecchA pUrI karavA geravAjabI mArga Unfair means, levA na joie, caraNasiha vaDA pradhAna banyA te vyAjabI mArge fair meansthI banyA che? ' . * janatA pakSamAM bhaMgANa pADavAmAM pitAne sa-tAlAlasA ne hatI evuM batAvavA te ja divase temaNe eka nivedana bahAra pADayuM. pitAne pakSa bhAda, sadA eka saMyukata pakSa racavA tatpara hato ema jaNAvI, janatA pakSanI niSphaLatA ane temAM paDela bhaMgANane saghaLe doSa merArajI desAi upara DhoLyo che. te nivedanamAM kahyuM che. - All these' failures and shortcomings could be traced to one single cause viz while he did not entertain any vision about the future of the country or Nursed any ambition about its prosperity or role in the Comity of Nations, Shri Morarji Desai had developed an inordinate desire to stick to power, at least; till 1982 and wanted to be left in peace till then. . . , , "A saghaLI niSphaLatAo ane uNapanuM eka ja kAraNa hatuM. , morArajI desAI dezanA bhAvi mATe koI daSTi-svapna dharAvatA nahotA ke dezanI samRddhi ane rASTrasamUhamAMnA enAM phALA vize kaI mahattvAkAMkSA rAkhatA nahotA, paNa emanAmAM kamase kama '1982 sudhI te sattA para cITakI rahevA mATenI adamya IcchA jAgI hatI. e tyAM sudhI temane zAMtithI rahevA devAmAM Ave evuM IcchatA hatA.' BALLU Glast BLHUSizil BL HERR SOUSA Greteil bharapUra che. sarvotama vijya prasaMge hArela pratispardhI upara prahAro karavAnI ane pitAnI mahatA batAvavAnI taka caraNasiMha jatI karI zakayA nahi. A thayuM caraNasihanuM potAnuM paristhitinuM vizleSaNa, taTastha nirIkSako zuM mAne che? laMDananA InemIsTanA 21 mI julAInA aMkamAM, ApaNI vartamAna rAjakIya . paristhiti saMbaMdhe be lekhe che. mArArajIbhAIe 15 mI julAIe rAjInAmuM ApyuM , pachI turata " lakhAyelAM A be lekha che. keTaluM vedhaka vizleSaNa karyuM che! e joI ApaNane Azcarya thAya. eka lekhanuM, mathALuM che. Every man for himself. kahevAnI matalaba dareka svArthI che. bIjAnuM mathALuM che Hitting Bottom - sau chelle pATale beThA. * pahelA lekhamAM merArajInI nirbaLatA jene pariNAme, caraNasiMhane ekavAra kADhI, pharI pAchA lAvyA tene ullekha karI jaNAvyuM che ke caraNasiha pAchA AvyA- Vowing vengeance on his former allies - pitAnA pahelAnA sAthIo upara vera vALavAne nirNaya karIne. Veneance came this week A aThavADiye eTale ke, 9 mI ja lAIthI 16 julAImAM, veravALavAnI taka maLI gaI. caraNasiMhe janasaMghanuM bahAnuM ja kADhayuM che, e batAvavA, zarUAtamAM caraNasiMhe . janasaMgha sAthe bhAgIdArI karI, traNa rAjyo - hariyANA, utara pradeza ane bihAra - pote lIdhA ane traNa rAjyo - rAjasthAna madhya pradeza ane himAcala pradeza - janasaMghane sepyA, tene ullekha karyo che. pachI, pitAnA traNa rAjyomAMthI tenA mukhya maMtrIonekADhayA tyAre caraNasiMhane janasaMghanA.. aniSTanuM ane hindu komI monasanuM acAnaka bhAna thayuM.. : A. bhAna thayuM tyAre IndirA. gAMdhI mahAna aniSTa che te bhUlI gayA, ane temanI sAthe meLa karavAnuM zarU karyuM , : ; . . He and the former Prime Minister have been dancing a miniet since last winter in the expectation that they would need eachother once the realignment began. IndirA gAMdhI ane caraNasiha vacce keTalAya mahinAthI AvI khAnagI masalata cAle che. tenI videzI patrakArone mAhitI che.. bIjA lekhanI zarUAta. A pramANe thAya che. .. . Indian Politics has sunk to a new depth from which it will not easily recover. The dramatic collapse of Janata Government on July 14th stemmed mainly from the lust for power of the Finance Minister Mr. Charansingh. He is determined to become Prime Minister and for this purpose, is cynically willing to join with Mrs. Indira Gandhi who imprisoned him for 18 months during her femergency'. Fears that the rump of Janata will now disintegrate only highlight the willingness of Indian Politicians to embrace in order to stab each other in the back, "bhAratanuM rAjakAraNa eTalI halakI kakSAe nIra utarI gayuM che ke emAMthI ene saraLatAthI bahAra lAvI zakAze nahi. tA. 14mI julAIe zrI desAInI sarakAranuM nATayAtmaka patana thayuM e mukhyatve nANApradhAna zrI caraNasIMhanI sattAlAlasAne lIdhe thayuM hatuM. teo. vaDApradhAna banavA kaTibaddha che ane A mATe teo emane kaTokaTI daramiyAna aDhAra mahinA sudhI jelamAM rAkhanAra zrImatI gAMdhI sAthe hAtha milAvavA paNa taiyAra thayA che. janatA pAnuM eka jUtha bhaMgANa pADavA taiyAra thayuM che e spaSTa rIte darzAve che ke bhAratIya rAjakAraNIo pITha pAchaLa khaMjara bheMkavA mATe ekabIjAne bheTavA taiyAra che. videzI patrakArone khabara che, ke janatA sarakAranuM patana? caraNasihanI sattAlAlasAne ja AbhArI che. temane e paNa khabara . che ke, A dezanI rAjadvArI vyakitao pITha pAchaLa, khaMjara bhoMkavA mATe ekabIjAne bheTe che. teo e paNa jANe che ke, saTE: meLavavA, caraNasiha nirlajapaNe IndirAne bheTavA taiyAra thayA che. : Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka prabuddha jIvana tA. 1-8-'79 koIne madhyasatra cUMTaNI joItI nathI. sau jANe che ke prajA samakSa jAya te jAkAro maLe tema che. 300 sabhyo navA che. bicArA pAMca varSa purA kare teA jiMdagIbhara mAsika rUpiyA 250nuM penzana maLe. najare A che ApaNA navA vaDA pradhAna videzIonI temanA kahevA pramANe mArArajI desAIne dezanA bhAvi mATe koI daSTi ke svapna na hatuM. dezanI AbAdInI kAMI paDI na hatI. videzamAM ApaNA dezanu zuM sthAna haze tenI paravA na hatI, mAtra cintA hatI potAnI khurazInI. paNa zrI. caraNasiMhane dezanA bhAvinuM bhavya svapna che, gAMdhIciMdhyA mArge dezanI AbAdI karavI che, videzamAM bhAratanuM gauravabharyuM sthAna sthAna prApta karavuM che. zrI caraNasiMhe zuddha sAdhanAthI ane vyAjabI mArga AvA ucca dhyeyAnI prApti mATe vaDA pradhAnaprApta karyuM che? pada 9 mI julAIthI dilhImAM je zaramajanaka ghaTanAo banI che te abhUtapUrva che. ApaNA netAone sAcA svarUpe jAvAnI ApaNane taka maLI. paNa tene mATe bhAre kIMmata cUkavI che ane hajI cUkavavI paDaze. je kAMI banyuM che. tenA vicAra karIe tyAre UMDI vimAsaNa ane vedanA thAya che ke, AvuM banyuM ja kevI rIte, ane ATalI jhaDapathI ATaluM badhuM adha:patana ! koI eka vyakitane ja doSa daIe tevuM nathI. sau potAnI ramata ramavAmAM ane svArthamAM DUbelA jovA maLayA. janatA pakSanI racanA thai tyArathI ja A ramata cAlu hatI ema lAge. koinuM dila sApha na hatuM. mAtrAnA phera haze, asala svarUpamAM phera nathI. rAjanArAyaNa jevA vidUSake zarUAta karI. caraNasiMhe kahyuM, rAjanArAyaNa sAthe temane kAMI saMbaMdha nathI, cheDo phADayo che. keTaluM juThANuM ! vyavasthita yojanApUrvaka kAma thayuM hAya tema lAge che. cavhANe avizvAsanI darakhAsta rajU karI tyAre tene paNa kalpanA nahi hoya ke, AvuM pariNAma Avaze. banAvA jhaDapathI banyA, Events overtook the actors in the drama kAvAdAvA ane sATA - sodAnI panA na Ave. ramaNiyatAnI vyAkhyA karI che ke, kSaNe kSaNe navInatA prApta kare. te daSTie A ramaNIya dRzya hatuM! keTalAya vera virAdhA bhUlAi gayA ane navI maitrIo thaI. kevuM suMdara dRzya ! caraNasiMha ane indirA gAMdhI mitra thayA. indirA gAMdhIe 'bIna zaratI'Teko jAhera karyo. keTalI meATI udAratA! bApe mAryA vera hatAM te caraNasiMha ane bahuguNA mitra thayA. junA mitrA chUTA paDayA. bahuguNA ane jagajIvana chUTA paDayA, jyorja pharanAnDIjha ane madhuM daDavate chUTA paDayA. janatA pakSa tUTayA. samAjavAdI pakSa tUTayA. jagajIvanarAmanA sI. epha. DhI pakSa tUTayo na tUTayA eka janasaMgha, jene kAraNe badhA tUTayA ema kahevAya che. caraNasiMhe jAhera karyuM ke, indirA gAMdhI temane Teko Ape to paNa ApakhUdI baLA sAme temanA virodha eTalA ja ugra raheze. keTalI siddhAMtaniSThA! svarNasiMgha koMgrese jAhera karyuM hatuM ke, indirA gAMdhInA jene Teko haze evA koI pakSane A kaoNMgresa Teko nahi Ape. have caraNasiMha sAthe bhAgIdArI karI. ae Do. karaNasiMha ane mI. gai, je IndirA . gAMdhI sAmenA virodhamAM mAkhare hatA teo caraNasiMhanA pradhAnamaMDaLamAM joDAyA ane have IndirA gAMdhInA TekAthI A pradhAnamaMDaLa Takaze ke paDaze ? pakSAMtara karI vaDApradhAnapada meLavI zakAya che, eTale pakSAMtarane gaurava maLyuM. A to bahArathI jeTaluM jANIe chIe teTaluM lakhyuM. aMdarathI zuM zuM nahi banyuM hAya? IkonomisTe kahyuM che tema, sau chelle pATale beThA. taLIyuM AvI gayuM. A badhI haiyAvarALa kADhI, paNa banavAnuM hatuM te te banI gayuM. have be traNa mukhya muddAo saMkSepamAM noMdhuM. ghaNuM lakhAya tevuM che, zuM lakhavuM ane zuM na lakhavuM. rASTrapati samakSa be vikalpa hatA. sthira sarakAra racI zakAtI hAya to tenA prayatna karavA athavA lokasabhAnuM visarjana karavuM. rASTrapatie prathama mArga grahaNa karyo. caraNasiMha sthira sarakAra racI zakaze evuM temane lAgyuM. hakIkatamAM mAthA gaNAnuM kAma thayuM ane caraNasiMhane, merArajI karatAM vadhAre sabhyonA Teko che evuM tAraNa kADhayuM. kevI rIte teo A nirNaya upara AvyA te ApaNe jANatA nathI.rASTrapatie eTaluM kahyuM che ke badhA saMjogAnA vicAra karI te A nirNaya upara AvyA che. temAM vyakitagata gamA-aNagamAe keTalA bhAga bhajavyo te bhagavAna jANe. ApaNe hAla turata to A nirNaya svIkAravA rahyo. A zaMbhumeLAnA saMgha dvArakA jaze ke nahi te jevuM rahyuM. sabhyonA potAnA svArtha kadAca A paristhitine thoDo vakhata TakAvI rAkhe, paNa leAkazAhInI draSTie vicArIe te! A paristhiti asahya lekhAvI joIe. prajAnA vizvAsa gumAvI beThA hAya tevA loko pratinidhi thaI pAMca varasa cITakI bese te sahana na thAya. jayaprakAze navanirmANa AMdolana AvA dheAraNe zarU kareluM ane gujarAta vidhAna sabhAnuM visarjana karAvyuM ane dhArAsabhyone rAjInAmuM ApavAnI pharaja pADI. bhiAra dhArA sabhAnA visarjana mATe paNa evuM ja dAlana karyuM. lAksabhAnA visarjana mATe paNa evuM ja AMdolana karyuM hatuM ane kaTokaTI AvI na hota te visarjana karAvIne jaMpata. tyAre me e dAlananI TIkA karI hatI, kAraNa ke te vakhate zAsaka pakSo koMgresanI bahumatI hatI. vartamAna leAkasabhAmAM koI pakSanI bahumatI nathI. meoTA bhAganA sabhyo prajAnA vizvAsa gumAvI beThA che te viSe zaMkAne koI sthAna nathI. rASTrapatie leAkasabhAnuM visarjana karyuM hota te yogya karyuM che tema koI kaheta nahi, balke javAbadAra vyakitao taraphathI evI mAgaNI thaI hatI. navI cUMTaNI thAya te koI pakSane bahumatI na maLe e asaMbhava nathI. paNa prajA upara vizvAsa mUkave, baMdhAraNIya ane naitika mArga che. let the People judge. AvA lokone zAsana karavA devuM temAM prajAno droha che. bIjI rIte joIe to 1977nI cUMTaNImAM koMgresane prajAe asaMdigdha rIte jAkAro ApyA hatA. have e ja kaoNMgresanA sabhyo caraNasiMha sAthe maLI zAsana kare temAM spaSTapaNe prajAnA droha che. avizvAsanI darakhAsta mAtra mArArajI desAI sAme ja na hatI. caraNasiMha sahita samasta maMtrImaMDaLa sAme hatI. te ja maMtrImaMDaLanA keTalAka sabhyA, e ja huguNA, caraNasiMha, bIjuM paTanAyaka, vagere zAsanamAM cAlu rahe te baMdhAraNIya rIte paNa yogya che. vizedhamAM, temanI sAthe joDAya che cavhANa, brahmAnaMda reDDI, subramaNyama vagere, je kaTokaTI daramyAna IndirA gAMdhInA sAthI hatA. janatA pakSa sattA para Avyo tyAre uttaranA nava rAjayonI dhArAsabhAomAM kaoNMgresanI bahUmatI hatI. e dhArAsabhAonuM pharijAta visarjana karyuM, ema kahIne ke koMgrese prajAnA vizvAsa gumAvyA che. zuM A lAkasabhA prajAne vizvAsa dharAve che? bIjI rIte joIe te pApalaTo thayoke zAsanakartAo badalAyA temAM prajAne koI phera paDato nathI, kAMI rasa nathI. e ja caherAmaheArA che. e ja caraNasiMha, eja cavhANu emanI pAsethI zuM AzA rAkhavI? merArajI ane jagajIvanarAma hAya ke caraNasiMha ane cavhANa hAya, prajAne mATe pariNAma te ja che. Arthika, sAmAjika ane kAyadA tathA vyavasthAnI samasyA uttarottara vikaTa ane gaMbhIra banatI jAya che. A maMtrImaMDaLa tenA ukela karI zake athavA tene haLavI paNa karI zake covI aMzA rAkhavA kAraNa nathI. tyAre te evuM jaNAya che ke asthiratA vadhaze. mizrA sarakAra, koelIzana gavarnamenTa, haMmezA nirbaLa hoya che. temanA AMtarika matabhedone kAraNe asarakAraka pagalAM laI zake nahi, peAtAnA pakSane AgaLa karavA athavA peAtAnA pakSa mATelAbha UThAvavA prayatna kare. janatA pakSamAM te ja thayuM. have pATalI badaluonI saMkhyA na vadhe te sAruM. A badhAmAM koIne lAbha thayA hoya tA IndiA gAMdhIne che. A maMtrImaMDaLanI coTalI tenA hAthamAM che. dhAraze tyAre madhyasatra cUMTaNI karAvI zakaze. daramyAna pAtAnI sthiti majabUta karaze. A karuNa sthiti che. temAMthI chUTavAnA atyAre koI mArga dekhAto nathI. rAjyAmAM A sthitinA paDaghA paDaze. bihAra, rAjasthAna, madhyapradezamAM zarU thayuM che. caraNasiMha pharI hariyANA, uttara pradeza ane 'anya rAjyomAM sattA jamAvavA karaze. janatA pakSanA be vibhAgAmAM ja aMdara aMdarathI kheMcAtANa thaze. A badhA rAjyomAM asthiratA ane pakSAMtarane vega maLaze. ikAnemIsTa lakhe che. Continued instability is bound to bring out the worst in politicians and this can be exceedingly bad. ApaNe AzA rAkhIe ke saune saddabuddhi sujhe. 28-7-79cImanalAla cakubhAi Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-8-'79 jaba jIvana mArArajIbhAinI nivRtti mArArajIbhAInA 50 varSanA dIrgha jAhera jIvananA have aMta Ave che. merArajIbhAIe ghaNI lIlIsUkI joI, muMbaI rAjyanA mukhya maMtrI thayA. saMyukata mahArASTranA ane mahAgujarAtanA tAphAnonA sAmano karavA paDayA. kendramAM maMtrImaMDaLamAM AvyA ane pachI kAmarAja yojanAnA bhAga banyA. IndirA gAMdhI sAme be vakhata vaDA pradhAnapadanI harIphAImAM UtaryA ane niSphaLa gayA. vaDA pradhAnapada svIkAryuM ane IndirA gAMdhIe baratarapha karyA. 9 varSa vanavAsa bhAgavyo. aMte eka aitihAsika paLe dezanA vaDA pradhAna banyA ane tyAMthI rAjInAmuM ApavuM paDyuM. have 83 varSanI uMmare rAjakIya jIvanamAMthI nivRti levAnuM jAhera karyuM. nAyaba merArajIbhAInA guNadoSa suvidita che. temanuM . jIvana keTaleka darajaje khullI kitAba jevuM che. manamAM eka ane kahevuM bIjuM, evA doSa temane koI Ape tema nathI. temanA Apakhuda svabhAva ane tIkhI vANIe duzmano UbhA karyA che. lagabhaga 40 varSathI mane temane thoDo paricaya che. mArI chApa rahI che ke, kaTokaTI daramyAna 18 mahinAnA ekAMtavAsa bhogavyA pachI teo bahAra AvyA tyAre temanI prakRtimAM ghaNuM parivartana jovA maLyuM. ekAMtavAsamAM mANasa bhAMgI paDe che. morArajIbhAIe AMtaranirIkSaNa karyuM, ane AMtarika baLa vadhAryuM . mArca 1977 mAM vaDA pradhAna thayA tyAre vikaTa paristhiti hatI. janatA pakSanI niSphaLatA ane aMte temAM paDela bhaMgANa mATe meArArajIbhAI karatAM temanA sAthIo vadhAre javAbadAra che tema huM mAnuM chuM. mArArajIbhAI paristhiti oLakhI na zakayA ane bhramamAM rahyA, pariNAme acAnaka retI temanA paga nIcethI sarI gaI. sattA mATe temanI mahecchA ochI na hatI. rAjadrArI puruSane karavI joItI khaTapaTa temaNe nathI karI tema na kahevAya. chatAM badhAmAM maryAdA jALavI che ane hIna koTi sudhI nIcA UtaryA nathI. vaDApradhAnapadanuM rAjInAmuM ApyuM. te sAthe pakSanA netA tarIke rAjInAmuM ApyuM hAta te kadAca janatA pakSa sattA upara cAlu rahyo hota. potAnA TekedAronI nAmAvali ApavAmAM karelI bhUlanA prAyazcita rUpe rAjakIya jIvanamAMthI nivRti le che tema kahevAmAM thoDI nabaLAI che. A prakAranI glAni ane AtmavazA karatAM sAthIdArone vizvAsa rahyo nathI ane mAnabhera cAlu rahI zakAya tevA koI saMjogo nathI eTale mukata thA chuM.. ema sApha kahevuM vadhAre gauravabharyuM gaNAta. nAmAvilamAM koMgresanA nAme mUkayA temAM mArArajIbhAInI bhUla hatI, ke devarAja arsa, zarada pavAra, karaNasiMha tathA pai jevA kongresanA AgevAnA bevaDI ramata ramyA te atyAre kahevuM muzkela che. mArA mananI eka chApa rahI che, ke rASTrapatie mArArajIbhAIne pUro nyAya karyo nathI. je hoya te mArArajIbhAI mAnapUrvaka vidAya le che. vidAya levAno samaya pAkI gayo che. temanA jIvanamAM temanA putranA vartanano DAgha rahyo che. pitRpreme temane A bAbatamAM asAvadhAna banAvyA. mANasanA jIvanamAM kAMIka nirbaLatA rahe che, hAya che. morArajIbhAI, svapnadraSTA athavA mahAna netA na gaNAya. paNa kuzaLa ane pramANika vahIvaTakartA tarIke yAda raheze. naitika mUlyonI koIka khevanAvALA. vartamAna rAjakAraNa je adhAgitae pahoMcyuM che temAM temanuM sthAna rahyuM na hatuM. tethI nivRtta thayA te ja yogya che. janatA pakSanA sAMsada sabhyonI vidAya letA patramAM temaNe lakhyuM che.: One had come to overlook much that was improper and unprincipled but I can not help the feeling that what happened during the past few days brought us down to the lowest possible level of conduct and behaviour. Utter cynicism held full sway. ; "ghaNuM badhuM geravyAjabI ane siddhAnnavihoNuM kahuM! [zakAya evuM joyuM na joyuM rkyu che, paNa chellA thADA divasamAM je kaMI banyuM che ethI ApaNe AcAra ane vartaNUMkamAM khUba ja nIce utarI gayA hoIe evI mane lAgaNI thAya che.' dareka rAjArI vyakita upara daMbhano Aropa mUkI zakAya, paNa huM mAnuM chuM, mArArajIbhAInA A hradayanAM udagAra che. temanA pratye ApaNane saune Adara raheze. 29-7-79 cImanalAla cakubhAI * abhyAsa vartuLa sa abhyAsa-vartuLanA upakrame tA. 12-7-79nA rAja zrI kumudabahena paTavAnuM "ApaNA yuvAna vargane thayuM che zuM?" e viSaya upara ane tA. 13-7-79nA roja dhI esa. ena. zevaDenuM "yoga dvArA Arogya" e viSaya upara-ema be vyAkhyAnA rAkhavAmAM AvyA hatA. banne vyAkhyAne sArAM gayA ane zotAnI hAjarI paNa sArI hatI. - 3 ApaNA yuvAnane thayuM che zuM? uparokata viSaya para 'abhyAsa vartu'"nA upakrame zrImatI kumudabena paTavAne eka vArtAlApa tA. 12-7-09ne guruvAre sAMje saMghanA zrI paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM yojavAmAM Avyo hato. zarUmAM bahena smitAe eka bhajana gAyA bAda zrI subodhabhAI ema. zAhe kumudabenanA TUMka parizya karAvavA sAthe hArdika AvakAra ApyA hatA. temane tyAra bAda mahemAna vakatAe peAtAnI jussAbharI zailImAM askhalita vANIne pravAha vahevarAvatAM kahyuM hatuM ke AjanA ApaNA yuvAna vargane kazuM thayuM nathI. tenAmAM khUba jaeNma ane juse che, tenAmAM pracaMDa zakita che, koIpaNa celenja tame yuvAnene ApA ne juo ke te celenja yuvAne upADI le che ne kAma pAra pADe che ke nahIM ? navanirmANa koNe karyuM? tenA naitika mUlyo Na ApaNAthI kAMI judA nathI. AjanA yuvAna cAkkasapaNe mAne che, ke cArI nA karavI, jaruM nA belavuM, ItyAdi. UlaTuM ApaNA lokonA jIvanamAM mUlyothI viparIta evuM kAMI paNa jue che te te Confuse thaI ya che. vidyArthIo ane bIjA kSetramAM paDelA yuvaka-yuvatIo sAthenAM potAnA paricaya para AdhArita evA aneka daSTAMto dvArA temaNe uparanI vAta pramANita karI hatI. cAgadvArA ArAgya uparokata viSaya para abhyAsa vartuLanAM upakrame jaNItA yoga-therApIsTa zrI esa. ena. zevarDanA eka vArtAlApa tA. 14-7-79nA roja yojAyo hato. zrI ke. pI. zAha pramukhasthAne hatAM. pra:rdhanA ane paricaya tema ja AvakAra vidhi bAda TAMI zevaDee sau prathama ApaNA samAjamAM yoga viSe sAmAnya rIte pravartatI gerasamaja dUra karatAM jaNAvyuM hatuM ke yoga e mAtra AdhyAtmika vikAsanuM sAdhana che ema nathI, yoga eka saMpUrNa vizAna che ane yoga dvArA tana uparAMta mananuM paNa Arogya sadhAya che, e siddha thayelI hakIkata che. manuSyonA sarvAMgINa vikAsa yogadrArA thaI zake che. zrI zevaDejIe pAtaMjalInA aSTAMga yoga, yamaniyamathI samAdhi sudhInI vAtane achaDatA ullekha karyo hato, paraMtu potAnA viSaya zArIrika bImArIonA yogadnArA upacArane lagatA hAI blaDapresara, hAyaparaTenzana, sponDIlAITIsa, sthUlapaNuM, vagere aneka rogAmAM kevA AsanA karavA joIe tenI vigate carcA karI hatI. pravacanane aMte praznArI bAda pramukhasthAnethI zrI ke. pI. zAhe vakatAno khUba AbhAra mAnyo hato ane bhaviSyamAM temanuM pravacana AsanAnAM DemeTraeNzana sAthe yojAya evI IcchA vyakata karI hatI, zAntilAla TI. zeDha Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 1-8-79 sAM pra ta rA ja kI ya sa ma syA - (zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA upakrame tA. 25-7-1979nA roja yojAyelA zrI cImanalAla cakubhAIzAhanA vArtAlApane sArAMza) 9 julAIthI Aja sudhI eTale ke 25 julAI sudhI navI zake ema chuM evo dAvo karato hoya che. eTale e A netAnI dilhImAM je nATaka bhajavAI rahyuM che e bhalabhalAne cakita karI kalpanA hatI ke ene vAstavika dAve e nakkI karavA mATe paNa sau de evuM che. A nATaka koI kuzaLa sarjakane pUrato masAle ApI prathama AmaMtraNa jenI avizvAsanI darakhAsta sarakAranA patanamAM zake evuM che. nimita rUpa thaI hoya tene ja ApavuM joIe. AmAM rASTrapatie 9 mI julAIe thazavaMtarAva cavhANe sattAvAra virodha pakSanA sAce mArga lI. cavhANa AmAM niSphaLa gayA e svAbhAvika hatuM. prathama caraNasihanA DepyuTI thavA saMmata thayA pachI 'tame netA tarIke morArajI desAInA netRtvavALI janatA sarakAra sAme avizvAsanI darakhAsta pachI be divasa tenA para carcA mArA DepyuTI thAo' evuM e caraNasiMhane kahevA jAya e mATe caraNasiha saMmata na thAya. cavhANane sattA ja joIe che eTale cAlI. daramyAna janatA pakSamAMthI pakSAMtara thavA lAgyA. zukra-zani temaNe kahyuM: 'bhale huM tamAre DepyuTI' ane temaNe rASTrapati AgaLa ravi traNa divarA saMsada baMdha hatI. ravivAre savAre jagajIvanarAme potAnI sarakAra racavAnI azakita jAhera karavAnI sAthe koMgresa pakSa vaDA pradhAna para patra lakhIne jo teo vaDA pradhAnapadethI na khase to pite pakSa choDI jaze evI dhamakI ApI. ravivAre caraNasiha sarakAra race tene Teko Ape che evuM jAhera karyuM. sAMje, somavAre saMsadamAM mata levAya te pahelAM ja morArajI desAIe morArajI desAI vaDA pradhAna tarIke rAjInAmuM ApyA pachI vaDA pradhAna tarIke rAjInAmuM ApyuM. e pachI je ghaTanAo banI paNa janatA pakSanA netA tarIke cAlu rahyA. teo A hodde paNa che, e tame sau vigate jANe che. choDe evuM dabANa AvyuM. chatAM morArajIbhAIe e na mAnyuM. - AmAMthI keTalAka prazna UbhA thAya che. cavhANe jyaprakAza nArAyaNanI salAha temaNe na svIkArI. enuM zuM kAraNa avizvAsanI darakhAsta zA mATe mUkI? lokasabhAnI A hatuM ? temaNe vaDA pradhAna tarIke rAjInAmuM ApyuM tyAre madhyasatra beThaka zarU thaI tyAM sudhI indirA koMgresa lokasabhAmAM sattAvAra cUMTaNIo yojavAnI salAha rASTrapatine ApI hota, to e virodha pakSa hatuM. ane tenA netA sTIphana virodha pakSanA netA kema na ApI? eno dekhIto uttara eka ja lAge che, ke morArajIhatA. paraMtu ameM kaMI udhAme karyo enA pariNAme IndirA. bhAI jANe che ke pArlAmenTamAM koIne madhyasatra cUMTaNI joItI nathI. pakSanI bahumatI ghaTI gaI ane svarNa koMgresanI bahumatI thaI. koIke kahyuM hatuM ema traNaso navA sabhya che eTale teo pAMca varSa AthI spI kare 9 mI julAInA roja cavhANane virodha pakSanA netA pUrAM kare to ja teone penzana maLe. AthI morArajIbhAI madhyasatra cUMTaNI tarIke svIkAryA. pote virodha pakSanA netA che e vAta sArI rIte javAnI salAha Ape to ' janatA pakSa pracAra pAme ane traNa cAra divasanI carcAmAM janatA pakSanI jhATa sahita sau koI saMsada sabhyomAM aLakhAmaNa banI jAya. morArajIbhAIe kaNI kADhavAnI ane pitAnI chabI upasAvavAnI taka maLe ane AthI pote A nirNaya levAnuM rASTrapati para ja nAkhyuM. pote chevaTe TharAva matadAnamAM bhale UDI jAya, eTale ja khyAla janatA pakSanA netA tarIke cAlu rahyA. ene artha e thayo ke vaDA cabahANane haze, eTale temaNe jyAre avizvAsanI darakhAsta mUkI pradhAna thAya to saMbhavata: pote ja thAya. bIjA koI na thaI zake. tyAre emAMthI AvuM mahAnATaka racAze tene emane paNa khyAla pite vaDA pradhAna na thAya te madhyasatra cUMTaNI thAya. e mATe potAne nahIM hoya. koI nirNaya na levo paDe, paNa rASTrapati ja e vizeno nirNaya laI zake. bIjI eka zaMkAne avakAza rahe che, eTale e kahI dauM. emAM eTalI vajUda nathI. cahANe caraNasiMha tathA rAjanArAyaNa A ghaTanAo banI temAM rAjakIya pakSonI asthiratA ane sAthe maLIne vyavasthita yojanA vicArI A darakhAsta mUkI hoya bhaMgANa tarata ja daSTigocara paDe ema che. janatA pakSamAMthI caraNa e paNa eka vicAra thaI zake. jUtha chUTuM thayuM. e sAthe samAjavAdIomAM bhaMgANa paDayuM. e sAthe ja sI.epha. DI. nA 28 mAMthI 11 bahuguNA sAthe gayA. bahurAjanArAyaNa chUTA thayA tyAre e jANatA hatA ke potAnI guNA ane caraNasiha vacce jamAnAnuM vera che. chatAM bahuguNA zA pAchaLa vayavasthita rIte 90 mANase ATalA TUMkAgALAmAM Avaze? mATe caraNasiha sAthe. jaIne beThA? kadAca jagajIvanarAme kahAM hoya, 9 mI julAI sudhI merArajI desAI bhArapUrvaka kahetA hatA ke ke tame tyAM jaI, tyAM paNa ApaNe paga rAkhe. mAre AvavuM mArI sarakAra sthira che, ane tene AMca Ave ema nathI. pachI hoya to AvI zakAya. pharnAnDIjhane eka naMbarano zatru e jo koI rAjInAmuM ApyuM tyAM sudhI teo Ama ja kahetA hatA. meM pahelI hoya to e zrImatI gAMdhI che. temaNe pharnAnDIjhane du:kha dIdhuM julAInA "prabuddha jIvanamAM je samIkSA karI hatI temAM "vadhatI che. temanA bhAIne mAra mAryo che. temanI mAtAne satAvyA che. jatI asthiratonI ja vAta karI hatI. meM kahyuM hatuM ke janatA ' A pachI paNa pharnAnDIjhane indirA koMgresanA TekA sAme vAMdho nathI. pakSanA paga taLenI Aga e pakSane dekhAtI nathI. AmAM siddhAMta karatA vyakita ja AvyA gaNAya ne? morArajI bhAI sarakAra race te pharnAnDIjha, bahuguNA vagere jatA divase morArajI mA I pitAnA paga taLe lAgelI Aga nahi ja morArajI tarapha Ave ane baMne pharI eka vAra pradhAna maMDaLamAM sthAna joI zakayA heya? teo kharekhara ema mAnatA hatA ke temanI sarakAra pAme te navAI pAmavAnI jarUra nathI. sthira che? caMdrazekhara jayaprakAzanA celA, teo bImAra paDe te jasalekamAM 9 mI julAIe avizvAsanI darakhAsta rajU thaI, pachI paDayA pAtharyA rahe, emaNe jyaprakAzanI sAme avAja kema uThAvyo? teo sthira che evI mAnyatA para rojanI hijarate AghAta Ape. temaNe jayaprakAzane kahyuM, ke tamAre AmAM paDavuM joItuM na hatuM prathama divase thoDA, bIje divase ethI vadhAre ema ravivAra sudhI eTaluM ja nahIM, temaNe kahyuM ke, merArajIbhAI netApadethI khasI janatA - esa tarapha pravAha vadhatuM ja rahyo. daramyAna morArajI mAI jaze to huM netApada mATe umedavArI karavA mAguM chuM. para dabANa AvatuM ja rahyuM ke, temaNe vaDA pradhAna pada choDI devuM. ravivAre sAMje sADA cha vAge morArajI mAIe potAne pakA : A pachI jagajIvanarAma paNa acAnaka, morArajI mArA netA bahumatImAM nathI, ema kahI rASTrapati pAse potAnuM rAjInAmuM ApI che ema kahevA lAgyA. A hRdayapalaTo ecine kaI rIte thayo? dIdhuM. paNa sAthe sAthe temaNe pite janatA pakSanA netA tarIke rAjakAraNanAM A badhAM rahasya gajabanAka che. je A saunA cAlu rahe che e spaSTa karyuM ane saMsadanA sauthI moTA pakSa tarIke aMtaranA vicAro zuM che e jANavAne raDAra ApaNI pAse hoya te sarakAra racavAne petAno dAvo paNa AgaLa karyo. AthI eka bhalabhalo nATayakAra paNa acaMbAmAM paDe evI nATayAtmaka paristhiti : asAdhAraNa paristhiti racAI. pragaTa thAya. - rASTrapatie sau prathama cahANane sarakAra racavA mATe AmaMtraNa rASTrapatie have pachI caraNasiMhane bolAvavA evuM cavhANe sUcavyuM ApyuM. AmAM rASTrapati sAcA hatA. kaMI paNa netA avizvAsanI chatAM rASTrapatie morArajIbhAI tathA caraNasiMhane-baMnene pitapotAnA darakhAsta mUke tyAre huM tamArI karatA vadhu sthira rIte rAjaya karI dAvAo puravAra karavA nimaMtraNa ApyuM. rASTrapati pAse be ja rastAo Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-8-79 hatAM. kAM madhyasutra cUMTaNIo jAhera karavI, athavA tA sthira sarakAra racI zakAya evI zakayatA che ke nahIM, te jovuM, rASTrapatine potAne koI mahatvAkAMkSA nathI e vAta temaNe spaSTa karI. rASTrapati rASTrIya sarakAranA netA baneM to koI rASTrapati sarakArane sthira rahevA de ja nahIM. darekane rAjA banavAnuM mana thAya. pramukhya vana caraNasiMhane potAno TUMko che evuM svaraNa koMgrese jAhera karyuM. pachI indirA koMgrese paNa potAnA TUMkA jAhera karyo. rAjanArAyaNe indirAne maLI AvyA pachI kahyuM ke, zrImatI gAMdhI amane binazarate Teko Apaze. paraMtu zrImatI gAMdhI eTalA udAra kayArathI thaI gayAM ke, e caraNasiMhane kahe ke tame rAjA thAo to ame rAjI. emanI zarate haze ja. emAM pahelI zarata te e ke mArI tathA mArA dIkarA sAmenA khAsa adAlatomAMnA badhA khaTalA pAchA kheMcI levA athavA maMda pADavA. caraNasiMha AmAM saMmata thayA haze. indirA sAme pagalAM na levA mATe peAtAnA sAthIone 'peka opha impoTanTa, (napuMsakanuM ToLuM) kahenArA caraNasiMha A mATe saMmata thayA hoya to navAI nahIM lAge. zrImatI gAMdhI bhAre gaNatarIbAja che. temaNe rAjanArAyaNane spaSTa kahyuM ke, prathama caraNa siMha amane sattAvAra patra Ape pachI ja mAro pakSa koIka nirNaya leze. caraNasiMhanA pakSe traNa meTA jUtha che. meArArajInA pakSe sauthI moTo 219 nI sabhya saMkhyAvALA paNa che. baMnene A uparAMta, thoDAka nAnAM jUthe!nA TekAnI jarUra che. vadhu ne vadhu jUthA taTastha rahevA lAgyA che. ene kAraNe paristhiti vadhu ne vadhu guMcavAi che. mArI aMgata pasaMdagI pUche te AjanA saMjogeAmAM madhyasatra cUMTaNI yogya mArga che. paNa caraNasiMha ane meArArajIbhAi vacce jo koI ekanI vaDA pradhAna tarIke pasaMdagI thavAnI hoya te mArArajIbhAI caraNa siMha karatA anekagaNA yogya che. koI paNa sarakAra racAya, lAMbA vakhata Take tevA saMbhava nathI. samRddhivALA dezamAM jAheojalAlIne akhA : sAdAI mATe taDapatA 50 lAkha amerikana amerikAmAM have loko ochI kharIdI karIne ane ochA sAdhanAthI calAvIne sAdAIthI jIvavA mATe Agraha rAkhI rahyA che te mATe eka Teliphona sevA zarU thaI che. dAkhalA tarIke koI gRhiNI sToramAM kharIdI karavA jAya ane tene phaLano rasa kADhavAnuM mazIna levAnuM mana thAya te teNe sau prathama to potAnA manane pUchavAnuM rahe che - A maMtra vagara cAlaze khara? e pachI teNe eka phona karI jovAnA hoya " che. nyu yaoNrkamAM A phona naMbara ` che (415) 956 - 5744 A naMbarano phona pheravavAthI tamane salAha maLaze ke tame e yaMtra kharIdo nahi temaja hera DrAyara, reTrIjareTara ke ke bIjA maMtrA kharIdavA IcchatA ha| te IcchAne roko. jo tamane yaMtra vagara na cAlatuM hoya te! phalANI jagyAethI maMtra uchInuM vAparavA laI Ave. ema kahIne te jagyAnuM saranAmuM apAya che. Ama amerikAmAM paNa have loko nAhakanI khoTI kharIdI na kare e mATe ane ochI AvakathI sAdAIbharyuM jIvana hilacAla zarU thaI che. jIvavAnI amerikAnI aDhaLaka samRddhi ane dareka nAgarikanI mAsika sarerAza Avaka rUA. 8,000 hovA chatAM amerikanone samRddhi abakhe paDI gaI che. ane have tyAM 50 lAkha amerikano sAdAIthI rahevA mATe saMkalpabaddha thayA che. keliphorniyA rAjyanI sTenaphorDa risarca InsTiTyUTanI tapAsa pramANe ATalA amerikanA svecchAthI ghaNI cIjo kharIdI zakatA hAvA chatAM te kharIdatA nathI ane karakasarathI rahevA koziSa kare che. navAInI vAta e che ke, vRddha loko ke nirAza thayelA lokone smazAna vairAgya Ave ane sAdAInI vAta kare tevI A hilacAla nathI. aDhAra ane 39 varSanI vayanA juvAne ja A sAdAInI caLavaLanA sAthIdAro che. A sAdAIno cepa yuropamAM paNa lAgavA mAMDayo che. sTenaphorDa InsTiTayUTano aMdAja che ke, ekalA amerikAmAM ja 1987 sudhImAM rA karoDa amerikana sAdAIne apanAvaze. e lokone bhautika sukhanA sAdhane uparathI, aMdarathI ja mAha utarato jAya che ane aMdaranI samRddhi mATe ja teo abhimukha thAya che. lUI . herisa nAmanI eka saMsthA amerikAmAM janamata levA mATe ane sarvekSaNa hAtha dharavA mATe prakhyAta che - A saMsthAe sAdAInI caLavaLane nIce mujaba kyAsa kADhayA che: (1) amerikana loko have atyaMta jarUrI hoya tevI ja cIjo kharIdavAnA Agraha rAkhe che, ane jIvananA UMcA dhAraNane pasaMda karatA nathI. (2) bhautika ne badale AdhyAtmika bAbatAmAMthI sukha levA koziza kare che. vadhune vadhu cIjo meLavavA mATenI hoDa ochI thatI rahI jAya che. je saMtApa meLavavA che te AMtarika jIvanamAMthI ja meLavI zakAya che tevI pratIti thatI jAya che. (3) jo cIjomAMthI sukha na maLavAnuM hoya te tevI cIjo meLavavA mATe kamANI karavAmAM samaya ane svAsthya naSTa karavAne badale eka bIjAne maLIne ane pachI mAnavane jANIne vadhu sukha meLavI zakAya che. e rIte 50 lAkha amerikanA mAnavIne samajavAmAM vadhu samaya gALavA mAMDayA che ane kAyamI kamANI mATe Ache samaya gALe che. TeknolojIne sudhArIne maMtradrArA mAnavane pahoMcavAne badale mAnavIya dhoraNe mAnavIne maLavAnI saune khvAheza jAgI che. (4) eka jagyAethI bIjI jagyAe vadhu jhaDapathI pahoMcavA mATe navA maMDaLa sAdhana zodhavAne, badale je vAhana vyavahAranA sAdhano che tene sudhAravAnuM valaNa amerikAmAM che. amerikAnA loko uparanA valaNane 'sAyalenTa rivolyuzana' arthAta 'zAMta - krAMti' kahe che. arthAta lAkAmAM valaNa ane mUlyomAM zAMtimaya rIte parivartana AvI rahyuM che. ghaNA varSothI amerikAnA lekhaka ane vicArako sAdAInI vAta kahetA AvyA che. henrI DeviDa thoroe 'vAlDena ' nAmanA pustakamAM sAdAInA upadeza Apyo che. henrI thoro pote ja sAdAIthI rahetA hatA. thorasTana velabena jemaNe 'dhI thiyarI e dhI jhira kalAsa' nAmanuM pustaka lakhyuM che. temaNe phUrasadanA mahimA gAyo che. uparAMta jemane sAdAIbharyuM jIvana jIvavAnA zekha hoya temaNe nIcenA pustako paNa vAMcI javA joIe. 'pIla opha plenTI' - lekhaka: zrI DeviDa ema. pATara, ane dhI herIDe lIjhara kalAsa' - lekhaka zrI sTephAna `linDara. koI paNa rASTrane aMdarathI tagaDu banAvavuM hoya ane AvanArI rAjakIya ke Aki kaTokaTInA mukAbalA karavAnI zakita keLavavI hAya tA tenA lokoe sAdAInA siddhAMtane apanAvavA ja paDaze. amerikanA mAtra sAdAInA vicAro pragaTa karIne besI rahetA nathI. e loko barobara sAdAIne amalamAM mUke che.' 'madhara artha muvajha', 'hAla artha keTeloga ', 'reIna '- 'privenzana enDa orgenika gArDanIMga' jevA megejhinomAM sAdAI ane AMtarika samRddhinI vAta Ave che. mAnavI vadhU svAvalaMbI bane ane paisAne badale guNAnuM mUlya karatA thAya te mATe paMDaLA UbhA A loko navA ghara UbhA karavAne badale jUnA gharAne svaccha rAkhavA mATe koziza kare che, tene ripera kare che. gharanI pAchaLa jagyA hoya tyAM anAja ugADe che. hAthe ja lAkaDA phADe che. potAnI meLe ghaNAM kAma karI le che. 'grIna rivolyuzana ' nAmanA eka megejhinanA sarvekSaNa pramANe lagabhaga 200 maMDaLe! sAdAInI jhuMbeza calAve che. zyA che. koI paNa dharmagurunA upadeza vagara ja amuka amerikanonA magajamAM e vAta ThasI gaI che ke, jo pUrNatA sAdhavI haze te bhautika sAdhanonA upayogathI te sAdhI zakAze nahi paNa mAtra sAdAIthI ja ane peAtAnI aMdarathI ja sukha zodhavAthI ja pUrNatA prApta thaze. sAdAInI A vAta nakkara svarUpe amerikAmAM UtarI che ke te paNa eka kAmacalAu nAda che te have jovAnuM rahe che. kAnti bhaTTa ('spAna' nA eka lekhanA AdhAre) - Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana sAcA AzramavAsI ramaNIkalAlabhAI satyAgraha AzramavAsI sva. kedAranAthajInA paTTaziSya, kizoralAla mazarUvALAnA parama mitra, Azrama rASTrIya zALAnA AcArya, dAMDI kUcanA svAtaMtrya sainika, harijana AzramanA mukhya hisAbanIza sva. sukhalAlajInAM kAzInA sahAdhyAyI zrI ramaNIlAlabhAi hamaNAM 85me varase AzrAmamAM svargavAsa pAmyA. gAMdhIjInA jamAnAmAM 60 varasa sAthe rahIne kAma karanArA AzramamAM tapasvI jIvana jIvanAra chellA ramaNIkalAlabhAI gaNAya. te paNa Azramane choDIne cAlyA gayA. gai sAla sva. paMDitajI kharenA patnI lakSmIbena svargavAsa thayA hatA, ema atyAre Azrama sUmasAma banI cekasAgaramAM DUbI gayela che. ramaNIkalAlabhAie lagnajIvanamAM paNa brahmacaryanuM pAlana karavA mATe yogasAdhanA karI hatI. temanA patnI tArAbena temanA kharA jIvanasAthI che. tArAbenane yuvAnImAM vAi AvatI hatI. tyArathI eTale sATha varasa pahelA 1921thI ramaNIkalAlabhAinI joDAjoDa huM zALAvibhAganA makAnamAM rahetA hatA. tArAbenanI vidyopAsanA ane bIjAne upayogI thavAnI vRtti joine huM prabhAvita thatA hatA. tArAbenane AzrAmanI sAyaM prArthanA pachI je duniyAnA alaka malakanA samAcAra huM ApatA tyAre teo rasapUrvaka sAMbhaLatA hatA ane dezaparadezanA rAjakIya, sAmAjika ane Arthika palaTAo kema thAya che te jijJAsApUrvaka prazno pUchIne samajatA. sArA zikSikA thavA mATe teoe mu. zrI jugatarAmabhAI pAse veDachI jaIne bAlamaMdiranI zikSAnuM upArjana karyuM hatuM: gAMdhIjInI sAthe tArAbenane patravyavahAra paNa sAro thayo hatA. svAtaMtrya laDatamAM paradezI kApaDa tathA dArUnI dukAno para pikerTIMga karavA kasturabA sAthe teo jelamAM paNa gayA hatA. A tArAbena chellA pAMca sAta varasa pahelA basamAMthI paDI javAne kAraNe paganA hADakA bhAMgI javAthI temanA paga nakAmA jevA thaI gayA hatA te pathArIvaza rahetA hatA. gaye mahine huMAzrAmamAM ramaNIkalAlabhAIne ane tArAbenane maLavA gayA hatA tyAre tArAbena paDa paNa pAtAnI jAte pharI zakatA nahotA. emAM madadanI jarUra rahetI eTaluM ja nahIM paNa banne hAthanI AMgaLIo tharathara dhrujayA karatI hatI ane koLiyA paNa moDhAmAM peAtAnA hAthe laI zakatA nahAtA tyAre ramaNIkalAlabhAI, mA bALakane jamADe evI rIte tArAbenane jamAMDatA hatA. pATa-pathArI upara ja jhADo-pezAba, khAvA pIvAnuM karavuM paDatuM hatuM. nahAvAnuM te kayAM hoI ja zake paNa spaMja karavAnuM, pujArI jema mUrtine vAghA paherAve ane saje evI rIte kALajIpUrvaka temanI sevA karatA hatA. AvI mAMdagImAM paNa cAMdalA tA karavAnA-karAvavAnA tArAbena Agraha rAkhatA. jonAra A joIne maMtramugdha thaI jatAM ane AMkhamAM jhaLajhaLiyAM AvI jatAM hatA. ane baheno te gharamAM aMdara aMdara vAtA karatA hatA ke vaziSTha aruMdhatInA jema bahenone tArAbena ramaNIkalAlabhAInuM saubhAgya maLe to kevuM sAruM ! pati, patnInI kevI sevA karI zake ? ramaNIkalAlabhAIe jevI sevA tArAbenanI karI evI koI na karI zake. jeo AzramamAM ramaNIkabhAIne maLavA AvatA teo A joIne chaka thaI jatA hatA. izvaranI gati akaLa che. ramaNIkalAlabhAI gharamAM kAma karatAM karatAM paga lapasI jatA paDI gayA ane pagamAM phUMkacara thaI gayuM. teo paNa khATalAvaza thayA, koNa konI sevA kare ? ramaNIkalAla bhAI to brahmacArI ane vratadhArI hovAne kAraNe gharamAM gheADI baMdhAyuM nahotuM. paDozI AzrAmavAsIo temanI sevA karatA hatA ! paNa ramaNIlAlabhAinI mAMdagI, paDI gayA pachI vadhI ane teo svargavAsa pAmyA, evI vAta chApAmAM vAMcIne mArA jevA aneka racanAtmaka kAryakartAone sAthIone, svAtaMtrya senAnIone, sagAbhAI gujarI gayA hoya evA AghAta thayo haze. tArAbene te nAthajInA sAnnidhyamAM jIvanadIkSA lIdhI che eTale mahAdu:khamAM paNa IzvaranI IcchA mAnIne te zAMta thayA haze. tA. 1-8-'79 kedAranAthajInuM amUlya pustaka "viveka ane sAdhanA " gujarAtImAM je taiyAra thayuM che te ramaNIkalAlabhAInI sahAya vinA prasiddha na ja thaI zakata. ramaNIkalAlabhAI snAtaka hatA. jUnA jamAnAmAM 70 varasa pahelA grejayueTa thavA chatAM prAcIna pAlI ne jaina zAstranA abhyAsI kAzInA paMDita sukhalAlajI sAthe rahIne abhyAsa karatA hatA. asahakAranI duMdubhI gAjI ane ramaNIkalAla bhAI gAMdhIjInA AzramamAM kAkAsAheba ane naraharibhAI sAthe rASTrIyazALAnA zikSaka banyA. je samAjane upayogI kAma che te pachI nAnuM ke meTuM hoya te badhA kAmamAM pAvaradhA thavuM e ramaNIka jJAbhAInA jIvana maMtra hatA, eTale huM AzramamAM maMtrI banyo tyAre AzramanA moTA hisAbAmAM, rojameLa, khAtAvahI lakhavAmAM, havAlA nAkhavAmAM madadagAra thayA ane pachI tA hisAbanIza tarIke eTalA badhA teo tajajJa banI gayA ke, chellAM varasAmAM hirajana sevaka saMghamAM koI padavanI IcchA rAkhyA sivAya chAtrAlayonA, zALAnA, bAlavADIonA, aspRzyatAnivAraNa sevakonA, meTA cepAra vyavasthita rAkhIne amane badhAne azcaryacakita karI dIdhA hatA. badhA dharmanA jaina, bauddha, hindu dharmanA maulika pustakona temaNe abhyAsa karyo hatA. upaniSadanA zlokonA uccAra ane artha emanI pAsethI huM zIkhyo hato. mAtra zAstrano abhyAsa karIne aMteSa mAnavAne badale enA amala emaNe jIvanamAM karyo hovAthI je koI vidyArthI, kAryakartA ke umedavAra ke sAthI temane maLavA AvatA te temanAmAM citanuM apAra samatva joIne aMtarathI page lAgyA vinArahetA nahIM. jaina samAjanA agraNIo ramaNIkalAlabhAI pratye ghaNA AdarabhAvathI jaoNtA ane salAha levA AvatA hatA. gujarAta prAMtika samitinA prathama khajAnacI ane saradAranA parama mitra zeTha pUMjAbhAI kacarAbhAI, zramamAM milanabhAve ghaNIye vAra ramaNIkabhAInI salAha sUcanA meLavavA ane vicAra vinimaya karavA AvatA. evI ja rIte iMDaramAM zrImada rAjacaMdranA maMdiranA TrasTI saMrakSaka bhAgIlAlabhAi paNa ramaNIkalAlabhAI pAse jaina dharmanA keTalAMka koyaDAo ukelavA mATenI carcA karatAM hoya tyAre huM paNa emAM bhAga leto ne prasanna thate! hateA. vakhata gAMdhIjInI dinAvarInA lekhaka ane mahAdevabhAInI DAyarInA saMpAdaka: caMdulAlabhAIne ramaNIkalAlabhAInI pAse keTalIka satyanI zodhanI carcA karatAM meM joyA che. kedAranAthajIe koi ziSyo banAvyA nathI paNa kizoralAlabhAIe emane guru tarIke jAhera karela e nAthajInA AMtaramaMDaLanA mukhya gaNadhara kAkubhAI, muMbaI khAdI bhavananA saMcAlaka puruSottama bhAI kAnajI, ramaNIkalAlabhAIne A avasthAmAM kevI rIte sAthI tarIke upayogI thaI zakAya enI ciMtA karatA meM joyA che. mANasanI sobata kevI che enA uparathI mANasanI parakha thAya che ema ramaNIkalAlabhAinA sAthIomAM muni jinavijayajI, vidyApIThanA rAjacaMdra saMzodhana saMsthAnA AcArya ramaNIkalAlabhAInA sAthI banyA hatA. jina vijayajInI paDozamAM varaso sudhI ramaNIkalAlabhAI rahIne aneka maulika kAmo karyAM che. zALAnA ramaNIkalAlabhAI svAtaMtrya sainika hovA chatAM emaNe koI rAjakIya padane mATe svapnAM paNa sevyA nahotA. AzramanI AcArya thaI zake evI zakita hovA chatAM "madhapUDo" ke "vinimaya" hastalikhita mAsikAnA lekhonI hAthe nakala karavAmAM teo haMmezA pahela karatAM hatA. saphAInA kAmamAM zALAnA nAnA vidyArthIonI sAthe hArohAra rahIne emaNe nAnA moTA vidyArthIonA hRdaya jItI lIdhA hatA. eTale ja gujarAta vidyApIThanA mahAmAtra trikamalAla zAhe potAnA bhatrijAne ramaNIkalAlabhAIne ghera bhaNAvavA rAkhyA hatA. ramaNIkalAlabhAI garbhazrImaMta kuTuMbamAM janmyA hatA. emanA bhAIe jaina chAtrAlayo amadAvAda ane muMbaImAM baMdhAvavA mATe moTI rakamonI sahAya karela che, paNa . ramaNIkalAlabhAIe Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-8-79 prabuddha jIvana ceya kuTuMbanI kamANImAMthI kAMI bhAga levAne badale ' AzrAmajIvana svIkAryuM ane e svIkAratA emane keTalI badhI mathAmaNa thai haze ane keTale e jamAnAmAM emaNe tyAga karyo haze ene khyAla aAjanA jamAnAnA yuvakone AvA muzkela che. ramaNIkalAlabhAIne zraddhAMjali arpatA saheje smaraNo tAjAM thayA te lakhyA che. zreyAthI kazeralAlabhAinI jIvanakathA, jema naraharibhAie lakhI che ema ramaNIkalAlabhAInI jIvanakathA vidyArthIone, yuvAnane, gRhasthIone preraNArUpa banI zake evI lakhAya to sAruM -- chaganalAla na. joSI namaste mAMDa sADA traNa akSarane A zabda namaste' ke bhAvasUcaka che. ! keTale agahana che! jIvanamAM keTalIya vAra belAto A zabda devamaMdiramAM to koI alaukika bhAva sarje che. namaste nA uddagAra sAthe beu hAthanI muThThIo khUlI jAya che, ane e be hatheLIo khullI thaIne joDAya te ja namanamAM sAce bhAva jAge che. jANe ke, Izvara najIka laI jatI be khulI hatheLImAMthI ApaNA parigrahanI mAyA tathA mamaH 62 sarakI gayA na hoya! jo ApaNAmAM parigrahanI Asakita bharI hoya te paNa ApaNA namaskAra Izvara sudhI kayAMthI pahoMcI zake ? ghaNI vAra maMdiramAM jouM chuM te kaI bahena hAthamAM parsa laTakAvIne devane page lAgatAM hoya che. emanI najara te devanI mUrtine badale koI e parsa chInavI na jAya te tarapha ja pharatI hoya che. ane bIjA eka bahena prArthanA gAtAM gAtAM emanI sADI ja sarakhI karyA karatAM hoya che. jyAre sAthe AvelA bhAI te maMdi2mAM koNa koNa AvyuM che te ja zedhI rahyA che. te bIjA eka murabbInA magajamAM zera bajAranA chelalA bhAva ja ghUmI rahyA che. Ama kema cAle? bhakita karatAM karatAM paNa magaja ane AMkhe bIjI ja dizAmAM phare? eTale ja to namaste karanAranI AMkhe baMdha hoya e jarUrI che. mananA daravAjA baMdha karavA agharA che, paNa najaranA daravAjA te baMdha thaI zake ne? eTaluM ja karavAthI paNa namasakoramAM ekAgratA vadhaze kharI ne? Ama namaste karanAramAM aparigraha ane ekAgratA hoya e jarUrI che, paNa eTaluM ja pUratuM nathI. namaste karatI vakhate ApaNuM zIza paNa nIcuM name che ne? e zA mATe? UMce mastake ahaMkArathI bharelA manane bhagavAna maLe kharA? emane pAmavA mATe te zIza namratAthI jhUkI javuM joIe. te ja hRdayanA UMDANathI kahevAya : namo ' AvA namaskAra ApaNe mAtra Izvarane ja nahIM paNa mAnavIne paNa karIe chIe. koI no paricaya thatAM sahaja rIte ApaNA be hAtha joDAI jAya che. ane e paricayane AvakAratAM namaskAra thaI jAya che. tyAre vaLI sAmI vyakita paNa aApaNane namaskAra kare che. namaskAranI A Apa-le mAtra navaparicite vacce ja nahIM, paNa su - paricita vacce paNa maLatI ane chuTTA paDatI vakhate thAya che. AvuM zA mATe? je bhAva ApaNe Izvarane bhajatI vakhate anubhavIe chIe, te ja bhAva IzvaranA aMza samA mAnavIne maLatI vakhate aMzata: paNa jAga joIe ne? ApaNe A vizvamAM bindu samAna chIe - ApaNe navA navA parico drArA vistAra pAmatAM AkhA sidhumAM vyApaka thatAM jaIe chIe. ane e rIte navA navA saMbaMdho dvArA ApaNA AtmA vistarate jAya cheAma karatAM karatAM e sarvavyApI paramAtmAmAM eka rUpa thato jAya che. IzvaranI najIka AvavAne A paNa eka nave rAha che. AmAM ApaNe IzvaranA pratIka samAM pratyeka AtmAne samita namaskAra karIe chIe - eTale ke premapUrvaka AvakArIe chIe. jarUra che: mAtra e mATenA niHsvArtha premanI : e hoya te namaskAramAMthI apAra prasannatA herI UThe che. Ama namaste' mAtra bhautika kriyA nathI - e dvArA te jAgI zake che -'aparigrahI, ekSaca, anAsakata prema ane bhakita' ane pariNAme prasare che : pArAvAra prasannatA" ne praphulla pamarATa (AkAzavANInA saujanyathI) - gItA parIkha "sukAna vagaranuM vahANa dhArela sthaLe pahoMcADe kharuM? vahANamAM sukAnanuM jeTaluM mahattva che eTaluM ja mahattva ApaNA jIvanamAM dhyeyanuM che. dhyeya vagaranuM jIvana kharekhara niSphaLa bane che. pazuo dhyeya vagaranuM jIvana jIve che. te rIte mANasane paNa jo dhyeya na hoya te te pazunI koTine ja gaNAya. (mAnavavaMtu stro) arthAta mAnavajIvana maLavu A saMsAramAM durlabha che. tethI tene veDaphI na nAkhavuM joIe. yeya vagarane mAnavI jIvanamAM muzkelIo AvatAM hAthamAM lIdheluM kAma choDIne bIjuM kAma karavA prerAya che. temAM muzkelIo. Ave te vaLI bIjA kAmane Azaro le che. Ama, vAraMvAra thatAM, tenI sthiti "dhabInA kUtarA jevI thAya che. te nathI rahete gharane ke nathI rahetuM ghATane. Ama na thavA devuM hoya te jIvanamAM kaMI ne kaMI dhyeya avazya rAkhavuM joIe. dhyeyadhArI vyakita gametevI muzkelIo Ave to paNa makkamatApUrvaka tene sAmane, karI, AgaLane AgaLa dhape jAya che. eka saMskRtanA subhASitamAM evI matalabanuM kahevAmAM AvyuM che ke, samudramaMthana vakhate devenuM dhyeya amRta meLavavAnuM hatuM. temane AraMbhamAM viSa maLyuM. teo aTakayA nahi. pachI e bIjI lAlaca tarIke rane maLyAM. lalacAyA, vagara temaNe prayatna cAlu ja rAkhe. Akhare temanuM dhyeya siddha thayuM. temaNe jo dhyeya pratye daSTi rAkhI na hota to temane amRtanI prApti thAta kharI? mAnavIe potAnuM dhyeya athavA pitAne Adarza utkRSTa prakArane ja rAkhavuM joIe. nIcuM dhyeya rAkhanArA keTalAka vidyArthIone mAtra pAsa thavAnI IcachA dharAvatA joIe chIe. tyAre temanI tarapha ApaNane sArI lAgaNI thatI nathI. mAtra pAMtrIza TakA meLavavA che e nIce Adarza vakhANavAlAyaka na ja kahevAya. zA mATe temaNe , sItera TakA mATenI abhilASA na sevavI joIe? A UMcA Adarza rAkhyo hoya to teo nitya abhyAsazIla rahevA prayatna karaze. cerI karavA jevI aniSTa pravRtione Azraya levAnI temane lAlaca nahIM thAya. koIvAra ema paNa bane ke prayatnazIla rahevA chatAM paNa niSphaLatA maLeparaMtu niSphaLatA e kaMI aparAdha nathI. corI karIne saphaLatA meLavavI e jarUra aparAdha che. halakA dayeyanI niMdA karatAM eka kavie jaNAvyuM che ke, "nizAnacUka mApha, nahIM nIra nizAna." unnata dhyeya rAkhanAra vyakitaone pitAnA jIvanakALa daramyAna dayeyanI prApti na thaI hoya evA daSTAMto ItihAsa pUrAM pADe che. rANA pratApa, subhASacaMdra bojha, lekamAnya TiLaka vageree pitAnA dhyeyane siddha thatuM joyuM nathI tema chatAM, temane prayatna " eLe gaye che ema koNa kahI zake! ucca dhyeyane svIkAranAra vyakita sadA puruSArthamI rahe che. prArabdha upara te madAra bAMdhato nathI. pitAnI samagra zakitaone te eka ja lakSyabida mATe kendrita kare che. mAtra dhyeya nakkI karIne besI rahe tene koI vastu prApta na thAya ema vyakata karatAM eka kavijho saMsakatamAM kahyuM che ke: yAra fa fasti vALa ja manorathai: siddhi meLavavA mATe daDhatApUrvaka pragati jarUrI che. daDha saMkalpa dhAraNa karanArane muzkelIo satAvI zakatI nathI. kolaMbasa, nepoliyana, eDisana, gAMdhIjI vageree je siddhi hAMsala karI che tenI pArzvabhUmikA tapAsaze te tyAM daDha saMkalpa rUpI zilA paDelI dekhAze. A saMkalpa pramAdarUpI dAnavane saMhAra karavA mATe upayogI thAya che. dhyeya nakkI karI letI vakhate sarva prathama pitAnI zakitane vicAra karI levuM ghaTe. zakita uparavaTanuM kAma hAthamAM levuM e mUrkhAI ja gaNAya. tethI ja kahevAyuM che ke, better not to begin than not to finish saMpUrNa rIte vicArIne, je dhyeya svIkAryuM hoya tene te kareMge yA mareMge' nI bhAvanAthI pAra pADavuM joIe. pratyeka suprabhAte ApaNe saMkalpa karIe ke mArA jIvanamAM unnata dhyeya rAkhIne te pUruM karavA saMniSTha prayatna karIza, daDhatApUrvaka muzkelIone sAmane karIza ane dhyeya prApta karIne ja jaMpIza.. - aruNa jozI Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvana akSarajJAna : navuM mANasanuM vyakitatva e IzvarIya zakita nathI, vAcA-prabhutvathI . anyane prabhAvita karanAra vANI e satya nathI, vazIkaraNa e agamya zakita nathI, koipaNa zakita mAnava, mAnavane prabhAvita kare e vyakitatvanuM AgavuM lakSaNa che, vyakitagata mAnavIya zakita che, kadAca ene mATenA e aMgata; guNA che, e guNothI lokone AkarSI zakAya che, mahAna vibhUti banI, potAnA caraNAmAM lokonA mastaka namAvI zakAya che-- kadAca 'mANasa'mAMthI 'deva ' banIne bhALA lokone bharamAvI zakAya che. paraMtu A sarva mAtra, kAIka-lakSaNAthI ja thaI zake che! ane e eka prakAranA vyavasAya che! AnAthI dharmAcaraNa nahIM, mAnavAcaraNa ja AcarAya che ane A dharmazraddhALu ane dharma-daMbhI vaccenA eka, na kalpI zakAya, na mAnI zakAya evA bheda AMkI zakAya che! koI dharma-sthaLe tame jAva, kAMI AvA vyavahAra 'bhagavA' paheranAra AcarI rahyA che. dharma, dharmanI jagyAe rahI jAya che, ane khoTA vyavahAro ja AcarAya che! paraMtu A AcaraNa kema thAya che? enuM mukhya kAraNa nirakSAratA che. jyAM nirakSaratA che, tyAM mAtra anyanA jJAna, zAna ane buddhithI dArAvuM paDe che. enAmAM svataMtra kahI zakAya evA vicAronA abhAva hoya che, ane eTale ja bIjAnA vicAro pramANe, mArgadarzana meLavavuM paDe che! - vAcana, sAcana mANasane ghaDe che. vAcanamAMthI ja mANasane vicAro pragaTavAnI zakita prabaLa vege maLe che: Aje ApaNA dezamAM nirakSaratAno lAbha be varSe khUba ja AsAnIthI lye che; eka dharmanA vaDAo ane bIjA rAjadrArIe. jo ApaNA dezamAM nirakSaratA nAbUdI zakya bane to, A baMne varjhAne ghaNuM badhuM gumAvavAnuM rahe che! huM eka vakhata vidyArthI avasthAmAM mArA meAsALanA gAmaDAmAM gayelA. tyAM rAta paDe eTale cArA upara DAyaro jAme. DAyarAmAM besA to ghaNuM ghaNuM jANavA jevuM maLe paNa e badhuM Azcarya pamADe tevI aMdrAddhAnI vAte ne camatkArika vAto hoya. e vakhate eka bhAI paNa mArI jema bahAragAmathI AvelA, 'eNe 'abharAma liMkana'nI vAta karelI~enA zabdomAM kahuM. abharAma liMkana eka AphrikAnA deva thaI gayA che. e eka vakhata gheADA upara besIne, eka gAmathI bIje gAma jatA hatAM tyAM ja enuM dhyAna eka pANI vinAnA taLAvanA gArAmAM eka gheTu khUMcatuM hatuM tyAM gayuM. abharAma liDane gheADA UMparathI utarIne gheTAne bahAra kADhyuM. paNa jevuM gheTuM bahAra AvyuM tenuM deva svarUpe pragaTayuM ane abharAma liMkanane AzIrvAda ApyA ne kahyuM: "huM" AkAzanA deva chuM. tuM dharatInA. tArI prazaMsA AkAzanA devA paNa kare che! tArI parIkSA karavA ja hu' ahIM Avyo hato. mAga tAre je joIe te!" * ane abharAma liMkane, kAMI na mAgyuM. e to dharatInA deva hatA, rAjA-mahArAjA enA caraNAmAM paDatA. ene zuM jarUra hoya ? ane Aje ya, abharAma liMkananuM deruM, AphrikAmAM UbhuM che!" "A vAta sAMbhaLIne huM to AbhA ja banI gayo. meM AvA prasaMga koIka sAmayikamAM vAcelA. ane e amerikAnA pramukha abrAhama liMkananA hatA. meM e vAta karanArane A sAcI vAta karI to mane teDI ja pADayo ! A sAMbhaLelI vAta, gheADIka smRtibhraMzathI je yAda rahI te judI rIte enI rajUAta karI dIdhI - ApaNA dezamAM camatkAranI vAtamAM rasa dAkhave evA nirakSara varga ghaNA meTA che! jene dharmanI vAta karIne game te dizAmAM vALA, vaLI javAnA che! ane enA udAharaNa tarIke Aje be vargo sarasa rIte, petapeAtAnI dizAo nirakSarone vALI rahyA che: Aje ApaNA dezamAM jo koI sukhI hoya to eka sAdhu-sAMtA, jene koI ja prakAranI ciMtA nathI hotI; ane bIjo varga che rAja la, 1-8-79 cetana pragaTAve che kAraNIonA. A vargane paNa A nirakSaro pAMca varSa mATe cUMTI de che, pachI koI ciMtA nathI hotI ! hamaNAM hamaNAM nirakSaratA TALavA mATe gAmaDAomAM prauDha zikSaNanA khAsa vargo calAvavAnI vAta cAle che. paraMtu A jhuMbezanI vAto, huM samajaNA thayA tyAranI sAMbhaLuM chuM! haju prauDho ja abhaNa che. AjathI 20 varSa pUrve hatA eTalA ja ane haju paNa prauDhazikSaNa, jIvavI cAle che! A te kevI navInavAInI vAta che! saurASTra meIlamAM be zikSita mANase vAta karatA hatA. e vArtAnA viSaya gujarAtamAMthI aMgrejI haTAvAnA hatA. eke kahyuM : "netAo te aMgrejI haTAvavAnI vAtA kare che, paNa peAtAnA chokarAAne videza abhyAsArthe mele che!- jo kharekhara e aMgrejI bhASAnA AgrahI nathI hotA to petAnA saMtAnone te zA maTe 'aMgrejI' bhaNavA videza mokle che?" AjanA netAonI eka meATI khAmI e che, kee AcaravA jevA siddhAMto nakkI kare che, paraMtu AcaraNa pote nahIM, bIjAo ja karavAnuM hoya che! AvA netAo, nirakSara vargamAM kevA kevA bhrama ane khoTA khyAla UbhA kare che, tenI vAte! tame gAmaDAomAM jAvatA khabara paDe! AvA, mANasa-mANasa vaccenA bhramita khyAla dUra karavA heya, aMdhazraddhA ochI karavI hoya, dharmadaMbhIono prabhAva ochA karavA hoya te| pratyeka mANasane 'akSarajJAna' maLavuM ja joIe." mAre eka zrImaMta parivAramAM lagnamAM javAnuM thayuM hatuM! tyAM enI dIkarInA lagnamAM sArA evA kariyAvara karelA A kariyAvaramAM seeka pustako paNa hatA! Azcarya pamADe tevI vAta che ne ? e putrInI mAtAe kahyuM: "huM nava varSanI hatI tyAre mAruM lagna thayeluM. ANuM vaLIne AvI tyAre 15 varSanI hatI. huM sAva ja nirakSara hatI. mArA patie mane akSarajJAna ApyuM ne emAMthI ja huM ghaDAI. huM mArA sarva saMtAnone bhaNAvI zakI, kAraNake akSarajJAna meLavyuM hatuM- huM vAcanathI ghaDAI hatI! mAnavajIvanamAM sAhitya ghaNA agra bhAga bhajave che! sAhityathI ApaNe ApaNuM vyakitatva ghaDI zakIe chIe eTaluM ja nahIM, anya vyakitaone oLakhavAnI ApaNAmAM samaja pragaTe che. koI paNa sarjakanA kapALa-kalpita pAtrA, mAnavane pAtAnI jAtane samajavAmAM agrabhAga bhajavatA hoya che! vAcanathI mAnavAmAM eka judA prakAranI cetanA pragaTe che! akSara zAnathI vaMcita evA eka vRddha akSarajJAna prApta karyA pachI kaheluM : "dilhImAM kutubaminAra che, AgrAmAM tAjamahAla che ane A jagatamAM esTreliyA nAmano deza che, mahArANI jhAMsI aMgrejo sAme laDI hatI, zivAjI musalamAna sAme laDelA ane muMbaI zaheranI vasati 55 lAkhanI che ane muMbaImAM eka evI heTala che, jemAM amArA oTha gAmaDA thAya eTalA mANasA rahI zake che e badhuM mane te mArI vRddhAvasthAmAM akSarajJAna meLavyuM tyAre ja jANavA maLyuM ! "3 akSarajJAna meLavanAra vyakitamAM navuM navuM jANavAnI, meLavavAnI ane grahaNa karavAnI cetanA pragaTe che. e ja mANasane ghaDe che. A dezamAM, dUra dUranA nAnA nAnA gAmaDAomAM haju evA ya nirakSAra mANasA maLaze je mata mAgavA janAra 'netAne rAjA samaje che, ane jo ene 'mata' nahIM ApIe te, khAvAnuM nahIM maLe evA bhramamAM jIve che! 'mANasa' mANasane oLakhI zake e mATe paNa mANasane akSarajJAnanI jarUra che. ane have A yugamAM, dezanA pratyeka mANasane akSarajJAna be vargane oLakhavA mATe ja ApavuM joIe- "eka dharmadhUdharA, sAdhuo, mahAtmAone ane bIjo varga rAjakAraNIo, A dezamAM, sAcI svataMtratAnA--sAcI krAMtinA udaya tyAre ja thaze, jayAre dezanA pratyeka mAnava bhaNelA haze ! ane eka Azcarya ane ajAyabI pamADe tevI vAta gujarAtanA vidyArthIonI che! kadAca koI nahi mAne, paNa e satya hakIkata che, ke gujarAtanA koI paNa kolejiyanane, mahArASTra - muMbaInI Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-8-79 prabuddha jIvana * 60 kolejomAM praveza nahi maLe- ahIMnI kolejonA prinsipAle gujarAtanA kolejiyanene, nirakSara-abhaNa samaje che! kAraNa ke emanAmAM 'aMgrejI'nuM jJAna hetuM nathI ! -ne yAda karI gujarAtanA e netAone, je gujarAtamAMthI aMgrajI-haTAvo'nI jhuMbeza calAvatA hatA. calAve che! huM to tyAM na lAve tevI che to tyAM sudhI kahuM chuM ke, dharma netAo ane rAjakIya netAonA sAcA jIvana caritro lakhIne, gAmaDe gAmaDe ghera ghera vaMcAvavA mATe ja pratyeka lokone "akSarajJAna ApavuM joIe! -jayAre dezanA sarva mANaso akSarajJAna prApta karI lya pachI paNa eka 'gAMdhIjI' janmavA joIze-dezamAM sAcI krAMti lAvavA-dezabhAvanA jagAvavA mATe, zAtivAda miTAvavA mATe, komavAda nAbUda karavA mATe, atyAre dezanA keTalA mANase jANatA haze ke, janatA pakSanA eka netA, vaDA pradhAna thavA mATe potAnA pakSane cheha daI, koMgresa ane i. koMgresane Teke meLavavA bahAra paDayA che! A vAta nAnI nathI, pratyeka dezavAsIe samajavA jevI che! -guNavaMta bhaTTa zrI tArAcaMda ThArInuM duHkhada avasAna zrI tArAcaMda lakSmIcaMda koThArInuM 74 varSanI vaye muMbaImAM tA. 19-7-79nA roja avasAna thayuM tenI noMdha letA du:kha anubhavIe chIe. teo eka sAmAjika kAryakara hatA. yuvaka saMghanI zarUAta bAda thoDA tabakka pachI teo saMgha sAthe joDAyA hatA ane varSo sudhI kAryavAhaka samitinA sabhya tarIke paNa sevA ApI hatI. lAyabrerInA maMtrI tarIke paNa thoDo samaya rahyA hatA. temanA AtmAne parama zAnti maLe evI Izvara pratye prArthanA. maMtrIo: muMbaI jaina yuvaka saMgha saMgha samAcAra tA. 14-7-79nA roja 1979nA varSa mATe cUMTAyelI rAMghanI navI kAryavAhaka samitinI prathama sabhA zrI cImanalAla caku bhAI zAhanA pramukhapaNA nIce maLI hatI jayAre nIce pramANe nirNaya levAmAM AvyA hatA. kAryavAhaka samitimAM pAMca sabhyonI pUravaNI 199nA varSanI saMghanI kAryavAhaka samitimAM nIcenA pAMca sabhyane umeravAmAM AvyA. vArSika sabhAmAM cUMTAyelA jAhera thayelA vIsa nAme tA. 1-6-79nA aMkamAM pragaTa karavAmAM AvyA hatA. (1) zrI harilAla gulAbacaMda zAha (2) " caMpakalAla ema. ajamerA (3) " pannAlAla Ara. zAha (4) " dAmajIbhAI velajI zAha (5) " dhIrajalAla phUlacaMda zAha . zrI ma. e. zAha sArvajanika vAcanAlaya ane pustakAlaya samiti vAcanAlayamAM pustakAlayanA TrasTIo jemanI mudata 1981 sudhI cAlu rahevAnI che, te nIce mujabanA pAMca TrasTIe hakakanI rUe lAyabrerI samitinA sabhya gaNAya ja che. ' (1) zrI cImanalAla cakubhAI zAha (2) " ratilAla cImanalAla koThArI (3) " rasikalAla mehanalAla jhaverI (4) " cImanalAla je. zAha (5) " subodhabhAI ema. zAha tA. 14-7-79nA roja maLelI saMghanI kAryavAhaka samitie zrI ma. ma. zAha' sArvajanika vAcanAlaya pustakAlaya samitinA sabhya tarIke nIpanA cAra sabhyone cUMTayA che. (1) zrI pannAlAla Ara. zAha-maMtrI ' (2 " gaNapatalAla maganalAla jhaverI : (3 " harilAla gulAbacaMda zAha. . (4) " praviNabhAI maMgaLadAsa zAha zrI zAMtilAla devajI nandue lAyabrerInA maMtrI tarIke ghaNA lAMbA samaya sudhI sevA ApI te mATe temane AbhAra mAnavAmAM Avyo ane hAla temanI tabiyata nAdurasta rahetI hovAthI temanI jagyAe zrI pannAlAla Ara. zAhanI lAyabrerI samitinA maMtrI tarIke nimaNUMka karavAmAM AvI. prabuddha jIvanano 1001mo vizeSAMka tA. 1-1-1988nA "prabuddha jIvana"nA aMkane 1001mAM vizeSAMka tarIke pragaTa kara, tenI pAnAnI maryAdA so pAnA sudhInI rAkhavI ema nakkI karavAmAM AvyuM ane A aMkanA saMpAdanakArya mATe nIce pramANanI eka peTA samitinI nimaNuMka karavAmAM AvI. ' (1) zrI cImanalAla cakubhAI zAha (2) Do. ramaNalAla cI. zAha ' ' (3) zrI pannAlAla Ara. zAha (4) zrI gaNapatalAla maganalAla jhaverI A samitinA kanvInara tarIke zrI pannAlAla Ara. zAhanI nimaNUMka karavAmAM AvI. cImanalAla je. zAha, ke. pI. zAha maMtrIe, muMbaI jaina yuvaka saMgha tarIke paNa ubhA hatA ane trI tarIke vAsabhya AgAmI paryuSaNa vyAkhyAnamALA * AgAmI paryuSaNa vyAkhyAnamALAno samagra kAryakrama gatAMkamAM pragaTa karavAmAM Avela che. AgAmI vyAkhyAnamALA tA. 19 ogaSTa ravivArathI 27 ogasTa semavAra sudhI, ema nava divasa mATe levAmAM Avela che. bhAratIya vidyAbhavanamAM rIperIMga kAma cAlatuM hovAthI sthaLamAM - pheraphAra karavAnI pharaja paDI che. A vakhatanI vyAkhyAnamALA, capATI upara Avela biralA kIDA kendramAM rAkhavAmAM Avela che, tenI khAsa noMdha levA vinaMtI. samaya: dararoja savAranA 8-30 thI 130 tA. 26 ane 27 bhakita-saMgIta savAranAM, 1-30 thI 11-15. cImanalAla je. zAha ke. pI. zAha maMtrIo, muMbai jaina yuvaka saMgha Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-8-79 sekreTIsa 3 .: , [darzaka] banneno kAmacalAu paNa meLa maLI zake. AMtarika manAmaNA mATe eraNanI corI ane seyanuM dAna jevuM kAMIka thatuM haze. "paralokamAM jaIne tarata ja ahiMthI tyAM gayelAone pUchIza. te badhAne DahApaNanI khabara che ke nahi tenI tapAsa karavAnuM huM choDIza " badhAnuM mULa sattA ane vadhu sattAno lAbha ja che. A mAnasa, nahi, kASNa ke prazna pUchavAnA gunA mATe tyAM koIne mRtyudaMDa maLato apramANika ane siddhAMtavihoNuM rAjakAraNa sthApe che. yuddha, rojanI nathI." su:khALavI sagavaDe acakIle che. yuddha Akaro mukAdama che. te mANasanAM svastha viSapAna karatI vakhate sokreTIsa bolyo, "tamane thoDI caritrane tenI paristhiti sAthe baMdha besADavAnuM valaNa dharAve che.. ghaDI jIvavAmAM kAMIka lAbha lAgatuM haze, ane te tevuM kazuM nathI - . sekreTIse kahyuM "lokazAhI bhogavatA nAgariko paNa dAsa hoI zake lAgatuM." .. che. mANasa paranAM baharanAM aMkuzo jAya eTale te svAdhIna thatuM nathI - sarjakanAM cittamAM kaI e eka banAva banyA pachI) rovo te svayaM zAsita bane che tyAre ja te svAdhIna bane che." pheraphAra thAya che ke sukSma lAgatuM bIja kSaNabharamAM mahAvRkSanI jema ' je mAnyatAone AdhAre vyakita ke samAjanuM jIvana cAlI phATI nIkaLe che. rahyuM che. te mAnyatAonI ja vAre vAre tapAsa karavI jarUrI che.' badho ItihAsa vartamAna ItihAsa che. pratyeka kSaNa, kSaNanAM jJAna pramANe jIvananuM ghaDatara na thAya, te jIvana pramANe phrAna thaI bhUtakALamAM vilIna thaI jAya che; rahe che atIta ane niraMtarAya jAya che. ajJAna AdhArita vyavasthita rakhAtAM jIvanane koI halAve, bhAvi. vastuta: akhaMDa che kevaLa kALa: , . vyakita ke samAja goThavelI nirAMta ke ALasabharI vyavasthAne toDe, viSapAna pahelA sokreTIsane puchavAmAM AvyuM ke "ame tamane kema tyAre sukhapriya jIne gamatuM nathI. te mATe koI maMDyA rahe che te daphanAvIe?" te sekreTIsa kahe che ke "tamane rUce tema. tame mane apriya thayA sivAya raheto nathI. ke pakaDI zako ane huM chaTakI na jAuM. te jhera pIdhA pachI huM emanI joDe dayALu ke vicArazIla na thavA devA mATe paNa koI baddhika ke leza mAtra nahi houM. prasannatAnAM zubha lekamAM cAlyo gayo hoIza. tArkika samajaNa ApavI paDe che. dayA karo nahi tema kahevA karatA, temane kahevuM paDaze ke teo mArA zarIrane daphanAve che." dayA te, tamArA mananAM, tamArA jAna mAla viSe je bhaya rahyo che, sekreTIse pratipAdana karyuM ke teNe je rAjakAraNamAM bhAga lIdhe hota, to ATalI umare sudhI ke jIvI na zaka hota. . te bhayajanya nabaLAIe sUcavela valaNa che. dayA kAyaratAnuM saMtAna che. nAsI javAnI badhI goThavaNa thaI hovA chatAM keTIsanI dareka samAje daMtakathAo, vahema, devadevIo ane keTalAka prazna dalIla ja A che, ke te ethensane cAhe che. kAyadAno bhaMga karI pUchI ja na zakAya tevA kAryapradeze nakkI karI potAnAM samAjane ethensanI mAna-maryAdAnuM ullaMghana karavA te IcchatuM nathI.' svaniyamana karatAM zIkhavela hoya che. vahema ane daMtakathAonAM AdhAre lokone sudhAravA azakya che tema jaoN sokeTIsa mAnate hota, svaniyamanamAM rahevAnuM keTalAka buddhizALIone arthahIna lAgyuM. "te temAM niSphaLatA ja maLe," te tene mata hata te chellA A badhuM pANI, agni. vAyu vagere tamAMthI banyuM tema kahevAya zvAsa sudhI, temane samajAvavAno adhikAra mATe, jIvanane te hoDamAM mukata ja nahi. samajAvIne ja sudhAraNA thaI zake. te vAtamAM tenA che. pratyakSA sAbitI meLavavI muzkela che. paNa tenA karatAM meM sekrena jeTalI zraddhA jagatanA koIka ja mahApurUSamAM maLe che. TIsane vizeSa samajAyuM ke e hatuM ke ene bahu upayoga na hato. * " * manuSyanAM aMtaramAM aneka pravAhonA uchALA cAlatA hoya che, ba pANImAMthI nIpajayuM te 5Na ? te te eka sAdhana che. dhana temAM sAmAjika maryAdAo naDe che, ke madadarUpa paNa thAya che. ' e sAdhana che. taMdaratI eka sAdhana che. dhana meLavyA pachI zuM? * kalAkRti ke navalakthAnAM niyama pramANe ItihAsane nAme, "rasa taMdurasta thayA pachI zuM? A jagata eka temAMthI banyuM ke pAMca manuSyamAM have joIe. phakta banAvomAM nahi."; . ' tattvamAMthI, te pachI zuM? taMdurastI sukha mATenuM sAdhana che. paNa sukha sukhadu:khanI paridhi sImabaddha hoya che. ApaNA jIvananA eTale zuM? keIka tene sAmAjika mobhA sAthe sAMkaLe che, koI vakhata uchALA koI nikaTanAM bhAIbhAMDuo pUratA ja hoya che. "paraMtu A amanacamana sAthe joDe che, ane koIka tene DahApaNa sAthe sAMkaLe che, pRthvImAM jemanAM sukhadu:kha jagatanA bUlaMda vyApAranI sAthe joDAyelA paNa kharekhara zuM che? praznane prazna, zodhanI zodha A hatI. sekreTIsa hoya, tevA khUba thoDAMe je udaya thAya che." A zodha mATe potAnA prANa arpavA taiyAra hato. - vyakita pitAnA sukhadu:khanI chAyA akAraNa lAMbI ke TUMkI - sokreTIse kahyuM, ke huM DahApaNanI zodha karatAM aTekIza nahi. banAvI de che ane tema karIne te pramANe bahAra du:khI ke sukhI thata "mArA nityano rivAja mujaba A satya saMbhaLAvato rahIza, aTakIza hoya che. ' nahi, dhananA DhagalA, kIrti ke mAnapAna pAchaLa ATalA udhAma katAM gAMdhIjIe dAMDIkUca karI te pahelA e raste aneka cAlyA tamane zarama nathI AvatI? tame zIla, satya, ke AtmAnI pUrNatA mATe ' haze ja, paNa te badhAno pravAsa. aitihAsika banyuM nathI. gAMdhIjInI kazIya ciMtA karatA dekhAtA nathI. mArA nagaravAsIo, tame mArA dAMDIkuca aitihAsika banI. kAraNake e banAve bhAratanAM ItihAsane pitAnA ja che, eTale tamane. khAsa kahIza ke saMpattimAMthI zIla vaLAMka Apyo hato.'' : ' : AvatuM nathI. paNa zIlamAMthI saMpati ke bIjuM mulyavAna janme che. , sekreTIsane sukA ane viSapAna eka koyaDA jevI bAbata eya ke hetunuM jJAna ja yathArtha mApa ke yathArtha rasto batAvI rahI che. nagara ane nagaranAM baMdhAraNane teNe ananya bhAve cAhyA 'zake che. . . te zaheranI lokazAhIe ja tene mRtyudaMDa dIdhe, devanI A kevI ' Atmavivecana vinA. jIvana vyartha che. Atmadarzana mATe : viDaMbanA! A kevI lokazAhI? Atma vivecananI paddhati sokreTIsanI vizeSatA che. A paddhatine asAdhAraNa samayane asAdhAraNa sarjaka maLI jAya, te IzvarI prANa che, svaAdhArita tarkayukata taTastha pRthakkaraNa. varadAna lekhAvuM joIe. rAma karatAM rAmanuM nAma ja vadhAre jIvaMta tamane je game te karo." bahujana samAja mATe taTastha vRddhi rahe che. eTale nirlepa buddhi nathI. guddhi vAsanAnuM hathiyAra paNa bane che. bahAra sAmrAjaya rAkhIne ghera lokazAhI TakAvavI hoya to taTastha bhAve zukama carcA ane rAMyamathI ja A zodha thaI zake. sAmAnya matadArane e lUMTamAM bhAgIdAra ane rasika banAvo anivArya che. eka AkhuM rASTra anItine nIti mAne, te ja A - kAMtilAla kAmadAra thI jhAlAvADI sthA. jaina saMbhA (mAlika) mATe mudraka ane prakAzaka: premacaMda ujamazI zAha, prakAzana svAnA 47, teM ema. bI. velakara 5 ' , sTrITa pRSaI-2, saMpA. pI kezavalAla zAha, zrI ramaNalAla zeTha, zrI kAMtilAza vakIla ..mudraNa sAta sTeTsa pIpaka presa, ghoghA sTrITa, muMbaI-40001 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. No. MH. By South 54 Licence No.: 37 - prabuddha jIvano prabuddha jaina- navasaMskaraNa varSa 42: aMka: 8 muMbaI, 16 ogasTa 1979, gurUvAra muMbaI jena yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra vArSika lavAjama rU. 15, paradeza mATe dilaga : 45 chUTaka nakala rUA. 0-75 taMtrI cImanalAla cakubhAI zAha ane samAjajIvana vArA kemanA vaDA lAMjI sAhebanuM komanA sAmAjika jIvana upara keTaluM moTuM Adhipatya che, te saMbaMdhanI nathavANI paMcanA ahevAlathI vaDA mullAMjI sAheba ane temanA anuyAyIomAM khaLabhaLATa macyo che. dharmagura ne AvI cintAM zA mATe hoya? A ahevAla vAMcatA keTalAka pAyAnA muddAo upasthita thAya che, te tarapha lakSa doravA A lakhuM chuM. dharmagura nuM sAcuM kartavya zuM ? sAmAjika jIvanamAM temanuM sthAna zuM? temanuM kAryakSetra zuM? tenI maryAdA zuM? vigere mudAne vicAravA jevA che. vaDA mullAMjI sAhebanI vyApaka sattA vize . ahevAlamAM je lakhyuM che tene eka udAharaNa tarIke gaNI, A praznonI thoDI carcA karuM chuM. vaDA mullAMjInI vyApaka sattAnA pAyAmAM be bAbato rahelI che. eka che: vaphAdArInA zapatha - 'misAka', bIjuM che sAmAjika bahiSkAra" - 'barAta'. - dareka vahorAe vaphAdArInA zapatha levA paDe che. A zapathathI pitAnA jAnamAla, mullAMjI. sAhebane caraNe dharI de che. temanI sarva AzA svIkAravAne baMdhAya che. A zapatha le te ja vArA gaNAya. ApaNe mAnIe chIe ke dareka vyakita janmathI vahAra gaNAya che. paNa zapatha na le tyAM sudhI, sAmAjika jIvana ane komI jIvananA aMga thatA nathI.tenA lAbha maLatA nathI. dareka vahorA strI-purUSene dareka bALake A zapatha levAnA rahe che. zapatha vAMcIe to gulAmI. kheta lAge. A zapathane bhaMga kare, mullAMjI sAhebanI AjJAnuM ullaMdAna kare, teno mullAMjI sAheba sAmAjika bahiSkAra pharamAve che. A bahiSkAra keTale trAsajanaka thAya che te vize ahevAlamAM kahyuM che: It is not merely boycott in the sense of ex-communication. It involves positive persecution, harrassment, torture, assault, exclusion from the mosque, burial ground etc. The socially boycotted person does not suffer alone. 'mAtra kama bahAra mUkIne bahiSkAra karavAmAM Ave che eTalI ja vAta nathI. AmAM cokkapaNe satAmaNI, herAnagati, trAsa ane humalAo karavAmAM Ave che tema ja majida ane kabrastAnamAM nidhi karavAmAM Ave che. je vyakitane sAmAjika bahiSkAra karavAmAM Ave che tene ekalAne ja sahana karavuM paDatuM nathI.' tenA najIkanA sagAo, tenI sAthe saMbaMdha rAkhavAvALA A ' badhAne sahana karavuM paDe che. ahevAlamAM jaNAvyAM che. Various methods are used to harass the socially boycotted persons. One of the most commonly used is attack on residence, shops or other work establishments. Physical attacks on persons concerned as also the close members of their families, if they have not broken away from them. 'sAmAjika bahiSkAra karavAmAM AvyuM hoya e vyakitaone satAvavA mATe anekavidha paddhatio ajamAvavAmAM Ave che. eka sauthI sAmAnya paddhatine je upayoga thAya che. emAM raheThANe, dukAne, ke kAmanA sthaLo para humalA karavAmAM Ave che. saMbaMdhita loko para ane emanAM kuTuMbanA sabhyoe emanI sAthe saMbaMdha na toDayo hoya to emanA para paNa zArIrika humalA karavAmAM Ave che." ahevAlamAM ghaNAM kissAmAM rAkhyA che. pitA - putrane: judA pADe che. pati - patnIne judA pADe che, bhAI - bhAI ke bhAI - bahenane judA pADe, bALakone skUlamAM parezAna kare, lagna, maraNa, vyavasAya, nekarI vigere bAbatamAM hAla behAla kare. janmathI mAMDI maraNa sudhI dareka prasaMga mATe mullAjI sAhebanI rajA levI paDe. rajA vinA kAMI karyuM hoya to bahiSkAra thAya. koI samAjasevAnuM kArya karavuM hoya to mullAMjI sAhebanI rajA levI paDe. koI TrasTa karavuM hoya te, koI anAthAzrama ke prakRti gRha sthApavuM hoya, koI zikSaNa sahAya karavI hoya, koI sahakArI benka karavI hoya, dareka mATe rajA joIe. rajA vinA karyuM hoya te visarjana karAve, karavuM paDe. cUMTaNImAM UbhA rahevuM hoya, myunisIpAliTI ke, dhArAsabhAmAM te mullAMjI sAhebanI rajA levI paDe. cUMTaNImAM matadAna mATe mullAMjI sAhebanuM pharamAna Ave. * jamAtamAM cUMTaNI nathI thatI. mullAMjI sAheba jamAtenI racanA kare. mullAMjI sAhebane karoDo rUpiyAnI Avaka che. paMcanA, ahevAla mujaba vArSika 7 karoDa aMdAje Avaka haze, vadhAre hoya, mullAMjI sAheba ghaNAM karaverA ugharAve che. uparAMta najharANAM, salAma, bheTe, padharAmaNI vigerethI lAkhanI 2nAvaka thAya che. temanA karoDe rUpiyAnA TrasTo che. jemAM tene rokI ja TrasTI che. temanuM bahAnuM kuTumba che. kuTumbamAM lagabhaga 180 sabhyo che. eka nAnuM rAjya che. vahorA komanA sAmAjika jIvanamAM pratyeka aMga upara mullAMjI sAhebanI jabarI pakaDa che. ahevAlane aMte paMce sAra kADhayo che, te A pramANe che: The facts found by us and the foregoing chapters will show that the position of the Dai-ulMutlaq as a religious head, the huge income under his dominion, the obligations of the Bohras under the Misaq; the right of the Dai to expel any member on any ground which he considers sufficient, the practice of Baraat leading to grave consequences to the dissidents, the absence of any communal control over the income & properties of the community, the absence of adequate legal regulation of the Trusts which are spread all over the world - all these have resulted in a huge concentration of power in the hands of one person who can control the entire lives of the Daudi Bohras right from the stage of conception to that of death and even thereafter. The root cause of the reformists' grievance can be attributed to the fact that the religious power which Syedna had and which was not intended to be used "for worldly ends" has been exercised since the beginning of the regime of 51st Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 mukta jIvana Dai for gaining and centralising economic power and using the economic power so gained to further coerce any dessenting member of the community into surrender and submission. It is the deadly combination of religious and economic power which creates a huge problem. 'ame meLavelI hakIkato ane AgaLanA prakaraNA e bAbata darzAve che, ke dAInA dhArmika vaDA tarIkenA darajajA, ane thatI mabalakha Avaka, misAka mujaba vahArAonI pharajo, dAIne emane potAne pUratAM lAge te kAraNesara koI paNa vyakitane komabahAra karavAnA adhikAra, bhinnamatavAdIne mATe gaMbhIra pariNAmadAyaka barAtanI paddhati, kAmanI milakata ane Avaka para komanA koI paNa jAtanAM niyaMtraNano abhAva, duniyAbharamAM patharAyelA TrasTonA pUratA kAyadesaranAM niyamananA paNa abhAva - A badhAne lIdhe eka vyakitanA hAthamAM vipula sattA ekatrita thaI che. eTale e vyakita dAudI vaheArAonI garbhAdhAnathI mAMDIne mRtyu sudhI ane e pachI paNa samagra jiMdagI para aMkuza dharAve che. sauyadanA pAse je dharmaviSayaka sattA hatI. ene sAmAjika - saMsArI hetusara upayoga karavAnA nathI hotA paNa 51 mA dAInA zAsanathI ene Arthika sa"tA. saMpAdana ane kendrita karavAmAM Avyo che tema ja rIte meLavelI Arthika sattAnA upayoga komanA koI paNa svataMtra mata dharAvatI vyakitane zaraNAgati ane tAbedArI svIkAravAnI pharaja pADavAmAM thaI rahyo che. sudhArAvAdIonI phariyAdanuM A mULakAraNa che. dhArmika ane Arthika sattAnuM A bhayaMkara joDANa eka mahAna samasyA sarje che.' A ahevAlamAM be traNa vastu khAsa dhyAna kheMce che. (1) mullAMjI sAhebanI ATalI vizALa sattA pahelA na hatI, chellAM pacAsa varSamAM vadhI che. uparanA phakarAmAM kahyuM che tema 51 mAM dAIthI vadhI che. te vartamAna 52 mAM dAInA pitAzrI - AjanA jamAnAmAM AvI sA ghaTavAne badale vadhatI rahe te Azcaryajanaka che. (2) A sattAnuM mULa koI rAjyadaMDamAM nathI, mullAjI sAheba kahI zake ke, kome svecchAe A sattA svIkArI che. koI kahe bhayathI. (3) sudhArAvAdI vaheArAonA 30 varSanA satata prayatnanuM bahu phaLa nathI AvyuM . (4) 5 kheMcanA vaheArA kome virodha karelA ane meATA bhAge bahiSkAra karyo. A ahevAla vize ATaluM kahyA pachI, tenA uparathI upasthita thatAM mukhya mudAo upara AvyuM. game te jamAnA hoya, dharma ane dharmaguru pratye lokonI apAra zraddhA bhakita che. tene aMdhazraddhA kahIe ke ajJAna kahIe, te che te hakIkata che. tethI ja dharmagurunuM ATaluM varcasa jAme che. janma dharmaguru nuM jIvana AdhyAtmika hovuM joIe. temanuM kartavya samAjane AdhyAtmika ane naitika mArgadarzana ApavAnuM che. dharmaguru ne kuTuMba - kabIlA ane parigraha hoya tyAre A dhyeya moTe bhAge niSphaLa javAnuM. eTaluM ja nahi paNa aneka aniSTone ApanAra thAya. dharmaguru mATe be mahAvro anivArya che. brahmacarya ane aparigraha, brahmacarya eTale sarva prakAranA saMyama, aparigraha mAtra milakatono ja nahi, kIti ane sattAnA paNa. A be vratAno abhAva hAya. tyAM dharmaguru potAnuM zuddha svarUpa jALavI na ja zake. lokonI dhArmika zrAddhA - bhakita, dharmaguru ne meATa sthAna Ape che. sUkSma paNa ghaNI asarakAraka sattA athavA prabhAva Ape che. A dhArmika sattAmAM, Arthika sattA bhaLe ane kuTumba kabIlAnA svArtha haiAya tyAre aniSTa pariNAma na Ave tA Azcarya lekhAya. parigraha pApanuM mULa che. dharmaguru ane parigraha virodhI vastu che. vyavahArika ane sAmAjika paraspara jIvanane zuddha, pavitra ane naitika rAkhavuM, dharmagurunuM kartavya che. pote ja kharaDAyela hoya tyAM A kAMthI banI zake? pApa hAya, AgAkhAna hoya, vaiSNavanA mahArAja hAya, mullAMjI sAheba hAya ke, " bIjA koI paNa dharmaguru hoya, tA. 16-8-79 temane AMdhaLI vicAra kuTumba ane parigraha be vastu hoya tyAM dharma guru paNa sAcA arthamAM Take nahi. pachI bhale. janasamAja rIte anusare. temAM samAjanuM ke dharmagurUnuM koInuM kalyANa nathI. pleTo e tenA rIpablikamAM,Adarza rAjyakartA mATe paNa kuTuMba ane parigrahano niSedha karyo che. dharmaguru A banne vrato tethI paNa vizeSa anivArya che. A daSTie jainadharmanA sAdhu - sAdhvIonA karu chuM tyAre ghaNA saMtoSa thAya che. A sAdhu - sAdhvI rUDhIcusta haze, paNa kauTumbika svArtha ke parigrahamAMthI je aniSTo UbhA thAya che tethI mukata che. jaina sAdhu - sAdhvI pratye jaina samAjanA anahada Adara che tenuM eka kAraNa temanuM cAritra - brahmacarya ane aparigraha che. A be vratA AdaryA hoya te ahiMsA ane satya vadhAre phalita thAya che. e benA bhAva hAya tyAM ahiMsA ane satya dUra rahe che. jaina mandirAnA ane samAjanA karoDo rUpiyAnA TrasTo che. tenA vahIvaTa sAthe sAdhu sAdhvIne kAMI saMbaMdha nathI. saMgha hastaka vahIvaTa rahe che. mullAMjI sAheba pAtAnA parigraha uparAMta potAnI komanA badhA TrasTa upara satttA meLavavA prayatna kare che. dharmagurune samAjajIvana sAthe bahAranA saMbaMdha hovA joIe, eTale ke mArgadarzana ApavAnA, dharmaguru temAM otaprota na thAya. vaibhavazALI, sukhazIla, sattAlakSI jIvana dharmaguru mATe nathI ja. varga mATe sAcA dharmanI pratiSThA karavI hoya to jAgrata samAje dharmaguru ne ... AvA prAbhanamAMthI mukata rAkhavA joIe. nahi te dharma paNa nahi rahe ane guru paNa nahi rahe. -cImanalAla cakubhAI dilhInuM rAjakAraNa A vize zuM lakhavuM? ukaLato caru che. nIta navA raMga jovA maLe che. na kalpI hAya tevI adhogitanA UMDANanA anubhava thAya che. caraNasiMha ane bahuguNAe eprila1978 mAM merArajIbhAI upara lakhela patrA Aje (12-8-79) vartamAnapatramAM vAMcavA maLyA. bhraSTAcAranA, kAvatarAnAM paraspara je AkSepo karyA che te vAMcI ema thAya ke AvI vyakitao sAthe maLI kAma kevI rIte karI zake? have banne nivedana bahAra pADe che ke amArA matabhedo maTI gayA che! 'prabuddha jIvana' nA A aMkamAM 'gArDiyana'nA eka lekhanA anuvAda pragaTa thAya che. gayA aMkamAM IkonomisTanA be lekhono me ullekha karyA hatA. videzamAM ApaNI chApa keTalI nIzI UtarI che tenA A uparathI kAMIka khyAla Ave che. ema thAya che ke AvA loko ApaNA upara zAsana kare? zuM A eja loko che je ATalA varSothI zAsana karatAM AvyA che? are, merArajIbhAIe kahyuM ane jagajIvanarAme samarthana karyuM ke, IndirA gAMdhInA paNa, vaNavAgyo TUMko maLatA hoya to te levAmAM vAMdhA nathI! vaNa mAgyo maLe? vaNamAgyo kahe to paNa tenI pAchaLanA hetu ane ramatanA bhAga banavuM paDe. zuM eka vyakita paNa evI nahi nIkaLe ke je kahe ke eka vakhata hArI jaIe athavA sattA choDavI paDe te bhale, paNa aniSTa tattvAnA sahAro to nahi ja laIe. ATalI badhI sattAlAlasA ! ee ja loko che jemaNe gAMdhIjInuM pAsuM sevyuM che. ane sAdhanazuddhinI vAteA karI che. ATaluM badhuM adha:patana kema thayuM? 20 mI ogasTe lokasabhAnI beThaka maLaze ane caraNasiMha vizvAsanI darakhAsta raju karaze. jagajIvanarAme paDakAra pheMkyA che ke, caraNasiMhane harAvIzuM ja. IndirA gAMdhI badhAne nacAve che, kAlI, e.DI.ema.ke. sAmyavAdI ne, kahevAtA niSpakSa, sau kIMmata mAge che, kIMmata cUkavAze chatAM pariNAma anizcita raheze. ekathI vizeSa mita leze ane apAze. banne pakSa pAsethI kIMmata levAze. caraNasiMha cAlu rahe ke jagajIvanarAma Ave ke bIjA koI Ave, koI TakavAnA nathI, TakavA devA na joIe. A sthiti lAMbA vakhata cAlu rahe te deza mATe meTI Aphata che. paristhiti sarva prakAre vadhAre vaNasatI raheze. lAsabhAnuM visarjana karavuM e eka ja pramANika mArga che. lokone nirNaya karavA do, bhale game te pariNAma Ave. lAka Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-8-79 buddha jIvana racavA madada karavAnI tatparatA dAkhavI caraNasiMha paNa IdirA gAMdhIne dhikkAre che, paNa TUMka samaya mATe ya vaDApradhAnapada meLavavA temaNe madada jhaDapI lIdhI. merArajI desAI, IdirA ane caraNasiMha tathA bIjA vikalpa samA jagajIvanarAmane ya dhikkAre che. ethI AzAnirAzAmAM palaTAvAnI vAstavikatA AvI paDI tyAre, tha temaNe doDAdoDa ane TyUharacanA cAlu rAkhyAM. sabhAnA vartamAna sabhyoe lokono saMpUrNapaNe vizvAsa gumAvyo che. koI rIte cAlu rahevAne pAtra nathI. prajAe je kaTImAMthI pasAra thavuM lakhyuM haze tene sAmane karyo ja chUTako che. samagra rAjakIya paddhatine paDakAra che. AvA loko sattAsthAne rahe to anaikitA vadhavAnI. - rAjyamAM asthiratA vadhatI jAya che. hariyANA, uttara pradeza, bihAra, rAjasthAna, madhya pradeza, mahArASTra, gujarAta, AsAma, dareka rAjyamAM pakSapalaTAo, kAvAdAvA, sattAnI sAThamArI cAlu che. Arthika sthiti tema ja kAyado ane vyavasthA vaNasatA rahe che. kendra sarakAra asthira hoya tyAre rAjayomAM asthiratA vadhe che. asAmAjika tattvone baLa maLe. bhrAcAra vadhe te taMtranI zithilatA vadhe. majaro viphare ane amaryAdita mAgaNI thAya. vepAra-udyoga sthaLe, moMghavArI asAdhAraNa vadhatI jAya che. 80 Taka prajAnI hADamArI vadhe che. esa. ema. jozI ane madhu daMDavatee kahyuM ke, jyorja pharanAnDIjha, madhu liye ane mRNAla gere, jevAe prajAne dago dIdhuM che. A badhA gaI kAlanA sAthIo hatA. prajA lAMbe vakhata niHsahAyapaNe A badhuM sahana nahi karI zake. visphoTaka sthitimAM badhAne sahana karavuM paDe. tevA saMjogomAM prajAne roSa yogya mArge ja vaLaze ema mAnI na levAya. madhyasatra cUMTaNI thAya tyAM sudhI caraNasiha sattA para rahe te asahya che. rASTrIya sarakAra sarva pakSonA pratinidhionI cI, rakhevALa sarakAra tarIke kAma kare e ja mArga che. vartamAna lokasabhAnA sabhyone madhyasatra cUMTaNI joItI nathI. paNa rASTrapatie nirNaya karavo joIe ane prajAne bacAvavI joIe. madhyasatra cUMTaNI jAhera karI, rASTrIya rakhevALa sarakAranI racanA karavI. rASTrapati tema karI zake che. jarUra paDe tyAM rAjyomAM, rASTrapatinI sUrAnAthI garvanaroe e mArga levo joIe. AjhAdInA 33 mAM varSe rASTra sAme moTI koTI ane Aphata che. tyAre AvA pagalAM levAmAM prajAe rASTrapatine pIThabaLa ApavuM joIe. Thera TherathI AvI mAgaNIo thavI joIe. prajAmata keLavavAmAM buddhizALI vage pitAne phALe ApavAnuM rahe che. 13-8-79 - -cImanalAla cakubhAI ane bhArata? bhAratamAM vahelI cUMTaNI koIne khapatI nahotI ane tatkALa zakaya nahotI eTale e ekamAtra bhAvi TALavA pha6 varSanA eka mahattvAkAMkSI AdamIe hatAzAnI paLamAM sagavaDIyuM joDANa karyuM. caraNasiMhanI sarakAra bhaya ane gamAaNaganAne joDANa samI banI raheze. bhAvi aMdhakAramaya che. chellAM be aThavADiyA daramyAna khelAyelAM svArtha prerita saMgharSoe ene vadhu aMdhakAramaya banAvyuM che. zrImatI gAMdhInA Apakhuda zAsana sAme AjathI aDhI varSa pahelAM lagI uThelA lokoe je netAgIne cUMTayA teo pote lokonA vizvAsane pAtra nahotA e puravAra karI AkhAM che. e ghaTanA kharekhara kaNa che. kAraNa ke vikalpa atyaMta saMkucita banI gayA che. zrI siMhe pitAnI lAlatA siddha karI che. TUMka samayamAM yuvAna rAjanetAone paNa saMbhavata: taka maLaze. sarvocca sthAne meLavavA mATenI A ugra spardhA TUMka samaya mATenI nathI, e spardhA bhAratanI lokazAhI jALavI rAkhIne dezanuM sukAna kuzaLa vahIvaTakartAnA hAthamAM che e paNa puravAra karavAnuM che. AvuM kauzalya vyakitagata AkSepathI nahIM Ave. baLajabarIthI ladAyelI cUMTaNI ADe kadAca cha mAsa ja rahyA che. janatA pakSa je sthitimAM che tyAMthI tene pharI samakakSa banAvavA cha mahinA bahu TuMke gALo kahevAya, te zrImatI gAMdhInI hAjarImAM eka pakAnI pratimAmAM navInatA ANavAnuM zakaya paNa nathI. zrI morArajI desAI 'vAtAvaraNanI dRpitAnI vAta kare che tyAre teo anivArya paDakArane nakkarapaNe rajU karI zakayA che. gArDiyanamAMthI TIkA karavA ja do suprasiddha aMgreja lekhaka normana vinsanTa pila pitAnA eka mitranI vAto avAranavAra kahyA karatA : "mArA A mahAna mitranI ghaNAM loko kaDavI TIkAo kare, paNa tenI enA para kazI asara thAya nahi. are, koI tene niMdatu, te evA nidakonuM paNa te kadI burU bole nahi." bhAratanuM gaMdhAtuM saptAha UMDA vicAra pachI huM evA niSkarSa para Avyo chuM ke ApaNA rAjakIya vAtAvaraNamAM hAla pravartatA gaMdavADamAM jarA amaste ya vadhAro na karavA mATe enAthI dura rahevuM joIe. bhUla mATenI javAbadArI svIkArIne janatA saMsadIya netApadethI rAjInAmuM ApavAno meM nirNaya karyo che. have pachI huM koI rAjakIya pravRttimAM bhAga nahIM lauM.' zrI morArajI desAI 83 varSanI vaye ghaNA ochA mANase karavA taiyAra thAya tyAre teo rAjakIya takhato choDavA taiyAra thayA. dekhItI rIte lekasanAnA temanA manAtA TekedAronAM DAM nAmo (saphaLa umedavAra) caraNasiMhanI yAdImAM paNa AvI javAthI ema jaNAya che ke teo rAjakAraNa taje e nizcita che. eka prati mAzALI ane sudIrgha kALanI kArakIrdinA A karaNa aMta che. paNa, ema to desAI sarakAranAM patana pachInA bAra divase ya eTalA ja khedajanaka che. vyakitagata Adarane badale, siddhAMtone AdhAre bhAratIya rAjakIya pakSonA punaDANanI apekSA koI rAkhe to te svAbhAvika gaNAya. tene badale adhama kakSAnI sattAlAlasA jovA maLI e AghAtajanaka che. zrImatI gAMdhI caraNasiMhane dhikkAre che, chatAM emaNe cAlAkIthI emane sarakAra | pilasAhebane zarUmAM mitranA AvA vartanathI bahu Azcarya thatuM. temane thatuM: "mAro A mitra kevo vicitra che! koI ApaNI TIkA kare to tene barAbara saMbhaLAvI devuM joIe. to ja sAmAne khabara paDe!" pilasAhebathI na rahevAyuM, eTale eka divasa temaNe potAnA A mitra AgaLa potAno roSa ane aNagamo chato karI dIdhuM. tyAre e mitra zAMtithI javAba detAM temane kahyuM : "pila, koI mANasa ApaNo doSa AMgaLI cIMdhIne batAvatA hoya tyAre tuM khAsa dhyAna rAkhaje. te eka AMgaLI ApaNA tarapha cIMdhato hoya che, tyAre tenI bAkInI traNa AMgaLIo tenI pitAnI jAtane ja cadhI rahI hayaH che eTale jayAre koI mArI upara kIcaDa uchALe che, tyAre mane kharekha enI e 6 thI Ave che. kemake e ja veLA e bicAro. tenI potAnI jAta upara traNagaNo kIcaDa uchALI rahyo hoya che !" Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 prabuddha jIvana sAtamuM na mAruM RSioe potAnI daSTi vaDe je joyuM te darzana kahevAyuM. A darzanano mukhya saMbaMdha zAna sAthe che. ahIM zAna eTale jIvana jIvavAnuM, arthAta jIvananA mArgane lagatuM jJAna, kapilamunio sAMkhyadarzana racI kavoliTI karatAM kvonTiTI- saMkhyAne vadhu mahattva ApyuM. temane du:khanuM mULa jIva (puruSa)nI zivamAM rahelI AsakitamAM dekhAyuM. ApaNA AtmA, ApaNA zarIramAM phakata thoDo samaya ja rahevA Avyo che.' e satya jyAre bhulAI, javAya che tyAre mANasa saMsAramAM khAvAI jAya che. prakRtinA triguNa (satva, raja, para jaI ke thaI zakatA nathI. pariNAme banI zrAddhA gumAve che. ema kapila munie potAnI joyuM . tama) thI te nAstika zAnadaSTi vaDe maharSi pataMjalie - pAtAnA yogadarzanamAM saMkhyAkavonTiTIne gaulu banAvI (kavoliTI) guNavattAne vizeSa mahattva ApyuM. yuja eTale joDavuM. AtmAne paramAtmA sAthe joDavAnI vAta kahI, mananI ekAgratAne ApyuM. manane sthira karavA mATe je je bAbate batAvI. Asana, prANAyAma, dhyAna ane eTale ke prakRtine bAjue rAkhI AtmAne joDavAnI vAta pataMjalie potAnA darzanamAM vizeSa mahattva jarUrI lAgI te samAdhi. zarIra sIdhe paramAtmA saceATa rIte sAthe kahI che. ane e dvArA jIvanamAM saMtApa ane zAMti meLavavAnI mukti batAvI che. te kaNAdamunie potAnA vaizeSika darzanamAM dravya ke padArthanA mULamAM UMDA UtarI tenI vizeSatA spaSTa karI che. pratyeka padArthanA guNa ane tenI upayogitA siddha karI chevaTa kahyuM jIva ane zIva e baMne eka nathI paNa judA che. AtmA zarIrathI bhinna che, eTaluM siddha karyuM. puruSa ane prakRtinuM aMtara batAvyuM. Ama vaizeSika darzana dvArA maharSi kaNAda padArthanI vizeSatAmAM UMDA utaryA gaNAya. atyAranuM kaNAda muninA darzanano ja eka phAMTA gaNI zakAya. cAthe naMbare Ave che. satya zuM ane asatya vijJAna te sApekSa nathI hAtAM? satya ane kudaratanuM anumAnamAM thatI bhUle gautama RSinuM nyAya darzana trAjavuM. e nakkI koNa kare? ghaNI vAra zuM satya ane sanAtana satya. manuSyanuM satya - zta e viSe UMDI carcA karI pratye aMgUlinide za karyo . A ja rIte jaimini muninuM mImAMsAdarzana ke jemAM vedanA yajJa bhAganuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che. karma, arthAta yajJane mahattva ApavAmAM AvyuM che ane karma pote ja potAnA phaLa upajAvavAmAM nimita bane che. ema kahyuM to maharSi bAdarAyaNe vedAMta racyuM. vedAMta karmane prathama naMbara ApI bhakita dvArA zAnamAM javAnA vicArane puSTa kare che. uparokata RSioe potAnA darzana to raju karyAM, paNa tenA AcaraNamAM je mUMjhavaNA utpanna thaI te dUra karavAnA vicAro keTalAka mukhya AcAryae rajU karyAM temAM zaMkarAcArya, rAmAnujAcArya ane vallabhAcArya mukhya hatA. zrImad zaMkarAcArye kahyuM: mAnavajIvana karma karyA vagara rahI zakatuM nathI, paNa te karma bhaktiyukata arthAta svArtharahita hAvuM joIe ke jethI mAnacittanI zuddhi thAya. brahma satya ane jagata mithyAne vInA tA. 16-8-79 vicAra phelAvanAra zaMkara hatA. jJAna meLavavA mATe vairAgyanI jarUriyAta upara bhAra mukanAra teo sauprathama AcArya hatA. satya ane asatyane viveka samajavA upara bhAra mUkI temaNe saMsAranA baMdhane dUra karavAnA vyavahArika upadeza ApyAM. jyAre vallabhAcArye je vicAranuM pratipAdana karyuM te 'zuddhA dUta' kahevAyA. temaNe jJAna ane vairAgyane kevaLa bhakitanA sAdhana gaNAvI premalakSaNA bhakitanuM mahattva samajAvyuM. jIvananI vyakitanI maryAdA darzAvI temaNe bhakitane puSTa karatAM zIkhavyuM. te bhakitamArga arthAta puSTi mArga banyo. Ama, "RSio ane AcAryonA mArgo tathA darzanane samanvaya karIne ApaNe ApaNA jIvana pUranuM sAtamuM darzana zeAdhI kADhavAnuM che. jene nIce mujaba zabdomAM mUkI zakAya: 'koIke'ApaNane eka divasa A pRthvI upara mokalyA. amuka paristhitimAM amuka samaya pUratAM ja. A 'koIka' ApaNane pAchAM belAvI levAnuM che. e paNa eTaluM ja nakkI cAkkasa che. te ApaNe e vicAravAnuM che, ke: ApaNe janmathI mRtyu sudhInA gALAmAM zuM karavAnuM che ane zA mATe karavAnuM che? eka bAju maryAdAo muzkelIo, che te bIjI bAju zaktio ane anukULatAo paNa che. to tenA sadupayoga zI rIte kema ane kAM karavA? dararoja sUrya Uge che, divasa thAya che. bAra kalAkane aMte sUryAsta thaIne rAta paDe che. e darazarIrane bhUkha lAge che. UMgha Ave che ane zarIramAM rahelA Atmatattvane IcchA paNa thAya che te e IcchAo, vAsanA saMtApavAnA prayatno paNa IndriyA kare che. zarIrane DhAMkavuM paDe che. TADha - taDakAthI rakSavuM paNa paDe che. manane vicAramAM rAkhavA mATe pustakonI jarUra paDe che. AtmAne thatI IcchA saMtoSavA jatAM patnI, bALakonI evI sAMsArika jALa racAI jAya che, ke: ApaNe karoLiyAM jevAM banI jaIe chIe. myAna javAno, AvI badhI gaDamathala vacce karavAnuM zuM? te ke parigrahane, Asakitane nAthavAnA, tene maryAdAmAM rAkhavAnA prayAsa karavA joIe. Izvare ApelA samayane sArI rIte vItAvavAnA kAvya, zAstra, vinodamAM AtmAnI preraNA pramANe cAlavAnuM, dvandvothI para (Ab ve) thavAnA prayatna karavA. haMmezA, sukhamAM, AnaMdamAM rahevuM. dhairyA, adekhAI ke krodhanA humalAo thAya tyAre ekAeka sabhAna thaI jAvuM. huM eTale koNa? e vize vicAravuM. 'mArA'nI Asakitano tyAga karavA, are, A zarIra paNa mAra nathI. te A ghara, kuTuMba, patnI ke putra 'mArAM' zI rIte hAI zake? sau, saunuM nasIba sAthe letAM AvyAM che. 'huM to kevaLa nimitamAtra chuM.' ema vicAravuM, AcaravuM ane anubhavavuM. A thayuM mAruM sAtamuM darzana, ke je vicAronA jaMgalamAM aTavAI jatAM mANasane bacAvaze, ugAraze, jalakamalavata jIvana e ja sAcuM jIvana. AvA jIvanamAMthI fer sAcI lakSmI janme jyAM nArAyaNa jevuM jIvana jIvAtuM hAya tyAM lakSmI ApeApa Ave. tene bAlAvavA javI paDatI nathI. lakSmInArAyaNanuM drandra atUTa che, akhUTa che. paraMtu kamanasIbI e che, ke ApaNe jAte nArAyaNa thayA vinA ja lakSmIne jhaMkhIe chIe. -harajIvana thAnakI 6 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-8-79 prabhu vana jIvananuM A pRthvI para manuSya janma le che tyArathI te mRtyu paryaMta ene satata rIte jIvavAnuM ja hoya che e hakIkata che. e pote jIvanane kevI rIte samaje che, badalAve che, tenuM samarthana kare che, tenA para ja tenuM sArUM ya jIvana avalaMbita rahe che. hareka manuSyanI aMdara anekavidha zakti paDelI hoya che. A zakitaone e jeTale darajaje khIlave che tenA para enA jIvananuM dhyeya nakkI thAya che. jIvanamAM bahu ja agaUMcAmAM UMcuM dhyeya paNa dinapratidina UMcA temaja temanI cetanAno vizALatAmAM pariName che. dhyeyane traNa judA judA je "jIvananuM dhyeya' e manuSyanAM tyanI vAta che. je manuSya jIvanamAM nakkI karatA rahe che. temanuM jIvana UMcA zikharo sara karatuM rahe che, paNa anekagaNA vistAra thatA rahe che svAmI vivekAnaMde kahyuM che ke, sAmAnyata: aneka prakAranAM vibhAgamAM vaheMcI zakAya che. (1) sAMsArika (2) naitika (3) AdhyAtmika jeo zarIra cetanA sAthe khUba ja joDAyelA hoya che. teone mana svAbhAvika rIte ja saMsAra e bahu ja agatyanuM kSetra hoya che. khAvuM, pILuM, pharavuM, paraNavuM, prajotpati karavI, sAMsArika vyavahAra karavA, potAne anurUpa pravRtti karavI, UMcI nokarI karavI athavA vyApAra ke koI sAro darajajo bhAgavA ane samayanAM vaheNa sAthe AgaLa vadhatAM rahI zeSa jIvana khUra karavuM tathA teno saMteSa anubhavavA. potAnA ke bIjAnAM mRtyunI vAta thatAM ja AkuLatA anubhavavI ane ciMtA karavI. A emanA eka svAbhAvika svabhAva hoya che. sAMsArika dhyeyavALI vyakitao jema mahAsAgaramAM be lAkaDAM maLe tema maLe che. thaeNDe samaya sAthe gALe che. eka bIjAnA sukha du:khamAM bhAga le che ane pachI vikhUTA paDe che. te kayAreya vicAratA nathI ke je mahAsAgaramAM huM tarUM chuM te zuM che? zenA banelA che? vyakitao maLe che athavA huM jene maLuM chuM te zuM kAma? zuM kAraNa? zene mATe? teone mana badhA ja jIvanavyavahAra barAbara che, svAbhAvika che. tenAthI para bIju kAMI hAI zake vicAra suddhAM kadI temane AvatA nathI; ane kadAca Ave ke sAMbhaLe tema te bilakula jarUrI nathI ema kaTI hasatAM, hasatAM vAta kADhI nAMkhe che. A badhA manuSyA mahimukha Extrovert hoya che ane je Indriyo vaDe dekhAya ke saMbhaLAya teTaluM ja sAcuM ema mAnI le che. mane evA bIjA vibhAgamAM jIvana jIvatAM manuSyo sAMsArika jIvana eTale pahelAM prakAranuM jIvana jIvatAM jIvatAM sAthe sAthe naitikatAne paNa ghaNuM mahatva ApatAM hoya che. teone mana * naitika jIvana e emanuM dhyeya hoya che. pavitratA, ni:svArthIpaNuM pramANikatA ane premane teo emanAM pUrNa bhAvamAM jovA tema ja jIvavA mathatA hoya che. Absolute parity, Absolute unselfishness, Absolute Homesty ane Absolute emanA Adarza hAya che. jIvananI harakSaNa Love. 2-11 teo e bAju AgaLa vadhatAM rahe che. nAnI nAnI bhUla thaI jAya te paNa te potAnA aMtaraAtmAnI mAphI mAgI le che. jIvanamAM rastA batAvavA mATe paNa teo haMmezA enA aMtaraAtmAnuM mArgadarzana mAgatAM rahe che. A loko vicAra, vANI ane vartananI pavitratAmAMthI ekanI paNa uNapa hoya te paNa calAvI letA nathI. bhUlyA tyAMthI pharIthI sudhArIe e rIte teo potAne barAbara jotAM hoya che. pAtAnuM kaDaka rIte nirIkSaNa karatAM hoya che. sAmAnya sAMsArika lAko karatAM A loko eka pagathIyuM AgaLa hAya che. saMsAramAM rahevA chatAM teo saMsAranA kAvAdAvA, bIjAnI niMdA, cAta vageremAM samayanA durvyaya karatAM nathI. te AvI bAbatamAM ghaNAM ja sabhAna hoya che. paraMtu ghaNIvAra naitika khyAlAnI atizayatAne kAraNe dhyeya naitika jIvana ja badhuM che ane e ja AdhyAtmika jIvana che. evA bhramamAM teo rahe che. "ame bIjAnuM bhaluM karIe chIe,sevA karIe chIe, du:khIone madada karIe chIe, khoTuM beAlatAM nathI,cArI karatAM nathI, amArI jIvana jarUriyAta bahu ja ochI che. baeNTI rIte lakSmI kamAtA nathI" - AvA aneka kAraNe| manane ApI teo khuza rahe che ane koI jo dharma ke AdhyAtmanI vAta kare to te jANe temanA viSaya ja na hAya ke teone e viSaya sAthe kAMI lAgatuMvaLagatuM na hoya ema, sAMbhaLatA nathI. vAcana temaja buddhi vicArane lIdhe temanA bauddhika vikAsa paNa ghaNA ja hoya ane tethI ja teo temAM saMtoSa mAnI le che. manuSyamAM jyAM saMtoSa AvI gayo athavA to pote badhuM ja jANe che, samajeche, ane e pote je kahe te ja barAbara che evI bhAvanA keLavAI gaI tyAM pragati aTakI jAya che. bAhyamAM dekhAtI pravRti sAcA arthamAM pragati nathI pragati e AMtaracetanAmAM thatI manuSyanI unnati che. Ama judA judA manuSyanuM jIvananuM dhyeya juduM ja du hAya che. AmAM sauthI U~gamAM UMcuM dhyeya e trIjA vibhAganuM AdhyAtmika dhyeya che. AdhyAtmika dhyeyamAM manuSya potAnA AtmAne eTale ke pote je tatvanA sAcA arthamAM banelA che tene jANavA, samajavA tathA pAmavA kharA khaMtathI koziza kare che. e phakata koziza kare che, eTaluM ja nahIM paNa purI samAnatA sAthe tene meLavavA prayatna kare che ane te mATe tene jIvanamAM je kaMI paNa karI chUTavuM jarUrI lAge te te karavA taiyAra thAya che. e pAtAnA AtmAne pAmI, bIjAmAM paNa e ja tatva che ema eLakhI, saumAM paramAtmA che ema jANI, emane vaMdana karI, sarvenA jIvananAM kalyANa arthe dhyAna, prArthanA dvArA zubha AMdolano vahetAM kare che temaja zakaya hAya te| samAjamAM rahIne dehathI paNa lokopayogI kAryo kare che. AdhyAtmika jIvanamAM pravezanAra manuSya barAbara samaje che ke nIti e sAmAnya jIvananA eka bhAga che. e bAhyavartananuM amuka mAnasika niyamothI niyamana karavA mATenA athavA te eka amuka mAnasika Adarza mujaba A niyamothI aritryane ghaDavA mATenA prayatna hoya che. adhyAtma jIvana manathI AgaLa jAya che; te AtmAnI adhika gahana cetanAmAM praveza kare che ane AtmAnA satyamAMthI kArya kare che. A dhyeyane Adarza mAnanAra manuSya mATe prabhu ja sarvasva hoya che, temanAM divya guNAnuM ja potAnA cAritramAM vardhana thAya te mATe te satata prayatnazIla rahe che. e prabhune potAnAmAM tema ja saMsAranI dareka vyakita, padArtha prANImAM jue che. ene mana paramAtmA ja A jagatanA svAmI che. ane emanA - divya prakAzamAM ja jIvana satata dhAraNa karI rAkhavuM e enA manasubA hAya che. kare che. AdhyAtmika jIvana jIvanAra manuSyane mATe potAnuM kazuM ja AgavuM, prabhuthI juduM evuM vyakitatva hotuM nathI. e to prabhunI IcchA mujaba, prabhumAM rahIne phakata prabhunI AjJAnuM pAlana sadA namrabhAve, premapUrvaka, zAMti ane saMvAditAthI sau sAthe saMsAramAM, AzramamAM ke guphAmAM jyAM prabhunI AjJA thAya tyAM temanuM kAma karavA tatpara rahe che. prabhu ene mana sarvazreSTha che, ane emanA taraphathI je paNa saMdezA Ave te pramANe e samarpaNabhAve karavA vIra yoddhAnI jema haMmezA taiyAra rahe che. Ama saMsAramAM aneka prakAranAM dhyeyane varelI vyakitane A traNa vibhAgamAM vaheMcI zakAya che. taduparAMta jIvana jIvatAM jIvatAM ghaNIvAra eka vibhAgamAMthI bIjA vibhAgamAM ane bIjAmAMthI trIjA vibhAgamAM utarottara pragati karatI vyakitao jovAmAM Ave che. A ja paNa ghaNI seApAna che, ane ene kAraNe ja utkrAnti zakya bane che. pragatinAM AzA rAkhIe ke ApaNe sau A pragatinAM seApAna caDhatAM caDhatAM, prabhunI IcchA mujaba enI utkrAMtimAM sahabhAgI banIe ane divyatAne pAmIe. - dAminI jarIvAlA Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16-8-79 paMgulaMghayate giri -- eke nahi, be nahi traNa cAra nahi, ATha ATha varSathI 20 varSanA yuvAna jInI sAnabhAna vinAne hospiTalanA bichAnAmAM paDayo che, bhayaMkara akasmAta naDayo che, trIsa trIsa dADA to komAmAM paDI rahyo hato, ane emAMthI nIkaLyA pachI paNa e bhAnamAM AvyuM ja nathI. ATha ATha varNa, eka yuvAna putrane A sthitimAM joIne mA-bApa himmata rAkhI zake kharA! dhIraja dharI zake kharAM! chatAM jInInA mAtApitA upacAra karyo ja jAya che, phaLa zuM maLaze te to Izvara jANe jInI jIvatA muDadA sAme paDa che, nathI kaMI jANata, joto, ke nathI koIne oLakhate, nathI khAvAnuM siAna,ke nathI suvAnuM zAna, badhI ja kriyA maMtravata cAle che. DokTaranI ane davAthI madadathI aneka niSaNAta tapAse che, nAsarjana vageree enA mATe AzA mUkI ja dIdhI che, ane ghaDI ghaDI saunA manamAM prazna jAge che ke A jIve te karatA TathenesIyAthI, marsI kIlIMgathI chuTakAro karAva zuM che te karatA ene uDI saunA manamAM enA mATe AzA jayAM kazI ja AzA nathI dekhAtI tyAM e pIDAya, ne mAtAnI zArIrika, ane Arthika viTaMvaNAne pAra na rahe tyAM marajIyAta mRtyuM zuM beTuM? DokTarae mAtA pitAne e sucana karyuM paraMtu pitAne e maMjUra nathI, kAraNake e jInI emane ekane eka ja dIkare che. DakaTaroe sApha sApha kahI dIdhuM che, ke enA breInane IjA pahoMcI che tethI e jIvaze te paNa A ja rIte, maDadA samAna ja, ane sAthe ja bhalAmaNa karatA ke A karatA mane. e zabda ja mAbApane aLakhAmaNa lAgate DokaTare kahI dIdhuM ke enA mATe have kaMI paNa karavuM azakaya che, mATe tame have ene ghera ja laI jAo, ane ghera laI AvyA. jInInA pitA sutArI kAma kare, roja sAMje putra mATe vahelA ghera Ave, jInIne mATe ghaDI banAvI, enI madade cAlI zake te calAvavA prayatna kare paranuM phaLa kazuM maLatuM nahotuM. ene kAramAM pharavA laI jatAM, mAnIne ke kadAca bahAranuM koI dazya jotA enAmAM cetanA jAge, paraMtu jenI te UMghate ja rahete, Akho divasa TI. vI. enA mATe cAlu rAkhatA, mAnIne ke koI drazya, koI vAta enAmAM sUtelI cetanA jagADe, paraMtu tyAMya phaLa kaMI ja maLatuM nahotuM. AMkho phADIne TI. vI. je paratu mAM para koI ja bhAva jAgatA nahotA. - kasarata karavAnA aneka sAdhano vasAvyA paranuM jInI kasarata karato ja nahote, sau sagAMvahAlA, zubherachaka, mitro vagere mAtapitAne kahetA ke AnI pAchaLa khuvAra thavAne have kazo ja artha nathI, kAM DokaTaro kahe che te karo, ko Ane koI hospiTalamAM ja rAkhe, paranuM mA bApane emanI koI vAta gaLe UtaratI nahotI. mAtapitAnI sthiti ekadama sAdhAraNa chatAM jayAM jayAM je koIe kahyuM ke phalANI jagyAe Ane upAya thaze, tyAM tyAM e laI jatA, aneka sAIkrIyATrIsTane batAvyo, nyurosarjanane batAvyo, nyurolojIsTane batAvyo, javAba eka ja AnA mATe kaMI ja thaI zake ema nathI. koI e kahyuM TekasAsamAM AvA mATenI saMsthA cAle che, tyAM mUko. tyAM muka, thoDA samayamAM ja tyAMthI paNa patra Avya, AnA mATe kaMI ja thaI zake ema nathI, mATe Ane laI jAo. 1975nI sAla, eprila mahine ane AvuM to hatuM ja emAM jInIne golableDaranI taklIpha ubhI thaI, oparezana karavuM ja paDe tema hatuM, ane e mATe ene spesIyA ApavuM paDe ja, ane enA pratyAghAta ke paDaze te koI jANatuM nahotuM. DokaTaroe spaSTa kahyuM ke kadAca enAthI mRtyu paNa pAme, kadAca atyAre che tethI paNa vadhu komAmAM sarI paDe. zuM karavuM te sUjhatuM nahotuM, mA-bApa nakkI karI zakatA nahotA, samaya jate ho, golableDaramAM bagADo jhaDapI thaI rahyo hato tethI aMte Izvara para bharose mUkIne oparezana karAvavAnuM nakkI karyuM. oparezana thaI gayA pachI jInI laga maga 30 kalAka to UMghato ja rahyo ane jayAre e ghora nidrAmAMthI jAgyo tyAre...tyAre paNa epare zana pahelA hatA te ja hato; na jJAna bhAna, na oLakhANapALakhANa, ane oparezana karyAne 65 kalAka thayAM ane... ane na manAya, ne kalpI zakAya evuM thayuM. ATha ATha varSathI bebhAna, jIvatAM maDadA same jIvI jANe. khUba gherI maMdiramAMthI jAgyA, ekadama ghora aMdhakAra bharI guphAmAMthI jANe bahAra Avyo, e sAla hatI 1975 ane me mahinAnI 16mI tArIkha hatI, samaya hato doDha vAgyAna. jInIe AMkho kholI sAme beThelImAM tarapha joyuM, zabda te hajI nIkaLatuM nathI, manamAM thAya che ke mAM ATalI gharaDI kema lAge che. na samajAya, zabdo nIkaLyA, mA huM kayArathI hospiTalamAM chuM. ATha varSa pachI A pahelI ja oLakhANa, pahelA ja zabda mAtAthI manAtuM nathI, AvuM mIrekala bane kharuM! svapnAmAM te nathIne! pharI putrane prazna ane mAtA javAba ApatA thothavANI, hRdaya hacamacI gayuM, mAe mAM pheravI lIdhu, AMsu luchI lIdhA, ane kahyuM beTA, traNacAra dADAthI. ATha varSa kahe ane jAgelA dIkarAne AghAta lAge ne pharI pAcho e aMdhakAramAM garakI paDe che. traNa dA'DAthI huM ahIM chuM, mArI koleja paDI, mA jANe che ne pAMca dA'DAthI vadhu gerahAjara rahuM to sasapenDa karI nAkhe, mA, keTalA dADAthI huM koleja gaye nathI? mA mUMjhANI enI AMkho bAraNA tarapha DhaLI, koI narsa DokaTara AvI caDe te sAruM, nahi to A ghaDI gaI, te ane mAe cetanA jAgrata rahe te khAtara ja pUchayu beTA jInI tuM jAge te che ne? 'hA, mAM, huM barAbara jANuM chuM, te ema kema pUchayuM karatA e | bichAnAmAM beThA thavA lAgyo, azakita lAgI, tyAM ja DAkaTara AvI pahoMrayA. emaNe jInIne saMbhALI lIdhA, mAnI na zakAya te A banAva tevI A ghaTanA, dhIre dhIre jInIne badhI ja vAta kahI, ATha ATha varSanI badhI ja vAta, akasmAtanI mAMDIne badhI ja, thoDI kSaNe to jInI kazuM na bolyo, pachI ghaNA mitro viSe pUchayuM, kayAM che phalANA phalANA, javAba maLyA ke ghaNA paraNI gayA che, amukane vAM bALako paNa che, vieTanAmanuM yuddha pUruM thayuM che, lInDajonsana have pramukha nathI. DokaTaro maLyA che ane jInI saMpUrNapaNe jAgrata chete kahyuM, have kazo Dara nathI te paNa kahyuM. eka DokaTare te bolI na uThayA ke kharekhara thaI, We treat and HeeuresjayAM mAnavInA badhA ja hathiyAra heThA paDe che tyAM uparavALe UgArI le che. e ja te paMgune girI para caDAvavA samartha che koNa jANI zake che enI zakitane. jInI ghera gayo. ghara, bAra, jara, jamIna viSe pitAne pUchayuM, pitAe kahyuM: beTA e badhuM ja tArI sAravAra pAchaLa vecAI gayuM che, - jInInI AMkhamAMthI AMsu khaya. mAnI AMkho paNa varasI rahI. pitAe mAM pheravI lIdhuM, ATha ATha varSe mA-bApa ne putra sukhadu:khanI vAta karI rahyAM hatA ne jenI mudala AzA nahotI te mAtApitAnI TekaNalAkaDI banavAne saMkalpa jAhera karI rahyo hate. jInI have tada na normala thaI gayo che, jarA AMkhanI ja zoDI takalIpha che, bhaNavAne samaya te have gayo, e pitA sAthe kAme lAgI gayo che ane kAma karatA haratA pharatA eka ja vicAra ane Ave che ke, AvA mA-bApa bIjAnA nasIbamAM haze kharo jene ApyAnuM, ucheravAnuM Na to kharuM ja paraMtu A navajIvana ApavAnuM SNa jInI kadI cUkavI zakavAne nathI ema kahe che tyAre mAM eTaluM ja kahe che beTA, tuM hato e ja pAchA amane maLI gaye ne amAruM rUNa cukavAI gayuM. A vAta ahIM pUrI thAya che. A vAta vicAra jagADe che ke masa kIlIMga, kayAM sudhI yogya che? juthanesIyAne nirNaya koNa karI zake ? koNa jANatuM hatuM ke ATha varSe paNa jInI jAgaze. mATe ja AvA nirNayo letA pahelA khUba khUba vicAra karavo Avazyaka nathI? mULalekhaka: josepha blenka anu: raMbhAbena gAMdhI Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA 16-8-79 AvyA ane sarvane AzA karatAM kahyuM: e guru potAnA ziSya - parivArane laIne eka pahADa pAse prabuddha jIvana satyanA tyAMthI vatsA ! A pahADanI Toca upara satya che, jo tamAre satya joItuM hoya, to tame tamArI zakitathI A pahADa para caDI, satya meLavI lyo.! badho ja ziSyo dAMDayA. pahADa caDhavA lAgyA. paraMtu pahADa caDavAnA koI AdhAra nahAtA ! badhA ja jevA caDatA hatA, tevA ja pAMchA paDatA hatA! keTalAka to vaLI, koI potAnAMthI AgaLa jate hatA ene pADIne satya meLavavA jatA paNa te ya Akhare gabaDI paDatA hatA ! A sarvamAM eka ziSya evA hatA, je sthitaprajJa thaI UbhA hato. e sarvane caDatA ane paDatA joI rahyo hato. e mauna UbhA hatA! Akhare sAMja paDI. sarva ziSyomAM koI pahADa caDI zakayuM nahIM! ane pahADa na caDI zakavuM eTale koI satya prApta karI zakyuM nahIM! sAMja paDI. guru AvyA. badhAM ja ziSyo thAkIne lAthapetha thaIne paDayA hatA. guru e saunI pAse AvyA ne pUchyuM: 'kahe vatsa, tamArAmAMthI koNa pahADanI Toca upara pahoMcyuM ane satya laI AvyuM !?' "gura udeva ! ame tamArA pAlana karyuM che! paNa tamArA nathI karyuM!" badhAM ziSyo UMdhuM ghAlI niste ja cahere UbhA hatA. emAM pelA eka ziSya svastha ne sthitapraza UbhA hatA. gurune koIe satya lAvyAnA samAcAra te na ja ApyA paNa eka ziSya pelA pahADa na caDelA ziSyanI phariyAda karatAM kahyuM: badhAM ja ziSyoe tamArI AjJAnuM A ziSye tamArI AjJAnuM pAlana gurue e ziSya sAme joyuM. guru nI AMkhanA bhAva hatA: "zuM A ziSya kahe che, te satya che? ' pelA ziSye kahyuM: "gurUdeva ! huM e sarve nI AgaLa e satyanA pahADanI Toca sudhI jai Avyo chuM!" ane badhAM ja ziSyo barADI UThayA : "nahIM gurudeva! e juduM bele che, eNe tamArI AjJA mAnI nathI, ene zikSA karo !" gurudeve ene pUchyuM: "vatsa! satya kahe, tuM A pahADa para caDayA ja nathI to pachI. juThThuM kema bole che?" pelA ziSyo bAlyo; "gurudeva! e badhAM ja tana eTale ke zarIrathI pahADa para caDatA hatA, huM manathI e pahADa para. caDhayo chuM. mAruM mana satyanI Toca para jaI AvyuM che!" gurudeve badhAM ja ziSyA sAme joyuM. kahyuM: "bAlA, e kahe cheke, e pAMte manathI A pahADa caDayA hatA ane tame sau tanathI! tamArAmAMthI ekAda paNa jo manathI pahADa caDayo hoya te ja kahI zakata ke e satya bole che, ke asatya." gurunI vAta sAMbhaLIne badhAM ja ziSyo mauna banI gayA - kAraNa ke sau tanathI caDayA hatA, tanathI pAchA paDayA ane koIne satya lAgyuM nahAtuM. gurudeve pelA ziSya tarapha joyuM. ene pUchyuM: "vatsa! tuM manathI pahADa upara caDayo te hatA, paNa tane tyAMthI - pahADa satya lAgatuM hatuM kharuM?' "nA gurudeva. mane tyAMthI, tame kahyuM hatuM te satya lAdhyuM nahAvuM !" gurudevane pAtAnA eka ja ziSyamAM satya meLavavAnA sAcA mUlyAMkananuM darzana thayuM. eNe ziSyane pharI pUchyuM : "tA vatsa! tane tyAMthI satya nahIM te zuM lAdhyuM ?' "gurudeva! huM manathI pahADa paranI Toca gayA tyAre tyAnAM satya mane kahyuM: "he vatsa! tAre je satya joIe che, te satya to tArAmAM ja che! tuM tArAmAMnI suSupta cetanAone, jagADa! tArAmAMnA bUjhAI gayelA sAcA saMskArane DhaMDhoLa ! ... tuM ja satya che, ne tuM ja satya banI jaIza !- sAcuM satya tArAmAM ja che!" ziSyanA javAba sAMbhaLIne gurudeve ziSyo tarapha joyuM ne kahyuM: "vatsA! huM tamane varSo thayAM prAdhana kara chuM! satya karyAM e paNa meM tamane kahyuM che, e vizenA zAstrokata - pramANasiMddhAMto ane satya vize tamane vistArathI samajAvyA A badhAmAM tame keTaluM "zuM prApta karyuM che, e jovA mATe ja tamane saune kahyuM hatuM ke, A pahADanI Toca para satya che, ane tame sau tyAM doDI gayAM! paNa satya karyAM che, e tame pAmI na zakayA!satya kayAMya zodhavAnI jarUra nathI, pahADa para satya nathI, satya tamArAmAM ja che! ATaluM ya satya tame haju sudhI na pAmI zakyA !" che baddha che. meM ane pachI, gurue pelA eka ziSyane kahyuM: "vatsa ! jA tuM A jagatamAM vihara ! asatya satya samajIne rahelA lokone satya samajAva ! kAraNa ke vuMja eka satya samajI zakayA che!" ApaNe pelA ziSyA, je pahADanI Toca para caDe che'te chIe! ApaNe satya karyAM che te jANatA nathI ane maMdironA pagathiyAM ne oTA * ghasAI gayA che ane sAthe sAthe ApaNu jIvana ghasAI jAya tyAM sudhI bhagavAna meLavavA doDAdoDI karIe chIe ane pAchA paDIe chIe, te ya satya te zuM satyAMza paNa lAdhatuM nathI! prasAdAnA paisA udharAvIe chIe, prasAda vaheMcIe chIe - khAIe chIe, paDIkAo bheTa ApIe chIe ne AkhuMya jIvana Ama vahI jAya che, satya maLI gayuM che' evA bhramamAM jIvI jIvIne ja pUrNa thaI jAya che! paNa ApaNane satya lAdhatuM nathI! ApaNAmAMthI - lAkhAmAMthI ekAdane, satya maLe che! ane du:kha to e vAtanuM che ke, jene satya maLyuM che, e ApaNane satya kahe che--ene ja ApaNe asatya mAnI beThAM chIe! - pachI satya, pelA pahADanI Toca upara che ane enA upara ApaNe zarIrathI satyane meLavavAnA prayatna karIe chIe! 'mane jIvana paraMtu satya kayAM che, e ya haju ApaNe samajavAnuM che! jo e kayAM che, e samajIe ane pachI meLavavAno prayatna karIe te ja ApaNane satya lAdhe ne! ane du:kha to eya vAtanuM che ke, Aje je ApaNane satya vize prabodhana kare che, e paNa satya karyAM che e ya jANatA nathI - pachI ApaNane satya maLe kayAMthI? ane enAthI du:khanI vAta to e che ke, potAne satya maLyuM che - huM satya jANu chuM e pote ja mANasa maTIne 'bhagavAna' banI gayA che! ane e bhagavAna mANasane mANasa banAvI jANe te ya ghaNuM! guNavaMta bhaTTa Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . buddha jIvana na calAkha, khudI ko kara bulaMda ItanA ki hara takadIra se pahale / khudA banne se khuda pUche, batA terI rajA kayA hai ! 'tuM tArI jAtane eTalI UMcAI upara laI jA ke nasIba lakhatAM pahelAM khudA pAte tane pUche ke tArI zI IcchA che ?' keTalI badhI khumArInI vAta A nAnakaDA zeramAM bharI dIdhI che! paNa e khumArI prApta karavA mATe mahenata karavAnI vAta paNa 'khudI ko kara bulaMda ItanA kahIne sApha sApha zabdomAM kahI ja che. ane khumArI to kevI ke khuda khudA pote khUche, bIjA koInI mAraphate khuchAve evuM nahIM ane kahe che 'banne se' vaLI namratA paNa eTalI ja hovI joIe. bhakata banavuM paNa eTaluM ja jarUrI che. dareka mAnavI jo A zerane yAda rAkhIne potAnuM kArya kare to AkhI duniyAnA nakaze. paLavAramAM badalAI gayA vagara rahe ja nahIM. A gAgaramAM sAgara bharIne ApanAra ApaNA mahAna zAyarane ApaNe Aje lagabhaga bhUlI ja gayA chIe. AjathI lagabhaga sA thI vadhu varSa pUrve eTale ke I.sa. 1875mAM siyAlakoTamAM janmelA IkabAlanA keTalAka aza Ara joIe. 'makhajana' patrikAnA saMpAdaka zrI zekha abdula kAdira berisTara - eTa - lA, eka jagyAo kahe che ke jo huM pUrva janmamAM mAnato hota to jarUra ema kaheta ke, gAlibane urdu ane phArasI mATe eTalA badhA prema hato ke maryA pachI paNa emane zAMti na maLI ne eTale siyAlakoTamAM pharI mANasanuM zarIra paherIne emane janmavuM paDayuM. jyAM emane IkabAla nAma ApavAmAM AvyuM. IkabAla, payAme mazarika' mAM eka jagyAe kahe che, khudAne kayAmatane divase brAhmaNa kaheze "jIvana jharamara tA mAtra cinagArInI camaka pUratI ja hatI; para Mtu tene mAThuM na lAge to kahuM, ke mArI mUrti tArA AdamI karatAM pavatara nIkaLI! !" mAnavI e prabhue banAvelI mUrti che. mAnavI ahIM amarapaTA laIne nathI Avyo. thoDA samayamAM e mAtane zaraNa thaI jAya che. jyAre kavi ahIM garvathI Izvarane saMbodhIne namratAthI kahe che: ke, je mUrti meM banAvI che te tArI mUti karatAM vadhAre samaya sudhI ahIM rahe che. tArI banAvelI mUrti mArI racAyelI mUrti karatAM kAcI che. nabaLI che. eTale ke tArA karatAM mArAmAM vadhAre zakita che. prabhunI zakitane oLaMgI javAnI vAta dareka zakitazALI mAnavI haMmezAM koI ne koI rIte vicAratA hoya che. zakitazALI mAnavI hahaMmezAM evuM sarjana karavA cAhe che je enI hayAtIne kyAMya atikramI jAya. IkabAle mAnavInI A bhAvanAne aneka rIte emanA kAvyomAM rajU karI che. rasa IkabAlane klisUphImAM ghaNA ja hato ane eno emaNe ghaNA ja UMDo abhyAsa karyA hatA, ane ene pariNAme emanI kavitAmAM enA prabhAva jayAM ne tyAM dekhAyA vagara rahetA nathI. nAnaka, kabIra ke ApaNA akhA jevA paNa kAvyA. emanI pAsethI maLe che. IkAla kahe che: jIvananI paripUrNatA cAhe che? AMkha khAlavI ane khuda viNa koI para tene nahIM mIMrAvI zIkhI le. duniyAne pANInA parapoTA sama phoDatAM ane UrAnIcanI IMdrajALa toDatAM zIkhI le,' emaNe dareka sthaLe potAnI jAta upara bhAra mUkavAnuM kahyuM che. koI ApaNane zuM madada karatuM hatuM? ApaNe ja ApaNI jAtane taiyAra karavAnI che. je kaI karavAnuM che te mAnavIe pote ja karavAnuM che. ane vadhAre marmanI vAtane samajAvatAM e kahe che. 'huM zuM kahyuM ke, nekI badInA marma zuM che? kahetAM jIbha ka2e che; kAraNa ke, enA artha khUba gUMcavaNabharyA che. gulAba ane kaTaka tane mAtra DALa bahAra ja dekhAya che. DALanI aMdara te na gulAba che, na kaMTaka! dIdhA che. eTale emaNe pApa puNyanA cheda ja UDADI bannenuM kaI nathI. dareka mAnavI sarakhA ja che. bhItarathI eTale kharI zodha bhItaranI zodha che. kAraNake, saravALe AkhIye sRSTi prabhunI sarajata che. je badhA taphAvata dekhAya che. te upara uparanA ja che, aMdara to e ja sanAtana tattva che. te pachI kAryo joIne koInA tarapha ghRNA karavI ke enA tarapha AkarSAnuM e badhuM arthahIna enAthI para thaI javuM hItAvaha che. vaLI emaNe ApelA dAkhalAmAM joIe te eka ja cheDa upara gulAbanuM phUla ane che. tA. 16-879 na kaTaka kaTaka hoya che. e nI prakRti che. eTale je rIte e che e ja rIte ene svIkArI levuM yogya che. ekane svIkAravuM ane ekane avagaNavuM zakaya nathI. A ja bhAva bIjI rIte ApaNI jANItI paMkitamAM jovA maLe che. sukhadu:kha manamAM na ANIe, ghaTa sAthe re ghaDI; TALyAM te koInAM nava TaLe, raghunAthanAM jaDIyAM ane eTale ja AvI paMkitao ApaNane sthitapraza thavAnuM kahe che. have A ja vAtane samaya joDe ghaTAvI joIe te samayamAM AvA vikAro thatAM jevAM maLe che, paNa samagra rIte darzana karatAM A vikAronuM kAMI ja mahattva nathI ane eTale IkabAla emanA kAvya 'mIna ane gar Da' mAM garuDa dvArA mAchalIne kahe che: 'huM garuDa - baccA cha'; dharatI sAthe mAre zA saMbaMdha ? saharA hoya ke sidhu, sarva koI amArAM pIMchAM ane pAMkhanI nIce che.' 'jaLanA cheDA cheADa ane vAtAvaraNanI vizALatA grahaNa kara; e marmanI mahA te ja daSTi joI zake che; je jovAnI zakita dharAve che.' vaLI 'anaMta jIvana' mAM paNa e ja bhAvanAne judI rIte vyakata kare che. 'jIvavuM hAya, te parvatA peThe daDha ane AtmarakSita jIva; taNakhalAM ane rajakaNanI jayama nahIM, kAraNa ke ugra pavana vAI rahyo che ane agni nIra banI lapakI rahyo che.' AvI aneka arthagarbha kAvyapaMkitao ApaNane IkabAlanI kavitAmAMthI maLe che. jenI carcA karavA ke arthaghaTano karavA besIe te samaya kyAMya vItI jAya. kalpanArthe kalpanAthI sabhara - pArA jevI paMkitaothI sAphsa bharelAM aneka kAvyo emaNe ApaNane ApyAM che. IkabAla koIne cUsta gurilama lAge che te koIne hiMdu lAge che to koIne mAnavatAvAdI ne bInamajahabI mAnavI lAge che, ane e ja emanI siddhi che. emane koI sAme tAtvika virodha nathI. IkabAla pote ja pAtAnI kavitA mATe eka kAvyamAM kahe che, ikabAlanI 'manahara kavitA tamane paMthe pADI zake che; kAraNa ke te philasUphInA pATho zIkhave che ane premano vyavahAra kare che. -sudhIra desAI zuM DhAku ? pApa ke deha! dilhImAM eka vRkSa nIce saramadanI samAdhi atyAre paNa meAjuda che. e jagA para daseka varasa masta AliyA sarama digaMbarAvasthAmAM svastha citte beThA hatA. kahe che ke, eka veLAe sahenazAha arIMgajhebanI savArI tyAM thaIne nIkaLI, auraMgajhebe A digaMbara phakIra viSe ghaNa vAta sAMbhaLI hatI auraMgajheba peAtAnA svabhAva mujaba A badhI bAbatAnA virodhI hatA saramada pratye tene sakhata napharata hatI, AthI eNe kahyuM : "saramada ! A zuM mAMDayuM che? bagalamAM kAmaLA rAkhyo che, te zarIra para oDhI letAM tane zuM jora Ave che? Ama paDayA rahevuM tane zobhe che?' mukha para smita pharakAvatA saramada bAlyA: "are bAdazAha, mArA A dedAra tamane na rUcatA hoya te mArA zarIra para tame ja kAmaLA kema oDhADI detA nathI? mArAmAM eTaluM jora karyAM cheke huM kAmaLA zarIra para mArI meLe oDhI zakuM?" saramadanI AvI aTapaTI vAtathI auraMgajhebane khUba lAgI AvyuM. te peAtAnI savArI parathI nIce Utaryo. saramadano kAmaLe aNe khe'cavA mAMDayA paNakAmaLA eka tasu paNa kheMcI zakAyA nahi. auraMgajhebathI saramadane e kAmaLA kheM cAyA ja nahi! auraMgajheba e sAttvika phakIrano kAmaLA kheMcatAM parase rebajheba thaI gayA. karaNa ke kahe che kekAmaLAnI pAchaLa ene bhayAnaka dazya dekhAyuM enAthI te dhU jI UThayA. hatA. peAte je nirdezinI hatyA karI hatI temanA mAthAM ene tyAM dekhAyAM hatAM. tyAre saramade, kahyuM hatuM: "have bAdazAha, tame ja kaheA. zuM vadhu jarUrI che - tamArAM pApone DhAMkavAnuM ke mArA dehane DhAMkavAnuM ?" Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-8-79 jIva jIvana karyu. sAtrae nAbela prAijha phagAvI dIdhu tyAre jyo pAla sArtha sAhityakAra phrenca philasUphe 1968 mAM temane enAyata thayeluM nobela pAritoSika phagAvI daIne jaMgatane AzcaryamAM mUkI dIdhuM hatuM. A prasaMgane temanI premikA meDama simAM 'da bivAyare tenI AtmakathAmAM suMdara rIte lakhyo che: "sArtha ane huM paraNyA vagara ja sAthe rahIe chIe. jo ke bannenAM ghara judA che. sAMjane samaya te mArA phleTamAM gALe che. 1964 mAM eka ITAliyana phIlasUpha je sArganA mitra hatA temaNe sArjane lakhyuM ke, "yAre temane (sArjane nobela prAIjha maLe tyAre e prasaMge sAtrane je bhASaNa ApavAnA hAya tenI nakala temane mAle." A uparathI amane agAuthI khabara paDI gayela ke sAtrane nAbela InAma maLavAnuM che. sArganI IcchA hatI ke A InAma svIkAravuM nahIM. paraMtu tenA AdheDa vayanA mitrae Agraha karelA ke InAmanI rakama laI levI, paNa sArtha tyAre baLavAkhAra tarIke prakhyAta hatA. ene je yunivarsiTImAM te lekacarara ApatA hatA tenA vidyArthIoe sArjane khUba ja AgrahapUrvaka kahI dIdheluM svIkAravuM nahi. jo sArja InAma svIkAre te bhAre glAni chavAI jAya tema hatuM. ke InAma vidyArthIomAM 'jo ke sArtyae maneAmana nakkI karI nAMkhyuM hatuM. teo badhA ja mAna akarAma ane padavIonA bhAre virodhI hatA, teo sTokahAma jaIne potAnI vidvatAnuM pradarzana karavA IcchatA nahotA. ane A pAritoSika mATe sArjanI pasaMdagI karanArA kahevAtA vidrAna vaLI koNa hatA? e pasaMdagI karanArAo badhA rAjakAraNIonA camacA hatA. koI vakhata koI sAmyavAdIne te InAma apAyuM ja nathI. je sAtra sAmyavAdI heAta to te InAma svIkArI leta. kAraNa ke te rIte eka sAmyavAdIne pAritoSaka ApavAnA nirNaya karIne svIDIza ekeDemIe tenI taTasthatA batAvI hota. paNa sArtya sAmyavAdI nahAtA. tene InAma apAyuM tene artha ema nahAtA ke sArganI rAjakIya vicArazreNIne te mAna ApatA hatA, paNa tenA artha eTaleA ja ke sArganI AvI koI vicArazreNIne te mahattvanI gaNatA nahAtA. hajI tene mATe InAma jAhera thayuM te pahelAM ja sAAe ekeDemIne kAgaLa lakhIne namratAthI jaNAveluM ke "mArA upara A InAma lAdaze. nahi, kAraNa ke huM te svIkAravAne nathI." "paraMtu A kAgaLanI koI asara na thaI, te divase mArA phleTa najIkanA kAphemAM ame banne lAMca letA hatA. ane tyAre eka patrakAra AvI paheAMcyo. jo ke A patrakAra ame jamatA hatA tyArathI ja amArA upara TAMpIne beTho hato. teNe AvIne samAcAra ApyA ke sArjane nebela pAritaSaka maLyuM che. sArvae A InAma nahi svIkAravAnA kAraNA eka svIDIza patrakArane kahyA ja hatA ane e kAraNeA ghaNA vartamAnapatrAmAM chapAyA hatA. sArtyae amArI pAse AvelA patrakArane kahyuM, ke A prakAranA mAna akarAma ane InAmAne teo ghaNA vakhatathI virodha kare che, sArtAe kahyuM ke "huM mAnuM chuM ke lekhake potAnI jAtane eka saMsthA jevI banAvI nahi~ mUkavI joIe. ane A InAma mAtra pazcimanA lekhako mATe ja zuM kAma che? e InAma mAtra pUrvamAMthI AvatA baLavAkhoro mATe ja zuM kAma che?' "sArjane khabara paDayA pachI te mane maLavA AvyA. te vakhate mAre ghare sArjanI mAnA phona Avyo ane teNe kahyuM, ke 'ghaNA patrakAro gharane gherI vaLyA che.' paNa sArga ghare gayA nahiM. mArI sAthe ja rahyA. patrakAroe mArA gharanA phona ane daravAjA khaTakhaTAvyA ja karyA. e pachI sArja ghara bahAra gayA. temane phoTo pADavA dIdhA paNa patrakArone khAsa kaMI kahyuM nahIM." "bIje divase huM jAgI to mArA gharanI bahAra TelivijhanavALA ane phoTogrApharanuM moTuM ToLuM UbhuM hatuM. paNa sAntrae kahyuM "huM A badhAmAM daTAI javA mAgatA nathI." e pachI mArA ghara bAju rahetI eka bAIe kahyuM 'bicArA sAA! be varSa pahelAM tene jAsUsAe gherI lIdhA hatA ane have tene patrakAro gherI rahyA che. emane bicArAne koI zAMtithI jIvavA nahi de." "navAInI vAta e che, ke patrakAroe sArtha upara Aropa mUkayo ke teo pablisiTI sTaMTa kare che. InAmanI nA pADIne teo vadhu prasiddhi meLavavA Icche che. Albeyara kAmue temanA pahelAM nAbela pAritoSika svIkAreluM ane kAmu sAthe sArjane jhaghaDA thayelA eTalA kAmune nIcA pADavA sArzvae InAma svIkAravAnI nA pADI che tevA paNa AkSepA thayA. ghaNAe ema paNa kahyuM, ke 'tenI premIkAne (hu) IrSyA thAya eTale sAtrae InAma levAnI nA pADI! ghaNAe ema paNa kahyuM ke rA karoDa fAMka jevaDA jaMgI InAmanI sArja nA pADe che eTale te abajopati hovA joIe. sArjane AghAta e vAtanA lAgyo ke ghaNA lokoe kAgaLA lakhIne vinaMtI karI hatI ke "InAma svIkArIne pachI amane jarUriyAtavALAne te paisA ApI dejo." ghaNAe ema paNa kahyuM ke "tame bahu paisAvALA che eTale InAma uparAMta tamArI pAsethI thoDI rakama umerIne amane madada karo," keTalAke prANIo mATe, vRkSonA seMrakSaNa mATe, dhaMdhA mATe, khetInI jamIna levA mATe ane keTalAke te pravAsamAM javA mATe ane AnaMda prameAda mATe paNa potAne A InAmanI rakama ApI devA lakhyuM hatuM. A badhAe muDIvAdanA siddhAMta svIkAryo hatA. meTA ane barAbara sthApita thayelA A dhanikonI saMgharAyelI rakama mATe koIne AMcako lAgatA nahotA. merIAka jevA lekhaka jene A InAma maLeluM teNe te te neTanA bAtharUmanA TabamAM padharAvI dIdhI hatI !" -priyakAnta bhATiyA 125 ela. vI. saMghavI 125 kausaMbI je. vArA 101 101 * premaLajyAti tA. 16-7-79nA aMkamAM pragaTa karela nAmAvalI pachI premaLajyotine protsAhana mATe nIcenI rakameA prApta thaI che. 500 eka sagRhastha (dattaka bALaka mATe) 50 zrI kIrITa mAI pATaDIyAnA janma divasa nimitte (dAka bALaka mATe) 33 jyotsanAbahena ke. pATaNavALA eka sannArI 10 100 ' 51 padmAbahena bhagavAnadAsa eka sannArI 33 sunnatA siddhArtha zAha 50 eka sannArI 51, 50,, 25 21,6 () kino uSAbahena jhaverI jayavaMtIbahena Ara. zAha sumatIbahena kAkubhAI lAIvALA dinakarabhAI parIkha 1901 zrI lIlAvatI dayALajI skUlamAMthI nIcenA be bALakone dAka levAmAM AvyA che. zrI dharameza dilIpakumAra joSI ,, joganavalI satyanArAyaNa rAmajI A pravRttine potAne premALa sahayoga ApatA uparanI vyakitaonA ame AbhArI chIe. janmadivase, cAMdalA vakhate, temaja lagna vakhate haMmezA "premaLa jyoti"ne yAda karI puSpapAMkhaDI rUpe paNa pradAna karatA raho. zAntilAla TI. zeTha kAryAlaya maMtrI lAkazAhImAM "lAkazAhImAM rAjye vadhAremAM vadhAre janasaMkhyAnuM kalyANa karavAnuM che. nyAya ane kAyadAnI daSTie pratyeka nAgarika samAna che. laoNkazAhI rAjyanAM sattA ane svAtaMtryanuM uddabhavasthAna prajAnI svataMtratA che. nirbaLane rakSaNa maLe ane zakitasaMpannane pUrepUrI taka maLe evI paristhiti sarjAvI joIe. vyakti ane rAjaya vacce visaMvAda hAvA joIe nahi. vyakitamAtrane Arthika, baudvika, sAMskArika, rAjakIya unnati sAdhavAnI pUrI chUTa rahevI joI. vyakitanI ApakhudI rAjayane ane rAjayanI ekahaththu sattAvyakitane avarodhaka na bane evI rAjaya baMdhAraNamAM pUrepUrI jogavAI hovI joIe." perikilasa Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ap) 80 zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha AcAjita : paryuSaNa vyAkhyAnamALA AgAmI paryuSaNa vyAkhyAnamALAne samagra kAryakrama tA. 16-7-79 nA aMkamAM pragaTa karavAmAM Avyo che. AgAmI paryuSaNa vyAkhyAnamALA tA. 19 ogasTa ravivArathI 27 mI ogasTa sAmavAra sudhI - ema nava divasa mATe yojavAmAM Avela che. levA bhAratIya vidyAbhavanamAM rIperIMga kAma cAlatuM hovAthI sthaLamAM pheraphAra karavAnI pharaja paDI che. vakhatanI vyAkhyAnamALA, copATI upara Avela biralA kIDA kendramAM vinaMti che. A khuba jIvana yAzika 22-8-79 zrI jeThAlAla jhaverI 23-8-79 zrI harIndra dave 24-8-79 pro. puruSotama mAvalaMkara 25-8-79 Do. vI. ena. bagaDIyA A naveya divasanI vyAkhyAnasabhAonuM pramukhasthAna Do. ramaNalAla cI. zAha cebhAvaze. samaya: dararoja savAranA 8-30 thI 10-30, tA. 26 ane tA. 27 bhakita - saMgIta : savAranA 10-30 thI 11-15. anyatra vilepArle - paryuSaNa vyAkhyAnamALA jaina yuvaka maMDaLa - vile pArlA - nA Azraye paryuSaNa nimitto tA. 20 ogasTathI 26 ogasTa, senTa jheviyarsa skUla hAla (rASTrIya zALA roDa vile pArle vesTa) mAM AcArya zrI amRtalAla yAzika, zrI gulAbadAsa brokara tathAzramI suMdarajI berAInA pramukhapaNA nIce vyAkhyAnamALA yojavAmAM AvI che. tArIkha 20-8-79 zrI zazikAnta ke. mahetA 21-8-79 AcArya amRtalAla vyAkhyAnono samaya dararoja rAtrInA 9-00 no raheze. viSaya vyAkhyAtA navakAra mahAmaMtranuM rahasya AnaMda ane zAntinA mULa ceAjAyelI paSaNa 26-8-79 zrI rAmu paMDita "jaina yoga" jAhera jIvanamAM bha lokazAhI ane naitika mUlyo bALasvabhAvanA vikAsa ane vikRti videza sarI buddhidhana malADa-paryuSaNa vyAkhyAnamALA 'jaina sevA samiti' tathA 'jaina sozyala grupa - malADa' nA saMyukata upakrame paryuSaNa nimitte tA. 20-8-79 thI 26-8-79 sudhI (zrI ema. DI. zAha mahilA koleja Adarza sosAyaTI roDa malADa vesTa) mAM pro. bakula rAvaLanA pramukhapraNA nIce vyAkhyAnamALA yojavAmAM AvI che. vyAkhyAnanA samaya. rAtrInA 9 00 no raheze. tArIkha vyAkhyAtA 20-8-79 zrImatI mRNAlinI desAI 21-8-79 AcArya jvendra trivedI 22-7-79 prA. haribhAI koThArI 23-8-79 AcAryazrI amRtalAla yAzika 2-8-79 AcAryazrI kuMjavihArI mahetA 25-8-79 pro. bakula rAvala 26-8-79 pro.puruyotamAM mAvalaMkara mAlika zrI muMbai jaina yuvaka sAMdha, muMbai-400 004 Te. naM. 350296. viSaya vedanI krodha ane karuNA bhAratIya saMskRtinI vizeSatA vivekAnaMdanI dharmadaSTi jIvanadiSTa tA. 16-8-'79 vartamAna zikSaNapaddhati du:khanuM : mULa apekSA lokazAhI, loko ane lokamata mudraka ane prakAzaka : zrI rAkhavAmAM Avela che, tenI noMdha cImanalAla je. zAha pI. zAha ke. maMtrI vyAkhyAnamALA che mATuMgA : paryuSaNa vyAkhyAnamALa paryuSaNa nimite tA. 20thI 22 ogasTa ane 24 thI 26 ogasTa ema cha divasa mATe, mAnava sevA saMgha saMcAlita - vADIlAla nathubhAI savANI sabhAgRha (sAyanamAM) AcAryazrI amRtalAla yAzikanA pramukhapaNA nIce vyAkhyAnamALA yojavAmAM AvI che. vyAkhyAnanA samaya dararoja rAtrInA vyAkhyAtA tArIkha 20-8-79 brA, haribhAI koThArI 21-8-79 zrImatI dIryabALAbahena vArA 22-8-79 zrI manubhAI paMcoLI (darzaka) 24-8-79 prA. tArAbahena zAha 25-8-79 prA. purUSotama mAvalaMkara 26-8-79 AcArya zrI amRtalAla yAzika 9-00 no raheze. viSaya saMsAra: viSa ke amRta. AjanI paLa rASTrIya keLavaNInI samA bhagavAna mahAvIrane sAdhanAkALa nAgarikatA ane lokazAhI rAmakRSNaparamahaMsa ghATakopara - paryuSaNa vyAkhyAnamALA paryuSaNa vyAkhyAnamALA nimitte vardhamAna sthAnakavAsI jaina zrAvaka saMgha, ghATakoparanA Aye, ghATakoparanA sthAnakamAM, paryuSaNa vyAkhyAnamALA yojavAmAM AvI che, tenA vakatAo nIce pramANe che. viSaya sAMpratayugamAM zrIdharma jainadharmanI vizeSatA tarIkha vyAkhyAtA 20 zrI varSAbahena aDAlajA 21, zAntikumAra ja. bhaTTa 22 pro. yazavaMta trivedI adhyAtma ane sAhitya 23 DaoN. mRdalAbahena mAraphatiyA gItAmRtanA AsvAda 24 zrI satyapAla jaina bhagavAna mahAvIranA bhakitagIta 25 zrI dAsabahAdura vAIvALA dharmamAM hAsyanuM sthAna 26 zrImati dAmInIbahena zrI araviMdanuM tattvajJAna jarIvAlA cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. roDa muNasthAna : dhI sTeTsa pIpalsa presa, koTa, muMbaI - 400 001. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. No. MH. By South 54 icence No.: 37 ' ' I prabuddha jena'nuM navasaMskaraNa varSa 42: aMka : 9 prabuddha jIvana * muMbaI, 1 sapTembara 199, zanivAra muMbaI jena yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra vArSika lavAjama rU. 15, paradeza mATe zibiga : 45 * chuTaka naka8 rUA 75 taMtrI cImanalAla cakubhAI zAha * rAjakIya dharatIkaMpa ja buddha jIvana' pAkSika che tenA lAbha ane geralAbha bane che. geralAbha e che ke koI moTo banAva banyo hoya tene vize keTalAya divaso pachI lakhavAnuM Ave. lAbha e che ke te vize ghaNuM lakhAI gayuM hoya tene sAra kADhavAnI taka maLe.. ApaNA dezamAM, rAjakIya dharatIkaMpa thayo che, mATe vAvAjhoDuM AvyuM che temAM badhAM taNAI gayA, koI bAyuM nathI, koInI Abara rahI nathI. rASTrapati paNa temAM sapaDAyA. - lokasabhAnuM visarjana karI, navI cUMTaNI thAya tyAM sudhI, caraNA siMhanI sarakArane rakhevALa sarakAra tarIke cAlu rAkhavAnA rASTrapatinA nirNaye gaMbhIra vivAda jagAvyo che. pUrvayojita kAvavuM hatuM e abhUtapUrva AkSepa rASTrapati upara thaye. Avo AkSepa binajavAbadAra vyakitae karyo nathI. morArajIbhAIe kaha, jagajIvanarAme kahyuM, candrazekhare kahyuM. deza samakSa je rAjakIya kaTokaTI AvI paDI te adritIya hatI. baMdhAraNamAM tene mATe spaSTa jogavAI nathI. baMdhAraNanA ghaDavAvALAe AvI kaTokaTInI kalpanA karI na hatI. baMdhAraNanA niSNAtamAM rASTrapatie zuM karavuM joIe athavA zuM karI zake te vize tivra matabheda hate. eTale rASTrapatine. nirNaya sarvamAnya thAya evI apekSA na rakhAya. paNa A nirNaya pramANika hatuM, deza hitamAM hatuM, evI pratIta te thavI joIe. matabhedane avakAza rahe, paNa prAmANikatAne abhAva che evI chApa rahe te bhAre khedanI vAta che. saMjIva reDI mATe A prasaMga kalpanAtIta hato. tene pahoMcI vaLavAnuM temane mATe saheluM nahotuM. paNa prAmANikatAnI chApa te paDavI joIe. saMjIva reDInA nirNayamAM ghaNAne A vAtane abhAva lAgyo che; te kAraNe rASTrapatipadane lAMchana lAgyuM che, tenuM gaurava haNAyuM che. banAvanI zRMkhalA jotAM, mukhya pAtronA parasparanA saMbaMdhe jotAM, pratyekano bhUtakALa lakSamAM laIe te, A nirNaya niSpakSapaNe, deza hitamAM levAyo ja che evI chApa rahetI nathI. kAMdhAraNamAM, be bAbata upara nirNaya levAmAM rASTrapatine kaMIka svataMtratA - DIsTrezana - che. eka, vaDA pradhAnanI pasaMdagImAM ane bIjuM, lokasabhAnA visarjanamAM- A svataMtratA ghaNI maryAdita che. koI pakSane spaSTa bahumatI hoya te tenA netAne ja vaDA pradhAna tarIke pasaMda karavA paDe. koI pakSane bahumatI na hoya, tyAre vaDA pradhAnanI pasaMdagIne prazna Ave. te pramANe, koI pakSa sthira sarakAra racI zake evI zakayatA na hoya tyAre lokasabhAvisa nane prazna Ave. rASTrapatie maMtrI maMDaLanI salAha mujaba vartavAnuM rahe che. baMdhAraNamAM pheraphAra karI, IndirA gAMdhIe A vAta pAkI karI hatI. hakIkatamAM, morArajIbhAIe rAjInAmuM ApyuM tyAre merArajIbhAI leksabhAnA visarjananI salAha, rASTrapatine ApI zakata ane rASTrapatie svIkAravI paData. te morArajIbhAI rakhevALa sarakAra tarIke cAlu rahetA ane te badhI rIte, baMdhAraNIya tema ja naitika rIte yogya thAta. morArajIbhAIe AvI salAha na ApI te bhUla karI ema lAge che. pakSanI bahumatI gumAvavA chatAM, vaDA pradhAna tarIke pote cAlu rahI zakaze evA khyAla ane mehathI temaNe AvI salAha ApI nahi hoya tema lAge che. tyAra. pachI moTA pAyA upara sodAbAjInI zarUAta thaI. cavhANane sarakAra racavA AmaMtraNa ApyuM te baMdhAraNIya vidhi - phome liTI -hatI. cavhANa ane caraNasiMha vacce sAdo thaI gayo hate. caraNasiMha ane morArajIbhAI banene pitAnA TekedAronI nAmAvali rajU karavAnuM kahyuM te khoTuM hatuM. morArajIbhAIe nA pADavI joItI hatI. hArI gayela vaDA pradhAnane pharI AvuM AmaMtraNa kema apAya e prazna hoya te, merArajIbhAIne nAmAvali 'ApavAnuM kahevuM ja ne tuM joItuM. morArajIbhAIne eka divasane vadhAre samaya ApavAnuM vacana ApI rASTrapatie vicArabadalyo ane morArajIbhAIe utAvaLathI nAmAMvali rajU karavI paDI. keTalAMka nAme kheTAM nIkaLyAM. kadAca beTAM na hatAM paNa e loko dvidhAmAM hatA ke pharI beThA. je hoya te, A vakhate rASTrapatine spaSTa thavuM joItuM hatuM. ke caraNasiha athavA merArajIbhAI, bemAMthI koIne spaSTa athavA sthira bahumati nathI. A prasaMge rASTrapati lokasabhAnuM visarjana karI zakata. sarakAra racavA koIne AmaMtraNa ApavuM hatuM te merArajIbhAIne vadhAre sthira Teka hatA. temanA pitAnA pakSanA ja 202 sabhyo hatA. IndirA gAMdhInA kahevAtA TekA upara, caraNasiMhane AmaMtraNa ApavuM sarvathA ayogya hatuM. IndirA gAMdhInI kuTilatAthI deza paricita che. caNasiMhane temane Teko che tema svIkArI zakAya ja nahi. rASTrapatie ahIM bhUla karI ke IrAdApUrvaka kahyuM e vize zaMkAne sthAna che. caraNasiMha sarakAranI racanA no'tI thaI, tyAM te IndirA gAMdhIe jAhera karyuM ke caraNasiMhane vaDA pradhAna banAvavA pUrato ja Teka hatuM, have nathI. AvI unscrupulousness IndirA gAMdhI ja batAvI zake. temanI A jAherAta sAthe caraNasiMhanuM bhAvi patana nizcita thaI gayuM. binazaratI TekAmAM keTalI zarata hatI te spaSTa thayuM. caraNasiMhane vizvAsane mata levAnI taka AvI tyAre A ughADuM paDayuM. caraNasiha, mUrkha nathI. temaNe jANavuM joItuM hatuM ke retI upara vaDA pradhAnapadanI khurazI TakatI nathI choTA chatrapati yazavaMtarAva cavhANa, jidagIbhara takavAdI rahyA che. temaNe rahIsahI koMgresane khatama karI. IndirA gAMdhInA bhAva vadhI gayA. caraNasiMhe rAjInAmuM ApavAnI sAthe lokasabhAnA visarjananI salAha ApI. pitAnA pakSanI moTI bahumati hovA chatAM, morArajIbhAIe je na karyuM, te, alpasaMkhyaka baLa upara caraNasiMhe kahyuM, ema mAnIne - athavA pUrva janAthI ke rASTrapati A salAha svIkAraze ane rakhevALa sarakAra tarIke pote cAlu raheze. + rASTrapati mATe navI paristhiti ane navI samasyA ubhI thaI. merArajIbhAIe rAjInAmuM ApyuM tyAre kaTokaTI hatI tenAM karatA vadhAre jaTila kaTokaTI AvI paDI. mArA namra mata mujaba, lokasabhAnuM visarjana anivArya hatuM. merArajIbhAIe rAjInAmuM AvyuM tyAre ja thavuM joItuM hatuM. rASTrapatie bhUlathI ke IrAdApUrvaka A na karyuM. have prazna eTale ja hatuM ke rakhevALa sarakAra koNa race. caraNasiMhane rakhevALa sarakAra tarIke cAlu rAkhavA te, baMdhAraNIya rIte, naitika rIte ane sarva prakAre, ayogya hatuM. caraNasiMhane koI adhikAra na hato, koI lAyakAta na hatI. caraNasiMhane 4-6 mahinA vaDA pradhAna tarIke ThokI besADavA, ayogya hatuM. rASTrapati mATe eka ja mArga hatA. jagajIvanarAmane rArakAra Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dara prabuddha jIvana racavA AmaMtraNa ApavuM ane leAkasabhAnA vizvAsa meLavavA Adeza ApavA. jagajIvanarAmane 202 sabhyono Teko to hato ja. kadAca gheADA vadhAre Avata. takavAdIo, kAlI, DI, ema. ke, sAmyavAdIo janatA (esa. ) nA, koMgresa (esa. )nA, keTalAka Avata. A sAMdAbAjI sarvathA anicchanIya thAta. chatAM je saMjogAmAM mUkAyA hatA temAM caraNasiMha vaDA pradhAnapade cAlu rahe tenAM karatAM, jagajIvanarAma AvI rIte rahe te ochuM aniSTa hatuM. IndirA gAMdhI jagajIvanarAmane TakavA na deta. temAM caraNasiMhano pakSa ane kaoNMgresa (esa.) joDANa thatAM 15-20 divasamAM jagajIvanarAmane rAjInAmuM ApI, lAkasabhA visarjananI salAha ApavI paData athavA rASTrapatie te nirNaya karavA paData, tethI jagajIvanarAmanI rakhevALa sarakAra raheta. A lokasabhAe prajAno vizvAsa, saMpUrNapaNe gumAvyo che te nirvivAda hakIkata che, tene cAlu rakhAya nahi, cAlu rahI zake nahi, mArArajIbhAInI peThe jagajIvanarAmane paNa rASTrapatie bhramamAM rAkhyA ke nahi te bIjo vivAdanA viSaya thayA che. jagajIvanarAma ane candrazekhara kahe che, teo rASTrapatine 11 vAge maLyA tyAre rASTrapatie kahyuM, temane kAMI utAvaLa nathI ane jagajIvanarAmanA TekedAronI nAmAvali rajU karavA kahyuM. A kahetI vakhate, rASTrapatie lokasabhA visarjana karI, caraNasiMha sarakArane rakhevALa tarIke cAlu rAkhavAno nirNaya karI lIdhA hatA ema kahevAya che. jagajIvanarAmane maLyA pachI turata caraNasiMha ane temanA sAthIone rASTrapati maLyA ane jagajIvanarAma nAmAvali taiyAra kare, tyAM te 12 vAge lokasabhAnA visarjananI jAherAta thaI. AmAM pUrva yojanAnI gaMdha Ave to Azcarya nathI. pUrva yojanA hoya ke nahI, rASTrapatie caraNasiMha pratye pakSapAta karyo che ane mArArajImAi ane jagajIvanarAmane anyAya karyo che te viSe zaMkAne koi sthAna nathI. dezanA vaDA viSe AvuM kahevuM paDe te ati khedanI vAta che. AnuM sAcuM kAraNa zuM te te bahAra Ave tyAre kharuM, aneka aphavAe saMbhaLAya che. A AkhI ghaTanAthI jAhera jIvananuM naitika stara nimnatama koTie pahoMcyuM che. koine viSe mAna ke Adara rahe tevuM nathI. caraNasiMha paNa AvA kAvAdAvA karI, 4-6 mahinA vaDA pradhAnapade rahe temAM zuM prApta kare che? prajAnA tiraskAra sivAya zuM meLave che? ATalA badhA vyAmAha ane buddhibhrama kema thato haze? Ama to caraNasiMha hAya ke jagajIvanarAma rakhevALa sarakAra hoya temAM prajAne bahu phera paDato nathI. eka moTI anaitika ane kadAca binabaMdhAraNIya vastu banI che teno kheda che. A badhAmAM indirA gAMdhInI zaThatA vadhAre jovA maLe che. chatAM, pataMgiyA peThe, rAjadrArI vyakitae tenA pakSamAM joDAya che. svArtha mANasane kayAM nathI laI jatA? navI cUMTaNImAM koI pakSa spaSTa bahumatimAM Ave evI zakayatA atyAre jaNAtI nathI. koI pA tene mATe lAyaka nathI. eja caherAmaheArA pharIthI Ave to prajAnuM durbhAgya lekhAze. i A kaTokaTIe ghaNI samasyAo pedA karI che. AvA prakAranI saMsadIya leAkazAhI A dezane anukULa gaNAya ke nahi te pAyAnA prazna vicAraNA mAge che. A asthiratAthI dezanI ekatA ane salAmatI jokhamAya evI paristhiti sarjAvAne bhaya asthAne nathI. potAnA svArthamAM racyApacyA rahetA rAjadvArI purUSo dUra bhAvi joI zakaze nahi. dezanA buddhizALI, cAritrazIla varSe A kAma upADI levuM paDaze. A yAtanA ane kaseATImAMthI pasAra thavuM prajAnA nasIbamAM lakhyuM che. tA. 27-8-'79 -cImanalAla cakubhAi tA. 1-9-'39 cha paryuSaNa vyAkhyAnamALA muMbaI jaina yuvaka saMgha taraphthI prati varSa yojAtI paryuSaNa vyAkhyAnamALA A varSe ravivAra, tA. 19 mI ogasTa '79 thI sAmavAra tA. 27 mI ogasTa '79 sudhI, biralA krIDA kendra, ceApATI khAte yojavAmAM AvI hatI. paryuSaNa parva tA. 20mI ogasTathI zarU thatAM hatAM, paraMtu tA. 19 mIe ravivAra hatA eTale vyAkhyAnamALA eka divasa vahelI zarU karavAmAM AvI hatI. A varSanI vyAkhyAnamALAmAM nava vyAkhyAtA bahAragAmathI padhAryA hatA. traNa vyAkhyAtAo pratikULa saMjogone kAraNe bahAragAmathI AvI zakayA nahotA. cha vyAkhyAtAo ApaNI A vyAkhyAnamALAmAM prathama vAra padhAryAM hatA. pahele divase, ravivAra, tA. 19mIe paheluM vyAkhyAna zrI zazikAnta mahetAnuM hatuM, paraMtu meArabInA 2ela - rAhatanA kAryamAM teo rokAyelA hatA eTale AvI zakayA nahotA. AthI 'navakAra maMtra' vizenA emanA viSaya upara me vyAkhyAna apyuM hatuM. mArA vyAkhyAnamAM me anya maMtrA ane navakAra maMtra vaccenA taphAvata samajAvI, navakAra maMtranI viziSTatA ane mahattA darzAvI, namA padanI sArthakatA batAvI, arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya ane sAdhu e paMca parameSThinuM svarUpa samajAvyuM hatuM. e divase bIjI vyAkhyAna pro. candrakAnta bakSInuM hatuM. emanA viSaya hatA, 'itihAsa: manovaijJAnika ane vaizAnika daSTi koNa,' prA. bakSIe emanA vyAkhyAnamAM prAga - aitihAsika ane aitihAsika samayane! khyAla ApI itihAsanAM arthaghaTano kevAM kevAM badalAyA kare che, itihAsanA bhUMgALa upara keTalA badhA AdhAra rahe che, yuropanA itihAsamAM ane bhAratanA itihAsamAM bahArathI thayelAM AkramaNeA ane tyAre tyAre thayelA rAjyapAlaTA pAchaLa kevAM kevAM vaijJAnika ane manevaijJAnika kAraNA rahelAM che te keTalAMka sacoTa udAharaNo sAthe samajAvyuM hatuM. bIje divase tA. 20mI ogasTe prathama vyAkhyAne hatuM. OMA. nemicaMdra jainanuM. emane viSaya hato 'jaina dharma-tinA vaijJAni, tinA vyavahArika', emaNe kahyuM hatuM ke jaina dharma gatizIla dharma che. dharma ane vijJAna vacce asaMgati nathI. dharma theADA vaijJAnika thavAnI jarUra che ane vijJAnane thADA dhArmika thavAnI jarUra che. jaina dharma zreSThatama astittvAvAdI dharma che. emAM vyakitane pUrI svataMtratA che. bhagavAna mahAvIre upadezelA dharmamAM jIvaMta samAjazAstra raheluM che. e divase bIjuM vyAkhyAna hatuM DaoN. kumArapALa desAInuM. emanA viSaya hatA.'mAtanI mIThAza.' emaNe potAnA vyAkhyAnamAM kahyuM ke manuSyatva durlabha che, paraMtu mANasa dhana, kIti, sattA pAchaLa AMdhaLA banIne dADe che. je jIvananA kartA bane che, satkarmano bIja vAve che te mRtyuthI DaratA nathI. je mRtyune oLakhe che te jIvanane oLakhI zake che. mRtyu e zApa nathI, paNa varadAna che. maMgaLavAra, tA. 21mI ogasTe prathama vyAkhyAna hatuM, pra. rajanIbahena dhrUvanuM. emanA viSaya hatA 'samAja ane dharma.' emaNe potAnA vyAkhyAnamAM kahyuM ke pUrvanA deze. AdhyAtmikatAthI dAravAyelA che, jyAre pazcimanA loko aihika sukhasagavaDamAM vizeSa rAcanArA che. dharma vitaMDAvAdane kAraNe vagAvAyo che. dharmanA artha vizALa karavA joIe ane e dharmanuM AcaraNa samAjanA saMdarbhamAM thavuM joIe. e divase bIjuM vyAkhyAna AcArya zrI jayendra trivedInuM hatuM. emanA viSaya hato; 'krodha ane karuNA,' emaNe potAnA vyAkhyAnamAM kahyuM ke krodha e mANasanI majorI che. ane apekSAmAMthI A kamajorI janme che. krodhamAM vera vALavAnI ane nukasAna karavAnI vRtti rahelI hoya che. karuNAmAM sahAya karavAnI bhAvanA rahelI che. karuNAnA prasAra karavAthI samAja cetanavaMtA bane che. budhavAra, tA. 22mI ogasTe prathama vyAkhyAna hatuM. DaoN. mRdulA mAraphatiyAnuM. emanA viSaya hatA, 'gItA ane ApaNuM jIvana.' emaNe kahyuM ke 'gItA gUDha nathI, paNa ApaNuM jIvana gUDha che. jIvanamAM UbhA thatA dro, saMgharSomAM gItA ApaNane mArgadarzana Ape che. saMsAramAM utpatti, sthiti ane pralayanI prakriyA satata cAlyA kare che, paraMtu zAnIo anAsakatabhAve ene jue Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-9-09 prabhu jIvana - che. gItAmAM zAnamUlaka, bhakitapradhAna karmaveganuM vivecana che. prabhAva I gleMDa ane bIjA dezanA rAjadvArI ane sAmAjika jIvana je ahaM ane mamatvathI mukata thAya che, taMdratIta bane che te para- upara ghaNe meTo rahyo che. brahmane sAkSAtkAra karI zake che. e divase bIjuM vyAkhyAna mu. zrI cImanalAla cakubhAI zAhanuM 'e divase bIjuM vyAkhyAna hatuM. zrI manubhAI paMcelI-darzaka. hatuM. emane viSaya hate. 'cAra puruSArtha.' emaNe potAnA vyAemane viSaya hate 'TaeNTaeNya - kalAkAra ane koyasAdhaka' emaNe khyAnamAM kahyuM hatuM ke dharma, artha, kAma ane mekSa e cAra purupitAnA vyAkhyAnamAM kahyuM ke te potAnA AcaraNathI ane thAmAM dharmane pahelo mUkavAmAM Avyo che. manuSya jIvana ane pazupitAnA lekhanathI sAhitya ane kalA uparAMta dharmanA kSetre paNa moTuM jIvana vacce AhAra - maithuna arthAta artha ane kAmanI samAnatA arpaNa karyuM che. TaeNrsTayanI gAMdhIjInA jIvana upara ghaNI moTI che, paraMtu kaMIka evuM tattva che je manuSyane manuSya banAve che. manuSya asara paDI hatI. TaeN ye aneka kaSTa sahana karyA che. emaNe pAse kupanA che, buddhi che, smRti che. enA mananI gati amApa dharma saMsthAone zuddha karavAnuM jiMdagIbhara kAma karyuM. emaNe che. enAmAM anaMta zakita che ane anaMta tRNA paNa che. mANasa dharmane samajavAnA prayatna rUpe je sAhitya lakhyuM temAM emanI pote ja pitAnAM sukha -du:khana kartA che. saMyama e ja dharma che ane kalA vadhu dIpI UThI che. e ja ene sukha ane zAMti meLavavAmAM madadarUpa thAya che. pAMcame divase, guruvAra, tA. 23mI ogasTe pahelAM chelle divase, somavAra tA. 27 mI AgaTe prArabhamAM zrI vyAkhyAnuM hatuM. zrImatI dAminIbahena jarIvAlAnuM. emane viSaya agaracaMdajI nAhaTAe 'vaha bhI calA jAyegA', 'tuM terA saMbhAla' hato 'zrI araviMda tathA zrI mAtAjInuM jIvana darzana.' emaNe zrI ane 'ege - nalthi me koI e traNa sUtro samajAvyAM hatAM. zrI araviMda vidyAbhyAsa pachI, ilaMDathI pAchA phyu tyArathI teo tyAra pachI 'AleyaNA' vizene mArA vyAkhyAnamAM be loyaNA piDIcerI pahoMcyA tyAM sudhInI emanI jIvanarekhAne ane emane (AlocanA)nI pAribhASika samajaNa ApI kahyuM hatuM ke jIvanane thayelA AdhyAtmika anubhavane paricaya karAvI tathA zrI mAtAjInA ane Atmatattvane doSarahita ane vizuddha banAvavA mATe. pazcAjIvananI rUparekhA ApI e baMnenI adhimanasanI sAdhanA pUrNa rApanA eka prakAra tarIke Agama graMthamAM ane tyAra pachI zAstraga tarapha kevI rIte gati kare che tenuM digdarzana karAvyuM hatuM.' kAroe AloyaNAnI ghaNI vizada chaNAvaTa karI che. taduparAMta lenAra e divase bIjuM vyAkhyAna AcArya zrI yazavaMta zuklanuM ane ApanAranI yogyatA, AyaNAnA prakAra, AloyaNA lenAre hatuM. emane viSaya hate 'sAhityane samAja saMdarbha' emaNe dasa prakAranA doSathI mukata rahevAnI jarUra, AyaNA e ArAdhanAnuM kahyuM hatuM ke vizvasatyanI jhAMkhI karAve evuM sAhitya ja uttama anivArya aMga che, ApaNA lenAre apramatta thavAnI jarUra che tyAsAhitya che. sarjaka pitAnuM nAnakaDuM vizva race che. kavi anubhavane dinI carcA karavAmAM AvI hatI. zabda dvArA vyaMjita kare che tyAre AkhA samAja Ape Apa emAM - vyAkhyAnamALAmAM rojerojanA prArthanA - saMgIta uparAMta gevAI jAya che. sarvocca avasthAmAM satya ane AnaMda ekAkAra banI jAya che enI pratIti sAhitya ApaNane karAve che. traNa divasa bhakita - rAMgItane kAryakrama rAkhavAmAM Avyo hate. ekaMdare paryuSaNa vyAkhyAnamALAne kAkana sarasa rIte saphaLa thaye ' zukravAra tA. 24mI ogasTe prathama vyAkhyAna De. madhu- hato. enI saphaLatAmAM phALo ApanAra saune huM AbhArI chuM.' sUdana pArekhe 'jIvanane marma' e viSaya upara ApyuM. emaNe kahyuM ke bAhya jIvanamAM zodhe ghaNI thaI che, paraMtu AMtara jIvanamAM - De. ramaNalAla cI. zAha , zodha karavAnI ghaNI haju bAkI che. bIjA vizvayuddha pachI, trAe sAbhAra-svIkAra manuSyane gulAma banAvyo che. bIjI bAju mANase kudaratanI samatalA teDI nAkhI che. mANasa bAhya samRddhinA zikhare pahero che, vaDalAnI chAyA: saMjaka: saMpAdaka: bhegIbhAI gAMdhI paraMtu pAse ja AtmahatyAnI khINa che. prema ane sevAmAM, vizva prakAzaka : kRSNavadana ha, gAMdhI, 5, sI. senAvALA bIDIMga, tAradeva, baMdhutvanI bhAvanAmAM jIvanano marma rahelo che. muMbaI-400007. kiMmata darzAvI nathI. . e divase bIjuM vyAkhyAna "tIrthakara kI sAkSAta upAsanA' mahuvAnI asmitA: saMpAdaka: pannAlAla rasikalAla zAha, e viSaya upara zrI agaracaMda nAhaTAe ApyuM. emaNe kahyuM prakAzaka : zrI mahuvA yazavRddhi jana bAlAzrama : 5/23 jaMjIkara, ke tIrthakarathI ucca bIjuM koI pada nathI, ApaNI pRthvI upara atyAre koI tIrthakara nathI, paraMtu mahA videha kSetramAM atyAre vIsa viharamAna sTITa, muMbaI-400 003, kimata rUA. 5-00. tIrthakarI che, emAM prathama tIrthakara zrI sImaMdhara svAmI che. AMtara upadrava: (bhAga bIjo) kAvya saMgraha: lekhaka : kazI nAthAlAla cathI ane bhAvollAsathI emanAM sakSAta darzana thatAM hoya ema dave: prakAzaka : ku. zAradA dave, sAdhanApatha prakAzana: sAhitya lAgaze. zrI nAhaTAjIe tyAra pachI sImaMdhara svAmI vizenuM eka bhAratI, 1016, kRNanagara, bhAvanagara-1, kiMmata rU. 6-00. pada gAIne emAM sImaMdhara svAmI pAse jIva kalpanAthI kevI rIte A pustakejaI zake ane eNe tyAM zuM zuM karavuM joIe te bhAvanuM vivaraNa karI batAvyuM hatuM. (1) samartha samAdhAna bhAga -1 lekhaka pU. zrI samarthamalajI 1 zanivAra, tA. 25 mI ogasTe prathama zrI devendravijayanA - (2) samartha samAdhAna bhAga-2 ) bhakita-saMgItanI rajUAta pachI phAdhara vAlese "dharma - bhagavAnanI mahArAja sAheba. " kiMmata rUA. 4. daSTie' e viSaya upara vyAkhyAna ApyuM hatuM. emaNe kahyuM hatuM ke dharma e ciMtAne nahi, paNa AnaMdane viSaya che. yuvAna peDhI (3) anAvI muninuM jIvana caritra | dharmathI vimukha bane che emAM dharma taraphTI paNa kAraNo che. 'bhaga ' kiMmata rUA. 1-15 vAnathI chIne cAle,' 'jevI bhagavAnanI IcchA', 'bhagavAne nyAya (4) draupadI devInuM jIvana caritra lekhaka : " (jena zAstrAnuM sAra:kiMmata rUA. 1 * karyo che,' 'bhagavAnanA sogaMda khAIne kahuM chuM', vagere vyavahAra (5) pAMca samiti, traNa gupti,ane 4 zrI gulAbacaMda' - vAkAmAM bhagavAnane keTale anyAya thAya che te emaNe prasaMge TAMkIne cha lezyAnuM spaSTIkaraNa pAnArada mahetA darzAvyuM hatuM. A kiMmata rU5i0 rAjakoTa ' ravivAra, tA. 26 mI ogasTe paheluM vyAkhyAna che. puru (6) rAtrI bhejena kaMdamULa nama mAvaranuM hatuM. 'heralDa lAkI - anokhA lekazikSaka' e tyAga mahimA viSaya upara vyAkhyAna ApatAM emaNe kahyuM hatuM ke ekasapharDa, horavarDa ane laMDana yunivarsiTImAM rAjyazAstranA prAdhyApaka tarIke A pustako zrI zAmajI velajI virANI sthA. jaina dhArmika kAma karanAra, lagabhaga 57 varSanI vaye avasAna pAmanAra heralDa zikSANa saMgha, rAjakoTa taraphathI chapAvI prasiddha karavAmAM Avela che. ane lAskI asAdhAraNa pratibhA dharAvanAra virala lokazikSaka hatA. emaNe jJAna pracAra arthe paDatara kiMmatanA aradhI kiMmate vecavAmAM Ave che. trIsa hajArathI vadhu vyAkhyAne ApyAM hatAM, hajAro graMthono abhyAsa A pustako muMbaImAM nIcenA sthaLethI maLI zakaze. * * * karyo hato ane pacAsathI vadhu graMtha ane seMkaDo lekha pote lakhyA naMdalAla - tArAcaMda vorA-98, nepIyansI roDa, , hatA. emaNe lekazikSaka tarIke je anokhI rIte kArya karyuM tene ' , , , 4pa46 zAMtAnagara muMbaI-6. phona *, 817729 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nuSya jIvana * tA. 19-'9 * zI rIte javAya enI samIpa? * ke vacce ja "vAha vAha' kahevAnuM mana thaI jAya! A gItamAM . emaNe koInuM paNa mArgadarzana meLavyuM nahotuM. gItanI pasaMdagI paNa emanI potAnI ja hatI. eTale kAryakramane badhe ja yaza emane phALe jatA hatA. AvA prasaMge prazaMsInAM be ke traNa vAkaye ja emanA manane kevuM bharI de che enI khAtarI ApaNane tyAre ja thAya jayAre ApaNe ApaNA vidyArthI jIvanamAM pahoMcI jaIe. ethI emanuM mana khIluM khIluM thaI jAya. prazaMsAnA zabdothI paNa ApaNe ApaNuM sthAna emanA hRdayamAM jarUra jamAvI zakIzuM. 'lAMbA vALa ane pahoLA pATalUna vize tamAre zuM abhiprAya che?" mArA eka vidyArthIe mane A prazna pUcha. hRdayamAM AnaMdanI eka helI cakI, huM saheja camakI to kharI ja paNa manamAM bahu ja rAhata thaI, hAza ! Aje varSo pachI paNa mAro vidyArthI bolyo ane te paNa praznarUpe: manathI meM ene bahu dhanyavAda ApyA enI jIbha upaDI emAM ja zikSaNanI moTI saphaLatA hatI. emanI pAse javAnI A uttama taka che, zA mATe ApaNe e jhaDapI na levI joIe? lAMbA vALa ane pahoLAM pATalUnavALA vidyArthImAM apekSita guNa hoya che enI phezana bhale ne e kare. enI phezanane svIkAra karIne paNa ApaNe kadAca enA hRdaya sudhI pahoMcI zakIe, je napharate navI peDhI tarakzI ApaNane maLe che, emAM thoDe ghaNe aMze ghaTADe thAya to ya ghaNuM. 35 miniTanA tAsamAM prazna pUgyA sivAya ke korsa pUro karavAnI utAvaLa sivAya ApaNe sAce ja emane jANavAno prayatna karIe chIe kharA! ane eTale ja ghaNIvAra gerasamajane lIdhe vidyArthI ApaNAthI ke ApaNe vidyArthIthI dUra thatAM jaIe chIe. atyAre ApaNe ApaNI jAtane daSTAMtarUpa mAnIe chIe. thoDAM varSo pahelAM ApaNe paNa zuM A vidyArthIo jevA ja na hatA? ApaNA vaDIlee paNa ApaNI AvI ja TIkA karI haze. ApaNe kaMI badhI ja TIkAone zaraNe nahotAM thayA. vidyArthIe yuga sAthe tAla milAvavAnuM che. samUhathI chUTA paDIne e vIla paDI jAya ane tethI kadAca enI zakita ruMdhAI jAya. ane evuM to ApaNe na ja thavA devuM joIe. sarasa paSAka paherele hAya, gogalsa AMkhe para caDAvelAM hoya ane potAnI gADI pArka karIne eka chokaro zeraDInA rasanI lArI pAse pahoMcI tyAM UbhelA vRddhane madada karato hoya te jovAne paNa eka lahAve che. AvA drazyamAM paNa dhyAna enA poSaka ke gogalsa ke gADI karatAM enI bhAvanA para ja paheluM pahoMcI jAya. slIvalesa blAujhavALI kerA vALa laherAvatI Adhunika chokarInI vAkachaTA ApaNane prabhAvita kare che. khUba dhAradAra vANImAM jyAre e bolatI hoya che tyAre enA blAujha ke vALa tarapha ApaNuM lakSa javuM ja nathI. tyAre to ApaNe enI vAkachaTAthI ja aMjAI jaIe chIe. eTale vidyArthIemAM AvA apekSita guNo hoya to lAMbA vALa ane pahoLAM pATalUnanI TIkA ApaNe tyajavI ja rahI. navA varSe AvatAM divALI kArDa zikSakanI kapriyatAnAM pramANapatro che, manamAM koI khUNAmAM zikSaka taraphanI lAgaNI ke bhAva paDelA hoya te ja vidyArthI AvA AnaMda ullAsanA divase zikSakane yAda kare. ke "tamArAmAMnAM ghaNAMnAM kArDa mane maLyAM che." te jeNe jeNe kArDa mekalyAM haze emanA caherA para eka nAnakaDuM gulAba khIleluM ApaNane jovA maLaze. ane khIlelA gulAbanI suMdaratA varga zaNagAramAM vadhAro na karI zake? bALako zikSakanI prazaMsAnAM khUba tarasyAM che, prazaMsAnuM e vAkaya te A divasa vAgeLyA ja karaze. ApaNAM AvAM vAka emane mATe preraNArUpa banI jAya che. ghaNI vAra enAthI enuM jIvana paNa badalAI jAya to ene mATe ApaNe nimita, kema na banIe? thoDoka rasa ApaNe emanAmAM enI gamatI vastuomAM dAkhavIe te pachI khalAsa! ApaNane teo evA to gherI vaLe che ke, basa vAta ja na pUcho! emanA taraphano ApaNe sadbhAva ApaNA zikSaNa tarapha amane jarUra kheMcI lAve. e lokonuM A kheMcANa ApaNe mATe have bahu ja jarUrI banI gayuM che. Ama nahIM thAya te be peDhI vacce saMgharSa vadhyA ja karaze. pariNAme zikSaNa kevI rIte ApI zakAze e bahu meTa. prazna che. zikSaNanA kSetre je ajaMpe che enuM kAraNa ApaNe vidyArthIomAM rahele avizvAsa ja che. enA kAryamAM ApaNane haMmezAM ja zA mATe bhUla dekhAyA kare? zuM e ApaNI bhUla nahIM te hoya? ane have te ApaNI bhUla batAvavAnI hiMmata enAmAM AvI ja gaI che. ApaNe ja cetIne bahu jaladI emanI samIpe pahoMcI javAnuM che. samabhAva sadbhAvathI ApaNe emanI pAse pahoMcI zakIe-phakata ApaNA ahaMmane thoDoka AgALavAnI jarUra che. ghaNI zALAmAM varSAnta vidyArthIone vartananuM InAma ApavAmAM Ave che. sAmAnya rIte DAhyo Damaro, badhuM ja kaheluM karanAra, sadvartana InAmane pAtra Thare che. bhUlecUke zikSakanI ekAda bhUla batAvI te sadvartana dharAvatA vidyAthIenA lIsTamAMthI enuM nAma nIkaLI jAya che. AnA saMdarbhamAM eka prayoga karavA jevo che. AkhA varSa daramyAna kayA zikSake saduvyavahAra karyo e vidyArthIo nakkI kare ane e zikSakane paNa InAma ApavAmAM Ave. InAma eTalA mATe ke saMdavyavahAra karavo eTalo saheluM nathI eTale ApaNe samajIe chIe. vidyArthIonA nirNaya parathI ApaNane khyAla AvI jaze ke ApaNe kyAM chIe! ghaNIvAra evuM bane che ke, vidyArthIone je vastu ke vAta pasaMda hoya enAthI ApaNe lagabhaga eka kilomiTara dUra hoIe chIe. emane sauthI vadhAre rasa phimAM che. enuM kAraNa e paNa hoI zake ke ApaNA zikSaNamAM emane rasa nathI. emanI sAthe besIne koI sArA abhinetA saMjIvakumAra ke amitAbha baccananI carcA karI zakAya. philmamAM khUba rasa letA vidyArthIone e paNa khabara nathI ke pUnAmAM philma enDa Telivijhana InsTiTayUTa che ane tyAM abhinayanuM digdarzananuM ke phoTogrAphInuM zikSaNa meLavI zakAya che. harivaMzarAya baccananI kavitA zIkhavatI vakhate amitAbhane uparacha ullekha karyo hoya te ya vidyArthIonA caherA para AnaMda ane AzcaryanI surakhI rIvaLe che. ane Ama karavAthI ApaNe dhIme dhIme emanI samIpa jaI zakIe chIe.' ' pariNAme vidyArthI ApaNA zikSaNamAM paNa rasa lene thAya che. alabata ApaNuM zikSaNa rasamaya te hovuM ja joIe. eka vAra eka zALAmAM saMgItasaMdhyA rAkhavAmAM AvI. lagabhaga tera vidyArthIoe potAnAM gIte rajU karyo, badhAM ja gIta sInemAnAM hatAM. chatAM ya koInA paNa gIramAM surucine "bhaMga vartAto nahato. ulaTuM tera cauda varSanA vidyArthIo pitAnA kaMThamAMthI 1 evuM te darda ane mAdhurya relAvatA hatA Izvarane prArthIe ke bahu jaladI ApaNane bALako pAse pahoMcavAnI salluddhi Ape, jethI vAraMvAra ApaNe emane kRSNa ane sAMdipanInuM daSTAMta ApavuM paDe 'nUtana zikSaNamAMthI - rekhAbahena paTela Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-9-79 prabhu jIvana "mahAmRtyumAMthI ...." eka patra (tAjetaramAM thayelI morabInI dUrghaTanA viSe ghaNI vAto sAMbhaLI. AvI atyaMta bhayAnaka durdazAmAM paNa mAnavatAnI jyota ane jIvana jiravavAnI viziSTa draSTi jotAM mana UDI dhanyatA anubhave che. A ApattInA AvI rIte sAmane karanAra eka bahenapaNInA patramAM vAcako paNa sahabhAgI thaze evI AzA rAkhuM chuM. -gItA parIkha) tA. 24-8-'79 rAjakoTa. priya gItA, zivanuM tAMDava - nRtya kevuM hoya - pralayanA kALanagArAM kevAM vAge - vinAza kone kahevAya - te badhuM jAte anubhavyuM. sADA traNa vAgyA sudhI je lAkhApati hatA. karoDapati hatA, te pANA cAra vAge sAva nirdhana thayA, gaNI na zakAya eTalA lokoe eka sAthe potAnAM pAMca pAMca, sAta sAta svajano gumAvyAM. IzvaranI kRpA vaDIlAnA AzirvAda ane tamArA jevA svajanonI zubhecchAthI ame pAMca jaNA salAmata chIe. pUra te, varasAda joradAra hatA tethI AvyuM ja hatuM. nIcANavALA vistAra khAlI karAvyA hatA - ane lagabhaga traNa hajAra mANasAne amArI najIkanI zALAomAM khaseDayA hatA. ciM, kaMdarpa (mArA dIkarA) temanI vyavasthAmAM teone jamADavAmAM traNa vAgyA sudhI tyAM hatA. ghera AvyA, rAta mATenI vyavasthA karavA vicAratA hatA. thayuM ke pleTamAM ghera ghera jaI roTalI zAka thoDAM thoDAM sahu mekale tema kahI AvIe. ApaNe ghera badhuM bheguM karI zALAomAM pahoMcADIe. traNane pAMtrIsa vAge ghera ghera kahevA mATe kaMdarpa gharamAMthI bahAra nIkaLyo. phakata rastA ja oLaMgyA tyAM to kayAMthI ne kema pANI AvyuM te khyAla ja na Avyo. e pAchA ghera na AvI zakayAkaMdarpa bahAra che te huM te bhUlI ja gaI. "pANI AvyuM "nI bUmA sAMbhaLI ne mArA aMtare mane pAchalI DelI kholavAnA hukama karyo. zerImAMthI lagabhaga 45 mANase (cha eka kuTumbanA), traNa bakarA, eka zerInuM kUtaruM badhAMne bUma pADI pADI upara laI lIdhAM. tyAM te pANI kammara sudhI AvI gayuM. kaMdarpanA pappA(DA. sanata munasI) nA to paga ja bhAMgI gayA, kahe - "bakarAM, kUtarAM zIkhyuM upara caDhAvyA, paNa kaMdarpa gayA! te te bhAra che, nakkI taNAI gayA haze ! paNa IzrvaranA AzirvAda sAthe hatA. ame upara gayA, ne e zerImAM eka saMbaMdhIne tyAM upara caDI gayA hatA te joyuM ane jIvamAM jIva Avyo. ane ame ravivAre rAte nirAzritanI hAlatamAM ughADe page ne gArAvALAM kapaDAMe rAjakoTa pahoMcI gayA. meArabInA gharamAM te dasa dasa phUTa pANI hatuM, ane pANI utaryA pachI ghuMTaNa sudhIna kAdava ! bAra mAsanuM anAja, masAlA, pharinacara, kapaDAM badhuM ja kAdavamAM khUMpI gayuM hatuM. Ama juo to ame khAsa kaMI gumAvyuM nhAnuM. eka kuTuMbamAM pAMca chokarAM, pati patnI, sAtama AThama karavA AvelI dIkarIo, bhANiyAe! - badhAM taNAI gayAM hatAM. to amAre tA zuM kahevuM? jo ke amAruM davAkhAnuM sAva sApha thaI gayuM che. tyAM to vIsa vIsa phUTa pANI hatAM. have ekaDe ekathI zarU karavAnuM che. paNa sahu salAmata chIe te badhAne phoMcI vaLAze, ahIM udyoge bilakula khalAsa thaI gayA che. lagabhaga 15000/mANasA to jarUra A pralayamAM homAI gayA che. merabI sAva bhAMgI gayuM che. tyAM jaIne rahevAya evuM nathI. rAjakoTa, meArabIne UbhuM karavA khUba mahenata kare che. bAkI to AvA kaparA saMjogAmAM svajanonI lAgaNInA je " "pUra umaTamAM che te manane halAvI jAya che ane ATalA loko ApaNe mATe cittA kare che e khyAla ja amane A kasoTI pAra karavAnuM baLa Ape che. mAtra gujarAta ja nahIM, AkhuM bhArata mArabIne UbhuM karavA prayatna karI rahyuM che. AzA che ke sahunI madadathI badhAM jhaDapathI pUrvavata thaI zakaze. lakhavA besuM te pAnAM bharAya ema che. jIvananI karuNatA ne mAMgalya - beunA sAthe anubhava thAya che. AvI ApattimAM emanI (sanatabhAInI) hAsyavRtti Ara khIlatI jAya che. e sahune hasAvIne dhIraja ApatAM rahe che. sahune yAda. li. caMdrikA 85 e ja jUnAM paricita pAtrA [ gArDIyananuM A lakhANa rASTra pati saMjIva reDDIe lokasabhA visarjana karI te pahelA lakheluM che. temAM ema mAnI lIdhuM che ke jagajIvanarAma sarakAra racaze ane jagajIvanarAmane paNa IMdirA gAMdhI pachADaze, ITalI sAthe ApaNA dezanI sarakhAmaNI karI che. chevaTa lakhyuM che ke IMdirA gAMdhI pharI sattA para Ave to tenA karatAM vadhAre moTI Aphata bIjI koI hoI na zake. gArDIyana briTananuM agratama patra che ane ApaNI rAjakIya paristhiti viSe te zuM mAne che te ApaNane bodhapATha rUpa che- cImanalAla e ja jUnAM paricita pAtrA sattAnI devI samakSa nAca karI rahyA che. arthazUnya kolAhala ane Akrozano pAra nathI. sarva rIte A ITAlinA rAjakIya maMca hoI zake che. TakI zake evuM joDANa, evuM samIkaraNa zeAdhavAnI e ja mathAmaNa! paNa nA, khedapUrvaka svIkAravuM rahyuM ke A tA bhArata che, jene romana kaLaNanA tAva lAgu paDyo che! A vizeSa gaMbhIra bAbata che. eka kaTokaTIthI bIjI kaTokaTImAM gaDatholiyAM khAtAM AgaLa vadhavAno ITAline have sAro mahAvaro thaI gayo che. paraMtu bhAratanI lAkazAhInA cheDa hajI ghaNA nAjuka che. chellA ardha dAyakA daramiyAna ekavAra tA e ucchedAI cUkyo che. vadhu keTalI nirAzAo navI dilhI sahI zakaze ? alabatta, caraNasiMhanI durbaLa sarakAranuM patana e jAte koI karuNa ghaTanA nathI. caraNasiMha rUkSa, takavAdI ane ghamaMDI che ane merArajI desAInA e nabaLA anugAmI hatA. kAraNa desAIne sattA parathI je naSToe gabaDAvyA te ja aniSTonA teo paNa bhAga banyA. haroLamAM have pachI ubhelA jagajIvanarAma paNa vaLyAzuddha che. vaLI teo paNa UMDA rAgadveSa ane adamya mahattvAkAMkSA dharAve che. temane mATe paNa saphaLatAnI koI taka zrImatI IndirA gAMdhInI anumati para avalaMbe che A mahilA temanA pratye maitrInA bahu darbha vinA kevaLa dhRNA ja dharAve che. caraNasiMhanA paga nIcethI jAjama khesavI levAmAM zrImatI gAMdhIne dekhItI rIte ja majA paDI. mADhathI game te kahetAM hAya, jagajIvanarAmane pachADavAmAM paNa temane evA ja AnaMda AvavAnA kAraNa A bhUtapUrva vaDA pradhAnane potAnA koIpaNa jUnA pratispardhIne sarakAramAM sthira thavA devAmAM koI sthApita hita nathI. temane mATe Adarza paristhiti sAmAnya cUMTaNIomAM navA juvALa temane puna: sattA para besADe te pahelAM sAphasUphI mATe thADA vadhu samaya meLavavAnI che, daramiyAna janatAnI vRddha ToLakI bhale hajI vadhu badanAma thatI rahetI ! bhAratanI lokazAhIne nAbUda karavA pravRtta thayelI A nArIne sattAsthAne puna: prasthApita karavI e ja jANe 'janatA javALa'nI saMbhavita phalazruti hoya ema have vadhune vadhu lAgI rahyuM che. kharekhara jo ema banaze te hajI be varSa pUrve ja "mukitadAtA' tarIke jene vadhAvavAmAM AvI hatI te vRddhonI ToLakI vizenA e eka nirAzApreraka cukAdo haze. A vRddha netAo mahattvAkAMkSAthI evA gherAyelA hatA ke vizALatara kSitijuM tarapha temanI najarane UMcakI zakayA ja nahi ! eka chellI, supakava taka temaNe hAthamAMthI sarI javA dIdhI. saMbhava che ke, potAnA 'hakka'nA sthAne puna:sthApita thayelAM zrImatI gAMdhI vadhu saumya vaDA pradhAna sAbita thAya. saMbhava che ke, kaTokaTInA dArUNa atirekonuM punarAvartana na thAya. saMbhava che ke, saMjaya ane tenI maMDaLIne pArzvabhUmAM rAkhavAmAM Ave. kadAca Ama bane. paraMtu bhAratIyajanA chellAM thoDAM varSone keLavaNInI prakriyArUpe nihALI zake. eka aMdAja mujaba 75 TakA loko janatA pakSanA zAsananI jharamara varSAne badale zrImatI gAMdhInA kaTekTI kALanI gAjavIjanI have vadhu tarapheNa karI rahyA che. zrImatI gAMdhI te mAne ja che ke temaNe kazuM ja khATuM karyuM nathI, temanI A mAnyatA AvA cUkAdAthI vadhu daDha dhaze, yathArtha Tharaze ane vinA rokaToka tenuM punarAvartana paNa teo karI zakaze ! AthI vadhu viSAdapUrNa bodhapATha bIjo kayo hoI zake! gArDiyana'mAMthI Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana dharmakSetre Iti deza ane duniyAmAM krAntinA vAyarAo phuMphUMkAI rahyA che. jIvananAM ane samAjanAM vividha kSetrA - rAjakIya, dhArmika Arthika, sAmAjika zaikSaNika ke sAMskRtika kSetrAmAM bhAre parivartana TheraThera AvI rahyuM che. jamAnAnI mAMga ane hAsanI niyati banneya bhegAM maLIne nUtana krAnti mATe saune elAna karI rahyAM che. tyAMre DAhyA samajadAra ane zANA manuSyAnuM e kartavya che ke, badalAtI paristhitinA navA saMdarbhane samajavA ane navA yuganI AkAMkSAne samajIne tadanukUla parivartana mATe pote ane potAnI sAthe saMkaLAyelA samAjane - samudAyane yAjamAtane yogya dizA ApIne agrasara thavuM. pravAhamAM paristhitinAM dabANane kAraNe ghasaDAvAmAM vivazatA, dInatA ane lAcArI pragaTe che. jyAre paristhitinA pravAhone samajIne e dizAmAM agrasara thavAthI tAkAta pragaTe che. eTaluM ja nahi paNa samAjane cA je te samudAyane baLa maLe che, preraNA maLe che ane navajIvana paNa maLe che. krAntikArI paristhitinI pravAhitA vacceya keTalAka manuSyo 'vahI mArga aura vahI raphatAra e ja mArga ane e ja gatie cAlyA kare che enA eka namUno jovA jevA che puSTi mArgIya vallabha saMpradAyanA nAthadadvArAnA mukhya mahArAjazrInA putra rAjIva baDebAbA ane kAMkarolInA drArakAdhIza pITha gosvAmIzrInAM pautrI rAjezvarInuM lagna rAjAzAhI ThAThathI bhapakAbaMdha rIte karavAmAM AvyuM, jemAM be karoDa rUpiyAne dhUmADo karI nAkhavAmAM AvyA. khoTI rUDhio, khATI rasamo ane khATI mAnyatAonA cIle cAlyA kare - gabaDayA kare. A A dezanA dharmaguruo, maThAdhIzo ane dharmAdhikArIo samaje ke vAyaro badalAI gayo che. jUnI rUDhio, jUnI paraMparAe ane jUnI rasamone pakaDI rAkhavA nathI zAna, zaukata ke Ijjata, paristhitinI mAMgane teo nahi pichAne te je dazA rAjA-mahArAjAo rAjAo, ThAkoro ane ThakarAtonI thaI te ja dazA dezamAM havelIo, carcA, devaLA, maTho ane maMdiromAM beThelA takhtanazIna mahArAjA ane mahArANIonI thaze. doDhaso varSanI gulAmInI beDIone A dezanI prajAe gAMdhIjInI rAhabarImAM pheMkI dIdhI che. jamInadArI - jAgIradArI ane rAjAzAhI - ThakarAtazAhInA mRtyughaMTa A dezanI prajAe vagADI dIdhA che. artha ane sattAnuM kendrIkaraNa karIne deza upara babbe varSa sudhI caDhI beThelI tAnAzAhIne A dezanI prajAe phagAvI dIdhI che. chellAM pacAseka varSamAM A dezamAM Arthika, sAmAjika, rAjakIya ane zaikSaNika kSetre je bhAre uthalapAthalo macI rahI che tene dezanA koI paNa kAma - jAti ke, saMpradAyanA dharmagurUo, dharmadhUra dharA ke maThAdhIzo najara aMdAja na kare. dharmanuM kSetra paNa krAnti nAA dhasamasatA vAya darAethI mukata yA alipta rahI zakaze pahi rahI zake paNa nahi, paristhitinA badalAtA jatA pravAhone koI najara andAja pharI jaze to mAra khAze ane hAra paNa khAze. paristhitine pAmIne je yogya parivartana karavA mATe AgaLa Avaze te yazasvI ane ojasvI banaze. A jyAre A dezamAM vIsa karoDathI me vadhu loko garIbInI rekhAthI dainika sarAsarI 50 paisAthI) nIce jIvatA hAya, karoDo loko garIbI, bekArI, nirakSaratA, viSamatA ane abhAvanI AgamAM zekAtA hoya tyAre A dezamAM dharmaguru e ane mahArAjo e dAna-dakSiNA - bheTamAM maLelA mAne musacita upayoga karavA joIe ane ThATha - bhapakAmAM ene veDaphI nAkhavI nahiM joIe bhaginI zrI vimalAbahena ThAkaranA zabdo yAda rAkhavA jevA che. "je dharma, bhakitane nAme ApaNane samAjathI vimukha kare che. mAnavatAthI vimukha kare che. te dharma nathI paNa adharma che. . je adhyAtmayogane Izvara sAkSAkArane nAme manuSyane, manuSyathI alaga kare che. manuSyane samAjathI ane sadAcArathI vimukha kare che e adhyAtma nathI. paNa adhyAtmanAabhAva che. evA dharmamAM A adhyAtmamAM mane koI vizvAsa nathI bharoso nathI, ke zraddhA nathI." eka jamAnAmAM A vAtane svAmI vivekAnande bulaMda rIte dezamAM tA. 1-9-'79 nUtana daSTi chIe ane duniyAmAM gAjatI karI hatI. "We are neither Vedanlist, nor puranics, nor tantrics, we are don't touchists... Our religion is in our cooking pot... Please don't truch me, I am noly..." arthAt ApaNe nathI rahyA vedAntIo, paurANike ke tAMtriko, ApaNe to thaI gayA aspRzyatAvAdIo ApaNo dharma rasoDAmAM ane vAsaNAmAM ja bharAI gayA che ... basa ! mane aDaze nahi, huM pavitra chuM" ... AvA badhA khyAlAmAM ApaNe rAcIe chIe. navANadhAvaNa, chUtAchUta ane vADAbaMdhIe tathA marajAdAothI AgaLa jaIne ApaNe vicAravA mATe taiyAra chIe kharA ? ke pachI basa, kUvAnA deDakAnI jema saMkucita vADAbaMdhIo karIne, marajAdA bAMdhIne 'phrUpamaMDUka'thaIne rAyAM karavuM che? athavA vizvamAnavatAnI kSitijo sudhI vistaravuM che? e ja vivekAnande jamAnAnI navI mAMganI bulaMdIne gajAvI che." It is man-making religion that we want. It is man-making education that we want, and it is man-making. Society that we want.' (Thus spake Swami Vivekanand page : 5-15). arthAt ApaNa e dharma jaoNIe chIe. je manuSyane sAcA mAnava banAve. ApaNane enuM zikSaNa joIe chIe. je manuSyone sAco mAnava banAve ane ApaNe evA samAja jaoNIe chIe je manuSyane sAcA mAnava banAve. aNuvijJAnanA yugamAM mAnavimukha samAja vimukha ke jIvanavimukha evAM adhyAtma ke vijJAna ke dharma cAlI zakavAnAM ja nathI. dharma adhyAtma ane vijJAne jIvanAbhivimukha samAjAbhimukha ane mAnavatAbhimukha thavuM ja paDaze. kALa purUSane e takAdo che, jamAnAnI bulaMda mAMga che. ane dezanI paristhitinI utkRTa AkAMkSA che. eTalA mATe A dezanA dharmaguruo, mahArAjone ApaNe kahIe ke dezanI paristhitine samajA, navI mAgAne samajo ane rIbAtI, sabaDatI mAnavatAne samajo. paisAne bephasA veDaphI devAne badale enA prajAnA hitamAM sadupayoga karo oN prajA tamane mAthe caDAvaze, Ijjata karaze ane zAnazaukata vadhaze. nANAnI upayoga AMtararASTrIya bAla varSamAM bAla maMdiro, bAlavADIo mATe vAparo, bekAro mATe ughoga maMdiro UbhAM karavA mATe vAparA, zALAo, davAkhAnAM ke vAcanAlayo pustakAlayo mATe vAparo. to prajA prasanna thaze. ane sAcA dharmAcaraNa tarapha vaLathI DaoN. harIza vyAsa vaDIla pratyenI vartaNuMka gharaDAM ne bALakanI sthitimAM ghaNuM sAmya hAya che. aNasamaju bALakanI bAbatamAM ApaNe jema kazuM ja manamAM nathI letA ane enI badhI ja bAlaceSTAone jema gaMbhIra gaNatA nathI tema, tana - mana - dhuna - jIvanathI nirbaLa banI cUkelAM gharaDAM mAvataranAM vivekahIna vANI - vicAra - vartana aMge paNa uMranI udAratAnI Apa oLakha Apajo. tamArA nAnapaNamAM temaNe ghaNu badhuM jatuM kareluM che. mATe have temanA ghaDapaNamAM kaho ke temanA bIjA bALapaNamAM - tameya nehabharI najare nihALI thoDuka jatuM karatAM rahejo. vRddhone tame mAtra bhautika sagavaDo pUrI pADe eTaluM ja pUvuM nathI. te uparAMta temane haiyAnI hUMpha Ape, temanI vAte zAMtithI sAMbhaLA ane zakaya hoya to sahAnubhUtithI ukela, AkharI avasthAmAM te koI ja vastunI apekSA nathI rAkhatA, mAtra nirapekSa kuTuMba - vAtsalya jhaMkhe che. anubhavanI UMcI TekarIo UbhanArane dUra dUranuM dekhAya che. mATe saMsAranA TADhA mIThA vAyarA khAnAra anubhavIenI avagaNanA dApi nA rA. amRtabiMdu. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-979 P A thAke zAnA che ?.... A cApha kAnA che? pagathI mAthA sudhI oDhIne paDyo chuM. bahAranI duniyA sAthethI chUTI javAnI tAlAvelI lAgI hoya ema pagathI mAthA sudhI oDhI lIdhuM che. aMdhakAranA AvaraNamAM chupAI javAnuM mane game che. AvaraNanA aMdhakAra ane mIMcAyelI AMkhanA aMdhakAra banne eka che ane chatAMya judA che. ekane bIjA sAthe sarakhAvavAnuM mana thatuM nathI ekanA bIjA sAthenA taphAvata jANavAnI IcchA thatI nathI. thAkI gayo chuM eTale to ghare vahelA bhAgI Avyo chuM. gharathI dUra rahevAne paNa thAka lAgato haze, nahIM? hajI to AkAzamAM sAMje paNa laMbAvyuM nathI. zarIranA thAka thADA pathArIne soMpI zakIza. thoDA ozIke DhALI zakIza. thoDAka oDhavAnAnA aMdhakArane ApI zakIza e IrAdAthI te laMbAvyuM che. vArtA karavAnuM mana thAya che paNa hoTha khulavAnI nA pADe che. gIta gAvAnuM mana thAya che, paNa zabdone laya sAthe saMbaMdha bAMdhavAnI icchA nathI. saMgIta sAMbhaLavAnuM mana thAya che paNa kAnamAM purAyelA AkhA nagaranA kolAhala duzmananI jema haThe bharAyA che. kolAhala jatA nathI ane saMgIta prakaTatuM nathI. TapAla AvIne paDI che, parabIDiyAMnA aMdhakAra oDhIne kAgaLA mArI jema ja ADA paDayA che. parabIDiyAM kholavAnI icchA thatI nathI, kAraNa ke aMte tA zabdonI bArAkhaDI ja che. kAmanA ane ophissala kAgaLAmAMthI sahRdayanI bhASAe dezavaTo lIdhA che. vicAro oDhI zakAya e mATenuM oDhavAnuM A zabdo che paNa zabdonA oDhavAnAmAM hoya che chetarAmaNA suMvALA aMdhakAra, huM mArA thAkane oLakhavAno prayatna karuM chuM. A thAka zAnA che? A thAka kone che? mane koNe ATalA thakavI nAkhyo che? duniyAdArIe mane thakavyo che ke meM pote mane thakavI nAkhyo che? nAnA hatA tyAre pUratuM ramavA nahAtuM maLatuM, ene thAka laIne pathArImAM paDI raheto. ramyA vinAne divasa AMkhane maLavA nahotA detAM. huM jAgato paDI rahyo hato. e rAtanA ujAgaro hajI paNa mArI AMkhamAM khaTake che. mane gaNita sAthe hajI paNa snAnasUtakanA saMbaMdha nathI AMkaDAoe mane pahelethI muMjhavyo che. gaNita ane gaNatarImAM huM kAcA nIvaDayA chuM. "gaNita nahIM AvaDe te zuM thaze?" evI mAstaranI, bApanI, dostanI mane maLelI dhamakI, zikhAmaNA, ciMtAo ane emAMthI DokAyA karatA bhaya --A badhuM hajI paNa mane thAkayAne vadhu thakave che. sasaMbaMdha che ane sasaMbaMdha nathIne thAka . thAMka ... thAka... thAka... . smita ApyuM che ane kayAreka sAmuM smita nathI maLyuM enI bhoMThapa hajI paNa bheMsa che. e bhoMThapa Aja lagI bhUMsAI nathI. premALa zabdonA paDaghA saMbhaLAyo nathI ane tyArathI kAnamAM jANe ke, baherAza AvI gaI che. kapAyelA pataMga, ekaThI karelI sTempsa, sigareTanAM khAlI khokhAM, e khAMkhAMnI caLakatI cAMdI, jU nAM pustako, vasAveluM ghara, gharanuM pharnicara ane vaparAyelI cekabuko " A badhI vastuo thAkane ghUMTe che. paDakhuM pharavAnA paNa thAka lAge che. AkhI jiMdagI paDakhAM pharavAmAM ane paDakhAM ane pagarakhAM ghasavAmAM ja khalAsa thaI gaI. janmyA, bhaNAya eTaluM bhaNyA, pUramAM taNAyA, dastI karI, duzmanI karI, dostI ane duzmanI vacce snehanI vAto karI, sagavaDo karI, nAkarI-dhaMdhA karyAM, pahelI dasa tArIkhanA AnaMda, chellI tArIkhanI bhIMsa, vacce vacce kayAreka hila sTezana, tyAMnI hATelA, tenA kharca, kayAreka bartha De pArTI nI ujavaNI, DriMkasa ane Dinara, rAtAnA ujAgarA, savArathI doDadhAma, TeliphonanA DAyala, epoInTamenTasa, kAMDA ghaDiyALanA bhAra, mANasane mAthe kALanA bAjo ane kALane mAthe mANasa nAmanuM kalaMka - A badhAMnA thAka lAge che. thAya che ke A thAne koIka dariyAmAM dATI dauM'. koIka zikharanI maeNca upara jaI thAkane veravikhera karI nAkhuM, paNa bhUtakALa A jIvana pakSapalaTTu (harigIta) 7 3 mArA matane kAja kevA kAla tuM Avela dAMDI, AMgaNe UbhA hatA hasate mukhe, be hAtha joDI. Apato AzA, amArI yAtanAo pUrI thAze, dIna mArI jhUMpaDI te jhaLahaLI raheze ujAze. 1 cUMTAI nuM dilhI gayo ne zuM parivartana thayuM ! sparza sattAno thayo ne kevuM tuja vartana thayuM! have mAruM veNa nA kAne dhare, nA yAna Ape, mahAmUlI ImAratane bedhaDaka nuM Aga cAMpe. 2 mAtra sattA para have maMDAI che tArI najara, pA nuM palaTayA kare, Aje IMdhara, kAleya upara. banIne naphphaTa have khullI badhI bAjI kare, Aja khulluM-Ama tuM khurazInI harAjI kare. mAlika kahI saMbodhatA, matadAranI thI rahI kiMmata? upekSA sariyAma karavA dAkhave tuM have hiMmata! svArthabhUkhyA mAMdhonA caraNa kyUme, kare prIti! hAya khurazI! mAtra khurazI! e ja tArI rAjanIti. 4 tuM re rAjI thaI ke mahattvAkAMkSA phaLI, ethI zuM, je lokanI nA koI AkAMkSA phaLI ! hAya svArthI! hAya juThA! koInA tuM nA sagAM, 2 jugArI! khelI rahyo janatA thakI Avo do! pa sAva bhALebhAva tujane kahetA je mahAna netA, tArI A lIlA ane lAcAra Aje joI rahetA. pakSapalaTuM ! A ja tArAM nAma para phiTakAra jaMge, hAya zailIma! hAya dabhI! dile hAhAkAra jAge. 6 rAjadhAnImAM have sahu suraMgo phoDI zake che, ane baMdhAraNane ekalahAtha paNa toDI zake che. dilhImAM bIjuM kazuM nA kAma cAle che, mAtra khurazI taNuM lIlAma cAle che. 7 vaDA netA kare beThA sabhyasaMkhyAnI gaNatrI, nAyabamaMtrI! rAjamaMtrI! eka, do, traNa vAra maMtrI! rAjyarAjya jokhamI ramata rame che sarva netA, maMtrIpada vaheMcI rahyA, cIpI rahyA che gaMjIpA! 8 koI janatA esamAM, koI dhase koMgresamAM, pakSapalaTAnI caDI vikarALa AMdhI dezamAM. cUMTaNImAM jemane janatA taNI lAta paDI, purANA caherA pharI siMhAsane beThI caDI. 9 raNazaSyA pare kadaMbakUvAnI kuTira jogI jugaeN eka enAM namUna bhInAM azrunIra. khinanetre nihALe e tUTatI AkhI ImArata, rU rahyuM roLAI enAM svapna keruM Aje bhArata 10 10-8-79 nAthAlAla dave chUTato nathI. divasa ane rAta mArA rAta ane divasa zA mATe thAkanA paDachAyA paherIne phare che ? chApAM vAMcyAM che enA thAka lAgyo che paNa nahIM vAMcelA chApAMono vadhAre thAka lAgyo che. ApaghAta, khUna lUMTaphATa, sinemA, saeNkasa, jAhera khabaro, pravacanA, pradarzano, sarkasa, saMvAda, parisaMvAda, udaghATana, tAphAnA, moracA, lAlakALA vAvaTA, sUtra, asaMtoSa, sAmasAmI gALAgALI, " na kAdavanA vepAra; naryA zabdonA vyabhicAra, sattAnA sanepAta AkhI vIsamI sadI chApALavI thaI gaI che. jANe ke sadIonA thAka lAgyo che. thAkane utAravA mATenA koI rastA kayAranA zodhuM chuM. thAkanI vAto karavAthI thAka koI divasa Utare kharA? -sureza dalAla Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8. pramuddha jIvana samAja ratna : velajI zeTha * bhAratiya saMskRti bhAganA nahi-tyAganA siddhAnta para racAyalI che. ahIM Giver --dAtAnuM kAyama sanmAna thayuM che; Grabber zeASaNakhAranuM kadI nahi. vimala maMtrI, vastupAla tejapAla, khemA dedarANI, bhAmAzA, jagaDUzA e zreSThI pa25rAnA javalaMta udAharaNa hatA. gAMdhIjIe paNa eja zreSThI paraMparAnAM mUlyone TrasTIzipanA siddhAntarUpe navasaMskaraNa karI samAja samakSa mUkyA. velajI zeTha vANI, vicAra ane karmathI e siddhAntane varelA hatA. peAtAnA aMgata jIvanamAM kayAreka kaMjUsapaNAno bhAsa karAve evI karakasara tathA sAdAIne varelA velajI zeThane jarIpurANA evA sAphA para beThelA joIe ke parabiDiyAM UdhA karI vAparatA joIe ke phATI gayelA pAyajAmAne kApIne banAvelI ardhI caDDImAM beThelA jaoNIe ane bIjI bAjue hajAronI sakhAvata karatA ane gAMdhIjIne koro ceka suddhAM ApI detA joIe tyAre e ja zreSThI paraMparA TrasTIzipa paraMpazanA sAcA darzana thAya; ane eTale ja emanA nAmane "zeTha" pratyaya na lagADIe te. e adhUruM lAge ; kAraNa ke TrasTIzipanA siddhAntane varelA e sAcA zreSThI-zeTha hatA. samAjanA zrImaMtavarga A paraMparAne anusare te teTale aMze saMgharSa dUra thAya ane jIvana maMgaLamaya bane. je siddhAntAne bApu varelA hatA; e ja siddhAntAne anusaravAnI mathAmaNa gAMdhIjInI cheTI AvRtti--mini Ganbhi samA valejI zeThe jIvanabhara karI che. phkata ka eTale ke gAMdhIjInA vyakitatvanA vyApa ghaNA moTA hatA ane emanA jIvananA vyApa bApunA jIvananI sarakhAmaNImAM sImita hatA. arvAcIneAmAM Adya evA e karmavIra pitAmaha ApaNane arvAcIna samAjanI pratyeka pravRttinA kAMgare kAMgare Adya svarUpamAM dekhAze. lagabhaga sittera varSanA emanA pravRttikALa daramyAna e satata kriyAzIla rahyAM che- racanAtmaka kazuM karatA ja rahyA che. mATuMgAnI cAre dizA pharI vaLo. mATuMgA borDiMga, zraddhAnaMda mahilAkAma, mATuMgA hindu jImakhAnA, dIna dayALa saMgha, baherAmajI jIjIbhAI hAma, InDIana ejyukezana seAsAyaTInI kiMga-yaeNArja hAIskUla, zizu vihAra hAIraka la, sAvalA hAIskUla, napu hAla, velabAI sabhAgRha ke napu gArDanasa cArekora Apane e karmavIra velajI zeThanI bAgabAnIja najare paDaze. kAMdAvADI, muMbaI tathA upanagaromAM patharAyalA upAzrayo ane enI sAthe joDAyalI jana-kalyANa pravRttiomAM velajI zeTha Apane pratyakSa ke parokSa rIte beThelA jaNAze ja. muMbaInI pAMjarApALa ane evI saMkhyAbaMdha gauzALAo ane gausaMvardhana saMsthAomAM velajI zeThano AtmA Apane DokiyA kADhato dekhAze. harijana sevaka saMgha, DuMgarapura sevA samAja, hiMgaNe strI-zikSaNa saMsthAna, marolI kasturabA sevAzrAma, rAmakRSNa mIzana, vanitA vizrAma, bhArAva pATilanI cicavaDa khAtenI saMsthAo, AdivAsI Azrama AhavA, Arya kanyA vidyAlaya vaDodarA, e. Ara. zAhu sthApita maitrI vidyApITha, surendranagara vagere saMkhyAbaMdha saMsthAone potAnI kAryazakitanuM tathA dhananuM yazAzakita yogadAna emaNe Apela che. A rIte A karmavIre potAnA kAryakSetrane jJAti ke samAjanA vADA puratuM sImita nahAnuM rAkhyuM. Aje tA eraNanI cArI karI sAyanuM dAna ApavuM che ane Arasa upara nAma jaDAvavAnI harIphAI cAlI rahI che tyAre velajI zeTha hamezAM prasiddhi ane kItithI dUra bhAgatA. pachAta ane AdivAsIAnA utkarSanuM kArya karatI evI saMkhyAbaMdha saMsthAo sudhI paNa prasiddhinI koI jAtanI khevanA vagara emanA dAna pravAha pahoMcatA kharekhara kahyuM che ke, "tArA guNo athavA sukRtyonI bIjA stuti kare. athavA sAMbhaLe, athavA tArAM sArA kAma bIjA jue; tethI huM cetana ! tane kaMI paNa lAbha nathI, jema ke jhADanA mULa ughADAM karI nAkhyA hoya tA tethI jhADa phaLatA nathI, paNa UlaTAM UkhaDI jaIne bhoMya para paDe che(tema ja sArAM kAmo paNa ughADAM paDavAthI bhoMya paDe che).'velajI zeTha e jIvana-philasUphIne varelA hatA. te samayanA koMgresa rAjakAraNamAM velajI zeTha ghaNA ja AMgaLa nIkaLI gayA hatA ane ela InDI koMgresa kamITInA kAmacalAu khajAnacI pada sudhI pahoMcI gayA hatA. eozrIe agragaNya netAo sAthe rahI ghaNA ucca sthAno zAbhAvyA hatA; paNa emanA nAnA tA. 1-9-'79 * bhAI jAdavajI zeThanA akALa avasAnathI emanA para kuTuMba ane dhaMdhAkIya javAbadArIonA boja vadhI gayo eTale emaNe peAtAnI maryAdAo svIkArI laI pratyakSa rAjakAraNamAMthI nivRtti lIdhI ane parokSa rIte bhAga levAnuM cAlu rAkhyuM. rAjakIya ane sAmAjika kSetre e Power Politics -sattAnA rAjakAraNathI tathA koI paNa bhAge hAddA para ciTakI rahevAnI ciTaku manodazAthI kAyama dUra rahyA hatA. vizALa phalaka paranI paMDita meAtIlAla naheru ane javAharalAla nahenI joDInI jema pramANamAM sImita evA phalaka paranI paNa javaleja jovA maLe evI A pitA-putranI joDI hatI. velajI zeThanA pitA lakhamasI zeThanuM e vakhatanA muMbaI zaheranA nAmAMkita zaherIAmAM AgavuM sthAna hatuM. eozrIe InDIana marcanTasa cembaranI sthApanAmAM agaLa paDato bhAga lIdhA hatA. velajI zeTha AvA jAjaramAna pitAnA putra hatA. pitA-putra bannenuM vyakitatva koThAsUjhahaiyA ukalata ane netRtvanA guNAthI pracura hatuM- sabhara hatuM. grena enDa oIla sIDasa marcanTasa esasIezana jevI mAtabara saMsthAnuM sukAnIpada emaNe varSo sudhI saMbhALyuM hatuM. je bajAramAM roja lAkhAnA sAdAo paDe ane lena-dena thAya tyAM. vAMdhA-vacakA to jarUra thAya ja. e vAMdhA-vacakAo korTe na jatAM eseAsIezana mAraphate ja nyAyI nikAla pAme e mATenI suvyavasthita paddhati emaNe vikasAvI hatI ane dara aThavADiye seMkaDonI saMkhyAnA A vAMdhA arajIonA nikAla e thoDI miniTomAM ja ApI detA. eozrI kharA arthamAM mahAjana hatA; ane emaNe mahAjana paraMparAne jivIta ane cetanavaMtI rAkhI hatI. netRtvanA A AvagA guNAne laIne ezrI vyApArI samAjanuM pratinidhitva bAmbe porTa TrasTa, InDIana marcanTasa cembara ane enA jevI bIjI aneka mAtabara saMsthAonI kArobArI ane evI vagadAra mitio para varSo sudhI rahI karatA rahyA. suprasiddha vImA kaMpanI dhI InDasTrIala enDa DezIala esyu ransa kuM. li. tathA vana Insyuransa kaM. li. nA prathama DirekaTarapade ane tyArabAda ceramenapade eozrI kAphI samaya sudhI hatA. emanA netRtva heThaLanI saMsthAonA vahIvaTa benanUna rahetA, rojanI sarerAza karatA pramANamAM zAkabhAjI mATe thoDA AnA vadhu kharcAyA hoya te! e chAtrAlayanA mahetAjIne avazya pUchI letA, "zuM zAkabhAjInI bajAra hamaNAM teja cAle che?" suvikhyAta saMsthA hIrajI bhAjarAja enDa sansa kuM. vI. o. jaina chAtrAlayanA vahIvaTa emane hAtha hatA tyAre ghaNI vakhata page takalIpha hovA chatAM laMgaDAtA page paNa cAlIne chAtrAlayanI vaccovacca thaIne kiMga-sarkala sTezanethI eezrI muMbaI jatA. ghaNI vakhata meDI rAte paNa eephI 'chAtrAlaya carcA' karI jatA; ane e rIte saMsthAnA saMcAlana para cakora dI rAkhatA. je je saMsthAAnA bAMdhakAma emanI dekharekha heThaLa thayAM che e sau karakasaravALA ane TakAu puravAra thayAM che. sahitA ane samanvayasAdhakatAnA ajoDa guNone laIne emanuM netRtva ATha koTI nAnI pakSa jevA sthAnakavAsI samAjanI eka nAnI pAMkhaDI pUratuM sImita na rahyuM; balke akhila hinda sthAnakavAsI samAjanA vizALa phalaka para viharatuM rahyuM; ane AgevAnI zobhAvatuM rahyuM. emaNe sthApela mATuMgA chAtrAlayamAM paNa emanA netRtvane kAMDI, abaDAsA ane vAgaDanuM tathA daherAvAsI-sthAnakavAsI samAjanuM ajoDa samanvaya sAdhI batAveluM; enA pariNAma svarUpe mATuMgA chAtrAlayamAM rahI vidyAbhyAsa karela chAtrAnA mAnasapaTa parathI pradezavAdanI tathA phirakAvAdanI bhedarekhAo kAyamane mATe bhUMsI nAkhavAmAM e sArI rIte saphaLa rahelA. pramANamAM pachAta evA vAgaDa vibhAgamAMthI AvatA chAtrone savizeSa sahAyabhUta thavAnuM e karatA ane emanA uchera bAbata aMgata kALajI letA, AvI rIte kAryo karI emaNe peAtAnA samAnatA, sahiSNutA ane samanvayatAnA Adarzane amalI karI batAvyA hatA. ku. vI.o. samAjanA pahelA vinayana ane kAyadA snAtaka zrI. velajI zeTha- potAnI zakita ane samayanA kevaLa potAnA lAbhArthe upayoga laI, koI ucca sthAne besI jaI, pAtAno amaryA Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-9-79 -' prabuddha jIvana -- jene svajana nathI... A, - dita vikAsa sAdhI zakata; paNa "cNava jana to tene re kahIe je pIDa parAI jANe re" evA narasaiyA tathA gAMdhIjInA sAcA vaiSNava 'jana zrI velazeThane to samAjanA aMdhakAra ane ni:sahAyatAne keLavaNIrUpI dIvAthI dUra karavA hatA. emaNe prarAMDe purapAI karI mATuMgA chAtrAlaya, hIrajI ghelAbhAI sAvalA hAIskUla, velajI lakhamazI hAIskUla-ciMcapokalI, raNazI devarAja hAIkula-mundrA ane evA nAnA moTA aneka sarasvati dhAme sthApI tathA dhanajI devasI keLavaNI phaMDa, mAtuzrI maNibena zIvajI devajI kanyA keLavaNI Di jevA keLavaNI sahAyaka bhaMDoLa UbhAM karI samAja keLavaNIne majabUta pAyo nAkhe. je samAjamAM thoDAM varSo pUrve aAMgaLInA veDhe gaNAya eTalA snAtako ane meTrikayuleTa hatA! e samAjamAM Aje dareka vidyAzAkhAmAM dara varSe saMkhyAbaMdha snAtake bahAra paDatA thaI gayA che. AnA phaLasvarUpe samAjane bahumukhI vikAsa zakaya banyo. samAja ane kuTaMba pratyenI potAnI pharajonI upekSA karatA ane kevaLa dhana upArjananI pravRtiomAM ghelA thaI paDelA pitAnA sAthI svajanane ghaNI vakhata e mIThI mAmikatAthI kahetA ke, "kema bhAI tamane navvANune dhakka-dhakke te nathI vAgyane? Aje lakhapatine daza lAkhavALA thavuM che. daza lAkhavALAnI doDa kareDa tarapha che ane karoDapati vaLI abajapati thavA mathe che; tyAre pite garbhazrImaMta hovA chatAM AvI dhana ghelachA emaNe kayAre paNa sevI nahatI. rojanI pAMca-daza hajAranI ke ethI vadhunI AmadAnIvALAne paNa hajI ghaNuM bheguM karavuM che tyAre velajIzeTha e "navANanA dhakka"nI manedazAthI sadaMtara mukata hatA ane potAne meTAbhAgane samaya jAhera ane parahitakArI pravRttio pAchaLa kharatA. ' potAne pragatizIla, samAjavAdI, Adhunika kahevaDAvatA paNe AcaraNamAM mIThuM evA kevaLa vANIne dhodha vahevaDAvI potAnI pratibhA UbhI karavA mathatA lokomAMthI keTalAka velajI zeThane rUDhicusta gaNAvatAM paNa ekI sAcA arthamAM krAMtikAra hatA. samAjanA bALakone kharI keLavaNI ApavAnI ane svAvalaMbI banAvavAnI jarUriyAta emaNe joI. mukhyatve vyavasAye vyApArI, evA samAjanA bALakone emaNe mATuMgA chAtrAlayamAM sutArakAma, vaNATakAma, citrakAma, darajIkAma vagere hasta udyogomAM tAlIma ApatA karyA. saMgIta, nRtya ane nATaya evI lalIta kaLAomAM pravINa karatA karyA. zista ane zarIra sauSThava lAvavA benDa, vyAyAma ane svayaMsevaka daLanI pravRttio karatAM karyA. A emanA krAMtikArI vicAro hatA; je emaNe kAryAnvita karyA. AjathI pacAsa varSa pahelAnA jamAnAmAM AvuM vicAranAranI 'TapalIvALamAM gaNatarI thatI ane enI AvI yojanAonuM sthAna kacarA TopalImAM ja rahe. anya keTalAkanI jema guramahArAje pAse AMTApherA karI lokanajaramAM dharmaniSTha hovAne DoLa velarjI zeThe kadI karyo na hato. eezrI | upadeza ApavAmAM nahi. ene AcAraNamAM utAravAmAM mAnatA hatA. zakaya, tyAM lagI Asakita mukata ane virakata dazAmAM rahetA A karmayogI e svaracha ane zIlavAna jIvana jIvavAne puraSArtha karI batAvI; jIvana dhanya banAvyuM. -cImanalAla khImajI galIA suvicAra mANase je na jANatAM hoya te temane zIkhavavuM, enuM nAma keLavaNI nathI; teo jema vartatA nathI tema vartatAM temane zIkhavavuM, enuM nAma keLavaNI che. temanA zarIra ane AtmAne saMpUrNa kriyAzIla banAvavAnI tema ja temane nigRhita karI zAsana heThaLa lAvavAnI tAlIma ApavI enuM nAma keLavaNI che. e kAma mAyALupaNuM, sAvadhAnI, upadeza ane prazaMsA dvArA satata karyA karavAnuM kaparuM kAma che; paraMtu sauthI vadhu te pitAnuM jIvaMta daSTAMta pUruM pADavA dvArA te karavAnuM che. . . --- - jena rasikanA akasmAta ke jokhama, hajI paNa mAruM mana nirNaya karI zakatuM nathI. sakhInI sthiti gaMbhIra che. lIlI potAnI rIte tenI saMbhALa paNa rAkhe che. paNa tenA bacavAnI to bilakula zakayatA nathI ane have sakhIe jIvavuM paNa na joIe. tenA ne amArA badhA RNAnubaMdha pUrA thayA che. tUTayA, ema huM jANI joIne ja nathI kahetA ane amArI taraphathI teDavAmAM AvyA ema paNa kahI zakAze nahIM. banyuM tenuM anumAna ane vargIkaraNa kayA sUtrane AdhAre karavuM te ja samajAya nahIM evuM. thayuM che. Ama ja hamezAM bane che. laukika ghaTanAo pAchaLa rahelI kAraNaparaMparA ApaNe hArabaMdha dekhADI zakIe chIe; paNa je biMdu para tarka zAMtapaNe sthira thAya che, te ja tirADamAMthI ApaNA prArabdhanuM pANI vahevA mAMDe che. jene sanAtana du:kha vagere kahe che, te ahIM ja kayAMka UbhuM rahetuM haze ema lAge che. kadAca ApaNane zedhanuM ke ApaNAthI dUra bhAganuM. kALAbhammara Unane nAnakaDo daDe eTale sakhI narama narama. te amAre ghare AvI tyAre ja tenA pAchaLanA be paga sAva tUTI gayelA hatA. AgaLanA be paga para pAchaLanA pAMgaLA paga bahu kaSTapUrvaka te kheMcatI. lIlInA be paga vacce pharyA karatI vakhate tene keTalI muzkelI paDatI! lIlI gusse thAya ke, mArAM pustakonA reka nIce aMdhArAne je nAne pradeza che tyAM sakhI jaIne besatI. pachI huM tene haLave hAthe kheMcI kADhato. tene mArI chAtI sAthe vaLagADIne tene vize lakhelI kavitA mATe moTethI bolata: risAI re risAI sakhi, mArI bilADI tenA lagnamAM huM daIza aMdhArabhayanI sADI .. ajANatA ja sakhInA pAMgaLA paga para mArA hAtha vA mAMDatA; tyAre sakhInI nAnakaDI ane prakAza jarAka bhInA thayo hoya eve dekhAya. mArA Tebala para enI pheMkanuM eka durlabha chAyAcitra che. tenI sAme huM sakhIne UMcakIne mUko. avakAzamAMthI muThThIbhara aMdhAruM laIne Tebala para mUkyo hoya evI te lAgatI enI phaeNka ane sakhI? hA, sakhInA sahavAsamAM ja meM enI reMkanuM bALapaNa bheguM karyuM. pAMgaLuM bALapaNa. bembavarSamAM UgeluM ne bembavarSamAM ja sUteluM! enInuM bALapaNa mane sakhIe samajAvI dIdhuM. sakhInuM A devuM huM kayAreya cUkavI zakIza nahIM. edhArAne keTalA artha ne keTalAM parimANa hoya che, keTalI dizo ne keTalA UMDANa hoya che te sakhIe ja mane sapramANa dekhADayuM. pazcimanI bArI ughADIne, dareka ziziramAM huM sakhIne khoLAmAM laIne besate. meghanA raMga ane sAMdhyaprakAzanA aNasAra, pAnakharanuM vRkSA ane zUnyamAM jamA thatI rAhadArI sakhInI AsapAsa AvIne aTakatI. AgaLa sarakI zakatI nahIM. mArA khoLAmAM beThelo aMdhArAne A nAnakaDo beTa saMdhiprakAza, meghanA raMga, vRkSonA zizirane avAja keTalA saMnyastapaNAthI dUra sAratA! sakhInA vyakitatvanI abhedyatA AvI vilakSaNa hatI. sakhI koI paNa prabhAvI AvartanamAM ogaLI ja zakatI nahatI. sAcuM kahuM chuM ha! rAte sUtI vakhate mArA oraDAmAM pUrNa aMdhAra hoya. ekadama sAcesAcuM aMdhAruM ane A sakhI, kALA gUDha UnanI pUtaLI mArA paga pAse besI rahetI. eAraDAnA vistRta aMdhArAmAM paNa pAMgaLA pagavALuM nAnakaDuM aMdhAruM keme karyuM huM thatuM nahotuM ... ane AvI ja kAMIka saMvedanA mArA AtmAmAM cArapagale praveza karatI. sakhI potAnA be majabUta pagane AdhAre pAchaLanI calaNagADI kheMcatI kheMcatI mArA hRdaya pAse AvIne mane vaLagI paDe.. jene svajana nathI tene dhare je hRdaye ... rAte jyAre mArI chAtI para kaMIka paDavAne avAja Avyo tyAre huM bhayathI camakI UThaze. baMne hAthe chAtI paranuM kALubhammara maraNa dUra karavA prayatna karavA lAgyA. eTalAmAM sakhInA pAMgaLA pagamAM kayAMthI zakita AvI bhagavAna jANe. teNe mArI chAtI ujharaDA bharIne lohIluhANa karI. meM badhI zakita bhegI karIne te kALAbhammara UnanI DhIMgalI UMcakIne jorathI nIce pheMkI dIdhI. have sakhI halacala karI zakatI nathI. lIlI potAnI rIte saMbhALa le che. AjakAlamAM sakhI AMkha macaze paNa enI phUnA citra pAsenuM te khebAbhara aMdhAruM.. bresa - jayA mahetA Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajIva jIvana tA. 1-9-9 * "e jha phI "mI. lA. thAnakI yuAraejha phrI ejha barDa' barAbara, AjathI vIsa varSa pahelAM mArA mitra zrI mukuMda sAtAe mArA mATe uccArelA, kolejakALanA zabdo yAda AvI gayA. mane lAge che ke mAnavIe paMkhI jeTalA mukata thavuM joIe. vicAra-gaganamAM uDavAnI zakita keLavavI joIe. paMkhInI mukita, mAnavInI mukita, mAnavaAtmAnI mukita: zuM e ja jIvananuM dhyeya nathI? Izvare ApaNane janma ane jIvana mukata - mema eTale ke :khamAMthI mukata thavA Apyo che, je tene sadupayoga nahi karIe to pelAzaMkarAcAryanA zabdomAM: 'punarapi jananama, punarapi maraNama . punarapi jananI jaDare zayanama' nI coryAsI lAkha nIemAMthI pasAra thavuM paDaze, athaDAvuM kUTAvuM paDaze. aMte? mokSanI jhaMkhanA ApaNI samakSa AvIne UbhI raheze. purapA eTale AtmAne hetu. AtmAne hetu zo? te ke mukita meLavavI. zemAMthI mukita ? te ke baMdhanamAMthI. pachI e baMdhana zarIranuM hoya, samAjanuM hoya ke pachI vicArasaraNInuM hAya. A vicArane kendramAM rAkhI, ApaNA pUrvajoe cAra puruSArtha kapI, temAM paheluM sthAna dharmane ApyuM, bIjuM artha, trIjuM kAma ane cothuM makA, kahevAnuM tAtparya e ke bAkInA traNe puruSArtha dharmaprerita hovA joIe. artha, kAma ane makSa je dharma prerita na hoya te teo anartha saje, pariNAme, AtmA baMdhAya, gUMcavAya, mUMjhAya. je copaDAmAM thI 1 sAthe zubha - lAbhanI saMjJA citarAyA bAda vyavahAra thI 1aaaa sAthe azubha - geralAbhanuM AcaraNa thAya te, te dvArA maLatA artha dharmaprerita na rahetAM adhama uttejita banI jAya che. jevuM arthanuM tenuM kAmanuM. kAmanA - vAsanA kyA puruSa (AtmA)mAM nathI? paraMtu, jo tene sadupayoga kevaLa prajotpati pUrato maryAdita na rahetAM bhoga vilAsa, vikAranuM je te sAdhana banI jAya che temAMthI ghaNAM aniSTo janme e suvidita bAbata che. Ama thatAM samAja " Children of love ' ne badale ' Children of Passion' thI chalakAvA mAMDaze, ubharAvA mAMDaze. premaputranuM sthAna je vAsanA putra ja letA rahe te kAmamAMthI dharma adrazya thaI jAya, je rIte artha ane kAma te rIte mokSa-mukita paNa dharma prerita banavA joIe. te kyAre bane? jyAre svataMtratAnuM sthAna svachaMdatA letI aTake tyAre samAjamAM taMtra anivArya che. je ApaNe svataMtra nahi banIe te ApaNe parataMtra banavuM paDaze! zI rIte? tAjetaranI ja ghaTanA joIe te janatA sarakAra racAyA bAda vaDA pradhAna zrI morArajIbhAI desAInA jIbhanA kUcA vaLI gayA! teo belatA rahyA: bhAva ghaTADe .. bhAva ghaTADe ! ApaNe sAMbhaLatA rahyA. moTA udyogapati, vyApArIoe mAnyuM: 'e te bole paNa have jyAre sarakAre calaNamAMthI moTI noTa darR karI tyAre "temane vicAra Avyo haze ke ApaNe "je sAMbhaLyuM'tuM" te amalamAM mUkyuM hota to!" "ApaNA parasevAnI pastI na thaI hota!" paraMtu, tyAM parasevo paDato nathI, tyAM para - sevAne vicAra samayasara Avato nathI! adharma prerita artha baMdhanamAM nAMkhe che. ema je upara, kahyuM tene A purA, ke. adharma prerita mokSa paNa mANasane vadhu ne vadhu baMdhanamAM bAMdhe che. mANasa eka vAra beTuM belIne ke karIne chaTakI zakatA nathI. te teNe vAraMvAra karavuM paDe che. asatyane guNAkAra thatuM rahe che. eka asatyane chupAvavA mATe racAtI asatyonI paraMparAmAM mAnavI gUMcavAte rahe che. Ama, baMdhanenI paraMparA racAtAM pelI mukita chupAI jAya che, saMtAI jAya che. purUSArthone dharmaprerita karyA bAda, mAnavIe potAnA paDaripune nAthavA prayatna karavA joIe. kAmane asaMtoSa mAnavIne krodhAgnimAM dhakele che. krodha karanAra ane pAmanAra ekI sAthe baLe che. (manorAkSar and) e jha barDajha : kahevata ja azakitamAMthI krodhanI utpatti sUcave che. zakita zALI haMmezAM dhIra, vIra ane kSamAzIla hoya che. lAbhamAM Asakita che, azraddhA che. pote kalpI lIdhelA kahevAtA bhAvinI ciMtA che ane ciMtanane abhAva che. A ja saMdarbhamAM "ati lobha te pApanuM mULa" kahyuM. dhULa vastuone saMcaya, mAnavIne skULa banAvI tenI cetanazakita - cittazaktine harI le che. Asakita mAnavIne jUThA baMdhanamAM bAMdhe che. mArApaNa mAlikInI bhAvanA - sAcA mAlikane - haMmeza mATe bhUlAvI de che. are tuM, mArA zarIrane mAlika nathI, to patnI, putrI, dhana - dhAnyane mAlika zI rIte hoI zake? jayAM sudhI A jagatanA 'zaTho' 'zeTho tarIke pUjAtA raheze tyAM sudhI mAlikI - bhAvane lupta thavAnI AzA nahivata che. huM ane mAruMnA baMdhanamAMthI chUTAya te te mesa. karmanA baMdhanamAMthI chUTavAne prayatna te mokSa. Asakita rahitatA te mokSa. mukita zAnamAM che, samajaNamAM DahApaNamAM che. paraMtu bane che evuM ke aMgrejImAM kahyuM che tema, "Knowlege comes, but wisdom lingers" ? jJAna prApta thAya che, chatAM DahApaNa TaLavaLatuM rahe che. Aje je meTA pAyA para kameM thAya che te je jJAna vagaranAM haze te te vAMjhikyA pUravAra thaze. jyAre bhAratamAM yazAyAganI belabelA hatI, tyAre zrImad zaMkarAcAryo sauthI judA paDIne kahyAM'tuM: yajJa kare, paNa jJAnapUrvaka. karmo karo paNa jJAnapUrvaka, ( nadi nena sahAmaM, vikama 44 vidyate ) temaNe kahyuM pavitra jJAna e mekSane daravAjo che. gAmamAM AvelA sarkasanA samAcAra jeTalA bALakane uttejita kare che teTalA meTA mANasane karatA nathI. kema ke, teo aneka vAra "sarkasa" joI cUkayA che. sarkasanuM jJAna temane che. jyAre nAnA bALakonA avikasita AtmAo hAthI, ghoDA, IMTanA AkAra prakArAdinI kaMpanAmAM sarI paDe che, kema ke temane tenuM jJAna nathI. A arthamAM jyAM jJAna che tyAM zAMti che jayAM zAMti che. tyAM mukita che, mekSa che. amerikA ke iMglenDa gayA vagara ApaNA gharanA khUNe besIne jo tenuM zAna meLavIe to tyAM javAnI kaDAkUTamAMthI sahelAIthI bacI : jaIe! vaLI, tyAM 'janArA" paNa zuM kare che? temanI pAse IglenDa - amerikAnuM zAna hoya che? khAravA pitAnI jiMdagImAM - keTalI badhI vAra, keTale badhe aMdara jatA hoya che. paNa tethI zuM? (What next?) 'hire' ghoghe jaI Avyo ane Dele hAtha daI Avya" jevI paristhiti zuM ApaNI nathI? paMkhInuM jIvana tenI mukitamAM che. ApaNuM jIvana ApaNI mukitamAM che. (we should be as free as bird) ApaNe pakSI jeTalAM mukata thavuM joIe. vicAranI mukita, Aca-2nI mukita, jJAnanI mukita ne karmanI mukita. jayA sudhI baMdhana che, tyAM sudhI du:kha che. AsakitamAM duHkha ane anAzakitamAM sukha nIhita che. karma karIe paNa tenA vaLagADathI dUra rahIe. anAsakata rahIne karIe. karma haMmezAM tenuM phaLa sAthe lAvatuM hoya che, paNa tenI iMtejArI ghaTADIe. 'karma khAtara kya' 'phaLa khAtara karma nahIM. AnaMda khAtara jIvana, sikita khAtara nahIM. AvuM jIvana eTale ja medAno khullo daravAje. mukita ApaNI aMdara ja che, tene prayatnapUrvaka bahAra kheMcI kADhavAnI che. bahAra tene zedhavA nIkaLI paDavAnuM nathI ! Aje ApaNe sau pakSI" ne bhulI, "pakSanA baMdhanamAM paDayA hoIe, tema ? nathI lAgatuM zuM? - harajIvana thAnakI mAlika zrI muMbai jene yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. roDa muMbaI-400 04 Te. naM. 350296 talasthAna : dhI sTeTsa pIpalsa presa, pheTa, muMbai 400 01. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. No. MH. By South 5 Licence No. : 37 prabuddha jIvana prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa varSa 42: aMka: 10 muMbaI, 16 sapTembara 1979, ravivAra muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAmirka mukhapatra vArSika lavAjama rU. 15, paradeza mATe ziliMga : 5 chUTaka nakala rU. 0-75 taMtrI cImanalAla cakubhAI zAha vi saMkaTagrastone sahAya bhagavAna mahAvIra kalyANa kendra chellA bAra varSathI, dezanA vadhAre sArI rIte karI zake. rAjakoTa ane AjubAjunA vistAranA koI paNa bhAgamAM kudaratI Apatti - duSkALa, pUra, vAvAjhoDuM, bhAIoe ghaNuM suMdara kAma karyuM. dUra rahetA bhAIbahene dharatIkaMpa - Ave tyAM rAhata kArya kare che. AvI rIte, bihAra, tAtkAlika madada, jAte karavAno Agraha rAkhe tyAM, dUrbhaya vadhAre uttara pradeza, gujarAta, saurASTra, mahArASTra, rAjasthAna, pazcima baMgALa thAya che. dUrathI AvatA loko pUrato samaya rahevA taiyAra na hoya vagere rAjyamAM duSkALa, ativRSTi, nirAzriA vagere prasaMgoe tethI je lAvyA hoya, cIjavasatu athavA rokaDa, tenuM jhaTapaTa game 1 lAkha rUpiyA rAhata kAryamAM kharacyA che. gujarAta-mahArASTranA duSkA- tema vitaraNa karI, sahAya karyAne AtmasaMtoSa le che. morabImAM LamAM, senTala rIlIpha phaMDa sAthe maLI, paMjAba, hariyANA, uttara moTe bhAge zahera sudhI A madada pahoMcI, gAmaDAmAM bahu ochA gayA. pradezamAMthI lagabhaga doDha karoDa rUpiyAnuM anAja lAvI, sastA bhAve rAjakoTa ane morabImAM kAryane saMkalana karavAnuM sAro prayatna pUruM pADayuM hatuM. tevI ja rIte pazuo mATe lagabhaga 30 lAkha karyo, paNa haju bahu saphaLa thayuM che tema na kahevAya. koI maMDaLa, rUpiyAnuM ghAsa meLavI ane ugADI vaheMcyuM hatuM. chelle Azvapradeza raesosiezana ke saMsthAe thoDuM ghaNuM phaMDa karyuM hoya te jAte vApaane tAmilanADumAM vAvAjhoDuM thayuM temAM moTA pramANamAM tAtkAlika ravAno Agraha ke moha rAkhe che tyAre becAra bhAi bahene jAya che rAhata ApavA uparAMta, AzvamAM 400 makAne, dareka rUpiyA ane pUratI mAhitI ane pUrato samayanA abhAve game tema 5,500nI kiMmata ane tAmilanADumAM lagabhaga 30 makAno vitaraNa kare che. paristhitinI mAhitI meLavavA ane zuM kArya karadareka rUpiyA be hajAranI kiMmatanA bAdhyA che. kalyANa kendrane vAnI jarUra che tathA kevI rIte karavuM tenAthI paricita thavA jAya, te AdhumAM makAna dITha rUpiyA 2,500nI sarakArI grAnTa maLI che. AvakAradAyaka che, paNa pachI vyavasthita ane lAMbe gALe kAma karatI dareka prasaMge pUratA pramANamAM dAne maLI rahe che. sevAbhAvI, vizvAsapAtra, ane jANItI saMsthAo mAraphate kAma A hakIkata eTalA mATe ApI che, ke A bAra varSamAM kare to ja nANAMne gya sadupayoga thAya, AvI saMsthAne bahu nathI. rAhata kAryane mane sAro evo anubhava maLI gayuM che. atyAre keTalIka saMsthAo navI thaI che ane eka jAtanI harIphAI jAgI che. morabInI honArata ane tyAMnA rAhata kArya vize lakhavuM che, te AvI saMsthAnA kAryakaro koNa che, AgevAne koNa che, anubhava mATe ATalI bhUmikA ApI che. dukALamAM kAma karavuM pramANamAM sugama zuM che, vagera pUruM jANI levuM jarUranuM che. che. zAntithI, vyavasthita rIte thaI zake che. vAvAjhoDuM athavA moTA sahAyanI jarUra paDe evA lokonA judA judA vargo che pUramAM, kAma, pramANamAM vadhAre vikaTa che. duSkALa karatAM vAvAjhoDA ane darekane bhinna prakAranI sahAyanI jarUra rahe che. garIba, majura, ane pUramAM jAnamAlanI hAni vadhAre thAya che. temaja tAtkAlika kheDUta, vepArI, madhyama varga, sAmAnya mANase, udyogavALA A rAhata moTA pramANamAM ApavI paDe che. bAra varSanA anubhave meM darekanI jarUriyAta judI hoya che. joyuM che ke dezamAM evuM vAtAvaraNa pedA thayuM che, ke dezanA koI sarakAra, moTA pAyA upara lAkha karoDa rUpiyAnI sahAya kSe paNa bhAgamAM saMkaTa hoya tyAre cAre taraphathrI madada AvI pahoMce che. moTe bhAge sarakArI taMtra sAthe maLIne sevAbhAvI saMsthAoe che. temAM muMbaI sadA mekhare hoya che. abhimAna vinA hI zakAya pitAne kAryapradeza nakkI karavA ISTa che. ke gujarAtI ane jene AgaLapaDato bhAga le che. 196 esosiezane ane maMDaLe phaMDaphALA kare che, teno upayoga bihAranA duSkALanA samayathI mAro A anubhava rahyo che.. meTA pUra ke vAvAjhoDAnI Apatti samaye tAtkAlika madada jANItI saMsthAo mAraphata thAya te ja pUro sadupayega thavA saMbhava che. moTA pramANamAM pahoMce che. ema lAge ke vadhAre paDatI pahoMce che. saMsthAoe dAna meLavavAmAM pUro viveka jALavavAnI jarUra suratanA tApInA pUra vakhate, AzvamAM vAvAjhoDAmAM ane morabInI che. potAnI zakitane khyAla rAkhI, maLatA dAnane pUro sadupayoga karavAnI taiyArI hoya teTaluM ja dAna levuM. vizeSa maLatuM hoya athavA honAratamAM A anubhava thayo. ApavA Ave to paNa svIkAratA saMkoca anubhavo. dAna meLa- merabInI honArata 11mI ogasTane zanivAre banI hatI. vavA mATI jAherAta karatAM vicAra kara. vartamAnapatromAM AvatAM eka mahine thayo che. ATalA TUMkA samayamAM puSkaLa sahAya-sarva samAcAromAM keTalIka harIphAI ke prasiddhi jovA maLe che. te AvA prakAranI pahoMcI che. saurASTra, gujarAta ane muMbaIthI seMkaDo bhAI kAryomAM IcchanIya nathI. bahena ane vastra, cIja vastuo rekaDa laI pahoMcI gayA. 18 ane 19 ogasTa be divasa huM morabI jaI Avyo. saurASTra ane AvA prasaMgee keTaluMka rAhatakArya koma, jJAti, dharma ke gujarAtanA sthaLe sthaLanA kAryakartAo, svayaMsevako ane AgevAne vyavasAyanA dhoraNe thAya te svabhAvika che. temAM kAMI khoTuM nathI. pahoMcI gayA. honArata paNa eTalI ja bhayaMkara ane AghAta- paNa sArvajanika lakSa sarvopari rAkhavuM joIe.' janaka hatI. kolejanA prinsipAle, skUlanA zikSako, vidyArthIo ' rAjakIya hetuthI AvuM rAhata kArya thavuM na joIe. thatuM pAlaNapura DIsA, surata, vaDodarA, amadAvAda ane saiArASTranA gAme hoya tene anumodana maLavuM na joIe. gAmathI AvyA hatA. lArIo bharIne sAmAna lAvyA hatA, , , morabI vize atyAre ema kahI zakAya ke tAtkAlika rAhata A anubhava uparathI keTalAka tAraNe nIkaLe che te noMdhuM chuM. zarUAtanA divase mAM AvI madada atyaMta avyavasthita pUratA pramANamAM maLI gaI che. have lAMbA gALAnI rAhata ApapaNe rahe che. keTalIka durthava thAya che, bevaDAya che. tAtkAlika madada, vAnI rahe che. pANI, vIjaLI, rastA, pula, baMdha, gaTara, vagere dUranAM leko karatAM sthAnika athavA najIkanA vistAranA bhAIbahene kAma sarakAra ja karI zake. vepAra udyogane moTI sahAya, sarakAre Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 prabuddha jIvana tA. 16-9-'79 athavA benko mAraphata ja meLavI zakAya. temAM vepArI maMDaLe sahAyabhUta thaI zake. sevAbhAvI saMsthAo garIba athavA sAmAnya sthitinA mANaso athavA kuTumbAne temanI rojagArI yathAvat cAlu thAya tyAM sudhI, kadAra cha mahinA sudhI nibhAvavAnuM kAma kare. bIjuM kAma, makAnanA bAMdhakAmamAM sarakArane sahAyabhUta thavAnuM athavA pUraka thavAnuM, sArA pramANamAM karI zake, A kAma dhIraja ane samaya mAge che. vyavasthita rIte ThIka lAMbA samaya sudhI kAma karavA taiyAra hoya tevI saMsthAo ja e kAma sArI rIte pAra pADI zake. AzvamAM be varasa thayA to paNa hajI te kAma pUruM thatuM nathI. mahAvIra kalyANa kendra taraphathI 400 makAna bAMdhavAnA nirNaya karyo che. temAM haja 272 baMdhAyA che. A kAmamAM sthAnika kAryakta- ene puro sahakAra Avazyaka che. sevAbhAvI saMsthAoe paNa A kAmanuM vibhAjana karavAnI jarUra che. e vibhAjana sarakAra sAthe maLIne sArI rIte thAya. AzvamAM tyAMnI sarakAre makAnanA bAMdhakAma mATe gAmaDAonI vaheMcaNI karI ApI hatI. sarakAra elATa kare te gAmamAM ja saMsthA makAna bAMdhe. sTIla, simenTa, patarA tathA bIjo puravaTho sarakArI paDatara kiMmate puro pADe ane te mATe moTA moTA Depo khAle to ja kAmamAM saraLatA rahe che. koI paNa prakAranI rAhata ApavAmAM mANasane vadhAre paDatI apekSA pedA thavA na devI, temane lAlacu na banAvavA balka, Aphata AvI paDI che te thoDuM sahana karavAnuM che ja ane potAnA pura dhArthathI UbhA thavAnuM che te bhAva jAgrata karavuM, jyAM A sahakAra na hoya ane pramAda jovA maLe yAM, thoDI sakhatAIthI kAma levuM paDe to levuM. merabImAM mahAvIra kalyANa kendra zuM kare che ane have zuM karavA dhAre che te vize saMkSepamAM kahI dauM. - prathama e jaNAvI dauM ke kalyANakendra saMpUrNa sArvajanika saMsthA che. bhagavAna mahAvIranuM nAma che eTale jene mATe saMsthA che evuM bilakula nathI. bihAranA duSkALa samaye zrI. jayaprakAza nArAyaNanI preraNAthI, mahAvIra jayaMtine dine sthApanA thaI, ane prathama sevAkArya, bhagavAnanI janmabhUmi, karmabhUmi, ane nirvANa bhUmimAM karavAnuM prApta thayuM, eTale bhagavAna mahAvIra kalyANa kendra evuM nAma ApyuM che. * mahAvIra kalyANa kendra koI paNa prasaMge rAhata kArya mATe phaMDa kare tyAre prathama tenI menejiMga kamiTInA sabhyo pitAne phALo Ape che. ane pachI ja bIja dAne levAya che. morabInI honArata 11mI ogasTe banI. 14mI ogasTe menejiMga kamiTInI miTiMga belAvI ane phaMDa zarU karyuM tyAre, kalyANa kendranA pitAnA phaMDamAMthI be lAkha rUpiyA ApyA ane tyAre hAjara rahela menejiMga kamiTInA sabhyoe rUpiyA pAMca lAkhanA vacano ApyAM. temAM zrI. rAmakakSa bajAje rUpiyA eka lAkha ApyA ane bIjA sAta sabhyo, zreyAMsa prasAda jaina (pramukha) jagubhAI dezI ( amara DAIkema ) pratApa bhegIlAla (upa pramukha) manubhAI cunIlAla (rUbI mila) manubhAI saMghavI (oTomeTiva) kAntilAla kezavalAla (arUNodaya mila, sI. yu. zAha dareke pacAsa hajAra tathA mArA hastakanA TrasTa mAMthI pacAsa hajAra maLI-cAra lAkha jAhera karyA. bIjA sabhyae yathAzakita rakama lakhAvI. kalyANa kendrane sArA pramANamAM bIjA dAne maLyA che. zarUAtanI tAtkAlika sahAya, anna, vastra, vAsaNa, raseDAM, rokaDa sahAya-vageremAM lagabhaga rUpiyA traNa lAkha vaparAze. bAkInI rakama mukhyatve makAna bAMdhakAmamAM ane jarUra paDe tyAM makAnonA samArakAmamAM vaparAze. aMtamAM, kalyANa kendra (mATe ane bIjI koI paNa saMsthA mATe dAna lauM chuM tyAre mArA manamAM kevA bhAva rahe che te kahuM chuM. dAna ApanAra dAna ApI chUTI jAya che, tenI pharaja pUrI thAya che pachI dhana lenAranI pharaja zarU thAya che. AvI javAbadArInA purA bhAna sAthe dAna lIdhuM hoya te dAna levA mATe jAherAta, utAvaLa ke utsukatA dAkhavavAnI jarUra nathI. sahejapaNethI, vizvAsa maLe teTaluM ja levuM. dAna ApanAra ane dAna laI tene sadupayoga karanAra, bane satkAryanA sahabhAgI che. koI dAna lAcArIthI levuM nahi. mahAvIra kalyANa kendramAM bAra varSa sudhI kAma karavAnI mane taka maLI che te mArA jIvananuM sadabhAgya mAnuM chuM-menejiMga kamITInA badhA sabhyo tathA mArA sAthI zrI choTubhAI kAmadAra temAM purA yazabhAgI che. 12-9-'79 - cImanalAla cakubhAI rAjakIya samudra-maMthana rASTrapati saMjIva reDIe potAnA nirNayathI rAjakIya dharatIkaMpa karyo. have, rAjakIya pakSo ane tenA AgevAne, rAjakIya samudra maMthana karI rahyA che. vahANa khUba vegathI cAle che. Aje eka pakSamAM, kAle bIjA pakSamAM, eka divasamAM betraNa pheralbadalI paNa thAya. A vezapalaTAo ramUja upajAve che, sAthe kheda pedA kare che, virendra pATila, cIkamaMgaluramAM IndirA gAMdhI sAme UbhA rahyA. have IndirA gAMdhInI kadamabAsI kare che. eTaluM ja nahi, lekhita ekarAra karyo ke tame mArA netA che ane tamArAmAM mane saMpUrNa vizvAsa che: sadaMbA pATIla ane bhanuzaMkara yAjJika, IndirA gAMdhInI kuraniza karavA nIkaLI paDayA che. udyogapatio, IndirA gAMdhInA darzana karavA hArabaMdha ubhA rahe che. IndirA gAMdhInI sabhA mATe sAMgalI-kohA puranA khAMDanA kArakhAnAnA kAmadArone khAvApIvAnuM ane rejanA rUA. 30 rupI lerI bharI laI Ave che tema 'InDiyana ekasa presane ahevAla kahe che. devarAja arsa have svarNasii seMgresanA pramukha thAya che. janatA (esa) ane koMgresa (esa)nuM cUMTaNI mATe joDANa thAya che. rAjyamAM asthiratA vadhatI jAya che. AsAma ane aruNAcalamAM janatA pakSanI sarakAre paDI, madhyapradeza, uttarapradeza, bihAra, hariyAtrAmAM pakSapalaTA cAlu che. paMjAbamAM akAlI-janatA joDANa tUTa. mahArASTramAM zarada pavAranI sarakAra Dole che. vasaMtarAva pATila, mAhite, tiDake, bAlA sAheba desAI, have mitro thayA che. ane mahArASTramAM ane khAsa karI vidarbhamAM, savarNasIMga ke gesanA kaTakAMgarA kayAM sudhI Takaze te vize zaMkA che. gujarAtamAM cUMTaNI Ave che ane rAjadvArI hilacAla vadhI paDI che. prAdezika pakSo, akAlI DI. ema. ke. ema. DI. ena. ke. kAMThe ubhA che. kai bAju kaMI te vicAre che. janatA, janatA (esa), IndirA koMgresa, traNamAMthI konA gADe besavuM tenI gaNatarI cAle che. kahevAtA DAberI pakSo, samAjavAdIro, sI. pI. AI. sI. pI. AI. (ema.), phoravarDa bleka, pIDA -dhI (mahArASTra), sattAnI vaheMcaNInI vATAdhATamAM paDayA che. janatA (esa)-caraNasiha-saramukhatyArazAhI ane komavAdI baLono sAmano karavAnI hAkala kare che. janatA-jagajIvanarAma lekazAhI sudaDha karavAnuM kahe che, IndirA gAMdhI ritharatA lAvavAnA vazane Ape che. sthiratA, lekazAhI. binasAMpradAyikatA, A badhA sutrA, sattA TAMgavAnI khIMTIo che. badhA garIbI ane berojagArI haTAvavAnI nIkaLyA che, jyAre meghavArI ane huM gAvo jhaDapathI vadhI rahyA che. IndirA gAMdhInI naphTAI vadhatI jAya che. kaTokaTI daramiyAna karela atyAcArone hiMmatathI InakAra kare che athavA bacAva kare che. pitAnA putra saMjIvane laI vinobA pAse jAya che. deza AkhAmAM ghUmI vaLavAnI tAkAta che. A samudra maMthanamAM lekonI mUMjhavaNa vadhatI jAya che. zuM karavuM te sujhatuM nathI. A bhAMgarA nRtya karatA rAjakAraNI vyakitaemAM kene vizvAsa karavo? cUMTaNIne hajI traNa mahinA che. A traNa mahinAmAM zuM nahi thAya ? kevA kevA raMga thaze? siddhAMta, naitika mUlyo badhA bhUlI javA. meghANIe gAyuM che: A sura-asuranA navayugI udadhi valaNo zuM che gatAgama ratnanA kAmIjane ne. sura asuranuM A jamAnAnuM udadhi valeNuM che. badhA mAtra ratnanA (sattAnA) kAmI che. paNa temAMthI haLAhaLa jhera nIkaLaze te pIvAvALe koI zaMbhu nathI. zubha cihana eka ja che. hajI vAgayuddha ja cAle che. mAthA phaDatA nathI. ke hiMsaka saMgharSa nathI. cUMTaNI zAMtimaya rIte karI zakIe-pariNAma bhale game te Ave to bhAvi mATe AzA che, lokazAhI jIvaMta rAkhavAnI. duniyAnA moTA bhAganA dezamAM loka Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-9-79 prabuddha jIvana zAhI marI paravArI che tyAre bhArata jevA meTA dezamAM hajI svataMtratA che, kAyadAnuM rAjya che, zAnitamaya mAge rAjya palaTaeN karI zakIe chIe te gauravanI vAta che. A nAnIsunI siddhi nathI. The biggest question mark over India's coming election is whether it will put power back in the very same hands whose previous abuse of it was condemned by the electorate two years ago. sthiratAne nAme svataMtratA ane lokazAhIne bhega apAze ke asthiratAno bhaya vahorI laIne paNa lokazAhI ane svataMtratA jALavazuM ane Apakhuda saramukhatyArI baLone parAsta karIzuM. rAjakIya pakSe ane tenA AgevAne karatA prajAnI kharI kasoTI che. 13-9-79 cImanalAla cakubhAI lokazAhI samAjavAdanuM sAcuM svarUpa IndirAbene, Azva pradezamAM, tira patinI be kalAka ArAdhanA karyA pachI, kuranulamAMthI pitAnA cUMTaNI pracArano prAraMbha karyo hato ane pote "DemekasI, solijhama enDa sekayulArijhama " eTale ke kazAhI samAjavAda ane dharmanirapekSatA" mATe laDI rahyA che ema jAhera karyuM hatuM. samAjavAda e zabda ApaNe mATe na haze, paNa enI bhAvanA ApaNe mATe navI nathI. vasudhaiva vavam athavA to gAmavasarvabhUteSu vagere jevAM ApaNAM sUtro, ApaNI samAjaracanA aMge ne ApaNA prAcInAne khyAla ke hato te batAvI jAya che, eTaluM ja nahi paraMtu e khyAlamAM, samAjavAda aMgenA Adhunika khyAlanA bIja paNa daDhapaNe ropAyelA hatA evuM puravAra karI jAya che. paNa prazna saheje thAya che, ke samAjavAda. aMgene Adhunika khyAla zuM che? yu. esa. esa. Ara eTale ke soviyetanA samAjavAdI rAjyanA saMghamAM je prakAranA "samAjavAda "nuM AcaraNa thAya che te samAjavAda aMgenA Adhunika khyAlanuM eka svarUpa che, te phebiyana samAjavAdIoe je seziyala DemokrasI eTale ke samAjavAda para AdhArita lokazAhInI kalpanA karI che te samAjada aMgenA Adhunika khyAlanuM bIjuM svarUpa che. A bIjA ravarUpane puraskAra karanArAo je iglenDamAM, kAMsamAM, ITAlImAM, jarmanImAM ema ghaNe kekANe che. briTananI lebara pArTI paNa maDadeze A khyAlane puraskAra karatI. briTananI lebara pArTInA ghaNA mahAnubhAva sAthe paMDita javAharalAla nahera ne aMgata mitratA hatI ane e mitro pAsethI preraNA laIne javAharalAle paNa bhAratamAM royala DekasI para AdhArita zAsana amalamAM ANavAne prayatna karyo hato. emanI putrI Aje paNa AvI rahelI madhyasatra cUMTaNInA upalakSamAM sozyAlijhama, DemokrasI ane sekayularijhamanI vAta kare che, paNa enI vAta ane vartanamAM keTaluM Abha-jamInanuM aMtara raheluM hoya che te ApaNe joI lIdhuM, paNa bIjAo paNa dezanA hita aMge nIrakSIra nyAye vicAra karIne ja pitAnA mAtAdhikArane upayoga karaze evI AzA vyakata karIne sezyala DekasI aMgene enA pozcAtya praNetAonA khyAla che hatA tenI ApaNe carcA karIzuM. - yuropanA sozyala DemekeTa jUthanA eka mAnanIya mukhI hatA zrI. enthanI kosalenDa. 1977mAM temanuM avasAna thayuM hatuM. briTanamAM jyAre majUra pakSanI sarakAra hatI tyAre e sarakAramAM temaNe vividha hoddAo bhegavyA hatA ane eka vakhata teo videza pradhAna paNa banyA hatA. sozyala DemekasInuM ghaDatara yuddhottara anubhavanA upalakSAmAM kevI rIte thavuM joIe e aMge temaNe eka pradIrdha nibaMdha lakhya hato, jenI yuropanA ane bIjA dezenA lekazAhIsamAjavAdamAM mAnanArAM ghaNAM maMDaLamAM carcA thaI hatI, kAraNake Arthika lakSyAMka ane rAjadvArI lakSyAMka vacce kevA prakArane saMbaMdha rahevuM joIe tenI e nibaMdhamAM vizad vicAraNA karavAmAM AvI hatI. e nibaMdha sAra bhAga hamaNA ja "amerikana ribU"mAM pragaTa thayuM che ane A lekhanA hetu mATe meM ene upayoga karyo che. : - zrI krosalenDa kahe che, ke "eka divasa ApaNe UMghamAMthI jAgIzuM tyAre samAjavAdane sUrya ApaNe Ugela jozuM evuM ghaNA bheLA samAjavAdIe dhAratA hatA, paNa samAjevAda e eka evI vAta che jenI spaSTa zabdomAM vyAkhyA thaI zake ema nathI. samAjavAde Aje koI viziSTa sAmAjika AkAra dhAraNa karyo nathI eTaluM ja nahi bhUtakALamAM paNa eNe evo koI AkAra dhAraNa karyo nahoto. samAjavAda zabda te samAjanA ghaDatara mATe ja siddhAnto,AkAMkSAe ane je mUlyAMkanone ApaNe apanAvavAM joIe tenuM mAtra varNana kare che." e mUlyAMkananuM vizleSaNa karatAM zrI krosalenDa kahe che, ke "samAja'vAdI samAjaracanAmAM sauthI pahelo agrakrama garIba ane dalitonI sthitinI sudhAraNAnA kAryakramane maLavuM joIe. samAja ane zAsana pAsenAM sAdhano para temane pahele adhikAra che. A pachI samAnatAnI bhAvanAnA pracArane prAdhAnya maLavuM joIe. amAro sAmAjika samAnatAne khyAla e che, ke samRddhi, zikSaNavyavasthA, samAjanA vividha vargone darajajo sattA ane udyogamAMnA vizeSAdhikAra e badhAMne sparzatI eka vyApaka sAmAjika samAnatA, vargavihIna samAjanuM-nsamAjavAdIonuM je januM svapna che tene ame A rIte artha karIe chIe. A pachI parisara uparanA kaDaka sAmAjika aMkuzanI vAta Ave che. Aje jyAre praduSaNane prazna ugra banya che tyAre dhanA dhananA jore sAro parisara kharIdI zake che ane tethI ja zaherI vistAronI jamInane samagra samAjanA lAbha mATe upayoga thAya evo kaDaka aMkuza mUkavo jarUrI che." ' zrI. krosalenDa kahe che, ke 1970 pachInA dasakAmAM sezyala DemokreToe A traNa muddA para khAsa dhyAna ApavuM joIe. indirAbene paNa dalitonA ane pIDitonA uddhAranI vAta karI che ane gaMdA vistAranI nAbUdInI vAta karI che. garIbI haTAvavAnI vAta karI che ane samAnatAnA dhoraNe samAjanI racanAnI vAta karI che. paNa emanA agiyAra varSanA zAsanakALa daramiyAna evuM kaMI thayuM che. kharuM? khedanI vAta che, ke janatA pakSa jevA bIjAo paNa samAjane badalavAnI dizAmAM kAMI karI zakyA nathI ane tethI ja iMdirAbena sAmI chAtIe janatA samakSa AvI zake che ane mata mATe mAgaNI karI zake che. huM te mAnuM chuM ke indirAbenanI A . mAgaNIne prajA pUratA pramANamAM pratisAda Apaze te te prajA mATe eka moTA durbhAgyanI ghaTanA haze. kAraNake IndirAbena saramukhatyArazAhI mAnasa badalAyuM nathI. duniyAnI koI tAkAta mane cUMTaNImAM UbhI rahetI aTakAvI zake ema nathI evA emanA ahaMkAramAM A saramukhatyArazAhI mAnasanI gaMdha nathI AvatI?) ane teo je sanApara Avaze te prajA upara saramukhatyArazAhIne koraDe bevaDA jorathI vIMjhAze. Aje loke kahe che, ke IdirAbena kaTokaTI daramiyAnanuM zAsana sAruM hatuM. zrI. kosalenDe potAnA nibaMdhamAM AvA lokone suMdara javAba Apyo che. teo kahe che ke: "bIjA vizvayuddha pahelAM, nAjhI jarmanI krUra saramukhatyArazAhI dakSatAnI sAkSAta mUrti gaNAtuM. chatAM, yuddhanI aMtima kSaNe jyAre AvI tyAre lokazAhI briTane potAnAM saghaLAM sAdhanane vadhAre dAtAthI upayoga karI jANe hato ane yuddhamAM paDelAM badhAM ja moTAM rASTromAM ITAlI dayAjanaka rIte reDhiyALa puravAra thayuM hatuM." zrI. krosalenDa AgaLa cAlatAM kahe che ke, yuddhotara kALamAM, sAmyavAdI dezanA jhaDapI Arthika vikAsathI mArA samAjavAdI mitro akaLAyA hatA. teo te kahetA hatA, ke A vikAsa saramukhatyArazAhIne kAraNe zakya banyo che. paNa ApaNe je tAtvika rIte ja vicAra karIzuM to jaNAze ke koi paNa dezane adhika vikAsa saramukhatyArazAhIne kAraNe vadhAre jhaDapI banyA hovAnuM jaNAze nahi, soviyeta yuniyanane lAkha Tana ghauM bahArathI kharIdavA paDe che. jyAre jarmanI ane jApAnane vikAsa Azcaryajanaka che. bInasAmyavAdI dezamAM paNa je saramukhatyArazAhI deze che te ja sauthI pachAta che. ethI ja ApAgyuM sUtra te hovuM joIe: svAtaMtrya ane samAnatA." zrI. kosalenDanA jevI ja bhAvanA vidrohI gaNAtA lekhaka AIvAna ilIce vyakata karI che. "samAjavAda" vize lakhatAM temaNe jaNAvyuM che ke "samAjavAdanI jhaDapa to bAIsIkalanI jhaDapa jevI che paNa ene peTrola khUTI javAnI ke enAM vIjaLI joDANa bagaDI javAnI koI dhAratI nathI." ApaNe tyAM javAharalAlanA zAsanathI mAMDIne Aja sudhInA badhA zAsakoe samAjavAdanI Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16-9-08. sarjanane AvirbhAva , vAta karI che, samAnatAnI vAta karI che, paNa e vAtamAM daMbhanuM tattva vadhAre hovAthI (javAharalAlanI vAta javA daIe to paNa) sAcA samAjavAdanI sthApanAnI dizAmAM ApaNe jhAjhI pragati karI zakayA nathI. zrI. krosalenDe potAnA nibaMdhamAM, jAhera kSetranI ane khAnagI kSetranI bannenI sahiyArI jarUrata upara bhAra mUkayo che ane pazcima yuropanA dezoe A mizra arthataMtramAMthI keTaluM badhuM meLave che tene dAkhalo Apyo che. zrI. phosalenDa pote IjArAvAdane vadhAre paDato baLavAna banate aTakAvavA mATe, utpAdananAM sAdhano upara jAhera aMkuze amuka pramANamAM hovo ja joIe ema mAne mAne che kAraNa ke jAhera mAlikI e samAjavAdI sarakAranA zastragAramAMnuM eka agatyanuM zastra che. e daDha vizvAsa teo dharAve che Ama chatAM, briTanane lAge vaLage che tyAM sudhI te moTA pAyA paranA rASTIkaraNa mATe to tyAM koI jarUra nathI ema paNa teo mAne che. briTanamAM kelasAnI khANanA udyoganuM rASTrIyakaraNa thayA pachI tyAM je durdazA ubhI thaI hatI tenI yAda zrI. kosalenDe devarAvI nathI paNa A lakhAya che tyAre ja, bhAratanI relaveo pAse mAtra cAra ja divasa cAle eTale kolase hovAthI ghaNI badhI brAMca lAIne paranI Trene rada karavI paDI che evA je samAcAra AvyA che teNe, ApaNA rASTrIyakRta kolasA udyoganI durdazAnI vAta to mArA manamAM tAjI karI ja che. AvA aMdhAdhuMdhInA vAtAvaraNamAM cUMTaNI svastha rIte thaze kema e ja prazna mane thAya che. paNa ApaNe pharI pAchA zrI. krosalenDanA nibaMdha tarapha vaLIe. Aje ApaNA dezanA ghaNA buddhijIvInA manamAM je cintA che tevI ja cintA pAzcAtya buddhijIvIomAM paNa che. nirAzAnuM eka mojuM ja jANe e vargamAM phelAI gayuM che. amerikAnuM jANItA arthazAstrI robarTa hAIla brenara to jaNAve che ke "ApaNAM samAje jANe aitihAsika glAninI pacheDI mAthe oDhI hoya evuM dekhAya che." robarTa nirarbaTa jaNAve che ke ApaNI jANe zAsana praNAlI para saMdhyAkALanA oLAja utarI rahyA hoya evuM lAge che. eka bAju ApaNI rAjadvArI saMsthAomAM ApaNe vizvAsa UThI gayo che. to bIjI bAju kauTuMbika saMbaMdha, sthAniya saMbaMdho, sAMskRtika saMbaMdha, bhASAkIya raoNbaMdha, are zAsakIya saMbaMdhonA paNa, baMdhane-praNAlikAgata baMdhane-sadaMtara ghasAI gayAM che ane pariNAme je ghaTTa tANAvANAthI samAja vaNAyela hatA te chinnabhinna vichinna thaI rahyo che." - hAIla brenara ane nimbeTa e banne vicArakoe lakhyuM che te pAzcAtya samAja mATe paNa e ApaNe tyAMnI AjanI paristhiti mATe paNa keTaluM badhuM lAgu paDe che! ane ethI ja A banne kathana aMgenI zrI. krosalenDanI TIkA paNa jANavI rasaprada thaI paDe che. zrI. krosalenDa jaNAve che, ke: kAmadAronI dAdAgIrI pratye sarvatra asaMtoSa vyakata thaI rahyo che e sAcI vAta che. A asaMtoSa amuka aMze AvakArya che. paNa potAnI badhI ja mAgaNIo sarakAra saMte evI je vRtti lokomAM dekhAya che ane e mAgaNI na saMtoSAya tyAre loko jANe rIsAIne besI jAya che. e vastu vadhAre bhayajanaka che, AvuM na thavuM joIe. alabatta, A citranI bIjI bAju paNa che. ghaNA loko sarakAra sAme TIkAstro chADe che chatAM ghaNA mAne che ke temanA bALako temanA pitAnA karatAM vadhAre sArI rIte jIvI zakaze. ghaNA lokonI lokazAhImAMnI zraddhA DagI nathI. hakIkatamAM te yuropanA ghaNA kharA dezamAM, rAjadvArI aMtimavAda tarapha javAne badale, madhyama mArgane anusaravAnI vRtti vadhAre ne vadhAre daDha thatI jAya che. 100 varSa pahelAM mAkarse muDIvAdamAM rahelI je viSamatAenuM vizleSaNa karyuM hatuM, te viSamatAo Aje rahI nathI. Aje to daDha audyogika lokazAhInA vikAsanI jarUra che, khAnagI ane jAhera kSetranA sumArabAjo para vadhAre lekazAhI aMkuzanI jarUra rahe che. bhAIcArA ane sahakAranI bhAvanA vadhAre daDha banAvavAnI jarUra che. A badhAMnI sAthosAtha svAtaMtryanI rakSA mATe ApaNe satata jAgRta rahIe to nirAza thavAnI jarUra che ja nahi. zrI. kosalenDanA nibaMdhane A che bhAga (ane AgaLanI dalIle paNa) ApaNe tyAM jayAre lokasabhAnI madhyasatra cUMTaNI AvI rahI che tyAre matadAro mATe sAruM mArgadarzana pUruM pADe che. . - manubhAI mahetA kavare mAnavIya-saMsAra upavanamAM mAnava sajaryA pachI, mAnavIe paNa Izvaraprerita sarjana prakriyAno Adarza mUrtimaMta karyo che. "mAnava" e Izvara-prerita sarjaka che, e sanAtana satyane mAnavIe paNa jIvananA Adarzane svIkArIne, eNe paNa enI zAzvata zakita-bhAve sarjanabhAvane ciraMjIva karyo che! -bezaka, mAnavIya sarjana bahukALa paryata amara nathI-enuM sarjana kALagAhI che chatAM enuM mUlya adakeruM che ! eka abhaNa kuMbhAranI vAta che. e kuMbhAre eka mATInI mUrtinuM . sarjana karyuM! e mUrti bhagavAnanI hatI. e mUti atyaMta svarUpavAna, suMdara ghATa ne suMdara AkRtivALI hatI. mAnava paNa IzvaranuM sarjana bhakita ane zraddhAthI kare che tene A suMdara namUne hato! pele kuMbhAra e mUrti laIne jaMgalamAM sAdhanA karI rahelA eka sAdhu pAse gayo ne ene bheTa dharI. sAdhu bhagavAnanI suMdara mUrti joIne AnaMda pAmyo. e mUti svIkAratA pelA kuMbhArane kahyuM: bhAI! Aja sudhI mArI samakSa bhagavAna nahota! te mane je bhAvathI bhagavAna sarjI ne dIdho che, enuM mUlya ochuM nathI ! mane Aje bhagavAna maLI gayo che!" ghaNAM divaso vItI gayA. sAdhu bhakitamAM lIna hatA. thoDAM divasa pachI, e jAgrata avasthAmAM Avyo tyAre bhagavAnanI mUrti mATInA Dhagalo thaIne DhaLI paDI hatI. kAraNa ke enI kuTira uparathI barAbara bhagavAnanI mUrti para ja pANI paDatuM hatuM ! -paraMtu e pharI mATI thaI gayelI mUrtinuM ene mane have koI mahattva rahyuM nahotuM!. kAraNa ke, anA hRdayamAM pelI zAzvata mUrti jaDAI gaI hatI ! sAdhunA hRdayamAM kuMbhAre sajelI zraddhArUpI mUrti jaDAI gaI hatI ene koI varasAda pIgaLAvI zake tema nahoto! eka sAdhu hatA. eNe ATha varSanI vaye parijayA grahaNa karI hatI. 33 varSanI vaye pitAnA saMpradAyanA lokone upadeza ApavAnuM zarU karyuM! - sAdhu 90 varSanI vaye sAva vRddha thaI gayA hatA. ne eka divasa e khUba raDI paDayA. khUba ja raDatA sAdhune raDavA pAchaLanuM kAraNa enA saMpradAyanA bhakatoe pUchayuM -sAdhue raDatAM raDatAM kahyuM : "bhAIo! sattAvana varSathI huM zAstro vAra chuM, udAharaNo - ApuM chuM, maMdira-devAlayamAM besI bhakita karuM chuM, sau bhakatone bhakita karatA jouM chuM- paNa haju mArAmAM ke koI bhakatamAM huM Izvarane sAco AvirbhAva na lAvI zakyo. 90 varSanA A sAdhunA pazcAttApa pachI, emanAmAM sAcA bhAva-satyane AvirbhAva Avyo!... e enI nizcita jagyAthI bahAra nIkaLI vicAravA lAgyo !... enAmAM have satyane sUraja lAgI nIkaLyo hate. jarUra mAtra hatI, pelA mATInI mUti sarjanArA kuMbhAra jevA nimittAnI. -ane dUranA eka jaMgalamAM, eka maMdiranA khaMDiyeramAM eNe suMdara dazya joyuM- eka apaMga vRddha e tAjI viyAyelI kUtarIne khavarAvato hato . meM mArA saMpradAyanA maMdiramAM, AvuM puNyanuM kAma kadI na karyuM. eTale ja mane satya na lAdhyuM, Izvara na maLe ." -ne pele apaMga vRddha, ghoDInA Teke enI pAse Avyo ne belyo : "kahe prabhu! huM ApanI zuM sevA karuM?" pelA apaMga para eNe najara karI. baMne paga nahotA. eNe pelA apaMga sAme hAtha joDI kahyuM: "prabhu, bele, huM tamArI zuM sevA karI zakuM? tame te apaMga che kRpA karI mArI sevA svIkAro." pelA sAdhunI AMkhamAMthI codhAra AMsu vahI rahyA hatA. apaMga hasato hasate cAlyA gayA. jatAM jatAM, 90 varSanA sAdhunA aMtaranA maMdiramAM Izvarano sAco AvirbhAva sarjato gayo - guNavaMta bhaTTa Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - zrImatI pUrNimAbahena pakavAsAne javAba nahotI. vALa vArita A vizA thaI himata karI [zrImati pUNimA bahena pakavAsAnA seksa vizenA vicAre ane te saMbaMdhe mArA pratibhAvo agAu "prabuddha jIvanamAM pragaTa thayA che. pUNimAM bahene A javAba mokalAvyuM che ane temane Agraha che ke mAre te prakaTa karo. pUrNimAbahenanA vicAronI AkarI TIkA karatAM keTalAMye patro ane lakhANe mane maLyAM che. meM IrAdApUrvaka te prakaTa karyA nathI. A javAbamAM, pUrNimAbahene pitAnA vicAronuM bhArapUrvaka samarthana karyuM che. eTale te bAbata ghaNA loko lakhavA IchA rAkhe te svAbhAvika che. huM A vivAda lAMbAvavA Ichata nathI. A viSaya eve che jenI carcAne aMta na Ave. kAmavAsanAnsekasa mAnavajIvanane eka vicAramuDha (Irarezanala pradeza che, jyAM buddhipUrvakanI vicAraNAne bahu avakAza nathI. A viSaye buddhipUrvakanI vicAraNA na ja thAya tema nathI kahete, bake thavI joIe. paNa A vicAraNAmAM vyakitanI prakRti ane jAtaanubhava, jANeajANe eTale badhe bhAga bhajave che ke e viSayanA vicAro moTe bhAge matAgraha banI jAya che. bIjI rIte mahAna gaNAtI vyakitao paNa A viSayamAM gAthA khAI gayA che. dareka vyakitae maMtra cintana karI nirNaya karavuM jarUrI che. pUNimAbahenane anyAya na lAge mATe temane javAba prakaTa karuM chuM. mArA vicAromAM kAMI phera paDato nathI. mArA namra mata mujaba zaMkarAcAryanAM zlokone temaNe artha karyo che te khoTo che. - cImanalAla cakubhAI] mAruM lakhANa AjathI daseka varSa pahelAM lakhAyuM che. te DivAIna seksa" vize teoe je pratyAghAte varNavyA vakhate eka sabhAmAM eka vakatAe A viSayanI carcA karI tyAre che temAM samajaphera jaNAya che. "kALa ane sUkSma" evA bheda thADA UhApoha macI gayelo. te divasamAM te vize ciMtana karatAM je che je te mane dekhAya tevA lakhyA che. mAre potAne to bheda karatAM je lAdhyuM, temAMthI te lekha lakhAyeluM, je thoDA vakhata upara pADavApaNuM hoI zake ja nahIM. "divya sekasa" eTale be tane hAthamAM AvatAM ane pharI vAMcatAM tene pragaTa karavAnI sahaja IcchA subhaga sUma saMga. A arthamAM mAro phebru.nA aMkano Akho thaI AvI. A lakhANa koInA hRdayamAM spaMdane jagAvaze, lekha lakhAyeluM che! ane e rIte jotAM cAre bAju zuM AvuM ane pratyAghAte ubhA karaze tene jarA paNa khyAla nahote. ahIM darzana ApaNane nathI maLatuM? hA, bIDelAM AMkhe kazuM na dekhAya, "A viSaya 5ra lakhavAnI koI hiMmata karatuM nathI tyAre pote paNa khullI AMkhe ane khullA manathI badhuM ja spaSTa dekhAya keTalI nIDaratAvA A viSaya lakhe che te bhAva manamAM haze" ane samajAya che. vALI vAta baMdhabesatI thatI nathI. strI-purupanA milana vakhate kSaNa bhara vicAramukata ane eka vAta ApaNe sArI rIte samajI rAkhavI joIe ke nirbheLa AnaMdanA anubhavamAMthI yogaviMzAnanI utpatti" thaI je varatuthI ApaNe mukata thavuM che, tene prathama vigatathI-uDANathI, hoya tevuM mAnavAne kAraNa maLe che. eka vAta khAsa pakaDamAM Ave talasparzI samajI levI ghaTe. samajatAM samajatAM tenA rasamAM sarakI che ane te e ke vicAramukata dazAmAM ja addabhuta AnaMda ane na javAya tenI sAvadhAnI rAkhavI ghaTe. yathArtha rIte samajyA vagara ekatAne anubhava thaI zake che, ane A avasthA pelI sthULa uparachallI samajayI jene choDavAmAM Ave te vastunuM ' pharI pAchI prakriyA vagara paNa zI rIte zakya bane, ane te avasthAne dIsavAra thaI besatI hoya che. eTale "adhyAtma ane dhyAnayoganI kAnaparyata kema TakAvI zakAya? tema ja bIjA pAtranA sahayoga vAte karavAvALA" jyAre sAdhanAmAM Utare che tyAre mana ane vinA A nivicAra dazAnuM sAtatya kevI rIte TakI rahe, tevA upAyo dehanI pratyeka vAte, nabaLAIo, sabaLAIo, bhayasthAne Adine yojavAnI zodhamAM ja gavijJAnanuM bIja hoI zake. sthULa milananI samajI le che. yathArtha samaja, jAgRti ane jJAnapUrvaka je choDayuM. daza laMbAvI zakAya nahIM te vicAra akudaratI che. paraMtu te te sadAne mATe chUTI jAya che. A samaja ane jAgRti prApta prakriyA karyA vinA A avasthA zI rIte prApta thAya tevA vicAre karavI ane "sekasamAM sarakI paDavuM" temAM AsamAna-jamInane Adi kALamAM koIkane AvyA hoya te saMbhavita che. te vakhatanI AdivAsI dazAmAM koI jAtanuM ciMtana, manana karanArA loko haju pAkyA na hoya, tyAre koI ekAda jaNane A vicAra AvyA vastune pUrepUrI jANI levAthI te vilIna thAya che tevuM hoya ane temAMthI zodha-rAMze dhana thatAM yugavijJAAnane janma jJAnIonuM kahevuM che. jJAna te ajJAnane visarjana karavAnuM eka thayo hoya, te taddana saMbhavita lAge che. "ga" zabda ja tenA mAtra sAdhana che. "jJAnanirAghafmanat" jyAM ajJAna che tyAM arthane spaSTa kare che. sUkSmadivya milanane sthULa milananA arthamAM rahasya-guptatA che, ane jyAM rahasya che tyAM AkarSaNa che. tene zrI cImanabhAInA lekhanA chaThThA perAmAM ghaTAvAyuM che te ghaNuM pUrepUra jANI levA tarapha chichi, thuthu thatAM ane pUrvagraha sevatA ja zekajanaka ane nirAzA utpanna karanAruM che. mAtra ejJAnamAM aTavAvAnuM ja bane che, ane tyAM te maryAdita sImAmAM ja kheALA khALaktapa, tyAga, paThana, ciMtana, manana, ane svayaM prabhunI sarvavyApI cetanA manuSyamAM rahelA jIvabhAvarUpI pAMDitya Adi lAMbA mArgonI bhramajALamAM bhamavAnuM bane che. khUba paIne cIrIne te pitA sAthe ekAkAra thAya tevA makAo vAraMvAra vidrattA ane pAMDitya prApta hovA chatAM prabhucetanAne sparza paNa Ape che. A prakriyA satata cAlatI rahe che. keTalAka bhAgyazALI pAmI zakAtuM nathI. loke e takone jhIlI le che, teo tarI jAya che. A je prakriyA : "kaI bhAre mativibhrama"vALI vAta taddana sAcI jaNAya che tene prabhumilananI prakriyA kahIzuM. AnuM nAma ja sUkama athavA che. te zabda mArA jevI eka namra sAdhikA mATe vaparAya, divyamilana (sakasa) jene sthULanI daihika ane mAnasika kriyAane te paNa pU. cIjhana mAI jevA vidvAna pUjanIya vaDIlanI kalame, prakriyAo sAthe leza paNa saMbaMdha nathI. deha ane manathI para ja tenAthI moTuM saubhAgya bIje kayuM hoI zake? te bAbate bahu ja che tenI sAdhanA hoI zake. tenAthI nIcenI sthULanI kriyA-prakriyAo prasana che. sAdhanAnA kSetramAM svarSamAM prabhucetanA udaghATita sAdhanAne mArge jatAM koIka vAra sAdhanamAtra banI zake. tenAthI karavAnI tAlAvelImAM keTalAka vicAro, pracalita mUlya, sarvamAnya- AgaLa kazuM nahIM. gAMdhIjI, mahAvIra, buddha, Isu khrista svayaM samAjamAnya vAtone choDavI paDe che, ane te chatAM "pAgala"mAM potAnA premazAMti ane ekatAnA vyavahAra tema ja vAtsalya bharyA khapavAnI taiyArI paNa rAkhavI paDe che. je ApaNI vAta vicAra upadezo dvArA AvA "mAnasika milana"no prayoga sabhAomAM ane vartanane samAjamAnya aMcaLAothI AvRtta rAkhavAnI sAvadhAnI karatA. potAne sAnnidhye rahenArA nisTanI ziSyavRMdane A na rakhAya te "mativibhrama"ne bhrama ja baMdhabesate thAya. "je" lAbha vadhAre pramANamAM maLata. jema dIvAmAMthI dave pragaTe, tema che tenuM anAchAdita darzana-anubhavanI bhUmikAe pahoMcavA sAra eka ajavALAmAMthI aneka zAnajyoto jhaLahaLI uThatI. svayaM A avasthA jarUrI che. A puNayayAtrAne paMya keTalA kapAyA bhagavAnanA AvA suMdara pavitra kAryane ApaNe bIjA arthamAM che te mAtra prabhu ja jANe che. paraMtu tyAM jarUra paheravuM che. ghaTAvI ja kema zakIe? sthaLanA vicAromAMthI manane zaiDuMka meLa ane te paNa A janmamAM te nakkI vAta che. A prayAmAM karIne upara javAne mArga ApIe te A vAta spaSTarUpe dekhAze. pU. cImanabhAInA "mativibha"vALA AzIrvAda khUba kAmamAM koI paNa vAtane ucita vyavahAra tene sArI TharAve che, ane Avaze. A zu pAmanArA mAro mArga vahele kapAze tevI anucita kharAba. ApaNe pote je mAdhyama dvArA ud bhava pAmyA, pratIti thAya che. A mATe huM temanI atyaMta RNI rahIza. " "ane ApaNA dvArA bIjA aneka ud bhava pAmyA te mAdhyamane kharAba rUpe .. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- - - - - - - - - mAnavuM kahevuM ane citaravuM, tema ja tevo pracAra kare temAM prabhu ane tenI divyatAnI avagaNanA jaNAya che. te mAdhyama dvArA ja AkhA ye vizvanI gatipravRttio cAlI rahI che, te dvArA ja mahAna saMta ko jagata para avatarIne samAja ane dezane tAravAne puruSArtha karI zake che. bhagavAna mahAvIra, buddhanA astitva mATe paNa A ja mAdhyama javAbadAra che. te mAdhyamane adivya kema kahI zakAya? kharekhara je adivya che te te tene aticAra che, ane bIjuM che mAnavInuM mana. je divyane adivya banAvI zake che ane adivyane divya paNa banAvI zake che. te beu saMbhAvanAothI bhareluM mana je che te jo sAra, keLavAyeluM ane sAdhanA dvArA sadhAyeluM hoya te te koI paNa mAdhyamane yathArtha rIte upayoga karI jANe che. - vizvamAM koI cIja kharAba nathI. prabhue utpanna karelI sarva cIjo sArI ja che, paraMtu tene upayoga kevI rIte thAya che, tenA para tenA sArA narasApaNAno AdhAra rahe che. ane te upayoga karanAra to pAchuM peluM mana ja che. eTale ja jJAnI loko manane saMskAra mukata karavA kahe che. "visaM khAragatam cittam tanima ravA mair " pAlI bhASAnA A zlokamAM kahe che ke niSThApUrvakanI sAdhanAne aMte sAdhakane e pratIti thAya che ke "A cittA saMskAramukata banI gayuM che, ane tRSNAmAtrane svayaM-kSaya thaI gayo che, have huM taddana mukata chuM." upara jaNAvyuM tema sekasane aticAra kharAba vAta che. bAkI vivekapUrNa--saMyamita upayoga te divya ane jJAnI bALakone janma ApI zake. mahAna saMtAna janma A mAdhyamadArA ja thayA hatA, ane thaze. tene apavitra ke kharAba kema mAnI zakAya? - koI eka suvarNakALamAM bhAratavarSamAM keTalIka jAgRta mAtAoe AtmajJAnI bALakonAM nirmANa mATe AdhyAtmika prayogo karelA, ane tenAM saphaLa pariNAma meLavelAM. te prayoga dvArA nirmANa thayelAM bALako kharekhara temanA parivAra, samAja ane dezane mATe AzIrvAdarUpa nIvaDelAM. temAM mAtA madAlasAnuM javalaMta udAharaNa yAda Ave che. temaNe to mAtra potAnI saMtati ja jJAnI ane tenA karatAM potAnI AkhI vaMzavela eTale ke peDhI-dara-peDhIe zAnI bALako ja pAke te adake prayoga saphaLa rIte karele, tevA pragane adivya ke apavitra zI rIte kahI zakAya? teonAM hAlaraDAM paNa tevA ja sUcanAtmaka, madhura ane jJAnayukata hoya che. mAtA madAlasAnuM prasiddha hAlaraDuM smaraNe caDhe che: sidhdho'si budhdho'si niraMjano'si saMsAramAyAparityajyato'si / saMsArasvapnastyaja mohanidrAm madAlasA vAkyamuvAca putram / / A hAlaraDAmAM saMsAra tajavAnuM nahIM, paraMtu "saMsAranI mAyA" eTale ke Asakita tajavAnuM kahevuM che. mULamAM saMsAra pote kharAba nathI, paraMtu jJAnInI daSTie tenI Asakita-mAyA khara:ba che. jJAnInI daSTi te hakArAtmaka (pojhiTiva) hovAthI tene mana sarva cIjomAM prabhunAM sauMdaryanAM ja darzana thavAnAM. koI cIja azubha, kharAba ke bhaddI tarIke te jotA ke cItaratA nathI. A saMdarbhamAM, saMta tulasIdAsanI paMkitao yAda karavA jevI che: rAgadveSa ga Nadosamaya, tulasI yaha saMsAra haMsavaMsa paya gahahi parihari vArivikAra / / A saMsAramAM rahelI ghaNI ghaNI kharAbIomAMthI paNa haMsadaSTi rAkhIne kazuM sAruM zodhavAnuM saMta kahe che. jyAre sAmAnya rIte ApaNe adhikAMza sArAmAMthI kharAba zodhavAnI pravRtti karatA rahIe chIe. ApaNe eka dAgIna banAvavA hoya che tyAre atyaMta kALajIpUrvaka tenI DijhAIna nakkI karIe chIe, tenuM citra banAvaDAvIe chIe, temAM ucita pheraphAra thAya che ane tyArabAda tene ghaDAvavAne erDara ApIe chIe. ane te sarva rIte suMdara banelo dAgIne taiyAra thAya che tyAre te paherIne khuzAlI anubhavIe chIe, eka sADI kharIdavI hoya che tyAre tenuM vaNATa, tANAvANA, majabUtI, raMga, DijhAIna Adi barAbara pasaMda paDayA pachI ja kharIdI thAya che. tene mATe keTalIye dukAne cUMTI kADhIe chIe. bAhya zuMgAranI vastuo-padAryo mATe ApaNe jeTalI kALajI karIe chIe teTalI kALajI ApaNA gharanI ane rASTranI zebhArUpa bALakonAM nirmANa ane saMskAra mATe paNa jo laI zakAya te kevAM suMdara pariNAma lAvI zakAya? eka jamAnAmAM jevA saphaLa prayogo thaI zakayA, tevA prayoge jAgRta mAtAo Aje paNa zakaya banAvI zake, ane zAMta ahiMsaka, bahAdura, mana ane tanathI taMdurasta, prabhupremI, rASTrapremI prajAnuM nirmANa karI zake tevI zakyatA nakArI zakAya tema nathI. mukata loko ja kharA arthamAM yathArtha rIte saMsAra calAvI jANe, sArI saMtati nirmANa karI zake. ajJAnI loko te azAnano ja vistAra karI zake, temaja ajJAnIonI ja phoja vadhArI zake eka vaijJAnika aDasaTTo kADhaye che ke eka daMpatI dvArA 100 varSamAM pAMca lAkha loko pedA thAya che. have A daMpatI jo ajJAnI hoya te bahusaMkhya ajJAnIo ja nirmANa thAya, ane je te daMpatI jJAnI hoya to zAnIone vistAra vadhe. eTale kharI rIte joIe te saMsAra calAvavAno tema ja bALako nirmANa karavAno adhikAra AvA jJAnI mukata lokone ja hovo ghaTe. hA, AmAMnA keTalAka zAnIo saMsAramAM paDavA nathI mAgatA, te tyAM temanA ziSyarUpI saMtati teone lAbha laI zake che. saMsAra kara na kare te mahattvanuM nathI, paraMtu te vyakitamAM pragaTelI prabhucetanAne vistAra te kevI rIte kare che te mahattvanuM che. - saMmilana (sakasonI IchAnI pAchaLa mULabhUta bhAva-preraNA vaMzavelane vadhAravAnI ja hoI zake. paraMtu jema koI paNa vastune be pAsAM hoya che, tema A mAdhyama paNa tenA mULa bhAve-asala svarUpe divya hovA chatAM tenA vikRta svarUpe hoya che, nikRSTa che. saMsAra karavA ane saMmilana dvArA saMtati nirmANa karavI te mAdhyamane kharAba tarIke jANavuM ke cItaravuM temAM saMkucitatAnI parisImAM jaNAya che. jJAnIo saMsAra na karI zake te mAnyatA paNa barAbara lAgatI nathI. ulaTuM evo niyama hovo ghaTe ke zAnI thayA pachI ja lagna thaI zake. teo ja saMsAra karavAnA adhikArIo gaNAvA joIe. teo evI vaijJAnika rIte saMsAra calAve ke jethI zAMta, ahiMsaka ane jJAnI prajAnuM ja nirmANa thatuM rahe. sthULa ane sUkSmano pU. cImanabhAI je rIte artha samajAve che te badhuM kharA arthamAM sthaLa ja che. kAraNa ke bahAranuM je kaMI joIe chIe te ja badhuM manamAM saMgharAya che. ane te ja vicArarUpe krodha, meha, lobha, "kAmavAsanA sarva prakAranA IndriyasukhapabheganI tIvra abhilASA" rUpe bahAra paDe che. manamAM saMgharAyuM tethI te sukSma thaI zakatuM nathI. tene sukSma kahI zakAya nahIM. sukSma ane divya je che te te deha ane mananI bhUmikAthI paranI vAta che. "ji" jema che tene te ja rIte jANavAthI saMkucitatAnAM vAdaLAM laTI javAno saMbhava che. jJAna jyAre AvI jaDatAnAM ane ajJAnanAM AvaraNone bhede che tyAre ja "divya-milana" sadhAya che, jIva-brama, AtmA-paramAtmAnuM milana. pachI tyAM koI be nathI. mAtra ekAkArapaNuM ja rahe che. aNuaNumAM prabhucetanA praviSTa thAya che ane jIva cetanAne prabhucetanAmAM pheravI nAkhe che. ApaNI rojiMdA upayoganI sAmAnya buddhine prazAmAM parivartita karI Ape che. AnuM nAma ja "naMbharA prazA" jAgRti. satya, kevaLa ane nakare satya ja, je "sva" che temAM A prazAjAgRti dvArA pratiSThita thavAnuM bane che. je mAnavamAtranA jIvananuM aMtima lakSya che. A AkhIe mULabhUta prakriyAne yathArtharUpe na ramajavAno Agraha sevIne to mAtra "potAnI jAtane chetaravAnuM" ja phalita thAya. mane je lAgyuM te ati namrapaNe vyakata karyuM che. temAM kaze avinaya thayo hoya te pU. cImanabhAI udAra hRdayathI, kSamA karI che, je Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ '', zuddha jIna che. deze te pUrNa vizvAsa che. Adi zaMkarAcAryane suMdara zleka je phebru.nA aMkanA mArA ' lekhane aMte Apela che, te eka ja zloka ane tene artha zAMti ane dhIrajathI vAMcavAmAM Ave to temAM spaSTa jaNAveluM che ke "viSayasukha te nityAnaMdane ati alpa aMzamAtra che." AvA mahApuruSe lakhelI vAtamAMthI e samajAya che ke "gavijJAnanA pAyAmAM sthaLa sekasa kAraNabhUta banI hoya." zrI cImanabhAInA lekhanA bIjA perA AkhAne gulAse, are temanA AkhA lekhane khulAse, A leka ane tenA arthamAM samAI jAya che. aneka saMzayAtmAonAM hRdayamAMthI saMzane vALIjhUDIne sApha karI nAkhe, nirmULa karI nAkhe tevI AzA ane vizvAsa sAthe punarAvartanane doSa vahorIne paNa pharI ekavAra te zleka ane tenA arthane rajU karIne vIramIzuM. yadvatsaukhyaM ratAnte nimiSamiha manasyakatAne rase syAt / stharya yAvatsuSuptau sukhamanatizayaM tAvadevAtha muktau // nityAnaMdaH prazAnte hRdi tadiha sukhasthairyayo : sAhacarya / nityAnaMdasya mAtrA viSayasukhamidaM yujyate tena vaktum // (zataroja -74) artha:-"jema strI-puruSanA maithunanA aMta samaye AMkhanA eka palakArA sudhI sukha anu mAryuM che, kAraNa ke A mana te veLA rasamAM ekatAna thayuM hoya che; vaLI suSuptimAM paNa mananI jyAM sudhI sthiratA hoya che, tyAM sudhI ja niratizaya sukha anubhavAya che. paraMtu jIvanmukitamAM to mana sadAne mATe atyaMta zAMta ane sthira thayuM hoya che, tethI nityane paramaAnaMda rahe che. A uparathI jaNAya che, ke sukha ane sthiratA (mananI) e baMnenuM sAhacarya che. (jeTalI mananI sthiratA teTaluM ja tenI sAthe sukha hoya che.) ane tethI ja Ama kahevuM gya che ke A viSayasukha (mananI alpakALanI sthiratAnI sAthe rahenArUM ane turacha hoI) nityane brahmAnaMdane ati ala5mAtra aMza ja che. eTale zAkavata ane anaMta sukha ane AnaMda to svayaMmAM pUrNa pratiSThita thavAmAM ja rahelo che te vAta nakkI che." pUrNimA pakavAsA bhejAnA e kasaratabAjanA : (1) koI niyata sTAnDarDa pramANenI vyakita ghaDavAthI samAjanuM kaMI vaLe nahiM. yuvaka ke yuvatInI maulika zakitao ane temanA vyakitagata dhyeyane. mahattva ApavuM joIe. ema na thAya ane bIbAMDhALa vidyArthIo. taiyAra thAya che te eka kaMgALa samAja pedA kare che. tene vikAsa zakaya nathI. (2) svataMtra rIte vicArI zake ane svataMtra rIte kAma karI zake tevI vyakitao taiyAra karavA mATenI tAlIma hovI joIe, ja AvI vyakitaoe temanA jIvananA ucca dhyeya ane samasyAone samAjanI sevA sAthe vaNI levA joIe. (3) zALAnuM dhyeya evuM hovuM joIe ke vidyArthI eka tAlabaddha ane vividha zakitavALI vyakita banIne bahAra nIkaLe, nahi ke eka spezyAlisTa banI jAya. yuvaka tarIke AInsTAIna hAIskUlamAM nApAsa rahyA hatA.. myunikanI ksaratazALAmAM te Thera puravAra thayA hatA. paraMtu temanA methemeTiksanA zikSake temane eka bhalAmaNa ciThThI ApelI temAM lakheluM "e kSetramAM methemeTikasamAM) te kaoNleja levalanI keLavaNI levA mATe lAyaka che." A bhalAmaNa ciThThIthI te kaoNlejamAM dAkhala thaI kayAM hatI. pachIthI teo eka varSa sudhI temanAM mAtApitA sAthe ITAlImAM rahyA hatA. te gALAmAM teo gAmaDAmAM kalA ane saMgItane achA paricaya karI zakyA. bIjA eka varSa sudhI temaNe potAnI meLe jJAna meLavyuM. chelle teo parIkSA mATe besavA gayA jethI karIne temane jarmanImAM (jhurikamAM) pheDarala InsTiTayUTa opha TekanolojImAM praveza maLe. "A saMsthAmAM mArI kasoTI karAI tyAre mane jaNAyuM ke mAra skUlanuM prAthamika zikSaNa keTaluM reDhiyALa hatuM. huM hAIskUlamAM agAu nApAsa thayo te vAjabI hatuM. A pramANe AInsTAI ne temanI AtmakathAmAM lakheluM che. phesaroe AInsTAInane pakSa khera. eka prephesare temane chUTa ApI ke saMsthAmAM teo prophesaranA sekTaramAM hAjara rahI zakaze. bIjA prephesara-Albana hArajoge svITajharalenDanI eka kaoNleja prapereTarI skUla upara ciThThI lakhI ApI ane padArthavijJAna ane bhUvijJAnanA viSayamAM temane pAkA thavA mATe kahyuM. uparAMta jIvanavijJAna ane bhASAmAM paNa thoDuM prAvINya meLavavA kahyuM. ATalA viSayamAM AInsTAIna kAcA hatA. e prakAre svITajharalenDamAM bhaNyA pachI AInsTAInane jhurikanI saMsthAmAM praveza maLyo hate. svITajharalenDanA arAu gAmanI "kenTonala kaoNleja prapereTarI skUla"nAM vakhANa pachIthI mRtyu pahelAM temaNe lakhyAM hatAM. AInsTAIne lakhyuM che ke "sArA ane capaLa vidyArthI thavA mATe tamArAmAM saMkalananI zakita hovI joIe. sArA vidyArthIe tenI sAme mukAyelI tamAma cIjo ke viSaya upara tenI zakitao kendrita karavI joIe" AInsTAIne lakhyuM che ke "eka mitra mane maLI gayuM. tenAmAM A badhA guNo hatA. e mitra na maLyo hota to huM khAsa kaMI karI zakya na hota. e mitranuM nAma hatuM mArsela grAsamana, A mitranA pitA dvArA AInsTAIne svIsa peTanTa ophisamAM nokarI meLavI hatI ane te nokarI dvArA ja eka vizAnI tarIke AInsTAInane pipaNa maLyuM ane vikAsanI taka maLI. paraMtu kenTonala skUlamAM teo bIjAnI sAthenA saMbaMdhamAM pitAnA mananI zakita vize ghaNuM zIkhyA. tyAM teo mukata vicAra karanAra eka vyakita tarIke rahetAM zIkhyA ane ema karavA mATe temane zALAmAMthI protsAhana maLyuM. cha varSanI jarmana sTAIlanI tAnAzAhI keLavaNI paddhatinI sarakhAmaNImAM svITajharalenDanI skUlanA mukata vAtAvaraNamAM ane svataMtra vyakitatva vikasAvavAne anukULa saMyogAmAM teo bahu khIlyA. rAjakAraNamAM lokazAhI hoya tema zikSaNamAM lekazAhI hovI joIe tema AInsTAIna kahe che. eTale AInsTAIna e tAraNa upara AvyA ke zikSaNamAM kendrIkaraNa na hovuM joIe, zikSakone svataMtratA hovI joIe. vAcana mATenA viSaya ane zikSaNa mATenI paddhatimAM zikSakane tamAma chaTa hovI joIe. kAnti bhaTTa zikSaNanA khyAla bhAratamAM zikSaNanA kathaLelA dhoraNa aMge ane jarIpurANI briTiza UpaddhatithI haja paNa cAlatI koleje aMge loko baLApe kADhe che, paNa koIe hajI sudhI keLavaNI aMge potAnA nakkara vicAro 2jU karyA nathI. gAMdhIjIe naI tAlImanI vAte mUkelI te temanA mRtyu pachI saue A karAI upara caDhAvI dIdhI. AInsTAInanA na samajAya evA siddhAMta haze paNa tenI samajAya evI keTalIka vAto che. AlbarTa AInsTAIna vizenI e vAta te pracalita che ke "skUlAya" tarIke, eTale ke saMsthAkIya zikSaNanI daSTie te taddana niSphaLa gayelAM vidyArthI hatA. pote ja skUlanA vargone dhikkAratA hatA, enA varganA pAThamAM kaMI karatA nahi, hAIskUlamAMthI kADhI mUkAyelA ane kaoNlejanI praveza parIkSAmAM te nApAsa thayA hatA. chatAMya AInsTAIne eka skUlamAM hAjarI' ApelI ane te skUla ja temanA vidyArthIjIvananA dhabaDakA pachI gauravarUpa banI hatI. - AInsTAIne tenA utsAhamAM jAhera kareluM ke vidyArthIne mukata 'rAkhe paNa tenA vicArone zistamaya banAvIne te mukita ane vicAronI zistanuM saMyojana thavuM joIe. A saMyojanane teo "zikSaNanI lokazAhI" tarIke gaNAvatA hatA. bismArkanA samayanA jarmanImAM je jaththAbaMdha paddhatinuM zikSaNa hatuM tenA trAsamAMthI eTale ja AInsTAIna mukata rahyA hatA. 1895thI 1896nA gALAmAM temanA jIvanane ane yauvanane suvarNa kALa hatuM. te samaye temaNe mukata samAjanI zikSaNanI philasUphI vizenA pitAnA vicAro spaSTa karyA hatA. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 prabhu jIvana paryuSaNa vyAkhyAnamALA daramiyAna saMghane thayela aprApti sadhane bheTa 11000 me. eziyana peInTasa InDiyA li. 1,000 eka sadgRhastha 1,000 eka sagRhastha 501 zrI narendra velajI zAha 500 eka sagRhastha 351 zrI sunila vi. dozI 301 zrI cImanalAla cakubhAI zAha 251 rasikalAla mohanalAla jhaverI 51 pravINacaMdra ke. zAha 251 cImanalAla je. zAha ke. pI. zAha 51 251 e. je. zAha 51 201 251 251 201 esa. DI. daphtarI 200 151 jayaMtilAla phattehacaMda zAha subAdhabhAI ema. zAha ratilAla cI. koThArI 151 151 maphatalAla bhIMkhAcaMda zAha 151 dAmajI velajI zAha 151 eka sadgRhastha 151 sI. ena. saMghavI 101 ena, je. mahetA 101 ,, ' 33 33 37 "2 37 ,, 33 >> DaoN. ramaNalAla cI. zAha 101 prA. tArAbena Ara. zAha "3 >> ,, 101 zrI amara jarIvALA 101 zrImatI kamalabahena pIsapATI 101 zrI zAntilAla devajI nandu 101 caMpakalAla ema. ajamerA pUnAlAla Ara. zAha 101 . 101 sva. aMbAlAla caturabhAI zAha gaNapatalAla ma. jhaverI TokarazI ke. zAha dhIrajalAla phUlacaMda zAha me. lAITa hAusa 101 zrI lakhamazI neNazI * 101 32 tathA sau. pArvatIbahenanA smaraNArthe 101 101 101 rameza tejasI cheDA "3 kumudabahena esa. zeTha eka sagRhaya pravINabhAI nagarazeTha 101 mULacaMda nAnAlAla 101 polI rabara InDasTrIjha 27 101 zrImatI kAntAbahena lAkhANI 101 mIThAbahena mAlade 101 zrI jayaMtilAla jesaMgabhAI e. Ara. zAha 101 101 bAbubhAI je. zAha ma " 101 - eka sagRhastha 100 zrImatI nIra bahena esa. zAha 100 zrImatI saralAbahena jhaverI 51 51 100 vidyAbahena mahAsukhalAla 100 zrI jAdavajI ema. sAvalA 100 mukatAbahena ela. saMghavI 100 eka sadgRhastha praviNabhAI maMgaLadAsa zAha harilAla gulAbacaMda zAha 51 zrImatI guNavaMtIbahena ceAkasI 51 zrI mahendra zAMtilAla zAha 51 zrImatI suvarNAbahena dalAla 51 zrI sukhalAla ema. mahetA 51 dIparAMda ela. saMghavI gItAbahena pArekha dhArasI karamazI 51 51 27 51 zrImatI maMjulAbahena bI. saMghavI 51 caMcaLabahena 25 23 3. 12 u01 500 ,, 33 51 50 '' 31 zrImatI vasumatIbahena pArekha jhaverabahena 30 37 25 25 eka bahena 25 zrI jayaMtIlAla cunIlAla 69 paccIsathI nIcenI kamA 21958 " premaLa janmyAti " pravRttine prApta thayelI rakamA 1,500 zrImatI gItAbahena dIpakabhAI modI 51 madhubahena ke. dIvAnajI 501 bhAratIbena "" AnaMdalAla saMghavI 22 21 11 madhusUdana eca. zAha eka bahena taraphathI 17 22 3588 nathubhAI pArekha kokilAbahena je, zAha 300 kirITabhAI khATariyA 101 eka sadgRhastha 101 me. peAlI rabbara InDasTrIjha 101 zrImatI mIThIbahena mAlade 80 zrI anubhAI amRtalAla jhaverI 51 zrImatI sudhAbahena jhaverI gaMgAvatIbahena cAkasI 51 "" 51 eka sannArI taraphathI 51 zrI jayaMtilAla sunIlAla 51 zrImatI zAntAbahena ema. parIkha 33 gadIza zAha narendra velajI zAha gItAbahena dIpakabhAI modI "3 51 zrI dhArasI karamazI 51 guNavaMtIbena cAkasI 51 maMjulAbena bI. saMghavI aMjanAbena vArA 50,, yamatI ratanacaMda pArekha 50 "3 25 dIpacaMda kezarIcaMda zAha 25 eka sannArI taraphathI 21 mahendrabhAi TI. zAha 21 zrImatI rekhA eca. zAha 21 pramAdAbahena zAha 37 " cunIlAla je. zAha rajanIkAnta hAja zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI apIlanA anusaMdhAnamAM mArI rela-rAhata phaMDamAM prApta thayelI rakama 1,100 me. vinara buka senTara 1,011 zrI razmi bhUpatarAya mahetA (sva. umiyAzaMkara bhAIcaMda mahetAnA pautra) 1,001 zrImatI tArAbahena caMdulAla jhaverI 1,000 IndumatIbahena ke, munasApha vasumatIbahena cunIlAla 33 1,000 pArekha 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 "" 33 "" ,, tA. 16979 33 33 bhAgavatIbahena sAnAvALA cImanalAla cakubhAI zAha e. je. zAha ke. ema. dIvAnajI rasikalAla mAhanalAla jhaverI 1,000 1,000 '' 501 zrI TAkarasI ke. zAha eka sannArI e, je, mahetA enDa kuM. 501 eka sadgRhastha 501 eka sadgRhastha 501 zrI gaNapatabhAI ma. jhaverI 500 eka sagRhastha 500 eka sannArI 500 pAlaNapura kalA kendra 500 eka sadgRhastha 501 zrImatI ratanabahena jeThAbhAI mAlade 1100 eka sadgRhastha 500 eka sagRhastha 500 eka sadgRhastha 501 zrI vIrendra pI. zAha 500 eka sagRhastha 500 eka sannArI 500 eka sagRhastha 500 eka sagRhastha 500 eka sagRhastha 500 eka sannArI 500 eka sagRhastha 501 zrI jayaMtilAla jezIMgalAla 500 eka sadguhastha 500 e sadguhastha 500 eka sagRhastha 500 eka sagRhastha 500 eka sadgRhastha 500 eka sagRhara ! 500 eka sagRhastha 300 zrImatI mukatAbahena ela. saMghava 251 zrI dAmajI velajI zAha 250 eka sagRhastha 250 eka sagRhastha 251 zrI ke. pI. zAha 251 sI. ema. ajamerA 251,, amara jarIvALA 251,, subodhabhAI ema. zAha * 251 zrImatI mAlatIbahena munasIpha ,, Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-9-79 prabuddha jIvana * paryuSaNa vyAkhyAnamALAnI saphaLa pUrNAhuti ja A varSanI paryuSaNa vayAkhyAnamALAnAM vyAkhyAnanuM avalakana Do. ramaNabhAIe gata aMkamAM ApyuM che. A vakhate vyAkhyAna sthaLa badalIne kAraNe mukata vizALa ane prasanna vatAvaraNane saune anubhava thayo. ene saune saMtoSa ane AnaMda rahyo sabhAgRha reja ja khIcakhIca bhareluM rahyuM hatuM. eTaluM ja nahi samAgRhanI parasALamAM mUkelI khUrazIo paNa bharAI jatI hatI. chellAM traNa divasa to bagIcAmAM paNa khUrazIo mUkavAmAM AvI hatI. vyAkhyAnanI zarUAtamAM bhajana rahetAM je vAtAvaraNane pavitra ane prasanna banAvatAM. A vakhatanA bhajaniko hatA: zrImatI alakA zAha, mitA gAMdhI, bAge zrI parIkha, latA gajajara guNa-vaMta pujArA, sucitA adhikArI, puraravA paMDayA, zAradA Thaksa, vAsaMtI dANI A badhA bhajanikone meLavI ApavAmAM zrImatI nIra bahena zAha je parikAma lIdhe e mATe ame teonA khUbaja "AbhArI chIe. A uparAMta zrImatI nirubahene naveya divasa pravezadvAre UbhA rahI rAMghanI thelImAM je artha bheguM karAvI ApyuM e mATe paNa ame tenA pUbaja AbhArI chIe kArobArInAM sabhyone zrotAone, sabhAgRhanAM menejamenTane Thakkara keTararavALA zrI ramaNabhAra zeTha zrI mahendrabhAi ane dilIpabhAIne paNa ame AbhAra mAnIe chIe. ane aMtamAM vamAnapatroe vyAkhyAnamALAne prasiddhi ApI e mATe vartamAnapatranA taMtrIene, janmabhUminA kalama ane kitAbanA saMpAdaka zrI kRNavIra dikSItane tathA rAjazrI IlekaTronikavALA pravINa bhAIne paNa ame AbhAra mAnIe chIe. ezIyana peInTasavALA zrI caMpakabhAIe vyAkhyAnamALAnAM kharca peTe rUA. 11000 jevI mAtabara rakama ApI e mATe ame amAre AnaMda vyakata karIe chIe. rDo. ramaNabhAIe emane kiMmatI samaya ApI pramukhasthAnethI je suMdara saMcAlana karyuM e mATe DokaTara zrI. ramaNabhAIne ame jeTalo AbhAra mAnIe eTale ochA che. saMghanA pramukha zrI. cImanalAla cakubhAI zAha tathA upapramukha zrI. rasikabhAI jhaverI amane haMmeza preraNA ApatAM rahe che e mATe ame teonAM khUba - khUba AbhArI chIe. De. ramaNalAla zAhane sukhaDano hAra paherAvI rahelA saMghanA pramukha zrI cImanalAla cakubhAI zAha paryuSaNa vyAkhyAnamALAnA saMdarbhamAM Do. ramaNabhAInuM sanmAna paryuSaNa vyAkhyAnamALAnI saphaLa khUhatinAM saMdarbhamAM vyAkhyAnamALAnAM pramukha Do. ramaNabhAInuM sanmAna karavA * eka - simIta AkArane meLAvaDe saMpanI kArobArInAM sabhya zrI, haikarazI. bhAInAM nivAsasthAne grAnDa pereDImAM che guruvAra tA. 30mI sapTembaranAM roja sAMjanA samaye javamAM AvyuM hatuM. samAraMbhanI zarU utamAM saMgIta yugala zrI bharatabhAI pAThake tathA zrImatI vanalIlAbahene temanA madhura kaMThe bhajane rajU karI "AtAvaraNane vizeSa prasana banAvyuM hatuM. saMghanA maMtrI zrI. cImana lAla je zAhe ne hArdika AvakAra Apyo hato. tyAra bAda zrI. sudhamAIne tathA zrI. gaNapatabhAIne paryuSaNa vyAkhyAnamALAne maLelI saphaLatAthI pitAne AnaMda vyakata karyo hate. "biralA kIDA kendra sabhAgRha ghaNIbadhI daSTie jotAM sane AvakArya banyuM hatuM. eTale bhaviSyamAM Aja sthaLe vyAkhyAnamALA jAya evuM sUcana paNa terArane kahyuM hatuM. - 250 zrI kAtilAla bhAIcaMda zAha 201 zrI ratilAla cImanalAla koThArI 201 ,, rameza vI. zeTha 200 zrImatI saralAbahena jhaverI 200 ,, zrI vasanajI velajI 201 eka saphagRhastha 20 zrImatI sadgaNAbahena jhaverI . 151 zrI pravINabhAI maMgaLadAsa zAha 151 DaoN. ramaNalAla cI. zAha 151 che. tArAbahena Ara, zAha 151 zrI pravINacaMdra ke. zAha 151 , maganalAla ravajI zAha 151 eka sadagRhastha 151 DaoN. cImanalAla ena. zropha 151 eka sannArI 151 zrI sI. ena. saMghavI 111 , cImanalAla ena. zAha 101 zrImatI candrakalAbahena pravINacandra zAha 101 , kamalabahena pIsapATI 101 eka sadagRhastha 101 zrImatI haMsAbahena surAnA 101 , tArAbahena rahImanalAla zropha 101 puSpAbahena bharazAlI 101 zrI dIpacaMda kezarImala zAha 101 , IndulAla hiMmatalAla vorA >> devacaMda ghelAbhAI zAha 101 , caMdrakAnta DAhyAbhAI zAha 101 , bAbubhAI je. zAha 101 , manasukhalAla mohanalAla 101 , kAzIbahena naMdalAla pArekha 101 jitubhAI dalAla 101 eka sannArI 101 elIjana enTaraprAIjha 101 eka sannArI 101 eka sannArI 101 eka sannArI 101 karI vinayacandra sI. parIkha 101 , e. Ara. zAha 101 dalapatabhAI DI. mahetA 100 zrImatI mahAlakSmIbahena maNilAla 10 zrI premacaMda popaTalAla caMderiyA 10 eka sannArI 100 zrI kapila cunIlAla 51 ,, mehanalAla ThAkoralAla koThArI 51 eka sadagRhastha 51 zrImatI sudhAbahena jhaverI 51 zrI hIrAlAla anepacaMda zAha 51 zrImatI nIlamabahena jhaverI , 51 eka sannArI 51 zrI madhusUdanabhAI eca. zAha 51 , bAladarzana 51 zrImatI kAntAbahena vakIla 51 zrI zirISa vI. mahetA 51 , mahendra ThAkoradAsa zAha 51 , IndulAla bI. mahetA 50 , jAdavajIbhAI mIDala 50 pra. rajanIbahena dhruva 50 zrI vijayarAja vI. zAha 31 zrI vipina zAha 30 zrI AziSa zAha 25 zrImatI rAjula zAha 25 zrI ramaNIkalAla jozI 184 paccIsathI nIcenI rakama. 35027 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 prabuddha jIvana tA. 16-9-79 De. ramaNalAla zAha sanmAnano uttara ApI rahyA che. tyArabAda rDo. ramaNabhAInuM zrI, cImanalAla cakubhAIne premaLa jyoti sukhaDanA hArathI sanmAna karyuM hatuM. sAmAnya kuTuMbane vaidyakIya tema ja Arthika sahAya pUrI tapAsa sanmAnane javAba ApatAM Do. ramaNabhAIne kahyuM "paryuSaNa karyA bAda jApAya che ane keTalAya kuTuMche mATe A pravRtti AzirvAdavyAkhyAnamALAnAM pramukha sthAne mane mUkavAmAM sau mitrone prema rUpa banI rahI che. jouM chuM. vyAkhyAnamALAnAM vakatAo ane vipa nakkI karavAmAM mATe abhyAsanA pustako-kUla phI paNa jUja pramANamAM kArobArInAM sabhyonA sUcano upara huM haMmeza dhyAna ApyuM che. vakatA apAya che. sArA ane sAcI jarUriyAtavALA ghaNA kuTuMbe lIsTa ene sahakAra paNa mane maLe che. vyAkhyAnamALAnA uttarottara upara che, jemane AvI sahAyanI khUba ja jarUra che. eTale potAnI rakama amuka rIte ja vaparAya, te rakamanA vyAjamAMthI ja vaparAya, evI vikAsamAM nAnA moTA saune sahakAra rahe che. vyAkhyAnamALA mAre samajaNathI paNa dAna ApI zakAya che. ghaNA TrasTanA TrasTIone mATe etarAjanI yAtrA che." muMjhavaNa hoya che ke dAna to ApavuM ja che, paraMtu egya rIte sAco * * zrI. cImanalAla rAmakubhAIe hai. ramaNabhAine AzIrvAda upaga thaI zake enA mATe dizAsUcananI temane jarUra hoya che. - ApatAM kahyuM "che. ramaNabhAInuM sanmAna e ApaNI pharaja che. to "premaLa jayoti"mAM cApAyelI pAIe pAI tapAsa kayA bAda khUba mAro svAnubhava che ke je niSThApUrvaka ane namratApUrvaka kAma kare che ene ja jarUriyAtavAmI vyakitane ja apAya che. mATe AvA TrasTanI pitAnI rakama premaLa jAtine ApavA mATe nimaMtraNa ApavAmAM hajAra gaNA badale maLe che. ApaNuM A vyAkhyAnamALAnuM kAma IzvaranuM Ave che. kAma che. sArA kAryomAM madada paNa aNadhArI maLe che. che. ramaNabhAIne saMghane emanI sevA varSo sudhI ApavAnI che." saMghanA bIjA maMtrI thoDA samaya pahelAM sArA sADalA mATe ahiMthI mAgaNI karelI. zI. ke. pI. zAhe AbhAravidhi karatAM kahyuM ke "koI paNa kAryamAM lagabhaga 175 sADalA maLelA te vaheMcI ApavAmAM Avela che. haja je zraddhA daDha nizcaya ane vidheyAtmaka valaNa hoya to e kAryane paNa tenA sArA pramANamAM mAga ubhI che. te saMghanA kAryAlayamAM sADalA haMmeza saphaLatA maLe che. sva. paramAnaMdabhAIne parivAra Aje gaurava mokalI ApavA mATe paNa ethI vinaMti karavAmAM aAve che. laI zake ema che ke saMghanI pravRAirane vyApa ane vistAra zAntilAla TI. zeTha, kAryAlaya maMtrI vadhyo che. ApaNe sau je TIma spIrITathI kAma karIe chIe. eja TIma spIrITathI kAma karatA rahIe A meLAvaDA mATe zrI, TokarazI abhyAsa-vartuLa bhAI tathA zrImatI jayAbahene je premathI ane hRdayanI je (mAthI amane nimaMtraNa ApyuM e mATe ame emanAM atyaMta AbhArI vakatA: prA. bakula rAvaLa chIye. (zrI. ema. pI. zAha mahilA keleja-malADanA prinsipAla) tyAra bAda saiA bhAjanane nyAya ApI prasanna vAtAvaraNamAM viSaya : "navI netagiri ane ApaNe" chUTA paDayA haUtA. samaya : somavAra tA. 24-9-79 sAMjanA 6-15 cImanalAla je. zAha sthaLa : paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRha : ke. pI zAha subodhabhAI ema. zAha kanvInara, abhyAsa vartuLa maMtrIo, muMbakha jainayuvaka saMgha [. mAlika zrI muMbai ja na kevaka saMgha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra, vI. pI. reDa muMbai-400 004 . naM. 350296 - * : mudraNasthAna : dhI sTeTsa pIpalasa presa, koTa, muMbaI 400001 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. No. MH. By South 54 Licence No.: 37 prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa varSa 42: aMka : 11 prabuddha jIvana muMbaI, 1 okaTobara 1979, somavAra vArSika lavAjama rU. 15, paradeza mATe zibiga : 5 muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra chUTaka nakalpa rUA0-75 taMtrI cImanalAla cakubhAI zAha - mana nI svastha tA cI rahI che. A vAya che. pelI pAunDamAM ja che ApaNAM dezamAM ane duniyAnA keTalAka dezomAM je banAvo banI rahyA che tethI mana ghaNuM asvastha thaI jAya che. aMgata rIte cintA ke bhayanuM koI kAraNa na hovA chatAM, ane vyavahArika rIte vicArIe to badhI rIte sukhI hovA chatAM, manane cena paDatuM nathI. koI amaMgaLa thavAnuM hoya ane te mATe koI kAraNa jANatA na hoIe * tethI UDe UMDe manamAM vyathA rahe ane azAnti anubhavAya tema thAya che. cAre taraphanI asthiratAthI ema thAya che, ke zuM thavA beThuM che. kAMI lakhavAnuM paNa mana thatuM nathI. zuM lakhavuM ane lakhavAthI paNa zuM? ane chatAM lakhavuM hoya to ghaNuM lakhavAnuM che evI virodhI paristhiti che. zuM duniyA AvI ja cAlyA karaze? saMsAra asAra che ema mAnI A vAtano vicAra karavo ja choDI de? nirUpAya, ane asahAya, joyA karavuM ? evA baLe kAma karI rahyA che ke jenA upara ApaNe koI kAbU nathI? khAvuM, pIvuM, suvuM, yaMtra peThe niyata kAryo karavA, dhaMdho kara, kamAvuM, kAMIka samAjasevA karyAno saMtoSa le, badhuM cAlyA kare che chatAM kayAMya saMtoSa nathI, zAti nathI. karyuM te ya zuM, na karyuM to ya zuM? ApaNA dezanI vAta laIe ATalo badhe svArtha, sattA ane dhanalolupatA kayAM laI jaze? rAjakAraNe je vaMToLa pedA karyo che, te jIvananA badhA kSetrone gherI le che. eka dAkhalo laIe. hariyANAnA mukhyamaMtrI bhajanalAle baMsIlAla sAmenA cAra kesa pAchA kheMcI lIdhA. kAraNa ema ApyuM ke devIlAla baMsIlAlane anyAya karyo hato te dUra karavo joIe. keTaluM juThThANuM? baMsIlAlanA kRtyo chApare caDIne pekAre che. suprIma korTanA jaja jagahana reDIne ahevAla A bhayaMkara duSkRtyone ughADA pADe che ane sabaLa purAvA rajU kare che. bhajanalAlane uDAvavA devIlAla dhamapachADA kare che. temAMthI bacavA ane IndirA gAMdhInA pakSanA dhArAsabhyone Teko meLavavA, baMsIlAla sAmenA kesa pAchA kheMcyA. cAgalAe prakopa ThAlavyo. mAruM mana paNa khUba asvastha thayuM ke AvuM bane ja kema? paNa zuM karavuM? vaLI manane ema thAya ke emAM ApaNe zuM? je thAya te thavA de. paNa ema sahana nathI thatuM eTale ajaMpe thAya che. bIjo dAkhale lauM. vAraMvAra, sIdhI ke ADakatarI rIte kahevAmAM Ave che ke jagajIvanarAme, IndirA gAMdhI sAthe koI aMdaranI samajUtI karI che. athavA chevaTa cUMTaNI pachI IndirA gAMdhInA pakSamAM bhaLI jaze. saMbhava che ke A sAva jANuM hoya. janatA pAne teDavA athavA jagajIvanarAmane nirbaLa banAvavA IndirA gAMdhInA pakSane juTho pracAra hoya. caraNasiha kahe che, A vAtanA purAvA che. bihAramAM janatAnA mukhya maMtrIne IndirA gAMdhInA pakSe Teko Apyo. hariyANAmAM bhajanalAle IndirA gAMdhInA pakSanA dhArAsabhyono Teko lIdhe. A badhu kAMI aMdaranI samajaNa vinA thayuM? jagajIvanarAma viSe vizvAsa paDato nathI. AgAmI 2cuMTaNImAM ekaMdare janatA pakSane Teko Apa evuM atyAre mAra valaNa che. paNa jo A sAcuM hoya athavA saMbhavita paNa hoya to jagajIvanarAmane ane te sAthe janatA pakSane Teko kema apAya? zuM karavuM? ATalI badhI anaitikatA saMbhave? te zuM ghara jhAlIne besI rahevuM? AnI sAme laDavuM? kevI rIte? vaLI ema thAya ke A saMsAra asAra che, ema ja cAlyA karaze. paNa vAta bhUlAtI nathI. enuM zuM thAya? rAjakAraNa choDI bIjA eka be dAkhalA laIe. kApaDa bajAranA gumAstAo haDatALa upara che. dukAne khelavA detA nathI. tophAna kare che. vepArIoe tALAbaMdhI karI. gumAstAo kahe che benasa be varSathI nakkI karyA mujaba nathI ApyuM. vepArIo kahe che, thayela karAra mujaba benasa ApyuM che. Ane kAMI upAya nahi? sarakAra joyA kare che. samAja joyA kare che. mAlika ane majUronA jhagaDAonA nirAkaraNa mATe gAMdhIjIe no mArga batAvyo hate. majura mahAjana racayuM. sarakAre ghaNAM kAyadA karyA che. badhuM kayAM gayuM? kocInamAM tAtA eIla milamAM 50 divasathI haDatALa che. milanA adhikArIonA 25 kaTao milanA kampAunDamAM vase che. temane ghero ghAlya che. tophAna thAya che. polIsa joyA kare che. racuMTaNI AvI rahI che tyAre musalamAno saMgaThana karI, potAnA mata mATe kIMmata mAge che. rAjakIya pakSo mata meLavavA sodAbAjI kare che. laghumatI komanuM rakSaNa thavuM joIe, eka vAta che. laghumatI koma bahumatI upara zIrorI kare te judI vAta che. janasaMgha komavAdI kahevAya, akAlIdala ke muslIma lIga nahi. duniyAnA keTalAka tAjA banAvo vicArIe. lorDa mAunTabeTananuM khUna thayuM. AryalenDane, 50 varSanI laData pachI, svataMtratA maLI te sAthe, ApaNI peThe, dezanA bhAgalA thayA ane asTara-uttara AyaleMnDaracAyuM. tyAM badhA khristI che paNa proTesTanTa saMpradAyanI bahumatI, kethalika laghumatImAM, rAjataMtramAM preTesTanTa kethalikane dUra rAkhe che. varSothI hiMsaka gharSaNa cAle che. briTiza lazkara tyAM paDayuM che paNa asarakAraka pagalAM laI zakatuM nathI. ketholika bane AryalenDane eka karavAnuM kahe che. to kethalikanI bahumatI thAya. temanA khAnagI sainya ghaNAM bhAga lIdhA. chello bhAga, briTiza rAja kuTumbanA nabIrA. mAunTabeTanane lIdhe. ghaNA uhApoha thayo. paNa lazkarI tAkAta vadhAravA sivAya kAMI sUjhatuM nathI. IjharAyala ane pelesTAInanA Arabone saMgharSa 30 varSathI cAle che. pelesTAIna mukita daLa pI. ela. e. khUno kare che ane tenA khUne thAya che. pramukha kArTarane rASTrasaMghane pratinidhi enDa yaMga habasI che. mArTIna lyuthara kIMgane ziSya che. teNe hiMmata karI, pelesTAIna mukitadaLanA pratinidhio sAthe 15 miniTa khAnagI vAtacIta karI. amerikAnI yahudI lebInuM eTaluM badhuM jora che ke aMge rAjInAmuM ApavuM paDayuM. pariNAme, amerikAmAM habasIo ane yahudIo sAme, saMgharSa vadhyo. pramukha kArTaranI pratiSThAne phaTako paDayo. pelesTAIna mukita daLanuM jora vadhyuM. IjharAIla cheDAyuM. na rahoDeziyA, viyeTanAma, kemboDiyA, IrAna, aphaghAnistAna, badhe hiMsaka saMgharSo vadhatA jAya che. kayubAmAM eka raziyana lazkarI TukaDI lagabhaga 30 mANase che. te mAhitI maLatAM amerikAmAM bhAre uhApoha thayele. raziyA amerikAnA saMbaMdhomAM taMgadIlI vadhI. amerikA ane pazcima yuropanA deze bumarANa kare che ane vAta kadAca sAcI hoya ke raziyAnI Akzakita ane lazkarI tAkAta eTalI badhI vadhI gaI che ke amerikA ane pazcima yuropanA deze ya athavA a evuM atyAre mArI yuTaNImAM eka darajI Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 prabuddha jIvana tA. 1-10-79 400 varSa parano bAI - ratanabAIna reMTiye bhayamAM che ane tethI temaNe pitAnI lazkarI tAkAta hajI paNa vadhAravI joIe. lazkaranA zastra saraMjAma ane kharcanA AMkaDAo vAMcatA. magaja pharI jAya tevuM che. raziyAne kema pisAnuM haze? A badhuM vAMcatA mana asvastha thaI jAya che. dezanA ane duniyAnA AvA banAvo pratye udAsInatA sevavAnuM "dhInathI. paNa nirUpAyatAne kheda che. mANasa saraLatAthI, vrajutAthI, nyAyathI, nahi ja vate ? 3. AlabarTa svAilbare pitAnI AtmakathAmAM kahyuM che: Two perceptions cast their shadows over my existance. One consists in my realisation that the world is inextricably mysterious and full of suffering: the other in the fact that I have been born in a period of spiritual decadence in mankind. mArA astitva para be anubhUtinI chAyA paDelI che. eka anubhUti e che ke A jagata akaLa rIte rahasyamaya ane du:kha bharapUra che. bIjI anubhUti 2o che ke mAnava jAtanA AdhyAtmika adha:pAtanA samayamAM mAro janma thayo che. - Aje Do. svAInjara hatA te tene zuM lAgata? 1931mAM A lakhyuM. chatAM, tyAra pachI 34 varSa sudhI svAInjhara aMta sudhI karmayogI rahyA. gItA upara lakhatAM, rAjagepAlAcArIe lakhyuM che: The first impulse of a religious mind is and indeed, the older teachers displayed a leaning towards, abstaining from activity and renouncing the world. The Cita, however, definitely rejected this solution. The ethic of the Gita is pre-eminently a social one-Social life must go on. dhArmika vRttinA mANasanuM prathama valaNa ane kharekhara to prAcIna dharmaguruo jenA tarapha DhaLatA rahyA che te koI paNa pravRttithI dUra rahevAnuM ane saMnyAsa levAnuM rahyuM che. gItAe A abhigamane spaSTa asvIkAra karyo che. gItAnuM nItizAstra mahad aMze sAmAjika che. eTale samAja jIvananuM sAtatya jaLavAvuM joIe. mAnava jIvananA A be valaNa vize koI vakhata lakhIza. atyAre to mAtra mAra manomaMthana TapakAvuM chuM. A citranI bIjI bAju che jemAMthI kAMIka AzvAsana maLe che. te viSe paNa koI vakhata lakhIza. cImanalAla cakubhAI nAmadAra zahenazAha akabaranA darabAre zrI hIravijayajI nAmanA jainAcArya hatA te eka bAI ratanabAIe 400 varSa para kADhela zetra, giranAra, ane sametazikharanAM moTA saMdha sAthe gayA hatA. tenuM varNana karatuM tathA e badhuM reMTiyAne pratApe thayuM hatuM te AlekhatuM eka kAvya, A bAI ratanabAIe vi. saMvata 163pamAM meDatAnagaramAM gAyuM hatuM ke je aitihAsika hovAthI vAcakavRMda samakSa huM Aje rajU karIe chIe ] bAI re amane reMTiyo vAle, reMTiyo gharanuM maMDANa jo; paraNI triyA choDIne cAlyo gayo paradeza kaMtha kamANa jo: bAre varSe para Avya, daDha trAMbI lAvyo re; gaMgA mAMhe nAvA beDha, doDha trAMbIo pADayo re; mAta tAtane sasare sAsue, amane kIdhAM aLagAM re; du:kha nivAravA reTiyA dhAryo, tehane jaIne vaLagAM re: deNuM utAryuM sagaLuM piyunuM, vyAje rUpe vAdhyo re; sukhane kAraNa rUpe ruDo, puNe kaMtae lIdho re; derANI jeThANI AvI maLIA, bele mIThI vANI re; reMTiyAnA pasAyathI bIjI ApaNe pANI re; reTinA pasAyathI to koDI kAma meM kIdhAM re; dAna dIdhAM atigaNAMne, mahiyalamAM yaza lIdhAM re: nuM Abu tIrathathI upaje, rUDI hArI jAta re; divaseM rAtre reMTiyo kAMtuM, caDhiye mAre hAtha re: reTiyAthI AbhuSaNa bhArI, paheryA cIra ne sAlu re; megha kamakhAnI kAMcaLI paherI, bhajana kIdhAM vAru re; sAsariyAM piyariyAM Ave, bAI ghare tame A re; chokaraDAMne TAhADa vAhe che, jhulaDIe sIvaDAve re: zetra jAnI yAtrA kIdhI, sAthe sAsariyA piyariyAM re; gotra kuTuMba saha nara ne nArI, saMghavI nAma te dharIyAM re; traNaze ekAvana mAkAnI vahele, gADAM cAraseM paMcAsI re; base upara paMcANuM ghoDA, UMTa traNase chIyAsI re; hIravijyasUri, pAMtrIsa upAdhyAya, panyAsa gautama jevA re; terase pAMtrIsa tapagacchanA sAdhu zIle thulI bhadra jevA re pAlItANe saMgha vaNa utArIyA, yAtrA navANu kIdhAM re; kesara caMdana rUSabhajI pUjya, raivate jaI lAbha lIdhAM re: sameta zikharane Abu geDI, saMkhezvara zrI pArasa re; nahInA meTAM tIratha thIyAM, mananI phalI sarva Aza re: cihuM bAre rUDI vAva karAvI, chane rUpiyA chayAsI re; kuvA taLAva valI pAmuM vAMgI, navase upara chayAsI re; hIravijayasUrI paMdara upAdhyAya, ThANuM traNase tyAthI re; nava aMge pUjI pAraNA karAvyA, gurubhakita karI bAre mAsa re: AMbIla UlI pAMcama agyArasa, tapa saghaLAM me kIdhAM re; ThavANI cAbakhI siddhAMta lakhAvI. sAdhu sAdhvIne dIdhAM re: ujamaNAM ghara hATa karAvyAM, sAsu sasarAne khapa kIdhuM re; dIkarA dIkarI bhANeja paraNAvyA, ratana reTie jasa lIdhA re: ghebara jalebIe geraNI kIdhI, lANI thAlInI kIdhI re; savAzera khAMDane eka rUpiyo corAsI nAte dIdhI : gharItrAka mAla camarakhAM, tela loTa vaLI pUNI re; a5 mAge ne ghaNuM dIe reMTiye, nArIe karI ghaNI pUMjI re; zola pAMtrIe meDatA nagare, sudI terasa mahA mAsa re; ratanabAIe reMTiye gAye, saphaLa phaLI mane Aza re: - hemacaMdra narazI morabI rela - rAhata phaMDamAM prApta thayelI rakama 35,027/- gatAMkamAM pragaTa thayelI rakamane saravALe. 5,00- zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha 500/- zrI cImanalAla je. zAha 40,527 cImanalAla je. zAha. - ke. pI. zAha, maMtrIo kSamAyAcanA gatAMkamAM saMghanA phALAmAM rUA. 151/- zrI dAmajI velajI zAhanA nAme pragaTa thayA che, tene badale, vIzA prinTarInA nAme rUA. 251/- AvelA che, ema vAMcavuM ane morabI rela - rAhata phaMDamAM rUA. 251/- zrI dAmajI velajI zAhanA nAme pragaTa thayA che te rUA. 251/- vIzA zrImALI prinTarInA nAme vAMcavA. kSati mATe kSamA. zAntilAla TI. zeTha kAryAlayamaMtrI Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-10-79 chayvana 103. * zrI araviMda tathA zrI mAtAjInuM jIvanadarzana [gata paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM ApelA vyAkhyAnanA AdhAre] prakAranAM kAme sepyAM, je teo khUba ja premathI kALajIpUrvaka vyava- divya prema, divya zAMti, divya AnaMda, divya jJAna, divya zakita, sthita karatAM.' divya prakAza, divya jyotinuM avataraNa, atimAnasa sAkSAtkAra dvArA, A pRthvI para karAvanAra zrI araviMda, tathA te sAkSAtkArane dezabhakita ane deza dAjhe raMgAyelA dhI aravide vaDodarAmAM beThA mUrtimaMta rIte jhIlI ane jIvI batAvanAra zrI mAtAjInuM jIvana beThA te vakhatanI rAjakIya paristhitinuM nirIkANa karI pitAne je * darzana karavuM tathA karAvavuM, eTale prabhue A pRthvI para mokalela satya lAgyuM te potAnI jozIlI bhASAmAM takhalusa dhAraNa karI, muMbaIthI nIkaLatI ' IprakAza' nAmanA patrakamAM 'nyu lempasa phera. be divya paMkhIonI pAMkhe, anaMtanI yAtrAe uzyana karavuM ane elDarane nAme lekha ApavA mAMDayA. viSaya hato tyAranI mahAsabhA emanI sAthe sAthe ja. A brahmAMDamAM viharavuM. (InDiyana nezanala koMgresa). e lekhamALAmAM je emanA vicAro hatA: mAnavadehane aMcaLo oDhI, mAnava sAthe ja, mAnavanI rIte ja te ja darzAvatA hatA ke lakhanAra sarvagrAhI sUkSma vicArazakita. bhASA harANa jIvana jIvatI rahI, virATanuM darzana karatAM ane zAsthatimAM prabhutva, aDaga hiMmata, dilanI saracAI, baLatI dezadAjha, cAritrayanI ja jIvana dhAraNa karatA, evA zrI araviMda tathA zrI mAtAjI eTale uMcatA vagere guNo dharAve che. prabhunI namra sevaka. vaDodarAmAM ja hemara, DAnTa, mahAbhArata, kAlidAsa, bhavabhUti prabhu, prabhu ane prabhu ane prabhucetanA, bhAgavatacetanAthI vagerenuM sAhitya vAM. 'sAvitrI' mahAkAvyanI zarUAta paNa ahIMthI ja ochuM UtaratuM evuM kAMI ja nahIM, ema harahANa mAnavacetanAne samajAvatAM thaI. bALapaNathI ja bhaNavA vilAyata cAlyA gayelA eTale pitAnI tema ja hararoja vyavahAramAM jIvIne batAvatAM, evA zrI araviMda bhASA baMgALI para ja prabhutva nahi. dinendramAra "royane kAMgALI tathA zrI mAtAjInuM jIvanadarzana karavuM, eTale emanA jIvananAM sAhityane khAsa khyAla meLavavA temaja carcAvicAraNA karavA belAaneka pAsAone jovA, jANavA tathA samajavA prayatna karavo. velA. teo zrI araviMda vize je lakhe che te ApaNe joIe: - bALapaNamAM ja zrI araviMdanA pitAzrIe sAta varSanI uMmare, "teo eka bALakanI mAphaka saraLa bhAve hasatA emanA hoThanA emane emanA bIjA bhAI sAthe, IglaDa bhaNavA mokalyA. pracaMDa khUNAmAMthI, eka acaLa saMkalpazakita yukata thatI hatI. temanA nAstika temaja aMgrejI raheNIkaraNInA himAyatI, emanA pitAzrI hRdayamAM koI paNa dunyavI mahattvAkAMkSA ke mAnavasahaja svArthabhAva prakhara dezapremI hatA. pitAzrImAM ghaNI ja udAratA, temaja leko nahoto emanAmAM phakata eka ja temanI hatI. deve paNa durlabha mATe asIma karu NA, tethI potAnA kuTuMba mATe paisAnI bacata sAmAnya evI-mAnavajAtinA du:khane dUra karavA mATe. pitAnI jAtanuM balidAna rahetI. bhaNatAM bhaNatAM emane tathA bhAione ghaNI vakhata Arthika daI devAnI. jema jema mane emanA hRdayane paricaya thato gayo tema bhIMsane anubhava thato. keTalIka vAra teo eka ja vakhata khAIne tema mane jaNAvA lAgyuM ke A puru pUravIne banela nathI. e to calAvI letA. bhaNavAmAM hoMziyAra eTale samaya jatAM zALAmAM aneka jANe "enA svargamAMthI koInA zApane kAraNe, pRthvI para AvI caDe InAma meLavyAM, temaja pitAjInI IrachA, teo AI. sI. esa. deva che. e mane eka pUrNa saMnyAsI jevA ane AtmasaMyamI vAgyA ophisara bane, eTale tenI skolarazipa paNa meLavI. che. bIjAne du:khe du:khI thanAra emanA jIvananuM jANe ke ekamAtra 1879thI 1892 - lagabhaga 14 varSanA I' glAMDanA abhyAsa lakSya ha: zAnanI prApti ane enI siddhi mATe teo cAlu daramyAna teoe tyAMnuM khUba ziSTa sAhitya vAMrayuM. aMgrejI kavi jagatanA dhamAliyA vyavahAramAM rahyAM rahyAM paNa eka kaThora tapasvIne tAo temaja navalakathAo tathA phrenca sAhitya paNa vAMcyuM. ITAliyana jIvana gALatAM hatA. meM emane kadI gusse thatA joyA nathI." jarmana, speniza bhASAo zIkhyA. 16thI 18 varSanI uMmara vacce . vaDodarAmAM emane zarUAtanAM varSomAM ja bIjI AdhyAtmika aMgrejImAM, grIkamAM, leTinamAM teoe kavitA racavAnI zarUAta karI anubhUti thaI. eka vakhata ghoDAgADImAM besIne teo jaI rahyA ane te cheka jIvanaparyata cAlu rahelI, je 'sAvitrI mahAkAvyamAM hatA. gADIne akasmAta thaze evuM mane lAgyuM ane te ja kSaNe emaNe pUrNa tAe pahoMcelI. joyuM ke potAnI aMdarathI prabhunuM eka divya svarUpa bahAra nIkaLI pitAzrInI dezapremanI bhAvanAnAM bIja, bALapaNathI ja zrI AvyuM ane akasmAtanA bhayane TALI rahyuM hatuM. epolo baMdaranI araviMdamAM ropAyAM. IglAMDamAM bhaNatAM potAnAM bALakone teo asIma zAMti pachI, A meTA prakAranI anubhUti hatI. sAdhanA zarU haMmezAM briTiza sarakAra bhAratanI janatAne kevI rIte kanaDe che, pIDe karatAM pahelAM AvA anubhave. emane ApoApa ane ciMtA ja che, tema ja te kAraNe lokone kevuM sesavuM paDe che vagere teo lakhatAM. thatA rahetA. AI. sI. esa. ophisara thaIne bhAratamAM briTiza sarakAranI nekarI karavI paDaze evI khabara jyAre emane paDI ke tarata ja e parIkSAmAM vaDedarAnA vasavATa daramyAna vacamAM vacamAM teo baMgALa jatA uttIrNa ja na thavuM e vicAra emane Avyo. jANI joine ghoDe- temaja pitAnA rAjakAraNa aMgenA krAntikArI vicAro judA judA savArInI parIkSA ApavA meDA gayA ane nApAsa thayA. lekhe temaja pustikA dvArA bahAra pADatA. teo ni:zaMkapaNe mAnatA ke rAjakIya satramAM kAma karanArAomAM rASTrabhAvanA ja ekalI pUratI Ai. sI. esa. thavAmAMthI te bayA, paNa nANAMnI jarUra nathI, paNa temAM sAthesAthe AdhyAtmikatA paNa hovI ghaTe. A samaya : paDatI eTale zuM karavuM te vicAratA hatAM. vaDodarAnA mahArAjA sara daramyAna temane zrI ravIndranAtha TAgora, lokamAnya tilaka, zrI dezamukha, sayAjIrAva gAyakavADa te vakhate laMDanamAM ja hatA. zrI araviMdanI bhaginI niveditA, zrI rAnaDe, lAlA lajapatarAya, sara jagadIzacaMdra emanI sAthe mulAkAta goThavAI. bojha vagerene paricaya thayo. A kAtikArI daLamAM hajAro yuvAno svabhAve zAMta, mauna jenI bhASA, tejasvI AMkhe, dekhAve suMdara - joDAyA. 1901mAM temanuM lagna mRNAlinIdevI sAthe thayuM. ane buddhipratibhAvaMta vyakitatva jotAM ja. mahArAjAe emane pasaMda karyA ane rU. 200nA pagAre vaDodarA mATe nokarIe rAkhyA. A ja samaya daramyAna teo cANeda karanALInA gaMganAtha maThamAM rahetA svAmI brahmAnaMdanA paricayamAM AvyA. temanA ziSya pAse 21 varSanI uMmare IglADathI bhArata AvavA nIkaLyA. epolo prANAyAma zIkhyA. prANAyAma mATe teo lakhe che, "tenAthI buddhi ane baMdara para pahoMcatAM ja emane pahele AdhyAtmika anubhava thaze. magaja prakAzamaya bane che. manamAM khUba ja zakita bharI hoya tema lAge 'zAMti,-"asIma zAMti. apAra zAMtine A anubhava emane kAyama che." kavitAnI teo je roja pAMca thI cha lITI lakhatA. tene badale mATe rahyo. nAnapaNamAM emane traNa AdhyAtmika anubhava thayA hatA: prANAyAma pachI ardhA kalAkamAM base lITI lakhatAM. yAdadAsta vadhI eka aMdhakAra tamasane, bIje pote svArthI che eTale svArtha koI paNa ane avizrAMtapaNe kAma karavAnI zakita AvI. magajanI AjuhisAbe choDavo ja joIe, temaja trIje, saMta tA ja vAstavikatA che, bAju emane vidya tanuM cakra jaNAnuM. bAkI badhuM asaMta che, kAMI ja nathI, e bAno bauddhika . :-- anubhava thayele cAleda hatA tyAre narmadA kinAre Avela kAMlimAtAnA maMdiramAM, bhArata pahoMcatAM ja petAnAM sagAMsnehIone maLI vaDedarA kAme baMdhA sAthe darzana karavA gayA hatA. mUrtimAM mAtAjInI sAkSAta hAjarI lAgI gayA. mahArAjA sayAjIrAva gAyakavADe emane ekasAthe aneka joI ane tyArathI mUrtipUjamAM paNa satya che ema samajAyuM. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 prabhutva jIvana Ama eka bAju rAjakAraNa ane bIjI bAju sAdhanA-ema banne teo karatAM rahyAM. zrI viSNu bhAkara lele te vakhate yogasAdhanA mATe jANItA hatA. zrI araviMda temane maLyA ane traNa divasa temanI sAthe ekAMtamAM rahyA. temanI pAsethI emane traNa vastuo prApta thaI, je haMmeza mATe rahI (1) manane nIrava karavAnI anubhUti temaja nIrava brahma cetanAnA sAkSAtkAra. (2) bIjuM, sthULa magajano upayoga karyA sivAya lakhavAnI ane bAlavAnI zakita. '', (3) trIjuM, peAtAnI jAtane urdhva sattAnI doravaNI nIce mUkavAnA` abhyAsa. zrI araviMde yogasAdhanA zA mATe svIkArI, te ApaNe temanA ja zabdomAM joIe: "mane yoga viSe kazuMja jJAna nahAtuM. Izrvara zuM cIja che, tenI mane kazI gama na hatI. dezapAMDe haThayoga ke Asano, ke bIjI kriyAo karatAM hatA. emanAmAM pracAranI vRtti baLavAna hatI. meM manathI nakkI karyuM hatuM, ke je yogasAdhanAmAM jagatanAsaMsAranA tyAga karavAnA hoya te mAre mATe nathI. mAre dezane svataMtra karavA hatA. jyAre meM jANyuM ke sAMsArano tyAga karavA mATe je tapasyA karavI paDe che, tenA karmanA kSetramAM paNa prayoga karI zakAya tema che, tyAre me sAdhanAnA gaMbhIrapaNe svIkAra karyo. yogathI ghaNI zakita prApta thAya che ema meM jANyuM. " Ama yAganI vyavahArutA viSe ja nahIM, paraMtu sakriyatA viSenuM mahAna satya temane prApta thayuM.mAtra niSkriyatAnI eka bAjue DhaLelI yogasAdhanAmAM prabhunI sakriyatAnuM ati agatyanuM tattva emane samajAyuM. zUnya anaMta brahma, nIrava brahma, brahma satya-jagata mithyA, brahma satya jagata satya vagere sAkSAtkAro emane thayAM. A sAkSAtkArone emaNe jIvananA prayogamAM mUkI joyA, jyAM jyAM emaNe bhASaNA ApyAM tathA vaMdemAtarama ane 'karmayogIna'mAM lekho lakhyA, te badhA ja nIrava avasthAmAMthI ja ApelAM ke lakhelAM, magajane bIlakula upayoga karelA ja nahIM. emane gurUmaMtra paNa hradayamAMthI ja maLelA ane e maMtranA denAra hRdayanA svAmI aMtarayAmIne ja emaNe guru tarIke sthApelA ane tenI doravaNI pramANe ja samata jIvanamAM mArgadarzana meLaveluM. samagra rIte jotAM zrI araviMdanA yoga koI camatkAra upara ke gUDhatattvamAM aMdhazrAddhA upara, ke koi tattvajJAnanA bauddhika siddhAMta upara nahIM, paraMtu jIvanasaMgrAmamAM maLela nakkara anubhava upara ja maMDAyelA ApaNe joi zakIe chIe. zrI araviMdane mana, bhAratadeza e pAtAnI bhAratamAtA hatI. jIvatIjAgatI caitanyazakita svarUpa 'mA' hatI. ene parataMtra rAkhI ja kema zakAya? ane eTale ja jyAre, vaDodarAnA bAra varSanA gALA bAda, baMgALa AvyA ane nezanala kaoNlejamAM prinsipAla tarIke nimAyA ke tarata khulleAma, rASTrIya caLavaLamAM joDAyA, anekane krAntinI dIkSA ApI. teo kahetA : "mAtRbhUminI mukitane mATe AtmabalidAna ApavuM zuM RNa lAge che? jIvanamAM sukha meLavavA mATe loko aneka kaSTo veThe che. dezanI mukitane mATe koi paNa tyAga mANasa mATe muzkela nathI. hiMda svataMtra nahIM thAya to mAnava paNa mukata nahIM thAya. bIjA dezanA loko potAnA svArthano ja vicAra kare che. bhAratanA loko jyAre hiMda viSe vicAra kare che, tyAre teo vizva viSe vicAra kare che. sarvasvanuM bhagavAnane samarpaNa karIne bhAratamAtAnI sevAmAM lAgI jAo. tyArabAda sarvane vidita che ema jyAre teo rAjakAraNamAM lokapriyatAnI Toce hatAM tyAre ja alIpura baoNmba kesamAM pakaDAyA ane jelamAM gayA. polIse emanA gharanI tapAsa AdarI ane temAM potAnI patnIne lakhelA khAnagI patro jAhera thaI gayAM. temAM 30-8-1905nA aitihAsika patra ApaNe TUMkamAM vAMcIe: zrI araviMda lakhe che: mArAmAM traNa ghelachAe che: tA. 1-10-'79 (2) bIjI gheluchAe theDA, samaya pahelAM ja mArAmAM praveza karyo che. koIpaNa upAye mAre bhagavAnano sAdAsIdhA sAkSAtkAra karavA che. vArevAre bhagavAnanuM nAma japavuM ane badhA mANasAnI hAjarImAM tenI prArthanA karavI ane huM kevA dhArmika chuM ema batAvavuM emAM ja AjakAlano dharma samAI jAya che, mAre e dharma nathI jaeNIto, je bhagavAna hoya to enI sattAnA anubhava prApta karavAno enI sannidhine sAmpratkAra karavAnA mArga hAvA ja joIe. e mArga game teTalo kaThaNa hoya to paNa enuM anusaraNa karavAne meM daDha saMkalpa karyo che. me niyamo pALavAnI zarUAta karI dIdhI che, ane mane eka mahinAmAM khAtarI thaI che ke hiMdu dharmanuM kahevuM khoTuM nathI. mane je je nizAnIo ApavAmAM AvI che te badhIno mane anubhava thayo che. huM tane A mArge laI javA IcchuM chuM, bhale tane e viSe jJAna na hoya, paNa mArI pAchaLa cAlavAmAM bAdhA nathI. A mArga laI mANasa pUrNatA prApta karI zake che, paNa e mArge javuM ke nahIM tenI pasaMdagI mAse pAte karavAnI che. AgaLa cAlatAM teo potAnI trIjI ghelachA viSe lakhe che. (3) "jyAre bIjA loko dezane eka nirjIva padArtha tarIke gaNe che, deza eTale amuka medAne, khetaro, jaMgalA, parvata ane nadIo ema samaje che, tyAre huM ene 'mAtA' ga' chuM, enI bhakitapUjA karuM chuM. koI rAkSasa, mAnI chAtI para besI, tenuM rakatapAna karatA hoya tyAre zuM eno putra nirAMte besI bhajana karaze ane peAtAnI patnI - bALako sAthe AnaMdapramAda karaze? ke mAne bacAvavA doDI jaze? A patita jAtinA uddhAra karavAnuM baLa mArAmAM che. zArIrika baLathI nahIM, paraMtu jJAnanI zakitathI laDIza. kSatriya. zakita eka ja ekamAtra baLa nathI. jJAna upara pratiSThita brahmateja paNa eka zakti che. A bhAva sAthe ja huM janmyo chuM A mahAna kArya sAdhavA mATe bhagavAne mane pRthvI para medakalyA che." (1) mArAmAM je kAMI saddaguNa, buddhi, ucca keLavaNI ane zAna - tathA paisA mane bhagavAne ApyA che,te badhAM enA che. emAMthI kuTuMbanA nirvAha mATe taddana Avazyaka hoya teTalA ja kharca karavAnA mane adhikAra che; bAkI rahe te badhuM bhagavAnane pAchuM ApavAnuM che. mRNAlinIdevIne, zrI rAmakRSNa paramahaMsanA patnI, zrI zAradAmaNIdevInA haste dIkSA maLelI. 1918mAM kalakattAmAM teonuM avasAna thayeluM. jelamAM paNa zrI araviMdane aneka AdhyAtmika anubhavA aMtaramAMthI thayA karatA ane enA samarthanarUpe gItA tema ja upaniSadomAMthI vAMcavA maLatuM. svAmI vivekAnaMda taraphathI paNa emane paMdara divase sudhI dhyAnamAM viziSTa AdhyAtmika sUcano maLyAM ke je ghaNAM upayogI hatAM. ekavAra teo dhyAnamAM ja addhara UMcakAI AvelA ane jelavAsIone Azcarya pamADI gayelA. jyAre teo pakaDAyA tyAre khUba hatAza thaI gayelA. temane te dezane svataMtra karavA hatA ane AvI rahyA eka nAnI baMdha khAlImAM. eka mahinA sudhI prabhunA avAja sAMbhaLavA pratIkSA karI. prabhunA sAkSAtkAra thayA: "mAre tArI pAse, eka bIjuM kArya karAvavAnuM che" prabhue kahyuM: mArA hAthamAM teNe gItA mUkI. tenI zakitao mArAmAM praveza karyo ane huM gItAnI sAdhanA karavA zakitamAna banyA." prabhue gahana daSTi bakSI, ane sarvemAM vAsudevanAM darzana thayA te eTale sudhI keMdivAle, vRkSA jelanA cAro, khunIo uparAMta korTamAM maeNjisTreTa, sarakArI vakIla sarvemAM zrIkRSNa dekhAyA. maMda maMda smita karatA zrIkRSNane teo joI rahyA, prabhue kahyuM: "huM sarve manuSyomAM chuM, ane temanAM vacana ane karmanI gati upara mArI ANa pravarte che. A kesa to mArA kAryamAM eka sAdhanarUpe ja che. tuM ciMtA karIza nahIM." ane 1909mAM teo nirdoSa chUTayA. pharIthI jayAre 'karmayogIna'nI ophisamAM kAma karatA hatA tyAre polIsa pakaDavA Ave che evA samAcAra maLyA. uparathI prabhunA spaSTa Adeza AvyA: 'caMdranagara jA;' ane dasa ja miniTamAM teo gaMgA ghATa para pahoMcI gayA. prabhunA Adeza mujaba teo caMdranagarathI 1910mAM poMDicerI AvIne rahyA te cheka 1950 sudhI 40 varSa tyAM ja rahyA. Ama 1904thI 1950 sudhI emane satata AdhyAtmika anubhavA thatAM rahyAM te mATe temaNe prakhara yoga sAdhanA karI. hiMdu dharmanA gRhena satyano sAkSAtkAra dararoja emanA cIttamAM hradayamAM ane dehamAM thato rahyo. emanA dhyAnamAM A samaye RgvedamAM darzAvyA pramANenI devIo IlA, bhAratI, mahI, sarasvatI AvatAM. eka vakhata traNa mahinA sudhI svayaMlekhanano prayoga karelA. koI arirI satva Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA.3-10-'79 emane lakhANa lakhAvI jatuM. chelluM prakaraNa pUruM thayuM tyAre rAjA mamehina rAyanA AkAI, sUkSma bhUmikAmAM adrazya IMtha jate dekhAyA hatA, paraMtu tyAra bAda A rIte lakhavuM temaNe baMdha karyuM hatuM. *** Ama zrI araviMda, jyAre bhArata dezamAM rahI prakhara sAdhanA karA hatA tyAre zrI mAtAjI, jemanuM nAma mIrAM hatuM te TrAnsamAM rahI pRthvI para prabhunA prAgaTaya mATenI gahana sAdhanA karatAM hatAM. mIrAMno janma phrAnsamAM, emanuM kuTuMba emanA janma pahelAM, thoDA ja samayathI Ijipta AvyuM hatuM. tethI te mULa IjiptanAM. paisAdAra pitAnAM putrI hovA chatAM mAtAe nAnapaNathI ja emanuM jIvana zistabaddha, vyavasthita, sumeLabharyuM ane nirbhaya banAvyuM hatuM. bALapaNathI ja emane potAnAmAM aneka zakitaonuM darzana thatuM hatuM. agiyArathI tera varSanA gALAmAM rautya bhUmikAnI ane AdhyAtmika anubhUtionI paraMparA jAgrata thaI hatI. bhagavAnanA astitvanuM ja nahIM, paNa manuSya bhagavAnane maLI zake che athavA potAnI cetanA ane karmamAM prabhune vyakata karI zake che, pRthvI upara divya jIvana prApta karIne temAM bhagavAnane pragaTa karI zake che, e vAtanuM emane pratyakSa jJAna thayuM hatuM. rAtanA svapnamAM aneka yogIo taraphathI emane satyanuM zAna ane ene jIvanamAM caritArtha karavA mATenI vyavahAru sAdhanA aMge mArgadarzana maLatuM ane temAM khAsa eka mukhAviMda, vAraMvAra dekhAtuM, jemanA taraphathI temane khAsa yoganAM sUcanA maLatAM, temane teo kRSNa kahetAM. gItAmAM zrI kRSNa magavAne kahyuM che ke jyAre jagatanA loko sUtA hoya, tyAre yogIo prabhunuM kAma karavA jAgatA heAya che, tema bALapaNamAM ja thayelA emanA eka anubhava joIe. guMbajIvana mIrAM roja rAtenA sUvA jAya tyAre potAnA zarIramAMthI bahAra nIkaLe. peAtAnuM zarIra sonAno jhabhbhAthI Avarita thayeluM jue. pachI sAnerI jhabhbhA zarIramAMthI bahAra nIkaLe ane te, cAre tarapha laMbAtA ja jAya, te eTale sudhI ke samagra zahera upara phelAI jAya ane jANe chatra hAya tema banI rahe, enI chAyAmAM cAre tarapha asaMkhya mANasA du:khI, rIbAtA, strIo, puruSo, vRddho, bALako, garIbo, pIDitA badhAM ja suvarNa jhabhbhA nIce bhegA thAya--jANe du:kha ane yAtanAmAMthI mukita talasatA mAnavasamudAya. dareka jaNa potAnI vedanAnuM varNana kare ane madada mATe prArthanA kare. jhabhbhA, dareka vyakitane sparza karatA jAya ke tarata du:khadarda gAyaba thaI jAya. lokone AzvAsana maLI jAya ane hasatAM hasatAM pAchA jAya. keLuM paravartana ! divya cetanAnA suvarNamaya sparzane kevA sukhamaya anubhava: ane A kArya temaNe jIvanaparyaMta karyuM. pAMDicerImAM varSo sudhI vahelI savAre bAlkanImAM UbhA rahI darzana ApatAM. zAMti, samatA, sukita, AnaMda, prema, karuNA emanI daSTimAMthI vahyAM ja kare . ane anekonuM adbhuta parivartana thaI jAya. nAnAM hatAM tyArathI ja mIrAM, koI ne koI kAmamAM pravRtta rahetAM. jIvananI koI paNa kSaNa nakAmI na javI joIe e satya teo tyAre ja samajyAM hatAM; ane tethI ja nakAmI vAtA; TALaTappA ke ThaThThAmazkarImAM temanI bIjI sakhIonI jema teo pravRtta rahetAM nahIM. emanA A gaMbhIra svabhAvane lIdhe temanAM mAe eka divasa ekaLAIne pUchyuM, "tuM ATalI badhI gaMbhIra kema rahe che? jANe ke jagatanAM du:khano bhAra tAre uThAvavAnA na hoya !" ane tarata ja mIrAMe saraLa zabdomAM kahyuM, "hA, sAcI vAta che; mAre samagra jagatanAM du:khanA bhAra uThAvavAnA che." };+ 17 ane Ama pRthvI paranuM emanuM kArya emane yuvAna vaye pahoMcyAM tyAM sudhImAM spaSTa thaI gayuM hatuM; ane tethI je jagatanAM utkarSa mATe teo lalitakaLAo ane yogavidyAnI sAthe guhya vidyA (Occult Powers) : paNa zIkhyA, A vidyA ghaNI ja kArI che, emAM zarIramAMthI sabhAnapaNe bahAra nIkaLavAnuM hAya che. sUkSma jagatamAM praveza karI tyAMnI sattAo, sattvA, AsurI zakitao upara vijaya meLavavAnA hAya che; ane te tyAre ja zakaya bane ke manuSyamAM saMpUrNa paNe pavitratA ane abhaya hAya. mIrAM to e paNa zIkhyAM ane enA upayoga emaNe jIvanasAdhanAmAM aneka rIte karyo. AvAM mIrAM, jemane jIvananI samagratAmAM rasa hatA, teoe TrAnsanA mahAna tattvaciMtaka ane RSi gaNAtA peAla rizAra sAthe lagna karyA ane banne jaNAe sAthe AdhyAtmika zodha zarU karI che 105 90mAM zrI araviMda jyAre pAMDicerImAM yogasAdhanA karI rahyA hatA tyAre pAla rizAre paNa cUMTaNI aMge tyAM AvyA. pAMDicerImAM te vakhate phrenca zAsana hatuM. mIrAMnuM hRdaya kahetuM ke peAtAnAM sUkSma darzanAmAM dekhAtA kRSNa bhAratamAM ja hovA joIe. emaNe pAtAnA patine eka kamaLa dorI ApyuM ane tenA artha batAvanAra pAtAnA patine hiMdamAMthI zodhI kADhavA kahyuM. phrenca kAunsilanA sabhya, jhIra nAyaDue temanI mulAkAta zrI araviMda joDe karAvI. kamaLanA artha zrI araviMde kSaNamAM je' karI batAvyA, temaNe kahyuM ke kamaLa te prabhunA sparze khullI thatI cetanAnuM ghotaka che. kamaLanA vistRta artha zrI araviMde A pramANe Apyo, :: "nIce UtaratA trikoNa, e sata cita ane AnaMdanuM, prApti upara caDhatA trikoNa te jaDa tatvamAMthI jIvana prakAza ane premarUpe pragaTatA abhIpsArUpI pratyuttaranuM pratIka che. e bannenuM milana, vacalA catuSkoNa e pUrva AvirbhAva che. enA keMdramAM kamaLa e paramAtmAnA avatAra che. catuSkoNanI aMdaranuM pANI te anaMtarUpatAnuM sRSTinuM pratika che. A pratIkAtmaka kamaLane atyAre zrI araviMdanA pratIka cihna tarIke oLakhavAmAM Ave che." Ama zrI rizArane sAcA ukela maLI gayA. teo eTalA to pravita thaI gayA ke temaNe je pustaka lAITa ovara eziyA' lakhyuM che, temAM zrI araviMdane vaDIlabaMdha yugapuru Sa kahI bhavya aMjali ApI che ane jaNAvyuM che ke 'emane laIne pUrvanI saMskRta, dharma ane AdhyAtmikatAM thoDA ja vakhatamAM samagra vizvamAM phelAMI jaze. 1914mAM zrI peAla rizAra pharIthI peDicerI AvyA. sAthe mAdama peAla zira, mIrAM paNa AvyAM. poMDicerIthI sTImara dasa mAIla dUra hatI tyAre ja temane zrI araviMdanA sadhana pavitratejavartuLAnA anubhava thayA: pahelIvAra mIrAM . zrI araviMdane pratyakSAmAM maLyAM. maLatAM ja emaNe emanA mahAna AdhyAtmika gurUne oLakhI kADhyA ane manamAM ja peAtAnuM sarva kaMI e caraNeAmAM samarpI dIdhuM, bIje divase emane emanI 'prArthanA ane dhyAna'nI DAyarImAM noMdhyuM: "jagatamAM bhale hajAro loko zAna ane aMdhakAramAM DUbelA hAya enI cIMtA nathI, gaI kAle amane jenuM darzana thayuM te pRthvI upara che. enI hAjarI pote ja e vastu siddha karavAne puratI che ke gahanamAM gahana aMdhakAra prakAzamAM palaTAI jaze * ane pRthvI upara avazya prabhu tArUM zAsana sthapAze." Ama keLA, sauMdarya, jJAna ane sAdhanAmAM sarvocca kakSAe mUkI zakAya tevAM perisanAM jAjavalyamAna mIrAMne prabhue zrI araviMda sAthe atimAnasa yoga mATe pUrNayoganI sAdhanA kATe, jJAna, bhakita ane karmanI upAsanA mATe pRthvI para divyajIvananAM prAgaTaya mATe ekatra karyA: gurU pratyenI emanI ananya zraddhA ane bhakita temaja emanA caraNAmAM saMpUrNa AdhyAtmika samarpaNanuM darzana, ApaNane 'rAdhAnI prArthanAmAM maLe che. 'he prabhu, tArU'prathama darzana thatAM jamane jaNAyuM ke tuM ja mArA jIvananA svAmI che, tuM ja mArA deva che. mArA svArpaNanA svIkAra kara. mArA sarva vicAro, mArI sarva lAgaNIo, mArA hRdayanI Urmio, mArA jIvananI sarva kriyAo ane sarva saMvedanA, mArA dehanA pratyeka koSANu', mArA rakatanuM pratyeka biMdu, mAruM sarva kAMI tAruM ja che. huM tArI ja chuM, sarva bhAve, sarva rIte, sarvathA tArI ja chuM. mAre arthe tArI je kAMI. IcchA haze, te huM banIza. tuM mAre mATe je kaMI nirmANa karaze, jIvana vA mRtyu, sukha vA du:kha, harSa vA zoka, e sarve ne tArA taraphathI maLatI bheTa gaNI temano AnaMdapUrvaka svIkAra karIza. te` ApelI pratyeka vastu mane sadA eka divya upahAra banaze, mAruM parama sukha emAM ja haze (kramaza:) DhAMminibahena jarIvALA Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 prema jIvana navI netAgIrI ane ApaNe ['zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha " saMcAlita abhyAsa vartuLanA upakrame sAmavAra tA. 24-9-79 nA dine paramANaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM, prAdhyApaka bakula rAvaLe navI netAgIrI ane ApaNe e viSaya para vyAkhyAna ApeluM. tene zabdabaddha karI ApavA mATe temane ja vinaMti karelI, je nIce ApavAmAM Avela che.] mANasamAtrane koIne koI mArgadarzakanI haMmezA AvazyakatA jaNAI che. ghara, kuTuMba, samAja, rAjya ane rASTra - sahune koI doranAranI, netRtva karanAranI khapa jaNAI che. jyAre jyAre udAra carita puruSanA hAthamAM koI paNa kSetra ke pravRttinuM sukAna AvyuM hAya che tyAre lokakalyANa sadhAyuM hoya che, paNa sarvadA AvuM banatuM nathI. itihAsanAM pRSTho e vAtanI sAkSI pUre che, ke badhA sattAdhIzonI vRtti ane pravRtti svArthI ke ApakhudI rahI che ane chatAM aMte sItamagaranAM zAsane dhULamAM roLAyAM che e hakIkata paNa dIvA jevI spaSTa che, netAgIrInA udaya ane asta thatA ja hoya che. sattAnAM sUtrA navA zAsako yA netAonAM hAthamAM jatAM hoya che ke pachI jhUMTavI levAtAM hoya che. bhAratIya rAjakAraNanI kSitijoe rASTrIya netAgIrInA jhaLahaLATa paNa joyo che, te aMdhakAra paNa joyo che. A badhA ja saMjogAmAM ApaNe - prajAe - mahattvano bhAga bhajavyo hAya che. kayAreka takhtA upara rahIne to kyAreka paradA pAchaLa ! mahAtmA gAMdhIthI AraMbhAyelI netAgIrInI tavArIkha IndirA gAMdhI sudhI Ave che, tyAM sudhImAM te ApaNA dezanA ane rAja kAraNanA nakazA eTalA badhA badalAI jAya che ke, eka zAyaranA zeramAM kahyuM tA : 'nakazA UThA ke nayA zahara DhUMDhiye Isa zaharame te sabase mulAkAte ho gaI.' ghaNI vakhata eka vicAra Ave che ke gAMdhIjInA 'Quit India ane 'Do or Die' nA be nAnakaDAM sUtrAmAM evA te ze! camatkAra hatA ke A sUtreA prajA mATe maMtra banI gayAM! subhASacaMdra bAjhanuM 'jayahiMda' AkhA dezane gajAvI gayuM. sAcA ane ni:svArtha netAne vIsa, ekavIsa ke ekatrIsa sUtronI jarUra nathI, evuM eka ja sUtra rASTranI kAyApalaTa karI nAkhe che. A tabakke eka tasvIranI smRti thAya che, jemAM pUjya gAdhIjInI tarjanI che ane sTImaramAM bhAgatA aMgrejo che. 'bhArata choDo zakitanuM A citra kevaLa citrakAranI kalpanA ja nathI paNa hakIkata che. gAMdhIjI ane temanA yuganI netAgIrIe mAtra paropadeze pAMDitya nahAtuM gAyuM, paNa sAcA arthamAM netRtva svIkAryuM hatuM ane tyAre ja prajAe prANonI Ahuti dharI dIdhI hatI --There is not reason why, there is but to do and die. e A yuganA dharma banI gayo hato. A tasvIra jouM chuM tyAre bhAgavatanA eka prasaMga paNa najara AgaLa taravare che. bhagavAna zrIkRSNa temanA gApabALAM sAthe mathurA nagarImAM praveza karatA hatA tyAre eka dhAbI tenA gADAmAM jariyAna vastro laIne jaI rahyo hatA. kRSNe pUchyuM : 'A vo konAM che?" 'mahArAja kaMsanA. 'dhobIe javAba ApyA. 'ekalAnA ?' 'hA'. 'tArA rAjAnA ATalAM badhAM vastro ane tenI prajA nagna? A nahIM cAle. kRSNanA puNyaprakopaprajvaLI vaLyA ane temaNe hAthamAM rahelI baMsIne tarjanI banAvIne geApabALAne kahyuM: 'A anyAya nahIM cAle. vastro hAtha karo ane nagna prajAnI lAja DhAMko. A kRSNanI baMsarI ane gAMdhInI tarjanI, baMnemAM camatkAra hatA ! karmayogI mahAmAnavAnI A siddhi hAya che, prajA emanA Adeza mAthe caDAve che kAraNa, laDatamAM te meAkhare rahetA! koi paNa netAgIrInuM sarva prathama kartavya e che ke pote asta thAya tenI pUrve navI haroLa UbhI karavI joIe. gAMdhIjI A karI zakayA hatA. paNa 'nahera pachI koNa ? e prazna naheru sarakAra vakhate UThayo hato ene ApaNI netAgIrInI nirbaLatA gaNavI ke prajAnI kAyaratA e paNa vicAravA jevuM che. jyAM sudhI naitika mUlyonA AraMbha netAo nahIM kare tyAM sudhI prajA pAsethI apekSA rAkhI zakAya ja nahIM, e satya netRtva lenAre AcaravuM ja rahyuM. Aje e satya lopAryuM che. pariNAme naitika mUlyono tA. 1-10-'79 ... jhaDapabhera hrAsa thaI rahyo che. I. sa. 1971 - 1977 ane 1979nI aitihAsika sAlA AnI gavAhI pUre che. traNe sAlanI tavArIkha alaga alaga che. kaTokaTA AvI gaI, navuM zAsana amalamAM AvyuM che ane atyAre madhyasatra cUMTaNInuM parva AvyuM che - A badhA aitihAsika vaSaeNe lAkazAhInI ImAratanA pAyA hacamacAvI nAMkhyA che. bhAratanI prajA eka mahAna viSAda anubhavI rahI che. tenI sAme, Aja pUrve koI paNa vakhata anubhavI na hatI tevI muMjhavaNa AvIne UbhI che. prazno, ane praznAnI hAramALA janmI che. ... ApaNe zuM karavuM? mata ApavA ke nahIM? ApavA te| kone, vyakatine ke pakSane ? mUka prekSaka thaIne beThA rahevuM? carcA ane dalIle karavI ? eka pakSanI taraphadArI karavI ane bIjAno virodha ? niSkriyatAmAM sarIpaDavuM ? pratIkSA karavI ? drohIone Teko ApavA ughADA pADavA ? vagere vagere Aje samagra deza Tu bI Ara noTa Tu bI nuM maMthana anubhave che; arjunano viSAda anubhave che. A viSAdamAMthI hatAzA; hatAzAmAMthI asaMtoSa; asaMtoSamAMthI tArAjI; tArAjImAMthI ApakhudI baLAnA janma, je asthiratA UbhI kare ane A asthiratA ja pachIthI aMdhAdhUMdhI sarajAve, jemAMthI zUnyAvakAza udbhave che! ApakhudI zAsako A paristhitino pUro lAbha UThAvI potAnA mULiyAM UMDAM ghAle che ane eka vakhata ApakhudI zAsana AvyuM eTale lazkarI rAja mATe mArga mokaLA bane che. lokazAhInA mRtyughaMTa A rIte ja vAgatA hoya che. zrImatI IndirA gAMdhInA IrAdA lokazAhIne mRta:prAya karavAnA ja hatA e vize koI paNa zaMkA nathI. bhAratanuM sadbhAgya ane A dharmabhIru dezanI zrAddhA ke lAkanAyaka jayaprakAza nArAyaNe eka nUtana krAMti sarajI ane leAkazAhInI jarjarita kAyAmAM prANavAyu pUryo; enA AtmAnI bujhAtI jyotimAM tela pUryuM ane janatA pakSanA udaya thayo. aneka AzA, AkAMkSA ane aramAno haiye bharIne prajAne e navI sarakAranA hAthamAM dezanuM sukAna soMpyuM tyAre kone khabara hatI ke bagIcAnA mALIo ja bagIcAne ujjaDa karavA ApasI takarAro UbhI karaze? zrI mArArajI desAInI sarakAra lAkazAhInI punarjIvita pAmelI jyotine jALavI zakavAmAM saMpUrNa niSphaLa nathI gaI te saphaLa te! nathI ja thaI ema bedhaDaka kahI zakAya. zrImatI IndirA gAMdhInI sarakAra eka cheDe te zrI meArArajI desAInI sarakAra bIje cheDe - baMne bhIMta bhUlyA; baMne svAdha, baMne haThAgrahI, baMne niSphaLa ! zrImatI gAMdhI leAkazAhIne mAravA agara saphaLa na thayA te| zrI merArajI jIvADavA! baMnee dezane vadhu dayanIya dazAmAM mUkI dIdhA ! Ama chatAM ApaNane krodha vadhAre to janatA sarakAra upara caDe che. kAraNa, rAvaNa pAsethI tA sItAnA apaharaNanI ja apekSA rakhAya; du:zAsana pAsethI draupadInA vastraharaNanI ja, paNa rAma ke kRSNa pAsethI te saMskRtinA rakSaNanI ja apekSA hoya . . Aje meArArajIbhAI jyAre 'dharmayuddha'nI vAto kare che tyAre mArA jevAne vadhAre gusso caDhe che. dharmayuddha jevA zabdano prayoga karatA pUrve adhikAra keLavavAnI jarUra che. tyAgI puruSa ja dharmayuddhane samajI zake. pakSanuM netApada choDavAno meAha paNa jatA na hoya ane na chUTake jeNe badhuM choDavuM paDayuM hoya tevI vyakita mATe te eTaluM ja kahI zakAya ke A badhuM to azaketamAna maveta sAdhu jevuM thayuM. cUMTaNI laDavI, sattA meLavavI, ane dharmanI vAto karavI e traNanA meLa kadI jAme ja nahIM. dharmayuddha nI vAta to koI mohanadAsa gAMdhI karI zake ke koI bhagavAna kRSNa mArArajIbhAIne kahI devAnuM mana thAya che ke A pavitra zabdanA durvyaya baMdha kare! Aje jyAre cUMTaNInAM nagArAM gaDagaDI rahyAM che; AkSepa ane prati - AkSeponI jhaDI varasI rahI che; pratyeka prabhAta aMdhakAra sAthe udaya pAme che. netAo zaMkunI banI rahyA che; kAdavauchALa pravRttimAM netAgIrI gaLADUba che ane gItAnI bhASAmAM kahuM to sahu koI - zeMlAna mAM pRthayA jUthanI ramata ramI rahyA che tyAre dharmayuddha' zabdane zabdakozamAM ja rahevA daIe. temAM ApaNuM saujanya che. ' _* *_ _ + Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-10-09 prabuddha jIvana - hRdayane prasanna rAkho ' A tabakke eka bIjuM citra paNa joIe. rASTra ane rASTra , AvA viSama vAtAvaraNa vacce akarmaNyatAne khaMkherI, ApaNe pati bane chUTAcheDA laIne beThA hoya evuM vAtAvaraNe AjanA bhAra- - sahue navI netAgIrI (?) je janmI rahI che tene navI dizA tIya rAjakAraNamAM jovA maLe che, tyAre zrI jayaprakAza sUpa che ane batAvavAnI che; , netAgIrIne ApaNe. ja netAgIrI pUrI pADavAnI vinobAjI rAMjayane AzirvAda Ape che. atyAre jayaprakAze che ane te mATe sajaja thavAnuM che ! vANIne vahetI karavAnI che tyAre mauna dharyuM che ane vinobAe prA. bakula rAvaLa mauna rahevAnI jarUra che tyAre teo AzirvAda Ape che. jyAre jIbha khelavAnI jarUra hatI tyAre, kaTokaTInI paLomAM vinobAjIe mauna dharyuM hatuM. A badhuM vidhinI vakratA che ke saMketa - kAMI samajAtuM nathI ! ekanuM mauna ane bIjAnA saMjayane AzIrvAda tathA gAmaDuM dattaka levAnI salAha, prajAne mUMjhave che. saMjayane salAha ApavI te to kupAtre dAna karyA jevuM che. salAha paNa supAtrane ja apAya, kAMI karo e barAbara mana lagADIne, vivekathI ane gaMgAjIe avataravuM hoya to zivajInI jaTA joIe. paTaNA ane bIjAnA hitano khyAla rAkhIne kare. nakAmI vAta na kare. bIjAnA pavanAranA A virodhI citronI lipi koNa ukelI zakaze? zrImatI kAmamAM dakhala na karo. pitAnA zabdacAturyathI nirbaLatA chupAvavAno IndirA ane saMjayane vAraMvAra apAtA AzirvAda AmajanatAne prayatna na karo. potAnA hRdayamAM vasanArA paramAtmAnI upAsanA karo. geramArge dorI jAya che; buddhijIvIone vimAsaNamAM mUke che; rAja vairya ane nItithI kayAreya DagI na jAo evA bahAdura bane. kAraNanA takavAdIone 'masAlo' pUruM pADe che ane vinobAjInI pratimAne jhaMkhI kare che! A saMte, kAM te medAnamAM AvavuM joIe jema sainika koI paNa vakhate hukama maLatAM laDAImAM javA kAM to maunavratI banI javuM joIe. vastuta: rAjakAraNIonI kaTibaddha rahe che, barAbara e ja rIte mRtyunuM AmaMtraNa AvatAM jamAtane koI siddhAMte hotA ja nathI. DI. ema. ke., IndirAnI e mATe taiyAra raho. hRdayane sAravuM ane prasanna rAkhe, bIjAne zaraNAgati le; mahArASTranI khakhaDadhaja netAgIrI paNa moMmAM taraNuM Teko tamane zA mATe joIe? laI tenI caMpI kare, ke pachI navI netAgIrInI hoMza laI jhaMpalAvavA mAganArA 'zrImatI gAMdhI kI jaya" bole tyAre eTale badhe AghAta nathI lAgatuM eTale jyAre samAjane buddhipradhAna ke buddhijIvI vanamAM tamane kaI vastuthI sAce lAbha thAya che? nyAya, varga'. paNa temAM bhaLIne "lolama lola' kare che! 'kaTokaTI sArI satya sphaTika jevI nirmaLa buddhi ane dhIraja-A sivAya bIjuM hatI evuM kahenAre bhaNele - gaNele varga jayAre sAMbhaLavA maLe zuM joIe? potAnA manane svaccha rAkhavAthI mANase buddhimAna che athavA jovA maLe che tyAre Izvarane kahevAnuM mana thaI jAya thAya che. buddhimAna banavuM e dareka mANasanA hAthanI vAta che. bhAgya3-'Father forgive them, for they knew not what nA lekhane kadAca tame badalI zako nahIM; paraMtu ISTa ane aniSTane they do." nA, paNa ATaluM ja kahIne mana vALavAnuM nathI samAnabhAve jovuM e tamArA hAthanI vAta che. sukhI thavAne bIjo buddhijIvI varga paNa jo geraraste doravA hoya te tenI zAna koI IlAja tamane sUjhe, to jarUra e ajamAvo. ThekANe lAvavAne ApaNe dharma che. joke AnI sAthe sAthe e paNa AdhyAtmika tattva ja sauthI zreSTha che. vicAro upara kAbU avazya vicAravAnuM che ke Ama thavAnuM kAraNa zuM? buddhizALI vargane rAkhe. indriyone vaza kare. bhagavAna para zraddhA rAkhe. sadA parahitamAM vizvAsa lekazAhImAMthI UTho jAya che enAM kAraNe A te nathI ja khuza raho. bIjA badhA viSayone tuccha mAne. manane Amatema bhaTakavA na de, nahIM te pAchaLathI enA vegane rokavAnuM azakaya (1) ke, lokazAhI mATe ApaNe lAyaka nathI karyA? banaze. badhAM du:khanuM nivAraNa emAM ja che. dhanadolata, kIti badhuM (2) ke, lokazAhI ja niSphaLa gaI che.? mithyA che. (3) ke, ApaNA sukAnIo vAmaNA nIvaDayA? ' tame vicArI zako che ke, "sukha bhogavavAnI IcchA to mane che ? (4) ke, ApaNe daMDA rAjane ja pAtra chIe? che ja, paNa e IcchAne mArA upara kazo adhikAra nathI." sukha - huM aMgata rIte AvA praznonI azraddhAmAM sarI paDavAmAM bhogavavAnI IcchA rAkhyA karIe chatAM AtmAne bacAvI zakAya mAnato nathI. grahaNane samaya thoDo hoya che; pachIthI to sUrya jhaLa- e vAta ja khATI che evuM vicAravAmAM tame bhUla khAI jaze. haLe ja che. ApaNe nirAza thaIne zuM hITalara, mulinI; yAhyAkhAna ke thoDA vakhata sudhI viSaya vAsanAo tamane evA bhramamAM rAkhaze IndirAne pAchA lAvavA mAgIe chIe? zuM ApaNe upavananI ke jANe e tamane adhIna che, paNa chevaTe tamane pachADaze. ene zAMtine badale kabrastAnanI zAMti jhaMkhIe chIe? zuM ApaNe mAnava - sAmane tame nahIM karI zako. eTalA mATe zarUAtathI ja manane zuddha adhikArone jatA karavA IcchIe chIe? zuM ApaNe pijarAnAM ane daDha rAkho. satyanuM anusaraNa karo e ja sAdhanA che. paMkhI banIne jIvavA mAgIe chIe ? ApaNe buddhine gIrave kadAca koI evI carcA uThAvI zake ke, sukhaprada vastuothI mUkavI che? chatI AMkhe aMdhApe veThavo che? kapAyelI pAMkhe jIvavuM che? - jo A ane AvA bIjA praznanA javAbe 'hA' mAM Apa dUra rahevAnI zI jarUra che? e kharekhara, vicAravA jevI vAta che. vAnA che te, buddhi jIvIonI buddhi upara zaMkA lAvI, temanI paNa pAzavika sukhene ApaNe sAcuM sukha kema mAnI zakIe? mANamAtra dayA ja khAvI rahI !' Ama kahIne Aje atrethI huM koI sane buddhi maLelI che. buddhipUrvaka vicAra karatAM je sukha UMcA prakAranuM jaNAya e ja sAcuM sukha che. jenAthI mAtra zarIrane sukha sarakAranI taraphadArI nathI karatA, paNa eTaluM ja avazya kahIza ke maLe che e kadIya sAcuM sukha hoI zake nahIM. daDhatAthI evA sukhanI be kharAba aniSTomAMthI ochA aniSTane varavAmAM zreya che.! - IcchAne dUra rAkhe, paraMtu vinayathI ahaMkAra ane ghamaMDathI dUra rahe. " "janatA sarakAranI maryAdAne pAra nathI. tenA khAtAmAM satyane dUra rAkhIne meLavelI vastuthI AnaMda thaze nahi. udhArI AMkaDA vadhAre che. enI moTAmAM moTI nabaLAIo hoya to te ATalI che: je vastuthI tamArA gauravane baTTo lAge ethI dUra rahe. tiraskAra, virodhabhAva, DhoMga vagere choDe. enI zodhamAM na paDe. bIjAothI (1) amala daramiyAna IndirA gAMdhI sAme pagalAM na chupAIne dIvAla athavA paDadAnI pAchaLa tame je bhega. bhagavo bharyA. che, enAthI sAce AnaMda kevI rIte maLI zake? " (2) prajA tathA pakSamAM netAo sArI chApa upasAvI na hRdayamAM vasatA bhagavAna jene mATe saMmati Ape e ja rokyA. dharmanA anuyAyI bane. e satya mArga upara cAlanArane kayAreya - ' (3) pakSamAM ja paDelI phATapha Ta.' . . . glAni thatI nathI. saMnyAsa laIne vanamAM javAnI ene jarUra nathI. . . ' A badhAne lAbha virodhIone maLI gayA ane temaNe e harSa-zoka, IchA-dveSathI mukata ane nizcita rahe che. jJAnI janasaMgha ane Ara. esa. esa. ne badanAma karavAnA prayAsa karyo. mANasa kALathI paNa Darato nathI. prANanI ene paravA hotI nathI. virodhI pakSAe ja komavAdI : pakSe sAthe hAtha milAvyA che. zarIradharmanuM pAlana karatAM karatAM jema e maLatyAga kare che, evI ja tyAre janasaMghane komavAdI gaNAvI tenuM ja punu cAraNa karavuM te rIte AnaMdathI e, prANa choDe che. ' ' tAM zayatAna bAIbala TAMke che tevuM thayuM ! mArkasa ereliyasa Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 prabuddha jIvana tA. 1-1-79 - - roma ane hAma mathALuM jarA apaNI sarakAra jevuM lAgaze, yAda chene sarakAra karonI bUma sAthe ja IlekiTUsITIne kA5 mukAI rahyo che. * phorma thaI tyAre kahetA ke khIcaDI sarakAra che tevI ja A bhASAnI kaI rIte vadhu utpanna thavAnuM? khIcaDI ! lekhaka Teliphona viSe lakhatAM lakhe che, ke moTe bhAge lAIna AuTa jema kahevAmAM prAsa hoya che ane kahevato bolavI phAve che, epha orDara ja hoya che. ane tene phona cAlatuM nathI e sArI lAge che, tevuM ja A mathALAnuM, romanI vAta lakhavI che ne phariyAda karavA bIja jAo tyAre phariyAda karavAne naMbara traNa kalAke ApaNe rema jevA eka mahAna dezanI sebatamAM chIe. dareka rIte mAMDa maLe te maLe... ane sadabhAgye naMbara maLe, sAmethI hae thAya. enA jevA ja chIe. ema kahyuM che. tethI thayuM ke jarA prAsa karuM. ane tame phariyAda hajI uccAre tyAM phona kapAI jAya. AvI tethI ja karI khIcaDI ke jevuM che. Aje rAma tevuM ja che Aje musIbata chatAM kahe che, ke eka gebrilA ArTagelIne eka mahinAnuM ApaNuM homa, arthAta ApaNA bhArata deza! lekhaka lakhe che ke gajabanuM moTuM bila maLyuM. lakhyuM hatuM ke tame 976 kola karyA che, anya koI dezamAM Arthika saMkaDAmaNa thAya eTale ke nyuyorkamAM, ane pelAe javAba Apyo ke bhAI mAre ghera phona ja nathI Avyo, ke raziyAmAM te deza camakI UThe. paraMtu romamAM evuM thAya te emAM varSothI arajI karI che toye, to pachI bila kayAMthI AvyuM ne konuM?" koIne navAI ja lAgatI nathI. kAraNake ghaNAM samayathI e deza devALiyo ja che. ane jema TrAphika polyuzana koThe paDI gayuM che tevuM ja e thaI romanI vAta, hemanI vAta te ApaNAthI ajANI A devALiyApaNuM paNa emanA koThe paDI gayuM che. A nathI, gajabanA bile Ave che ne koI rAva phariyAda sAMbhaLavA navaruM nathI. khAsa karIne comAsAmAM te moTe bhAge phona AuTa AgaLa koI buddhimAna sattAdhArIe kahyuM hatuM, ke dezanuM bajeTa epha erDara ja hoya che. A te rojanI vAta thaI gaI che ne? barAbara jALave, belensa jALave, paraMtu koIe sAMbhaLyuM nahi. AgaLa lekhaka romanI pisTala sarvisa mATe lakhatAM lakhe che, ke e vAta kAne dharI nahi, jema tyAMnA samrATe kahyuM hatuM. ke e romansa pesTala sarvisa paNa gajabanI che jo koI kebineTa minisTarane kAgaLa "lenDa mI ra Iyarsa" paraMtu koIe kAna mAMDayAM ja pahoMcADavuM hoya te khAsa mANasane mokalavA paDe che. kAraNake kAgaLa nA nahi ane tyArathI e zahera sadAye devAmAM ja che. dhAravA pramANe pahoMcatA te dADAnA dADA jAya ane te paNa pahoMce te nasIba, Aje enI para traNa karoDanuM devuM che. gajabanuM vyAja bhare che. ane hAM kAgaLa lakhavA che paranuM posTala sTempasa ghaTI gaI che. e mATe beMkamAMthI nANA uchInA mAMge che paraMtu Abha phATayuM che kAraNake haDatALa che, ane jayAre TIkITa maLe che tyAre ochAmAM ochI tyAM thIMgaDAM dIdhuM cAle kharuM? kiMmata vALI maLe che jethI khUba caDavI paDe che. te vize eka romanI vAta vAMcIne na mAnatA ke A romanI ja vAta che, udyogapatie kahyuM, ke kavara para TikiTo ja eTalI jagyA rokI le che ke vyakitanuM saranAmuM karavAnI jagyA ja rahetI nathI. ane e homanI-ApaNA dezanI ethI vadhu kharAba dazA che. ApaNe saranAmuM ukele evI rIte lakhavA mATe khAsa kaLA sAdhya karavI paDe karoDa rUpiyAnuM devuM che. ghaNI vAra vyAja paNa bharI zakatA nathI. che. e thaI romanI vAta, homanI vAta te tame jANe che ja. keTalIya ane rUMvADuM paNa halatuM nathI. TapAla geravalle jAya che. megejhIna to vacamAMthI ja UpaDI jAya che. ane rAva phariyAda karavAnI koI jagyA ja nathI. koI sAMbhaLavA romamAM zALAo che paraMtu zikSako nathI. kAraNa ke emane pagAra navaruM ja nathI. ApavA mATe paisA nathI. kalAsa rUma joIe te karatAM ochA che, ane zIkhavavAnAM sAdhanane pu abhAva che, ghaNA bALako tyAM vasati vadhArA vize lakhe che, ke khUba vasati vadhI che, zIphTamAM bhaNe che eka zITa savAre, eka bapore, eka sAMje chatAM sattAne kaI paDI nathI. e aMdara aMdaranA vikhavAdamAM paDI che, aThavADiyAmAM mAMDa aDhAra kalAka bhaNavAnuM maLe to be bhAgyazALI. ane enA kAraNe gunAnuM jora vadhyuM che. polIsanA kahevA pramANe A vAta romanI thai te homanI zI hAlata che.? nathI sArI zALAo, rAmamAM 150 sekanDe eka gunA to thAya ja che. e vAta romanI che tyAM zikSakonA pagAra ochA che, khAnagI zALAomAM pagAra . thaI. homamAM ethIye kharAba che, kahe che ke jene sajA thaI cUkI apAya che ochA sahI vadhu para levAya che. DonezananuM bhUta herAna hatI tevA ja gunhegAro chUTIne muMbaImAM bharANA che. temanI saMkhyA karI rahyuM che ane Tayuzana vinA pAsa thavuM agharuM banyuM che. lagabhaga pacIsonI che e ja gharabAra lUMTe che, khUna kare che, reIpa zITa to che ja paraMtu zALAnI hAlata jovA jevI che, aMdhAriyA kare che, bhalabhalAnAM khUna thAya che, e ja ghusyA che TekasI DrAIvare oraDA, na pANInI sagavaDa, na anya sagavaDa. sadAe gaMdha mAratI tarIke ne emAM ja che bIlA ane raMgA jevA aneka. kayAMya salAmatI -- oraDImAM dhoLe dA'De dIvAnA prakAzamAM bhaNatA chokarAo tame ghaNI nathI chatAM koIne paDI nathI, haphatA khAnArA khAya che, ane maranAra 'myunisipala zALAmAM jezA ja. te mare che, lAge che ke A beDI bAmaNInuM khetara che, luMTAya teTaluM lAMTo. romamAM eka vidyArthIe kahyuM, ke pahelAM varSamAM phakata be ja eka kuTuMba phrAnsanuM romamAM gayuM, kAramAM, kaMI kharIda karavA jatuM kalAsIsa levAyA hatA. kAraNamAM kAM. prophesaro gerahAjara kAM e hatuM. eke kahyuM tamArI kAra laka karIne jAo.laka karI ane kharIdI Ave te rUmane abhAva, ne e banne hoya to haDatALa ne gherA... karI pAchA pharyA tyAre joyuM to kAramAMthI temanI badhI ja bego guma, A thaI romanI vAta te homamAM kazo phera che kharo? tyAMnI ane pelo mANasa paNa guma e gayA polIsa sTezane phariyAda karavA, hospiTale viSe lakhatAM lekhaka lakhe che ke enI hAlata te jovA phariyAda karIne bahAra AvyA te kAra paNa guma...! e thaI romanI jevI che tyAMnI moTAmAM moTI pablika hospiTala e ja baMdha thavAnI vAta. hemanI vAta ethI be veMta caDe evI che, eka navI rIta hamaNAM aNI para hatI, kAraNamAM emanI pAse gejha na hatA. ajamAvI rahyA che, eka TekasImAM tame bese e TeksI lagabhaga ekasare pleTa nahotI, joItI davAo nahotI, A thaI remanI vAta. adhe raste bagaDeja, bIjI tamane turatamAMja khAlI maLI jAya. tame have joIe homanI vAta? dara trIje divase sAMbhaLIe chIe che ke tamAre sAmAna bIjI TekasImAM muko, bese ne utaro tyAre jANe ke ApaNe tyAM okasijana nathI. ekasare pleITa nathI, sAdhane pUratAM sAmAnamAMthI be bega guma eTale pahelenI TekasImAM ja rahI. che ja nahi, are pANI paNa nathI, ane haDatALa te navAInI vAta jAya. koNa kahe che ke emanAmAM buddhi nathI, luMTavA mATe nIta navI. rahI nathI. A kSaNe ja sAyana hospITala ane ghATakoparanI sarvodaya rIta khALyA ja kare che. hospiTalanI vAta ja vicArI ne! ATalA varSonI svataMtratA pachI lekhake ghaNuM ghaNuM lakhyuM che emAMthI meM te sAra ja lIdhe che. paNa ApaNI e ja hAlata che.. e lekhaka tyAM thatI jAta jAtanI cerI vize lakhe che, uparAMta myunilekhaka lakhe che ke jayAM IlekiTrasITInuM aMdhera che, jayAM tyAM sipAliTInA karmacArIo viSe lakhatAM lakhe che ke eka amaladAra kApa mukAya che, ne keTalI vAra zahera AkhuM aMdhakAramAM DUbI jAya che ane banI Ave tyAre paNa volTeja eTa cho ke suparavAIjha karavA AvyuM, tyAM koI ja nahi. pUchayuM zuM baporanA balba prakAza Apato na lAge, AgIyA kIDA jevuM lAge. karmacArIo kAma karatAM nathI? javAba maLyo ke sAheba e savAre e thaI remanI vAta. homanI vAta to ApaNane saune vidIta kAma karatAM nathI ane bapore to AvatA ja nathI. : " , che ja. atyAre paNa kAma cAlI ja rahyo che ane vadhu utpanna- e vAta thaI remanI, ane homanI vAta karavAnI jarUra che, kharI? Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-10-79 kharI? kare che koI kAma? eka mANasanI jarUra hoya tyAM cAra che ne badhA ja bese che. sIMgareTa phuMkatA. AgaLa lakhatAM lakhe che ke lAMca rUzvatanuM jora khUbaja vadhyuM che. emane dharavA to ja kAma thAya ane chAzavAre haDatALa e to nityakrama thaI gayuM che. prabudhdha jIvana A vAta thaI rAmanI to heAmanI vAtamAM kaMI phera che kharo? chevaTe lekhaka lakhe che, ke e jUnI saMskRtivALuM roma eka vakhatanuM AbAda roma jANe ke Aje eka TAITa doraDA para caDayuM che., Dare che, dhU je. che, kayAre paDaze, kayAre evA satata bhaya rahyA ja kare che. chatAM vAMsanA Teke game tema karIne tyAM TakI rahevA athAga prayatna karI rahyuM che Takaze ke ekadama paDaze te te bhagavAna jANe. e vAta romanI thaI, to hAma ApaNA dezanI dazA che? cImanabhAI mukhya lekhamAM emanI vedanA ThAlave che. chApAmAM e ja vAta Ave che. vAMcIne dila valAvAI jAya che, thAya che ke eka vakhatanuM bhArata saMskRtisabhara bhArata, jayAM vacananI kiMmata hatI, jayAM paradhana paththara samuM hatuM. jyAM parapIDAMe du:khI thanAra hatA, te ja bhArata Aje pelA sattAdhArIonA naTanA TAITa doraDA para thatA nAca joI rahyuM che. lAcArIthI koNa jANe paDaze ke bacI jaze? melTana Devisa : anuH 2 bhASahena gAMdhI vANI : satyanA prAdurbhAva "pazuonA mauna prema ane saMvedana ane anA AdAnapradAnanI pavitratAne mANasa, vAcA dvArA abhaDAvatA hoya che, tyAre ja Izvare apelI vANInuM mahattva mANasane kaI rIte AMkavuM, e mANasanI buddhipratibhA para AdhArita che! 'bAlavuM' e sAmAnya che, pratyeka vyakita bAlatI hAya che, paNa 'vAcA'nA vyabhicAra thAya che, tyAre koIne koInA saMvedanAne Thesa vAgatI hAya che ! AvI ja rIte, mANasanI 'lAgaNI'nA pratibhAva maLatA hoya che! jayAM sudhI lAgaNI dubhAtI nathI, tyAM sudhI aMtaranA saMvedana jAgatA nathI hotA, paNa ahIM ja mANasane satya lAdhatuM hAya che. lAgaNI dubhAya ne saMvedanA jAge che, tyAre ja mANasane du:khanA sAcA saMvedanano anubhava thAya che! mane eka bhAI yAda AvI jAya che! samaju, zANA ane samajaNavALA, samAjamAM sAruM sthAna; paraMtu emanI vANIthI eTalA apriya ke, koIne emanA pratye jarA zI sahAnubhUti na maLe ! ja e eka vakhata eka sajajananA yuvAna putranuM avasAna thayuM. A bhAI paNa tyAM AvelA! paraMtu AvyA evA, sAmI vyakitane sahAnubhUti ApatAM ApatAM evA veNa uccAryA, ke jemanA yuvAna putranuM avasAna thayuM hatuM emane atyaMta du:kha thayuM. vAta to tyAM ja patI gayelI. paraMtu me ekavAra emane pUcheluM, 'tamArA putranA du:khada avasAna samaye, pelA bhAIe je zabdo uccAryA hatA enAthI tamane du:kha thayuM haze, kharuM ne?" e bhAIe thoDo vicAra karyo ne pachI bolyA : "mane e samaye ghaNuM du:kha thayeluM! mArA yuvAna putranA avasAna samaye, e bhAInI kilaSTa bhASAthI mArAmAM kAMIka evA saMvedanA jAgelA ke, eka to putranA avasAnanuM du:kha hatuM ne temAM vadhAro thayelA-- paraMtu mane AmAMthI eka satya lAdheluM--ne meM te ja samaye e satya svIkArI lIdheluM ke: "kadI vAcA dvArA anyane du:kha thAya evuM bAlavuM ja nahIM ! evuM lAge teA mauna rahevuM, paNa koInI lAgaNI dubhAya evuM to kadApi na ja bolAvuM !" jIvanamAM satya meLavavA kadI prayatna karavA paDatA nathI hotA, prasaMgeApAta maLI jatuM hoya che- paNa satya lAdhe kharuM, paNa aMtarathI enA svIkAra na karIe to, e satya lAdhe to ya zuM ne na lAdhe to ya zuM? ghaNI vakhata vANI dvArA satyanA prAdurbhAva thatA hoya che. ne jayAre AvA prAdurbhAva thAya che, te ja sAcA prAdurbhAva hAya che. eka kALe, muMbaI zaheranA eka jAhera mArga upara eka zobha 46) 109 nIya dazya sarjAyuM hatuM. kalpI na zakAya tevA, paNa dekhAve sajajana jevI vyakitaoe UbhA UbhA A dazyane je dRSTi ane vAcA dvArA vikArI banAvI dIdheluM ke, enI aDakhe - paDakhe UbhelA 'mANasAne paNa emAM kazuM ajugatuM lAgatuM nahotuM. --AvA prasaMgeAe ja, 'mAnavIya vAcA ane daSTi'nI pavitratAnuM mUlya aMkAnuM hoya che, ne? eTale ja me, A lekhanA prAraMbhe eka vAkaya uccAryuM che, ke pazuonA mauna, prema, saMvedana ane enA AdAnapradAnanI pavitratAne mANasa vAcA ane daSTithI abhaDAvatA hoya che.' kayAreka 'satyoccAra' paNa evA thato hoya che, enAthI paNa sAmA mANasanI lAgaNI dubhAtI hoya che!- to zuM satya ja na uccAravuM? AnA be margo mANasA svIkAratA AvyA che : koIka vyavahAruM banI, koIne du:kha thAya evuM satya uccAratA nathI hotA; paraMtu mANasanI A nabaLAIne vyavahAra' gaNI laIne, e satya uccAratA koIne du:kha thAya to satya paNa na uccAravuM evuM bane che! paraMtu ghaNAM 'koIne du:kha thatuM hoya te che thAya, paraMtu e satya uccAratA DaratA nathI!" ghaNI vakhata satya uccAravAnA Agraha ochA hoya che, paNa svabhAvagata satya uccArI nAkhe che! chatAMya satya ja uccAre che, e ja 'satya'nuM mahattva che. ane jo, satya uccAravAnI paLa mANasamAM AvatI hoya ane e cUkI javAya te, e satyanuM apamAna che! ghaNI vakhata aMtaranA sAcA saMvedaneAmAMthI satya prApta thatuM hoya che. -ghaNI vakhata mANasa utAvaLA svabhAvagata lakSaNathI uccArela vANIne 'satya' samajI levAnuM hoya che, paNa te 'satya' nathI ya hatuM paraMtu jayAre mANasamAMnA AvirbhAva ochA thaI jAya che, pachI gaMbhIratApUrvaka vicAryA pachI ja khyAla Ave che, ke "meM uccAreluM e satya nahotuM paNa ardhasatya hatuM!... athavA to satya ja nahotuM" --paNa A satya lAdhyA pachI paNa mANasa abhivyakitamAM satyanuM avamUlyana karIne, enA svabhAvagata lakSaNane satya mAnavAno Agraha seve che, tyAre e mANasa 'bhrama'mAM jIvato hoya che! 'vAcA' dvArA ja mANasamAMnA 'satya'ne tALI zakAtuM hoya che ! eTale 'mANase' vAcAne potAnA jIvananI sArthakatA samajavI joIe ! 'lAgaNInA AvirbhAvamAM uccArAtI vANI' e satya hoya chatAM, e vyavahAruM nathI hotI to paNa, e 'satya' hovA chatAM 'asatya' banI jatuM hoya che-- paraMtu A vyavahAru daSTi thaI! paraMtu 'satya'ne 'satya' svarUpe uccAravuM ke anyane e satya che, e gaLe utarAvavuM e paNa eka AvaDatano prazna che! mANasa 'vANI'laIne janme che, e janmatAM ja janma jAta saMskAra janme che! mANasanA vikAsa sAthe vANImAM vividhatA sarjAya che- vANImAM ADaMbara che chatAMe vANI che, vANIne vyabhicAra thAya che, te ya e vANI che, vANI vilAsI hoya teya vANI che-- paraMtu je vANImAM vItarAgatA hoya che, e ja sAcI vANI che. --guNava Mta bhaTTa paryuSaNa vyAkhyAnamALA vyAkhyAnAnI keseTa paryuSaNa vyAkhyAnamALAnA badhA ja vyAkhyAnonI keseTo saMgha dvArA taiyAra karAvavAmAM AvI che. te nIcenI zarate dareka sabhyane ghera laI javA mATe ApavI evA TharAva saMghanI kAryavAhaka samitie karyo che. "dareka keseTa dITha rUA. 50 DIpojhITanA levA ane traNa divasanuM rUA. 2, bhADuM levuM, traNa divasathI vadhAre samaya keseTa rAkhavAmAM Ave to vadhArAnA rU. 2, bhADAnA levA. dara traNa divase A krame vadhArAnuM bhADuM levuM." je sabhyone uparanA niyama pramANe keseTa joItI hoya temaNe kAryAlayanA saMparka sAdhavo. je keseTa hAjara haze te maLaze. -zAntilAla TI. zeTha kAryAlaya maMtrI Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 prabuddha jIvana bALavarSa ane cAlu varSa AMtararASTrIya bALavarSa tarIke ujavAI rahyuM che, paraMtu jayAM ajJAna ane garIbI che tyAM enAM kazAM ja edhANa nathI. A staranA samAjamAM bALakonI sukhAkArI ane vikAsanI bAbatone te sthAna nathI, paraMtu pati-patnInA jhaghaDAmAM bALakone kevuM sahana karavuM paDe che e jayAre chApAMdgArA jANIe chIe tyAre ghaNuM lAgI Ave che ke ApaNA samAjajIvanane UMcuM lAvavA keTalI to hajI mahenata karavAnI che. A vAta eTalA mATe lakhavI paDe che ke thoDA divaseA pahelAM eka aMgrejI vartamAnapatramAM ahevAla hatA ke nIcalA staranA eka kuTuMbamAM pati-patnI vacce eka vAra paisAnI bAbatamAM kaMkAsa thayo. pita gherathI bahAra gayA ane bapeAranA be vAge ghera AvI krodhanA AvezamAM patnI pAse bhara UMghamAM sUtelA peAtAnA kevaLa cAra ja mAsanA kumaLA putrane UThAvI kUvAmAM jaIne phekI AvyA. patnI sAthe thayelA jhaghaDAne roSa hatA, ane pAte dArUDiyA ane jugArI paNa hatA, eTale 'vinAza kALe viparIta buddhi ema AvA aghaTita karUNa banAva banI gayo ane eka tadna nirdoSa bALaka je peAtAnA sagA putra hatA tenI UgatI jiMdagI rahe sAI gaI. konA hAthe ? potAnA bApanA ja hAthe ne ! AvA te khUNe khAMcare kaMIka aghaTita banAvo bane che je ApaNI jANamAM kevaLa chApAMo dvArA ja AvI zake che. A AMtararASTrIya bALavarSa che, paraMtu bALakone khuda potAnA mAbApanA hAthe ja sahana karavuM paDe e ghaNI vasamI vAta che. garIba staramAM ghaNAM kuTuMba evAM che, jemAM kuTuMba vastArI hovAthI mAbApa nAnapaNathI ja bALakone kAme dhakelI de che. temane ramavA-bhaNavAnuM ke gammata karavAnuM te maLe ja karyAMthI? savArathI sAMja sudhI A bALako kAma kare che ane thAkIpAkIne ghera jaI gharamAM je hoya te khAI pI UMghI jAya che ane savAra paDe ke vahelI savArathI ja temane kAme javAnI ciMtA pAchI hoya che. A badhAM bALakonI sthiti sudhare to ja kharA arthamAM kahI zakAya ke ApaNe AMtararASTrIya bALavarSa ujavyuM che. paisAdAranAM bALakone tA vikAsanI badhI ja tako prApta che, kaMI kAma thavuM joIe te garIba bALako mATe thAya te khAsa jarUrI che. A praznane bIjI rIte vicArIe to garIba samAjamAM mAbApanuM ajJAna paNa temanA bALakonA vikAsane bhayaMkara rIte ruMdhe che. eka dAkhalA joIe. eka paisAdAra gharamAM eka bAI gharanokara tarIke kAma karatI hatI. tenI bAratera varSanI dIkarI mAne kAmamAM avAranavAra madada karatI ane sAthe zALAmAM abhyAsa paNa karatI hatI. cAra zreNI bhaNyA pachI AgaLa tenA bhaNatarano kharca mAbApathI bhAgavI zakAya tema na hovAthI mAe) tene UThADI kayAMka ghara nAkara tarIke kAme lagADI devAnuM nakkI karyuM. A vAtanI je gharamAM A bAI nokarI karatI hatI te zeThANIne khabara paDI. A paisAdAra bAI dayALu ane zikSita hatI eTale teNe peAtAnI nekarabAInI dIkarInA bhaNataranA badhA ja kharca upADI levAnI taiyArI batAvI. chekarInuM bhaviSya sudhare ane bhaNelI dIkarI heAya teA mAbApane paNa ghaNI rIte upayogI nIvaDe e badhI vAta nokarabAIne samajAvI che.karIne AgaLa bhaNAvavA khUba Agraha karyo, paNa bAIne gaLe A vAta na ja UtarI ane teNe cheAkarIne zALAmAMthI UThADI laI eka kuTuMbamAM ghara nAkaranA kAme lagADI dIdhI. A dAkhalA parathI e phalita thAya che ke jayAM ajJAna che tyAM lAMbI daSTithI vicAra karavAnI buddhi ja hotI nathI. potAnI dIkarI bhaNe te enI jiMdagI sudhare e lAMbA gALAnA phAyado jovAne badale gharakAmanI nokarI kare to pacAsa--sATha rUpiyAnI gharamAM Avaka thAya ane mAne theADI nirAMta rahe e TUMkA gALAnA phAyadA mAe potAnA ajJAnane lIdhe joyo. AvA tA aneka dAkhalA ApaNane jovA maLaze. jayAM garIbAne mATe kaMIka karavAnI dhagaza upalA staranA dayALu lAko batAvatA hoya che, paNa eno amala thavAmAM garIbAnI nirakSaratA ane ajJAna ADAM AvatAM hAya che. mAre tyAM paNa eka cauda--paMdara varSanI che.karI kAma kare che jene huM roja thADIvAra bhaNAvuM chuM, paraMtu zALAmAM je vyavasthita zikSaNa maLe e nokarInA bAjA taLe ene kaI rIte maLI zakavAnuM ? saMkhyAbaMdha garIba bALakonI Aje A dazA che, je viSe vicArIe to atyaMta du:khanI ane ciMtAnI vAta che. jayAM sudhI azAna nahi jAya tyAM sudhI unnati nathI e vAta te ApaNe sau samajIe chIe, paNa mAlika zrI muMbaI jaina yuvaka sAMgha, mudraka ane prakAzaka : zrI muMbai-400 004 2. naM. 350296 tA. 1-10-'79 ApaNI pharaja bhayaMkara garIbIne lIdhe ajJAnane poSaNa maLI rahyuM che e A dezanA saMkhyAbaMdha mANasAnI bAbatamAM che. nahIMtara kumaLAM bALakone nekarI karavAnI hoya ja zAnI? A sthitimAM ApaNI pharajane vicAra karIe te eka apanAvavA jevA rasto e che ke ApaNe tyAM nekarI karatAM kumaLI vayanAM chAkarA-chekarIone thoDo samaya kADhIne kaMIka vidyA--dAna ApavuM. jemanAthI thaI zake temaNe A umadA kArya jarUra karavuM joIe ane manamAM thADI dhagaza haze to e jarUra thaI zakaze e zaMkA vinAnI vAta che. mAre tyAM kAma karatI chokarIne roja bhaNAvIne vyavahAramAM kAma lAge evA keTalAya aMgrejI zabdo me ene zIkhavI dIdhA che. uparAMta tenuM jJAna vadhe evI kaMI ne kaMI vAtA kahevAthI tenI samajamAM ghaNA phera paDayA che. zALAmAM je vividha viSayo zIkhavAnA maLe enI sAme jo ke A dhaNuM alpa che, paNa mANasa sAva ajJAnI rahe e karatAM thoDuM paNa zIkhe e ene mATe phAyadAkAraka che ane samAjane UMce lAvavAmAM paNa kaMIka sahAyabhUta che. A rIte ja ApaNe ajJAnane dUra karavA ApaNA phALA ApI zakIzuM. jemanAthI thaI zake temaNe vidyA-dAnanuM A umadA kArya jarUra karavuM joIe. ApaNe ADIavaLI bAbatomAM ane ApaNA sukhacenamAM samayane ghaNA veDaphI nAkhIe chIe, paNa manamAM laIe to samaya bacAvIne AvuM kaMIka sAruM kAma jarUra karI zakIe tema chIe jenI samAjanI unnati mATe ghaNI jarUra che. cAlu AMtararASTrIya bALavarSamAM garIba ane pachAta bALako mATe paNa ghaNu kArya thaI rahyuM che enI nA nathI, paraMtu kuTuMbanI garIbIne lIdhe je bALakone nAnapaNathI ja kAma karavuM paDe che ane bhaNavAnuM maLatuM nathI te bALakone kaMIka zikSaNa maLe e ciMtA ApaNane A varSa pUruM thayA pachI paNa rahevI joIe, ane A dizAmAM ApaNAthI thaI zake te vidyAdAnanuM kArya karavAnuM bhUlavuM na joIe. zikSita baheno, zALA-kaoNlejanA vidyArthI bhAIbeno vagere pAtAne tyAM kAma karatA bALa ghara-nokarone kaMIka zikSaNa maLe enI khevanA rAkhe to samAjanI e ghaNI meATI sevA che, - zAradAbena khAkhubhAI zAhe premaLa jAti * * jaNAvatA ati harSa thAya che ke, me. rAyacaMda enDa sansavALA zrI manubhAI rAyacaMda saMghavIe premaLa jyotinI pravRttithI prabhAvita thaIne te rakama temanA vatI e ja mahinAmAM vAparI nAkhavI e zarate dara mahine rUA.501/- be varSa sudhI te Apaze, evuM vacana ApyuM che ane prathama haptAna .. 501 nA ceka paNa mokalI ApyA che. A rIte saMghanI pravRtti pratye temaNe je AtmIyatA batAvI che te mATe saMgha temane AbhArI che. jaina kalInikamAM premaLa jyotinA kAryakara baheno niyamita rIte jAya che. ane jarUriyAtavALA dardIone sarva prakAranI madada ApavAmAM Ave che. anya jagyAe paNa mulAkAto levAtI rahe che. bIjuM, jaina kalInikane tAtkAlika blaDanI khUba ja jarUra rahe che. dara aThavADiye ATheka vyakitae blaDa Ape evI hAspi TalanI apekSA tema ja jarUriyAta che. te saMghanA zubhecchako tema ja sabhyAmAMthI jemanI blaDa-Donezana karavAnI IcchA hoya teone temanA nAmeA phona naMbara sAthe saMghanA kAryAlayamAM jaNAvavA vinaMtI. zAntilAla TI. zeTha kAryAlayamaMtrI sAbhAra - svIkAra mini DikSanerI : prakAzaka: anaDA buka DIpeA, gAMdhI roDa, amadAvAda - 1, mUlya rUpiyA 6, A gujarAtI - aMgrejI zabdakoSa, zikSaka tathA vidyArthI bhAI - bahenane upayogI thaI paDe ema che. prastuta DikSanerImAM saMpAdakonI sUjha, cIvaTa ane zikSaNakSetranA anubhava jovA maLe che. A nAnakaDo nAjuka zabdakoSa Ama to saune upayogI che, eTale ame ene AvakArIe chIe. ~ maMtrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. roDa mukSusthAna : dhI sTeTsa pIpalsa presa, koTa, muMbaI 400 001 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. No. MH. By South 54 Licence No.: 37 prabuddha jana'nuM navasaMskRSNa varSa 42: aMka: 12, prabuddha jIvane muMbaI, 16 okaTobara 1979, maMgaLavAra muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra vArSika lavAjama rU. 15, paradeza mATe zikSaNa : 5 chaTaka naka7 3 0-75 taMtrI cImanalAla cakubhAI zAha - jayaprakAza - nirbhayatAnI mUrti . zrI jayaprakAzanA avasAnathI ApaNA deze eka sAcA ane bhUgarbha laDatamAM joDAyA, tyAre yuvAnanA lADIlA netA banyA. lokaDAyaka gumAvyA che ane duniyAne eka mahApurUSanI kheTa paDI paNa jayaprakAza ane javAharalAlamAM eka mahattvano phera hato. che. jayaprakAzanA dehAnta sAthe eka yugane aMta Ave che. loka- jayaprakAza sattAthI sadA dUra rahyA. dhAryuM hota te dezanA rASTrapati hRdayamAM AdarapUrvakanuM sthAna hoya evA lokanetAonI paraMparAne athavA vaDA pradhAna banI zakata. A bAbatamAM jayaprakAza gAMdhIjInI jayaprakAza chellA pratinidhi hatA. jyaprakAzanuM jIvana, samarpaNanI vadhAre najIka hatA. bIjI eka bAbatamAM paNa banne bhinna hatA. bhavya gAthA che. ApaNA dezamAM saMta purUSa ane cAritrazIla vyakitao javAharalAlane uchera vaibhavI ane bAdazAhI hatuM. javAharalAlanI pratye ja lokonI zraddhA-bhakita rahI che. jayaprakAzanuM lokahRdayamAM prakRtimAM paNa samRddha jIvananI IcchA hatI. jayaprakAza gAMdhIjI uccasthAna temanA cAritrane ja AbhArI che. peThe sadA akiMcana rahyA ane sAdAI ane saMyamane jIvananuM aMga banAvyuM. gAMdhIjI peThe, jayaprakAza athavA javAharalAla dhArmika jayaprakAza abhyAsa arthe amerikA gayA. tyAM sAta varSa rahI, jAta purUSa na hatA. paNa banne naitika mUlyone ucca sthAna ApatA. mahenatathI abhyAsa karyo. tyAMnA vasavATa daramyAna, sAmyavAdI vicAra jayaprakAze je prakAranuM sevA ane samarpaNanuM jIvana svIkAryuM hatuM dhArAthI prabhAvita thayA. svadeza pAchA pharyA tyAre gAMdhIyuga tapato hato. temAM naitika mUlyanI vadhAre pratiSThA hatI. sattAsthAne beThela vyakitae amerikA jatA pahelAM, 1920mAM, 18 varSanI uMmare, bihAranA aneka samAdhAna karavA paDe che, anine pratye AMkhamIMcAmaNA karavA sanmAnya netA brijakizorabAbunA putrI prabhAvatI sAthe lagna paDe che. jayaprakAzanA jIvanamAM aNIzuddha saccAI jaLavAI rahI. thayA hatA. tyAre prabhAvatInI uMmara 14 varSanI hatI. saMskArI paNa rUDhi - jayaprakAzanA vicAromAM vakhatovakhata parivartana thatuM. tethI custa kuTumbamAM temane uchera thayela. gAMdhIjIe prabhAvatIne potAnI chAyAmAM lIdhA ane temanuM ghaDatara karyuM. A saMkocazIla, bhIrU, keTalAka lokone ema lAgatuM ke temanAmAM sthiratA na hatI. paNa lokazAhI, svataMtratA, mAnavInuM gaurava, garIbo pratyenI kara NA, ane namra bALAne, potAnI dIkarI tarIke svIkArI, niDara banAvI, apAra mAnavatA, A badhA sthira mUlyo temane haMmezA anyAya rASTrasevAnI dikSA ApI. jayaprakAza pazcimanA vicAro ane saMskRtithI ane asamAnatA sAme laDatamAM kheMcato. raMgAyelA. temane gAMdhIjI pratye kheMcavAmAM prabhAvatIe keTalo bhAga bhajavyo te kahevuM muzkela che, paNa temAM prabhAvatIne agatyane gAMdhIjInI vyavasthAzakita ke vyavahAra kuzaLatAne jayaprakAzamAM hisso hato te nizcita che. gAMdhIjIe prabhAvatImAM brahmacaryanI abhAva hato. mANasane pArakhavAnI gAMdhIjInI kaLA jayaprakAzamAM niSThA draDha karI hatI. pariNAme, jayaprakAza ane prabhAvatInuM jIvana ochI hatI. e rIte te bheLA hatA. keTalAka loko temane lAbha vizuddha prema para racAyuM. prabhAvatIe jayaprakAzanuM patnI tarIke ja uThAvatA. nahi paNa eka mAtA peThe jatana karyuM. prabhAvatI vinA jyaprakAza - jayaprakAzamAM kSAtrateja hatuM. eka rIte ema lAge ke saMgharSa pAMgaLA banI jAya. 1973mAM prabhAvatInA avasAna pachI, jaya temane jIvanamaMtra hate. saMgharSa vinA temane cena na paDatuM. sAmyavAdI prakAza bhAMgI paDayA, jIvanamAM rasa na rahyo, paNa utkaTa kartavyabhAva vargavigrahane khyAla temanAmAMthI sadaMtara gayo na hato. te jotAM nAe jIvanasaMgrAma cAlu rahyo. vinobAjInA bhUdAna pratye jayaprakAza AkarSAyA te kAMIka AzcaryanI vAta hatI. chatAM bhUdAna kAryathI eTalA kheMcAyA ke te mATe jIvanaamerikAthI AvI, jayaprakAze jAhera jIvanamAM jhaMpalAvyuM. dAna karyuM, paNa aMte A ThaMDA kAmamAM temane rasa na rahyo. loko javAharalAla sAthe gADha maitrI thaI. banne samAjavAdI vicAranAM, svecchAe parigraha tyAga karaze ane sAmAjika ane Arthika viSamatAo paNa dhIme dhIme banne upara gAMdhIjInI asara vadhatI gaI. jayaprakAzanA dara thaI, garIbone nyAya maLaze evo anubhava na thayuM. jayaprakAza hRdaya sudhI pahoMcavA, prabhAvatI gAMdhIjInuM sAdhana hatA. jayaprakAza aMte rAjakAraNanA jIva hatA. navanirmANanA AMdolane temane kheMcyA keInI zehamAM taNAya evA na hatA. javAharalAla ane jayaprakAza ane pharI pUrajozathI laDatamAM jhaMpalAvyuM. banne rAjaya sattAvAdI seziyAlisTa eTale bApunA vicAre emane gaLe utare nahi. paNa utkaTa dezabhakita ane svAtaMtryanI IndirA gAMdhInI saramukhatyArazAhIne paDakArI zake evI eka ja vyakita hatI ane te jayaprakAza nArAyaNa, temanA cAritrabaLa tIvra bhAvanA, e be guNone kAraNe, bannenuM mAthuM bApu AgaLa ane naitika sAmarthyathI; jayaprakAza nirbhayatAnI mUrti hatA. jayaprakAza namatuM, paNa te kabUla karavA paNa teo taiyAra na hatA. dhIme dhIme vaMToLa pedA karI zakatA, laDatanuM vAtAvaraNa jamAvI zakatA. emanI sAmyavAdI vicAradhArA bhIMta bhUle che te samajAyuM. temAM lokazAhI bhAvanAzIlatA, AdarzavAdI vicAradhArA, ane naitika bhUmikAne nathI, mAnavInuM gaurava nathI, hiMsA ane vargavigraha AdhArita che kAraNe lokahRdayane halamalAvI nAMkhatA. te joyuM. jayaprakAzamAM eka moTo guNa hato. je samaye je satya deza upara ApakhudInA oLA UtaryA tyAre lokazAhI- ane svataMtratAnA rakSaNa mATe, dezane yogya sukAnI maLI gayA. bhAMgela lAge te AcaravuM. potAnI bhUla thaI hoya te svIkAravI. vicAra zarIre, paNa daDha manobaLa ane saMkalpazakitathI, jayaprakAze adabhUta parivartana karatAM saMkoca na anubhavavo. prazaMsA- nindAnI paravA na kArya karyuM, ane ApaNA dezanA ItihAsamAM amara sthAna prApta karavI. javAharalAla ane jayaprakAzane gAMdhIjInI satyaniSThA ane niDaratAnuM AkarSaNa hatuM. ahiMsAmAM A bannene gAMdhIjI jevI jayaprakAzanA vicAro sAthe purA saMmata na hoya evAone zraddhA na hatI. chatAM hiMsaka mArga karatAM, zAntimaya mArga vadhAre paNa temanA pratye mAna ane Adara hatA. pAhIna lokazAhI, lokaumedavAra, saMpUrNa krAnti vigere vicAro aspaSTa ane keTaleka kAmayAba thaze eTale vizvAsa beTho hato. jayaprakAza svataMtratAnI darajaje avyavahAra hatA. paNa temAM rahelI bhAvanA hRdayane sparzI laDatamAM pUrajozathI jhaMpalAvyuM. hajhArIbAga jelamAMthI nAsI chuTayA jatI. 2cUMTaNImAM ane jAhera kSetramAM vyApaka bhraSTAcAra sAmenI Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 prabuddha jIvana tA. 16-1079 jIvana A viphalatAthI bharyuM che. jyaprakAzanI laData lokonI bhAvanAone paDagho pADatI. aMtima samaye, jayaprakAze ghaNI yAtanA veThI. dehaka asahya hatuM, mAnasika vedanA vadhatI jatI hatI. janatA pakSanI phATapha Ta, niSphaLatA ane AgevAnI sattAlAlasAthI temanI manovyathA vadhI paDI. eklA paDI gayA. kAMIka gAMdhIjI jevI sthiti thaI. paNa temanuM jIvanakArya pura, thayuM hatuM. temanuM jIvana dhanya banyuM hatuM. jIvananI sArthakatA bahAranA pariNAmethI mapAtI nathI. deza ane duniyAe temane bhavya aMjali arpe e ja temanA amara kAryanI sAkSI pUre che. 11-10-79 -cImanalAla cakubhAI jIvana A viphalatAthI bharyuM che, saphaLatAo jyAre kadI AvI nikaTa, dUra ThelI nija mArgathI meM ... te zuM hatI e mUrkhatA? nahIM! saphaLatAne viphalatAnI paribhASA ja mArI bhinna che! pUcho itihAsane ke varSo pUrve, zuM pradhAna maMtrI banI na zakata? kinuM krAMtizodhakane mATe, anokhA ja paMthe mAnya hatA, uddhi hatA. patha, tyAganA, sevAnA, nirmANanA patha, saMgharSanA, saMpUrNa krAMti taNA. jaga oLakhe jene "viphalatA' nAma daIne te te hatA, muja zodhamAM vacalA visAmA. dhyeyanAM nizAna mArAM agaNita, yAtrA ya A ati dUranI kayAMya mAre bhavuM nA, vikaTa bhale, muja patha rahyo. nija kAmanA kaMI ye nahi saghaLuM samarpita Izane. viphalatA je kaMI maLe jayaprakAza-saphaLa ke niSphaLa? jayaprakAza viSe TAImsa opha InDiyAnAM tA. 9-179 nA aMkamAM lakhatA tenA taMtrI girilAla jaina lakhe che: It is no criticism of a revolutionary to say either that he was a romantic at heart or that he failed to achieve his objectives. Revolutionaries are romantics and they invariably fail in their missions. Fate was never kind to J.P. koIpaNa krAntikArI viSe ema kahevuM ke e svapnAmAM rAce che athavA potAnA dhyeyanI siddhimAM niSphaLa gayA che, te, tenI niMdA nathI. krAntikArIo svapnAmAM ja rAce che. ane potAnA mizanamAM sadA niSphaLa jAya che. jayaprakAzane nasIbe koI divasa yArI na ApI. girilAlanuM kahevuM che ke jayaprakAza Romantic Revolutionary hatA. ane badhI bAbatamAM niSphaLa gayA. temaNe jayaprakAzanA jIvananA keTalAka prasaMge laI, A hakIkata sAbita karavA prayatna karyo che. chevaTa lakhe che, mRtyu paNa ATaluM moDuM AvyuM tethI mArca 1977mAM janatA pakSano vijaya thayo ane kaTokaTIne aMta Avyo tene yaza temane maLata, te paNa na maLyo ane janatA pakSane chinnabhinna ad a usa. Now he will be remembered as a man who failed in his last mission -- to beuild an effective alternative to congress which in present context, can mean only the Congress (1) led by Mrs. Gandhi. girilAla jaina, IndirA gAMdhIne udaya jue che ane temAM temane jayaprakAzanI niSphaLatA dekhAya che. A daSTibindu keTaluM ekAMgI che te bhAgye ja kahevAnI jarUra che. ema joIe to gAMdhI paNa pUrA niSphaLa gayA. dezanA bhAgalA paDayA, hiMsAne dAvAnaLa phATI nIkaLyo, sAthIo sAthe tIvra matabhedo thayA. A saphaLatA-niSphaLatA mApavAnA ApaNAM ane mahApura nA telamApa judA hoya che. girilAlane javAba ApatA hoya tema, jayaprakAze jelamAM hatA tyAre 9mI sapTembara 1975 ne dine temanI jela-DAyarImAM kAvya lakhyuM che te ApaNane saune preraNA Ape tevuM che. jayaprakAza lakhe che ke saphaLatA, viphaLatAnI mArI paribhASA ja (bIjAothI) bhinna che. jagata jene viphaLatA kahe che, te mArA mArgamAM mAtra vacalo visAme che. mArI maMjila ati dUranI che, kayAMya rokAvAnuM nathI. mAre koI kAmanA nathI, badhuM Izvarane samarpaNa che. mArI viphaLatAmAM huM tuSTa chuM. mAruM A 'viphala' jIvana zatazata "dhanya thaze. te kAvya hindImAM che. tene gujarAtI anuvAda sAthe Apyo che. 9- 1 79 -cImanalAla cakubhAI ne, viphala jIvana A zatadhA mubAraka he! mune, je, samAnadharmA, priya tarUNe ke kaMTaka chAyo paMtha A kaMI ke ya sugama banAvI huM zakuM." caMdIgaDha (haoNspiTala) - jayaprakAza nArAyaNa - te saMpUrNa vicAra pachI nirNaya karo tamane evI vivekabuddhi maLelI che ke, jenI madadathI tame pUro vicAra karIne koI nirNaya upara Avo cho. e viveka-buddhine bahu sAvadhAnIthI upayoga kare. mANasa mATe viveka ghaNuM moTuM avazaMbana che, mANasanuM mane jayAre svAbhAvika dharmathI viruddha vartavA lAge che tyAre viveka ja ene mArgadarzana karAve che. je kAMI vicAra karo emAM vivekane pUro upayoga kare. utAvaLA thavAnI jarUra nathI. satsamAgama cAzu rAkho. bhagavAnamAM tamArI zraddhA hamezAM TakI rahe. dareka banAvanI pUrepUrI rIte tapAsa karo. enAM mULa kAraNane, enI maryAdAno ane ene lagatI AvI bIjI bAbatone pUro | vicAra karo ke e banAvathI tamArAmAM sahiSNutA, daurya satya, zraddhA, aparAdhInatA vagere sadaguNa utpanna thAya che ke nahIM. - koI paNa kAraNe vihavaLa na thAo. tamane khabara hovI joIe ke evI bAbato vastramAM sUtaranA tAranI jema jIvanamAM to hoya che. badhuM IzvaranA hAthamAM che. AthI koI paNa banAva bane to paNa du:khI na thAo. koI tamAruM bUruM kare te A ja vicAra kare ke, bUruM karanAra vyakita paNa mAro baMdhu che-mindra che. ajANatAM ja potAnA svabhAvathI prerAIne eNo evuM karyuM che. mArAMma to samajaNa che. sAmAjika ekayane a bhUlI uM, paNa kema bhUzuM huM udAratA ane nyAyane bhUlI na ja zakuM. mArkasa oreliyasa Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-10-09 prabuddha jIvana zrI jayaprakAza nArAyaNa saMghanA kAryAlayamAMH tA. 12-5-1972 25 mI jUna 1975 ne dine, IndirA gAMdhIe deza upara TokaTI lAdI tenuM eka mukhya kAraNa jayaprakAzanuM AMdAlana gaNAya che. 12 mI jUne alhAbAda hAIkorTanA cUkAdo Avyo. hAIkorTe teno amala pUro sthagita karyo hato chatAM, jyaprakAze joradAra mAgaNI karI ke, naitika daSTie IndirA gAMdhIe rAjInAmuM ApavuM joIe. 24 mI jUne suprIma korTe A cUkAdAno amala aMzata: sthagita karyo - vaDA pradhAna rahe paNa lokasabhAnA sabhya tarIke mata ApI na zake - tyAre A mAgaNI vadhAre joradAra thaI. 25 mI jananI sAMje rAmalIlA medAnamAM jyaprakAze A mAMgaNInuM bhArapUrvaka marthana karyuM. teja rAtre jyaprakAzanI ane bIjA netAonI dharapakaDa thaI ane kaTokaTI jAhera thaI. tyAra pachI je banyuM tethI jyaprakAza stabdha thaI gayA. AvuM bane evI panA paNa temane na hatI. jelamAM ahevAlA maLatA te vAMcI ghaNA vyathita thatA. 21 mI julAIe 'jela DAyarI' lakhavI zarU karI ane peAtAnA mananI badhI vyathA ThAlavI. AtmanirIkSaNa karyuM. peAtAnI bhula to nathI thaI? deza upara AvI mahAna Aphata AvI paDI te mATe pote javAbadAra che ke nahi te prazna thayo. IndirA gAMdhIne samajavAmAM pote bhUla karI che? 'jela DAyarI' jyaprakAzanA Atma nirIkSaNa ane vicAramaMthananA aitihAsika dastAveja che. pAne pAne satyaniSThA tarI Ave che. leAkazAhI, saMpUrNa krAMnti, saramukhatyArazAhI, potAnuM kartavya, evA aneka viSayo upara noMdhA che. temanA bhASaNA karatAM A aMgata khAja temanA vyakitatvanI vadhAre jhAMkhI karAve che. vacce vacce thoDI tAtvika carcA paNa Ave che, A lakhANAmAM jyaprakAzanI mAnavatA ane hRdayanI uSmA jovA maLe che. jyaprakAza keTalA bhAvanAzIla, lAgaNIvaza hatA te jovA maLe che. 21mI julAInI pahelI ja noMdha temanI vyathA batAve che. IndirA gAMdhIne patra lakhyA, temAM keTaluM UMDuM darda che te dekhAya che. IndirA gAMdhI, mArI Indu, jene putrI gaNI ramADI hatI te-ATalI hade jAya tenI satyaniSTha jayaprakAza 113 ? akathya vedanA te patrAmAM bharI che. 'jela DAyarI'nA keTalAka phakarAo ahIM ApuM chuM. tA. 10-10-09 cImanalAla cakubhAI 21 julAI 1975 'mArI duniyAnA bhagnAvazeSo mArI AsapAsa verAyelA paDayA che. mane bhaya che ke, mArA jIvanakALa daramiyAna ane puna: suvAMga svarUpe jovA huM pAmavAno nathI. kadAca mArA bhatrIjA - bhANejone e suyoga sAMpaDe... ApaNI lAkazAhInI kSitijo vistAravAno yajJa huM AdarI beTho hato. lokazAhInA aMgabhUta banI loko satata rIte enI prakriyAmAM bhAga letA thAya ema karavA huM mathI rahyo hato. * "mArI gaNatrImAM huM kyAMka cUkayo ? ( mArAthI bolAI te ema jatuM hatuM ke, 'ApaNI gaNatrImAM' ApaNe kyAMka cUkayA? paNa nA, ema kahevuM barAbara nathI. A samagra vastusthitinI pUrI javAbadArI mAre eklAne ja vahevI rahI) alabatta huM pote evI bhramaNA sevata rahyo ke, ApaNA leAkazAhI zAsana heThaLa vaDAM pradhAna amArI zAMtimaya lekazAhI caLavaLane nAkAmiyAba banAvavA mATe sAmAnya ne asAmAnya evA tamAma kAyadAonA upayoga bhale karatAM rahe, paNa leAkazAhIne ja khatama karI teo ene badale saramukhatyArazAhI taMtra dezane mAthe maDhI deze. evI kalpanA mane kadAai na hatI. * zuM amaNe pote ja taDa ne phaDa karatAM sApha zabdomAM ApaNane saMbhaLAvI dIdhuM nathI ke, kaTokaTI pUrvenA svaccha MdatAnA jamAnAmAM pAchA pharavAnuM to bhAratane have koI rIte pAlave tema nathI, svacchaMdatA! zrI dhRSTatA che, svacchaMdatA viSe DahApaNa DahALavAnI ! khuda pote dilhImAM koMgresa yutha relI bAlAvelI enI vAta bhulAI gaI lAge che. barbaratA ne bibhatsatAnuM zuM e pradarzana ! Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 prabuddha jIvana tA. 16-1-1979 - - mane khabara nathI ke atyAra lagI je sajajane ne sannIrIo mArAmAM dezanI eka mAtra 'AzA jotAM hatAM, teo Aje zuM kahetA haze! deza para UtarelA A bhISaNa durdeva mATe teo mArA para ja zApa varasAvatAM nahi hoya? evuM hoya te paNa Azcarya pAmavA jevuM kaMI nathI. teo kadAca ema paNa kahetAM hoya ke, zrImatI gAMdhIne comerathI AMtaryA eTale pachI A sivAya bIju zuM pariNAma hoya? paraMtu mane vizvAsa che ke, thoDAka loko to evA nIkaLaze, ne te juvAniyAomAM paNa, ke jemaNe mArAmAM ne meM najara samakSa rAkhelA dhyeyamAM zraddhA nahi gumAvI hoya. e loko ja A deza mATe ujaLA bhAvinI AzA samAna haze. bhArata A kabaramAMthI UbhuM thaze ja, vaheluM - maDuM ya.... ' lIdheluM ke, loko evuM banavA ja nahi de. eTaluM ja nahi, e mArge paga devAnI teo pote paNa hiMmata nahi karI zake. bIjI vAta e ke meM gaI kAle lakhyuM tema khuda emane keMgresa pakSa ja evuM banavA deze nahi, khera, baMne vAtamAM ghaTanAe mane khoTo pADo che. hajI huM mAnuM chuM ke enI sAme lokone virodha jAgaze, ne e virodhamAMthI eka zakita pedA thaze... bhale ene thoDo samaya lAge .. Aje te loko tada na DadhAI gayA che... emanA netAo emanI pAsethI jhuMTavAI gayA hoI, zuM karavuM tenI vimAsaNamAM paDI gayA che, paraMtu emanAmAMthI ja navA netAo pedA thaze - meM gaI kAle noMdhyuM hatuM te mujaba eka tadana navI ja netAgIrI UgIne UbhI thaze, ne enI sAmenAM virodha TakI raheze. priya vaDA pradhAna, 21 julAI, 1975 reja chApAmAM tamArA bhApaNAne mulAkAtenA ahevAle vAMcIne te huM diMga thaI gayo chuM. akhabArone tema ja sArvajanika matabhedane vyakata karanArAM harakoI sAdhanAne guMgaLAvI mAryA pachI, koI paNa jAtanI TIkA AlocanA yA virodhAbhAsane ya Dara rAkhyA vinA, tame bedhaDaka tamArI vikRtio ne juThANAo haMkAye rAkhe che. tame jo kadAca ema mAnatA ho ke Ama karIne tame prajAnI najaramAM potAnI jAtane vAjabI TheravI emanuM samarthana meLavI laI zakaze ne virodha pakSone sadAne mATe rAjakIya dekhamAM dhakelI daI zakaze, to e tamArI bhUla che. ne jo tamane mArI A vAta para vizvAsa na besate hoya te ImarjansI UThAvI laIne lokonA mULa bhUta adhikAro pAchA ApIne, akhabAronuM svAtaMtraya kAyama karIne, tema ja jemane tame aTakAyatamAM rAkhyA che, yA te jelanA saLiyA pAchaLa goMdhI dIdhela che- jemaNe deza pratyenuM potAnuM kartavya bajAvavA sivAyano bIjo koI gune karelo nathI - e badhAne choDI muke, ne tamArI meLe khAtarI karI juo. nava varSa ... mArA bena! A kaMI nAne sUne gALe na kahevAya. chaThThI iMdriyanuM jJAna hoya evA lokoe tamArI sAcI pahecAna meLavI levA mATe ATalo samayagALo pUrata che. 2-10-1975 bApu! ApanA caraNomAM zraddhApUrvaka namana. mahAtmA gAMdhInI jaya. mahAtmA gAMdhI amara rahe. . Aje bApune 106 mo janmadivasa che. bApune game Aje 28 varSa thaI gayA. A kALanI avadhimAM emanuM nAma to ghaNuM levAyuM, paNa kAma bahu thoDuM thayuM. A chellA thoDAMka varSo thayAM A dezanA vidrAnene evuM lAgavA mAMDayuM che ke, bApue caMdhala mArga choDI daIne bhArate bahu moTI bhUla karI che. paraMtu javAharalAlajInA jamAnAmAM A nahi to AmanA jevA ja vidrAnee gAMdhIjInA mArgane jUnavANI gaNyone teo javAharalAlajInI 'DI' adyatana, daSTinA prazaMsaka banI gayA hatA enuM pariNAma Aje ApaNI daSTi samakSa che. mithyAcArane sadAcAra tarIke khapAvavAmAM jeo khUba saphaLa thayA che* tevAM zrImatI gAMdhI vacamAM vacamAM evo dAvo karatAM rahe che ke, pote gAMdhIjInA mArge ja AvI rahyA che. kadAca Aje bApunA janma dina nimitte vaLI evA ja udagAro kADhavA teo prerAya paraMtu e badhA daMbha che. jayaprakAza nArAyaNa A aLakhAmaNuM kartavya bajAvI lIdhA pachI, samApanamAM salAhanA be zabdo kahIne huM mAruM vakatavya pUruM kahIza. tame jANo cho ke huM eka vRddha mANasa chuM. mAruM jIvanakArya samApta thatuM Avela che. mAruM zikSaNa pUruM karyA bAdanuM mAruM AkhuM jIvana dezane samarpI dIdheluM che. ne enA badalAmAM meM kadI kazAyanI AzA apekSA rAkhI nathI. eTale tamArA rAja - amala daramiyAna A jelamAM ja maravuM paDe, teya huM saMteSathI marI zakIza. vRtti tevA abhiprAya jevI ApaNI vRttio, avA ApaNA abhiprAya. - tame AvA mANasanI eka salAha mAnazo? kRpA karIne rASTrapitAe tema ja tamArA udAtta carita pitAe A rASTrane je pAyo nAkhele che, ene nAza na karaze. Aje tame je mArga lIdhe che, e rasto te AgaLa vikhavAda ne yAtanAo sivAya bIjuM kazuM ja nathI. mahAna sAMskRtika praNAlInAM udAtta jIvanamUlyone eka kAragata lokazAhI prajAtaMtra tamane vArasAmAM maLela che. A badhAne bhaMgAra ne khaMDiye ja tamArI pAchaLa mUkatAM javAnuM na thAya eTaluM jojo. prema patA sivAya bIjuM kazuM ApatA nathI ane pitA sivAya bIjA kazAmAMthI letaye nathI. prema koIne tAbedAra karatA nathI ane koIne tAbedAra banato nathI; kAraNa prema, premathI ja saMpUrNa che. - khalila jibrAna sukhane dAkhala karavA nAnI DokAbArI khelavA jAo, eTale ja zekano daravAjo UghaDI gaye jANe. - jarmana subhASita dareka mANasanA jIvanamAM eka kalAka e niyata thayela hoya che, jene te upayoga karI le te sukhI thaI jAya, paraMtu te tene upayoga karI le che ! - eNnDa phalezara jayAre koI mane khoTuM lagADe che, tyAre huM mArI jAtane eTalI UMcI karavA prayatna kare chuM ke, e vastu mane AMbI zake ja nahi. - DekArTa ghaNuM bhaNelA ghaNIvAra sAMkaDA manavALA banI rahe che. - hajhilaTa vaoNlTara kahetA ke jIvanamAM be vakhata huM pAyamAla thayo chuM: eka vakhata korTamAM kesa jItyo tyAre ane bIjI vakhata kesa hAryo mane hamezAM ema lAgyA karyuM che ke, zrImatI gAMdhIne lokazAhImAM vizvAsa nathI. svabhAve ne mAnyatAthI teo saramukhatyAra che. karuNatA e che ke durbhAgye mArI A mAnyatA sAcI paDI che. mane yAda Ave che ke, jayAre kyAreya mArA koI lakhANamAM yA nivedanamAM mArI A mAnyatAnA purAvA rUpe meM zrImatI gAMdhInA caritralekhaka (umA vAsudeva) nA zabdo TAMkayA che, tyAre tyAre e lekhikAne bicArAMne kaMIka ne kaMIka cokhavaTa karatAM rahevAnI pharaja paDI che. paraMtu ethI mArA manamAM kaze ja pheraphAra thayo nathI. to pachI huM cUko kayAM? ghaTanAoe puravAra karI ApyuM che ke zrImatI gAMdhInA vyakitagata valaNo bhale game te haze, paraMtu mAM dezamAM saramukhatyAra banI besavAnuM emane mATe zakaya banaze ja nahi, evI dhAraNA sevavAmAM meM moTI thApa khAdhI hatI. meM. mAnI kAyadAo pApa zodhI zake, paNa tene dUra na karI zake. - milTana Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ U mAnavInA saMvAdI vikAsano daSTA ka , ke tA. 16-10-79 * - A nava jAta vize gurdejiyepha jo ke taddana nirAzAvAdI che ApaNe sAmAnyata: 'aMdha' hoIe chIe. arthasabharatA to sAme ja L chatAM e mAne che ke mAnavImAM svataMtratAne eka nAne dhabakatI hoya che, mAtra te ApaNe jotA nathI. dhana, vaibhavanAM upatikhAro rahele hoya che, jene prajavalita karI zakAya. A bhAre kaThina karaNa, sekasa, kIrti, sattA-ema vividha cIjo mATe ApaNe mathAmaNa kArya che, chatAM te zakya che. prathama pagaluM ApaNI jAtane sUkSmapaNe karatAM rahIe chIe, kAraNa enI prApti ApaNane vadhu sajIvatAne abhyAsa karavAnuM che-ApaNe keTalI hade cIle cAtarIe chIe tenI anubhava karAve che. alabatta, A badhI cIjo cetanAne kevaLa sabhAnatA pragaTe tyAM sudhI. savAre UThIe chIe ane cokkasa vidhi- saNika jhabakAro sarje che. cetanAnI jAtane saMkorIne vadhu tIvra ne mAMthI pasAra thaIe chIe. kazuMka navuM, kaMIka sarjanAtmaka karavAnI sateja banAvavA laganIpUrvaka lAgI jaIe te AthI kayAMya vadhu IcchAne jhabakAro kayAreka anubhavIe chIe. vAstavamAM be pATA para sArAM pariNAme siddha karI zakIe evo vicAra ja ApaNane Avato deDatI TrenanI jema ApaNe doDatA rahIe chIe- rojiMdI ghaTamALamAM nathI. paNa gu daijiyephane evo vicAra Avyo hato ane teNe tenuM eka ja rIte vicAratA ane kriyAkAMDanI eka sarakhI vidhio karatA jIvane e vicAranA zikSaNa ne prasAra pAchaLa kharyuM. rahIe chIe. e rIte ja moTA bhAganA loko paMcoteranI vaye pahoMce che. gurdajiyephe AraMbhakALanA tenA jIvananI keTalIka vigate "mITIMgsa eka Trena e ja pATAo para patera varSa sudhI doDatI rahI hoya tenA vitha rimArkebala menanAmanA graMthamAM ApI che. raziyA ane turkajevuM ja A thayuM. temanAmAM koI vizeSa zANapaNa pragaTayuM hotuM nathI. stAnanI sarahada paranA gAma "kAsamAM tene janma thayuM hatuM. A A yAMtrikatAmAMthI mAnavI kevI rIte chaTakI zake? gurdejiyephanA gAmane vAraMvAra nAza thaye hato- kayAreka te raziyAnA hAthamAM samagra jIvanakArya pAchaLane A ja uddeza hate. eka pAyAnI muzkelI jatuM, kayAreka turkona. pazcimanA dezanI jema pUrvamAM samaya saMbaMdhe ALasupaNAnI che. dhameM A vAta pIchANI che. eTale te tenA leka sajAga nathI hotA. ghaNA loko pote kayAre janmyA te jANatA pratikArArthe vrata tapanI kaThina vidhio yojAI che. jJAna, bhakita, hotA nathI. AvuM ja gurdejiyephanI bAbatamAM hatuM. vaLI 1877mAM karmanA rAjamArgo suvidita che, paraMtu e ekeya paryApta nathI. A raziyane pharI e gAma para caDhI AvyA ane turkonI katala calAvI traNeyanuM saMjana sAdhIne mAnavIe caturtha mArganuM anusaraNa karavuM tyAre tenA janmanAM rekorDajha kadAca nAza pAmyAM hoya. gurdejiyepha joIe, jene gurdajiyepha kayAreka luccA mANasane mArga- dha ve opha raziyana grIka hoIne katalamAMthI UgarI gayo. ekavAra tenA eka dha kaniga mena kahe che. ziSyane teNe kaheluM ke tene janma 1866mAM thayo hato. A ziSya Teva e mAnavIne sauthI moTo zatru che. Teva eTale yaMtravata je. jI. beneTane gurdajiyephanI bahene ema kaheluM, ke tenA mAnavA jIvana, ApaNA svAtaMtrayane e haNe che. ethI gurdajiyephanI paddhati pramANe gurdajiyephane janma 1877mAM thayo hato. beneTe te svataMtrapAchaLa mukhya nema A yAMtrikatAthI mukita apAvavAnI rahI che. paNe tapAsa jIne e sAla 1872 hovI joIe ema TharAveluM. mAnavI tenA para ochuM ne ochuM avalaMbana rAkhate thAya te jovAnI beneTa sau prathama gurdejiyephane 1923mAM turkImAM maLyA. amArI che. bhAvAvezamAM nAcatA daviza-muslima saMta-nAM jevAM saMkula oLakha karAvavAmAM AvI tyAre AvI asAdhAraNa AMkhe jIvanamAM nRtyonuM teNe Ayojana kareluM tenI pAchaLa A ja uddeza hato. zveta meM pahelIvAra nihALI. banne AMkho eTalI bhinna hatI ke prakAzathI jhabbAmAM pariveSTita sarva nartako apya evI aMgabhaMgI ane mudrAo Avo bhrama sarjAya che ke zuM evuM paLabhara mane lAgyuM.' ema temaNe karatA. tame eka hAtha vaDe peTa para ghasatA rahe ane bIjo hAtha mAthA noMdhyuM che. paNa e bhinnatA temAMnA bhAvane kAraNe hatI, DoLAnI koI para thapathapAva- tarata ja anubhavI zakaze ke be hAtha judI judI kSatine kAraNe nahi. bIjA ghaNAne evo anubhava thaze che, ke gurdakriyAo karatA hoya ema javuM keTaluM kaThina che. paNa gudejiyephanA jiyepha mANasanI ArapAra joI zakatA hoya ke tenA vicAro vAMcI nartako dareka hAtha ane dareka paga vaDe judI judI kriyAo karI zakatA zakatA hoya evI chApa upasatI. ane kayAreka zira vaDe kaMIka juduM ja karatA! A Tekanika hastagata cetanavaMta sarva prANIonI jIvana-prakriyA samajavAnI nAnI karavA pAchaLanI narI kaThinatA ja mAnavIne 'jAgrata karI de. tene vayathI temane laganI lAgI hatI. ApaNe jene "atIndriya' kahIe svataMtratAnI navI sImA bakSe. paraMtu enI maryAdA e ke temAM ekavAra chIe te "pArAnormala' saMbaMdhamAM nAnapaNathI temane rasa jAgyuM hatuM, tame pAraMgata banI jAya pachI temAMthI 'svataMtratA maLatI nathI, te vidyArthI avasthAmAM temane bhAva samAdhi lAgI jatI ane tyAre teo yaMtravata banI jAya che! bhaviSyakathana karatA je sAcuM paDatuM. taruNa vaye ja temaNe maThonI gurdajika AthI tenA ziSyone sadaiva tIvra capaLatAnI sthitimAM mulAkAta lIdhI hatI ane tyAM camatkArika IlAjo tathA gUDha vidyAne rAkhavAmAM mAnatA. prAta:kALe cAra vAge chAtrAlayamAM pahoMcI jatA abhyAsa karyo hato. yuvAnavaye temaNe relavemAM sTokara tarIke ejinamAM ane hAtha vaDe tALIo pADatI. kSaNamAM ja dareka vidyArthI pathArI kolasA pUranAra tarIke nokarI lIdhI hatI. ekavAra navI lAInanI choDIne koIka aTapaTI ane kaThina avasthA dhAraNa kare evI apekSA mojaNI mATe eka enjiniyaranA madadanIza tarIke temane javAnuM thayuM. rAkhavAmAM AvatI. 'capaLatAne teo khUba ja mahattva ApatA. capa tyAre gurdajiyephe sArA pramANamAM dhana ekaThuM karyuM. je zaheramAM thaIne LatA eTale sabhAnatA ane tatparatAnI satatanI sthiti e artha e navI lAIna javAnI hatI tenA meyara pAse AgaLathI e pahoMcI teo karatA. vaLI ziSyo bhAre parizramanuM kArya karatA rahe evI paNa jatA ane kahetA ke temanuM zahera navI lAIna para nathI, paNa pate apekSA rahetI. paNa A badhuM mAtra 'upakaraNo' yA sahAyaka sAdhana te mATe "vyavasthA" karI zakaze ! nagarapati temane nANAM vaDe khuza karIne jevuM vadhu hatuM. mahattvanI bAbata to manane majabUta karavAnI, aMta: zaherane relave apAvyAne saMtoSa letA. karaNane arthAta cetanAne daDha karavAnI hatI- TUMkamAM, mAnavInA sattvane "herolDa opha kamiMga gUDa' e temanA prathama pustakamAM gUDha. saMgIna banAvavAnuM temaNe tAkyuM hatuM. mAnavI ahaMkAranuM pUtaLuM jJAnanI khAja mATenI temanI yAtrAenuM varNana karyuM che. pagessIana hoya che eka sAthe Dajhana jeTalA huM tenAmAM rahelA hoya che- kadAca nAmanA eka mitra sAthe bhUmadhya ane madhya eziyAnA maThonI temaNe hajAro! jayAre te kharekharo prayatnazIla hoya che, pitAnI pUrI zakita- mulAkAta lIdhI. A mitra pagessIane haMmezAM tenA hAthe jhalAvyA ethI puruSArthamAM lAgeluM hoya che tyAre A paikInA thaDAka nuM , karo. paganAM DagalAM sAthe tene tAla rAkhatA ane capaTI vagADate. saMjana sadhAyuM hoya che--jene pariNAme tenuM vyakitatva eka ghaTakanA Ama zA mATe karatA? te kahetA: 'mArA AkhA dehane kriyAzIla jevI ekatA anubhave che. rAkhavA mAguM chuM, ALasane dUra hAMkI kADhavA mAguM chuM guEjipephane - udeza hai mukitane ja che. A zuM che te dareka jaNa jANe che. tenA tattvajJAnanuM A eka mahattvanuM pAsuM Ama tenA A mitra ekAeka vicitra Anandane zeraDo manamAM anubhavAya evI e pAsethI sAMpaDayuM. gurdejiyephanI samagra vicAraNAnA pAyAmAM A vAta sthiti che. varDajhavarthe anantatAnI jhaMkhI-'InTimezansa opha Ime- rahelI che. mAnavajAtanI mULabhUta muzkelI e che, ke mAnavI e eka TaliTi'-tarIke e sthitine varNavI che. vadhu sajIvatA, vadhu sajAgatA niSkriya, yaMtravata vartana karatuM prANI che. yaMtra mAnava ane tenAmAM tame anubhave; AkhuM jagata khUba ja spRhaNIya sthaLa lAge. artha- bahu taphAvata nathI. eka jAtanI mUDhatAmAM ApaNe jIvana vItAvI sabharatA sarva dizAmAM prasaratI anubhavAya- mahAnagaranA jhAka- daIe chIe ane pariNAme ApaNI aMdara suSupta rahelI zakitaonA jhamALathI opatA rAjamArgonI jema ja, tame AvI sajIvatAnI alpAMzane ja upaga karIe chIe. mAnavInA A vicitra maryAdA"sthitimAM che, ane tamArI rojiMdI manodazA vize jayAre vicAra karo paNA" vize, tenI saMkucitatA vize gurdarjAiyapha AkarSAyA hatA ema tyAre taddana saraLa ane sahajapaNe ema lAgyA vinA nahi rahe ke ApaNe kahI zakIe, kAraNa sarva prANIomAM mAnavI ja ekamAtra S Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramuddha jIvana 116 evuM prANI che je sauthI ochuM maryAdita che. eka kUtarAnI ke gAyanI maryAdA ApaNe samajI zakIe. AhAra, pAna, nidrA, maLa visarjana ane prajanana e naisagika AvegAne vaza vartAthI vizeSa temane kazuM karavAnuM hotuM nathI. paraMtu mAnavIe te bhavya sthApatyo, zilpA sajaryAM che. kavitA, navalakathA, saMgItanI tarajo sarajI che. tenI sarjakatAne sImA nathI. chatAM enuM vAstavika jIvana keTaluM sAMkaDuM ane nIrasa! jANe e koIka prakAranI mohanidrAnI mAMdagImAM sapaDAyA na hoya ! A samasyAmAM gurdajiyephane utkaTa rasa jAgyo. enAM jIvananAM prathama cAlIseka varSo daMtakathAmAM khAvAI gayAM che. koIkane e tibeTamAM dalAI lAmAnA darabAramAM jovA maLelA che. A gALAmAM temaNe khUba pravAsa kheDayA e nizcita che. prathama vizva yuddha jAgyuM e pahelAM te moskomAM hatA, ane tyAM temaNe "dha sTragala opha dha mejIsIansa' nAmanA bele-nRtya nATakanuM sarjana karyuM. emAM emanA ziSyo . muslima darvIzAnAM jevAM saMkula ane aTapaTAM nRtyo karatA. satyanI jhAMkhI 'glImpasIjha opha TUtha' nAmanA nRtyanI hastaprato taiyAra karanAra eka anAmI ziSye gurdajiyephanI mulAkAta levAnuM keTaluM kaThina hAya che tenuM varNana karyuM che. gurdajiyepha sahelAIthI koIne maLatA nahi. te mAnatA ke je kaMI saraLatAthI prApta thatuM hAya che tenuM ApaNane bahu mUlya hotuM nathI. A ziSye ja gurdajiyephanI AMkhonI dhAradAra camakanI vAta kahI che. vizvanuM mALakhuM vividha prakAranI zakitaonA rUpamAM che ema A ziSya sAthenA saMvAdomAM gurdajiyephe samajAvyuM hatuM. temane du:kha e vAtanuM hatuM, ke mAnava 'kArakhAnuM' khUba ja aNaghaDa ane aparyApta che. mAnavA~ asAdhAraNa zakitanA svAmI che, paNa jIvanamAM teno viniyoga karavAmAM e viphaLa rahyo che. te potAnI zakitaone veDaphI nAkhe che. gUDhavAda-gUDha vidyA saMbaMdhamAM emanA ziSye pRcchA karI tyAre gurdajiyephe javAbamAM kahyuM ke mAnasika kavAyatanA rUpamAM tenuM mUlya che, anya moTA bhAganI gUDha vidyA nirarthaka che. mAnavIe vAstavikatA para daDha pakaDa jamAvavI joIe ane e mATe tenI spaSTa samajadArI hovI joIe. gurdajiye sAdI bhASAmAM ja potAnI vAta samajAvatA. eka vijJAnInI jema cAkasAIpUrvaka ane zAMtapaNe bAlatA. paNa emane je kahevAnuM hatuM te bhAgye ja zAtAdAyI hatuM. mAnavI tattvata: 'mazina' che. yaMtra che. peAte jIve che, vicAre che ane nirNayo le che ema e mAnato hoya che. hakIkatamAM eka nadInA karatAM vizeSa te peAtAnA bhAvi para aMkuza dharAvatA hotA nathI. eka nadI jo tenAmAM cetanA hoya to ema mAnatI hoya ke teNe tenA mArga pasaMda karyo che. TekarIo parathI dhasatI hoya ke medAnAmAMthI maMthara gatie AgaLa vadhatI hoya tyAre svecchAe pote ema karI rahI che ema e mAne. guEjiyeph kahe che ke mAnavI barAbara AvI ja sthitimAM che. te mAnato hoya che ke eka niyAmaka 'huM' 'IgA'-ahaMkAra-e dharAve che. hakIkatamAM miniTe miniTe AgavA uddeza ane manerathA sAthe judA judA 'huM" tenA preraka banatA hoya che. eTale ja mAnavInuM jIvana AvuM beDhaMga hAya che. be Dajhana mANase vArApharatI eka eka vAkaya lakhatA jatA hoya e rIte taiyAra thatA pustakanA jevuM enuM jIvana che! mAnavI eka yaMtra banavAnuM baMdha karI zake? gurdajiyepha kahe che: ahA! e prazna jAtane vAraMvAra pUchatA rahIe to kadAca ApaNe kayAMka pahoMcI zakIe kharA. prathama vizva yuddha AgaLa vadhatuM gayuM tema raziyAmAM paristhiti bagaDatI gaI. 1917mAM raziyanA sattA para AvyA tyAre gurdajiyephane thayuM ke te have raziyAmAM kAma karI zakaze nahi. sAmyavAdIonA bhautikavAdanI emane ciMtA na hatI. teo potAne bhautikavAdI ja lekhatA, jJAna e bhautika bAbata che evI temanI dRDha mAnyatA hatI. paNa sAmyavAdIonI narI rUkSatA temane jacatI na hatI. gurdajiyephane pratIti hatI ke sAmyavAdIo dvArA yA mUDIvAI mukata sAhasa dvArA jIvananA sarva Arthika praznonuM nirAkaraNa sadhAI gayuM haze tyAre paNa mAnavI te pahelAM hatA evA ja a-mukata haze. eTale raziyA choDI e phinalenDa gayA ane pravAsa kheDatA rahyA. chevaTe phrAnsamAM perisanI dakSiNe phAunTenaLyo khAte eka ebe-dharmAlayamAM sthAyI thayA, je sthaLa pachI mAnavInA savAdI vikAsa mATenI temanI saMsthA "dhi hArameniyasa DevalapamenTa opha mena'mAM rUpAMtara pAmyuM. te ghaNIvAra amerikA gayA ane tyAM temanA bele'nA prayogo batAvyA, teo kAbula zA-mena hatA. kItinI temane bhUkha na hatI chatAM temanuM nAma tA. 16-10-'79 vadhune vadhu jANItuM banyuM, eka samaye DI. eca. lorensa temanI saMsthAmAM rahevA javA taiyAra thaI gayA hatA. dha nyu eja'nA taMtrI ereMja ane merisa nikola jevA pAtAnI kArakirdI tajI temanA anumAyI banyA hatA. ketherina mensaphilDa paNa gurdajayephanI ziSyA banI hatI. hakIkatamAM kSaya rogamAM te mRtyu pAmI te mATe gurdajiyephanA doSa gaNAyA hatA. 1934mAM eka gaMbhIra meTara akasmAtamAMthI mAMDa bacyA pachI temaNe ebenuM sthaLa cheDayuM ane eka phleTamAM rahevA lAgyA. bIjA vizva yuddha sudhI temanA amerikAnA pravAseA cAlu rahyA hatA. perisa para hiTalare kabajo jamAvyA pachI ziSyoe 'mukata phrAnsa'mAM javA mATe khUba samajAvyA chatAM gurdajiyephe 1949mAM temanuM avasAna thatAM sudhI perisamAM ja rahevAnuM pasaMda karyuM hatuM. gurdajiyephanuM vyakitatva saMkula hatuM. temanI tAttvika vicAraNA paNa evI ja saMkula ane sUkSma hatI. temane eka prakAranA vijJAnI tarIke vAraMvAra varNavavAmAM AvyA che. te IzvaramAM mAnatA ane IzvaranA nAmano ghaNIvAra upayoga karatA. ghaNA lokone te abhinetA lAgyA hatA. lokone teo dUrathI jotA jANe temanuM nirIkSaNa karatA na hoya! AsapAsa ekatra thayelAone prabhAvita karavA hAya tema te kayAreka khaDakhaDATa hasatA to kayAreka pitto gumAvI basata. ghaNA lokone teo uSmAbharyA ane mAyALu lAgyA hatA. ekavAra temanA eka ziSyane temaNe kaheluM ke je mANasa peAtAnA mAtApitAne cAhato hoya te tattvata: sAro mANasa hoya che. gurdajiye potAnA mAtApitAne bhAre Adara karatA. eka sampradAyanA vaDA tarIke bhASaNakhAra netA tarIke paNa temaNe sAruM kauzala dAkhavyuM hatuM. loko muzkelIthI potAne maLI zake evuM teo IcchatA. guptatA mATe teo AgrahI hatA. amerikAmAM AthI temanA AMdolanane bhAre saphaLatA maLI hatI. ziSyA bahAranA loko sAthe temanA 'kArya' vize vAta karI zakatA nahi, milanane aMte temane tvarAthI ane zAMtithI vikherAI javAnuM kahevAmAM AvatuM--jANe teo kAvatarAbAja na hoya! ziSyo pAsethI pAThanA badalAmAM te ApI zake teTalI vadhumAM vadhu rakama teo letA. dhananI IcchA hatI eTale nahi- kAraNa pAte te khUba sAduM ane karakasarayukata jIvana jIvatA-- paNa ziSyAne zAnanuM mahattva samajAya eTalA mATe. gurdajiyepha mAnatA ke bhAre prayatna yA tyAga vaDe prApta thayuM hoya tenuM ja lokone mana mUlya hoya che. ziSyo vadhu ne vadhu sakriya rahe. aneM yAMtrikatAne dUra rAkhe evA ja haMmezA gudayeino prayatna raheto. ziSyo dhIraja khoIne roSe bharAya evuM ghaNIvAra e karatA. meTaragADI khUba kharAba rIte calAvatA jethI sAthenA ziSyo bhayabhIta banIne sajAga rahe. pravAsamAM divasa daramiyAna vilaMba kare, sAMkaDA rastA para jhaDapathI gADI na calAve, jethI hoTelA baMdha thaI gaI hAya tyAre ja tyAM pahoMce, khasiyANA paDI jaIne ziSyo hATelanA bAraNA Thoke ane gurdajiyepha gADInI bArImAMthI DokuM kADhI raziyana bhASAmAM, keTalI pathArIe joze ane keTalA jaNa mATe bhAjananI vyavasthA karavAnI raheze te vize sUcanAo ApyA kare. jANe te hetupUrvaka ziSyAnI dhIrajane kasepTIe caDAvatA na hoya. fItjha pITarsa nAmanA temanA ziSya 'gurdajiyepha rimembarDa" nAmanA graMthamAM temanI sAthenA eka yAtanAbharyA Trena-pravAsanuM ramUjI varNana karyuM che. 1934nA grISmanI vAta. pITarsa zikAgo javAnA hatA. mAre paNa AvavuM che ema gurdajiyephe kahyu tyAre pITarsane AnaMda thayo. Trenane sAro evA samaya hato tyAM pITarsa gudaeNjiyephane levA pahoMcI gayA. guru taiyAra na hatA. taiyAra thavAmAM temaNe eTalo vilaMba karyA ke Trenane upaDavAne dasa miniTa bAkI rahI tyAre teo pleTaphorma para pahoMcyA. tyAM aneka anuyAyIo, prazaMsako temane gherI vaLyA. gurdajiyephe pITarsane pharamAvyuM ke koI adhikArIne kahIne gADIne roko. gabharAyelA ane roSe bharAyelA pITarsane thoDI saphaLatA maLI paNa chevaTe cAlu Trene ja gurdajiyene dhakelIne aMdara caDAvavA paDayA. vidAyamAM A rIte vikSepa pADavA badala e pITarsa para khIjAyA, ane sigAreTa pIvA besI gayA. TrenanA kanDakaTare 'nA-smokiMga' tarapha temanuM lakSa kheMcyuM ane Dajhaneka DabA pachI temanI sUvAnI beThako che tyAM bIjAone khalela pADayA vinA zAMtithI pahoMcI javA vinaMti karI, gurdajiyephane temanI beThaka para pahoMcADatAM pANA kalAka lAgyA. mArgamAM jorazArathI phariyAda karatA rahI lagabhaga badhAne jagADI dIdhA, pachI pITarsane kahyuM ke mAre khAvuM che. tyAre rAtanA eka vAgyA hatA. eTalI badhI dhAMdhala e karatA hatA ke gArDa ane porTare tyAM AvI Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (6) tA. 16-1-9 bula kavana ziSyo temane bhAre Adara karatA, temane pUchatA, chatAM gurdajiyepha potAne "bhagavAna" manAvavA IcchatA na hatA. buddhanI jema pote sAmAnya mAnavI che- sarerAza mAnavIthI bhale ekAda aMgula UMco e sAmAnya mAnavI che ema bhArapUrvaka jaNAvatA. dhumrapAna karatA, dArU DhIMcatA ane bIjA badhAne ema karavA preratA. jAtIya vyavahAramAM paNa te niraMkuza hatA. patnInA avasAna pachI gurdejiyephe tarata eka misTresa rAkhI hatI tathA je ziSyA anukULa hoya tenI sAthe vihAra karavAmAM saMkoca anubhavatA nahi. gurjaphi eTaluM samajatA hatA ke kudaratanA keTalAka gupta kAnune pravarte che ane ApaNe parisAme bhegavyA vinA svaira vihAra karI zakIe nahi. pariNAme bhegavavAM ja paDe che, kayAreka sArAM kayAreka mAThAM. temAMthI chUTI zakatuM nathI. jaina ane hindu darzananA karmavAdanI ja A vAta thaI. kare tevuM bhogave. A pAyAnI vAta jagatamAM je sArvatrika rIte sama jAya ane svIkArAya te gunAkherI nAmazeSa banI rahe. gujiyephanA mRtyu pachI temanA ziSyo guptatAnA sogaMdathI mukata thayA ane 1950mAM tenA mukhya ziSya AuspenjhInA graMtha 'Ina sa opha dha mirekyulasInA prakAzana pachI ja bAhya jagatane guEjiyepha ane tenA tattva darzananI jhAMkhI thaI. gurghajiyepha alabatta ema mAnatA ke graMthe vAMcyuM jJAna na maLe. beneTa gurdephine pahelIvAra maLyA tyAre beneTe temane pote upajAvelA pAMcamA parimANanI vAta karI hatI. vizvanA rahasyane ethI tAga maLato hato. gurdaSeike tyAre tene javAbamAM kaheluM: 'tamArI dhAraNA barAbara che. ucatara parimANa athavA vadhu uccatara kSetra che jayAM mAnavInAM uccatara buddhikauzala nirNapaNe pravarte che. paNa siddhAMtika rIte A kSetranA abhyAsane artha zo? dhAro ke pAMcamuM parimANa kharekhara pravarte che e vAta tame gANitika rIte siddha karI zakayA, paNa jayAM sudhI tame A duniyAmAM cho tyAM sudhI tene tamane zo upayoga che?" - gurdejiyephane A pAMcamAM parimANa taraphanI yAtrA kaI rIte karI zakAya temAM vadhu rasa hate. - hiMmatalAla mahetA temane dhamakAvyA ane have jayAM gADI UbhI raheze tyAM temane UtArI. makavAnI dhamakI ApI. gurdejiyepha e pachI bichAnAmAM DhaLyA. tyAM vaLI pANI pIvAnI IcchA thaI ane sigAreTa mAgI. Ama savAramAM cora sudhI cAlyA karyuM, jayAre chevaTe e nidrAdhIna thayA. bIjo divaMsa ethI ye kharAba gaye. DAIniga kAramAM gurdAjemeke khorAka saMbaMdhamAM vAMdhAvacakA kADhayA ja karyA ane chevaTe yogarTa mAgyuM. lagabhaga darekane uttejita karyA pachI zAMtithI amerikana brekaphAsTa khAvA beThA. divasa daramiyAna dhUmrapAna karatA rahI temaNe utAruone satata uzkeryA karyA. DabAmAM dhrumapAnanI manAI hatI. madyapAna paNa khUba karyuM. ane gaMdhAtI panIra-cIja-kADhIne khAtA rahyA. utAruo gusse thatA tyAre khUba khUba mAphI mAgI laIne emane zAMta karatA ane thoDIvAra pachI kaMIka evuM karatA ke badhA asvastha thaI jAya, zikAgomAM pITarse kahyuM ke have huM mAre mArge jaIza tyAre tyAM ekatra thayelA ziSya samudAya samakSa gurdejiyephe kAgAroLa karI mUkI ane pravAsamAM pITarse kevI rIte petAne herAna karyo te vize phariyAda karI ! ziSyo badhA pITarsa pratye dhRNAthI jovA lAgyA chevaTe vAja AvI jaIne pITarsa AvAsa choDI gayo ane potAne nyuyorka pAchA laI javAnI gurdajiyephanI vinavaNIne kAne dharI nahi. A badhAne zuM artha? gurdajiyeka eka jhaghaDALu ane dhAMdhaliyA vRddha hoya evuM lAge; paNa temanA tattvajJAnane samajAvatAM gaMbhIra pustako paikI eka para najara nAkhatAM ja A chApa bhuMsAI jAya. teo nirvivAdapaNe emanA samayanA eka mahAna tattvajJa hatA. gurdejiyepha A rIte mAtra 'abhinaya' karatA hatA. ApaNAmAM akhUTa zakita bharelI paDI che. tAkIdanA samaye ApaNe tene kAme lagADatAM hoIe chIe. AnuM sauthI jANItuM svarUpa 'sekanDa vinDanI prakriyAnuM che, jayAre thAka ekAeka nUtana zakitamAM palaTAI jAya che. gurdAjika temanA ziSyone teo 'sekanDa vinDane Azraya le teTalI hade dhakelavAno prayAsa karI rahyA hatA. maryAdAne ullaMghavA lokone sAmAnyathI vadhu hada sudhI dhakelavA paDe, jethI sAmAnyapaNe te karavA IcchatA nathI hotA tevA prayAso karavA pravRttA bane. * suSupta rahelI anAmata zakitaone jAgrata karavAnI gurdejika mahada aMze kSamatA dharAvatA hatA. temanuM vicitra vartana saMbhavata: A prANazakitanA udrakane avirbhAva hoya, yA ni:zaMka teo e drArA pITarsa jevA ziSyane kasoTIe caDAvatA hoya. AzramamAM gurdAjika pITarsane lona kApavAnuM kAma soMpatA ane uttarottara temAM vadhu ne vadhu parizrama karavA preratA, te eTale sudhI ke eka ja divasamAM ekarAnA vistAramAM hariyALI kApavAnuM dekhItI rIte azakaya kAma teo pAra pADI zakatA. A vAta pITarse tenA 'bAyahUDa vitha gurdejiyepha pustakamAM varNavI che. A kArya paddhati DI. eca. lorensa jevAne AkarSe zakI na hatI InsTiTayUTa arthAta AzramanA jIvananA kendramAM parikAma hato. vidyArthIe pitAnI sarerAza maryAdAne ullaMdhI jAya eTalI hade parizrama kare ema gurdejiyepha IcchatA. bAgakAma, AMtarika suzobhananuM kArya, rojiMdu dharakArya -A badhAmAM vidyArthIo savArathI rAta macyA rahetA ane daramiyAnamAM potAnI jAtanuM nirIkSaNa karavA mathatA tathA navA ane satata vadhu ne vadhu gUMcavaNabharyA nartananA prakAro zIkhatA. gurdaSeiphanI eka pAyAnI vibhAvanA 'AtmasmaraNa'nI hatI. te kahetA ke tame AMkha mIcI do ane tame phakata 'tamArA vize ja sabhAna banI rahe. tamAre samagra lakSa tIra banIne tamArI aMdara kAyeluM. hoya. tame tamArI kAMDA ghaDiyALa tarapha ja o cho tyAre tamAre dhyAna bahAranI bAju vaLeluM hoya che. paNa have tamArI ghaDiyALa tarapha e rIte jovA prayAsa karo. ane 'tame tenA tarapha joI rahyA cho? evI sabhAnatA jALavI rAkhavA prayAsa karo. bIjA zabdomAM, tIrane ekI sAthe aMdara ane bahAra tAkavA prayAsa karo. thoDAka mahAvarAthI e tarata samajAI jaze ke eka samaye A mAtra thoDI kSaNe mATe ja thaI zake. chatAM e paNa spaSTa che ke AMtara mukitanI e kSaNe, varDajhavarthanI 'anaMtatAnI jhaMkhI'nI jANa ja mAtra evI che je tamAre mATe Ama smRtinI kSaNa che. "zuM, huM, ahIMevI tamane lAgaNI thAya che ane AsapAsanA parisaranA jeTalA ja. tamArI jAta vize tIvrapaNe sabhAna ho che. gurdajiyephanA ziSyoe teo kAma karatA hoya tyAre AtmasmaraNa mATe satata prayAso karavAnA hoya che.. "saune .... mubAraka saune saunI cAla mubAraka saunI raheje khAla mubAraka, saunI ho gola mubAraka. saune saunI cAla mubAraka, saunI raheze chAla mubAraka. saunI hAje hAla mubAraka, - saunI rahejo TAla mubAraka, saunI hAje DAla mubAraka. saune saunI DhAla mubAraka, saune saunI tAla mubAraka. saunI raheje thAla mubAraka, saunI hojo dAla mubAraka. saunI rahejo nAla mubAraka, saune saunI phAla mubAraka, saune saunA bAla mubAraka, saunI rahejo bhAla mubAraka, saune saunA mAla mubAraka, saune saunA hAla mubAraka." saune saunA lAla mubAraka, saunA raheje vAla mubAraka, saune maLaje zAla mubAraka, saune hajo sAla mubAraka. (a) saune saunA hAla mubAraka. - hemacandra narazI Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 prabuddha jIvana tA. 16-10-19 to pUruM zakyA, zrI araviMda tathA zrI mAtAjInuM jIvanadarzana (gatAMkathI cAlu) mATe nahotAM. emanuM dhyeya te prabhunI potAnI ja cetanAnuM-svayaM zrI pila rizAra ane zrImatI rizAre 1914 nI paMdaramI sata, cit ane AnaMdanI cetanAnuM, atimanasa cetanAnuM pRthvI ogasTe zrI araviMdanA janmadivase 'Arya' mAsikanI zarUAta para avataraNa karAvavAnuM hatuM, ane tethI ja emaNe devonI sRSTi krI ane zrI araviMdanA mahAna granthanI prApti jevA ke 'yaMga utAravAnI nA pADI ane jarAya vilaMba vagara zrI mAtAjIe samanvaya', 'divya jIvana', 'veda rahasya', 'mAnava 'ekatAne Adarza dhyAnamAM besI, samagra sRSTine vikherI nAkhI. vigere adbhuta grantha, 'A' ne pariNAme ja mAnavajAtine maLI 1926 thI 1939 ane tyAra bAda 1950 sudhImAM AkA mamAM jarUrI pheraphAro thatA rahyA. A kAma koI rokkasa mAnasika A ja samaye paheluM vizvayuddha zarU thayuM. rizAra daMpatIne janAne kAraNe ke pahelethI nakkI karela taMtrane kAraNe astitvamAM phrAnsa pAchA javuM paDayuM. barAbara pAMca varSa bAda 1920 mAM vizva Avyo nathI, paraMtu cetanAnI-ti - tapasa nI - eka kriyA dvArA yuddha thatAM ja pitAne tathA potAnA gurune adhyAtma mArga eka janma pAmela che, eTale zarUAtamAM sAdhanA mATe ekalA sAdhakone ja che tevI pUrI samajaNa sAthe mIrAM poMDicerI pAchA AvyAM ane ja praveza maLata. 1938 mAM zrI araviMdane akasmAta thayo ane kAyama mATe tyAM ja rahI gayAM. paganuM hADakuM tUTI gayuM. tyArathI ceDA sAdhakone emanI aMgata dekharekha mATe rakhAyelA hatAM. pachI jema jema sAdhanA AgaLa. te samaye zrI araviMda sAthe temanA thoDA mitra- ziSyo paNa vadhI ane sAdhako paNa vadhu ne vadhu AvatA gayA tema teonA gasAdhanA karatAM hatAM. 1914 thI ja mIrAMe, potAnI prakhara bALakone bhaNavAne prazna Avyo. pUrNayoganI sAdhanA eTale sAdhanA vaDe mAM bhagavatInI cetanA sAthenuM tAdAmya prApta karyuM zarIra, mana, prANanA divya rUpAMtaranI sAdhanA; AkAmajIvanamAM hatuM ane tethI zrI araviMdanA avatArakAryane teo barAbara oLakhI ene vyavahAru rUpa ApavAnI sAdhanA; eTale zrI mAtAjIe gayAM hatAM. temaNe temanI dainika jIvananI saMpUrNa javAbadArI uThAvI 1943mAM bALakonI sarvAgI keLavaNI mATe paNa baMdabata karyo. lIdhI, eTaluM ja nahIM, paraMtu potAnA hRdayanA premathI ane madhura- bhautika jagatathI nivRtti nahIM paNa saMsAramAM rahI pravRtti karatAM tAthI saunAM mana paNa jItI lIdhAM. dhIme dhIme tyAM rahenAra saunA karatAM AtmasaMyama dvArA satata AMtaravikAsa ane te mATe divyajIvanamAM vyavasthitatA, suMdaratA tema ja susaMvAditA para utarI zakitanA AdhAre pitAnA aMtaranA satyanI abhivyakita te ja AvyA. A samaye pRthvInA AdhyAtmika itihAsamAM eka zAzvata niyama; ane Ane kAraNe AzramamAM aneka pravRtti zarU thaI, jemAM ghaDI banI AvI. zrI araviMde mA bhagavatInI zakitane mIrAMmAM atyAre paNa aMtevAsIo kAma kare che. sakriya karI, ane karuNAmayI mA bhagavatI prabhune raste janAra bALakone mArga batAvavA, madada karavA nIce UtarI AvyAM. prabhune pAmavAne zALA, mahAzALA, prayogazALA, citrazALA, kriDAMgaNa, rasto have saraLa bane. mAnavanI bAhya cetanAmAM, mA bhagavatInI nATayagRha, pustakAlaye, taraNakuMDo, bagIcAo, khetaro, udyoga, zakitane AviSkAra thayo ane mIrAM zrI mAtAjI banyAM. davAkhAnAo, dukAne, dhobIghATa tema ja saMgIta ane kaLAnA vibhAge - zrI araviMdanI 'mA' nAmanI nAnI pustikAmAM mA bhaga paNa ahIMyA che. vatInA cAre svarUpe mahezvarI, mahAkALI, mahAlakSmI ane mahA A badho samaya zrI araviMda prabhunA prakAzanA avarodhaka sarasvatI tema ja atimanasa kArya mATe jarUrI evA svarUpanI Asurika tattva sAme rAta ane divasa sthaLa ane sUmamAM rahI vAta Ave che. zrI mAtAjI A svarUpe sahaja rIte banI rahyAM. laDatA rahyAM; ane tethI ja bIjA vizvayuddha vakhate emaNe joyuM, ke pUrNa paigane pUrNa sAkSAtkAra karavA tathA karAvavA, nAjhI hiTalaranI pAchaLa, pIThabaLa tarIke AsurI zakita kAma karI zrI mAtAjIe 1926 mAM zrI araviMda AzramanI sthApanA karI. rahI che ane dinapratidina AgaLa vadhatI rahI che tyAre duniyAbharamAMthI manuSya jJAna, bhakita ane karmayoganAM samanvaya emaNe emane AdhyAtmika pravAha mekalAvI te zakitane parAjita dvArA potAnA vyakitatvanuM prabhune samarpaNa karI, atimanasa sAkSA karI. jarmanInI hAra thaI. hiTalare ApaghAta karyo. vizva adaivI tkArane potAnAmAM mUrtasvarUpa ApavA AzramamAM AvavA lAgyA tathI bacI gayuM. atimanasanuM avataraNa saraLa banyuM. ane AzramanuM saMcAlana karatAM karatAM zrI mAtAjI aMtaranI jhaMkhanA 1947nI 15 mI oNgasTe zrI araviMdanI varSagAMThane pramANe kALakrame samasta vInAM bALako upara prema varasAvavA divase emanI pyArI bhAratamAtA svataMtra banI. bhAratadeza bhavi- lAgyAM. dhyamAM AkhA vizvanA AdhyAtmika guru pade raheze e paNa emaNe - 1926nI 24mI navembare sAMjanA 6-30 vAge eka joyuM. divya ghaTanA banI. samUha dhyAna mATe sAdhakone bolAvavAmAM AvyA. 1950 mAM zrI araviMda joyuM ke pRthvInA leko haju atizrI araviMda tathA zrI mAtAjI paNa dhyAnanA rUmamAM AvyA, 4pa miniTa sudhI dhyAna cAlyuM. ghaNAne potAnA para UtarI AvA manasa cetanA jhIlavA tema ja samajavA taiyAra nathI, zakitamAna nathI ane chatAM enI gati sakriya karavI ati Avazyaka che tyAre divya pravAhane anubhava thaye. A atimanasa cetanA zrIkRSNanI cetanA hatI; ane te zrI araviMdanA dehamAM sAkAra banI. Ama temaNe potAnA sthaLa dehanuM lakSaNa visarjana karyuM ane sUkSmamAM rahI atimanasanA avataraNa mATe, je atimanasa cetanAnuM avataraNa pRthvInI cetanA para kAma karavA lAgyAM. khUba ja jarUrI hatuM te banI AvyuM. dehatyAga bAda atimanasa prakAza tarata zrI mAtAjImAM ' DA divaso pachI zrI araviMda bahAranI tamAma pravRtti- kriyamANa thavA lAge tema ja zrI araviMdanA zarIramAM cAra divasa emAMthI nivRtta thaI gayA. atimanasanuM avataraNa karAvI pRthvI sudhI rahyo. upara te sthApavAnI bhagIratha sAdhanA je zarIra ane zakitanI maryA 1956nI 29 mI mArce AzramamAM dhyAnano divasa hato. dAmAM rahIne karavAnI hatI te mATe teo saMpUrNa ekAMtavAsamAM cAlyA badhA sAdhako dhyAna mATe ple grAunDamAM bhegA thayA hatA. zrI mAtAjI gayA; ane zrI mAtAjI AzramanA guru, mArgadarzaka, sahAyaka ane paNa hatAM. dhyAnanI gahana nIravatAmAM temaNe potAnuM suvarNamaya. sauthI vizeSa te, mamatAmayI mA banyAM. svarUpa joyuM. emanA hAthamAM eka senerI hathoDe hatA. atiA bhagIratha sAdhanAne pariNAme atimanasanI devenI jhaLA- manasa prakAzanI ADe eka bAraNuM hatuM. kSaNanAya vilaMba vagara haLAM karatI tejomaya suSTi pRthvI para UtaravA taiyAra thaI. emaNe A hathoDAthI bAraNAnA bhukkA lAvI dIdhA ane suvarNa maya prakAza AkhIya pRthvI para phelAI gayo, enA kaNakaNamAM koI zrI mAtAjIne sRSTisarjanane maMtra maLe. A devonI sRSTi gayo. atimanasa cetanAne sAkSAtkAra thayA. samaya jatAM te eTalI te alaukika hatI ke je ekvAra pRthvI para sthapAya te pRthvInI cetanA sAthe otapreta thaI gaI ane 1967 thI manute ja sarvocca sRSTi che ema lAge. paraMtu AnuM pariNAma e Ave dhyamAM kAma karavA lAgI. ke eka sarvazreSTha dharmapaMtha astitvamAM Ave. eka saMpradAya banI jAya. zrI araviMda vega ane sAdhanA koI dharmanA saMsthApana hatuM zrI araviMdanuM bhavya balidAna. pRthvInA manuSya ... Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-10-479 mATe emanI aMdara eTalA to prema ane karNA' hatAM ke temaNe potAnA vicAra kayAreya karyo nahotA. 1973 mAM zrI mAtAjIe potAnA sthULa dehano tyAga karyo tyAM sudhI temaNe harakSaNa, harapaLa peAtAnA zarIranA divya rUpAMnaranuM kAma cAlu rAkhyuM. mana ane prANanA rUpAMtaranuM kAma pramA NamAM saheluM che, paraMtu jaDa zarIranA koSonuM divyatAmAM rUpAMtara karavuM ke jethI zarIramAM du:kha, vRddhatva ke mRtyu rahe ja nahIM, e kAma ghaNuM ja kaparuM che. eka bAjuthI zarIrane rUpAMtara mATenuM asahya dabANa ane bIjI bAjue jaDa zarIranA rUpAMtara mATenA InakAra e be vaccenI dazA jANe jIvana ane mRtyu vacce jhUlI rahyAM hAya evI lAgaNI anubhavAya che. vedanA ane yAtanAthI sabhara evuM A kAma emaNe premathI pRthvI paranAM potAnAM bALakonA rUpAMtara kAje, potAnA para oDhI lIdhuM ane mAnavajAti mATe tenI zakyatA sthira karI ApI. A AkhIya sAdhanAne, jemane mAnavamAMthI atimAnava thavuM hoya temane mATe zrI araviMde emanA mahAkAvya sAvitrImAM vI che. ane emAM sAvitrI te ravayaM zrI mAtAjI che, jema vyAsa bhagavAnanA mahAbhArata granthamAM AvatA aneka prasaMgo, kathAo tema ja temAM varNavelA saMjogA, paristhitio ApaNane atyAre paNa vizvamAM aneka jagyAe jovA--jANavA maLe che. tevI ja rIte ' jIvanayoga' mATe harapaLa vizvamAM upayogI nIvaDe tevA aneka vidhavidha viSayo para zrI araviMda tathA zrI mAtAjIe lakheluM tathA kaheluM ApaNane emanAM aneka pustako dvArA maLI Ave che. teoe vacana ApyuM che ke jyAM sudhI emaNe zarU kareluM kArya pUrNatayA pUruM nahIM thAya tyAM sudhI teo banne emanA tejomaya svarUpathI sUkSma zArIrikamAM vidyamAna rahI pRthvI para prabhunA zAsananI abhIpsA sevatA tathA potAnA AtmA pratye jAgRta thavA mathatA manuSyo mATe kAma karaze. aMtamAM ApaNe zrI mAtAjIe jagata viSe tathA zrI aravide 'prabhunI mAghaDI' viSe je kahyuM che te jANIne viramIe. zrI mAtAjI kahe che : atyAranI jagatanI sthiti joIne te loko nirAza thaI jAya che ane ahsAsa kare che : ' are, are, A jagata zA mATe AvuM bhayaMkara che? paraMtu AvA vilApa kara vAnA kaMI artha nathI. sAcI vAta to e che ke jagata badalAvuM jaoNIe. A jagata dhruNA utpanna kare evuM che e bAbatamAM ta ApaNe badhA saMmata chIe. to pachI ApaNA mATe eka ja kAma rahe che ke A jagata badalAya evuM ApaNe kaMIka karIe. ' zrI araviMda 'prabhunI mahAghaDI viSe kahe che: " evI kSaNA Ave che ke jyAre AtmA manuSyanI madhye pharatA thAya che ane ApaNA svarUpanAM nIra upara, prabhunA ucchvAsa vicaravA mAMDe che; evI paNa kSaNA Ave che ke jyAre e AtmA pAche cAlyA jAya che ane mANasAne tyAre temanA potAnA ahaMkAranI zakitanA ke pachI azakitanA jore kAma karatAM rahevuM paDe che. prabhunI A ghaDImAM tuM tArA AtmAmAMthI tamAma Atmalane ane daMbhane ane mithyA AtmaprazaMsAne dUra karI daI, tene svaccha karI le ke jethI pachI tuM tArA tmAnI aMdara sIdhI najara nAkhI zake ane e AtmAne je pukArI rahyuM che tene sAMbhaLI zake. "tuM nirmaLa banI jaIne bhayamAtrane visarjI de; kema ke A ghaDI ghaNI vAra bhISaNa hoya che, eka agni jevI, ane vaMToLiyA ane AMdhI jevI hoya che, e prabhunA mahAkrodhanA drAkSa pIsavAna saMcA pharatA hAya tevI che. paraMtu A bhISaNa ghaDImAM, je potAnA dhyeyanA satya upara khADAIne UbhI zake che e ja Akhara lagI TakI raheze; e DhaLI paDaze to paNa te pAchA UbhA thaI jaze; e vananI pAMkhA para vahI jatAM dekhAze te paNa te pAchA Avaze. ane vaLI jagatanuM DahApaNa khUba nikaTa AvI tArA kAnane bhaMbherI mUke, ema na thavA detA, kAraNa, A ghaDImAM te badhuM ja aNadhAryuM banatuM hoya che. " -ddAminI jarIvAlA [ 'zrI araviMdAyana' tathA 'vAtsalyamUrtimA' pustakonA AdhAre.] vana 119 lAgavaga : A yuganuM dUSaNa ke bhUSaNa saMbaMdhono siphatapUrvakano upayoga eTale lAgavaga. Adhunika yuge je keTalAMka dUSaNe ubhA karyA che te sarva dUSaNAnI AgevAnI levAnI kSamatA dharAvatuM hoya tevuM jo koI dUSaNa hoya to te che lAgavaga. lAgavaga A yuganuM dUSaNa banI gayuM che, e je bhuSaNa. je vyakitanI vadhu lAgavaga te vyakita saunI najare sanmAnIya banI jAya che; kAraNake AvI vyakita sAthe bAMdhelA saMbaMdho kayAreka - karyAMka phaLadAyI nIvaDI paDaze tevI satata AzAnI dorI baMdhAyelI rahe che. lAgavaga karavAnuM mana thA mATe thAya che? tenAM kAraNeAnAM mULamAM je jaIe to A mULano cheDo abhAva, ati ke jarUriAta sudhI pahoMce che. kyAMka koIka vyakitane koI bAbatanI jarUriyAta, abhAva ke amUrti sAlatI hoya che - tyAre ja. vyakita A rAmabANa IlAjanA reMca le che. lAgavaganA sAva sAdo artha loko kare che ALakhANa. eka ramUjI lekhake lAgavaganI vyAkhyAmAM A pramANe kahyuM che: " lAga hAya ke na hoya to paNa tyAM parANe paga ghAlIne vaga karavI tenuM 39 nAma lAgavaga. lAgavaganA camatkArika maMtra jyAre mANasane phaLadAyI siddha thAya che tyAre loko oLakhANanAM be meDhe vakhANa karIne kahe che; 'oLakhANa e te mATI khANa che!" kemake teoe saMbaMdhanA kayAMka karelo upayoga koI svArtha nAmanI khANa zodhavAmAM akasIra puravAra thayelA hoya che tyAre " lAgavaga " nuM kALuM mADha" " oLakhANa " nAmanA rUpALA mahArAthI DhAMkI de che. je vyakita ke prajA potAnA dhyeya sudhI pahoMcavA mATe "svayaM paranI zraddhA" rAkhavAmAM nirbaLa bane che tyAre ja tevA samAjanAM keTalAMe staro para ApaNane lAgavaganI tirADo meDhAM phADIne bephAma rIte sUtelI Thera Thera jovA maLe che. AtmAdrA ane niSThAnI be pAMkhA phaphaDAvatuM " parizrama" nAmanuM paMkhI jyAre haiyAmAM pramANikatAnI hAma laIne samAjanA AkAzamAM UDe che tyAre siddhinI sAhAmaNI TekarIo tenAM paga taLe sparza pAmavA harakhaghelI thAya che. niSphaLatA e pUrA dilathI nahIM karelA prayatnonuM pariNAma che ema svIkArI lIdhA pachI paNa vyakita prabaLa prayAsAne aMte paNa nirAzA ane hatAzAne bheTe che tyAre tenI makkamatA ane siddhAMtonAM tAMtaNA teDIne " lAgavaga " nAmanuM vaicArika bhUta tenA mAnasa jagata upara avAranavAra gerIlA hU malAne chApe mAre che tyAre mANasa to Akhare mATInuM pUtaLuM chene? nodhAro thayelA DUbatA mANasa chevaTe "lAgavaga" nA taraNAne hAthamAM pakaDIne bhavasAgara taravA mariNayo prayAsa kare che. ApaNI Aju bAjunAM AvA keTalAMe maraNiyA prayAsAmAMthI kayAMka, koIka ke ghaNA prayAso saphaLa thatA ApaNe joIe chIe tyAre thoDIka vAra to ApaNI pelI be niSThA ane AtmazraddhA nAmanI be pAMkhomAM paNa azakita AvI jAya che. lAgavaganuM AvuM bhrAmaka AkramaNa mane, tamane ane ApaNane saune pIDA Ape che - A abhAgIyuM jaMtu javara lAvI de che ApaNA astitvamAM - lAgavaganAM AkramaNa ane vijayaTaMkAranI raNabherI Thera Thera jaoNI - sAMbhaLIne bhalabhalAnI svayaM paranI zrAddhA DagI jAya che. siddhAMtadhArInAM siddhAMtAnA baMdha DhIlA, pAtaLAM ane kayAreka tA sAva ogALI nAkhe che A lAgavaga. koIka vIralA ja A lAgavaganAM AkramaNa sAme vaLatAM AkramaNano jaDabesalAka jvalata javAba vALavAmAM hemakhema pAra utare che; dhanya che tevA nAmIanAmI ekalaprakAzavIrone ! - prA. aniruddhabhAi ThAkara Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16-1-79 Bra rAjakAraNa ane bajAre je TeMbara 1979nI adhavacamAM bhAratanA bhUtapUrva udyoga- jagatanI vAstavika sthiti samajAya nahi. pahelAnAM arthazAstrIA pradhAna zrI jyorja pharnAnDIjha muMbaI AvyA tyAre AgAmI rAjakAraNa ane arthakAraNa vaccenI A kaDI upara dhyAna ja cUMTaNI samaye teo bhavya Arthika kAryakrama rajU karavAnI vAta ApatAM nahotAM. mAtra Adama smitha ane kAmArkase ja A karatA hatA. temane meM kahyuM: "tamArI bhavya vAtemAM have lokone saMbaMdhane oLakhI batAvyo che. Adama smithe mArkeTanA astittvane kAMI vizvAsa nathI. paNa atyAre tamArI vaga vaDApradhAna zrI mahattva ApyuM ane kArla mArkase rAjakAraNa ane Arthika sattA. caraNasiMgha sAthe che te tame temanI pAsethI zuM kAma kaDhAvavA mAMge meLavavA mATenA saMgharSane mahattva ApyuM hatuM. A che. te kaho?" javAbamAM temaNe kahyuM ke "tamAre mATe ja khAsa samAjavAdane game teTalo vacce lAvIe chatAM mArkeTanA samAcAra ApuM chuM ke saMgharAkhorone pakaDIne jelamAM nAMkhavA aMgeno paribaLa to kAma kare ja che. javAharalAla neharu e jAhera vaTahukama bahAra paDAvuM chuM." tyAre meM kahyuM. : A samAcAra patrakAra kSetranI sAthe sAthe khAnagI kSetrane paNa rAkhyuM che. khAnagI mATe 'kupa" jevA gaNAya paNa huM teno upayoga nahi kara kAraNa kSetra upara niyaMtraNa rAkhyuM. paraMtu banne kSetranI je badI che te ke saMgharAkhorone pakaDavA game te vaTahukama bahAra paDAya paNa tene cAlu ja rahI che. dA.ta. polAdanuM amuka utpAdana sarakAranA amala rAjya sarakAranA sattAdhIze nahi kare, kAraNake AgAmI hAthamAM che paNa pilAdanI "mArkeTa" adazya thaI nathI. kArakhAnAvALA cUMTaNImAM dukAnadAro ane vepArIo pAsethI bhaMDoLa meLavavuM ane moTA vepArI sTIlanA kavoTA meLavIne jAhera kSetra pAsethI hoya te vaTahukamano amala thaI zake nahi. jyorja pharnAnDIjhanA maLeluM palAda kALA bajAramAM vecI de che. Ama mAga ane puravaThAne samAcAramAM tapuratI sanasanATI hatI paNa te je pagaluM bharAvavA kAraNe bajAra te ubhuM ja rahyuM che. te bajAra ane khAsa karIne mAgatA hatA te arthahIna hatuM. A vAta thayA pachI amerikAnI kALAbajArane jAherakSetra racavA chatAM javAharalAla nAbUda karI zakayA. bejhIka bukasa nAmanI prakAzaka saMsthAe pragaTa kareluM pustaka. nathI. cUMTaNI Ave "poliTIkasa enDa mekaeNTasa" e hamaNAM ja vAMcavAmAM AvyuM. eTale A "mArkeTa"nI upara sau rAjakAraNIonI najara jAya che. ' A pustaka bhAratamAM atyAre tamAma vicArakone vAMcavA ApavuM 0 simenTanI taMgI che. simenTa upara aMkuza che chatAM mAMga joIe. Adama smitha ane kArla mArkasa e bane vicArako rAjakIya ane puravaThAne kAraNe aMkuzane gAMThayA vagara eka peTAane Arthika paddhatinA abhyAsa aMgenA hiro gaNAtA hatA. bajAra UbhI thaI che. cUMTaNIne phALo meLavavA simenTanA ane atyAranI rAjakIya sthitimAM ApaNe tene hiro gaNavA joIe. Dilaro ane vepArIone belAvIne nANAM levAtAM haze. A banne vicArakoe rAjakAraNa ane arthakAraNanA gADha sagapaNanI. 0 seDAezanI taMgI che. kemikalsanI bajAra teja che. kemikalsa vAta karI hatI ane eka kSetrane bIjA kSetra upara keTale prabhAva . bajAramAM kALA nANAne vyApa vadhu che. rAjakIya bhaMDoLa che tenA bhayasthAna batAvyA hatA. meLavavA kemikalsa bajAra paNa upayeAga thato haze ja. prastuta pustaka amerikAnA arthazAstrI cArsa I. linDa blAme lakhyuM - 0 bilDiMga udyogamAM 50 TakA rakama kALA nANAmAM ane che. bhAratamAM atyAre je bhraSTa rAjakAraNa che te vadhu paDatuM bhraSTa thayuM hoya te vepArIone kAraNe thayuM che te vAtanI ApaNane 50 TakA sapheda nANAmAM apAya che. bilDiMga udyogamAM jabaro napho che. bilDaro pAsethI cUMTaNI laDavA mATe kalpanA nathI. amerikAmAM janarala meTarsa kaMpanI eka jamAnAmAM nANAM ekaThA karavAmAM Ave che. rASTrIya kaMpanI jevuM mAne. khATatI hatI ane je cIja janarala 0 polAda, khAtara, biDiMga maTIriyalsa, kApaDa vagere bajAra garamAM moTarsa mATe sArI hoya te amerikAnA prajAjane mATe paNa sArI garama che. a bajAra upara cUMTaNIne beja Avato ja hoya che. ja hoya tema manAtuM hatuM. svataMtratA AvavAnI hatI tyAre paNa. biralA vigerenI kaMpanIo mATe ApaNe AvI bhAvanA sevatA - Ama simenTa, soDAeza, kemikalsa, polAda, bilDiMga udyoga hatA. paNa have ApaNe judI rIte vicArIe chIe. thale yuniva- vagerenA vepArIonI pakaDa rAjakAraNIo upara jAme che. koI siTInA arthazAstrI ane "poliTIkasa enDa mArkeTasa"nA lekhaka cIjanA dAma ghaTADavA sarakAra pagalAM laI zakatI nathI. linDAme zrI cArlsa I linDablAma paNa amerikana kaMpanIo aMge judI amerikana vAtavaraNane lakSyamAM laIne kahyuM che, ke enTI-menopalI rIte vicAre che. dhAro karIne sarakAra korporezanane aMkazamAM rAkhI zakatI nathI. A pustakamAM temaNe rAjakAraNa ane vepArIonI vacce amerikana pratinidhi sabhAnA thoDAka sabhyoe abhyAsa karIne je atUTa saMbaMdha ubho thayo che tenuM pRthakkaraNa karIne eka sAmAjika tAraNa kADhayuM che, ke 173 jeTalA korporezane dara varSe amerikana siddhAMta raja karyo che. temanI dalIlo sIdhI sAdI che. ApaNo koMgresamenanI vaga vAparavA rUA. 25 karoDanI jaMgI rakama kharce che. samAje atyAre bAranA arthazAstra upara nabhe che. cIjanI mAga khetIvADIne lagatI lebIe rUA. 1 karoDa kharcA che. tyAre kAmadAra ane pUravaTho mahattvanA banyA che. Ane kAraNe eka maMDaLe potAnI vaga vAparavA mAMDa rU. 40 lAkha kharcI zakayA hatA. 'prIvilejaDa kalAsa" arthAta kazeka Agavo hakka dharAvatA varga linDablAma kahe che ke A badhA koperizananuM prabhutva vadhI gayuM jevA vepArIo ApaNe tyAM pedA thayA che. vartamAnapatranI kacerImAM (Ine amerikAmAM je lokazAhInI vAta thAya che te hAsyAspada jaNAya taMgIvALI cIjo taMtrIone ane patrakArone pahoMcADIne vepArIo che. lokazAhI taddana maryAdita banI gaI che. bhAratamAM paNa vartamAnapatroakhabAromAM vaga vadhArI zake che. amerikAmAM A bane che tema ne AvI maryAdA naDatI hoya che. jAhera koperizanenI TIkA paNa muMbaImAM paNa banyuM che. mArkeTa-Ikonomi' vadhu paDatI mahattvanI vartamAnapatro kare te mahine rUA. 9 lAkhanI jAherAtanI banI hoIne vyApArI varga vadhu paDatI Arthika sattA dharAvavA konTrAkTa gumAvI bese che. linDablAma upasaMhAramAM kahe che ke : mAMDayA che ane Akhare te sattA rAjapura SonA nirNayone 'The corporation, with its disproportionate econoAya ke tema vALavAmAM paNa kAma karavA mAMDI che. amerikAmAM mic and political power does not fit at all into polAdanI mila mAlika ke polAdane vepArI amerikana sarakAranA a free market democracy'. nirNayane badalI zake che te rIte muMbaImAM rasAyaNanA vepArI ke soDAezanA vepArI ke simenTanA vepArI ke khAMDanA kArakhAnAvALA arthAta : koperizane agara kaMpanIo pAse besumAra Arthika ane sarakAranA nirNayane badalI zake che. rAjakIya sattA AvI gaI haIne A korporezane, lokazAhI zrI liDablAma kahe che korporezananI tAkAta samagra vyApAranI Dhabe cAlatA mukata bArosAthe meLa thaI zakato nathI. amerikA ke tAkAta karatAM vadhI gaI che. chatAM ya lInDablAma mArkeTanI paddhatine bhAratamAM jyAM sudhI jaMgI korporizano che tyAM sudhI lokazAhInI eTale ke mukata bajAranI paddhatino virodha karatA nathI. paraMtu vAto pokaLa che. arthazAstrIoe mAtra cakakhA arthazAstranA siddhAMto upara ja baMdhAraNa badalavAnI game teTalI vAto karI te baMdhAraNa game dhyAna ApyuM ane rAjakAraNa ane arthazAstra vaccenA saMbaMdha teTaluM badalAya paNa jyAM sudhI korporezananI agaNita sattA upara upara durlakSya karyuM. te vize linDablAma aphasa vyakata kare che. kApa na Ave tyAM sudhI baMdhAraNanI koIpaNa jogavAIne Arthika baLa temanA kahevA pramANe rAjakAraNa ane arthakAraNa vacce dhaniSTha vaDe nAkAmayAba banAvI zakAya che. saMbaMdha che. jo A bannene alaga karavAmAM Ave te ApaNane -kAnti bhaTTa mAlika zrI muMbai jana yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. : roDa muMbai-400 004 Te. naM. 350296 mudraNasthAna : dhI sTeTsa pIpalsa presa, pheTa, muMbai 400 01 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. No. MH. By South 54 Licence No.: 37 prabuddha bhuvana muMbaI jaina muvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra chUTaka nakala ! 0-75 'prabuddha jaina"nuM navasaMskaraNa varSa 42 : aMka : muMbaI, 1 navembara 1979, guruvAra vArSika lavAjama za. 15, paradeza mATe zaliMga : 45 * taMtrI: cImanalAla cakubhAI zAha lAkAne mUMjhavatA dezane sAmAnya nAgarika, zikSita ke azikSita, zaheranA ke gAmaDAnA, garIba ke tavaMgara, pharI pharI pUche che, cUMTaNI thaze, pariNAma zuM Avaze, mata ApavA ke nahi, kone ApavA, zA mATe Apavo? A prazno mAtra kutUhalanA nathI. rAjakIya vyakitao ke pakSonuM zuM thAya che tenI sAmAnya mANasane paDI nathI. tene AvatIkAlanI, potAnA bhAvinI cintA che. vartamAna rAjakIya asthiratAne kAraNe Arthika AMdhI caDe, phugAvA ane meghavArI mAjhA mUke, kALA bajAra, kALuM nANuM ane bhraSTAcAra vadhe ane vyApe, kAyado ane vyavasthA bhAMgI paDe, asAmAjika tattvonuM zera vadhe, taMtra tUTI paDe, amaladAronI dAdAgIrI vadhe, arAjakatA thAya, A bhaya che. jAhera jIvanamAM, sAmAjika ane Arthika vyavahAramAM, sAmAnya nIti paNa na rahe, naryA svArtha ane sattAnuM tAMDava jAme, A bhaya che. cUMTaNI thaze e have nizcita lAge che. kharekhara nizcita che? lAkone hajI vizvAsa paDatA nathI cUMTaNI thAya tyAreja khabara paDe. rASTrapatie peAte khAtarI ApI che ane cUMTaNI kamizanare cUMTaNInI tArIkheA jAhera karI che. rASTrapatinuM A asAdhAraNa pagaluM hatuM. rASTrapatinuM A kAma nathI. te batAve che ke, caraNasiMha sarakAranA vacanamAM prajAne vizvAsa nathI evuM rASTrapatine paNa lAgyuM ane tethI pAte javAbadArI levI paDI. sAMbhaLavA pramANe caraNasiMhane jANa karyA vinA rASTrapatie prajAjoga A pravacana karyuM. svAbhAvika rIte caraNasiMha tethI nArAja che. kAraNake caraNasiMhanA vacanamAM vizvAsa rAkhavA jevuM nathI te rASTrapatinA A pagalAthI samajAya che. rASTrapati ane vaDA pradhAna vacce manameLa nathI--te spaSTa dekhAya che. caraNasiMha sarakAre be vaTahukamA, - aTakAyatI dhArA aMge tathA sarakArI anAmata bhaMDoLa aMge - bahAra pADavA nakkI karyuM. te para sahI karatAM rASTrapatie saMkoca anubhavyA ane vilaMba karyo. - koI AsamAnI sulatAnI thAya athavA UbhI karavAmAM Ave ane cUMTaNI na thAya te kevI vikaTa paristhiti UbhI thAya tenI kalpanA karI zakAtI nathI. caraNasiMha sarakAramAM bhaMgANa to paDayuM che. bahuguNAne rUkhasada ApI. arsa koMgresa ane leAkadaLanuM kajoDuM kyAM laI jaze te jovAnuM rahe che. arsa koMgresane sApe chachuMdara gaLyA jevuM thayuM che. caraNasiMha sAthe bheravAI paDayA. chUTA thavAmAM pratiSThA jAya ane cUMTaNImAM dhakko pahoMce sAthe rahevAmAM paNa ghaNAM geralAbha che. caraNasiMha viSe bIjuM game te kahIe paNa eka vAta spaSTa che, peAtAnA mArge ane peAtAnI nIti upara pariNAmanI paravA karyA vinA, bedhaDaka AgaLa vadhe che. potAnI jAtane gAMdhIvAdI mAne che ane naheranI jhATakaNI kADhavAnI koI taka cUkatA nathI. caraNasiMha eka cokkasa varga, sukhI kheDUtanA pratinidhi che. koMgresa zarUAtathI badhA varganuM pratinidhitva karavAnA dAvA kare che. hakIkatamAM bhadra lokonuM pratinidhitva sadA karyuM che. naherUe chaDecoka gAMdhIjInI Arthika racanA ane nItinA asvIkAra karyo hato ane dezane pazcimI DhabanA moTA udyogIkaraNa ane pariNAme kendrIkaraNanI Arthika racanA tarapha vALyo che. caraNasiMha, vikendrita artharacanA, gAmaDAonA vikAsa, laghu udyogone pakSe ane mUDIvAdIonA virodhI che. zahero pratye temane napharata che. tethI koMgresa ane caraNasiMhanA pakSa vacce koI sAmAnya bhUmikA nathI. eka cUMTaNI DhaMDherA nIce, banne pakSe cUMTaNI laDavAnI jAherAta thaI hatI te have Takaze nahi ema jaNAya che. koMgresanA pramukha devarAja ase IndirA koMgresa sivAyanA badhA koMgresIone pharI eka karavAnA prayatna karI joyA. jagajIvanarAma ane bahuguNAe ghasIne nA pADI. jagajIvana keTalAka praznA rAme arsa kaoNMgresane janatAmAM joDAvA AmaMtraNa ApyuM. arsa koMgresane atyAre Ama karavuM pesAya tema nathI. bahuguNA hajI kaI tarapha vaLaze te nirNaya karI zakayA nathI. keTalAka rAjyomAM koMgresa ane janatA - mahArASTra, karNATaka, kadAca gujarAta - cUMTaNI umedavAro pUratI kAMIka samajUti karaze. eka IndirA koMgresa pAtAnA mArga spaSTapaNe jANe che. IndirAnuM sarvopari netRtva vIkAravuM hoya te tenA nejA nIce Ave. temAM koI samAdhAnane avakAza nathI. koI vyakita daDhatAthI sthira rahe tA, anizcita tattvo aMte tenA tarapha kheMcAya che. daDha manobaLa ane sAhasa mATe DhIlApAcA lokone AkarSaNa hoya che. Cowards always have an attraction apparently brave. for the * ravataMtratA pachI ApaNA dezamAM cha sAmAnya cUMTaNI thaI, A sAtamI che. paNa AvI muMjhavaNa matadAre koI vakhata anubhavI nathI. tenA aitihAsika kAraNA che. ema lAge che ke, AvI paristhiti anivArya hatI. svataMtratA pachI pahelA vIza varSa koMgresanuM rAjya avicaLa tapyuM. 1967mAM keTalAMka rAjyomAM pahelI vakhata koMgresane pIchehaTha karavI paDI. paNa 1969 mAM IndirA gAMdhIe potAnA prabhAva batAvyo. koMgresamAM bhAgalA pADI, jUnI netAgIrIne rUkhasada ApI. 1971 mAM IndirA gAMdhIne apratima vijaya maLyo. paNa IndirA gAMdhInuM sAcuM svarUpa jUna 1975 mAM jovA maLyuM. alhAbAdamAM hAIkorTanA cukAdAthI tenI sattAne paDakAra pheMkAyo ane jayaprakAze e taka jhaDapI lIdhI, tyAre IndirAnuM 26 svarUpa jovA maLyuM. jAnevArI 1977 mAM cuMTaNI jAhera karI te bhUla karI ke vadhArepaDatA AtmavizvAsathI paDakAra pheMkayo te kahevuM muzkela che. paNa sarvathA aNadhAryuM pariNAma AvyuM. rAjakIya kSetre sauthI moTo banAva janatA pakSano janma thayo. indirA koMgresanA vikalpa tarIke, eka sabaLa rAjakIya pakSa UbhA karI zakAya evI zakayatA UbhI thaI. paNa e svapna bhAMgI paDayuM. janatA pakSa chinnabhinna thayA eTaluM ja nahi paNa tenA badhA AgevAneAe pratiSThA gumAvI. pariNAme IndirAne hiMmata AvI. mArca 1977 nI cUMTaNI pachI eka varSa IndirA gAMdhI kAMIka dabAyelA rahyA. zAha kamizana, mAra utI kamIzana, badhuM AkramaNa sahana karyuM. koMgresamAM paNa IndirAnI netAgIrI sAme asaMtoSa pedA thayo. koMgresa pakSa lokazAhI Dhabe cAlavA joIe, eka vyakitanI nahi paNa sAmUhika netAgIrI UbhI karavI vagere pravAhA zarU thayA, IndirAne koI vAte A pesAya tema hatuM ja nahi.' pharI phaTako mArI koMgresanA bhAgalA karyA. savarNasiMha koMgresa pharI nabaLI paDI. ase IndirA sAme baLavA karyA, pariNAme savarNasiMha koMgresane gheADuM baLa maLyuM, paNa naitika baLa tUTI gayuM. prAdezika rAjakIya pakSA eDI. ema. ke. akAlI - vigerenuM jora vadhyuM. IndirAe potAnA nizcita mAge vizvAsapUrvaka AgaLa vadhavuM zarU karyuM. have bedhaDaka ane nirlajapaNe, abhimAnathI badhA pakSo upara phaTakA mAre che. bhUtakALa jANe bhUMsAI gayeA hAya ema gauravapUrvaka kaTokaTI daramyAnanI peAtAnI kAmagIrInA joradAra bacAva kare che. 1 . rAjaramatamAM pUrA khelADI evA IndirA gAMdhI, bIjA badhA pakSAne teDavAnI cAlabAjI khelI rahyA che. 1969 mAM koMgresane Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 pramuddha jIvana toDavAnuM zarU karyu tyArathI IndirA gAMdhIe dezanA itihAsamAM navA yuga zarU karyo. koI virodhI rAjakIya pakSane TakavA na deve e tenu dhyeya che. badhA rAjakIya pakSa chinnabhinna che, pratiSThAhIna che. IndirA gAMdhI sthira ane sabaLa rAjataMtranI lAlaca ApI zake che. hajI rAjakIya samIkaraNA cAlu che, paNa te badhA takavAdI joDANA ja haze. tethI cUMTaNInuM pariNAma chevaTa sudhI anizcita raheze. lokamAnasa chellI ghaDI kaI bAju DhaLaze te kahevuM muzkela che, koI pAne A cUMTaNImAM bahumatI nahi maLe ema lAge che. tethI cUMTaNI pachI navI sAdAbAjI zarU thaze. sattA lAlacu loko badhI zarama neve mUkI, mAtra sattA meLavavA game tevA joDANe karaze. paNa te lAMbu Takaze nahi. The greatest tragedy of the present political situation is the fragmentation of the political parties. IndirA gAMdhIe je prakriyA 1969 mAM zarU karI tenI A lazruti che. IndirA gAMdhInI ramata e che ke loko chevaTa kaMTALIne, trAsIne, temane pharI sattA para mUke. lAMbA gALAnI ramata rame che. A cUMTaNImAM nahi to have pachInI cUMTaNImAM, dhAryuM pariNAma lAvavAnI nema che. AvA saMjogAmAM lokoe kone mata ApavA te viSe have pachI lakhIza. 15mI navembare lagabhaga citra kAMIka vadhAre spaSTa thaze ema mAnuM chuM. eka mahattvanI vAta umeravI joIe. A badhI aMdhAdhUMdhImAM paNa jo ApaNe zAntipUrvaka cUMTaNI karI zakIe te eka siddhi lekhAze. jyAre lokazAhInA dIvA cAre tarapha olavAI rahyA che tyAre jo 35 karoDa mANase zAntipUrvaka matadAna karI, potAnA pratinidhi cUMTI zake, to ujajavaLa bhaviSya mATe AzAnI jyota jalatI rahe che. 27-10-09 -cImanalAla cakubhAi zrI khImajIbhAI bhujapuriyA zrI. khImajIbhAInuM 80 varSanI paripakava vaye 12 okTobara 1979ne dine avasAna thayuM. temanA avasAnathI muMbaIe eka sevAbhAvI nAgarika gumAvyo che. kacchI samAjane eka sanniSTha ane kuzaLa AgevAnanI ane jaina samAjane eka pragatizIla vicAra dharAvatA suzrAvakanI khoTa paDI che. khImajIbhAIno janma 3 ogasTa 1900ne dine kacchanA bhujapura gAme thayA. pitAne muMbaImAM leAaraparela para anAjanI nAnI dukAna hatI. 7 varSanI uMmare khImajIbhAI muMbaI AvyA. pAMca gujarAtI abhyAsa karI 10 varSanI uMmare pitAnI dukAne kAme lAgyA. 14 varSanI uMmare, zrI cAMpasI raNazI gAgarIne tyAM nokarIe rahyA. cAMpazIbhAI, saMskArI, ni:spRhI, sevAbhAvI sajajana hatA. khImajIbhAInA jIvana upara cAMpazIbhAInI uMDI asara hatI. cAMpazIbhAI pAsethI sevAnA pATha zIkhyA tema kahevAmAM atizayokita nathI. 7 varSa nokarI karI, 21 varSathI uMmare, nAkarImAMthI rAjInAmuM ApyuM. cAMpazIbhAI upara rAjInAmAnA patra lakhyuM che te namratA, viveka ane AtmavizvAsano uttama namuno che. khImajIbhAIe lakhyuM che ke 'mane have mAruM nasIba ajamAvavA do.' A samaye, gAMdhIjInI satyAgraha ane asahakArI laData zarU thaI hatI. khImajIbhAI para gAMdhIjInI prabaLa asara hatI. khAdIdhArI thayA, dArUnA pIThA upara pIkeTIMga karyuM, videzIvasronI hoLI karI ane badhI rIte gAMdhIjIne anusaravAnuM svIkAryuM. zALAmAM aMgrejIne a bhyAsa karavAnI taka maLI na hatI. paNa khAnagI rIte, rAtri zALAmAM aMgrejInA abhyAsa karyo. ane TAIparAITIMga zIkhyA. bIjAkhone paNa AvAM abhyAsanI taka maLe te hetuthI, 1924mAM cAMpazIbhAInuM avasAna thayuM tyAre temanI smRtimAM temane nAme rAtrizALAo zarU karI. khImajIbhAImAM sevAbhAva sAthe adamya utsAha ane sAhasahatA. jayAM sevAnI taka maLe te jhaDapI letA. mila kAmadAromAM nAnI mATI sevAnI pravRtti karatA. tA. 1 1179 ghaNI zikSaNa saMsthAo sAthe saMkaLAyelA hatA. hirajI bhAjarAja vidyAlayanA varSo sudhI maMtrI ane sakriya kAryakara rahyA. pachAta varganA loko mATe, AMbeDakara ejayukezana sasAyaTInA pramukha rahI, ratno giri jillAmAM bALako ane kanyAo mATe chAtrAlayo karyA. keTalAka zikSakoe zarU karela nyu sArvajanika ajyukezana seAsAyaTInA varSo sudhI pramukha hatA. potAnA gAmamAM hAIskUla karAvI. paNa zikSaNakSetre temanuM sauthI vadhAre yAdagAra kArya zrImatI bhANabAI neNazI mahilA chAtrAlayanI sthApanAnuM raheze. myunisipAlITInA sabhya hatA. tyAre potAnI lAgavagathI 36,000 vAra jamIna vilepArelAmAM meLavI temAMthI meATI rakama utpanna karI, A kanyA chAtrAlayane saddhara sthitimAM mUkyuM. khImajIbhAI zikSaNanA ane khAsa karI, kanyAzikSaNanA himAyatI hatA. kacchI vIzA osavALa derAvAsI mahAjananA varSo sudhI khImajIbhAI pramukha hatA. ane anekavidha pravRttionA praNetA hatA. sAmAjIka kSetre, khImajIbhAI ghaNA pragatizIla vicAro dharAvatA. bALalagnanA virodhI tema ja vidhavAlagnanA prakhara himAyatI hatA. keTalAya vidhavA lagna temaNe karAvI ApyA hatA. sAdAIthI lagna karavA samUhalagna yojatA. khImajIbhAInuM bIja moTuM kAryakSetra, anAjanA paracUraNa vepArIonI sevAnuM hatuM. bIjA vizva yuddha daramyAna ane tyAra pachI paNa rezaniMga hatuM. tyAre vepArIonI hADamArI ochI karavA, ane prajAnI sAcI sevA thAya te hetuthI temaNe athAga parizrama karyo che. sarakArI khAtAomAM A bAbata temanuM ghaNuMmAna hatuM. bombe grena. DIlarsa esosiezananA varSo sudhI teo pramukha hatA. khImajIbhAImAM sAMpradAyikatA na hatI. jaina samAjanI ekatA temane huMye hatI. muMbaI jaina yuvaka saMdhanA dasa varSa sudhI teo pramukha hatA ane chevaTa sudhI yuvaka saMghanI pravRttiomAM sakriya rasa letA. mahAvIra jaina vidyAlayanI menejIMga kamITImAM varSo sudhI hatA. khImajIbhAI 1939mAM myunisipAlITInA sabhya thayA ane 13 varSa sabhya rahyA. te daramyAna myunisipAlITInI agatyanI kamITIonA sabhya hatA. keTalAka vakhata ImpruvamenTa kamITInA ceramena hatA. tabIbI rAhatamAM paNa temane rasa hato. kacchI vIzA ozavALa bhAIo mATe taLegAMvanI TI. bI. hAspiTalamAM keTalAka blAko baMdhAvI ApavAmAM AgevAnI lIdhI hatI. vrajezvarImAM moTuM seniTorIyama baMdhAvavAmAM AgevAnImaryA bhAga lIdhA hatA. khImajIbhAI, bhAvanAzIla ane svamAnI hatA. sevAnuM koi paNa kSetra maLe tyAM jhukAvatA, mAro ane temano lagabhaga 30 varSa gADha paricaya rahyo. mArA pratye temane ghaNI mamatA ane Adara hatA. dhArmika kSetre paNa pragatizIla vicAro dharAvatA - vahemA ane camatkAronA sakhata virodhI hatA. sadA jAgrata hatA. 'prabuddha jIvana'mAM athavA bIje kayAMya kAMI vAMce ane temane game athavA na game to turata mane lAMbA patra lakhe ane potAnA vicAro jaNAve. chevaTanA varSomAM heDakInuM darda thatAM pathArI vaza rahyAM chatAM vAMcana ane takedArI eTalI ja hatI. khImajIbhAImAM hRdayanI uSmA hatI, prema ane karUNA hatA. temanI zakita pramANe temaNe ghaNuM kAma karyuM. kharekhara paramArthI jIva hatA. temanA AtmAne cIra zAnti haze ja evuM temanuM jIvana hatuM . 27-10-19 * cImanalAla cakubhAI zAha Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-11-79 prabhu jIvana hi MsAthI nyAya ke zAMti maLatI nathI Yuan navA pApa pAla - 2 ne cUMTAyA eka varSa pUra thayuM. eka varSanA gALAmAM pApe potAnA vyakitatvanA duniyAmAM prabhAva pADayo che. A popanI nimaNuMkamAM vizeSatA e hatI ke 450 varSa bAda, ITalInI na hoya evI vyakita A pade niyukata thaI. bIjI vizeSatA e hatI ke A pepa polAnDanA che. peAlAnDa sAmyavAdI deza che. sAmyavAdIo dharmamAM mAnatA nathI, eTaluM ja nahi paNa tenA sakhta virodhI che ane dharmanuM nAmanizAna rahevA na devuM evA temanA saghaLA prayatno hoya che. AvA dezamAMthI Avela vyakitanI pApa tarIke nimaNuMka thaI. mAnavIne dharmanI keTalI jarUriyAta che teno jAtaanubhava temane che. A pApe dIkSA lIdhA pahelAM, kArakhAnAmAM majUrI karatAM garIbAI anubhavI che. vidnatA karatAM ya anubhava temanI vadhAre meTI mUDI che. sAmyavAdI dezanA damana ane hiMsAnA anubhava che. A pade niyukta thayA pachI pApe videza - pravAsa sArA pramANamAM karyo. pahelA pravAsa mekasiko ane leTIna amerikAnA dezAno karyo. mekisako paNa sAmyavAdI che chatAM lAkhA mANasA pApanA darzana mATe ane temanu pravacana sAMbhaLavA AvyA. dakSiNa amerikAnAM dezAmAM, romana ketholika carca mATe eka bahu nAjuka ane vivAdAspada prazna che. tyAMnA moTAbhAganA dezamAM saramukhatyArazAhI ane prajAnuM damana che. garIbAI paNa bhayaMkara che. keTalAka romana kethelika pAdarIe mAnavatAthI prerAIne, AvA damanamAM prajAnI paDakhe UbhA rahevuM ane teno sakriya virodha karavA potAnA dharma mAne che. bIjAo ema mAne che ke, dharmaguru e sakriya rAjakAraNamAM ane saMgharSamAM bhAga na levA, temanuM kartavya upadeza ApavAnuM ja che. A prazna upara pApe madhyama valaNa lIdhuM. A saMbaMdhe me agAu 'prabuddha jIvana'mAM vigatathI lakhyuM che. pApano bIjo pravAsa peAlAnDanA hatA. sAmyavAdI sarakAra mATe vikaTa paristhiti thaI. peAlAnDanI meTA bhAganI prajA romana ketholika che. lAkhA mANasA pApanA darzane AvyA. peAtAnA vatanamAM dharmanA abhyudayanI taka maLI. sAmyavAdI dezamAM jAheramAM dharmopadeza karavA ati vikaTa kArya che pApe kuzaLatAthI kAma lIdhuM. peAlAnDanI sarakAra paNa vivekathI vartI. tAjetaramAM AryalenDanA traNa divasanA pravAsa karyo. tyAMthI amerikA gayAM. AyarlenDanI mulAkAta aitihAsika che. AyarlenDanI 90 TakA vAti zailika che. uttara AyalenDa - alsTara - mAM proTesTanTa ane ketholika vacce tumula saMgharSa cAle che. alsTaranA kethelikanA eka varga - AyarIza rIpablIkana ArmI - hiMsAnA mArge che. chelle mAunTabeTananuM khUna thayuM. AvI paristhitimAM pepa zuM kaheze te upara mITa maMDANI hatI. pApanA darzane dasa dasa lAkha mANasA AvyA. temanA pravacaneAnA zabdezabdanI chaNAvaTa thavAnI hatI te jANatA hatA. AvA saMjogAmAM pApe asaMdigdha ane bhAvapUrNa bhASAmAM hiMsAnA virodha karyA ane hiMsaka mArge thI pAchA vaLavA alsTaranA kthAlikone darda bharI apIla karI. pApanA A pravacanono agatyanA bhAganA anuvAda ahIM ApuM chuM. gAMdhIjI bolatA hoya tema lAge. eka dharmagura ne zAbhe evI rIte A prasaMgane dIpAvyo. kethalikane - alsTaramAM anyAya thAya che ema kahI kethalikanI ADakatarI rIte paNa uzkeraNI karavAne badale, sakhta rIte hiMsAne vakhoDavAmAM bhAre niDaratA dAkhavI. proTesTanTane kahyuM - gAMdhI musalamAnone kahetA tema - ke huM tamAro duzmana nathI, mitra chuM. je kAMI kahuM chuM te mitrabhAve kahuM chuM. proTesTanTane ane briTIza sarakArane samAdhAnanA mArga zeAdhavA hRdayapUrvaka vinaMti karI. pApe koI cokkasa darakhAsta karI nathI paNa dharmane nAme na laDavA ane bhrAtRbhAva keLavavA kahyuM. pApanI A mulAkAta ane pravacanAnI keTalAka custa proTaeNraTanToe TIkA paNa karI che. pApe kahyuM ke, koI paNa laghumatInA mAnavIya adhikAro chInavI na zakAya, tenuM rakSaNa thavuM joIe. proTesTanTonuM kahevuM che ke, AyarlenDanA be bhAgone eka karavAnuM dabANa thAya che te ja saMgharSa ane hiMsAnuM kAraNa che. temAM proTesTanTane laghumatI thavAno bhaya che. laghumatI - bahumatInI A samasyA AyalenDa mATe koI vizeSatA nathI. ApaNA dezanA bhAgalA karyA te 123 paNa A prazna saLagato rahyo che. proTesTanTa ane kethalika eka ja dharmanA che. chatAM prazna ATalA ugra che. evA ja prazna bhASAkIya laghumatI - bahumatIno, keneDAmAM beljIyamamAM ane ghaNAM dezomAM che. prAdezika laghumatI - bahumatInA paNa AvA ja prazno thAya. paNa pApe kahyuM - ane gAMdhIjIe kahyuM " tema hiMsAthI A praznanuM nirAkaraNa zakaya ja nathI. hiMsAthI nyAya ke zAnti maLatA nathI. mAnavIe udAra thaI bhrAtRbhAvathI rahetA zIkhavuM e ja mArga che. 22-10-49 cImanalAla cakubhAI zAMti, prema ahiMsA, [peApanuM pravacana ] uka mAnavIne janmasiddha adhikAro che jene mAna apAvuM ja joIe. "jAtikUla, aitihAsika, sAMskRtika yA dhArmika- pratyeka mAnavasamAjane adhikAro che jene mAna apAvuM ja joIe. jyAre jyAre A adhikAro paikI ekAdano bhaMga thAya che tyAre zAMti mATe jokhama UbhuM thAya che. mAnavIya adhikAronA saMtrI, mAnava gaiAravanA saMrakSaka evA naitika kAnUnanI koI paNa vyakita ke jUtha ke khuda zAsana dvArA paNa koI paNa kAraNasara avagaNanA thaI zake nahi- salAmatInA kAraNasara paNa nahi ke kAyado ane vyavasthAnAM hita mATe paNa nahi. "zAsananAM sarva kAraNeAthI IzvarI kAnUna sarvoparI che. mAnava gAravane sparzatA rAjakIya, sAmAjika, Arthika, sAMskRtika yA dhArmika koI paNa kSetramAM anyAyo pravartatA haze tyAM sudhI sAcI zAMti sthapAze nahi. "asamAnatAonAM kAraNo khALI kADhavAM joIe... ane nAbUda karavAM joIe. jethI dareka vyakita, strI yA purUSa tenI mAnavatAne paripUrNa vikAsa sAdhI zake. "Aje huM pApa chaThThAnA ane mArA bIjA purogAmIonA avAjamAM, tamArA dharmaguruonA avAjamAM, budhviniSTha sarva srIpuraSAnA avAjamAM mAro sUra purAvuM chuM. ane huM udaghASita kara chuM... ke hiMsA aniSTa che, ke samasyAonA nirAkaraNarUpe hiMsA avIkArya che, ke hiMsA mAnavIne mATe zezabhanIya che, hiMsA asatya che. kAraNa ApaNA dharmanA satyanI, ApaNI mAnavatAnA satyanI, e virUddha jAya che. jenI rakSAnA e dAvA kare che tenA ja, mAnavanAM gaiArava, jIMdagI ane svAtaMtryanA e nAza kare che. mAnava jAta sAmenA e aparAdha che. kAraNa, samAjanA tANAvANAne eN chinnabhinna karI de che. "huM tamArI sAthe e prArthanAmAM joDAuM chuM, ke AIriza strIpurUSonI naitika bhAvanA ane krizcayana AsthA hiMsAnA asatyathI kadI lopAya nahi ane khaMDita thAya nahi. ane khUnane kadI koI khUna sivAyanA bIjA koI nAme oLakhAve nahi ane hiMsAnA cakrane kayAreya anivArya tarka yA Avazyaka prAptinI vizeSatA bakSavAmAM Ave nahi. "hiMsAmAM mAnaze| nahi tema hiMsAnuM samarthana karaze! nahi. krizcayana Izu khristanA e mArga nathI. ketholika carcanA e mArga nathI. zAMtimAM ane kSamAmAM ane premamAM AsthA daDha karo. kAraNa, e ja Izu khrista che. "je lokasamUho, zAMti ane samAdhAnadnArA tathA sarva prakAranI hiMsAnA temanA tyAgadnArA vyakata thatA, IzunA premanA parama saMdezanA temanA vIkAra vaDe ekajUtha rahe che, teo je azakaya tarIke gaNAvA lAgyuM hoya ane azakayarUpe ja rahevA nirmANuM hAya te siddha karavA mATenA eka adamya baLarUpa banI jAya che." hiMsaka kRtyo karI rahelAM sahu koIne pApe zAMtinA mArga tarapha pAchA vaLavA apIla karI hatI. "huM paNa nyAyamAM mAnuM chuM ane nyAyanI khojamAM chuM. paNa hiMsA nyAyanA dinane kevaLa pAchaLa Thele che. hiMsA nyAyanA kAryano Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 prabuddha jIvana tA. 1-11-1979 - lopa krI de che. AyarlenDamAM vadhu hisA tame jene cAhavAno dAvo hato. ane zAMti tathA suleha mATe, vipa ane hiMsA para nyAya kare che. jene malyavAna gaNe che, jene mATe khevanA karI che te ane sneha viklI bane te mATe tamArI sAthe eNe prArthanA karI bhUmine vinAzanI gartAmAM vadhu ne vadhu kheMcI jaze. hatI. "Izvarane nAme tamane prANuM chuM, ke krAIsTa tarapha pAchA vaLomAnavI kSamA sAthe ane zAMtimAM jIvI zake te mATe meta vahorI hA, tamAro A sAkSI chevaTe eka prArthanA banI rahe che. lenAra Izu khrista tarapha vaLA. A pRthvI para vasatA lokonI zAMti mATe AyarlenDanA dArva jananI hiMsAne varelAM saMgaThana tarapha kheMcAyelA yuvAnane huM apIla zAMti mATe hRdayapUrvakanI eka prArthanA. karuM chuM. tamArI pratyenA sarva prema sAthe, yuvAne lokomAMnI mArI zAMti mATenI A ArjavabharI prArthanA sarva aMta:karaNone paripUrNa ddhA sAthe huM tamane kahuM chuM. dhruNA, verajhera ane kinI prakAzathI sabhara banAvI do. emane e vizuddha banAvo ane temanA khArInI bhASA bolanArAnA avAjane kAne dharaze nahi. diladimAgamAM vyApI rahe. "mata varasAvavAnA mArgonI tamane tAlIma Ape tevA koI netAne anusarazo nahi. jIvanane cAhe, jIvanane Adara karo jisase pote ja kahyuM che. jeo talavAra grahaNa karaze tamArAmAM ane bIjAomAM. teo talavArathI ja naSTa pAmaze.' A Izvarane zabda che. ane "jIvananI sevAmAM tamArI jAtane joDI do, motanA kAra te hiMsaka mANasanI A peDhIne dhRNA ane hiMsAne mArga tajI sAo sAthe nahi. khUnarejI ane vinAza vaDe hiMmata ane devA tathA pazcAtApa karavA Adeza Ape che. sAmarthya puravAra thAya che ema mAnaze nahi. sAcI hiMmata zAMti "ghUMTaNIe paDIne kAkalUdI bharI bhASAmAM huM tamane apIla mATe kArya karavAmAM rahelI che. karuM chuM, hiMsAnA mArgoethI dUra thavA ane zAMtinA mArgo para sAcI zakita zAMtimaya mArgoe eka nyAyI ane mAnavIya pAchA pharavA huM tamane prArtha chuM. ane dharmaparasta samAjanA ghaDatara arthe sarvatra tamArI peDhInA "bAIbalane Adeza 'tuM hatyA karIza nahi' e jo ke IyuvAna strIpuruSo sAthe joDAvAmAM rahelI che" -nanAM bhayaMkara kara NikA ane bhavitavyanuM punarAvartana thavA devuM na rAjakAraNIone udezIne pope kahyuM hatuM: hoya to sarva mAnavajAtanA aMta:karaNane baMdhanakartA banI rahe "jeo hiMsAno Azraya le che teo haMmezAM evo dAvo joIe." kare che, ke hiMsAthI ja parivartana sadhAya che. temane dAvo che, ke rAjakIya pagalAMthI nyAya siddha thaI zakaze nahi. tame rAjakAraNIoe temane khoTA sAbita karavA joIe. tamAre darzAvI ApavuM. truTione ilAja - joIe ke nyAyane eka zAMtimaya, rAjakIya mArga che. tamAre batAvI ...ApaNI truTio [ khAmIo] jANyA pachI tenuM rudana karyA ApavuM joIe ke nyAyanAM kAryo zAMtithI ja pAra paDe che ane karavuM e ayogya che. truTionuM darzana kevaLa sudhAro karavA pUratuM ja hiMsAthI nathI thatAM. thavuM joIe. truTio ApaNe jANIe chIe, IlAja eka ja che. rAjakAraNane umadA vyavasAya apanAvanAra Apane mAro anu ApaNe je jANIe chIe te nirAza na thaIe, na Aparodha che ke tamArI javAbadArIo adA karavAnI tamArAmAM hiMmata 'NAmAM truTi rahevA daIe. bIjA jue ke na juo ApaNe ApaNuM pragaTe. rAjakAraNIo jo parivartana mATe nirNaya na le ane kAma mUMge moDhe karyo jaIe. koI gAmamAM ekaja mANasa khAdIsakriya na bane, te hiMsAvAdIone mokaLuM kSetra maLI jAya che. premI hoya, te ja reMTiyo calAvate hoya te chatAM te hAraze nahIM. pote Asanabaddha thaIne, potAne vizvAsa kAyama rAkhIne reMTiyo calAvyuM rAjakIya zUnyAvakAza ane rAjakIya AMdolananA InakAranI ja jaze. e yajJanI, e dhIrajanI, e tapazcaryAnI asara AsapAsanA sthiti mAM pravarte che tyAM hiMsAne phUlavA phAlavA mATe koSTha taka vAtAvaraNa upara thayA vinA rahe ja nahIM. badhAM mahAna kAryo ema ja maLI jAya che. ' thayAM che. "pApa chaThThAe 1972nA kArDinala konvene lakhatAM jaNAvyuM - rAkSasenuM daLa joIne rAma hAryA hota to ? kauranI moTI senA sAme potAnI nAnakaDI senA joI arjuna nATho hota to? hatuM: 'dareke potAne pATha adA karavo joIe. nyAyanA mArgamAMnA gelIliyo lokamatathI, dhamadha pAdarIothI DarIne pitAne vizvAsa avarodho dUra karavA joIe- A avarodhe che, nAgarika asamAnatA, khoI besata to? AvA dAkhalAo AkhA jagatamAMthI ApaNe sAmAjika ane rAjakIya bhedabhAvo tathA vyakitao ane jo zodhIne ekaThA karI zakIe. zarUAta eka ja daDha puruSa ke strI kare vaccenI gerasamaja, bIjAo mATe, temanA vyakitatva pratye temanA che ane te dhIraja rAkhe che te kAM to pitA prati AkhA jagatane kheMce che athavA te pote namra ane sAce hoI potAnI bhUla jue adhikAra vize paraspara ane kAyamI AdaranI lAgaNI hovI joIe.' che, kabUla kare che ne sudhAre che. mArA sanmAnanIya purogAmInA A zabdone Aje huM mArA pitAnA - gAMdhIjI banAvuM chuM. Aje huM drodheDA khAte zAMti ane sulehanA eka mahAna lokazAhI prakriyA kArya arthe Avyo chuM. zAMtinA, Izu khristanI zAMtinA eka yAtrI ApaNI lokazAhI saMsthAomAM tema ja tenI heThaLa cAlatI tarAka hu AvuM chuM. kayAlikAna, prATa TAna mArA sAMdI che, zAMti , lokazAhI prakriyAomAM lokonA ghUMTelA pratinidhione potAnA ane premane. koI Ayariza proTesTaMTa ema na mAne ke pepa eka matadAra vibhAga pratye javAbadArI rAkhavAnI koI vyavasthA nathI.. duzmana che, eka bhaya ke dhamakI che. huM IcchuM chuM ke proTesTaMTo mane (tethI) lokonA pratinidhio ekadama mana phAve tema vartatA hoya che. eka mitra ane eka dharmabaMdhu gaNe. cheka nIcenA starethI janatAnuM saMgaThana UbhuM karavA upara huM "mArI A mulAkAta phaLadAyI banavA vize, mAro A avAja bhAra mUkato rahyo che. umedavAranI pasaMdagI ane raTAyelA prati nidhione aMkuzamAM rAkhavAnuM kAma A saMgaThana kare evI kalpanA saMbhaLAvA saMbaMdhe vizvAsa kheI besaze nahi. ane mArA avA che. huM kaheto rahyo chuM ke lokataMtramAM ApaNe eka zakita dAkhala karavI jane sAMbhaLavAmAM Ave nahi te paNa ItihAsa te e noMdhaze che ane te che janazakitanAM saMgaThana dvArA rAjya para aMkuza rAkha ja ke AyarlenDanI prajAnA jIvananI eka vasamI paLe rAmanA vAnI zakita. * bizape tamArI dharatI para paga mUka hato ane te tamArI sAthe jayaprakAza nArAyaNa Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-11-79 bu jIvana 125 mArI kabara para bIjuM kAMI na lakhaje, lakhaje mAtra kAraneliyasa rAyana-riporTara. [eka patrakAre lakhelI kensaranA dardanI hRdayadrAvaka kathA- ene TeIpa karI letA. A TeIpanI vAta eNe enI patnIthI paNa "eka aMgata yuddha pustaka paricaya]. chupI rAkhI hatI. kAraNa ke patnIne A Tepa rekarDaranI vAta khabara paDe te, ene potAnA khAnagI yudhdha vize je lakhavuM hatuM te paNa hamaNAM zaheramAM (muMbaImAM.) yuddhane tAdazya citAra ApatuM kadAca khoraMbhe paDI jAya evI ene bhIti hatI. enI patnI ketherIne eka dila dhaDakAvanAruM citra pradazita thaI rahyAM che. e citranuM nAma A badhI TeIpa, koraneliyasanA maraNa pachI ja sAMbhaLI hatI. che "e brIja Tu phAra" ane e citra, e ja nAmanI eka navala- ketherIne paNa ene pati je rIte kensara sAmenA yuddhamAM jhajhumyo kathA parathI taiyAra karavAmAM AvyuM che. e navalakathA mahinAo sudhI hato te aMgenA pitAnAM saMsmaraNo "e prAIveTa beTala" pustakamAM amerikAnA sauthI vadhu vecAtAM pustakonI yAdIne mokhare sthAna meLa Ame ja karyo che. taduparAMta, koraneliyasanA roganA nidAna, enI vatI rahI hatI paNa e navalakathAnA lekhaka koraneliyasa rAyane pote, cikitsA paddhati ane bIjI evI AnusaMgika vigato paNa e pustakensaranI sAme ke jaMga khelyo hato tenuM eNe pote ja kareluM varNana kamAM ApavAmAM AvI che. manane badhI ja urmizIlatAthI aLaguM te eNe lakhelI yudhdhakathAo karatAM paNa dila dhaDakAvanAruM che. karIne, mane nIrakhavAne kAraneliyasane mijAja ane e mijAjane, saMbhava che ke e pustaka paNa amerikAnA sauthI vadhAre vecAtAM pusta- chelle chelle to haiyAM para paththara mUkIne paNa poSatI ketherInanuM daryakonI yAdImAM mokharAnuM sthAna meLave. e pustakanuM nAma che. "e A banne to A pustakane pAne pAne nItare che. taTastha vRttAMtaprAveITa beTala" ane e pustakane aMta bhAga jayAre lakhAte hatA nivedana e te patrakAritvane pAme che ane eka uttama patrakAra tyAre karaneliyasa lagabhaga chellA zvAsa leto hato eTale enA tarIke kAraneliyase, potAnI vedanAnuM taTastha vRttAMtanivedana karyuM che lakhANamAM enI patnI ketherIna paNa madada karatI hatI. pitAne kensara evI daDha chApa A pustaka vAMcatAM paDe che. thayuM che enI jANa thayA pachI mAnavIne kevI saMvedanA thAya, mana kevo muMjhAro anubhave, dila kevI pachaDATa khAya enuM sacoTa varNana kara mAnavIsulabha jIjIviSA, karaneliyasane hatI ja, ethI ene liyase pote kareluM che. Akhare to koraneliyasa eka ucca koTIne keTalIka vAra ema paNa thatuM ke 'DokaTaroe mArA roganA nidAnamAM vyavasAyI patrakAra hatA ne! kAMI bhUla te nahi karI hoya ne!' ene to enA roganuM mUlagata saMzodhana karavuM hatuM ane khAtarI meLavavI hatI ke DokTaroe pahelAM koraneliyasa, ema te "e brIja Tu phAra" jevAM pAMca pustako kareluM nidAna mAryuM hatuM. enI pAse paiso to puSkaLa hato eTale lakhIne, yudhdhanI samagra kathA e pustakamAM AvarI levAnI yojanA amerikAnA moTAM moTAM tabIbI kendromAM ane yuropanA vikhyAta karI hatI. "e brIja Tu phAra"e, A pustaka-paMcakamAMnuM trIjuM tabIbI kendromAM paNa potAnA roganuM nidAna karAvarAvyuM. AmAM ene pustaka che ane bAkInAM bIjAM be pustako lakhavA mATe koraneliyasa mAlama paDyuM ke sarvamAnya kensara niSNAto paNa cikitsAnI paddhati jIvyo ja nahi. eTale koraneliyase nirdhArelI bIjA vizvayuddhanI aMge eka thaI zakatA nahotA ane niSNAto vacce A gaDabaDatathA adhUrI rahI che, paNa eNe ene badale potAnA aMgata yuddhanI geTa, bAjapakSI jevI AMkha dharAvatA koraneliyasathI chAne rahyA kathA ApaNane ApI che, ene vRttapatrIya kathAlekhane kaho ke sAhityika nahote. Akhare ene thayuM ke eNe kaI cikitsA paddhati akhatyAra kathAlekhana kahe-emAM eNe eka navI ja bhAta pADatuM pustaka Apa karavI tene nirNaya eNe pote ja karI levo joIe. daradIne pitAne hane bheTa dharyuM che...ane te paNa jyAre e asahya vedanAthI satata ja potAnI cikitsA paddhati pasaMda karavAno samaya Ave e kharekhara pIDAtuM hatuM tyAre !potAnA aMgata yuddhanuM pustaka pUruM karavA pAchaLa eka karaNa anizcitatA ja gaNAya. eNe evuM te mana parovyuM hatuM ke eNe eka vakhata kahyuM hatuM, "A vedanAnuM varNana huM kevuM tAdazya karI zakuM chuM! huM have pharI kadI zAnti eka vakhate, koraneliyasanI sthiti atyaMta kaTokaTIbharI banI anubhavavA mATe prayatna karavAno nathI, kadI darda-mukata thavAnI gaI hatI ane ene nyuyorkanI vikhyAta slona-keTariMga kensara lAgaNI anubhavavAno nathI." hospiTalamAM dAkhala karavA mATe laI javAmAM Avyo hato. paNa koraneliyasanAM, ukata pustaka-trayImAMnA pahelAM be pustake hospiTalavALAoe pUrA dasa kalAka sudhI kAraneliyasa para dhyAna ja paNa khUba ja lokapriya thayAM hatAM. trIjuM pustaka lakhavAnI taiyArI AvyuM nahotuM. koraneliyase A kisse potAnA pustakamAM noMdhyo che. thaI cUkI hatI, nedha vagere saMzodhita sAmagrI badhI taiyAra ja hatI, tenuM eka kAraNa kadAca e paNa hoya ke enA jevA vikhyAta patrakAra mAtra e sAmagrIne yathAsthAne gelvavAnuM ja bAkI hatuM. e kAma ane lekhaka pratye jo AvI bedarakArI batAvavAmAM AvatI hoya to hAtha dharatAM pahelAM koraneliyasa ane tenI patnI ketherIne vicAra karyo bIjAonuM to zuM nuM zuM thatuM haze ! ke vesTa InDijhanA koI hariyALA beTamAM thoDo ArAma karI AvIe ane emaNe e aMgenI vyavasthA paNa karI nAMkhI. rogane kAraNe mAnavI ke paMgu banI jAya che. svamAna aMgenA khyAla ene kevA gaLI javA paDe che e badhuM karaneliyase vigatavAra vesTa InDijha mATe upaDavAnA hatA tene Agale divase kora pitAnA pustakamAM noMdhyuM che. ghaNAM DaoNkaTarone evo abhiprAya paDayo naliyasane pIzAba Utaryo nahi ane Utaryo tyAre dhoLe divase tArA ke koraneliyasanI presTeTa granthi jo AkheAkhI kADhI nAkhavAmAM dekhADI de evI mahAbhayaMkara pIDA ene thaI. chatAM e loko vesTa Ave to koraneliyasa bacI paNa jAya, sAthesAtha enAmAM napusakattva InDijha pharI te AvyAM paNa traNeka mahinA pachI vAraMvAra dekhA detI paNa AvI jAya. koraneliyasane A napuMsakattvanI vAta maMjUra nahotI, pIDA mATe bAyopsI (nidAna mATe thatI nAnI zastrakriyA) karAvI to kAraNake enuM lagna-jIvana atyaMta sukhI hatuM, ene potAne pUrAM mAlama paDayuM ke koraneliyasane prosTeTa granthinuM kensara che! pacAsa varSa thayAM nahotAM ane enI patnI to enAthI paNa nAnI ane A nidAna thayuM te kANathI ja "e prAIveTa beTala" hatI. prosTeTa graMthi kaDhAvI nAkhavAnI salAha ApanAra DaoNkaTare to ne prAraMbha thAya che. khIjAIne ene kahyuM hatuM ke: "tArAmAM kAMI tarkabaddha rIte vicAra bAyopsI pachI karAyelA nidAnane riporTa sAMbhaLIne, ripeTiMga karavAnI zakita che ke nahiM? tArI manavRtti te AdivAsIo jevI jenA lohInA buMdebudamAM vyApI gayuM hatuM te keraneliyasa pitAne che. koI sIdI napuMsakattva vahorI levA kadI taiyAra nahi thAya e huM ghera Avyo ane tarata ja potAnA abhyAsakhaMDanuM bAraNuM baMdha samajI zakuM, paNa tuM te bhaNelagaNele mANasa che. tArAM jAtIya karIne, potAnA TeIpa-rekarDara pAse besI gayA ane DokaTare jyAre jIvana-sekasa lAIpha-mAM nuM bAMdhachoDa jarUra karI zake. tamane be chokarI "tamane prosTeTanuM kensara che" evA ghaNanA ghA samAM zabdo te che. tuM ane ketherIna have bIjA bALako AvavAnI dhAraNA ucAryA tyAre sauthI pahelAM to e keTale gabharAI gayuM hatuM, pachI te nahi ja rAkhatAM che." eNe manane kevuM kaThaNa banAvI dIdhuM hatuM ane pachI svastha citte e kevA vicAra karavA maMDe hato te badhuM Tepa rekarDaramAM A badhuM chatAM koraneliyasa potAnI vAtamAM makkama rahyo, TeIpa karI lIdhuM. e pachInAM cAra varasa sudhI eNe evuM ja eTaluM ja nahi paNa ene, aMgata yuddhanuM varNana lakhavA karyuM hatuM. ene saMkhyAbaMdha veLA hospiTalamAM rahevuM paDayuM hatuM mATe buddhi sateja rAkhavI hatI eTale eNe darda dabAvI denArAM ane ane hospiTalamAM to Tepa rekorDara laI javAya nahi eTale ghenamAM nAkhI denArAM auSadha divasa daramiyAna levAnI sApha nA pADI. e corI chupIthI Tepa rekorDara hospiTalamAM laI jato ane ToIleTa ene korTijhana vagere auSadha satata apAto hovAthI enA zarIrane vagere jevI ekAnta jagyAe pitAnI lAgaNIone zabdadeha ApIne Akhe dekhAva vikRta thaI gayA hatA ane eka vakhata to enI * Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 patnI ene hospiTalamAM maLavA AvI tyAre thoDI kSaNa sudhI te e kAraneliyasane oLakhI paNa zakI nahotI! Akhare eNe jyAre ene ALakhyA tyAre enA moMmAthI eka Aha nIkaLI gaI. koraneliyasa noMdhe che ke mArA ahaM para A Aha eka moTA prahAra samAna hatI. napuMsakattva Ave eTale prosTeTokaTomI karAvavAnI nA pADanAra vyakitanA ahaM keTalA baLavAna haze. ane e ahaM para ghA paDe ane ene e ni:sahAya thaIne joyA karavuM paDe evI karuNa sthitinuM tAdazya Alekhana paNa koraneliyase peAtAnA pustakamAM karyuM che. koraneliyasa noMdhe che: "kaMtherInanA moMmAthI Aha nIkaLI paDatI jayAre meM sAMbhaLI tyAre meM dRDha nizcaya karI lIdhA ke have mAre zAMtinI jhaMkhanA karavI nathI. have te vedanAne ja kAyamI saMgInI banAvIne AgaLa cAlavuM che.....atyAre je cihanA upasI rahyAM che te kadAca mRtyu sAthe gADha saMbaMdha dharAvatAM paNa hAya. have te mAre mArI buddhine zakaya eTalI vadhAre cAbUka mArIne doDAvavI che. buddhinI A doDa ane satata thatI vedanA e ja mAre mATe te Aje svAsthyanI garaja sAre ema che." prabuddha jIvana ane koraneliyasanA jIvananI bIjI eka kAramI karaNanA e hatI ke kiArAvasthA pasAra karI cUkelAM enA banne bALako- eka putra ane bIjI putrI- mAbApathI vimukha thaI gayAM hatAM. kAraNake kensarane kAraNe kAraneliyasa apaMga banI gayA hatA ane ketherInanuM samagra dhyAna kAraneliyasamAM kendrita thayeluM hatuM. eTale bALakonI upekSA thatI gaI hatI. Akhare putra nazAbAja dravyonI late caDhIne, e latamAMthI cheDAvanArA AzramamAM jaI pahoMcyo ane putrI, mAbApanI chatrachAyA cheADIne bIjAne zaraNe gaI! Akhare AkhA kuTuMba vacce pAchA ekhalAsa kema sthapAyA enuM eka praNa paNa koraneliyamse lakhyuM che ane prakAzako sAthenA konTrekaTo rada na thAya e mATe kona liyasane thayelAM kensaranA dardanI vAta chupI rAkhavA mATe kevAM AyAjanA karavAM paDayAM hatAM ane kevA dhaMdhAdArI nirNaya levA paDayA hatA enuM varNana karatuM eka prakaraNa paNa emAM che. AvI tarakIba koliyasane e mATe karavI paDI hatI ke ene kensara mAlama paDayuM tyAre, "e brija Tu phAra"nuM eka pAnuM paNa lakhAyuM nahatuM jayAre e aMgenA konTrakaTo tA thaI gayA hatA. e pustaka jayAre lakhAyuM paNa nahotuM tyAre korneliyasanA prakAzako "sAImana enDa zusTaranI kcerImAM besIne koraneliyase pustakanI vigato ApatI jAhera khabara paNa lakhI ApI hatI. mRtyue, korneliyasanI pharate bharaDo lIdhA hato tyAre paNa potAnA dhaMdhAdArI hitone eNe jokhamAvA dIdhAM na hatAM! koIke A aMge TIkA karatAM kahyu hatuM: "Tipikala amerikana eTiTayUDa." korneliyasa kAMI saMta nahotA. zabdonA svAmI paNa nahAtA, UDuM tattvacintana paNa enAthI ghaNuM dUra hatuM. enI patnInuM paNa evuM ja hatuM. paNa A be sAmAnya mAnavIoe bhegAM maLIne je chelluM pustaka lakhyuM che te vAMcatAM hRdaya bharAI Ave evuM che. kone liyasanI IcchA hatI ke duniyA ene eka itihAsakAra tarIke svIkAre. AthI jyAre ene phrenca lijiyana opha onara tathA meMbarazIpa ek dha sAsAyaTI opha amerikana hisToriansa taraphathI mAna ApavAmAM AvyuM tyAre, ene lAkaDInA TekA vaDe cAlavuM paDatuM hovA chatAM lAkaDI pheMkI daIne, e mAna svIkAravA e "dAMDI gayo hato, paraMtu amerikana hisToriansanA praNAlikAgata bhAjana samAraMbhamAM hAjarI ApavA jatAM aradhe raste ja e bebhAna banI gayo hato. eka vakhata korneliyase peAtAnI putrIne lakhyuM hatuM : " vIkI, jo tame IcchA thAya te tArI mAne kahe ke mArI kabara uparanA paththara para bIjuM kAMI lakhANa na kare, mAtra eTaluM ja lakhe : kAraneliyasa rAyana - riporTara". ketherIne koraneliyasanI A IcchAnuM akSaraza: pAlana karyuM hatuM. .. A pustaka vAMcatAM eka vicAra e Avyo ke mane potAne kAraneliyasanA jevA roga thayo hoya to mArI mAnasika sthiti kevI thAya ? mArI paristhitinuM roja-ba-rojanuM varNana lakhavA jevI mArI mAnasika sthiti rahe kharI? vAcako vicAra karI jue. tA. 1-11-'79 vRttAntanivedako che. pahelI kathA heAna graMthare lakhI hatI enA putrane thayelA jIvaleNa roganuM varNana karatI. e kathAnuM nAma che Detha bI neTa prAuMDa. " bIjI kathA gArDiyana " akhabAranA vikhyAta vRttAntanivedaka vikTara rjhAe, enI putrIne thayelAM kensara aMge lakhI che ane emAM eNe enI putrIne thatI vedanA ane e vedanA joIne jhAjhae ane enI patnIe anubhavelI yAtanAnuM hRdayadrAvaka varNana che. e pustakanuM nAma, mArI smRti jo mane doSa na detI hAya tA "Detha opha e DaoNTara " ke evuM kAMIka che. trIjuM pustaka A korneliyasanuM che. enuM lakhANa paNa vAMcatA dilamAM Dumo bharAI Ave evuM che, paraMtu e pustaka ukata banne pustakothI juduM e rIte paDe che ke emAM kaeNnsaranA daradIe pote ja peAtAnuM varNana kareluM che jyAre ukata banne pustako potAnAM bALakonAM darda utpanna karelI saMvedanAne vAcA Ape che. paNa e traNe pustakomAM eka samAnatA paNa che. e pustako vAMcI rahe tyAre tamArI AMkhamAMthI AMsu saryA vinA nahi rahe. atre eka viziSTa saMyoganI yAda AvyA vinA rahetI nathI. kensaranI yAtanAne, kensara thavAnI khabara paDayA pachI thatI manevyathAne ane kensaranA dardInI potAnI mana : sthitine citrita karatI traNa vikhyAta thAo lakhAI che ane e traNe lakhanArA riporTaro --manubhAi mahetA sva. khImajI mADaNa bhujapuriyA ; zAkaprastAva tA. 27-10-1979nA roja muMbaI zrI jaina yuvaka saMghanI vyavasthApaka samitie khImajIbhAI bhujapuriyAnA avasAna aMge pasAra karelA zAkaprastAva nIce mujaba che. zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI vyavasthApaka samitinI tA. 27-10-1979nA roja maLela sabhA, rAMghanA eka vakhatanA pramukha zrI khImajI mADaNa bhujapuriyAnA tA. 12-10-1979 nA roja nIpajela avasAna badala gherA zAkanI lAgaNI anubhave che. svargasthI A saMsthAnA I. sa. 1953thI 1963 sudhI sukAnI hatA. eka dAyakAnA emanA netRtva heThaLa saMghanA ayogya dakSA aMgenA AMdolanane ane saMghanI vaicArika pravRttione sAro vega maLyA hatA. emanI nispRhatA, saraLatA ane emanI upayogI thavAnI bhAvanAthI teo saunA AdaraNIya banyA hatA. teozrInI sevA vividha kSetre hatI. teozrI kacchI samAjanA agraNI hatA ane srI keLavaNInA prakhara himAyatI hatA tema ja A dizAmAM sakriya banI, prabaLa udAharaNa pUruM pADayuM hatuM. keTalIka saMsthAonA teozrI praNetA hatA; e paikI chUTaka vepArIonA esosiyezana mATe teozrI chevaTa sudhI prANarUpa banI rahyA. taduparAMta rASTrIya stare kaoNMgresanA adanA kAryakara tarIke ane muMbaI pradeza koMgresa kamiTInA koSAdhyakSa tarIke emaNe bajAvelI sevA yAdagAra banI raheze. AvA sevAMbhAvI sajjana smRtizeSa thayA che tyAre emanA kuTuMbIjano para AvI paDelAM du:khamAM sahabhAgI thavA sAthe, AjanI sabhA, svargasthanA AtmAne zAsanadeva cira zAMti arpe evI prArthanA kare che. bhUla--sudhAra gatAMkamAM pAnA 118 upara zrI. araviMda tathA "zrI mAtAjInuM jIvanadarzana " vALA lekhamAM pahelI kolamamAM chaThA peregrAphamAM pAMcamI lITImAM ane sAtamI lITImAM tema ja aAThamA peregrAphamAM prathama lITImAM "atimanasa " zabda chapAyA che tene badale - e traNe jagyAe " adhimanasa " ema vAMcavuM. * bhInAza sva. paramAnaMdabhAInA putrI kaviyatrI gItAbahena parIkhanI kAvyopAsanA vize ApaNAmAMnI ghaNAnI jANakArI che ja. temanuM prathama pustaka "pUrvI " pragaTa thayeluM. tAjetaramAM " bhInAza nAmanuM temanuM bIjuM pustaka pragaTa thayuM che. tenA AmukhamAM zrI anaMtarAya rAvaLa lakhe che ke, " gItAbahena pAse nArIhRdayunI bhAvAzmiothI bhInuM saMvedanazIla ne ciMtanazIla kavihRdaya ane 'bhInAza' che, saMgrahanI ghaNI racanAomAM anubhavAya che. sahradayo ene ghaTatA umaLakAthI satkAraze. " A 80 pAnAnA kAvyasaMgraha che. tenuM mUlya rUA. 7/- che. saMghanA sabhyo, AjIvana sabhyo tema ja prabuddha jIvananA grAhakone rUA. 6/-mAM staMbhanA kAryAlayamAMthI maLaze. kAryAlayama trI Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-11-'79 prAddha jIvana ApaNI ` tema ja samAjanI taMdurastI mATe mahattvanuM.... vizva Arogya saMsthAnA zItaLA mAhitI ekamanA pravakatA "jIma meAgI" e jInivAmAM tA. 25 okaTobaranA roja kahyuM ke" zItaLA pRthvI parathI nAbUda thaI gayA che, evI jAherAta thAya tyAre badhA dezeAe yiAta rasI mUkavAnuM baMdha karavuM joIe. kAraNa, rasInuM jokhama kadAca, roga karatAM vadhu che. A rasIthI saMkhyAbaMdha ADa asaro UbhI thAya che, ane te jIvaleNa nivaDe evA saMbhava che. ethI menInajAITIsa jevA roge! thavAnA saMbhava che." kevI cAMkAvanArI A vAta che! vizvabharamAM Aja sudhI AMkhA mIMcIne zItaLAnI rasI mUkavAnuM marajiyAta ja nahi paraMtu jiyAta cAlatuM hatuM. keTalA badhA varSo pachI Do. jIma mAgIe A bhrama bhAMgyo ane atyAra sudhImAM karoDo mANasone anyAya thayo e judo. varSo pahelA cakravartI rAjAgeApAlAcArye rAjAjIe-rasI mUkavAnA sakhata virodha karyo hatA, paraMtu koIe te kAne dharyo nahotA, mArI mAnyatA paNa prathamathI AvI ja rahI che. mArI daSTie elApathInI jherI davAo ane TIkaDIo paNa mANasa mATe bhayaMkara jhera samAnaja sAbita thaI che ane Aje je rogAne vadhAro thaI rahyo che te tene kAraNe ja thayA che, evI mArI daDha mAnyatA che. A TIkaDIo tAtkAlika eka rogane dAbe che ane zarIranI narvajhane jherI asara kare. anya aneka rogA UbhA kare che. mATe, dareka nAgarike A bAbata 'sAvadha temaja jAgRta rahevAnI khAsa jarUra che, ane bALako mATe te| A TIkaDIo bhayaMkara jaoNranI garaja sAre che. hA, je roga zastrakriyA vinA maTe tema na hoya tene mATe e lApathI kharekhara AzirvAdarUpa che. 1. bIjuM, DI.DI. TI. jaMtunAzaka auSadhAnA ApaNe pramANabhAna gumAvIne gharamAM chaMTakAva karIe chIe, khetaromAM chAMTIe chIe tenI paNa khataranAka asara thAya che. gvAtemAlAnA grAmavistAromAM meleriyAne aMkuzamAM levA mATe chellAM paMdara varSathI DI. DI. TI. chAMTavAmAM Ave che. tyAM mAtAnA dUdhamAM kula 0-3thI 12-2 pI.pI. ema, jeTaluM DI.DI. TI, jaNAyuM hatuM. A pramANano artha e thayo ke rojanI svIkArya mAtrA karatAM lagabhaga 50 gaNu. DI. DI. TI. tyAMnA mAtAnuM dUdha pItAM bALakonA peTamAM jAya che. AnAthI bALakonA sAmAnya vikAsa para pratikULa asara thAya che. DI. DI. TI. jevI jaMtunAzaka davAo pazuneo mATe paNa hAnikartA che. tAjetaramAM jaNAvavAmAM AvyuM che ke DI. DI. TI. ane anya kalArIneTeDa hAIDrokAvensanA vadhupaDatA upayogathI hojarInI kAmagIrI para mAThI asara thAya che. enAthI kolesTeselanA pramANa para temaja jJAnataMtuo para mAThI asara thAya che. saMyukata rASTrasaMgha paryAvaratA kAryakrame lokone gharamAM DI.DI. TI. chAMTavAthI thatI pratikULa asara sAme cetavaNI ApI che. AvI ja rIte baMdha DabAnA khArAka paNa mArI daSTie hitAvaha na gaNAya. AvA badhA tattvono bephAma rIte upayoga karIne ApaNe pete ApaNI potAnI ane ApaNA bALakonI taMdurastIne bhayaMkara rIte hAni pahoMcADI rahyA chIe. lIpasTIka vigere sau daryaprasAdhanonA upayoga paNa Aje bephAma rIte vadhI rahyo che. tenI paNa lAMbe gALe zarIra temaja cAmaDI para bhayaMkara hAnikAraka asara thavA pUro saMbhava che. to, ApaNe AvI bAbatomAM thoDA jAgRta thaIe ane jUnI prathA hatI evI. gharamAM DI. DI.TI.nA badale lAbAna-gugaLanA ke lIMbaDAnA pAnano dhUpa karIe ane nAhavAmAM caNAno loTa, tela temaja haladarano upayoga karatA thaIe. ane davAomAM Ayurveda ke homiyeApathInI davAne vadhAre mahattva ApatA thaIe te ApaNane, ApaNA kuTuMbane ane samagra samAjane khUba ja phAyado thAya. sAthe sAthe jIvana jIvavAnI evI jAgRti rAkhIe. khATA AhAra-vihAra na karIe ane mAMdA ja na paDAya tene mATe kALajI rAkhavAmAM Ave te| davAnI jarUra ja na rahe, bAkI te jema davA 127 vALAo ane navI navI davAo vadhI rahyA che. tenI sAme roge paNa eTalA ja vadhI rahyA che. mATe ApaNe jAgRtipUrvaka jIvana jIvIe ane ApaNAM bALakone tenI samajaNa ApIne Teva pADIe, te AjanA jamAnA mATe khUba ja Avazyaka che. Aje ApaNe bhaukitakatA tarapha paNa pUravege doDI rahyA chIe. tene breka mArIne AMtaramananI khAja tarapha vaLavAnI paNa eTalI ja tAtI jarUra jaNAya che. Ama karavAthI jIvanamAM parama zAMti maLaze. zAMtilAla TI. zeTha "premaLa jaceAti" ApaNA saMghanI A pravRtti tA. 21-10-76 dhanaterazanA zubha dine ApaNe zarU karelI, tenAM tA. 21-10-79nA roja traNa varSa pUrA thayA. tA. 21-10-79 nA roja dhanaterazanA divase "premaLa jyoti " nA kAryakara bahenoe bhinna bhinna saMsthAonI mulAkAta lIdhI ane ApaNI zakita pramANe e saMsthAonI jarUriyAtamAM pha lapAMkhaDI rUpe Arthika siMcana karyuM. rUpiyA 500/- ApeDIka hAspiTalane be kelIpara mATe 321/- henDIkepa bALakone davA tema ja nAstA mATe 151/- sAntAkrujhamAM, madhara theresA saMcAlita saMsthAmAM 151/- vIlepArlemAM madhara theresA saMcAlita saMsthAmAM 150/- aMdherImAM hAjI alArakhiyA Azramane 170/- sAmaLadAsa gAMdhI mArga para AvelA, seAsAyaTI phora dhI vokezanala rIhAbIlITezana opha dhI rITArDeDane. 140 - pArlA - bArabhAyA anAthAzrama tema ja jaina klinIkamAM. * 1583 Ama ekaMdara rUA. 15,83/- dhanaterazanA zubha dine zubha kAryo mATe " premaLa jyoti " mAraphata kharcAyA. A saMsthAonI TUMkI mAhitI nIce pramANe che: sAntAkrujhamAM, madhara theresA saMcAlita mahilAo mATenuM anAthAzrAma che, temAM atyAre 76 mahilAo rahe che. jenuM koI ja na hoya tevI anAtha mahilAone ahIM rAkhavAmAM Ave che. bIjuM anAthAzrama paNa sAntAkrujhamAM ja madhara theresA saMcAlita che, te bALAo mATenuM che. jyAM rastA parathI maLelI tema ja anya anAtha bALAone rAkhavAmAM Ave che ane sArI rIte uchera karavAmAM Ave che. e ja rIte vIlepArlemAM " bArabhAyA anAthAzrama" cAle che. A paNa mahilAo mATenuM anAthAzrama che. tyAM vAlInIM sahIthI koIpaNa kAmanI bahenane dAkhala karavAmAM Ave che. gharakAmane lagatI tema ja hunnara udyogane lagatI sArI tAlIma ApavAmAM Ave che. aMdherImAM hAjI alAkhiyA seAnAvAlA aMdha - srI AzrAma che. A saMsthAne khAsa karIne sADIonI jarUra che. temajaArthika madadanI paNa jarUra che. te enA mATe saMghanA kAryAlayamAM sAMThIo meAklavA mATe vinaMti che. " premaLa jyoti " nI pravRttidvrArA ApaNane A badhI jANakArI maLe che. AvA anAthA para prema varasAvavAnuM saune nimaMtraNa ApavAmAM Ave che. jaina kalInIkanA janarala vorDanI mulAkAta to premaLa jyotinA kAryakara baheno niyamita le ja che. ane jarUriyAtavALA bhAI-bahenane Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 prabuddha jIvana tA. 1-11-79 ke ( "jagatanA sarva jIvanuM kalyANa thAo" chatAM tyAgane anubaMdha nahi paDe, tyAga sahaja svAbhAvika nahi ApaNAmAM jJAna vadhAre che ke ochuM te mahatvanI vastu thAya. Apane prabhu pratyeno prema khUba ja rUDha thAo ! nathI, paNa mahatvanI vastu te ApaNuM aMta:karaNa pavitra che ke saMpatti kroDanI hoya, paNa jo guru janA, vaDIlonA AzIapavitra che te che. bhadratA-saralatA ane pavitratA e dharmanAM vada na hoya, dina-du:khI pratye anukaMpA na karI hoya, parArthabIjasvarUpa che. ApanA jIvanamAM A bhadratA ane pavitratA kAritA na AcarI hoya, pArakAnAM hita arthe kaMI ja na karyuM hoya puSTa thAo ! to aMtaramAM sukha ane zAMti prApta thatAM nathI. ApanI saMpattine, trasta jagatanA sarva jIvonA hitanI bhAvanA temaja te muja zakitaone parArthe sadupayoga thAo! banI zakaya pravRtti, e akSaya-sukhanuM bIja che. ApanA hRdayamAM potAnA sukhamAMthI bIjAne bhAga Ape ane bIjAnA ropAyalAM A bIja vaDe AtmahitakAra sarva prakAranI sukhasamRddhi Apane prApta thAo! du:khamAM pote bhAga le. peluM vRkSa, pelI dhUpasaLI ane peluM caMdana kASTa muMgA rahIne mahattvanI vAta kahe che ke, "sahI lejo, baLI levAmAM je sukha maLe te kSaNika hoya che, jyAre hitapUrvaka jo, ghasAI chUTajo." ApanA jIvanamAM sahanazIlatA, anukaMpA bIjAne ApavAthI prApta thatuM sukha ja jIvanabhara jaLavAI rahe ane parAkAritA pragaTa thAo! che. "mane bIjA keTalA upayogI thAya che, ema vicAravA karatAM huM bIjAne keTaluM upayogI thaI zakuM ema chuM'- A vicAra jIvanamAM koIne nAnAmAM nAne upakAra bhUlavo nahi ane koIe karelA moTAmAM moTA apakArane yAda kara nahi, sukha ane zAMtine prakAza lAve che. ApanuM jIvana lokottara prakAzathI bharapUra bano ! A rAjamArga che. sukha ane zAMti evAM sugaMdhI attare che, ke jenI AMkhamAM kara praNA che. hRdayamAM vAtsalya che, vANImAM tame bIjA upara te jeTalA vadhAre chAMTazo teTalI vadhu sugaMdha tamAguNAnuvAda che, jIvanamAM paropakAra che, jenA vaDe jagata pavitra rAmAM pragaTaze. sukha ane zAMtinA A rAjamArga upara ApanuM thayeluM che. A parama prema ApanA jIvanane chalochala bharI raho ! jIvana sugaMdhamaya banI raho ! paramAtmAnI bhakita e ja eka parama AnaMda mahAlakSmInuM jJAna eTale buddhi vaDe jANavuM ane vijJAna eTale jIvanamAM bIja che. jo paramAtmAmAM rAga nahi hoya te, tyAga karyo haze anubhavavuM. je jJAna AcaraNadvArA AtmasAta karavAmAM Ave te vijJAna bane che. ApanA jIvanamAM samagra jJAna-vijJAnane maMgalamaya davA - ijekazane tema ja phUTa mATe Arthika sahAya paNa ApavAmAM prakAza phelAI rahI Ave che. karma svarUpane vicAra namratA lAve che. dharma svarUpane vicAra A rIte premaLa jyotinI pravRttine vyApa vadhato jato nirbhayatA lAve che. jJAnathI paramAtmAne jANI zakAya che. premathI hovAthI, ApanA ghera jyAre paNa koI zubha prasaMga Ave tyAre "premaLa paramAtmAne pAmI zakAya che. ApanA jIvanamAM abhaya, adveSa jyoti" ne Arthika sahAya mATe yAda karavAno anurodha karavAmAM ane akheda pragaTa thAo! Ave che. mAnava pAse sarvazreSTha zakita dharAvatuM mana che. tene je parama tattva sAthe satata joDAyeluM rAkhavAmAM Ave te mAnavI mahAmAnava premaLa jyoti" ne protsAhana ke pUrNa mAnava banI zake, ApanuM mana e parama tatva sAthe joDAyeluM tA. 16-9-79 nA aMkamAM pragaTa thayelI rakame pachI nIcenI rakama premaLa jyotine bheTa maLI che-ne mATe ame sarve dAtAone bhagavAna premamaya che, karaNAmaya che, maMgalamaya che, jJAnamaya - AbhAra mAnIe chIe. che, sarvamaya che. teo ja ekamAtra zaraNabhUta che. parama kara NAya - paramAtmAnuM ja Apane zaraNa ho ! 251/- zrI vADIlAla jeThAlAla zAha jagatanA sarva jIvo pratye prema rAkhatAM zIkhavuM temAM paramA101/- , hasamukhabhAI sAMkaLiyA tmAnI oLakha che. sarva pratyene ApanAmAM rahele pUrNa prema pragaTa thAo, pUrNa jJAna pragaTa thAo! 101/- , haMsAbena sAMkaLiyA 101/- surendranagara nivAsI zrI nyAlacaMda dhanajIbhAI - pratyeka AtmA, tattvathI paramAtmA che. ApaNI aMdara suSupta rahelA A paramAtma-tattvane pragaTAvavuM e dharma mAtranuM dhyeya che. dozInA suputra, harSadanA lagna prasaMge. ApanAmAM raheluM A paramAtmatattva pragaTa thAo ane sAruMya 111/- , ramAbena ema. vorA jIvana Apane mATe maMgaLamaya ho! 51/- , zAradAbena Thakkara 51/- , hIrAbena navinacaMdra mahetA 51/- , bhagavatIbena esa. zeTha nUtana varSanA anusaMdhAnamAM aneka prakAranA abhinaMdanane lagatAM saMdezAo AvatA hoya che. upara Apela saMdeza viziSTa 35/- , lIlA bhuvana navarAtrimaMDaLa taraphathI prakAra che ane aMtarAbhimukha che eTaluM ja nahi, paraMtu , nIrUbena zAha jANe badhA ja dharmonA siddhAMto temAM samAI jatA na hoya eTalI 21/- , kamalabena pIsapATI \ temAM sacoTatA che. to A patranA vAcako paNa tene AsvAda 21/- , amaratabena zAha bhale mANe e uddezathI ahiM pragaTa karavAmAM Avyo che. dareke 21/- jyAbena vIrA zAntilAla TI. zeTha. te vAMcavA samajavA jevo che. kAryAlaya maMtrI, cImanalAla je. zAha ke. pI. zAha: maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha raho! rUpiyA 21 >> " Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1-11-79 dhI jIvana sAhitya zA mATe? Aje je jAtanuM sAhitya sarjAI rahyuM che, ane je jhaDape sarjAI rahya che te jotAM lAge che, ke emAMthI koI sAhitya lAMbA samaya enI chApa pADI zakavAnuM nathI, bhAdaravAnA bhIMDA jema UgI nIkaLyuM che, ene jaththA, je phakata jaththA ja che, kasa vinAno, sAhitya kevuM joIe te viSe kavivara TAgAra ane zaradacaMdranI vacce je patravyavahAra thayA che te vAMcavA jevA che. temAM sAhitya zA mATe? ane zaradacaMdra jevA phakata manoraMjana mATe ja sarje, ke phakata vartamAna kALane ja lakSamAM laIne sa te kema cAle? vagere sarasa patrA che; koIvAra ApaNe te joIzuM, Aje to kAkA kAlelakara sAhitya viSe zuM kahe che ane gAMdhIjIe emane zuM kahyuM hatuM te ja jarA joIe. gAMdhIjIe kAkA kAlelakarane kahyuM:" tAre kevaLa manAraMjana ke leAkaraMjana ja karavAnuM nathI, loka zikSaNa paNa karavAnuM che. lAka cAritrya paNa ghaDavAnuM che, sAhitya dvArA." "jANuM chuM ke sAhityamAM pravAsavarNanane sthAna che. paraMtu temAMye lAkadarzana, te kALanuM samAjanuM sAMskRtika darzana, devadarzana, paNa Ave ja, arthAta phakata hakIkatano thokaDo ja na banatAM preraNAdAyaka banavuM joIe." kahe che ke gAMdhIjI e paNa kahetA ke" dvignathI bhASA bolavI ke lakhavI e bhASAnuM apamAna che. arthAta satyanA pujArI pAse " narovA kuMjarovA" jevA zabdone paNa sthAna nathI, na hAvuM joIe." kAkA kahe che ke huM kadI vArtA ke navalakathA vAMcatA nathI. kAraNa ke emAM samayano durUpayoga ja thAya che, ane bIjuM karavAnuM ghaNu che te Talle caDe che. chatAM mAre eka navalakathA vAMcavI paDI, ane ke kevI jANA che, "leDI ceTarlIsa lavara." "kAraNa, ema banyuM ke gujarAtanI kolejamAM gayo, tyAre mArI ummara lagabhaga 75nI. vidyArthIoe puchyuM ke tame e cApaDI vAMcI che? meM kahyuM nA, to "lAlItA" vAMcI che! meM kahyu, nA." to pachI Apa corene cauTe gavAyelI navalakathA na vAMco, AjanA TrenDana jANo to amane tame mArgadarzana kayA AdhAre ApI zakazo? lokone zuM game che, zuM vAMce che, zemAM rasa che e te tamArA jevA samAjazAstrIe te khAsa vAMcavuM ja joIe." ane pachI e pustako vAMcyAM., kahA ke vAMcavAnI pharaja paDI, ane pachI ekvAra vinobAne maLavA gayo, kahyuM: 'hamaNAM hamaNAM AvI jAtanuM sAhitya vAMcI rahyo chuM, e vAMcyA pachI navI peDhInuM mAnasa huM samajavA lAgyA chuM. ane vinebAe kahyuM e samajavA mATe zaMkarAcAryane para kAyA praveza karavA paDayA hatA. mAra ke tamAra to pustakothI ja patyuM. !!! kAkA sAheba kahe che ke "Aje duniyAmAM jema popyulezana ekasaplAjhezana thayA che te ja rIte sAhityamAM Sex Explosion thayuM| che ane kahe che ke ene meM "kAmavAsanAnA sphoTa" evuM nAma ApyuM che. kAkA kahe che ke, "yuga badalAyo che te mane mAnya che, paraMtu AjanA sAhityakAronA, lekhakono mukhya dhaMdhA ja jANe ke e thaI gayA che ke strI-puruSanA saMbhAganuM varNana karI karI vAMcakone uddIpta karavAno, ane ema karIne potAnI kRtinA vAcaka varga vadhAravAnA ane paisA prApta karavAnA arthAta emanuM kahevuM che ke "samAjane je nIti niyamo mAnya che te taddana nakAmA che, kAlagrasta che, vyartha che. manuSyanA svabhAvathI vira uddha che, ema sAbita karI samAjanA Adarza zithila karavA ane ethIye vizeSa samAjane uttejIta karI eka jAtanuM ucchaMkhala vAtAvaraNa UpajAvavuM emAMja ItIzrI mAne che. vicAramAM, lakhANamAM ane AcAramAM "They are justifying weakness and beautifying passion". sAheba lakhe che ke samAjanuM mArgadarzana be ja karI zake, eka zikSaka ane bIjo sAhityakAra. zikSakanA dharma zikSaka pALaze, para Mtu sAkSaranuM zuM? te loko to sAra kahI de ke ame nakhazI kha viduSakanI nyAtanA chIe, lAkarajana' karIne paisA kamAvA khyAti meLavavI eja amAra' dhyeya che. eTaluM kahI de pachI huM kazI phariyAda nahi kara" AgaLa kAkA "AjanA sAhityakAro, emAMnA ghaNAkharA to pazcimanuM eThuM khAIne jIvanArA pazcimanA ja e celAo, vicAra karavAnuM kAma pazcima kare, ahIMnA to phakata enI kArbana kopI ja utAre. pati patniInI niSThA, tyAga e badhuM na gamyuM. eTale UbhA karyo trikoNa. eka tarapha 129 hato prema, atyaMta niSThA, tyAga ne bIjI tarapha UbhA thayA avivAhita prema, AkarSaNa ane emAMthI utpanna thatI cArI asatya, kuratA, daMbha ane temAMthI utpanna thanArI bhayAnaka ke du:khadAyaka sthiti, A badhAnuM citraNa sAhityamAM pUra josamAM thavA lAgyuM che, ane pahelAM to trikoNane paNa kaMIka baMdhana hatAM tyAre Aje ene ja yogya svarUpa manAvA lAgyuM che. pariNAme dhIre dhIre ApaNu mAnasa paNa vikRta banavA lAgyuM che. ane A paNa jayAre e sAhityaka re'ne, erasavIrone phakakuM lAgyuM tyAre emaNe aMdaranA mAnasane DoLavA mAMDayuM che. mAnasazAstranI agama nIgamanI vAto karIne emanA svairavihArane vihAra karavA mATe gaMdu kSetra UbhuM karavA mAMDayuM che." "sAmAnya vyabhicArIne paNa je saMbaMdhanI ghRNA thAya, evA saMbaMdho, patA putrI, mAtA putra, bhAI bahena, sasaro vahu, diyara bhAjAI vagerenA gaMdA saMbaMdhonuM citraNa karavA mAMDayuM che. puruSa purUSanA, srI strInA sabaMdhane paNa lakhANamAM, sAhityamAM, are vAta vicAramAM ApatAM saMkoca rahyo nathI ene kaMIja aghaTatuM paNa mAnavA taiyAra nathI." have eTalAthI paNa tRpti na thaI eTale emAM hiMsA, kapaTa, durAcAra, ane khunakhumArI lAvyA che; thAya che ke ApaNe zIkha2 parathI sarI paDayA chIe ne patananI khAImAM jaI paDayA chIe. gAMdhIjIe eka aMgrejI pustakanA tarajumA o hatA?? mULa hatuM. Towards the moral bankruptcy gujarAtI pustakanuM nAma che " nItinAzane mAge" karyAM e vicAro ne karyAM. AjanA ?" ekavAra hevalokaelIsanuM pustaka "sAyakolojI opha sekasa" vAMcyuM (Aje e ja te carcAI rahyu che ane vAMcata ghaNIvAra thAya che ke Dukkara jema ApaNe gaMdavADamAM ALoTI AvyAM ane kAkA kahe che ke mane lAgyuM ke jANe narakamAM jaI Avyo." i aMte kAkA lakhe che, ke AzA rAkhIe ke AvA sAhityanuM, vAMcananuM, vicAranuM AkarSaNa eka dA'Do ghaTaze, lokomAM enA tarapha tiraskAra jAgaze tyAM pharI sArI sAhitya sarjAze, ane evA sAhitya pAsethI je AzA rAkhIe chIe te pUrNa thaze. -rabhAbahena zramaNI vidyApITha nAnI eka ati agatyanI saMsthA agiyAra varasathI ghATakoparamAM cAle che. temAM, sthAnakavAsI temaja mUrtipUjaka sAdhvIo, tathA gRhasthI baheno lAbha le che. Azrama Dhabe cAlatI A saMsthAnA lAbha badhA jaina phirakAo lye evI apekSA che. ahIM zI phI levAmAM AvatI nathI. baheneAe mAtra peAtAnA vastro gherathI lAvavAnA hAya che. pAMca varasanI kArsa niyata thayelA hoya che. vArSika parIkSAo koleja Dhabe levAya che, varSa daramyAna be vekezananI rajA paDe che. tyAre sahune anya sthaLe haravA pharavAnI chUTI hoya che. hAla paMdara sAdhvIo tathA trIsa baheno lAbha le che. sAkviA korsa pUro karyA pahelAM koI sthaLe cAturmAsa ke pravacana mATe jaI nathI zakatAM. je bahenone jaina tatvajJAna ardhamAgadhI, saMskRta vyAkaraNa, dharmagraMthe, hiMdIbhASA zIkhavAnA zokha hoya teo joDAI zake che. ahIM abhyAsa karanArane pAsa thayA pachI dIkSA levAnI koI pharaja nathI. zakitazALI tejasvI bahene temaja sAdhvIo adhyApikA kiMvA saMcAlIkA tarIke joDAI zake che. vhenone sArA daramAyAthI rokavAnI sagavaDa che. dAkhalA tarIke kacchamAM lAkaDIyA gAma tathA madhya pradezamAM I dAra gAme vidyApITha zarU karavAnI hilacAla thaI rahI che. A saMsthAnA makAnamAM eka suMdara graMthAlaya paNa cAlu che. vadhu saMkhyAnI sagavaDa mATe makAnamAM eka vadhu majalA bAMdhavAnI taiyArI cAle che. dharmapremIo vadhu rasa le te "nAlaMdA"nI kakSA upara A saMsthAne mUkI zakAya tema che. hAla A saMsthA muMbaInA sthA. jaina mahAsaMghanA nejA nIce cAle che. - dubhajI khetANI Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 prabuddha jIvana tA. 1-11-79 ja aMdaranI prasannatA e ja kharI khuzI kema cho? majAmAM ne? jayAre ApaNe bIjAne maLIe chIe tyAre haMmezAM Ama pUchIe chIe ane sAmethI "majAmAM chIe, AnaMda che.' ema cokkasa uttara maLatuM hoya che. Aptajane ane snehI mitra sAthenA patravyavahAramAM paNa ame majAmAM chIe. ne tame khuzImajAmAM haze,' ema acUka ApaNe lakhIe chIe. A ApaNe eka ziSTAcAra che, bAkI khara pUcho te ApaNe ekadama prajAmAM hoIe, pUrIpUrI aMtaranI khuzI bhegavatA hoIe evI paLe ApaNA jIvanamAM bhAgye ja AvatI haze. banelA banAvanI aMdara gaDamathala cAlatI hoya, koI vicAro akaLAvatA hoya, koI vAta mATe roSa-udvega bharyo hoya, koInA para gusso hoya, kazI citA. satAvatI hoya, ane chatAMya banAvaTI hAsya ane pikaLa prasannatA caherA para lapeTIne ApaNe saunI sAthe hAtha milAvIe chIe, khuzI AnaMda batAvIe chIe ane koI khabara aMtara pUche te tarata kahIe chIe, "majAmAM chIe, khUba majAmAM chIe paNa hakIkatamAM ApaNA bAhya ane bhItara sthiti vacce bhAgye ja meLa hoya che. mAre tyAM ekavAra eka saMbaMdhI bahena AvelAM, paisAdAra khuba, eTale emanAM kapaDAM, ghareNAM, gADI badhuM ja sarasa hatuM. meM khabara pUchayA eTale tarata bolyAM: 'jalasA che jalasA! ApaNe vaLI zuM upAdhi !' ane theDIvAranI vAte pachI taka maLatAM temaNe potAnA gharasaMsAranI ghaNI vedanA mArI pAse ThAlavI. paisAnA jalasA chatAMya A haiyAvarALa A dAkhalo ApIne kahevAnuM tAtparya eTaluM ja che, ke ApaNI pAse ghaNuM badhuM bAhya sukha ane sAdhana sagavaDa hoya eTale ene sAcuM sukha mAnI levAnI bhramaNA sevI mananI tAlIma tarapha kadI bedarakAra rahevuM na joIe. mananI tAlIma para ja sAcuM sukha ane kharo AnaMda UbhAM thaI zake che. mana keLavAyeluM haze to ApaNe jIvanamAM ghaNo sAmano karI zakIzuM. ane pratikULatAo vacce paNa aMdaranI prasannatA bhogavI zakIzuM. mananI tAlIma nahi hoya te AthI UlaTuM ja banavAnuM. "khuzImAM chIe, AnaMdamAM chIe e kRtrima nahiM, paraMtu kharekharI sthiti banI rahe e mATe ApaNe keTalI te jahemata UThAvavAnI che! manane keTaluM te keLavavAnuM rahe che ! zArIrika tAlIma jeTalI ja mAnasika tAlImanI jarUra che. ApaNI AMtarika sthiti DAmADoLa ane vikArothI bharelI hoya che. ene lIdhe sahaja rIte prApta thatA jIvananA dhaNA AnaMda ane khuzInA prasaMgene ApaNe cUkI jaIe chIe. dA.ta. sarasa saMgIta vAgatuM hoya, najara sAme harIbharI kudarata hoya, bhAvatuM bhojana maLyuM hoya, gamatA mANasane sathavAro sAMpaDayo hoya ke ApaNane gamanuM bIjuM kaMI paNa prApta thayuM hoya- ApaNI zAMtarika avasthA kAmaDoLa ane khaLabhaLatI hoya che. tyAre e AnaMdane ApaNe mokaLA manathI nathI bhogavI zakatA. dA.ta. hasatuM, khelatuM koI bALaka ApaNI pAse doDIne Avaze, paNa jo e bALakanAM mAbApa sAthe ApaNe jhaghaDo thaye haze to e khaTapaTanA udgamAM bALakanA nirdoSa hAsya ane gammatane ApaNe nahi mANI zakIe, ke nahi bALakane pUrA dilathI AvakArI zakIe. gharamAM khaTapaTa thaI hoya ane eja veLA koI mahemAna Avaze te ApaNe banAvaTI umaLako batAvIne temane Adara satkAra te karIzuM, paNa ApaNI avyavasthita mAnasika dazAne lIdhe maLavA haLavA ane vAtacItane je AnaMda levo joIe te nahi laI zakIe. ghaNI hoMzathI pikanika pArTImAM, nATakasinemAmAM, haravA pharavAnAM sthaLAmAM ke moMghAdATa hilasTezana parakhUba kharca karIne jaIzuM, paNa ApaNI pAse taMdurasta mana nahi hoya te te ApaNe je rIte ene AnaMda levo joIe te rIte nahi laI zakIe. mAtherAna, mahAbaLezvara, khaMDAlA, lonAvalA jevAM ramaNIya sthaLoe jaIne paNa mANase jAtajAtanI sAMsArika khaTapaTamAM paDI kadaratanI bharI bharI zobhA jovAnuM cUkI jAya che. e paNa jovA maLyuM che. evA mANasenI TIkA karavAno koI IrAdo nathI. ema vicArIe to ApaNe sau kaMI ne kaMI mananI mAMdagI bhogavIe chIe, ane enI sAthe evA to jakaDAIne rahIe chIe ke kadI pUrepUrA. khIlI zakatA nathI, jayAM jaIe tyAM ApaNe e mAMduM mana sAthe ja hoya che, je ApaNane nirAMta levA detuM nathI. A sthiti ApaNe calAvI levI na joIe. prabaLa puruSArthathI manane evI tAlIma ApavI joIe ke te rAga-dveSa, krodha, bhaya jevA bhAve, vicAronI gaDamathala, lAgaNInA khaLabhaLATa ane hareka prakAranI uttejanAthI mukata banI sthira ane zAMta avasthAmAM rahe. AvI sthiti eja 'ApaNAmATe 'AnaMdamAM chIe, khuzImAM chIe, nI kharekharI sthiti che. meTAM du:khe ane muzkelIo ja ApaNane akaLAve che evuM nathI, nAnI nAnI aneka bAbatonI ApaNA mana para asara paDe che, dA.ta. ApaNI vadhatI uMmarane lakSamAM laI koI ApaNane 'mAjI, kAkA' jevA saMbodhanathI bolAvaze te ApaNuM mana chupe AghAta anubhavaze ke ApaNe have vRddha thayA chIe. ApaNA mAthA para sapheda vALa vadhaze ke dAMta dhIme dhIme vidAya leze te ethI paNa ApaNuM mana amuka gamagInIne anubhava karaze. ApaNuM mana AvA to kaMIka jhINA-meTA gamo aNagamAnA AghAta pratyAdhAtothI becena rahetuM hoya che ke kharekharI je prasannatA ApaNI pAse hovI joIe te hotI nathI. A sthitimAM parivartana lAvavA manane abhyAsa ane tAlIma khUba jarUrI rahe che. dhyAna, prArthanA, vAcana, satsaMga vagere, amuka maryAdAmAM ApaNane sahAya karI zake che. paraMtu kharekharI tAlIma te ApaNA paLe paLanA rojiMdA jIvana vyavahAromAMthI ja maLe che. ghaNIvAra ApaNe pratikaLatAthI evA to gherAI jaIe chIe ke evA saMjogomAM dhIraja jALavI rAkhavI ati muzkela banI jAya che. paNa vicArIe te AmAMthI ja ApaNane sAcI tAlIma maLI rahe che. badhuM barAbara cAlatuM hoya tyAre zAMta prasanna rahevuM e tadana sahelI vAta che, paNa saMjoge ApaNane gherI vaDhayA hoya tyAre khAmoza rahevuM e kharI kaseTInI vAta che. rojiMdA vyavahAromAMthI ApaNu je ghaDatara thAya che te bIjA kazAthI nathI thatuM. mATe ApaNe saue roje roja potAnI jAtanA abhyAsa karatAM rahI manane evI tAlIma ApavI joIe, ke te svastha avasthAmAM rahetAM zIkhe. AvI sthira prazAMta sthiti e ja ApaNA mATe 'mAmAM chIe, AnaMdamAM chIe'nI kharI avasthA che; nahi ke lAgaNInA uzkerATa ane Avege, ke bhautika prakAranAM sukha AnaMdo. jiMdagI te sukhadu:khathI bharelI che. paNa ApaNe ApaNAne tAlIma ApI evI zakati keLavI zakIe chIe ke mana AghAta pratyAghAta sAme 'prapha' jevuM banI rahI aMdaranI sAcI prasannatA mANI zake. A rithati ApaNI jAtane niraMtara abhyAsa karyA vinA prApta thaI zakatI nathI. gItA kahe che. abhyAena tu kauntaya vairAgeNa ca guhyate. alabatta AmAM mahenata ghaNI karavAnI che. paNa enAM mIThAM phaLa paNa che jene mana para pUro kAbu nahi to amuka maryAdAmAM paNa ApaNI pAse mAnasika tAlIma haze to eTalAthI paNa ApaNe ghaNuM kAma cAlaze ane jIvanane ghaNo bhAra haLavo " banaze. - zAradAbena bAbubhAI zAha abhyAsa vartuLa vakatA : zrI cImanalAla cakubhAI zAha viSaya : "dehAdhyAsamAMthI mukita samaya : tA. 9-11-09 zukravAra sAMjanA : 6 sthaLa : paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRha 385, saradAra vI. pI. reDa, muMbaI-400 006 saune samayasara padhAravA hArdika nimaMtraNa. subodhabhAI ema. zAha kanvInara, abhyAsavartuLa mAlika zrI muMbaI jana yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. roDa muMbai-400 04 Te. naM 350296 mudraNasthAna : dhI sTeTsa pIpalasa prema, pheTa, muMbaI 400001 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. No. MH. By South 54 Licence No. :- 37 prabaddha bhavana prabuddha 'prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa, varSa 42: aMka : 14 muMbaI, 16 navembara 1979, zukravAra rSika lavAjama rUA. 15, paradeza mATe ziliMga : 45 tatrI: cImanalAla cakubhAi zAha dezanI vartamAna paristhitinAM dezanI vartamAna paristhiti eTale asthiratA, anizcitatA ane azAnti, badhA kSetre, rAjakIya, Arthika sAmAjika, zaikSaNika vagere. Ane mATe atyAranA rAjakIya AgevAno ane pakSAne ApaNe mATe bhAge javAbadAra gaNIe chIe. temanA svArtha, bhraSTAcAra ane sattAlAlasAe A paristhiti sarjI che athavA vadhArI che ema mAnIe chIe. AmAM satyano aMza che, paNa sAcA kAraNeA AthI UMDA che. AjhAdI pachInA 32 varSanA ItihAsa jevA paDaze. A paristhiti mATe nahera, ane koMgresa javAbadAra che ema caraNasiMha vAraMvAra kahe che. AjhAdI pachI 17 varSa sudhI sneha2nuM sabaLa netutva rahyuM. naheru e dezane cokkasa dizAmAM laI javAnA prayatna karyo. koMgresanuM zAsana 22 varSa rahyuM. 1969thI 1977 sudhI koMgresanuM zAsana hatuM tema kahevAya, paNa kharI rIte IndirA gAMdhInuM zAsana hatuM ema kahevuM vadhAre yogya gaNAya. IndirA gAMdhInuM rAjakAraNa eTale eka vyakitanuM kevaLa sattAlakSI rAjakAraNa. IndirA gAMdhIe koMgresane khatama karI, bIjA rAjakIya pakSAne tADayA. temaNe ja kahyuM. che ke janatA pakSa temanuM dhyeya hatuM. ve caraNasiMha kahe che teo gAMdhIvAdI che ane neharu dezane gAMdhInI nItithI viparIta mAge dArI gayA che. pharI dezane gAMdhI mArge lAvavAnA temanA koDa che. janatA pakSe paNa kahyuM hatuM ke gAMdhIvAdI samAjavAda tenuM dhyeya che. eno artha ema ke nehara je samAjavAdanI vAta karatA hatA te prakAranA samAjavAda janatA pakSane mAnya nathI. gAMdhIjIe nahera ne peAtAnA rAjakIya vArasadAra kahyA hatA. gAMdhIjI ane naherunA vicAromAM ghaNuM aMtara hatuM te suvidita hakIna che. nahera pUrepUrA pazcimanA raMge raMgAyelA hatA. gAMdhIjI badhI rIte bhAratIya saMskRtinA pratinidhi hatA. jIvanamAM sAdAI, jIvananI ochAmAM ochI jarUriyAto, svecchAe garIbI svIkAra, svAyatta grAma jIvana, khAdI, grAmoghogA, vikendrita ardharacanA, prajA jIvanamAM rAjyanI ochAmAM ochI dakhalagIrI, maMtrAnA ochAmAM ochA upayoga, moTA pAyA upara audyogIkaraNa ane tenA pariNAme nIpajatA aniSTothI bacavA zahero karatAM gAmaDAonI samRddhi tarapha badhuM lakSa ApavuM, vagere gAMdhIjInI Arthika nItinA avibhAjya aMga hatA. A Arthika nIti pAchaLa viziSTa jIvanadaSTi hatI ane te jIvanadaSTine pApavA AvI Arthika racanA anivArya hatI. e viziSTa jIvanadaSTi eTale saiMyama, sAdAI, jAta mahenata, grAmajIvana, brahmacarya, ahiMsA, aparigraha vagere- A badhuM thAya te satya ApAApa Ave. naherunI jIvanardiSTa AthI sarvathA bhinna hatI, naherunA uchera vaibhavI ane pazcimI hatA. meTA pAyA upara AdyogIkaraNa ane kendrita Ayojana temanI Arthika nItinA aMga hatA. nahera no samAjavAda eTale rAjyasattAthI sthApela samAjavAda, pariNAme rAjyanI, jIvanamAM vadhumAM vadhu dakhalagIrI anivArya bane. gAMdhIjI te IcchatA hatA samAjavAda eTale svecchAe svIkArela aparigraha athavA TrasTIzIpa, muMbaI jaina muvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra chUTaka nakala ! -75 vicAromAM ATaluM badhuM aMtara hovA chatAM ane gAMdhajI purepuruM te jANatA hovA chatAM, gAMdhIjIe neharune potAnA rAjakIya vArasadAra kema kahyA? badhA AgevAnAmAM sauthI vadhAre prema gAMdhIjIe koInA upara ThAlavyo hoya to te nahera upara hatA. nahera peAtAnA kArA guNa ane zakitathI AgevAna thavA yogya hatA. paNa gAMdhIjIe temane sarvopari banAvyA. gAMdhIjI sAthenA peAtAnA matabhedo nahera e koI divasa chupAvyA nathI, balke chApare caDIne pAkakaryA che. nahera uparanA gAMdhInA prema itihAsanI samasyA che. eTale nahera nA hAthamAM sattA AvI tyAre nahera peAtAnA mAge jAya temAM Azcarya nathI. gAMdhInA mArga nahera svIkArI zake tema na hatuM. vartamAna yugamAM, vijJAnanA je sAdhanA maLyA che ane saMdezA ane vAhanavyavahAre duniyAne sAMkaDI banAvI che te saMjogAmAM, gAMdhImArga zakya che ke nahi te judI vAta che. gAMdhImArganI vAta karavAvALAmAM paNa gAMdhInI jIvanadRSTi na hoya to temAMnA koI gAMdhImArge jaI zake tema nathI. = naheranA hAthamAM sattA AvI tyAre keTalIka viziSTa paristhiti hatI. dezanA bhAgalA paDayA hatA. hindu- muslima prazna nAjuka ane vikTa hato. hindu - muslima ekatA bAbatamAM bIjA badhA AgevAna karatAM nahera, sauthI vadhAre gAMdhIjInI najIka hatA. bInasAMpradAyikatA- sekyulerIjhama - nahera nA lohImAM hatuM. nahera vize mazkarI thatI He was the only true nationalist Muslim. nahera eka ja sAcA rASTravAdI musalamAna hatA. AnuM bIjuM kAraNa e hatuM ke nehara dhArmikapuruSa na hatA. jhINA, neharuno jeTalA vizvAsa karI zake teTalA gAMdhInA vizvAsa karI na zakyA. gAMdhI sanAtanI hindu che e vAta jhINA koI divasa bhUlI na zakyA, gAMdhI judA prakAranA sanAtanI hindu hatA te vAta jhINA mAnI na zakayA. paristhitinI bIjI viziSTatA e hatI ke naherU daDhapaNe lokazAhImAM mAnavAvALA hatA. He was a true democrat. nahera na samAjavAda, leAkazAhI samAjavAda hato, jabarajastIthI ane hiMsAthI lAdela sAmyavAda nahIM. His was Fabian Socialism. trIjI viziSTatA e hatI ke koMgresa badhA pakSAnI ane vargonI saMsthA hatI. Congress was a National institution, not a Political Party. AjhAdI meLavavA sarva vargonI pratinidhi hatI. gAMdhIjIe kaoNMgresane je svarUpa ApyuM hatuM temAM varga ke komI hitane koI sthAna na hatuM. AvI koMgresanuM netRtva nahera e 17 varSa karyuM. A prakAranI viziSTa paristhitinuM pariNAma zuM AvyuM ? musalamAno sadA kaoNMgresanI sAthe rahyA. koMgresa ane nahera e samAjavAdanI vAto karI, prajAnA garIba, AdivAsI, harijana vagere badhA vargone ghenamAM rAkhyA. A badhA vargAe mAnI lIdhuM ke kaoNMgresa temanuM kalyANa karaze. pariNAme bIjo koI rAjakIya pakSa sabaLa harIpha thaI na zakyo. samAjavAdanI vAto karavA chatAM, te dizAmAM koI asarakAraka pagalAM levAyA nahi, jamInadArI nAbudInA kAryadA thayA. tene amala na thayA. moTA kheDUto vadhAre samRddha thayA. kAraNa, temane vIjaLI, pANI, khAtara, ane khetInA bIjA lAbhA maLyA, je nAnA athavA garIba kheDUtane na maLyA. bhUmivitaraNa na thayuM. eTale bhUmihInA evA ja rahyA, Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132, pazuddha jIvana tA. 16-11-79 moTA pAyA upara audyogikaraNa thayuM. pariNAme Arthika sattAnuM samagra paristhiti pAyAmAMthI puna: vicAraNA mAge che. je kendrIkaraNa thayuM, te vadhatuM ja gayuM. sthApita hito jAmyA, baLavAna - vaMToLa UbhuM thayuM che temAM svastha citte vicAravAne avakAza dekhAte * thayA, koMgresanA TekedAra rahyA. majUro asaMgaThita hatA. majUronA nathI. lAbhanA keTalAka kAyadAo thayA. tene thoDo ghaNe amala thayo. majU tema karavA mATe badhA vargo pAsethI tyAga, ni:svArtha bhAvanA, roe saMteSa lIdho.. rASTraprema, vagerenI je jarUriyAta che tene abhAva che te mATe sauthI agatyanI bAbata e hatI ke je kAMI karavuM te leka- ApaNe badhA doSita chIe. zAhI Dhabe karavuM hatuM, jabarajastIthI nahi. pariNAme, garIbAI haThAvavA cImanalAla cakubhAI sthApita hito upara AkramaNa thavuM joIe tene badale 13-11-79 temane rakSaNa maLyuM. Status Quo rahyo. ahIM tahIMnA thoDA pheraphAro ke sudhArA thayA. bhrama pedA thaye. lAyasansapaddhati, bhayajanaka cino koTA, vagere sAme phariyAda thatI rahI. hakIkatamAM tenAthI ja vepArI ane udyogoe meTA lAbha uThAvyA. neharu haMmezAM saMgharSa jaya gAMdhI sAme adAlatamAM keTalAya kesa cAle che. vadhAre TALatA. sarvasammati - kansensasa - thI thAya eTaluM karavuM, dhama- 1 thavA saMbhava che. te ja pramANe IndirA gAMdhInuM che. mA - dIkaro pachADA ane dhamakIe ghaNI kare, paNa pariNAma nAmanuM ja. have maraNiyA thayA hoya tema lAge che. adAlatamAM tephAne karavA, neharunA prabhAvamAM, temanA vyakita- tvamAM prajA aMjAI gaI karAvavA, jajone dhamakIo ApavI, adAlatanA ephIsarane gheravA, hatI. virodhI baLe dabAyelA rahetA. nehara, saphaLatAne dA kesanA rekorDa nAza karavA, vagere mArgo levA zarU ryA che. saMjaya gAMdhI athavA IndirA gAMdhI koI paNa vakhate adAlateAmAM hAjara karI zakatA. rahe tyAre temanA TekedAre - keTalAka bhADatI haze - ToLe vaLI sAthe dAkhalA tarIke, bhASAnI bAbatamAM. zarUAtamAM hindI pracAra Ave, korTomAM ghUsI jAya, dhAMdhala macAve atre pakAre, evI aneka mATe ThIka prayatna thayo. virodha thayo eTale nehara, namatuM mUkatA gayA. rIte korTonA kAmamAM khalela kare. kone tiraskAra kara ma - dIkarA mATe svAbhAvika thaI paDayuM che. IndirA gAMdhIe have zAha paMcanI prAdezIka baLa -Regional interests - dabAyelA rahyA. ThekaDI karavI zarU karI che. chelle suprIma korTanI AmanyA paNa pI. rASTrIya ekatA ane tenI bhAvanAne dekhAva rahyo. cIpha jasTIsane dhamakIo ApavI zarU karI. suprIma korTamAM rekorDa vAte thaI. dhIme dhIme, prAdezika baLAe mAthuM UMcakyuM, keTaloka nAza karyo. saMjaya gAMdhInA kahevAtA vakIlo paNa AvA bhayanuM vAtAvaraNa pedA karavAmAM joDAyA che. cIpha jasTIse adAlata zIvasenA, eDI. ema. ke. akAlI, harajina, AdivAsIo, badhA jAhera rIte kahevuM paDayuM ke eka vakIla - zarmA, AvIne temanA sekrajAgyA, dalita pentharo thayA. cUMTaNIe komavAdanI bhUtAvaLane lAkho- TarIne cetavaNI ApI gayo ke cIpha jasTIse korTamAM na javuM. gaNI vadhArI dIdhI. dareka kAma sattA meLavavAnA svapna sevatI thaI cIpha jasTIsa rAMdracuDe kahyuM, pote kAyara nathI, mRtyuthI DaratA nathI, . gaI. cUMTaNImAM umedavAronI pasaMdagI, matadAna vagere komI dhoraNe kudaratI mRtyu Ave te pahelAM bhayathI bhAvamaraNa svIkAravAnA nathI. vadhatA rahyA. A bAbata ghaNI gaMbhIra che tenI upekSA thAya tema nathI. Akho pUrvAcaLa pradeza saLagI uThe che. nAgAlenDa, kIssA khurazI kesamAM saMjaya gAMdhIne be varSanI sajA thaI che. e arUNAcala, mIjhArAma, meghAlaya, maNIpura, tripurA, AsAma, badhA sthaLe, sajAmAM vadhAro karavA sarakAre apIla karI che. te sajA sAme saMjaya "videzI" sAme baLavo thayo che. videzIo eTale te pradezanA gAMdhIe apIla karI che. A banne apIlanI sunAvaNI suprIma mULa vatanI nahi evA. AsAmamAM, baMgALI videzI, bIjA pradezamAM, korTamAM AvI rahI che. A sunAvaNI jema najIka AvatI jAya che anya bhAratIe videzI. tema saMjaya gAMdhI vadhAre vipharatA jAya che. cUMTaNI pahelAM e majUro have saMgaThita thayA che. hiMsaka mArge paNa pitAnuM dhAryuM sunAvaNI na thAya te mATe maraNiyA prayatna karI rahyA che. bhAtabhAtanA kare che. udyogavALA majUronI azAntinI phariyAda kare, paNa koI vAMdhAo UbhA karI, arajIo kare che. A arajIo tadana binaphAve tema nathI. pAyAdAra hoya te paNa sAMbhaLavI to paDe ja ane temAM samaya jAya. polIsa ane anya saMrakSaka daLAmAM azAnti ane azista te ja hetu che. cUMTaNI pahelAM saMjaya gAMdhIne jela javuM paDe jAgI che. te cUMTaNI upara asara thAya ema IndirA gAMdhI mAnatA lAge che. - pazcima baMgALa, tripurA, vibhAgamAM sAmyavAdIonuM jora A eka vyakitane prazna nathI. A dezamAM adAlatanuM " vadhyuM che. maja kAyadA pramANe thaze athavA thavA deze ke nahi te prazna che. rAjakIya pakSe chinnabhinna che. sabaLa ane prabhAvazALI A badhI phAsIsTa rItarasama che. hITalarane udaya AvA chamakalAthI netRtvane abhAve, kendra-zAsana nirbaLa banatuM jAya che. thayo hato. bhaya ane trAsanuM vAtAvaraNa utpanna karI, lokone trIsa varSane A itihAsa che. je baLe, vargo, kome, jAti, DarAvavA ane pote ja temanuM rakSaNa karI zake tema che evI mAnyatA majare, AdivAsIo, harijana, musalamAne, prAdezika hite, bhASAnA UbhI karavI e AvA prayatnano hetu hoya che. saMjaya gAMdhI pote vighAtaka to, badhA dabAyelA hatA. temaNe mAthuM ucakyuM che. temane kAbumAM rAkhI zake athavA laI zake evuM koI pakSa ke vyakita nathI. korTamAM hAjara rahe che ane te chaDAIthI varte che. temanA bhADutI TekeIndirA gAMdhI A badhA baLene potAnA svArthe uzkere che. eka dAre sadA hAjara hoya che. temAM sAtha pUravA keTalAka vakIla maLI rIte ema paNa kahevAya ke lekazAhI prakriyAnuM A pariNAma che. rahyA che. bhAvinA A badhA eMdhANa che. Aje korTe upara AkramaNa Democratic Process has failed to control divisive zarU karyuM che. kAle, jarUra paDaze to dhArAsabhAe ane pArlAmenTa upara forces and has given them a free hand. No one has the capacity to take and force hard decision to control AkramaNa karaze. hiTalare - reza sTega - jarmana pArlAmenA makAnane them. The conflicts which were suppressed have Aga lagADI hatI. AvI guMDAgIrIne sAmane karavA sAmAnya jananow come to the surface. tAnuM sAmarthya hotuM nathI. sarakAra nirbaLa hoya tyAre janatAne mUMge naheru e je karyuM ane je rIte karyuM, te, te samayanI paristhitimAM meDhe sahana karavuM paDe che. AvI sphoTaka paristhiti utpanna karavA anivArya hatuM. nahera ne doSa deve yogya nathI. paNa have ame naherune IndirA gAMdhI ane saMjaya gAMdhI kaTibaddha thayA hoya tema jaNAya che. mArge jazuM athavA jaIe chIe tema kahevuM, mithyA che. cImanalAla cakubhAI You cannot swear by Nehruism any longer. 14-11-79. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-11-09 * urdU bhASAnA koSTha Adhunika kavionI yAdI banAvAya te jenuM nAma agresara hoya evA phaijha ahamada phaijhanI kavitA vize urdUnA eka vivecake suMdara nirIkSaNa karyuM hatuM. A vivecaka mumatAjha husene kahyuM hatuM : "phaijhanI zAyarImAM eka paraMparA kaisa (majanU) nI che to bIjI manasUranI. A eka vAkyamAM vivecake teo jenI vAta karatA hatA e urdU kavinI lAkSaNikatAno paricaya Apyo ja, paNa sAthe sAthe mahAna kavinA lakSaNano paNa aMdAja Apyo. majanU ane manasUranI kathA Ama to premanuM pratIka che : layalA mATe marI phiTanAro duniyAne dezavaTo ApanArA A premI prAcIna nathI; pratyeka vyakitanI aMdara ghara karI gayela urdU nA prasiddha kavi gAlibe A vize be hRdayasparzI vAta kahI che: hamane majanUMpe laDakapaname asada saMga uThAyA thA kisara yAda AyA. prabuddha jIvana majanU ane manasUra jANItI che. majanU ane zANapaNanI ja praNayakathAnuM pAtra eka tattva paNa che. sundara kAvya paMkitamAM vAcyArthatA eTalA ja che ke te asada (gAlibanuM nAma mama dullAhamAM hatuM ane temanI prAraMbhanI kRtio 'asada upanAmathI lakhAI hatI, ame paNa bacapaNamAM majanU para paththara hato paNa amane mastaka yAda AvyuM. ugAmyo dhvanyArthamAM javA mATe majanUnI kathA thoDIka yAda karavAnI jarUra che. majanU pAgala thaI zerIomAM pharatA tyAre nAdAna bALako tenI pAchaLa ToLe vaLatA ane tene paththaro mAratA. A saMdarbhamAM 'laDakapana ' ( bacapaNu) zabda mahattvanA che. pratyeka mANasamAM A bALakanuM tamAzA mATenA vismayanuM tattva hoya che ane temAM e aucitya paNa bhUlI jatA hoya che. bIjAnI kUthalI karavA bese tyAre pote e ja vAta mATe kasUravAra hoya evuM bhAna mANasane bhAgye ja rahe che. kavi itihAsane, athavA te kiMvadaMtInA prAcIna samayane vartamAnamAM laI Ave che. pAgala avasthAmAM bhaTakI rahelA majanU para me* paNa paththara ugAmyo hato ema kavi kahe che : paNa tyAM to mane mastaka yAda AvyuM. majanUmAM je pAgalapaNu che e ja pAgalapaNuM mArA dimAgamAM paNa che e vAta kavine samajAI. majanUnI paraMparA e AvA duniyAdArIthI beparavA evA premanI paraMparA che. AvA premanI abhivyakita kAma karI zake tyAre enA dimAgamAM peluM dhUnIpaNuM' che ema kema bhUlI zake? dUniyAdArIthI lAparavA evo prema e majanUnI paraMparA che. A premane eka DagaluM AgaLa laI jaIne layalAne badale A jagatanA niyaMtA mATenA premanI ja vAta karIe te| e manasUranI paraMparA banI jAya che. prasiddha IrAnI valI manasUre evI ghoSaNA karI ke huM ja paramAtmA chuM. 'analahaka ' e veLAnA IslAmI kAjhIone lAgyuM ke A mANasa dharmanA droha kare che ene zULIe caDAvAyA. paNa chellI kSaNa sudhI e 'analahaka ' (e huM ja chuM - sema )nA ni mukArato rahyo. phAMsInA mAcaDAthI DarI eNe potAnI pratItimAM koI parivartana na karyuM. phaijhe enI be kAvyapaMkitaomAM A be tabakkAo kyAM eka thAya che, evI vAta saraLa rIte karI che: mukAma 'phaijha 'koI rAhameM jayA hi nahIM, jo krU e yArase nIkale to sU - e - dAra cale. phAMsInI phUlamALa. phaijha, mArgamAM bIjo koI mukAma amane pasaMda ja na paDayo. ame priyatamAnI galImAMthI nIkLyA, te sIdhA phAMsInA mAcaDA para pahoMcyA. A paMkitanA makaranda davee suMdara anuvAda karyA che: kAM sAjaNanI zeriyuM, kAM kAM majanUnA mArga, kAM manasUranuM bhAvi. AbemAMthI ja kavie pasaMda karavAnuM hoya che. kavi A pasaMda karI zake, to kavi tarIke Take che : na pasaMda karI zake, chellI kSaNe phAMsInA mAcaDA taraphathI pAchA pharI game te bhAge jIvana sAthe samAdhAna karI le te e kavi marI jAya che. majanUno prema ane manasUranI AdhyAtmikatA. A be kavitAnI sAmagrI che. A baMne jenI pAse hoya che, e kavi tarIke sarvocca koTIe pahoMce che. eTale ja TI. esa. eliyaTanI AdhyAtmikatAmAM premane sparza che ane I. I. kamiMgjhanA premamAM AdhyAtmikatAno sparza che. kabIra paNa 'yaha te ghara haiM premakA khAlAkA gharanAMhIM' nI vAta kare che, tyAre A ja prema ane AdhyamikatAnA samanvaya kare che. Adhunika sAhityamAM 'uttejaka ' (IroTika) sAhityanI sarvottama sarjaka henarI milara AdhyAtmika sAhityanA paNa sarvottama sarjaka che ane ApaNA kavi sundarama paNa have prabhu jo muja prema vAMche Ave bhale e layalA banIne - evA zabdo uccArI UThe che. 133 majanUnI ane manasUranI paraMparA e utkRSTa kavitA mATe Avazyaka paraMparA che: kavitA A paraMparAne nibhAve to e Alunika hAya ke purAtana, prayAgalakSI hAya ke praNAlikAgata - e TakI rahe che. kAraNa ke A zAzrvata paraMparA che. jenAmAM A baMne paraMparA che evI vAta mumatAjha husaine kahI che e phaijhanI ja eka kavitA sAthe A vAta pUrI karIe. 1952mAM rAvaLipaDI mukadamAmAM rASTradroha mATe karAvAsa pAmelA ane Aje jhiyAnA zAsanamAM dezavaTo bhAgavI rahelA phaijhe temanA 1952nA kArAvAsa daramiyAna karelI A racanA che : sitama kI rasma bahutathI lekina, na thI terI aMjumana se pahele - sajAgatA - e - najarase pahele ItAba jume - sumana se pahele kavine phariyAda saramukhatyArazAhI sAme karavI che : paNa a paraMparAgata pramANamAM rUpako vApare che. AthI ja pAkistAnanA rAvaLapiDI mukadamAnI vAta jyAre koIne yAda nahIM hoya tyAre paNa A kavitA samajavAnuM muzkela nahIM bane. A prathama be paMkitamAM kavi kahe che: sitamanI paddhatie ghaNI hatI : paNa tArI A mahephTinI agAu atyAre che evI paddhatio te kAre ya nahotI. A mahephilamAM te draSTine aparAdha thAya e pahelA ja sajA karavAmAM Ave che ane vANIne aparAdha thAya e pahelA te! prakopa UtarI paDe che. kavi AgaLa kahe che : jo cala sake to cale ke rAhe vaphA bahota mukhtasara huI haiM, mukAma hai aba koI na maMjhila. pharAjhe dArA - rasanase pahele have jo cAlI zako to cAle. have premanA, vaphAdArInA mArga tadana TUMko thaI gayo che. phAMsInA mAMcaDA ane dorInA gALiyA sudhI pahoMcIe enI ADe have nathI koI bIjo mukAma ke nathI koI bIjI maMjhila, ahIMthI nIkaLyA, te sIdhA phAMsInA maMca para ja pahoMcAze. nahIM rahI aba jUjUMkI jaMjIra para vA pahalI IjArAdArI, girita karate haiM... karanevAle birada hai dIvAnApanase pahele. have pAgalapaNAnI jaMjIra para pahelA hatI evI IjArAdArI nathI rahI. have teA karavAvALA mANasa pAgala bane e pahelAM ja tenI dharapakaDa karI le che tenI buddhinI pUchaparacha patAvI de che. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 chelle e saramukhatyArImAM baMdIvAna mAnavInI vyathAne parAkASTAe laI jAya che: Izvara takAje huM muslahata ke prabuddha jIvana udhara takAjA - e - darda dila haiM, ja saMbhAle kidila bhAle asIra jike - vatana se pahele ahIM eka tarapha AtmahitanI -peAtAne salAmata rAkhavAnI tAkIda che te| bIjI tarapha hRdayamAM UThatA dardanI, saMvedananI tAkIda che. baMdIvAna peAtAnA nAmanI vAta uccAre tyAre jIbha saMbhALe ke hAya saMbhALe ? majanU ane manasUranI paraMparAne je pAmyo hoya e ja kavi A baMne paraMparAnuM milana rASTrapremanI kavitAmAM A rIte karI zake. e kavitA pAkistAnanI sarakhatyArI mATe jeTalI sAcI che, eTalI ja bhAratanI kaTokaTI mATe paNa sAcI che teA eTalI ja duniyAnA koI paNa dezanA damana mATe sAcI che.: kevaLa dezanA ja nahIM mAnava AtmAnA, mANasanA pratItinA avAjanA damana mATe paNa A kavitA sAcI che. Aje ja nahIM, gaI kAle e lakhAI nahotI. tyAre paNa A kavitA sAcI hatI; AvatI kAle saMjoga game teTalA badalAze tyAre paNa A kavitAnA satyane pheravI zakAze nahIM. - harIndra dave jouM chuM pasAra thatA vicArene jhaDapathI banAvo banatA jAya che. kazuMka bane cheke kazuMka banatAM rahI jAya che, A badhAnI asara mana para paDayA vinA rahetI nathI. bhaya ane AzA ekamekanI sAthe saMtAkukaDI ramyA kare che. aniSTha ane ISTa ekamekanI spardhAmAM UtaravA tatpara banI rahe che. dariyAnA khaDako jANe ke koIke manamAM goThavI dIdhA hoya--eTalA badhA bhAra lAge che. A khaDakamAMthI paNa kyAreka kuMpaLa phUTe ane kuMpaLanI Toca upara AkAza navA janmelA zizunA smitanI jema jhUlyA kare che. AMkha sAme dariyo dekhAya che. dariyAnuM phAna zamI gayuM che. atyAre sarovaranI jema e zAMta che. kinArA paranI khAlI hADIo jaLamAM jhUlatA pAyaNAnI jema jhUle che. ane savAranA sUrajanI uSmAne jhIle che. dUra najara mAMDuM chuM te dariyAnAM pANI nAnA nAnA asaMkhya arIsAo gAThavyA hoya ema jhagArA mAryA kare che. vacce keTalIye hoDIo dekhAya che. emAM mANasA tA beThA haze; paNa dekhAtA nathI, kinArAthI hoDI dUra nIkaLI jAya che, tyAre madhadariyo konI jema varte che? duzmananI jema ke mitranI jema hoTelamAM bArI pAse beTho chuM. mArI sAmenI khurazI khAlI che. asmAta koI paricita AvIne bese to huM nA te nahIM pADuM paNa atyAre huM vAto karavAnA ke sAMbhaLavAnA muDamAM nathI. huM jouM chuM pasAra thatA mANasAne, pasAra thatA vicArone dariyAnI pALa pAsenI phaTapAtha najIka cAreka gADIo paDelI che. phUTapAtha para koIka ne koIka jatuM AvatuM dekhAya che. ociMtAnI najara phaTapAtha para paDe che. sAmenI gADImAM koI paradezI yuvatI hAthamAM phU lo laIne bese che. enI sAthe enA nAnakaDo dIkaro che. eka strInI AsapAsa phUlA ane bALaka bannene jou chuM tyAre Izvare paNa keTalI vividha jAtanAM puSpo sarjIne duniyAne eka vizALa bagIcA jevI banAvI che e vicAra mAtrathI AnaMdanI eka lakIra pharakI jAya che. phUlo laIne A strI karyAM jatI haze? koIkanA janmadivasanI bheTa mATe A ph lo lIdhAM haze? ke koI bImAra jananA khaMDamAM pahoMcADavA mATe? game te kAraNasara phUlo lIdhAM hoya, aMte to peAtAnA hRdayanI bhASA vyakata karavA mATe zabdo nahIM paNa ph lA madade AvI zakaze evuM ene lAgyuM hovuM joIe. hoTelanA koI khUNAmAMthI suMvALuM saMgIta vahyA kare che. kAnane baherA karI mUke eTaluM e julamI nathI. hoTela vizALa che eTale mANasAnI upasthiti ghoMghATiyA saMgItanI jema ujharaDA nathI pItA. sAmenA sAphA para be jaNa kyAranA beThA che. kadAca navA navA paricaya haze. bannenA caherA para mugdhatA AvI AvIne UbharAya tA. 16-11-'79 che. saMbaMdhanuM kAvya ApameLe racAtuM hoya che. koI paNa be mANase mane prAsa mATe jhUratI paMkita jevA haMmezA lAgyA che AvuM koikane lAgyuM hoya to mane khabara nathI. be mANasAnA saMbaMdha ja e bIjuM kazuM nathI paNa kavitA ja che. e saMbaMdha jyAre seATIe caDe che tyAre e prArthanA UMcI kavitA che. kAraNake e prabhu mATe lakhAyelI hoya che. eka paradezI mANasa phaTapAtha para UbhA UbhA kyAranA kemerAnI cAMpa dabAvI rahyo che. mArI pAse kemerAthI kAma levAnI AvaData nathI; eTale kemerAnuM kAma zabdo pAse karAvavAnA prayatna karI rahyo chuM. chabI ane zabda, chabI Akhare te| smRtionA saMcaya ja che ane smRti eTale bhUtakALa ane bhUtakALa eTale ApaNe, thaeNDAka klAkomAM A heTala mANasethI UbharAI jaze. 'bIjhanesa laMcane bhAre mahimA che. Tebala upara thatI vAta pachI vAtA nathI rahetI. vAyadAomAM rUpAMtara pAme che. chaMdamAM gAThavAyelA zabdonI jema mANase maLaze. badhuM ja gAThavAyeluM avyavasthita haze paNa chaMda eTale kavitA-evuM koNe kahyuM? taDako Ave che eTale veITara zaTarsa baMdha karI jAya che. paDadAne thoDAka vyavasthita kare che. zaTarsathI taDakAnA AkramaNane ochuM karI zakAya che. vicAronA AkramaNane ochuM karavA mATe ApaNA RSimunionI vANI zaTarsa karatAM saheja paNa ochI kAmiyAba nathI. vicAro bhale Ave. paNa enI paNa eka zista hoya te ! kayAreka vicAra| saraghasanA ToLAnI jema sUtro pekAratA AvatA hoya che. tA kayAreka sainikanI jema kUca karatA hoya che. kayAreka vicAro hAspiTalanI narsanI jema khaDe page UbhA hAya che te kyAreka mAtra sUjha na paDatI hoya ema doDadhAma ja karatA hoya che. vicAronI AvanajAvana gatine aMkita karatI nArAyaNa sUrvenI kavitA yAda Ave che. vicArone paga hoya che, pAMkha hoya che ane kyAreka te apaMga paNa thaI jatA hoya che. mana vicAranI raMgabhUmi che ane gItakAre to kayAranuM kahI dIdhuM che ke manuSyanA baMdhanamekSanuM kAraNa ja mana che. vicAronA AdhAra mana para hAya che. ane mananA AdhAra vicAro para hoya che. vicArazIla ane AcArazIla thavAne badale mANasa vicAra karI karIne nirAdhAra kema thaI jatA haze ? gheDAka divasA pahelAM koIke mane kahyuM hatuM ke have evI zeAdha thavA mAMDI che ke kemerAnI madadathI jema ApaNe phoTAo jhaDapIe chIe ema vicAronA phoTogrApha paNa jhaDapI zakAze. mANasa jo pAradarzaka thAya te koI AvA yaMtranI madadanI paNa karyAM jarUra che? sAcA mANasenA eka eka zabda enA vicAronA phoTogrApha ja thaI zake. hoTelamAM besI besIne mANasa keTaluM besaze ? chevaTe te ene potAne ghare pahoMcavuM ja paDaze. paNa gharanI pAra paNa eka ghara hAya che. e ghare pahoMcavAnI ghaNI vAra che. hajI jIvana patharAIne paDayuM che. sureza dalAla sva. maMgaLajI jhaveracaMda mahetA prerita zrI muMbaI jaina yuvaka saMga saMcAlita vidyAsatra karavAmAM Avaze. vidyAsatrane lagatA cothA varSanA kAryakrama ghaDAI rahyo che. tenI vigatapUrNa jAherAta AvatA aMkamAM hAla nIce mujaba nakkI thayela che. vakatA : DaoN. bhogIlAla sAMDesarA viSaya : have pachI nakkI thaze. samaya : sAma, maMgaLa, budha tA. 7-8-9 jAnyuArI 1980 : sAMjanA 6 vAge. sthaLa : InDiyana maracanTasa cembaranuM sabhAgRha-carcageTa pramukha : Do. ramaNalAla cI. zAha cImanalAla je. zAha 7 ke, pI, zAha maMtrIo : muMbaI jaina yuvaka saMgha Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-11-79 amuka jIvana 135 nobela pAritoSikavitA grIka kavi elAITisa varSanuM sAhityanuM nobela pAritoSika meLavanAra 68 nI thiyoDorAkise saMgItamAM DhALI ApI che. vivecako 'ekasIna * vayanA Disiyasa elAITisanuM nAma bhAgye ja jANInuM esTI'ne grIka vitAnI eka sarvocca upalabdhi lekhe che. thikahI zakAya. vivecakoe bhale emane grIsanA agraNI kavi gaNAvyA che, paraMtu temanA pitAnA kahevA mujaba chellAM vIsa varSa jeTalA DorAkise enI saMgIta lipinI prastAvanAmAM ene lokonA MasssamayathI teo sAhityika pAritoSiko ane mAnacAMdathI dUra rahyA stavana rUpe ane grIka prajAnA eka prakAranA bAIbalarUpa gaNAvI che. che. teo kahe che : "varSo vItI rahyAM che tema tema prasiddhinA elAITisa koI rAjakIya pakSamAM bhaLyA nathI. temanAM valaNo jhaLahaLATathI huM vadhu ne vadhu gabharAu chuM. dukAnanI bArInA zokemAM mArI copaDIo jouM chuM tyAre ya mane vicitra lAgaNI jamaNerI karatAM DAberI vadhu che, paNa pakSIya rAjakAraNathI teo thAya che. - alipta rahyA che. teo kahe che : "kavi e krAMtikArI che paNa "mArI mahecchA eTalI ja che ke yuvAnane eklatA sAle e je krAMti sarje che te samakAlIna rAjakIya pakSo ane jUthone tyAre temane mArA pustako hAthavagAM hoya. A parokSa aMgatA atikramI javI joIe. kavi te mukata ane koI paNa vaLasaMparka, e kAyamI hoya to mAre mana enuM sarvocca mahattva che. gaNothI rahita hovo joIe." kavitA e samaya ane saDA - jarjaratA sAmenuM yuddha che ema huM grIsa paranA videzI AdhipatyanA - tenA sAMsthAnika gALAmAM mAnuM chuM. mArA AvAsamAM eklavAya A yuddha huM laDI rahyo chuM elAITisa mUka rahyA hatA. AraMbhamAM, anya bauddhiko sAthe e ja mAro saMtoSa che, bhale jItuM yA na chatuM. guNavattA karatAM kazuM ja pragaTa nahi karavAnuM meM TharAvyuM hatuM. huM phrAnsa game. paNa jaththAne mahattva ApatA A bhautiknAdI jamAnAmAM kavitAne thiyoDorAkisa tyAM AvyuM ane mAruM sthAna grIsamAM lokonI vacce ja huM evI vastu gaNuM chuM je mAnavInI AdhyAtmika nIti che evI mane pratIti karAvI. pAchA pharyA pachI ya meM mauna jALavyuM." mattAnuM jatana karI zake." elAITisane janma phITamAM thayo hato. cha bhAI - bahe- grIsanI prakRtinAM vibhinna rUpanuM A kavie mana bharIne namAM teo sauthI nAnA hatA. temanuM kuTumba mULa lembosa TAputhI - gAna karyuM che. TApuo, sAgara, AkAza, parvata, puSpa ane sauthI AvyuM hatuM. temanI traNa varSanI vaye temanA pitA ane kAkAe vadhu te taDakAne elAITise kAvyamAM jhIlyo che. potAnI kvI sAbunuM kArakhAnuM sthApatAM teo ethensamAM sthira thayAM. eletAnA kendramAM sUryane sthApanAra e pahelA grIka kavi che. eTale Delisa e kauTumbika nAma e pachI kArakhAnA sAthe sadA vaLageluM te emanuM hulAmaNuM nAma IliyopoTisa elAITisa - sUryane rahetAM, Disiyase pitAnuM nAma badalIne elAITisa rAkhyuM. pI gayelA elAITisa evuM paDayuM che. . paraMtu elAITisanI kavitAmAM prakatigAnathI ghaNuM vizeSa ethensanI madhyamAM eka nAnA be rUmanA phaleTamAM A kavi che. emanA anya saMdeza mATe prAkRtika prakriyAone emaNe vAhana vase che. divase uMdhe che ane rAtre kAma kare che. jenuM hulAmaNuM banAvI che. homarathI mAMDIne Aja sudhInA dezanA itihAsa ane nAma 'taDako pInAra che, te kavi potAnuM sarjana rAtrinA aMdhArAmAM sAhityamAM je kharekhara ane taLapaduM grIka che tenA sattvane nItArI kare che e jarA vicitra lAge evI vAta che. taDakAthI ladabada ApavAnuM elAITisane upakrama rahyo che. ejIana samudra paranA pitAnA grISma pravAsa daramiyAna temanA mana para aMkAI gayelAM citrone teo zabdomAM UtArIne e temaNe phrenca kavionA anuvAda karyA che ane temanI potAnI saphane pharI mANe che. kavitAnA spenIza, romAniyana ane svIDIza tarajamA thayA che. anuvAda saMbaMdhamAM teo kahe che: "kAvya jema utkRSTa tema tarajumAM hiMmatalAla mahetA mATe agharuM. sAmAnya kavitAne videzI bhASAmAM taraju karavAnuM cIvA vize kavi sAthenI mulAkAtane ghaNuM saraLa che. vaLI tarajumAnuM kAvya mULa kharAba kAvya 'gArDiyana mAM Apela vRttAMta. karatAM vadhu sAruM hoya evuM ya bane. eka saphaLa "anuvAdaka" piote ya sAro kavi hovo joIe, jene tarajuma karato hoya te kavitAne cAhaka hovo joIe ane e je bhASAmAM lakhAI hoya AgAmI cUMTaNI aMge parisaMvAda tenuM UMDuM jJAna tene hovuM joIe. A badhuM chatAM ya tene saphaLatA maLavI e to kevaLa nasIbane AdhIna che. zrI muMbaI jana yuvaka saMghanA upakrame ravivAra "hAlDarIna ane grIka kavi selomesane huM prathama haroLamAM tA. 16-12-79nA roja savAranA 9-30 vAgye copATI upara AvelA bIralA kIDA kendranA sabhAgRhamAM "AgAmI cUMTaNI" mUke. selomAsanI muzkelI e che ke ene tarajumAmAM DhALI zakAto aMge eka parisaMvAdanuM nIce pramANe Ayojana karavAmAM nathI. aMgreja kaviomAM svapnadrA kavi tarIke viliyama blekanA AvyuM che. tathA Dilana thomasa, eliyaTa ane zelIne huM prazaMsaka chuM. phrenca vakatAo:- . Alu dastura kavio paikI rimabaoN ane mAlAmeM pratye uMDe Adara dharAvuM chuM." zrI harIndra dave elAITasanI sauthI khyAta ane sauthI vadhu prazaMsA pAmelI A parisaMvAdanuM pramukhasthAna zrIyuta cImanalAla cakubhAI zAha kRti che - esIena esTI. - Axion Esti - jene artha zobhAvaze. rasa dharAvatA sau mitrone samayasara upasthita thavA premabharyuM kaMIka Avo thAya che - Worthwhile - eka sArthaka upakrama. nimaMtraNa che. grIsamAM elAITisanA vAcakonuM vartuLa maryAdita che, paraMtu cImanalAla je. zAha 'eksIona esTI' te kavitA nahi vAcatA lekamAM paNa jANItI ' ' , . pI. zAha, maMtrIo, che. tenuM kAraNa e che ke e kAvyakRtine vikhyAta saMgItakAra mikisa Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 prabuddha jIvana tA. 16-11-19 --- ApaNe ApaNuM bhUlavA mAMDyA chIe thoDA samaya pUrve huM mArA vatana gira pradeza (saurASTra) mAM gayo sAcA ne sAtvika jIvananI sArthakatA ya, aMtaramAM koI hate. tyAre huM mArA eka mitranA dAdA je 92 varSanI anerA saMvedane jagADe che! e sArthakatA ja jIvananuM sAcuM vaye gujarI gayA hatA eTale kharakhare gayo. vAtavAtamAM meM ene svarUpa che ne? pUchyuM, dAdAe 92 varSanI vaye, paraloka jatAM kAMI IcchA vyakta karela kharI ? mAnava jIvanamAM badhuM badalAtuM jAya che, tema prema ne lAgaNI ane mArA mitrae, 92 varSanA enA dAdA maratA pUrvanA paNa badalAI gayA che ! mAnava-mAnava pratyenI sAcI lAgaNI eka divasa AgaLa khUba AMsu sAratA je phariyAda karI hatI enI ane premamAM je mananuM pradUSaNa vyApI gayuM che e jIvananuM vAta kahevI che. anartha ja che ! jIvananI sAtvikatAne e chInavI le che! kAThiyAvADamAM mahemAnagatinI bhAvanAne je guNa hato enuM ya emaNe kahyuM hatuM : chellA vIsa varasa thayAM huM bhaLakaDe urdu mAtama hatuM-AkhA gujarAtamAM enuM mAtama moTuM hatuM. hRdayanI chuM ne nadIe nhAvA jAuM chuM tyAre, eka ghara paNa atyAre evuM nathI ke tyAM gharanI vahu dATI pheravatAM prabhiAta gAtI hoya ! nadIe e pahoLAI, samaya saMkocAvI dIdhI che! parathama pAMca * dasa mANase nhAvA AvatA ne bheLA pakSIo ne ' pahelAM to gAmaDAMne pAdara je koI thAkele pAkele pathika prANIo paNa hoya ! mANasemAM have huM eklo ja rahyo chuM! nIkaLe ne gAmane koI mANasa joI jAya to ene hAtha pakaDI pazupakSIo e A niyama toDayo nathI! core savAra-sAMja AratI thatI ne jAlara vagaDatI, ene bharose manakhe jAgato. ghera laI jAya ne goLanuM pANI pAya ! jamavAneya Agraha kareAje huM jAgI jAva chuM, paNa bhagavAna sUtelo che ! zuM thAya? A mAtama paNa ochuM thaI gayuM che. "ajANyAne bharose te bhagavAnane jagADanArA ja gharatA hoya pachI! 15-20 varSa thAya ! A jamAne koI ajANyAne gharane Ubara dekhADavA jevo thayAM, mana kocavAya che! jIvavA jevo jamAne nathI dekhAte! nathI !" je gharane Ubara na dekhADe e aMtaranuM AMgaNuM te A gAmaDAmAM bApa, zivarAtrI sivAya bhAMga nahotI pIvAtI - kyAMthI dekhADe ! have gAmano manakho roja paradezI bhAMga pIvA mAMDayo che ! sAtama mahemAna ane yajamAna baMnemAM mANasAInI oTa AvI 'AThama ne bhIma agiyArase jugAra ramAto. have A gAmaDAmAM gaI che-samayane doSa dIdhe zuM vaLe ? A deSa to mANasane manane . roja sAtama-AThama ujavavA mAMDI che ! ghera ghera reTiyA kaMtAvAnA. avAja AthamI gayA ne reTiyAnI jagyAe reDiyA AvI gayA! gAmamAM darabArane gaDha hoya ne gaDhanI bahAra eTale hoya. chellA vIsa varasa thayA mAruM mana kocavAya che! jAva chuM tyAre ja tyAM darabAra gAdI-takiye beThA hoya ! gAmamAM koIne ghera paroNA mAruM haiyuM valovAi jAya che! huM kone kahuM A saMdhuya! amArA Ave to tarata TapAro thAya : "kone ghera padhAryA cho?" te vakhatamAM te rAjA hatA, rAva khavAtI ! have to ghera ghera "rAjA" che- mahemAna kahe, "phalANA bhAIne ghera" tarata darabAra karyo, "bhaluM ATalA sAru ja ApaNe mukita meLavI hatI ne? aTANe to thAya tamAruM! emane ema hAlyA javAya ! A Ave ! mANasa, ghaNI vagaranA Dhera jevo thaI gayo che! A saMdhu ya khamAtuM cA-pANI laIne javAya ! "phalANA bhAInA tame paraNA, bApa amArA nathI prabhu prabhu !" gAmamAM padhArI gAmane ujaLuM karyuM-Avo Avo. -ne gAmanA eka mANasane parANo, gAma AkhAne mahemAna! -A vAta sAMbhaLIne mArA hRdayanuM saMvedana jAgI gayuM! mahemAna dharAI jAya tyAM lagaNa enI mahemAnagati thAya ! vAte ya sAcI che : ApaNe ApaNApaNuM kahI zakAya evuM mahemAna gAma AkhAnI lAgaNI cAkhe teya lAgaNIne ubako bhUlavA mAMDayA chIe. gAmaDuM hoya ke zahera, bhaLakaDe gharamAM dAMTI na Ave ! mahemAnagati mANatA mANatAM aMtaramAM eka evo rAjIpe pharatI ne parabhAtiyuM gavAtuM e ApaNA dezanI saMskRtinI vividha- ' anubhave jANe jidagInI eka eka paLa premane trAjave toLAtA tAno eka bhAga rahyo hato! hoya evuM lAge ! paNa A saMdhuya bhUtakALa banI gayo ne? je gharamAM parabhAtiyuM gavAtuM hoya e gharamAM savArathI ja paNa Ajane mAnavI lAgaNIothI saMkocAto jAya che-hevAnuM eka pavitratAne aMza ropAI jatuM. have te parabhAtiyAne badale heta chUTuM mUkIne jIvI jANato nathI, evo samaya to mANase ja reDiyAne dhamadhamATa saMbhALAya ! UbhuM karI dIdhuM che-A saMvedana aMtarane korI khAya tevuM che ! bhArata bhUminI saMskRti koSThane pavitratAyukata saMskRti che! Aje te mANase mANasAI mUkI dIdhI hoya evuM bane che! e bhUlAI jaze te ApaNe ApaNuM sarvasva bhUlI gayA chIe koIka ThekANe te evuM bane che, ke emAM mANasa to zuM "bhagavAneya ema ja mAnI levuM rahyuM ne? bheThe paDe !" bhAratanI saMskRtimAM vividhatA che. A saMskRtimAM mAnava tAjetaramAM ja evuM banyuM che-eka hiMdI danikamAM vAMcyuM hatuM jIvananI sArthakatA che! mAnava lAgaNI, prema ane Adarzane ke, mA vinAnI bAra-bAra varasanI be chokarIone enA bApe abhinava triveNI saMgama che ! basso basse rUpiyAmAM vecI mArI ane vecI ya kone? samAjanA "pahele pahore parabhAtiyuM ne bIje pahore AratI !' eka kasAIne ! bAra-bAra varasanI e bALakInA dehe cUMthAze, Astika hovuM ke prabhubhajana karavuM, ane savAra savAramAM e ne enAthI "mANasa" peTa bharaze! AmAM bhagavAna bheTho ne paDe? mAnavajIvananI sArthakatAno eka bhAga che! ApaNe paNa kevA?, jaMgalI pazuone vakheDIe ke e to "mane bhaLakaDe bhagavAna sAMbhare re !" AvuM parabhAtiyuM mArA lohI tarasyA che ! paNa e vanacarane ya bheThA pADe evA mANasAI gAmaDAMmAM mArI janetAne dhaMTI pheravatA gAtA sAMbhaLI che-AvuM mUkI dIdhelA mANaso mANasanA ja lehInA tarasyA thaI gayA che! parabhAtiyuM sAMbhaLatA sAMbhaLatA UThIe te, e jIvavAnI koI anerI sArthakatA hoya evuM lAge ! - guNavaMta bhaTTa tarasyA che che e jIvavAnI Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 11-79 prAddha jIvana prema ane karuNAnI mUrti madhara TeresA 69 varSanI jemanI hAla uMmara che evA sAdhvI madhara TeresA bhAratamAM Aje je dinadu:khiyAnI sevA karI rahyA che te benamUna che. bhAratamAM RSinI paraMparA lagabhaga lupta thaI rahI che, tyAre eka paradezI strI-sAcI sAdhvI tarIke bhAratanA dinadu:khiyAnA AMsu lUchI rahela che te ApaNA sau mATe gaurava levA jevI vAta che. koI anAtha hoya, rastAnI phUTapAtha para koI asahAya vyakita chellA zvAsamAM hAya, koI asahAya rogI hoya, jene jIvanamAM ke jagatamAM koI sadhiyAro na hAya-evI nirAdhAra vyakitaonA AdhAra che madhara TeresA. jayAM paNa AvI vyakita temanA kAryakaronI najare paDe tene potAnA AzramamAM laI jAya ane sevA-suzruSA kare. bhAratabharamAM, AvA sevAyajJa karatAM madhara TeresAnA AzrAmA che ane koIpaNa jAtanI Arthika apekSA vinA AvA dinadu:khIonI teonI sevA- dikSita bahenA dvArA sAravAra karavAmAM Ave che sahAro ApavAmAM Ave che. muMbaIkalakattA jevA moTA zaheromAM ane tenAM parAMomAM paNa temanI A pravRttine lagatI zAkhAo che. du:khanI ane AzcaryanI vAta tA e gaNAya ke jayAre ApaNA asahAya ane dinadu:khI bAMdhavAnI AvI rIte eka paradezI zrI sevAsuzruzA karI rahela che, je karavAnI ApaNI pharaja che, tenA viSe ApaNAmAMnA moTA bhAganA samAjane jANakArI paNa nathI. madhara TeresAnI e sevA- vRtti bhAratanA aneka zaheromAM cAlI rahI che. keTalAya varSothI teo AvI nisvArtha mAnavasevA karI rahyA che. tenA anusaMdhAnamAM tAjetaramAM temane zAnti mATenuM nebela pAritoSikanuM pradAna karavAmAM AvyuM che. tA. 9 navembaranA roja ApaNA rASTrapatie temane mulAkAta ApI hatI ane temane maLelA nobela pAritoSika mATe temanA pratye AnaMdanI lAgaNI vyakata karI hatI. rASTrapatie temane kahyuM hatuM ke tame gayA eprilamAM je prArthanA pustaka mane mAkalyuM hatuM, te mAruM sAthI banI rahyuM che. rASTrapati, madhara TeresAne vaLAvavA mATe, rASTrapati bhavananA AMgaNA sudhI gayA hatA. e rIte temanuM bahumAna karyuM gaNAya. yunAITeDa nezansanI strIo mATenA dAyakAnI vizva pariSada tarIke yojAyelI eskepa rIjIonala pepareTarInI beThakanI pUrNAhUtI vakhate pravacana ApatAM madhara TeresAe TUMkuM paNa aMta:karaNane halabalAvI nAMkhe tevuM pravacana ApyuM hatuM. temaNe eka navatara vicAra rajU karatAM jaNAvyuM hatuM ke, "garbhapAta e garbhAzayamAM bALakanI hatyA ja che." temaNe kahyuM ke "jo mAtA tenA peAtAnA ja bALakane mArI nAMkhI zakatI hoya to bIjAo mATe zuM bAkI rahyuM?" temaNe peAtAnI maulika mRdubhASAmAM kahyuM hatuM ke "eka nArInI "hatvAkAMkSA eka sukhI gharanI gRhaNI temaja mAtA thavAnI hoya che." "ApaNe bIjA pratye prema rAkhavA ane bIjAonA prItipAtra banavA mATe sarjAyA chIe. tame sau potAnA dezamAM jaI anukaMpAno pracAra karo. Aje sarvatra yAtanAnI parAkASTA dekhAya che. anukaMpAnI lAgaNInA pracAra karavAnuM kAma to strIonuM che. loko bhagavAnanuM nAma kevI rIte bAle che te mahattvanuM nathI, paraMtu dareka kuTuMbe ane vyakitae haLImaLIne rahevuM joIe ane anya du:khIjano pratye anukaMpA batAvavI joIe enuM mahattva vadhAre che. temaNe kahyuM ke, A varSe mane maLelA zAnti mATenA pAritoSiko mATe huM pAtra nathI, ema chatAM A pAritoSika e evA premanA kAryanI kadara che ke je badalAmAM zAnti Ape che. madhara TeresAe garbhapAtanA kAyado rada karavAnA sarakArane anurodha karyo hato. madhara TeresAne maLelA nobela pAritoSikanA vijayanA mAnamAM dilhImAM yojavAmAM Avela eka sarakArI samAraMbhamAM vaDA pradhAna zrI caraNasiMha paNa hAjara hatA, tyAM madhara TeresAe kahyuM hatuM ke, "A kAyadAnI nAbUdI e AMtararASTrIya bAlavarSamAM bALakone mATe mahAna bheTa gaNAze. koIe temane rAjakAraNa viSe achaDato prazna karyo hato. tenA javAbamAM temaNe svasthatApUrvaka kahyuM ke "mArA mIzananuM 137 kArya eTaluM moTuM ane mahattvanuM che ke rAjakAraNa viSe vicAra suddhAM karavAno mArI pAse samaya nathI." temaNe kahyuM ke, "bALakone prema e mArA mATe IzvaranI mahAna bheTa che. huM IcchuM chuM ke dareka bALakane huM khUba vahAla karyuM." temaNe kahyuM ke "garIbone dayAnI jarUra nathI temane premanI jarUra che. tarachoDAyalA ane premavihANA lAko mATe makAno bAMdhavAmAM huM pAritoSikanI rakamano upayoga karIza. AvA 158 makAnAmAMthI 98 makAno bhAratamAM bAMdhavAmAM Avaze. AvA vizvamAtA jevA madhara TeresAne ApaNA koTI koTI vaMdana hA- temanA sevAkArya aMge ApaNe vadhAre mAhitagAra thaIe, temAMthI preraNA laIe ane temanA kAryamAM sahayoga ApIe e ja abhyarthanA. - zAntilAla TI. zeTha jhAlAvADI jaina sabhAnA amRta mahAtsava ane patrikAnI rajata jayaMtI zrI jhAlAvADI sthAnakavAsI jaina sabhAne amRta mahotsava ane sabhAnA mukhapatra 'mAsika patrikAnA rajata jyaMtI utsava gaI tA. 10 ane 11mI navembaranA divasee muMbaImAM bhAre zAnadAra rIte ujavAyA hatA. sI. sI.AI.nA vizALa cogAnamAM A baMne divasoe sAMje 5-6 kalAka sudhI jhAlAvADI sthAnakavAsI samAjanI cAreka hajAranI medanIe sabhAnI sADAsAta dAyakAonI pravRttionA javalaMta ItihAsanI vigato sAMbhaLIne prasannatA anubhavI hatI ane 'mAsika patrikA'e 25 varSanA gALAmAM sabhAnI pravRttiomAM ane pragatimAM kevA jabbara phALA ApyA hatA. tenI mAhitI meLavI hatI. hatA. baMne divaseAnA samAraMbhanA pramukhasthAne jaina samAjanA jANItA dAnavIra ane udyogapati zrI sI. yu. zAha chellA 30 varSathI sabhAnuM sukAna saMbhALI rahelA jaina samAjanA agraNI ane ciMtaka zrI cImanalAla cakubhAI zAhe, samAraMbhamAM jhAlAvADI sthAnakavAsI jaina samAjanI ATalI vizALa hAjarI nihALIne atyaMta AnaMda vyakata karyo hato ane samAjanI temaNe je sevAo karI che temAM temanA sanniSTha ane kAbela sahakAryakaronA je rIte sAtha ane sahakAra sAMpaDe che teno ullekha karyo hato ane jaNAvyuM hatuM ke mArA A sahakAryakaro vinA huM kAMI karI zakuM tema nathI. samAra MbhanA pramukhasthAnethI zrI sI. yu. zAhe sabhAnA AgevAnAne abhinaMdana ApyA hatA ane sabhA uttarottara pragati kare evI zubhecchAo vyakata karI hatI. 'mAsika patrikA'nA rajaya jayaMtI vizeSAMkanI jANItA patrakAra zrI manubhAI mahetAe prakAzanavidhi karI hatI. 23 sabhAnA eka maMtrI zrI premacaMda ujamazI zAhanI chellA varSanI sevAone temaja 'mAsika patrikA'nA saMpAdaka zrI. kezavalAla maganalAla zAhanI saMsthA ane pAtrakAne 25 varSanI sevAone bIradAvavAmAM AvI hatI ane A prasaMge temane cAMdInA kAskeTa arpaNa karIne temanuM bahumAna karavAmAM AvyuM hatuM. samAraMbhanA pahelA divase 'DAyaro'nA manAraMjana kAryakrama rajU thayA hatA. bIjA divase jhAlAvADI sthA. jaina sabhAnA sabhyonA saMtAnoe ane bahenoe rAsa-garabA, nRtya ane bIjo manoraMjana kAryakrama rajU karyo hato. sabhAnA mahilA maMDaLA dvArA rajU thayela rAsagarabAnI spardhA eTalI zreSTha prakAranI hatI ke tenA traNa nirNAyako mATe InAmeAnI phALavaNI karavAnuM kArya kaparuM banI gayuM hatuM. A manAra'jaka kAryakramathI zrotA eTalA badhA prabhAvita ane prasanna thayA hatA ke dareka kAryakrama mATe InAmeAnA varasAda varasyo ane lagabhaga rUpiyA 2,5000nA InAmeA apAyA. A be divasanA saMmelana ane milane, muMbaImAM vasatAM jhAlAvADI sthAnakavAsI jaina samAjanI ekatA, ekaniSThA ane udAratAnAM darzana karAvyAM. sakalana: ramaNalAla zeTha Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'b 138 prabhupta jIvana apUrNa: pUrNatAmeti 'saMteSI te sadA sukhI' ema ApaNe kahIe chIe. ghaNuM khara anyane salAha ApavAmAM to ema ja kahIe chIe. te sAthe ApaNe ApaNA dhananA adhUro lAgato ghaDo bharyA ja karIe chIe. e ghaDo evI rIte gAThavIe chIe ke bane teTalI dizAmAMthI emAM dhana bharAyA ja kare. paraMtu jagatanA tamAma loko mATe A sAcuM nathI. jo ema ja hota to jagatamAMnI saMskRtio na nabhI hota, na vikasI hAta. e saMskRtinA vikAsamAM dhananI nimehitA, nirlabhatAnA phALA paNa che. bhautika samRddhinA sAMskRtika vikAsamAM phALA nathI ema nahi, para Mtu ene dIpAvI che, zAbhAvI che. ethI para evI bAbato pratyenI mAnavInI laganIe. mAnavI jJAnanI ArAdhanA kare che. paNa enA kSetro vividha che. zarIranuM zAna, mananuM jJAna, padArthanuM zAna, rasAyaNanuM jJAna, brahmAMDanuM zAna ane potAnA aMta:karaNanuM zAna. A badhAM vijJAna kheDIne mAnavIe je sAdhyuM che te parathI ema kahevuM paDe ke asaMtApa ja pragatinuM mULa che. mAnavIe potAnI prAthamika- asAMskRtika avasthAmAM ja saMteSa mAnI lIdhA hota te? paNa e zakaya ja na hatuM. jijJAsA, kutUhala ane navI navI siddhio hAMsala karavAnI khevanA mAnavamanamAM mUkIne A jaganniyaMtA peAtAne pragaTa karavA mAge che. ane mAnavI paNa eka pachI eka paDadA haTAvatA DiskavarI karatA ja jAya che. e uparAMta paNa A jagata sAthe mAnavInA anya saMbaMdha che ane te snehA, AtmIyatAnA. saMsAranI AdhivyAdhi ke upAdhithI je trAsyA nathI, te trividha tApathI je hAryA nathI, nAsIpAsa thayo nathI te A jagatane cAhe che. e mAne che ke mAnavI amara che. ane enI sukhanI zodha anaMta che. enA artha zuM e ke sukha chelle ja maLavAnuM che athavA to kayAreya maLavAnuM nathI ? ApaNe AgaLa jJAna - vijJAnanuM mahAtmya joyuM tema ahIM kaLAnA vicAra karIzuM. prazna e thayA ke sukhanI zodhayAtrA saphaLa banavAnI ke asaphaLa rahevAnI? e praznanA anusaMdhAnamAM sukhanI vyAkhyA vicAravI joIe. ghenamAM rAkhe te sukha? beheAza banAve te sukha? anyanI becenI ke anya paranA trAsa para ja sarjAyuM hAya te sukha? jAtane bhulAve te sukha? anyanA sukha pratye bedarakAra rAkhe te sukha AgaLa ApaNe vicAryuM ke A jagata sAthe mAnavIne eka saMbaMdha AtmIyatAnA che, kaLAnuM tattva mAnavInA A saMbaMdhamAMthI nirmAyuM che. e prakAranA saMbaMdha je keLave che. te satata AnaMdamAM rahI zake che. saMteSI te sadA sukhI eA ja arthamAM sAcuM che. A jagata sAthe ane jagatanA loka sAthe je snehanA tAMtaNeA sAcavI jANe che te sadA eTale ke hara paLe sukhI che. Ama sukhanI zeAdhayAtrA anaMta hAvAnI sAthe paLe paLe sukhane anubhava karAve che- bAhya bhautika bAbatA, ghaTanAo, anubhavA asukhakara hovA chatAM jo daSTinA vikAsa thayo hoya, manobhUmi kheDAI hoya to A anaMta jagata sAthenA akhaMDa anusaMdhAna vaDe mANasa sukhethI rahI zake che. ene game tenI viparIta ghaTanA vicalita karatI nathI. bhakitano mahimA A che. bhakita e bAhya TApaTIpa nathI. bhakita e mananuM jagata sAthenuM A anusaMdhAna che. bhakita vaDe e sthira-svastha rahI zake che. tA. 16-11-'79 prArthanA eTale utkaTa bhAvanA. eka saMkalpa pAra pADavA mATe je baLa joIe tene mATe sarva dizAomAMthI sahAro maLI raheA tevI abhIpsA. ApaNe asatyamAMthI satya tarapha javA mAgIe chIe eTale vijJAnanI sAdhanA karIe chIe. jJAnanA prakAza vadhu ne vadhu joIe che, tethI aMdhakAramAMthI prakAza tarapha javA IcchIe chIe. ane mRtyumAMthI amRta tarapha javA IcchIe chIe. OM asato mA saddga maya ! tamasA mA jayotirgamaya ! mRto mA amrutaM gamaya !! ApaNe mRtyune tarI javuM che. ane amRtanI prApti karavI che. A mRtyune taravuM zI rIte ane amRtanI prApti thAya kaI rIte e pAyAno savAla che. mRtyune haTAvI zakAze, miTAvI nahIM zakAya. AyuSyane anaMta nahi banAvI zakAya, AnaMdamaya banAvI zakAze. AyuSyanI rekhA sAMta che, aMtavALI che. tenAM aMtya biMduo janma ane mRtyu che. e baMne evAM biMduo che jene svAmI e AyuSyadhArI pote nathI. paNa e be biMdu vaccenA saLaMga gALAnA svAmI ApaNe pote nathI? jAgyA tyAMthI savAra A paLathI mAMDIne AyuSyanI aMtIma paLa vaccenI tamAma paLe. ApaNI mUThImAM nathI? te e paLAnA upayoga kema karave? ApaNuM vyakitatva evI rIte khIlavavuM joIe ke e svayaM vyakitatvamAMthI ja ApaNane sukharasa maLyA karatA hoya ane anyane paNa pirasAtA hoya. eTale ke ApaNe jayAM hoIe tyAMnI havAmAM prasannatA vyApavI joIe. ApaNAthI anyane sukhano anubhava thavA joIe. kaLAnuM eka lakSaNa e che ke je ekamAMthI pAMgarI anyamAM prasare che, AnuM nAma kaLAmaya jIvana. kaLAmaya jIvananI A bhAvanA che: "pUrNa pUrNasameti " apUrNanI gati pUrNatA taraphanI che. ApaNe apUrNa chIe, paNa e apUrNa avasthA kAyamanI nathI. satata vikAsamAna hovuM e vikAsavAda che. mAnavI karoDo varSa pahelA na hatA tevA Aje che, enI bhautika siddhio jeTalI ja AMtarika samRddhinI khevanA rAkhavAmAM Ave te mAnavI kharA arthamAM sukhI che. A sukhanI zodha ane siddhi eTale mAnavInI aprNatAmAMthI pUrNatA tarapha javAnI gita. sukha e kazAka prayatnano cheDo nathI. dareka prayatnonA vidhamAM sUtrarUpe te che. maNakA sUtrane AdhAre rahe che ane tene samUha mALA bane che tema puru SArthanA maNakAnA samUha jIvana bane che, paNa temAM sUtrarUpe te AnaMda ja vilasI rahevA ghaTe. A prayatnanA, puruSArthanA AnaMdanuM tAttvika nAma anAsaki che. bhakita AsakitathI dUra che paNa anAsakitanI najIka che. Asakita bhautika bAbatane ja AlaMbanarUpa mAne che, jayAre anAsakitamAM tAttvika daSTi AlaMbanarUpa che. anAsakitamAM puruSArthanA abhAva mAnavAmAM AvyA hoya te te anAsakitanA anartha che. puruSArthanA abhAva e to jIvananI hAra che, jema narI bhautika Asakita jIvananI gerasamaja che temaja, jIvananA cAra puruSArtha che: dharma, artha, kAma ane mekSa, enA anAdara nahi thaI zake. enI sAdhanA eTale ja apUrNatAmAMthI pUrNatA tarapha javuM. paNa e gati daramiyAna mananI sthiti Asakata rAkhIe to meAha, mUDhatA, krodha, IrSyA saLavaLe che ane manane vyApI vaLe che. anAsakata rAkhIe te mana saLaMga mukita anubhavatuM lAge che. Ama mukita e puruSArthanA aMta paNa che ane pura SArthanI hareka paLa sAthe saMkaLAyeluM sUtra- saMkaLAyelA tAMtaNA paNa che. AvA mukata pura uSa ja jIvanane mANI zake che. mukatatAnuM pradarzana karI bhagavAna banI, peAtAnI lIlA peAtAnI mAyA phelAvanAro puruSa Asakata che, baddha che. AtmAnI mukatAvasthA jIvanamaya hoya che, pradarzanaparasta nahIM. eTale vijJAnI e A jagatane bhakata che. A jagata pratye eka bhakata jeTalI mamatA ke utkaTatA enAmAM na hota to te ATa ATalA bhautika niyame na jANI zakayA hota ane A bhautika niyamo jANavA e IzvaranI oLakha nathI zuM? paNa Izvarane oLakhavAnA mArga e eka ja nathI. sarjaka eTale ke kaLAkAra enI anya rIte oLakha kare che. caMdrane mANe che--kavi eka rIte tAvijJAnI anya rIte. sAgarane mANe che- citrakAra eka rIte, sAhasakheDU anya rIte. mAlika zrI muMbaI jaina muvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka : mI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. roDa muMbaI-400 04 mudraNasthAna : dhI sTeTsa pIpalsa prema, seTa; muMbaI 400 001 lalita zAha 2. naM. 350299 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. No. MH. By South 54 Licence No. : 37 prabuddha jainanuM navasaMskaraNa varSa 42: aMka : 1 prabuddha jIvana muMbaI, 1 Disembara 1979, zanivAra arSika lavAjama rU. 15, paradeza mATe ziliMga : 5. * muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra chUTaka nakka rU. 0-75 taMtrIH cImanalAla cakubhAI zAha jAhera jIvana ane aMgata jIvana na eka evI mAnyatA che, ke vyakitanA jAherajIvana ane aMgatajIvanane saMbaMdha nathI. jAhera jIvana samAjane upayogI hoya te aMgata jIvanamAM UtaravAnI jarUra nathI. jyAM sudhI aMgatajIvana jAhera jIvanane sIdhI rIte nukasAnakAraka na lAge tyAM sudhI aMgata jIvana vyakitagata prazna che ane aMgata jIvananI UNapane kAraNe jAhera jIvananI kiMmata ochI AMkavAnI jarUra nathI. aMgata jIvana moTe bhAge cAritryane prazna che jAherajIvana, samAjasevA - athavA samAjaupayogI kAryane prazna che A . mAnyatA pAchaLa - vicAra rahyo che ke cAritryanI sIdhI asara jAherajIvana upara thatI nathI, banne bhinna che ane bhinna rAkhI zakAya che. T" eka dAkhalo lauM chuM. suprIma korTa ke hAIkorTanA jajo mATe, morArajIbhAI vaDApradhAna thayA pachI, eka niyama karyo ke navI nimaNUMka thAya tyAre nimAyela jaje bAMhedharI ApavI paDe ke teo dArU nahi pIe. A niyama sAme sakhta vAMdho levAmAM Avyo hato. ema kahevAyuM ke dArU pIve, na pIve, aMgata prazna che; vyakitagata svAtaMtryanI vAta che. suprIma korTa ke hAIkorTanA jaja tarIkenAM kAmamAM kAMI khalela na paDe tyAM sudhI, AvA aMgata praznamAM dakhalagIrI karavAne sarakArane adhikAra nathI. bahuM vadhAre paDato dArU pIe athavA jene kahIe chIe ke dArUDIyA thaI jAya ane potAnA kAma daramyAna dArUnI asare rahe te kadAca, AvI dalIla karavAvALA svIkAre che tevI vyakita jaja hovA na joIe. paNa ekavAra nImAyA pachI, hAIkorTa ke suprIma korTanA jajane, pArlAmenTamAM ImpIcamenTa karyA vinA kADhI zakAtA nathI. eka kissA huM e jANuM chuM ke hAIkorTanA eka jaja vadhAre paDato dArU pItA ane temanA kAmamAM beThA hoya - nyAya karavAnuM tyAre . "Na joI zakAtuM ke temanA mana, buddhi ane zarIra upara dArUnI * . rahetI. * * A te eka dAkhalo Apyo che. dhAro ke koI jaja jugArI hAya resamAM bahu jatA hoya, parastrIgamana karatA hoya, jaThuM balavAnI Teva hoya, temanA aMgata vyavahAramAM prAmANikatA na hoya, AvA kissAo che- chatAM dekhItI rIte buddhizALI lAge ane kAyadAnA jANakAra hoya ane temanA kAmamAM koI khAmI AvA kAraNe dekhAtI na hoya, te ema kahevuM ke temanA aMgata jIvana ane jAhera jIvanane kaI saMbaMdha nathI ? cAritryazIlatA athavA tenI UNapanI kaMI asara nathI? nyAya karavAvALI vyakitane cAritryazuddhinI jarUra nathI ? gAMdhIjIne AvI mAnyatA sarvathA asvIkArya hatI. vyakitanA jAhera jIvana ane aMgata jIvana evA bheda pADI zakAtA nathI. aMgata jIvana jenuM zuddha nathI tenuM jAhera jIvana paNa zuddha na hoya. keTalIka zakita hoya to jAhera upayogI kArya karI zake paNa sAthe cAritrya hoya to anekagaNuM dIpI nIkaLe evI tenI pratibhA rahe. keTaluMka nibhAvI levuM paDe te judI vAta che. paNa e kSamya che athavA upekSAne pAtra che ema to na ja kahevAya. A prazna mArA manamAM UTho che eka bIjA saMdarbhamAM. amerikAmAM eka varSa pachI pramukhanI cUMTaNI thavAnI che. tyAM to eka varSa ane tethI paNa vahelAM, Dhola nagArA vAgavA zarU thAya che. amerikAmAM be pakSo che, DemokreTika ane ripablikana. dareka pakSa potAne eka umedavAra pasaMda kare che. ane pachI te be vyakitao vacce ja mukhyatve harIphAI thAya che. paNa pakSa pAse umedavAra tarIke pasaMdagI meLavavI temAM ja tIvra hariphAI thAya che. ane karoDa DolaranuM kharca thAya che. atyAre kArTara pramukha che. teo DemokreTika pakSanA che. sAmAnya rIte eka vyakitane bIjI vakhata pramukha thavAnI taka ApavAmAM Ave ja che. rujhavelTanI cAra vakhata pasaMdagI thaI. paNa atyAre evI chApa che ke kArTara pramukha tarIke niSphaLa gayA che ane DemokreTika pakSe bIjo umedavAra zodho paDaze. te mATe eDavarDa keneDIe potAnI umedavArI atyArathI jAhera karI che ane moTA pAyA upara taiyArI zarU thaI che. keneDI kaMTaMbanI amerikAmAM bhAre pratiSThA che. keneDI nAmane jAdu che. temanA moTAbhAI jahona keneDI pramukha thayA ane bhAre pratiSThA meLavI hatI. temanuM khUna thayuM. temanA bIjAbhAI robarTa keneDI, pramukhapadanA umedavAra hatA. temanuM paNa khUna thayuM. have eDavarDa keneDIe umedavArI jAhera karI che. temanI umara 48 varSanI che. 17 varSathI seneTanAM sabhya che. karoDapati che. seneTanA sabhya tarIke nAmanA meLavI che. lagabhaga evI chApa ubhI karavAmAM Ave che ke amerikAnI vartamAna kokaTImAM eNDavarDa keneDI ja amerikAne bacAvI zake tema che. kArTaranI pramANikatA, AdarzavAdI bhAvanAo, mAnavIya adhikAro mATe temanI tIvra abhilASA, A badhuM svIkAravAmAM Ave che, paNa temanI vahIvaTI, kAryakuzaLatAmAM ghaNI UNapa che ema kahevAya che. kArTarane voziMgTananA rAjakAraNano ane tenAM AMtarapravAhone anubhava na hoM. teo seneTanA sabhya na hatA. eka : bahAranA mANasa tarIke teo, nikasananA voTarageTanAM kaubhAMDa pachI ane viyeTanAmamAM thayela sarIyAma hAra pachI, temanI pramANikatA ane saraLatAne kAraNe cUMTAyA paNa rAjakAraNanI khaTapaTanA binaanubhavane lIdhe, kahevAya che, ghaNI bhUlo karI beThA. seneTamAM temanA DemokreTika pakSanI bahumatI hovA chatAM, seneTa sAthe satata saMgharSa rahyo che. TUMkamAM ema kahevAya che ke prAmANika mANasanuM A kAma nathI. .. : eDavarDa keneDImAM, meM upara jaNAvI tevI lAyakAta che paNa temanA cAritrya saMbaMdhe gaMbhIra khAmIo che. tethI amerikAmAM vivAda cAle che. ke keneDI pramukhapada mATe lAyaka vyakita gaNAya? emanA cAritrya bAbata zuM che? - vidyArthI hatA tyAre spenIza bhASAnI parIkSA ApavAnI hatI tyAM potAnA badale bIjA vidyArthIne besADI dIdhA. khUba dArU pIe che. vyApaka parastrIgamana kare che. ghaNAM strImitro che. AvA kAraNe temanA patnI sAthe aNabanAva thayo ane be varSathI bane judA rahe che. jIvananI hatAzAthI temanA patnI paNa dArUDiyA thayA che ane mAnasacikitsA karavI paDe che. keneDI romana kethalIka che eTale chUTAcheDA levAtA nathI. pramukha thAya te temanA patnI amerikAnA pharsTa leDI thAya. temanA AvA pariNita jIvananI asara temanAM bALako upara gherI paDI che. keneDI kuTuMbanAM bIjA keTalAya problema sabhyo che. eDavarDa keneDInA jIvanane eka ssei temanA jIvananuM moTuM kalaMka che. dasa varSa pahelAMnI vAta che. eka pArTImAM gayA hatA. tyAre moDI rAtre pAchA pharatA. eka strImitra sAthe hatA. khUba dArU pIdhelA eTale raste bhUlyA ane ajANyA raste eka kaThoDA vinAnA lAkaDAnA pUla upara pote meTara' haMkAratA hatA tyAre moTara nIce cha phuTa uMDA pANImAM gabaDI paDI. strI DUbI gaI, marI gaI. keneDI tarIne bahAra para jaNAvI che. jI hAtha Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 buddha havana * tA. 1-12-79 cUMTaNI: lokazAhI: saramukhatyArazAhI nIkaLyA. temanA kahevA pramANe pharI pArTInA sthaLe gayA, be mitrone laI AvyA ane strInI tapAsa karI paNa patto na lAgyo eTale bAja nA gAma jaI sUI gayA. akasmAtanI polIsane khabara na ApI. polIsane bIje divase jANa thaI. pachI to ghaNI tapAsa AvI rahelI cUMTaNInA saMdarbhamAM, bhAratanI rAjakIya paristhitinuM thaI. keneDIe pote TelIvijhana upara potAnI vartaNUka akSamya mUlyAMkana alabatta, saue pitapotAnI rIte karIne, matAdhikArano hovAne ekarAra karyo. upayoga karavAnuM che. paNa e mulyAMkana karatI vakhate, koI dizA sUcana maLe e hetuthI, cUMTaNInA saMdarbhamAM agatyanA gaNAya evA ema kahevAya che ke bIjI paNa nAnI moTI bAbatomAM traNa hevAle nIce ApyA che. eka hevAlamAM lekazAhI aMgenI eDavarDa keneDI sAmAnya nIti niyamonI avagaNanA kare che. paisAvALA tAttvika vicAraNA che, bIjAmAM sthaLa paranuM vRttAnta nivedana-peTa lakomAM apramANikatA hoya che evI to haze. ripoTiMga che ane trIjAmAM saramukhatyArazAhI ane lokazAhI vaccenAM. laMDananA prakhyAta patra IkonomisTamAM eDavarDa keneDI viSe Abha-jamInanA aMtaranuM nirUpaNa che.] kahyuM che : laMDana TAImsamAM hamaNA ja "mokrasI enDa menIpyulezana" He is a womaniser and hard drinker. The e viSe eka rasaprada carcA AvI gaI, briTanamAM gaTabaddha nagging doubt about Senator Kennedy is not that kAmadAra-oragenAIjhaDa lebara-ane rUDhicusta sarakAra vacce atyAre he once behaved dishonourably as a young man che. eka prakArano gajagrAha cAle che. rUDhicusta sarakAre kharcamAM kApa but that, he did so several times. mUkavAnI ane vetanane sthagita karavAnI je nIti akhatyAra karI che tethI gaTabaddha kAmadAre raNe caDhaze te saMbhavata: rUDhicusta sarakArane AvI vyakita amerikAnA pramukhapada mATe lAyaka gaNAya? sthAne majUra sarakAra sattArUDha thaze. paNa "TAImsa" pUche che ke e zuM amerikAnA pramukhane vizALa sattAo che. temanA nirNaya upara, lokazAhI haze? "TAImsa" kahe che ke prajAnA ghaNA moTA vargane amerikAnA karoDo lokonuM ja nahi, paNa duniyAnA abaje lokonuM AnI sAthe lAgatuMvaLagatuM nathI. mAtra eka laghumatI je "blekaDa voTasa" -bIje ThekANe na jaI zake evA mata-ne AdhAre jo sattA bhAvi laTake che. para Ave to te zuM lokazAhI kahevAya? Ijha ITaDemokrasI ora Ijha 'ema kahevAmAM Ave che ke upara jaNAvela akasmAtane ITa menIpyulezana? e lokazAhI che ke pachI tenI goThavaNInI. banAva nI vAta che. tyArapachI keneDImAM pheraphAra thayo che. dArU rAjaramata che? pIvo, parastrIgamana, vigere sAmAnya bAbata che. prazna e che ke ApaNe tyAM paNa AvI rahelI cUMTaNInA saMdarbhamAM A prazna cAritryanI pAyAnI bAbatamAM je vyakitamAM uNapa che, tevI vyakita pUchI zakAya ema che. ApaNe tyAM jJAtione AdhAre, komane AdhAre, dezanA netRtva mATe lAyaka gaNAya? viSayonuM dhyAna dhare, tenuM cokkasa prAdezika hitone AdhAre matadAna thAya che. AvA badhA mane sevana kare, tenI buddhi nizaMkapaNe, Aje nahi te kAle bhraSTa thAya. ApaNe "blokaDa voTasa" kahI zakIe. AvA matone AdhAre sAcI anyathA paNa, vidhyArthInI buddhinI nirmaLatA na hoya. tenA nirNaya lokazAhI sthApI zakAya? zuddha na hoya. laMDana TAImsa" briTananA saMdarbhamAM kahe che ke blekaDa veTasane ApaNAM dezamAM paNa ane khAsa karIne vartamAna tabakka AdhAre sthapAtI lokazAhInI cuMgAlamAMthI chaTakavuM hoya to eka navo A prazna ati agatyane che. AvI rahela cUMTaNImAM ema kahevAmAM pakSa reDikala senTara pArTI- uddAmavAdI madhyamamArgI pakSa sthApavo Ave che ke cAritryazIla, pramANika, sevAbhAvI vyakitaone mata joIe. e pakSa tAtkAlika te majabUta na bane paNa e pakSa sthapAya ane pagabhara thAya tyAM sudhImAM mizrA sarakAranA hAthamAM Apa. bIjI taraphathI, IndirA gAMdhIne bhUtakALa bhUlI jaI, zAsana rahe evI himAyata paNa karavAmAM AvI che. ApaNe tyAMnI temanI zakitane vicAra karI, pharI temane dezanuM netRtva saMpavAnI lokazAhI aMge AvI pAyAnI vicAraNA karavAno samaya pAkela nathI himAyata thAya che. IndirA gAMdhI viSe eka hakIkata, matabheda vinA lAgato? ke pachI evI vicAraNA mATe koIne samaya ja nathI?' kahI zakAya tema che. temanI sattAlAlasAne ane jUThuM bolavAne koI maryAdA nathI. ' A bAba eTakinsa bI. bI. sI. ne eka anubhavI saMvAdadAtA che. eNe AvI rahelI cUMTaNInA saMdarbhamAM bhAratanI pariA saMsAramAM ghaNuM sahana karavuM paDe che, ghaNuM nibhAvI sthitine abhyAsa karavA hamaNAM ja bhArata pravAsa karyo. te levuM paDe che. paNa tenI maryAdA hoya che. huM samaju chuM tyAM badhA ja agatyanA netAo tathA keTalAka adanA mANaseno paNa sudhI gAMdhIjI jevA mANasanA pArakhuM jhaverI, A maryAdAo mulAkAta laIne eka kalAkane hevAla taiyAra karyo hato jenuM prasAraNa barAbara jANatA. vyakitanI lAyakAtathI eka DagaluM paNa tene AgaLa hamaNA ja be bhAge thayuM hatuM. javA detA nahi. tenI zakitane lAbha letAM paNa koInI A hevAlane mukhya muddo e hato ke moTA moTA netAoe amaryAda mahattvAkAMkSAne leza paNa uttejana ke poSaNa ane keTalAka pRthaka janoe paNa uttara pradezamAM IndirA gAMdhIne gaja nahi vAge ane janatA pakSane gaja vAgaze ema kahyuM hovA ApatA nahi. draDhapaNe, mANasane tenI maryAdAnuM bhAna karAvatA chatAM, bebane abhiprAya evo che ke "IndirA gAMdhI hejha ena eja ane teTalAmAM ja rahevA detA. evI maryAdA svIkAravA taiyAra ovara adharsa Ina uttara pradeza." prazna e thAya che ke A abhiprAya na hoya ane mahattvAkAMkSAthI potAnI lAyakAta karatA vadhAre meLavavA pUrvagrahane kAraNe baMdhAyeluM che ke pracArAtmaka che? kare te, gAMdhIjI makkamatAthI rokatA eTaluM ja nahi paNa jarUra bobe, jorja pharnAnDIjhanI lIdhelI mulAkAtamAM pharnAnDIjhe, morArajIpaDe te ukheDI nAkhatA. dAkhalAo nathI ApatA. ghaNAM ApI bhAInI sAme je bakhALA kADhayA hatA te sAMbhaLIne mAruM mana khinna zakAya tema che. thayuM hatuM. pharnAnDIjhe bebane kahyuM hatuM: "morArajIbhAIne chellAM eka varSathI huM kahete hato ke dezanI Arthika paristhiti kathaLI rahI che jAhera jIvanane zuddha banAvavuM hoya to pharI A maryAdAonuM paNa merArajIbhAIne te pradhAnamaMDaLanI AMtarika samatulA jALavI pAlana thAya te jovAnI ApaNA saunI pharaja che. koInI vadhAre rAkhavAnA prayatnamAMthI dezanI bIjI bAbatonI ciMtA karavAne paDatI prazaMsA ke vadhAre paDatI nindA na thAya te jovuM jarUranuM che, samaya ja nahoto maLata. paNa tema karavuM saheluM nathI. aMtaranI sAcI udAratA sAthe naitika " lAlakRSNa aDavANIe bebane ApelI mulAkAtamAM janasaMdhI onAM keTalAMka "rijharvezansanI vAta karI hatI. kayA haze e rijharvemUlyomAM draDhatAne samanvaya hoya tyAre ja AvI samatulA jALavI zansa? vicAra karatA karI mUke evo A muddo che. A zakAya che.. bAbe, IndirAbenanI lIdhelI mulAkAtano hevAla A lakhAya che 24-11-79 ' ' ' camanalAla cakabhAI tyAM sudhI prasArita thayuM nathI eTale enuM vivaraNa nathI karatI. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-12-79 bAkI bAbe, "sTeTasamena"nA taMtrI nihAlasiMga, "meIna sTrIma"nA taMtrI zrI. nikhila cakravartInI ane eka agraNI arthakAraNI patrakAra (zrI sahAya ?)nI paNa mulAkAta lIdhI hatI. A arthakAraNI patrakAre to kahyuM hatuM ke bhAva vadhAro, pha ugAvA ane dezanI Arthika muzkelI caraNasiMganA bajeTa pachI ja zarU thayAM hatAM. nikhila cakravartIe janasaMghanI nIti rItio para moTo hallo caDhAvyo hato (samajI zakAya evI vAta che- zrI. cakravartInA rAjakIya AdarzonA saMdarbhamAM) ane nihAlasiMge janatA sarakAranA vAMka kADhavAnI sAtheAsAtha aMgrejImAM jene "guDI guDI" kahevAya evI vAta karI hatI. khuba jIvana pAkistAnathI hamaNAM ja AvelA eka patrakAranI, dilhInA eka bIjA patrakAra mitra sAthenI vAtacItanA hevAla eka agraNI hindI sAmayikamAM prasiddha thayA che. "jUo, jhiyA keTalA sAdA ! have sAIkala para pharavA maMDayA che." evuM kathana jyAre mArA eka mitre karyuM tyAre mane thayuM ke AvI rahelI cUMTaNInA` saMdarbhamAM, AvuM mAnasa dharAvanArA bIjAone paNa pAkistAnathI AvelA pelA patrakAra mitranI vAta saMbhaLAvavI joIe. eTale, e be patrakAro vaccenI vAtacItanA pradIrdha hevAlamAMthI saMkSepa karIne nIce ApuM chuM: pAkistAnI patrakAra (bhAratIya patrakArane) : Apa te kharekhara nasIbadAra che! ahIM keTalI khullI havA che! amArA pAkistAnamAM to dama ghUMTAya che. lAIpha Ijha Insikayora dhera. bhAratIya patrakAra : zuM kahe che! bhAI! ahIM dilhImAM te roja charAbAjI, khUna, dhAkadhamakI, corI, lUMTaphATa, apaharaNa vagere thAya "che. be bahenonI cena lUMTavA mATe temane goLIe devAmAM AvI e hakIkata to hamaNA tAjI ja banelI che. amAre tyAM paNa jIvana surakSita nathI. relavemAM pravAsa karatA hA to tame lUMTAI jAva. basamAM pravAsa karatA hAtA lUMTAI jAva. tamane amAre tyAMnI sthitinI khabara ja nathI lAgatI. pA. 5.:- khabara che. cArI, lUMTaphATa, guMDAgIrI e te badhI mAmUlI vAta che. enA mukAbalA thaI zake che. paNa amAre tyAMnI to vAta karavA jevI nathI. bhraSTAcAranA bhaya ane saramukhatyArIne bhaya e bemAM Abha-jamInanuM aMtara che. amAre tyAM te tame gherathI ophisa javA nIkaLA ke ophisathI ghera javA nIkaLeA tyAre ghera, salAmata pahoMcazeA ke nahi te tame nahi kahI zako. rastAmAM ja tame vezyAgamana ke dArU pIvAnA gunA mATe pakaDAI jAva evA saMbhava che, kAraNa-ke tame koI saramukhatyArI virodhI jUthanA mANasa che! evI saramukhatyArI zAsanane zaMkA gaI che! Ama amAro jIva haMmezAM addhara rahetA hoya che. tame pakaDAva pachI tamArI sAme koI rItasaranA nyAyAlayamAM kesa cAle nahi. tamane gunegAra TharAvavAmAM Ave, tamane phaTakA mAravAmAM Ave, tame harapha paNa uccAryA vinA marI jAva e rIte kedamAM dhakelI devAmAM Ave ane tame jarA vadhAre bhayaMkara mANasa hovAnI zaMkA jo jhiyAnA taMtrane Ave te tamane evI rIte gUma 1. devAmAM Ave ke tamArA sagaDa koIne maLe ja nahi, ahIM tamane lUMTArA bheTI jAya tA hAtha joDIne, tamArI pAse hoya te badhuM tame ApI daIne bacI zako athavA to pAMca sAtanI ToLI hoya to lUMTArAnA sAmano paNa karI zako, kAraNake duzmana tamArI sAme che. tyAM to dazmana tamane dekhAya ja nahi. tame cAlatA ho tyAM eka mANasa tamArI paDakhe cAlavA mAMDe, tamane eka kAgaLa batAvavAmAM Ave- dharapakaDanA voraMTane koNe phariyAda karI che tenI tamane khabara paNa na paDe. tame gunA karyo hoya ke na hAya, tamane gunegAra gaNIne pakaDI levAmAM Ave." pAkistAnI mitre, dasa dasa hajAra mANasAnI hAjarImAM, laMgoTIbhera lAvavAmAM AvelA mANasone phaTakA mAravAnI pAzavI paddhatinuM paNa varNana karyuM hatuM. temaNe kahyuM hatuM ke: "TakA mAranArAone khAsa khavarAvI pIvarAvIne bilaSTa banAvavAmAM Ave che. A loko pAMca phuTa lAMbI netaranI jADI soTI laIne kikiyArI karatA nAce che ane pachI bicArA "gunegAra"nA zarIra para karavAmAM AvelAM nizAna para phaTako mAre che. A tA jaMgalIpaNAnI parisImA che." ane AvuM badhuM karAvanAra jhiyA sAIkala savArI karIne phare eTale ApaNA loko aMjAI jAya ! bhAratIya patrakAre bIjo prazna e pUchyo ke: "tyAM koI strIne vezyAgIrI karavAnI majaburI na karavI paDe evI saddhara Arthika sthiti che?" pAkistAnI mitre nAnuM sUcana karyuM ane jaNAvyuM ke "A badhA julama vezyAgIrI nAbUda karavA mATe nathI thatA paNa lokone 'gabharAvI mAravA mATe thAya che. ane jhiyAne pUchavA vALuM che koNa? ane i gai 141 saMbhava che ke jemane phaTakAnI sajA thaI che temAMnA ghaNA jhiyAnA rAjakIya virodhIo ke virodhIonA TekedAro paNa hAya, cArI karavA mATe hAtha kApI nAkhavAnI sajAnA paNa pAkistAnamAM amala thAya che. tame kAMI jhiyA viruddha bAlyA to tamArA para sahelAIthI cArInA Aropa lagAvI zakAya ane tamArA hAtha kApI nAMkhI zakAya. ahIM tame game tenI TIkA karI zako che ane tamane kazuM thatuM nathI. bhraSTAcAranA bhaya ane saramukhatyAra zAhInA bhayanI vaccenA AbhajamInanA krUkanI je vAta me AgaLa kahI te A ja che. ane AvuM chatAM mAre tyAM guMDAgIrI ke lUMTaphATa ochI thAya che evuM paNa nathI. kadAca tamAre tyAM che enA karatAM vadhAre haze paNa e corI capATI, lUMTaphATa, guMDAgIrI vagere karanArA mANasA saramukhatyArI zAsana sAthe saMlagna che eTale temane kAMI thatuM nathI." A badhI vAtacIta sAMbhaLIne, bhAratIya patrakAre, peAtAnA taraphathI eka chellI TippaNI e karI hatI ke lokataMtranI hajAra niSphaLatA, 'saramukhatyArazAhInI eka saphaLatA karatAM vadhAre sArI che. lokataMtra' ke 'saramukhatyArazAhI e benI vacce pasaMdagI karavAno samaya jayAre AvI rahyo che tyAre A chelluM vAkaya savizeSa yAda rAkhavA jevuM che. - manubhAI mahetA lAkazAhInuM prANatattva zAsananI prakriyAmAM lAke jAte bhAga letA thAya, e lA zAhInuM prANatattva che. lokazAhI eTale pratyakSa ke parokSa rIte svazAsana, rAjyanI nIti nakkI karavAnI ane nirNaya levAnI prakriyAmAM sAmAnya loko sakriya bhAga bhajavatA thAya, te mATe e sAva anivArya che ke janatAnAM judAM judAM vartuLAnI IcchAne abhiprAyonI mukata abhivyakti thatI rahe. koI paNa svastha leAkazAhImAM atyaMta mahattvanI bAbato vize saMpUrNa ekamatI sadhAI jAya evuM te bhAgye ja banavAnuM. tethI bhinna bhinna abhiprAya dharAvanArA darekane potAnI vAta rajU karavAnI ane tene mATe lokonuM samarthana meLavavAnI saMpUrNa chUTa hovI joIe, ane te paNa zakya teTalI asarakAraka rIte khullAMkhullA jAheramAM.. vaLI eka vAra amuka nIti nakkI thaI jAya ke, nirNaya levAI jAya ke, kAyadA ghaDAI jAya, eTale kAMI lAzAhI prakriyA pUrI nathI thaI jatI, rAja bahumatInuM cAlavuM joIe e kharuM paNa tethI kAMI laghumatine mUMgI karI devAnI nathI. jemane ema lAgatuM hoya ke amuka kAyadA ane nirNayA DahApaNabharyA nathI athavA te nyAyI nathI, temaNe potAnI AlAcanAtmaka asaMmati pragaTa karatA rahevAnuM makkamapaNe tema ja kazA ye bhaya vinA cAlu ja rAkhavuM joIe. nAnA nagarathI mAMDIne TheTha rASTra sudhInI kakSAe laghumatI kSAe laghumatIonA bhinna virodha e dareka leAkazAhInI taMdurastI mATe atyaMta jarUrI che. makkama asaMmatine ha MmezAM rakSaNa maLavuM joIe. balke protsAhana paNa maLavuM joIe. evI asaMmatinA guNadoSa ke aucitya vizenA nirNaya kevaLa sattA sthAne beThelAoe ja karavAnA nathI paNa lokazAhInA kharA svAmI evA matadAroe karavAnA che. TUMkamAM asala leAkzAhI asaMmatinI apekSA rAkhe che. . te virodhathI sabaLa bane che. kAla kahena AgAmI cUMTaNI aMge parisaMvAda zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA upakrame ravivAra tA. 16 12:79nA roja savAranA 9-30 vAgye copATI upara AvelA, bIralA krIDA kendranA sabhAgRhamAM "AgAmI cUMTaNI" aMge eka parisaMvAdanuM nIce pramANe Ayojana karvAmAM AvyuM che. te vakatA :- Do. Abu dastura, zrI harIndra dave, A parisaMvAdanuM prabhukhasthAna zrIyuta cImanalAla cakubhAI zAha zAbhAvaze.. rasa dharAvatA sau mitrone samayasara upasthita thavA premabharyu nimaMtraNa che. JB ' / cImanalAla je. zAha. +-- # !' & ' ke. pI. zAha. Zzzzzz >> maMtrIo Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 1-12-1979 34 dehAdhyAsamAMthI mukita ja zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA abhyAsa vagamAM thaze mAro A vArtAlApa prakaTa karavAnI mArI IcchA na hatI. viSaya ghaNe vizALa che, tethI kathana ghaNuM adhure che. keTalAka vicAro vivAdAspada che. jijJAsunI zaMkA jevA che. A vArtAlApa mAtra prakaTa cintana rUpe hate. paNa jeo hAjara hatA temane bahu game. tenI TeparekarDa sAMbhaLI tevAone paNa game ane keTalAka bhAI-bahenee mane Agraha karyo tethI jIve che te TeparekarDa uparathI utArela, mAtra bhASAnA thoDA pheraphAra sAthe, prakaTa kara chuM. lakhavAnuM thAta te vicAro vadhAre vayavasthita mUkI zakata. zailI vArtAlApanI ja rahI che. vAcaka, A lakhANa vicAra preravA pUrata tuM ja gaNe evI vinaMti che. - cImanalAla cakubhAI [1] mAMthI tAre mukita meLavavI joIe. je khoTuM AropaNa karyuM che emAMthI mukita meLavavI joIe. e mukita meLavIza eTale tane mArA AjanA vArtAlApane viSaya mArA gajA bahArane AtmajJAna thaze, te dehAtIta dazA nuM prApta karIza. Atmasiddhine che. A huM kahuM chuM tyAre jarA paNa kheTI namratA nathI dAkhavate. A ja viSaya che. cha 5da laIne e samajAvyuM che. AtmA che e paheluM dehAdhyAsamAMthI mukita meLavI nathI e to eka hakIkata che, pada che. te pahelAM mAnI le, AtmA che, tene svIkAra kare. pachI enA mArge paNa nathI, athavA enA mArge javuM hoya te kevI rIte bIjuM pada tane kahuM chuM ke AtmA nitya che. AtmA che, te ninya che. javAya e paNa hajI jANuM chuM ema huM kahI na zakuM. pachI tamane kartA nija karma, pitAnA karmo karyA che. vaLI bhekatA che, jarUra Azcarya thaze ke ATalI badhI ajJAnatA che te AvA viSaya (e potAnAM karmano bhekatA che) mokSa che, emAMthI mukita maLe che.) upara belavAnuM sAhasa zA mATe meM kheDayuM. enI javAbadArI bhAI to mokSa kevI rIte maLe? kahyuM, ke mekSa upAya sudharma. saMdharma e mekSano subodhabhAInI che. pahelAM mane kahyuM ke tame dehAtIta dazA vize upAya che. dehAtIta dazA prApta karavAne mATe, dehAdhyAsamAMthI bele. emanAM manamAM zrImad rAjacandranI AtmasiddhinuM chelluM pada kadAca haze, "deha chatAM jenI dazA, varte dehAtIta, te jJAnInA caraNamAM, mukata thavAne mATe, sudharma e ene upAya che, eno mArga che. vaMdana che agaNita. deha chatAM paNa jenI dazA dehAtIta che, evA zrImade je kahyuM che te badhAnuM vivecana Aje nathI karato. ApaNe zAnI puruSanA caraNamAM zrImad Atmasiddhi pUrI karI. aMte vaMdana badhAe A cha pada mAnI lIdhAM che, kAraNake ApaNI paraMparA che. paNa karyuM che. subodhabhAIe mane kahyuM tame dehAtIta dazA vize bele, huM keTalIka zaMkAo karIza, keTalAka prazna karIza, keTaluMka nathI svIkArya tema karyuM hota to vadhAre murkhAI karI ema thAta eTale meM emane evuM paNa kahIza. tethI AghAta na anubhavaze, nAstika nathI. paNa, " kahyuM ke dehAtIta dazA prApta thAya te pahelAM dehAdhyAsamAMthI mukita Aje je sthitimAM huM chuM, ane jeTalI ajJAnatA enI aMdara bha - - - thavI joIe. dehAdhyAsamAMthI mukita na thaI hoya tyAM sudhI che e koTie zuM anubhavyuM che ane zuM anumAna karyuM che. dehAtIta dazA thatI prApta nathI. mATe eTale badhe UMce mane laI javA Experience is different from inference 2141019 karatAM, nIcA pagathiye rAkhaze, to kaMI khoTuM nathI. chatAMya meM tamane ane anumAna be jadI vastu che. te ApaNe badhA mAnI beThA kahyuM tema jene anubhava nathI e vastu upara bolavAnI ceSTA karIe chIe, svIkAryuM che ane koI prazna nahi kare ke AtmA che? tyAre eanadhikAra bane che. paNa have belavAnuM mAthe lIdhuM ja che AtmAne InkAra karavAvALA koI ahIMyA nathI. paNa koI divasa eTale huM AmAM je samajuM chuM te kahuM chuM. pUchayuM che ke AtmA che ema kahIye chIye tyAre zuM What does dehAdhyAsa eTale zuM? dehAdhyAsamAMthI mukita meLavavI eTale zuM? it mean. What do we understand by it. BM 489911-il e mukita zA mATe meLavavAnI jhaMkhanA karuM chuM? ane jo e jhaMkhanA jarUra ja nathI mAnI, kAraNa ke ApaNe mAnI lIdhuM ke che ke AtmA che sAcI hoya ne meLavavI hoya to kevI rIte e maLe? A cAra prazna ane amara che. koNe kahyuM? kayAMthI lAvyA? zuM che? zAstramAM kahyuM che, A viSayanI aMdara samAyelA che. te have dehAdhyAsa eTale zuM ke jemAMthI saMta puruSoe kahyuM che, badhAe kahyuM che, mATe mAnI laIe chIe. mukita meLavavI che. adhyAsanA be artha thAya che. eka to muLa vastI ke AtmA che ane amara che. paNa AtmA amara hoya te mAnI levuM upara khoTuM AropaNa karavuM, eka vastu nathI evI ene mAnI levI joIe ke purnajanma paNa che. ane je purnajanma che ema mAnI enuM nAma adhyAsa kahevAya. ane bIjuM, e vastu sAthene saMga, lo to pUrva bhava hato ema mAnavuM paDe. te punarjanma ane pUrva bhava Asakita eTalI badhI, eTecamenTa eTaluM badhuM thAya, ke e vastumaya e baMne zAne lIdhe che, to mAnavuM paDe che ke karmathI che. eTale karmane tame thaI jAo ane bIjuM badhuM bhUlI jAva. tyAre dehAdhyAsa siddhAMta Avyo. ane e karma mAnI lo e pUrva bhavane punara zabda vAparIe tyAre eka to evuM kheTuM AropaNa karyuM che ke je - jemanuM cakra sadAne mATe che ke emAMthI koI mukita che? te kahAM. vastu nathI ane te che ema ApaNe mAnI laIe chIe. enI ke hA emAMthI mukita che, mekSa che. te mekSa eTale zuM e ke pAchaLanI mAnyatA e che ke deha ane AtmA bhinna che, sarvathA pUcho te kaheze. anaMta-anaMta sukhanI laheramAM siddhazIlAnA chellA bhinna che, paNa dehane AtmA mAnI laIe, tenuM nAma dehAdhyAsa. bhAgane viSe siddha bhagavaMtajI birAjI rahyAM che e varNana prasiMkramaNa zrImade AtmasiddhimAM kahyuM che. "athavA deha ja AtmA." emAM karo tyAre tame sAMbhaLe. mekSa eTale zuM e to jeNe mekSa meLavyuM ziSya zaMkA kare che ane AtmA jevI koI vastu che nahi evo hoya te ja kahI zake. athavA te kevaLI bhagavAna kahI zake. prazna kare che. "athavA vasatuM kSaNika che, kSaNe kSaNe palaTAya e anubhavathI paNa nahi, AtmA nitya jaNAya." ziSya zaMkA karI, "athavA Aje huM ema puchuM chuM mArI jAtane ke huM ema mAnuM chuM ke AtmA deha ja AtmA athavA Indriya prANa, mithyA judo mAnave nahi juduM che, AtmA amara che, punarjanma che, mekSa che, ane mekSa prApta karaeMdhANa" AtmA e ja deha che, deha e ja AtmA che athavA vAne mArga che, sudharma. A badhuM huM jANato houM ema kahI zakuM Indri chee ja prANa che, ane AtmAnuM koI juduM edhANa dekhAtuM te tame pUchaze ke zA uparathI ema kaho cho? te huM zuM jANuM chuM nathI. mATe miSA ja mAnave. ene javAba ApatA zrImade kahyuM athavA huM ane tame zuM jANIe chIe? eTaluM, jANIe chIe ke A je ke "bhA dehAdhyAsathI AtmA deha samAna ; paNa te baMne bhinna piDa che, Aje cImanalAla bole che. te A deha karatAM kaMIka bhinna che, jema asi ne myAna." talavAra ane enuM khenuM jeTalAM bhinna vastu emAM rahelI che eTalI khabara che. e bIjI vastu zuM che. che, teTalAM ja deha ane AtmA bhinna che paNa teM dehane AtmA e khabara nathI. paNa kaMIka aMdara bIjuM che ke je UDI jAya tyAre mAnI lIdhuM che. kAraNake tAre dehAdhyAsa che. eTale ke tane sAcuM Ane (dehane) bALI nAMkhaze. eTale anubhavathI ajJAnI mANasa zAna nathI. je sAcuM jJAna hota te A baMne bhinna che. enI tane paNa jANe che ke pote je che. te koI evI be vastune sahayoga che pratIti thAta. eTalA mATe tuM beTuM AropaNa kare che ke deha ane ke je vastuo parasparathI bhinna che. ema kahevuM hoya to ema kahIe AtmA baMne eka ja che athavA deha e ja AtmA che. paNa huM tane ke jaDa ne cetanane sahayoga che ke deha ane AtmAne sahayoga che. kahuM chuM ke asi ane myAna jeTalAM bhinna che teTalA deha ane A mAtra deha nathI, A deha mAre nathI ema huM kahI zakuM. A AtmAM bhinna che, pachI bIjA padamAM kahe "bhAe dehAdhyAsathI, dehane kApI nAMkhavuM hoya te kApI nAMkhe ema huM kahI zakuM. AtmA deha samAna: paNa te baMne bhinna che. pragaTa lakSaNe jANa." enAthI huM bhinna che, huM ja che. eTaluM huM kahI zakuM. paNa huM e benA lakSaNa ja judAM che ane pragaTa lakSaNa che; e pragaTa lakSaNe zuM chuM je ja che. e koNa che? te khabara nathI. evA savAla tane khAtrI thaze ke A banne bhinna che. eTalA mATe tAre e dehAdhyAsa- ApaNe pUcha ja nathI. badhA kahetA AvyA chIe sAdhu mahArAjanA mAMthI mukita meLavavI joIe. e je tAra ajJAna che e ajJAna- vyAkhyAna sAMbhaLavA besIe tyAre AtmAnA svarUpa vize e ghaNuM Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-12-9 prabuddha jIvana 142 - vicAranuM baLa kaye che ane svarUpanuM varNana sAMbhaLIne khUba praphullita thaIe, prasannatA anubhavIe. paNa e sthitine prApta karavAne zuM karavuM tene mArga che, te bahu ochA kahe che. te have ema mAnI laIe ke A eka vastu che ke je jaDa ane cetanane saMyoga che. have e jaDa ane caitanane saMga kayAMthI utpanna thaye, zA mATe utpanna thaye, te kaheze pUrvakarmathI utpana thaye. A AtmA anAdi kALathI 84 lakSa yonimAM paribhramaNa karato Avyo che, enA karma pramANe, have pachI paNa evuM paribhramaNa enuM cAlu raheze. paNa koI vijJAnI tamane ema kahe ke A khATA vAta che, AtmA jevuM kAMI nathI. e kaheze ke It is mere chemical combination "dehayogathI nIpaje, deha vige nAza.", AtmasiddhimAM ziSya A zaMkA karI che. Dust thou art, to dust thou returneth mATI che ne mATImAM maLI javAnuM che, bIjuM kaMI ja nathI. bhAratIya darzananI e vizeSatA che ke e punarjanmamAM mAne che. krizciyAniTI nathI mAnatI, IslAma nathI mAnate, bIjA dharmo nathI mAnatA. ane e paNa kaMI adharma nathI, e paNa dharma che. bhAratIya darzananI ja e vizeSatA che. bhAratIya traNe darzana, vaidika, bauddha ane jena, punarjanmamAM mAne che, karmamAM mAne che ane karma cakrane kAraNe jIva, 84 lakSa yonimAM paribhramaNa kare che e paNa mAne che. paNa krizciyAniTI ke IslAma, dAkhalA tarIke mAne che ke, Aje marI gayA to kyAmatanA divase tame khaDA thaze. On the day of Judgment . tyAM sudhI e tamArI kabaramAM tame haze, daTAyelAM haze. e AtmA ahIMthI bIjo bhava le che, ema nathI. krizciyAniTI mAnato ke nathI IslAma mAnate. eTale e karmano siddhAMtane paNa nahi mAne, kadAca AtmA amara che ema mAne che, paNa judI rIte. kayAmatanA divase bhagavAna bAlAvaze, tyAre tamAro nyAya karavAne mATe tame badhAe bhagavAnanI samakSa khaDA thaI jaze. AvI mAnyatA karatAM, bhAratIya darzananI mAnyatA vadhAre buddhipUrvakanI ane susaMgata che eTaluM jarUra kahI zakAya. have punarjanma vize huM mArI mAnyatA kahyuM. huM ema mAnuM chuM ke, punarjanma che. tame kaheze ke tamane zuM anubhava che. ane zA uparathI kaho cho ke purnajanma che? to huM eTaluM ja kahI zake ke, have joIe. che ema kahetAM pahelAM huM ema kahuM chuM ke hovo joIe. te tame kaheze ke hovo joIe ema zA uparathI kahe che? te huM ema kahuM chuM ke jo e na hatA te A jiMdagIne tALe maLatuM nathI. A jiMdagIne tALo meLavavAne mATe A varay. svIkArI levI joIe, eka hAIpothesIsa tarIke. jema koI vijJAnI pitAnI zodhakhoLa karavA nIkaLe te eka hAIpothesIsa upara e kAma kare che, te hAIpothesIsa ene maLI nathI. paNa hAIpothesIsa svIkArIne e potAnI risarca zarU kare che ne pachI ema puravAra thAya che ke, e vAta sAcI che. ema lojIka eka siddhAMta che . ke What must be and what can be, that is. ema lAge ke, amuka vastu hovI ja joIe. paNa eTalAMthI ene te nathI Avate te ema hoI zake che. It is possible ema paNa hovuM joIe ne huM ema kahyuM ke, Izvara hovA joIe, hoI zake che, ane mATe che. jo A jiMdagIne vicAra karIe tyAre mRtyunI sAthe ja badhI vAtane aMta AvI jato hoya, to ahIM sArA narasAM koI kRtya karavAnI jarUra ja zuM? je karavuM hoya te karone. game eTaluM pApa karIne paNa jo e chUpAvI rAkhI zakAtuM hoya, game eTaluM pApa karIne je kaMI joIe che te prApta karI zakAtuM hoya, parigraha, milakata, sattA kIti - je kaMI joIne hoya te koI koIne khabara na paDe. evo hoMziyAra mANasa hoya ke pote jeTaluM pApa kare che tenI koIne khabara paDavA na de. ApaNe ene kahIzuM ke, A bhave nahi te AvatA bhave bhegavavuM paDaze. ahIM bhale koIne khAsa khabara na paDe. paNa bhagavAnanA darabAranI aMdara tAruM e chAnuM rahevAnuM nathI, tyAM noMdhAI jaze. jo e na hoya te satkRtye zA mATe karavAM? Why should I do good and why should I be good. ) mArA svArtha mATe mane je joItuM hoya te badhAnuM lUMTI lau. What does it matter? e nathI, lUMTavuM kAraNa ke A badhA tArA jevA AtmA che, ene hAni karIza to tane hAni thavAnI che. ene du:kha daIza to tane du:kha paDavAnuM che. e pratIti jayAM hoya tyAM karmano siddhAMta Ave che. eTale jo A jidagIne tALo meLavavo hoya to punarjanma ho. joIe ema kahI zakAya. [kramaza:] - cImanalAla cakubhAI prathama eka cokhavaTa karI lauM ke Ane koI upadeza na samaje, ane bIjI cokhavaTa e karavAnI ke A lakhANa kayAMyathI taphaDAveluM nathI. manamAM je sUryuM e je lakhyuM che ane upadeza eTalA mATe nathI, kAraNa A ApaNA saunI ane vicAravinimayanI vAta che. vicAranuM baLa keTaluM moTuM che enA vize ApaNe kadI vicAratA nathI ane vicAra pAchaLa ja daDha manobaLa hoya to e eka ja vicAra mANasane vIra banAve, mahAvIra banAve. ane e eka ja mANasane draDha vicAra AkhA jagatano nAza karavAne lagatI paNa zakita dharAve che. khAsa karIne AjanA yuganA jamAnAmAM mahIsattAonA eka pramukhane evo vicAra Ave ke anya rAjayU para aNubomba ke hAIDrojana boMba pheMka, paristhiti evI nirmANa thaI hoya, ane teno vicAra daDha thAya, te orDara kare-baba pheMkAya. sAmAM rASTrano vicAra paNa tene pratyAghAta avazya pADe. enA kAraNe aNuyuddha AvI paDe ane sarvanAza sajA I jAya. eTale AnA uparathI khyAla AvI zake che ke vicAranuM ane temAM daDha vicAranuM baLa keTaluM jabarajasta che. te vAta kahevAnI e che ke jayAre Izvare mANasane buddhi jevI alaukika vastunuM pradAna karyuM che tyAre teNe tene sAro upayoga karavo joIe. ane te potAnA bhalA mATenI ja vAta che, ema chatAM du:khanI vAta e che ke mANasa, Izvare pradAna karelI buddhino upayoga vicAra dvArA kare che ' khare, paraMtu nirarthaka hoya evA vicAro te vadhAre karatAM hoya che. mANasa vicAra karyA vinA te eka kSaNa paNa nathI rahI zakate. paraMtu te vicAramAMnA moTA bhAganA vicAro mAnI lIdhelA, kSaNika sukha mATenA ane svArthathI bharapUra hoya che. emAMya Ajane mAnavA artha-paisA-nI pAchaLa evo AMkhe meMcIne doDI rahyo che ke jANe te ja jIvananI saMjIvanI na hoya? ane eTale enA anusaMdhAnamAM ja vicAra karato thayo che. te evuM nathI vicArato ke te jenI pAchaLa doTa mUke che e badhA bhautika sukha-mAnI lIdhelA sukha che. enA dvArA kayAre ya mananI zAnti maLI zake nahi, jayAre mANasa mATe khUba ja agatyanuM hoya te te mananI zAnti che, mAnasika zAnti che. ' ApaNI najaranI sAme, jagatamAM je samRddha rASTro che tyAMnI prajA pAse bhautika sukhone gaMja khaDakAyele paDe che. teNe mAnI lIdhelA sukhamAM te ALoTe che eTalI e sukhenI vizALatA che, ema chatAM tene mananI zAnti maLatI nathI. ane mananI zakti khALavA mATe teo vizvabharamAM paryaTana karIne havAtiyAM mAre che. harerAma, harekRSNanI duniyAbharamAM zAkhAe sthApe che. tene vistAra vadhI rahyo che. upadezAtmaka pustakA DhagalAbaMdha pragaTa kare che. ema. e. ane pI.eca. DI. thayelA tenA anuyAyIo buddhipUrvakanA pravacane kare che. chatAM tene AMtarika zAntinA darzana thatAM nathI. khAlI tene vastAra ane vistAra ja vadhe che. bAvAnI laMgoTI jevI ja A vAta che. * ApaNe tyAM paNa zuM jovA maLe che? mANasa samRddhi meLavavA pAchaLa tenuM amUlya jIvana kharcI nAMkhe che. tene lADI-vADI ane aDhaLaka saMpatti maLe che, khuba sukhacenamAM jIvana vitAve che ane chatAM tene mananI zAnti nathI maLatI tyAre te jhabakIne jAge che ane vicAra karate thAya che ane potAnI jAtane prazna pUche che ke A badhuM te prApta karyuM, paraMtu mananI zAnti kayAM? ane pachI te, AcArya rajanIza, mAtAjI, sAyabAbA, satya sAMpabAbA, evA aneka bAbAonuM zaraNu zodhIne zAnti zodhavAno prayatna kare che, tene anuyAyI bane che. ane pote have AdhyAtmikatA tarapha vaLyA che, ene lagatuM teNe ghaNuM jJAna prApta karyuM che ema mAnatA thAya che, ane ema karIne potAnA 'ane poSate thAya che. paraMtu Ama chatAM paNa tene kharI zAnti maLatI nathI. kAraNa, saMsAramAM to te rApara che ja, paraMtu tenA valaNamAM, tenA svArthamAM, anya sAthenA tenA vyavahAramAM leza mAtra pharaka paDelA nathI hotuM, ane te tyAMne tyAM ja UbhA hoya che. da , * kharI zAti meLavavA mATe mANase urdhvagAmI banavA mATe dhIre dhIre prayatnazIla thavuM joIe. pitAnA ane dhIre dhIre ogALave joIe, anyajana sAthenuM vartana samabhAvapUrvakanuM hovuM joIe. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 prabuddha jIvana . tA. 1-12-7 ranI, daDha manobaLanI ane tyAra bAda AcaraNanI. vicAranA baLa viSe lakhavAne vicAra Avya, lakhavA beTho, je ryuM te lakhAyuM te ApanI samakSa raju karyuM che. A lakhANa koI aMzamAM paNa koInA jIvanane sparza thaze to mArI mahenata lekhe lAgaze. zAntilAla TI. zeTha tAruM mAruM sUrya phUla (marAThI kavitA). tAruM mAruM eka sUrya pUla. koIka sUrya phala jevI ApaNI jiMdagI - sUryastatra thaI jAya. tAro hAtha che mArA hAthamAM, have A rasate kaparo nahIM lAge, A anAdi aMta rasto ane ApaNe be ja hAtha gUMthelA. anyanA kheTApaNA vize bedhyAna rahIne tenI sArI ane sAcI vastu pratye ja ahobhAva cittavo joIe. svArthane paNa dhIre dhIre ogALavo joIe. sahRdayI banavA mATe satata prayatnazIla rahevuM joIe, ane satyane daDha Agraha rAkhavo joIe, AcaraNamAM temaja vartanamAM, anyanuM bUruM thAya evo vicAra tyaja joIe ane game tevA saMjogomAM paNa samabhAvI thaIne jIvavAno prayatna kara joIe, sukha ke du:kha ke cittA je Ave tene mana para savAra thavA na devA joIe. jema ApaNA zarIra para kayAMkathI jherI jIvaDuM AvIne AritA bese ane tenI ApaNane mAhitI thAya ane je tvarAthI jhaTako mArIne tene ApaNe phagAvI detAM hoIe chIe, eTalI ja jhaDapathI ApaNe sukha ke du:kha ke citAne gAvI detAM zIkhavuM joIe kAraNa ke te karmAdhina ke Izvara AdhIna hoya che. eTale tene mana para savAra thavA na devAM joIe. A badhI ghaNI kaThaNa vAta che. kAraNa, varSone ApaNe mahAvaro judo che. paraMtu prayatnathI badhuM ja thaI zake che, mANasa mATe koI vastu azakaya nathI. Ama karavA pAchaLa mAtra vicAranI draDhatA ja jarUrI che. upadeze te ghaNA ApyA ane ghaNAM sAMbhaLyA. dhArmika temaja AdhyAtmika evA asaMkhya pustakonuM vAMcana karyuM. buddhine te ApaNI pAse bhaMDAra bharyo paDe che. badhuM ja ApaNe jANIe chIe, samajIe chIe. ApaNe eTaluM badhuM vAMcyuM-vicAryuM ane sAMbhaLyuM che ke have navuM vAMcavA, vicAravA ke sAMbhaLavAnI jarUra ja nathI. temAM sAra zuM ane khoTuM zuM tenI tulanA karavAnI zakita paNa ApaNAmAM bharI paDI che. paraMtu du:khanI vAta e che, ke ApaNe badhuM ja jANatA-samajatA hovA chatAM ApaNe pote pitAnI jAtane ja chetarI rahyA chIe. ane haja vadhAre vyAkhyAne sAMbhaLavA tatpara rahIe chIe. kaMIka navuM jANavA maLaze ema samajIne haja paNa vizALa vAMcana tarapha DhaLIe chIe. paraMtu je jANIe chIe tene amala karatA nathI, je karavA jevuM che te karatA nathI. Ama karavuM ati Avazyaka che, paraMtu tema karavuM bhAre kaThaNa che, thaI zakatuM nathI. yamarAjanA paheregIre dvAranI sAme UbhA hoya che eTalI ummare paNa, badhuM jANatA hovA chatAM paNa lAcArIthI kahIe chIe ke e mArAthI thaI zakatuM nathI. mANasa keTaluM badhuM vicitra prANI che? uparanI badhI vAta te jANe che. tene amala karavAthI tenuM jIvana avazya urdhvagAmI banI zake tema hoya che. evo sIdho ane saraLa rasto tenI najaranI sAme raspaSTa hovA chatAM te tema karavA prayatna nathI karato ane rasIdIbhAInA DAbA kAnanI jema te UMdho rasto pakaDe che. te hImAlaya jAya che, AzramamAM jAya che, kapaDA badalIne sAdhu-sAdhvI ke saMnyAsI thAya che ane ema karyA pachI paNa tene mAMyale to ene e ja vaLagaNavALA hovAthI te tyAM nava saMsAra ubho kare che. tyAM paNa gamA-aNagamA, mArUMtAra, sAcuM-khoTuM, bhayaMkara svArtha buddhi, vera-jhera, A badhuM, cAlu ja hoya che. te potAnI jAtane ane jagatane khulle Ama chetare che. ema chatAM pote ane tenA anuyAyIo tene mahAtmA kahe che pUje che. sAmAnA ahaMne poSe che ane pote bhayaMkya rIte chetarAte hovA chatAM, tene AnaMda mANe che. vicitra ane dvidhAmaya che AjanA mAnavInI sthiti? A rIte khullI najare jagatanAM ane temAM vasatA mAnavInA darzana karIe chIe tyAre manamAM viSAda janme che. sAmAnya samajaNanA mAnavIo te tene manuSya janma zenA mATe maLe che tene vicAra suddhA karavAnI sthitimAM nathI. paraMtu kahevAtA bauddhikonI paNa AvI ja sthiti jovA maLe che tyAre nirAzA janme che ane manamAM praznonI paraMparA jAge che ke Ama kema ? ene javAba nathI maLate. ApaNe svArthamAM eTalA badhA aMdha banyA chIe ke potAnA sAcA svArthane paNa nathI samajI zakatA ane je thoDA ghaNA samajI zake che te nathI AcarI zakatA. ane aneka janmenA pherA pharavAnuM cAlu ja rahe che. hA, koI ramaNa maharSi, ke koI zrImad rAjacandra jevI vibhUtio pAke che, ke jemaNe dehAdhyAsamAMthI mukita meLavI hoya. paraMtu enI saMkhyA keTalI? mATe mANase vicAranuM baLa keLavavuM joIe, satata cittanazIla rahevuM joIe, AMtaradarzana karavAnI Teva pADavA mATe prayatnazIla rahevuM joIe, aDadho maNa upadezamAM DUbavA karatA aLa AcaraNanA dariyAmAM taratA zIkhavuM joIe. mANasa svastha citte, zAMtithI vicAra kare to tenA pitA mATe zuM hitakArI che teno javAba tene potAne tene mAMhyale ja Apaze! koIne prazna pUchavA javAnI jarUra nathI rahetI ke potA mATe sAra zuM che, jarUrI che! phakata sAcA vicA tuM ekalI nathI (marAThI kavitA) caMdra mane ahIM jue che, tane tyAM jete haze. tuM ekalI nathI ema mAre kahevuM che vasaMta DahAke : jayA mahetA 9 premaLa jyoti ak gatAMkamAM Apela ahevAlanA AdhAre aMdherInA hajI alArakhIyA AjhAmane sADalA kharIdIne bheTa ApavA mATe bhAvanagarathI eka bahene rUA. 151) ne ceka mekalyo te mATe temane AbhAra. zrIyuta manubhAI rAyacaMda saMghavI tarakzI davAo mATe bIja " haptAnA rUA. 500/- maLyA che. te mATe ame temanA AbhArI ---- chIe. AthI vinaMtI karavAmAM Ave che ke sADalAonI khAsa jarUra che, te jemanI IcchA hoya te saMghanA kAryAlayamAM sADalA mokalI Ape. zAntilAla TI. zeTha kAryAlaya maMtrI saMdhanA AjIvana sabhya zrI ramezacaMdra cunIlAla lAlana pIeca. DI. thayA - saMghanA AjIvana sabhya zrI ramezacaMdra cunIlAla lAlane "daMDa nIti ane jaina Agama "( Penology ane jain Scriptures)" viSe taiyAra karela mahAnibaMdhane muMbaI yunivasiTIe pIeca.DI. nI DigrI mATe mAnya rAkhe che. emaNe A zodha nibaMdha su kaeNlejanA AcArya DaoN. pI. Dabalyu. regenA mArgadarzana heThaLa taiyAra karyo hate. mAnavI gunA kare che. tenA kAraNomAM karma, tattvajJAnane phALo ane mAnavI gunA karatA aTake te mATe saMvarane upAya mahAvrata ane aNuvrata mAraphata sUcavIne samAjazAstrIo, keLavaNIkAro ane nyAyAdhikArIonuM A dizAmAM dhyAna kheMcavAne A mahAnibaMdhadrArA prayAsa karyo che. zrI lAlana vyavasAye muMbaImAM polIsa presIkayuTara che. emanI saphaLatA mATe hArdika abhinaMdana! Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-12-79 jhabujha kavana yure5-amerikAmAM keLavaNuM yuro5, yu. esa. e. ane keneDAnA mArA dI pravAsamAM sAthe lAgeluM devaLa paNa hoya che. yuropa ane amerikAnA zikSaNa meM eka upakrama goThavyuM hata: zALA - kolejo ane yunivarsiTI- sAthe carca eka sAmAnya ghaTanA che. prajAkIya jIvananI zista emAM zakaya hoya teTaluM rahevAne, hAIDalabarga, balina, lesTara ane paraMparA e rIte e loko jALave che. okasapharDa, vozigTana jevI yunivarsiTImAM jyAM jyAM mArAM pravacana goThavAyAM hatAM tyAM ke viyenA, ethensa, jInIvA, sIATala nyurka vagere esTrIA, jarmanI ane svinjharlenDamAM jarmana bhASA belAya sthaLoe zakaya banyuM hatuM tyAM yunivarsiTIonI zikSaNa paddhatio che. pheMca jevI anya bhASAne paNa bahoLo upayoga thAya che. yu.ke, samajavAnuM ane zikSaNa kArya jovAnuM meM rAkheluM. kayAreka te eka yu. esa. e. ane keneDAmAM aMgrejI bhASAno upayoga che. Akho divasa paNa gALavAnuM banatuM, kayAreka cAra -cha klAka ja hAthamAM teTale yuropamAM nathI; pramANamAM ghaNo ochA che. A dezamAM 3 rahetA. dareka vidyApIThamAMthI emanA abhyAsakrame, temanAM prakaTa varSanA bALako kiMDaragArTanamAM jAya che. 5 varSanAM bALako prAthamika thatAM vIkalI, anya riperTasa- buleTIne, vagere laI le ane pachI zALAomAM jAya che, pachI te Berusale (barusule) eTale ke, nirAMte vAMcI lete. dhaMdhAdArI (Professional) zALAmAM jAya che. pachI Matura (mArA) eTale ke, meTrikamAM praveze che. 11mAM mane samajAyuM ke, pazcime ghaNI moTI zikSaNa sAdhanA karI che. varSane "jImnAsyo'' paNa kahe che. tyAra bAda koleja zikSaNa I. sa. 1386 mAM hAIDabalabarga yunivarsiTInI sthApanA thaI. yuro thAya che. DokaTara thavA mATe cAra varSa bIjA thAya che. panI keTalIka vidyApITha saheje cAraso - pAMca varSa pUrve sthapAI hatI. khAsa karIne punarjAgaraNa yugamAM ane te pachI - pazcimamAM bALako aDhArame varSe kAyadesara mukata gaNAya che, yuropanA jIvanamAM " klA - dharma, sAhitya vageremAM je vasaMta eTale mAM - bApa temane mArI zakatA nathI. ke temanA para Adhisparza thayo hato tenuM supariNAma e vidyApITha che. tattvajJAna patya dharAvI zakatA nathI. A dezamAM jAtIyavRttio aMgenI kalA sAhitya ItihAsa AdimAM to A prajAe adabhUta kArya mAnyatAo mukata ane zithila svarUpanI hovAthI vidyArthIo karyuM ja che. eTalI ja IcchAzakitathI e loko Aje vijJAna ane pramANamAM nAnI uMmaramAM jAtIya vRttio vize jANe che. vaLI yaMtra vidyAnA viSayamAM kArya karI rahyA che. ghaNI cIvaTa ane sama A dezomAM Sex-Pornography (jAtIyatA - azlIlatA) * vazAna - yaMtra vidyAnuM zikSaNa tyAM apAya che. keLavaNImAM ti gli LHE ( 'Cow Boy' Dream Girl', 'Genesis ochuM mahatva nathI. e vAta tyAM sAva spaSTa che. eTale je vagere prakaTa thAya che. philma dekhADAya che. te uparAMta nagnata koI viSayamAM vidyArthI abhyAsa kare che temAM kharekhara pAraMgata pradazita karatI Nudiest Clubs jevI klaba ke jarmana thavAnI kaMIka siddha karavAnI - jijJAsA tenAmAM dekhAya che. vaLI FRK (ephakAkA) jevI mukata vastra - sabhyatA (Free Clothes pazcima Arthika rIte samRddha hoIne ghaNIvAra prAdhyApaka - vidyArthInuM culture) che. (Sex Inn) jevI hoTele sAmAnya 1-11 nuM pramANa (Ratio) tyAM jaNAya che. ApaNe tyAM ghaTanA che. tyAM jAheramAM cuMbana karavuM e rojiMdI rasama jevuM che. Athika TAMcA - sAdhanane lIdhe ane zikSaNane sAcuM mahattva sarakArI eTale tyAM vidyArthIo jAtIya jIvana vize ghaNA mukata che. yu. ke. mALakhAmAM kayAreya na ApavAne lIdhe ApaNe pazcima karatAM aneka nI sarakAra AvatA varasathI gaMbhIra paNe jAtIya jIvana vize abhyAsarIte vaMcita rahyAM chIe. nabaLuM pramANa (Ratio), prayogazALA krama paNa taiyAra karI rahI che. ati mukata jAtIya jIvanane lIdhe vageremAM ghaNA ja prAthamika sAdhane athavA bahu ja TAMcAM sAdhane, AgaLa jatAM nAgarika jIvanamAM tyAMnA strI-puruSe kayAreka navI vaijJAnika siddhione lAbha meLavavAmAMthI vaMcitapaNuM - AvA karuNatA anubhave che. lagnajIvana ghaNIvAra kathaLe che. chUTA keTalAka abhAvathI ApaNe muzkelI anubhavIe chIe. garIbI cheDA ati sAmAnya prasaMga che. yuropa - amerikAne samAja gRhaane abhAvane lIdhe keLavaNInI saMsthAomAM jaDatA, ardha jIvanamAM sukhI nathI eTale zANapaNa vagarane paNa lAge akSaratA, bAdhAI pikaLa paMDitAI asUyA jevuM ApaNe tyAM che. bALako avRddho karuNa paristhitimAM jIve che. e badhuM varatAya che. pazcimamAM puSkaLa sagavaDa che. e samAja paNa kharuM che. paNa e saMsAra mImAMsA vaLI anya sthaLe thaI zake. Weg Werf Society Gesell Shaft Society - ahIM te kahevAno eTale ja udde za che, ke tyAM mukata jAtIya jIvananI vAparIne pheMkI dene ke, Affluent Society ne samAja che. AbohavA chatAM vidyArthIo te viSe ati sabhAna thaI emanI pAse eTalI puSkaLatA che ke, keLavaNI mATe game tevA meghA jatA nathI. UlaTAnuM, ghaNI gaMbhIratAthI abhyAsa kare che. e loko go karavAnI, sAdhano vasAvavAnI ke prAdhyApako rokavAnI temane Sex nuM mahattva ja karatA nathI. vijJAna ane ramatagamatomAM che. sagavaDa ane jijJAsAe emanI keLavaNIne sudaDha puSkaLa rasa le che. eTale tyAMnA TI. vI. kAryakamekamAM vijJAnanI - "che. evuM nahiM ke pazcimamAM badhuM ja svarga che. prAdhyA- zodhakhALo sAhasika ramatagamato - AIsa hokI, parvata - caDhANa pa.nAM aMdara aMdaranI AchI IrSA, bhASAnA zikSakanI vizva phaTabola, boTiMga - harIphAI vagere tathA phekaTasI AIlenDa vyApI karuNa baLatarA, vadhu grAMTasa meLavavAnI vRtti - AvuM ghaNuM Adi aneka sAhasonA acarajanA kAryakrame darzAvAya che. tyAM che. chatAM tyAM zikSako ane vAlIonA saMghe zikSako ane vidyArthIo raje rejanuM bhAgI le che. parIkSA pahelAM temane vidyArthIonI kArya praNAli, tyAMnI sarakAranuM keLavaNI aMgenuM taiyArInI rajAe hotI nathI. samayanI ane zistanI sabhAnatA valaNa - A sarvee tyAMnI keLavaNIne kharekhara arthapUrNatA ghaNI sacavAya che. keLavaNI e khUba ja Ayojita vyavasthA taMtra che. bakSI che. - yu.ke. mAM bALaka 5 thI 16 varSa zALAmAM jAya che. 16 mA pachI , juniyara kolejamAM; pachI vidyApIThanA zikSaNamAM jAya che. yu. have ApaNe amuka dezevAra kevaLaNInuM mALakhuM joI laIe esa. e. mAM 6 thI 18 (sudhImAM zALAnuM zikSaNa pUruM karI 19 grIsamAM ane ITAlImAM bALaka chaThThA varSe zALAmAM jAya che thI 23 je samaya gALA koleja zikSaNamAM gALe che. yu. esa. dhAvaNAM chokarAM mATe ghoDiyAgharanI ghaNI sArI sagavaDa hoya e. mAM eka varSamAM be semisTara hoya che. unALAnI rajA aDhI che. ITAlImAM ATha dhoraNa sudhI pharajiyAta ane maphata zikSaNa mAsanI hoya che. zALAomAM homa varka para tyAM bhAra ApatA che. zALAnA samaya savAre 8-0 thI baporanA 1-0 lagI ke, nathI, paNa parIkSAo yoje che. vidyArthI pustaka vAMce che. sAMjanA 4-00 sudhI paNa hoya che. jo bALakane zALAmAM pitAne ( Topics) pasaMda kare che. tenA para saMzodhana kare che. khorAka levo hoya to nagarapAliko taraphathI tenI sagavaDa maLe che, che. pustakAlayamAM bese che. dalIle viksAve che. eka navamAthI bAramAM dhoraNa sudhInI zALAne 'supIrIara kUla' kahe che. satramAM eka pepara hoya che. A mArkasa gaNavAmAM Ave che. vidyArthIne tenAthI AgaLa abhyAsa karavo hoya te spezyalAIjhaDa che. keTalIka zALAomAM be semisTarane badale traNa kavArTarsa phekalTImAM Tekanikala, sAyansa, komarsa, ATarsa vageremAM javAnuM rahe che. hoya che. eka vAra semisTara ke kavArTara pAsa thaI jAya pachI A abhyAsakrama cha thI ATha varSanI hoya che. zALAmAM nakazAo, pharI kyAreya te karavAnI rahetI nathI. bhaNavAmAM nabaLA vidyArthIo * sAdhane,' ramakaDAM vagerenI muLa sagavaDo meM joI. vAlIo mATe sahAya varga (Help Classes) hoya che. zikSako ke - ane zikSako khUba ja dhyAna Ape che. dareka gharamAM bALakone 'ucca varganA vidyArthIo AvA vargo marsa calAve che. Tayuzana ' mATe alaga abhyAsa khaMDanI paNa sagavaDa hoya che. 'komemAM meM jevuM khAsa kazuM hotuM nathI. mArkasa TakAvArImAM apAtA nathI paNa ' sArI zALAe joI tyAre khUba rAjI thayA hatA. keTalIka zALAo tene badale geIDa mATe poInTasa apAya che. varSanA phala roIDa Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 prabuddha jIvana tA. 1-12-79 - " pachI snAtakanI upAdhi (DIgrI) apAya che. jo vidyArthIne enarsa karAvI zake tene keLavaNI ja kevI rIte kahevAya ? zALA te samADIgrI maLI hoya to tenI traNa zreNI rahe che. janI pratikRti ja hoya che. eTale vidyArthIne rasa lete karI (1) 3.9 snAtaka: summa-Cum-Laude sAthe e jIvanane pUrI khevanAthI ane pUrNatAthI pAme e ja keLa(2) 3.7 snAtaka Magna-Cum-Laude sAthe vaNInI gulliI hoI zake. eka lAkha pAMsaTha hajArathI vadhu (3) 3,5 snAtaka -Cum-Laude sAthe nizALamAM lagabhaga cAra karoDa vidyArthIone bhaNAvAya che. je vidyArthIe 3.6 ke upara greDa meLavyo hoya to tene dasa lAkhathI vadhu zikSako temane bhaNAve che. aMdAje 1000 'DInanI gauravayAdImAM mUkavAmAM Ave che. 4.0 greDane utama karoDa DolaranuM tenI pAchaLa kharca thAya che.. zakaya (Best Possible) gaNAya che. tyAMnA lokomAM klA * sAhityanI - sauMdaryAbhUtinI khUba UMDI vidyApIThamAM abhyAsakrame (Syllabuses) ane sUjha che. sthApatyanI daSTie dareka zaheranI racanA pAchaLa utama samaya patraka ( Time Tables) chApIne taiyAra ja rAkhela Ayojana jaNAya che. nadI - sarovara ke samudrakinAre zahera hoya che. samara sezanamAM ke A sezanamAM amAre tyAM A vaseluM che hoya che. dareka zahera lAkha * dasa vIsa lAkha vRkSothI pramANe abhyAsakrame che. tenI mAhitI temanA buleTinamAM AvI AcchAdita hoya che. latAo ane puSpothI sajAveluM hoya jAya che. eDamizana, rajisTrezana, sAmAnya mAhitI sAthe che. moTe bhAge yunivarsiTIonA kempasa paMdara mAIlanA vistAramAM abhyAsanA kAryakrama (Program of Study) abhyAsa- phelAyelA ane ramaNIya hoya che. dareka phekalTIne potAnuM kramanI yAdI (Course Listings) vagere Ayojita ja judu makAna lagabhaga hoya che. keTalIka yunivarsiTIene pitAnuM hoya che. seMkaDo prakAranA abhyAsa krame tenI aneka zAkhAo- myujhiyama, ArTa operA, sporTasa - peveliyana vagere hoya che. enI (phekalTInA ) hAla ke rUma naMbara sAthe ApavAmAM Ave che. tyAMnI yunivarsiTIonuM sauthI moTuM pradAna temanAM prakAzane eklI kolambiyA yunivarsiTInI "Professional zALAo che. hAIDalabarga yunivarsiTInA eziyana sTaDIjhanA adhyakSa ke saMsthAonI yAdI joIne khyAla Avaze ke nyu yorka Do. bargare temanI phekalTIe bhArata para prakTa karelAM 7 pustako zaheramAMnI kolambiyA yunivarsiTI (yu yorka yunivarsiTI te mane bheTa ApyAM. yunivarsiTI opha vozigTananA adhyakSa pAchI judI che ja) keTalIka badhI phekalTIo calAve che. Do. mAIkela zepirAe "leMgleja enDa sesAyaTI Ina sAutha 'Institute of American Studies, American langu eziyA' pustaka ApyuM. balina yunivarsiTInA InDoage Program, Graduate School of Architecture and lAjInA prAdhyApaka De. tripAThIe temanA vibhAge prakaTa . Planning tenI 17 zAkhAo) School of the Arts, Film karelAM pustako, De. AkaraMjana dAsaguptAe 'gyuIze : " tenI 7 zAkhAo) Painting Theatre Arts (tanI 4 zAkhAo) ravIndranAtha" hAIDalabarga yunivarsiTImAMthI ja prakaTa' kaccha. Graduate School of Business, School of Dental emaNe cAra bIja taiyAra karelAM pustako paNa mane tyAM bUke and oral Surgery, East Asian Institute, School of keIsamAM dekhADayAM. e vibhAgane 'InDiyana mInIecara graMtha Engineering and Applied science, Camp Colum te adbhuta suMdara thayo che. A te thaI huM je kaIkane maLI zako bia, Applied Physics and Nuclear Engineering hate te prAdhyApakonAM graMthanI vAta. paNa yurepa - amerikAnI yuni(4 zAkhAo) Bioengineering (3 zAkhAo) Chemical En varsiTIoe te hajAronI saMkhyAmAM vizvane apratIma pustako gineering (3 LVLLALL) Civil Engineering and Engin ApyAM che. ane jJAnane ' prakAza samagra vizvane pahoMcADe eering Mechanics (3 ALLWNL) Electric Engineering che e mAnava jAtinI moTAmAM moTI sevA che. gaye varase oNksapharDa and Computer Science (3 AMAI) Industrial En yunivarsiTI prese tenA pustaka prakAzananA pAMcaso varSanI ujavaNI gineering and Operation Research (7 zAkhAo) Wii hatI. oNksapharDa yunivarsiTImAM bolavA jatAM pahelAM beeka Mathematical Methods in Engineering. Mechanical kalAka okasapharDa kaoNleja, ' anya kaoNlejonuM saMkula, ' cartha ane Engineering (4 zAkhAo) Mining Metallurgical and okasapharDanI dukAna joI tyAre harSathI romAMcita thaI gayuM hatuM. Mineral Engineering (96 211942AL) School of tyAMnI yunivarsiTInI tIvra jhaMkhanA che. AMtararASTrIya vidyAInternal Affairs, Graduate School of Jaurnalism pITha banavAnI. hAIDalabarga yunivarsiTI ho ke oNkasapharDa, balina che ke ( ALMR-) Institute of Latin American and Jbe kolambiyA darekanI mathAmaNa vizvanI zreSTha yunivarsiTI thavAnI rian Studies, School of Law, . School of Library anubhavI zakAya che. service, Basic Courses Leading to the Master of bahudhA dareka yunivarsiTI e pitAnA, dezanA ke vizvanA nara-nArIScience Degree ( 90 212412LL) Advanced Courses onAM nAma sAthe potAnI phekalTIonAM kyAM te nAma ApyAM che, ane (14 zAkhAo) Middle East Institute, Russian Institute, emanAM bAvalAMo ke tailacitra mUkyAM che. are, hAIDalabarganA School of Social work, (7 zAkhAo) Teachers College parathI ame vahI jatI nekAra (Neckar) nadInA para - (AC 11:4412) Institute, on Western Europe (13 vAsanA eka vRkSAcchAdita mArgane e lokoe phleisephina vega 3LL91) Other schools and Institutes, University (Philosophen Veg.--The Road of the Philosophers) program for continuing Education, University nAma ApyuM che! yuIze ke zIlara ke jarmanInA Program of General Education vagere koIka tattvajJAnIe tyAM sAMje pharavA nIkaLatA haze tenI smRtine kevI jaLavI che, kolambiyA yunivarsiTI enI eka bhavya ImArata amerikAno zaikSaNika siddhAMta e che ke dareka zALA pleTa, hIroDoTasa, sIse, varjIla ane erisToTalanAM ke kolejane dAtAnuM dhyeya nakkI karavA svAtaMtrya maLavuM nAmanI che. kavie ItihAsakAro vakatAo, vaijJAniko, dArzaniko joIe. vaLI koIne ya kaMI paNa viSaya zIkhavI zakAya ema ame AdinuM UMDI kRtajJatApUrvaka : emaNe RNa cUkavyuM che. eksarikanA loko mAne che. zikSaNane udde za tamAma lokone taka ane pharDa yunivarsiTI oNlejamAM dAkhala thatA jamaNI bAja kavi zelInuM svAtaMtrya hAMsala karAvI ApavAne che. mANasa samAjane keTalo adabhUta zilpa che. vizvane mahAna kavi zelI ahIM bhAgyo upayogI thAya che tenuM punaH puna: mApa kADhavuM e zikSaNanuM hato. (Ama te e rIpITara hato ane tene kADhI mUkelA sauthI agatyanuM kArya che. lokazAhImAM kema jIvavuM e zikSaNe e karaNa kisse javA de) tenA smaraNane kevuM AbAda A manuSyane zIkhavavuM joIe. jahona DayuIe amerikAnA zikSaNanuM lakoe ' ArasamAM maDhI dIdhuM che !' kharekhara eka kANamAM zAzvatattvajJAna AlekhyuM che. e mAne che ke, ApaNI sanmukha tIne utArI lIdhI che! kavi venisanA samudramAM taNAI AvelA praznane zikSaNanI madadathI mAnavajAti kaI rIte hala gayo hato. ane ' mRtyu pAmyA hatA. eTale ene chellI kare che. te mahatvanuM che. prazna ukaeNlavAnuM zikSANe zIkhavavuM kSaNAmAM sUtelo kaMDAryo che ane nIcenA bhAgamAM samayanI devI joIe. janI zikSaNa prathAmAM uttaro taiyAra rahetA. pAMta kare che, tenuM zilpa che. evI avismaraNIya 'hANa che! lUInI navI zikSaNa prathAmAM uttaro nizcita ane gRhI- e vize manamAM vitA gujyA kare che; lekhI nathI paNa umAzaMkaratavALA nahi, paNa bhUlacUkavALA paNa hoya che. praznamAM UMDA bhAIe 1956 mAM oNksapharDa para ane eNkisapharDa beDaleyana UtaravuM muzkelImAMthI mArga kADhavA mathavuM.- A satate, prakriyA ' lAyabrerImAM kavi zelInI ghaDiyALa, jenA achoDAne cheDe kavinAM ne ja keLavaNIne kImiyo che. vaLI teNe sarjanAtmakatA ane kalpanA- merInAM sIlsa (mahora) che, tene vize lakhelAM. banne kAvyo zIlatA para ghaNe bhAra Ape che. AnaMdanI aMnubhUti na yAda Ave che: Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-12-.... " prabuddha.'jIvana , okasapharDamAthI We were so happy hand in hand together, And now I know whatever I may do, pRthivI taNuM bharga, - bhUSaNa, The road I tread can only lead me back, dear, sadIo : UjaLuM zAnatIrtha A To Heidelberg again and you. Dagale * Dagale mahekatI " thayA kare che. pharI pharIne tamArI kane AvIza, priya hAIDabalabarga kaI vidyAtapasInI ' sAdhanA. okasapharDa, vaoNziMgTana, viyenA! - yazavaMta trivedI bham yAtrika AtmatIrthane ladhu zA Acamaneya tRpta huM. zivasaMka95 ' 1,16mAMthI ghaDiyALa - trikALanuM mukha mANasanuM mana adabhUta che. te satata vicAratuM rahe che. UMghamAM mRta bhAse ahIMyAM bhale, kavi, svapna rUpe, jAgRtimAM saMkalpa vikalpa rUpe sArA ane kharAba vicAronuM AvAgamana tyAM cAle che. A manane zAMta rAkhavuM dharanuM ja trikALanuM ura joIe. tene baMdhana ane mukitanA vicArothI mukata (free) ciramudrA zubha nAmanI tava.' rAkhavuM joIe. zI rIte? bALapaNathI ja manane keLavavAnI rItasaranI chelle pazcimanI jijJAsA ane UMDI adhyayanazIla tAlIma levI joIe. mANasanuM mana ati caMcaLa - vAMdarA tAne dAMta avatArIza. tA. 9-5-79 e yu. ke. nA hAI jevuM che. satata kUdAkUda karatuM rahe che. eka vastu viSaya ke kamizanara mAnanIya zrI ena. jI. gore dvArA rAtre 8-00 vAgye sthaLane TI rahevuM to nathI. tene IcchA, vAsanA, dveSa ane ahaM. okasapharDa yunivarsiTI kaoNlejamAM "Indian Thought and karAdinA vaLagaNe che. raste cAlyo jate mAnavI, tenI najara dukALiterature vize mAruM pravacana goThavAyuM hatuM. doDheka nanA ze keIsamAM rahelA gulAbajAMbu para coMTADe che. moDhAmAM klAka huM bolyo hoIza. meM mArA pravacanamAM jIbhane saLavaLATa pedA thAya che. hAtha khissAmAM pahoMcI jAya che. evuM kahyuM hatuM ke, zaMkAzIla avasthAmAM hemleTa' mRtyu pAme ane paga duzmana najIka, ghaDInA chaThThA bhAgamAM to peluM gulAba - A pAre . arjana bhakitayogathI kRSNane caraNe badhuM jaba "hajarIvAsI' banI jAya che. A che mananI caMcaLatAnuM udAsamApata karI daIne tarI jAya. che. yuropa - amerikAmAM prava haraNa. kharekhara pelA cAlyA jatA mAnavIne bhUkha lAgI hotI canane aMte praznotarIne rivAja che. huM bolIne besI gaye. nathI. khAvAne IrAdo ke vicAra paNa nathI hoto. paNa "daSTidoSa" kliphI DIpArTamenTanA eka skolare atyaMta namratAthI mane manane naDe che. A ja rIte suMdara yuvatIne jovAthI paNa mana prazna karyo ke, praoNphesara, Ape hemaleTa ane arjuna viSe vAsanA - kAmanA bhaNI haDaselAya che. paraMtu, gulAbajAMbu ane je vidhAna karyuM che te Apane pharI vicAravA jevuM lAge che? huM gulAbanA phUla jevI pelI yuvatI. vacce AsamAna jamInano te samajuM chuM ke, hemleTanuM mRtyu uttama prakAranuM che, kAraNa ke hemleTa, taphAvata mane noMdhe che. kaI vAsanA saMtoSavI ane kaI saMkhyA jIvana vizenI satata samajaNa keLavavAnI prakriyAmAM mRtyu pAme vagaranI rAkhavI te tarata ja buddhi nakkI karI de che. mananI madada che. Apane kema lAge che?" mAre mudado. ene gaLe utAravA buddhi Ave che, A karavuM ke na karavuM? te nakkI karavAnuM kAma meM ThIka ThIka prayatno karyAnuM mane smaraNa che. e samajyo ke mane buddhi upara choDI de che. zuM karavAthI sAruM thAya ane zuM karanahi tenI mane khabara nathI. paNa huM okasapharDamAMthI jarUra ghaNuM vAthI kharAba thAya - pitAnuM ane jagatanuM e vize mAnavInuM zIkhIne Avyo. keTaluM navuM ane arthapUrNa marmadhaTana! keTalI mana satata vicAratuM rahe che. A arthamAM mananuM udghakaraNa namratA! ane keTalI prabaLa jijJAsA! (Sublimation) karavuM atyaMta jarUrI che. ekavAra je dizAmAM javAnI manane Teva paDaze te pachI kAyama mATe cAlu raheze. jIvanamAM Dagale ' yuropa - amerikAnI keLavaNIne mAre e ja anubhava ne pagale nirNaya levAnI ghaDI AvI pahoMce che. zreya ane preryA vacce kAyama rahyo che. niSThA ane vijJAsA! pasaMdagInI paLa AvI pahoMce che. tyAre mane konI pasaMdagI kare . bhArata AvyA pachI ya tyAMnA tIrthadhAma samAM vidyAdhAmamAM che tenA upara tenA bhAvanuM nirmANane AdhAra rahela hoya mana gocarI karatuM rahe che. Do. AkaraMjana dAsaguptAe hAIDala che. ekavAra dizA pakaDayA pachI mane svAbhAvika rIte ja e dizAmAM 'nA killAnI dukAnamAMthI traNa citra bheTa ApyAM hatAM. temAMnuM prayANa karatuM thAya che. tethI to zAstromAM kahyuM che, ke mane zivasaMkalpa (- lost my heart in Heidelberg') nI kavitA "karatuM thAya te jovuM. saMkalpa kharo, paNa kalyANakAraka, lyANa zabda - jo beTho chuM. citramAM nIce nekAra nadI ne tene pula che. khuba ja vyApaka che. jagatanA kalyANamAM je vyakitanuM kalyANa te uparavAsamAM ei che. nIce. saMgItalipinuM citra ane samAyeluM che. satya dizA, zivasaMpa ane suMdaraphaLa traNene metI javuM gIta che. : : ' , ' ' . saMgama racavA joIe, e kyAre racAya? jyAre mAnavImAM mana, vacana ane karmanI ekatA sthapAya tyAre. mananA vicAra sAthe Wherever I may wander far over land and sea, jIbhathI uccArAyelA zabdone meLa bese to je hAthapaga sata karma In all the wide world over There's just one place tarapha vaLe, anyathA nahIM. A mATe satata jAgRti sAthe sakhate paried for me, zrama Avazyaka che. manane vividha anubhavomAMthI pasAra thatuM rAkhavuM, Where love is forever, calling, And life is a dream sArA mAThA prasaMge, ane enA dvArA prApta thatuM khaDatalapaNuM - divine, Where I whisper'd low in the long ago, mananI zaktine vadhAre che. je mane muzkelImAMthI mArga kADhavuM rahe che te kyAya che, TevAya che. vipada, du:kha e manano, manane With your heart close to mine::. bhAvato khorAka che. manane kayAreya navaruM paDavA devuM na joIe. The 'Far away. I roam, dear, wherever I may be, navarA manamAM kharAba vicAro praveze che. sata karmamAM ramuM pacyuM When I am sad and lonely Your voice still calls rahetuM mane sakriya rahe che. vicAre caDeluM mana e jhaDapathI doDI jatAM to me vAhana jevuM che. jyAre mane gatizIla hoya tyAre tenA hinDala" And soon I will be returning to tell you I love upara hAthanI ane breka upara paganI pakaDa majabUta hovI joIe, - a you so, jo te na hoya ne akasmAta thAya! manane "akasmata! '. zaratacUka Then no more well. sigh As in days gone by , jene aMgrejImAM (Absenc. of mind) kahe che. ghaNIvAra For in my heart I know:, . mANasa pULa rIte hAjara hovA chatAM manathI khovAI gayele mAlama Refrain I lost my heart in Heidelberg to you, paDe che. athavA tenuM mana zarIrane eka bAju mUkI pote ekaluM A dear, pharavA UpaDI gayeluM dekhAya che. mATe to mana daIne karelA karmanuM Beneth the blue of Summer Skies --- * * * mahattva vizeSa che. manathI -AtmAthI thatuM karya dIpI UThe che. . " I lived again and all the world seemed. , , Ama, ApaNe jo ApaNA manane yogya dizAmAM vALI 6 *, new, dear, jagatanuM kalyANa karavAmAM nimitta banI zakIe te e bahu moTuM kAma I saw the love light shining in your eyes; thayuM gaNAya. manane saMyama adbhuta che. mana upara AtmAne kAbu Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 prabuddha jIvana tA. 1-12-79 hovo joIe. manane yogya dizAmAM vALI tenI gati upara satata niyaMtraNa rAkhatAM zIkhavuM e eka moTAmAM moTI siddhi che mana je vAraMvAra akasmAta karatuM rahe che tene prabhAva potAnA temaja anyanA (samAjajIvana) jIvana ' para paDyA vagara raheto nathI. A mAnasika akasmAta kyAreka AghAtamAM paNa pariNAme che. A manane yogya dizAmAM, yogya vastumAM ane thogya sthaLe joDavAnI kriyAne "ga" nAma ApyuM. yuja eTale 'joDavuM kriyApada parathI utarI AveluM nAma yoga, ahIM manane pitAnA je AtmAmAM - vALI, paramAtmA sAthe anusaMdhAna sAdhavAnI kriyAne vega kahyo. gadvArA mAnavInuM mana dIvya cetanA sAthe anusaMdhAna pAme che. jema ekAgratAne kAraNe mAnavInI mAnasika zakita urdhvagamana kare che. te samagra jagatanI dIvya cetanA paNa tene bheTavA mATe Atura thaIne nIce Ave che. tyAre yogasthita mAnavInuM mana eka prakArane avarNanIya AnaMda anubhave che. tyAre AvA pagI mAnavInuM mana caMcaLatAnI sAthe lamI-papaisAthI paNa mukita anubhave che. mana jItavAthI vAsanA jItAya che, ema ja kahyuM che te A arthamAM. lakSmI ane mana baMne caMcaLa che. gadrArA baMne upara eka sAthe kAbU meLavI zakAya che. Ama thatAM mAnavI jadI mahattvAkAMkSAothI mukata thAya che. A mAnavI je sthaLe rahe che, te svarga bane che. tene bIjAM koI maMdiro ke masajidanI jarUra paDatI nathI. tenuM zarIra svayaM tIrthasvarUpa banI jAya che. gaMgA-godAvarI ke narmadAmAM tene snAna karavAnI jarUra paDatI nathI. Ama, mana dvArA mANase potAnA ja AtmAmAM DUbakI mAravAnI siddhi hAMsala karavAnI che. manane zAMta karI nivRtta karavAthI ja sAcI pravRtti-sAttvika pravRtti karI zakAya che. -harajIvana jAnakI eka satya : chellA zvAsa sudhInuM huM eka vakhata giranAra gayela. hatAzA ane niSphaLatAthI ja prerAIne, eka eklo jayAM tyAM bhaTakate hato.' cAlatA cAlate, mahAkALInI TUka sudhI gayo. sAMkaDI keDI ne AjubAju khINa. saMbhALIne ja cAlavuM paDe. tyAM jatAM, kAMThe eka sAdhune meM samAdhi avasthAmAM joyA! 'mane thayuM, e paDI jaze to?" huM emanI najIka gayA ! mane ekAeka preraNA thaI. meM e sAdhune UMcakIne, yogya jagyAe besADI dIdhA. . meM besADayA pachI, eNe AMkho kholI! prathama te, enI moTI ne lAlaghUma AMkhe joIne Dara lAge! kadAca, sAdhunA zrApane ja A Dara hato !" -paraMtu paLeka vAramAM enA moM para prasannatA chavAI gaI. e bole e pUrve, meM ja kahyuM: "tame paDI jAva evuM lAgyuM eTale..." "te nAhaka citA karI. huM samAdhi avasthAmAM sajAga bhale nahote, paNa sthira jarUra hata! paDI na jAta!" mArA zabdo pUrNa thAya e pUrve eNe kahyuM hatuM. paNa mane Dara hato ke, tame paDI jAta !" meM pharI kahyuM.. e bolyA: "jIvanamAM saheje kAMI prApta thatuM nathI! ne thAya che, emAM prAptino saMtoSa nathI. sugaMdha nathI! mAre AdhyAtmika siddhi prApta karavI che. meM mAruM sarvasva Izvarane samarpaNa karI dIdhuM che! A jIvananI eka paLa para mAro adhikAra nathI ! eTale ja mane ciMtA nathI !" e aTakayA, ne pachI mArI sAravuM joIne pharI bolyA: paraMtu kadAca evuM ya hoya, huM paDI javAno houM ne tane ja Izvare mane tyAMthI ahIM mUkavAnI preraNA ApI hoya? evuM paNa bane !" AvA prazna pachI, eNe mArI sAmuM joyuM meM enI moTI moTI AMkhanA UMDaNamAM joye rAkhyuM. kadAca, e samaye, A gahana viSaya mAre mATe agharo hato. paraMtu, e vakhatanuM mAruM jIvana ja evuM hatuM! AnaMdamAM ke hatAzAmAM paNa giranAra, bhavanAtha, AjubAjunA jaMgale pahADa. utaravo ne caDavA-A badhuM gamatuM hatuM! paraMtu A prasaMge huM sIkasasTAnDarDamAM nApAsa thayo hate-ne e hatAzAmAM ja bhaTakavAnuM gamatuM hatuM. paraMtu hatAzAmAM A jIvanane TUMkAvavAne kadI vicAra paNa Avele nahIM! mane du:kha ke sukhanI preraNAthI, koIka AvA sthaLoe jaIne, sUnamUna besavAnuM ne vicAravAnuM khuba game. huM hajI ya mArA jIvananA A aMgata satyane jALavI jANyo chuM. paraMtu vAta ATalA pUratI nathI! haju ya bacapaNanA divaso yAda karuM, ne huM rAtre sapanAmAM giranAra na gayo houM evuM te na ja bane! -hA, huM bahu Astika hovAne dAva nathI karato ! koI devI yamatkArathI prerAIne huM tyAM nahAto jato ! mane gamatuM hatuM tyAM javAnuM! ekAMta, dhIre dhIre vahetA vAyarAmAM vRkSone ghUMTAyele svara, TAzaMkaranI ramaNIya jagyA, khaLakhaLa vahetuM jharaNuM, kyAreka, koI paththara upara UbheluM vanacara-dIpaDo paNa hAya ! -ne jotAM ja bAjumAM jaTAzaMkaranI jagyAmAM ghUsI javAnuM e DarapokapaNu paNa game kharuM! - haja ya siMhane chUTo joIne DaravAnuM mane game! paNa pelA sAdhunA zabdo Aje ya bhUlyo nathI! "prAptinA saMtoSanI vAta ! prAptinI paNa sugaMdha !" ane enI bIjI vAta : "je che te sarva Izvarane samarpita karI dIdhuM che! A jIvananI eka paLa para paNa mAro adhikAra nathI !"- keTale suMdara saMkalpa! keTalI nirbhayatA! ane eTale ja eNe, mahAkALInI TrakanI keDI besavA mATe pasaMda karI hazene?- jayAMthI cAlavA mATe paNa Dara lAge tyAM ja besIne, AdhyAtmika sAdhanA karavAnI preraNA paNa ene enA ja AtmAe ApI hazene? ApaNe, "ApaNuM ApaNuM" karIne jIvananI amUlya kSaNone kharcI nAkhIe chIe- kamAIe chIe zuM? dhana. ane kharA arthamAM, jenA dvArA vaibhava sivAya kazuM ja prApta thatuM nathI ene mATe Apa ' , jIvana AkhuM kharcI nAkhIe chIe -ne toya meLavIe chIe.a - - paryApta che e saMteSa anubhavatA nathI!--ne Akhara meLavyuM na meLavyA barAbara jevuM thAya, tyAre pelI vahI gayelI jIvananI baLavAna kSaNone yAda karI karIne, mAMdalI kSaNamAM ja jIvavAnuM ne! .. | mArAmAM A ne AvAM ghaNAM satya jIve che. mane bacapaNathI e satya vize vicArIne, svayaM sAthe saMgharSamAM UtaravAnuM game che! huM ghaNI vakhata chinnabhinna dazAmAM paNa satya pratye AgrahI rahyo chuM tyAre mAre bhAge sahana karavAnuM ja AvyuM che! AnAthI satya nahIM, vicalitanA ja prApta thaI che-vyavahAru jIvana paNa saMgharSamaya banI gayuM hatuM. A vicalitatAe na mane satya prApta karavA dIdhuM na jIvanamAM sAcuM sukha prApta thavA dIdhuM! mane sukha kayAre maLaze tenI kadI citA karato nathI, 'satya' kayAre maLaze tenI ciMtA che! paraMtu ghaNI vakhata vicAruM chuM-mArAmAM je "satya" che te zuM che? hA, chellA zvAsa sudhInuM satya- paNa te zuM che?: Ane javAba mAre aMgata rAkhavo che! "tame ne huM barAbara ApaNe badhAM ja satya jhaMkhIe chIe-svIkArIe chIe chatAM AcaratA nathI. evuM satya kayuM che, e saue aMtara DhaMDhoLIne meLavavuM rahyuM! jIvananI keTalI ya kSaNe AsakitamAM, vAtAmAM ke manoraMjana ke sAhitya sarjanamAM vitAvuM chuM. paNa mArAmAMnuM e satya-prApi saMteSa, prAptinI sugaMdha, jIvananI pratyeka paLa Izvarane sAru ApaNI kSaNe parane ApaNe anadhikAra ! are AvA AvA keTalAya satyo..ne huM bhUlato nathI! -ane juo A jIvananI karuNatA! badhuM jANuM chuM-chatAM ya AcaravuM keTaluM muzkela che! khUba muzkela che! pelA sAdhunI jema, jayAM mRtyune ja bhaya che tyAM jaIne sthitaprajJa besavA jeTalI hiMmata ja kayAM che? -ne chatAMya, A badhAM satya svIkArIne huM Acaru che A satya mArAmAM che ja e daMbha AcaravA jeTalI zakita meM keLavI nathI. A DarapokapaNuM paNa mane game che! satyano daMbha Acaro enA karatAM mArAmAMnuM asatya svIkArI levA huM sadAya tatpara rahuM chuM! mane mArAmAMnI A nikhAlasatA game che: ahIM paNa mane prasannatA anubhavavI game che! - 'prAptine saMtoSa-prAptanI sugaMdha! kSaNa para Izvarane adhikAra, Izvarane sarva samapita !... jaya mutyane bhaya che tyAMthI jIvananI sAcI prApti-A badhA ja satya, jIvananA chellA zvAsapatanA satyo... huM meLavavA jhaMkhuM chuM-avazyameLavIza... mAro A saMkalpa, e ja mArA jIvananA chellA zvAsa sudhIne saMkalpa che. guNavaMta bhaTTa mAlika zI muMbaI jena muvaka saMdha, mudraka ane prakathaka : mI cImanalAla je. zAha, prakAzana saMthaLa : 385, saradAra vI. pI. reDa aMbai-4004 Te. naM. 350296 mudraNa pAna : dhI sTeTasa pIpalaNa , meTa muMbai 0001 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. No. MH. By South 54 Licence No. : 37 . pabu jIvana 'prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa varSa 42 : aMka : 15 muMbaI jaina muvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra chuTaka nakala rU. 0-75 muMbaI, 16 Disembara 1979, ravivAra carSika lavAjama rU|. 15, paradeza mATe ziliMga : 45 taMtrI: cImanalAla cakubhAI zAha AgAmI cUMTaNI: cUMTaNInA takhatA goThavAI gayA che. cUMTaNIne Adeza ApatuM jAheranAmuM rASTrapatie prasiddha karyuM che. vividha rAjakIya pakSoe potAnA umedavAronI pasaMdagI karI lIdhI che. umedavArI patrako bharAI gayA che. cUMTaNI jhuMbeza zarU thaI che. lokomAM gherI cintA che. cUMTaNInuM pariNAma zuM Avaze? cUMTaNI pachI paristhiti zuM haze? vartamAna asthiratA cAlu raheze ? AjhAdI pachI cha sAmAnya cUMTaNIo thaI. mArca 1977 nI paristhiti ane cUMTaNI abhUtapUrva hatI. chatAM, A cUMTaNI samaye matadAra muMjhavaNa anubhave che evI muMjhavaNa pahelAM koI vakhata anubhavI nathI. mata ApavA ke nahi, ApavA te kone ApavA, eno nirNaya sahelAIthI thaI zakatA nathI. matadAra jAgRta che, vicAra kare che, carcA kare che, jAhera vivAda cAle che, vartamAnapatrA kALajIpUrvaka vAMce che. paNa kAMI spaSTatA thatI nathI. AmAM matadArane doSa nathI. badhA rAjakIya pakSo ane tenI AgevAna vyakitaoe, mAtra potAnA svArtha ane sattA lAlasAnuM tAMDava khelyuM che. prajAne koIno vizvAsa rahyo nathI. jAhera jIvana koI divasa ATaluM nIcuM UtaryuM hatuM. AvA saMjogAmAM zuM karavuM? keTalIka spaSTatA zarUAtamAM karI laIe. keTalAka loko ema kahe che ke koIne mata na ApavA. AvuM nakArAtmaka valaNa hAnikAraka che. matadAna ochuM thAya tenA lAbha IndirA gAMdhIne ja maLavAno. vikTa saMjogAmAM paNa potAnI pharaja cukAya nahi; nirNaya karaveza ja rahyo. sarvodayanA keTalAka bhAIo lAkaumedavAranI vAta kare che. karyAMyathI lAkaumedavAra ubhA karI zakyA nathI. gujarAtamAM prayatna karyo te paNa choDI devA paDayo lAkaumedavAranI kalpanA zakaya ane AvakAradAyaka hoya to paNa bahu moDA jAgyA che. lAkaumedavAranI vAta karI, matadArone gUMcavaNamAM nAkhavA nahi. keTalAka loko kahe che ke koIpaNa pakSamAM sArA ane pramANika mANasA hoya tevAne mata ApavA. saMsadIya lokazAhImAM pakSanI vagaNanA thaI zake nahi. A lokazAhI pakSIya lokazAhI che. It is Party Government mATe kayA pakSane sA' soMpavI che te nirNaya karavA joIe. pachI te pakSane bahumatI maLe tema karavuM joIe. pakSanA nirNaya karIe tyAre paNa te pakSanA netA koNa che te lakSamAM levuM joIe. je pakSane bahumatI maLe tenA netA vaDApradhAna thAya. eTale, vAstavamAM, A cUMTaNI netAnI, vaDA pradhAna pada mATenI che. je pakSane sattA soMpavI na hoya ane je vyakitane vaDA pradhAnapade mUkavA na hoya, te pakSanA koI umedavArane mata na ja apAya, pachI te pakSamAM koI vyakita sArI ane pramANika jaNAtI hoya te paNa tene mata na ja apAya. evI vyakti koI hoya to bhUlathI te pakSamAM gaI che, athavA sArI ane pramANika lAge che paNa kharekhara nathI ane svArthathI evA pakSamAM gaI che ema mAnavuM rahyuM. kharekhara sArI ane pramANika vyakita hoya to tene samajAvI evA pakSa cheADAvavA joIe ane na mAne te harAvavI joIe. samagrapaNe vicAra karatAM, je pakSa sattA upara Ave tema ApaNe IcchatA hoIe tenA umedavArone saphaLa banAvavA joIe. te pakSane mata kAne ApIzuM ? sthira sarakAra racI zake teTalI bahumatI maLe tema karavuM joIe. pakSa umeMdavAro pasaMda kare te badhA sArA ane prAmANika hAtA nathI. umedavAronI pasaMdagImAM pakSe pUrI kALajI rAkhavI joIe. paNa vartamAna saMjogAmAM te ghaNuM duSkara che e hakIkata che. tethI keTaluMka nibhAvI levuM paDe. te paNa, ApaNe Teko ApavA IcchatA hoIe evA pakSe paNa, jANItI rIte apramANika hoya ke nAlAyaka hoya tevI koI vyakitane umedavAra tarIke pasaMda karI hoya te tevI vyakitane mata na ApavA. paNa AvA kissAo bahu ja thoDA hoya tema samajI levuM. P apakSa umedavAromAM, sArA, pramANika ane kuzaLa vyakitao hAya- mAvalaMkara jevI--tA tene Teko ApavA. AvI 25-30 vyaki tao lokasabhAmAM hoya te AvakAradAyaka che. have pakSonA vicAra karIe. vartamAnamAM, ApaNA dezanI durdazA e che, ke rAjakIya jIvana ghaNAM pakSomAM vibhAjIta thaI gayuM che. saMsadIya leAkazAhImAM be sabaLa pakSo hoya tyAM ja AvI. lokazAhI saphaLa thAya che. A STie joIe to atyAre traNa mukhya pakSo gaNAya. eka, lAkadaLa-koMgresa (jo te eka gaNAtA hAya to), bIjo, janatA pakSa ane trIjo IndirA koMgresa, paNa te sivAya aneka pakSo che. sAmyavAdI-bepakSo-, akAlI, eDI. ema ke, DI ema ke, rIpablIkana, keTalAka prAdezika pakSo, muslIma lIga vigere. A badhA paracUraNa pakSomAM sAmyavAdI-sI. pI. ema. vadhAre saMgaThita ane pazcimabaMgAla, tripurA ane keralamAM vadhAre lAgavaga dharAve che. traNa mukhya pakSo sivAyanA bIjA badhAM pakSo ane apakSo maLI, vadhumAM vadhu, 100 beThako laI jAya ema mAnIe. AvA pakSonA matadAra varga peAtAnA pakSane ja mata ApavAnA, temane mArgadarzananI jarUra nathI. have bAkI rahyA traNa mukhya pakSo ane tenA traNa AgevAnA, caraNasiMha, jagajIvanarAma ane IndirA gAMdhI. A traNe pakSomAM komavAda ane jJAtivAda bharapUra che. umedavAronI pasaMdagI mATe bhAge A dhAraNe thaI che. saMsadIya lokazAhI ane tenuM avibhAjaya aMga cUMTaNI ApaNA dezamAM AvI tyArathI sauthI moTuM durbhAgya jJAtivAda ane komavAda khUba phUlyA-phAlyA te che. A sahastraphaNA jherI nAgane nAthI zakyA nathI.eTaluM ja nahi paNa eka pheNa kApe to dasa Uge evI dazA che. A zAtivAda ane komavAda uparAMta, laghumatIo, musalamAna khristIo, harijana, pachAtavargo, AdivAsIo- AvA vargonuM mahattva vadhI gayuM che ane rAjakIya pakSoe IrAdApUrvaka vadhAryuM che. A jhera, zAtivAda jeTaluM juM, kadAca tethI vizeSa, prasaratuM jAya che, tene uttejana maLe che. laghumatIonuM rakSaNa karavuM, temanAM hita jALavavA, e ApaNI pharaja che. paNa laghumatInI zirajorI thAya, tene bahekAvavAmAM Ave, temanA mato meLavavA temane vadhAre paDatI lAlA ApavAmAM Ave, temanI mahattvAkAMkSAo AsmAne caDAvAya ane bahumatIne laghumatI banAvavAnA prayatna thAya tyAre sphoTaka paristhiti pedA thAya, dezanI ekatA ane salAmatI jokhamAya. janasaMgha ane rASTrIya svayaMsevaka daLa upara Aropa che, ke te komavAdI che. vAta sAcI che. temanAmAM hindutvanI bhAvanA che. anya komAnA hitane nukasAna karI hindu rAja sthapavAnI mahAtvAkAMkSA "hAya to te sarvathA, hAnikAraka che. harijana, pachAta varga ke Adi Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 abula kavana tA. 16-12-79 kAka. , kAra ane vAsIo mATe A prazna Ubho nathI thato. temano prazna Arthika juThANAnI ane dhRSTatAnI hada hoya che. paNa IndirA gAMdhIne koI ane sAmAjika che. temAnAM moTA bhAganA hindu che. hinduomAM maryAdA nathI. A tapAsa paMcane IndirA gAMdhI viruddha kAMI maLyuM garIba-tavaMgaranA bheda che ja. nathI! jenA pAne pAne IndirA gAMdhI ane saMjaya gAMdhInA dukanI A prazna mukhyatve musalamAna ane khristIo mATe Ubha. hakIkate bharI che. tevA ahevAlone AvI rIte uDAvI devAnI koMgrethAya che ane temAM paNa musalamAne mATe. musalamAnone rAjakIya pakSo sanA cUMTaNI DhaMDherAmAM ceSTA thAya che, te IndirA gAMdhI eka ja vizvAsa tarathI uttejanA thaI rahI che. ane have teo kAMIka Akramaka thaI pAtra netA che je dezane bacAvI zakaze ema kahIne koMgresa (AI) rahyA che. A uttejanA karavAmAM sauthI moTe phALe IndirA gAMdhIne che. tenI pikaLatA ughADI pADe che. lAMDananuM prakhyAta patra IkanemisTapote bina sAMpradAyika-sekyulara-hovAne dAvo kare che jayAre hakIkatamAM tenA tA. 8 DisembaranA aMkamAM kahe che: musalamAnone uzkeravAmAM teo agrasthAne che. janasaMdha upara Aropa She is the same iron willed autocrat who closed kare che tenA karatAM komavAdanuM jhera IndirA gAMdhI vadhAre phelAve che. down Indian Democracy for 20 months in 1975-77. She has never disawowed the ends or the means jamA masajadanA zAhI ImAmane ane IndirA koMgresanA cUMTaNI of that contrived 'emergency', except to shift the DhAMDherAmAM musalamAnone je prakAranI lAlace ane bAMhedharI blame to the sub-ordinates. ApavAmAM AvI che tethI utkRSTa prakArane komavAda pedA kare che. makkAmAM majIda upara tyAMnA dharma jhanunIoe humalo karyo temAM kala Mrs. Gandhi herself continues to display a kattA tathA haidrAbAdamAM te kAne thayA. kalakattAnA makAnamAM IndirA flagrant disregard for truth or the public good. koMgresanI urojanA hatI. AsAmamAM lAkha musalamAne baMgalA She exploits communal tensions while proclaiming dezamAMthI dAsI gayA che. ane dakSiNa AsAmamAM te bahumatI AvA herself India's only 'secular leader; She encourmasalamAnonI thaI che. temanAM nAme matadAra yAdImAMthI rada karavA ages the unions to make inflationary demands for AsAmIo laData kare che temAM IndirA gAMdhIe A musalamAnonA which she cobbled them while in office, and she 'hakone Teko Apyo. musalamAnI AkramaNanuM moTuM moja, nukathI invokes imaginary conspiracies between the preInDoneziyA sudhI, duniyA upara pharI vaLyuM che. te samaye, cUMTaNImAM sent Government and Pakistan. basa meLavavA. bhAratanA cha karoDa musalamAnonI uttejanA karavI deza- Indira Gandhi is an all-too-well-known quantity doha che. musalamAne jANe bhAratamAM judI prajA hoya e bhAva pharI to the Indian Electorate. The self-serving illegalipedA thaI rahyo che. janatA pakSamAM janasAMdha che tenAM karatAM A ties of her emergency rule have been exhaustively vadhAre moTo bhaya che. chevaTa, A dezamAM, hinduonI bahumatI che documented in the three volume report of the Shah e bahumatIne ladhumatImAM pheravI zakAya tema nathI. ladhumatI pratye Commission and in the separate inquiry into the bahumatInI pharaja che te bahumatI pratye paNa laghumatInI pharaja che. corrupt dealings of her son's Maruti-Car Company. - have traNa mukhya pakSone vicAra karI. lokadaLa- ane arsa 1975 - 77 nA vIsa mahinA daramiyAna zrImatI gAMdhIe koMgresanA joDANamAM bhaMgANa paDI cUkayuM che. A joDANa-anahelI bhAratIya lokazAhIne aMta ANyo e pachI haja ye teo evAM ja elAyansa-takavAdI hatuM ane Take tema hatuM ja nahi, koMgresane lokhaMDI IcchAzakitavALA Apakhuda ja rahyAM che. emaNe UbhI IndirA gAMdhIe khatama karI che. rahyAsahyAM koMgresIjane cUMTaNI karelI kaTokaTI" nA sAdhana ke sAdhyano emaNe jarA ya asvIkAra pachI, eka athavA bIjA pakSe jaze. te ja hAla lokadaLanA thavAnA che. karyo nathI. emaNe mAtra potAnI nIcenA mANase para enA doSane caraNasiMhanA jIvananI eka ja mahattvAkAMkSA hatI-vaDA pradhAna Topalo nAkhyo che" thavAnI, deza sevA karavAnI nahi. te mATe temaNe janatA pakSane teDo. temAM IndirA gAMdhIne sAtha maLe. IndirA gAMdhIe spaSTa kahyAM che - zrImatI gAMdhIne satyanI ke lokonA bhalAnI paDI nathI teo enI ke morArajI sAme caraNasiMhane vaDA pradhAna thavA Teke ApavAmAM temanuM helanA karavAnuM cAlu rAkhI rahyAM che. teo komI taMgadilIne lAbha eka ja dhyeya hatuM, janatApA toDavAnuM. caraNasiMhane aMdarathI janatA uThAve che paNa sAthe pitAnI jAtane eka mAtra binasAMprAyika netA pakSa toDavAmAM rAjanArAyaNa ane madhu limane sAtha maLyo. tarIke ghoSita kare che. e kAmadAra saMghone phugAvo vadhe evI mAgaNI jayorja pharnAnDIjha ane bahuguNA jevA potAnA pakSane bevaphA thayA. karavAnuM protsAhana Ape che. paNa jyAre teo sattAAvA pakSane, lokadaLa ke arsa koMgresanA koI umedavArane mata sthAne hatA tyAre ene emaNe ja svIkAra karyo na hote. atyAranI Apa, mata veDaphI nAkhavAno chelokadaLa, ke arsa koMgresa, cUMTaNI sarakAra ane pAkistAnanI vacce kAvatara thayuM hovAnI kAlpanika pachI kAM to tUTI jaze athavA je koI cuMTAyA haze te sodAbAjI vAto paNa teo uDAve che. karaze. IndirA gAMdhInA guNothI bhAratanA matadArone khUba ja paricita che. enAM kaTekaTI kALanAM zAsanamAM potAnAM svArtha mATe lIdhelA have rahe che mukhya be pakSa : IndirA koMgresa ane janatA pakSa. gerakAyade pagalAMnI dastAvejI vigata zAha paMcanA traNa bhAganA kharo mukAbale A be pakSa vacce che. koMgresa (AI) eTale IndirA ahevAlamAM maLe che temaja emanAM putranI mArUti moTara kaMpanInAM gAMdhI. A koMgresanAM cUMTaNI DhaMDherAmAM kahyuM che. A bhraSTAcArI sodAonI vigato bIjA ahevAlamAM ApavAmAM AvI che." The Indian National Congress-I is the only Party and Smt. Indira Gandhi is the only leader e ja junI ToLI pharI IndirA gAMdhIne gherI vaLI che. e ja . 'who can save the country, after the recent trauma baMsIlAla, e ja saMjaya gAMdhI, e ja vidyAcaraNa zukala, saMjaya tic experience. No other party or leader can be gAMdhIne koI rAjakIya mahAtvAkAMkSA nathI evuM vAraMvAra IndirA trusted to do so. gAMdhIe kahyAM chatAM, pharI ameThImAMthI umedaTArI karI che. A umeda vArImAM AMca na Ave te mATe amRta nAhaTAne AtmA jAgrata dezanA A tAraNahAranA bhUtakALa bhUMsI nAkhavA, bhagIratha prayatna thaze ane pote "nirdoSa' vyaktine. caraNasiMhanA kahevAthI, kheTI thaI rahyA che. jene koI svArtha nathI ke rAjakIya hetu nathI evI rIte rAMDovyA che. te mATe sAcI hakIkata jAhera karavA preraNA maLI ! suprIma korTanA traNa jajo-jasTIsa zAha, jasTIsa guptA, ane jasTIsa jagannAtha reDI--e IdirA gAMdhI, saMjaya gAMdhI ane baMsIlAlanA risthara sarakAra ApavAnA bahAne, pharI sattA prApta karavAnA kALA kRtyonI tapAsa karI, dastAvejI purAvA sAthe, ughADA pADayA. IndirA gAMdhInA svapna bhAratanI prajA saphaLa thavA na ja de. mRtyunI te bAbate koMgresa-AInA cuMTaNI DhaMDherAmAM kahyuM che. sthiratA karatAM, jIvananI asthiratA vadhAre AvakarapAtra che. The Janata Government let loose unabated have rahyo janatA pakSa ane jagajIvanarAma. janatA pakSa pratye persecution on Congressmen particularly Smt. Indira prajAmAM sakAraNa bhAre asaMteSa che. prajAe A pakSane moTI bahu Gandhi and her colleagues, The Central Home matI ApI tene veDaphI nAkhI. paNa janatA pakSanI eka siddhi ane Ministry set up numerous Commissions which te meTI siddhi che. bhUlavI na joIe. nAgarika svAtaMtraya ane mULaafter marathon enquiries found practically nothing bhUta adhikAro pharI sajIvana karyA. jagajIvanarAmane lokone vizvAsa against her. paDatuM nathI. vaDA pradhAna thavAnI temanI lAlasA caraNasiha pharatAM Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-12-79 zuddha jIvana - navI keLavaNInA nirmAtA ochI nathI. IndirA gAMdhI sAthe kayAre nahi bhaLI jAya tenuM kahevAya nahi, paNa janasaMgha saMgaThita pakSa rahyo che. tenAmAM eka paNa paMphA palaTo thayo nathI. tenA AgevAnoe saMyama jALavyo che. janatA gujarAtamAM navI keLavaNInA cIlA pADanAra trimUrtimAMnA chellA pakSane paratI saMkhyAmAM bahumatI maLe te jagajIvanarAme bevaphA zrI harabhAInuM avasAna thayuM che. thavAnI jarUra na rahe athavA tene prayatna kare che, tene AgevAna svarAja prAptinA maMthanakALamAM keLavaNInuM dhyeya, tene tarIke haThAvavA joIe ane janasaMgha tathA anya pakSo-koMgresa-e, kAryakrama, tenI paddhatio maMthana thAya te svAbhAvika hatuM. kAMgaDI, rahela samAjavAdI, vigere, tema karI zake. atyAre bIjo koI gurukuLa, zAMtiniketana, enI bIseMTanI hiMdu koleja - badhAM A vikalpa nathI. keIpaNa saMjogomAM janatA pakSa ke tene koI Age maMthananA meTAM udAharaNa che. vAna IndirA gAMdhI sAthe sIdhI ke ADakatarI rIte samajatI ke samAdhAna na ja kare, e ApaNe jovuM joIe. tenA umedavAro pAsethI | gujarAtamAM AnAM be udAharaNa gaNAze; eka bhAvanagaranuM dakSiNAmUrti ane bIjuM gAMdhIjIe sthApela gujarAta vidyApITha evI bAMhedharI mAgavI joIe. jarUra paDe to virodha pakSa tarIke temAM paNa dakSiNAmUrtie keLavaNInA kAryakrama ane paddhati bAbatamAM bese paNa sattA meLavavA ApakhudI baLe sAthe samAdhAna na ja thAya. je navo cIle pADo tenI gujarAtanA zikSaNa para amITa chApa lekazAhI bacAvavAne A eka ja mArga che. koI pakSa pAse kAntikArI paDI. A kAryane traNa dhuraMdharo-nAnAbhAI, gijubhAI ane harabhAI. Arthika kAryakama nathI. badhA samAjavAdanI vAto kare che chatAM garIbAI, bekArI, moMghavArI, ochI karavA, je jhaDapI ane makkama pagalA levA traNee maLIne zikSaNa vyavasthAmAM bhaNanArAne kendramAM mUkavya. joIe te levAnI koI pakSanI taiyArI jaNAtI nathI. sthApita hareka tabakake zIkhanArane kendramAM rAkhavAnuM vAtAvaraNa nirmANa karyuM. hite ane meTA udyogapati ke mUDIdAra, sIdhe nahi hate. ADakatarI ane harabhAIe umeryuM - zIkhanAra eTale zIkhanAranuM mana. rIte, kadAca IndirA gAMdhIne Teko Apaze. atyAre ApakhudI zAsana. kAraNa ke vidyA to mana grahaNa kare che, mana tene avagaNe che taje che. bhaNanAranuM mana je bhaNavAmAM na hoya to tene TaTTAra besADI mAMthI bacavAnA vicAra karavAno ja rahe che. A prakAranI lokazAhI ke, pATiyA sAme tenI AMkha TherAve te paNa te vidyA grahaNa kara. ane AvI cUMTaNI ApaNA dezane anukULa che ke nahi te pAyAne nathI. tenuM mana bIje ja che. AMkha kAna khullAM hoya paNa mana prazna ubho thAya che. atyAre tene vicAra thaI zake tema nathI. deza abhimukha na hoya te vighA tene sparzatI nathI. moTI kaTokaTImAMthI pasAra thaI rahyo che. A kaTokaTI mAtra rAjakIya ' harabhAInuM yAdagAra pradAna bALaka, kizAra, yuvaka avasthAnahi, paNa Arthika, sAmAjIka ane naitika paNa che. prajAnA pitAnA emAM manane vikAsa kema thAya che, te vikAsanA anivArya kAyadAo che ane tene jANyA vinA zikSaka thavAnuM te nirarthaka vyAyAma che, te bhagIratha puruSArtha vinA A kaTokaTI ne pAra karavI sahelI nathI. siddha karAvavAnuM hatuM. - vartamAna cUMTaNI puratuM, IkonomisTanA je lekhane meM upara nAnAbhAI, gijubhAI baMnene paNa A Agraha hato, paNa * ullekha karyo che, temAM aMte kahyuM che te tAtkAlika mArga jaNAya che. manane vikAsa, tenI sArI - mIThI, prAthamika, vikasita, saMskRta, Last summer, this newspaper endorsed Jagjiwan vikRta avasthAo viSe harabhAIe vigate lakhyuM, samajAvyuM, jarUra Ram as the least bad leader for India. Given the paDaye Agraha rAkhyA. zikSaNa - mAnasanA A abhyAsamAM meM temane debased standards of Indian Politics to-day, he viziSTha phALo, jAtIya ane vijJAnanuM mahatva samajAvavAne hate. remains that, inspite of his flirtation with Mrs. gijubhAIe jema meMTesarIne gujarAtamAM Utaryo tema harabhAIe Gandhi, And, for all his failures of courage during -kroIDane gujarAtamAM ANyA. the Emergency, he could be something else too; -kroIDanI mAnasacikitsA paddhati kAmavRttine ja badhI pravRttine the least unreliable bulwa rk in or out of Govern AdhAra mAnavAnuM tenuM nidAna, te viSe nAnA - nAnA matabhedo ment, against a return to autocracy. This is what yuropamAM paNa thayA ane che, tenAM coMkAvanArAM chatAM ciMtananA mULamAM Indian voters must be looking for in an election janArA vidhAnanAM arthaghaTano vize paNa juduM kahenArA hatA ane che, which offers no clear moral choice. Now that Party paNa vyakitane ke samAjanI saMskRti ke vikRtinA mULamAM kAmavAsalabels and alliances have become all but meaning nAnI dhRNA, damana, rUMdhana, te viSe keLavAtI binajarUrI lajajA less, the best a voter can do is to opt for the anti tenA udhvIkaraNanA upAya - A badhAMe mahatvane bhAga bhajavyo che. Indira candidate with the best prospect of saving temAM -kroIDa pachIthI koIne zaMkA nathI rahI. A paratve -kroIDa his soul in the inevitable parleys with the devil. pahelAMnI duniyA ane te pachInI duniyAmAM mULabhUta phera paDaye ja che, sAMskRtika maMthanamAM enI salAha para dhyAna devAnuM sau svIkAre che. gayA unALAmAM, A akhabAre jagajIvanarAmane bhAratanA harabhAIne phALe -phroIDanI A vAta samajAvavAne che. sauthI ochA avaguNI netA tarIke gaNAvyA hatA. bhAratIya rAja temanAM badhAM arthaghaTano ke vidhAne ke Agraha sAthe pUrA saMmata kAraNanAM dhoraNonI je adhogati thaI che emAM zrImatI gAMdhI thavAnI jarUra nathI. koI paNa navA vicAra ke hilacAlamAM atizayatA. sAthe maLavAnA enAM prayAse chatAM ye, teo AvA hoya ja che. tevuM temAM paNa nIkaLe, paNa temane arba ApavAnuM netA te rahe ja che. kaTekaTI daramiyAna teo hiMmata batAvI zakayA kAraNa e che ke, emaNe A azya ImAratane daravAjo toDa; kAmavAsanAnA manovijJAnanA abhyAse emane aneka yuvaka nahotA chatAM ye teo sarakAranI bahAra ke aMdara eka haththu yuvatIonA vizvAsapAtra mArgadarzaka ane mitra banAvyA hatA. sattAne puna: AvatI aTakAvI zake evuM pratirodhaka baLa AvuM sadabhAgya koIne ja sAMpaDe che. teo banI zake tema che. A vakhatanI cUMTaNImAM bhAratIya A abhyAse ja emane tandurastInA keLavaNIzAstrI banAvelA. matadArane koI spaSTa naitika pasaMdagI karavAnuM maLI zake tema nathI. harabhAI pAse sau nirbhayatAthI jaI zakatuM. dila khelIne vAta karI zakatuM ane kAMIka ne kAMIka AzvAsana eTale teo paNa A cUMTaNImAM ATalI ja apekSA rAkhato haze. meLavI zakatuM . atyAre pakSa ane joDANa lagabhaga arthahIna banI gayAM che. tyAre temanI pAse janArAne anubhava hato ke, nirutsAha - nirAzA matadAro sAthenA anivArya mukAbalAmAM potAne bacAvavA mATe temanI joDe vAta karyA pachI ochAM thaI jatAM. IndirA virodhI umedavArane ja vadhumAM vadhu pasaMda karI zake tema che.' ane jIvanamAM roTalA ke raheThANa karatAM ye moTI jarUra saune utsAha ane AzAnA sadhiyArAnI che. A citra ghaNuM nirAzAjanaka lAge tevuM che. dezanI ekatA harabhAImAM te moTA pramANamAM hatAM ane te meTA pramANamAM ane salAmatI bhayamAM che. prajAnI potAnI jAgRti ane pura pArtha ApI zakatA. sivAya bIjo koI mArga nathI. emanA A guNonuM smaraNa - raTaNa zikSakajagatane khapanuM che, . ane te ja temane sAcI aMjali gaNAze. 11-12-79 cImanalAla cakubhAI manubhAI paMcolI "darzaka' Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 pramukha jIvana tA. 16-12-79, - - - [2] dehAdhyAsamAMthI mukita - - evI nathI ke jemAM hiMsA na hoya, te AtmAno guNa zuM che? AtmAne guNa ahiMsA che, eno dharma ahiMsA che. dehanI pravRtti ' have A vAta eka bAju mUkI do. ema samajo ke punarjanma judI che, enI je vAsanAo che tene jo ApaNe dUra karI zakIe, nathI. mANasane sAcuM sukha zemAMthI utpanna thAya che e vAtane vicAra enA upara vijaya meLavI zakIe to sAcI zAMti maLe. du:khanuM kAraNa karo. mANasa du:khI thAya che e du:kha kayAMthI Ave che? TolsToyanI A vAsanAo che. mahAvIre ema kahyuM ke du:khanuM kAraNa hiMsA che. eka vArtA che. A vAta ati saMkSepamAM kahuM chuM. mATe ahiMsA dharma che, AtmAno guNa che, bhagavAna buddha ema . . eka bahu ja paisAdAra kheDUta hato. ene patnI nahotI, saMtAna kahyuM ke tRSNA e ja du:khanuM mULa che mATe tRSNA tyAga kare to nahotuM. eka mANasa, koI sagAMvahAlA nahotA. paNa pUratI jamIna sAcI zAMti maLaze. gItAe ema kahyuM ke badhA du:khanuM mULa Asakita dArI ane te vakhatanA jamAnAnI vAta kare eTale ghoDAgADImAM che mATe anAsakata thaI jA; to tane zAMti maLaze. paNa tame tRSNA besIne tenAM khetara upara jAya, ne kAma kare. ne pAchA enA ghare tyAga che ke Asakitano tyAga karo ke hiMsAne tyAga kare temAM Ave. ene ghoDo hAMkanAro hate, kocamena. enA manamAM eka divasa samAna tattva zuM che, te ke tArA rAga dveSa A badhAnA kAraNarUpa che. pApa peThuM ke je A marI jAya te enI milkata mane maLe. enuM tRSNA tyAgavALA bhagavAna buddha paNa e kahe che ke rAga deSa muko koI vArasadAra hatuM nahi. eTale eka divasa ghoDA gADImAM besADIne to zAMti maLaze. ahiMsA kahevAvALA mahAvIra paNa e kahe che ke zeThane laI jato hato te gADInA ghoDAne bhaDakAvIne jANI joIne khADAmAM rAga draya upara vijaya meLave, ane anAsakita kahevAvALA zrIkRSNa nAMkhI, ne zeTha marI gayuM. eNe AvIne gAmamAM vAta karI ke ghoDo 'paNa e kaheze ke anAsakta thAva, vItarAga bhaya, krodha bane. to bhaDako, huM bahu dilagIra chuM. pachI pAke ne poke raDavA beTho. zeTha pAyAno prazna AvIne tyAM ubhe rahe che ke rAgadveSa zuM vastu marI gayA pachI enI milakata ene maLI. milakata te maLI gaI, che? kayAMthI pedA thAya che? to e che ke dehanuM lakSaNa. kahevuM e che ke koIne khabara nathI ke kevI rIte maLI ne zuM thayuM, pachI enA rAga dveSa, vAsanAo, lAlasA parigrahanI, sattAnI, kIrtinI mananI aMdara zaMkA pedA thatI gaI ke A mArA zeThane meM mArI A badhI vastu jenI pAchaLa nuM paDayo chuM ane jene kAraNe tuM nAMkhe tema mane koI mArI nAMkhaze to? e zaMkAnuM nivAraNa kevI pitAnI jAtane sukhI mAne che paNa je aMte du:kha pariNAmI che te rIte thAya? e bhaya eTale sudhI AgaLa vadhyo ke mArA chokarA ja tArAM, potAnA rAga dveSamAMthI janme che. bahu lAMbI vAta nahi karatAM milakta mATe mane mArI nAMkhaze to? mArI patnI milakata mATe mane eTaluM kahyuM ke rAgadveSamAMthI mukita meLavavI eTale dehAdhyAsamAMthI mArI nAMkhaze to? mANasanA bhayanI bhUtAvaLa to evI che ke e mukita meLavavI. dehAdhyAsamAMthI mukita meLavavI eTale kapAye jItavA, kyAM nahIM pahoMce enI ene potAne khabara nathI. atre upara, rAgadveSa jItavA. have rAga dveSa jItavA kevI rIte ? jyAM sudhI patnI upara, badhA para, ene zaMkA Ave che eTale khAya paNa nahi. tame hAlatA cAlatAM mANasa che, jIve che, tyAM sudhI rAga dveSa enI patnI ene ja pUche ke kema nathI khAtA, to koIne kahevAya. thAya ja che. A vAsanAo eTalI prabaLa che ke mANasane tene evI vAta nahi. kahe kone ke mane evI zaMkA che ke tuM mane mArI gulAma banAvI de che. mANasa potAnI prakRttine gulAma bane che. nAMkhIza, jhera ApIza. TesToyane e kahevuM che ke pApane badale paNa temAMthI mukita meLavavI, tenA upara vijaya meLavavA, mANasanA upara svargamAM ke narkamAM nathI maLatuM, ahIMne ahIM maLe che. te hAthanI vAta che. AtmA e ja pitAnA sukha - duHkhane kartA che bahAranuM pariNAma na Ave to paNa aMtara kerI khAya che. e vastu ema kahevAya che. A kahevuM saheluM che, karavuM adharuM che. eTalA mATe kahe che ke evuM khoTuM na karIza ke tArA aMtarane ene DiMkha lAge.. mANasanI InsAniyata evI che, enI mAnavatA evI have eka prazna ke zA mATe A karavuM che? huM A rIte vicAruM che ke khoTuMkyuM hoya te ene DaMkha to ene lAge che, enA manamAM chuM. purnajanma hoya ke na hoya, mekSa hoya ke na hoya, haze ema vasavase hoya ja ke A sAra na thayuM, khoTu thaI gayuM, na karyuM huM mAnuM chuM - atyAre, A bhave. A jiMdagImAM sAcuM sukha ane hota te sAra. paNa haze kAMI nahi, have mUkIne, Aje je thaI zAMti meLavavAne mArga zuM? cIra zAMti meLavavI ke je zAMtimAM bhaMga gayuM--te thaI gayuM, kAlanI vAta che. ane pachI AvatI kAla Ave na paDe. evA sukha ane zAMtinA lakSaNa zuM che? huM samajuM chuM tyAM eTale vadhAre e. rIDhA thaI jAya ke pachI DaMkha vAgato hoya e sudhI be lakSaNa che. dA. ta. dArU pIe tyAre mejamAM AvI javAya UMDe UMDe utarato jAya, koIkane na vAge.. badhA zAstroe, badhA che ke keTalo sukhamAM chuM. paNa enuM pariNAma zuM Ave che ? aMte saMta puraSo, badhA philosepha jeNe vicAra karyo che temaNe eka du:khapariNAmI che. to sAcuM sukha e che ke je sadAya sukha rUpa ja hakIkata. spaSTa karI che. e hakIkata anubhavanI che ke sAcuM sukha rahe ne je kadI du:khamAM na pariName. A eka vAkaya lakhI rAkhe ke ane sAcI zAMti aMtaranI che, bahAranI nathI. A anubhavane viSaya, sAra sukha kaI rIte du:kha pariNAmI thatuM nathI. badhAmAM tamane du:kha che. AmAM koIne pUchavA javAnI jarUra nathI, koI zAstra jANavAnI Ave, bhAgamAMthI roga thAya, milakata hoya te rAjA lUMTI jAya, jarUra nathI, badhA tamane kaheze ke sAcA sukha ne zAMti joItAM hoya A badhuM thaI jAya. paNa eka cIja evI che ke jene koI lUMTI te te tane tArA aMtaramAMthI maLavAnI che... . zake ema nathI. sAcA sukha ne sAcI zAMtinuM lakSaNa e che ke sadAya .' sukhamaya rahe. eTalA mATe te eka cIja evI che ke jeTalI Aca" have evI aMtaranI sAcI zAMti meLavavI kevI rIte e mukhya savAla raNamAM mukAya eTaluM puNya. emAM koI niSphaLatAne prazna ja nathI. thayo. te aMtaranI zAMti maLatI kema nathI e savAla thAya che. jo sAcA sukhanuM bIjuM lakSaNa e che ke pote sukhI thAya eTaluM ja aMtaramAM ja che, AtmA pote ja potAne baMdhu che, pitAne duzmana che, nahi, potAnA e sukhane kAraNe bIjo koI du:khI na thAya. mArA koI bahArane duzamana nathI, bahArane mitra nathI, to- e jo tArA hAthanI sukhane kAraNe jo huM bIjAne du:khI karate houM, te e mAru, vAta che te tuM e karate kema nathI? A eka sIdhI sAdI vAta che, be ne be cAra jevI. to ke kAMIka ADuM Ave che. zuM sAcuM sukha nathI eTaluM ja nahi paNa enuM paNa sukha nathI. sAcA "sukhanuM lakSaNa e che ke koIne ya du:khI na kare. huM milakata bIjAnA ADuM Ave che? te ke ADAM Ave che mArA svArtho, mArI. vAsa bhege meMLavuM to huM ene lUMTI lauM chuM ema thAya. eTalI daSTie nAe, kAma, krodha, maMda, mehe " A ADuM Ave che. A vicAra ene du:khI karuM chuM. mArA mATe, mArA svArthanA kAraNe huM kaMI paNa karaze te ja khabara paDaze ke sAcuM sukha maLatuM kema nathI? mAro kare te bIjAne du:khI karIne ja e kare che te sivAyuM e thaI pitAne Ama, mArA pitAne krodha, mAro pitAno meha, mAro potAne zakatuM nathI. te havethI evI rIte vartana karake tuM te sukhI thAya paNa tArA svArtha A vastu mane sAcI zAMti ane sAcuM sukha levA detI nathI. have vartanane kAraNe bIjo koI du:khI na thAya vacanathI, vicArathI. vartanathI e jANavA chatAM, AcaratA nathI. A jANavA chatAM AcarI ke I paNa rIte bIjo du:khI na thAya e kayAre thAya ke tArA rAga zakatuM nathI. tenuM kAraNa zuM? mANasa, deha (jaDa) ne cetanane saMyoga dveSa gayA hoya te. kAraNake rAga dveSa e svArthane guNa che. jo A sAce che, e sahayogamAM be vastu che, AtmAnI prakRtti judI che, lakSaNa juduM mArga hoya to AthI zuM thAya che? dehAdhyAsa chaTI jAya che. dehAche ne dehanI prakRtti judI che, enuM lakSaNa juduM che,deha eka mAge dhyAsa chaTI jAya ene artha e che ke huM eTale mAtra zarIra nahi. laI jAya che, AtmA jade mArge laI javAnuM kahe che eTale ja ' A deha eTale A dehane sukhI karavAne mATe jeTalI vastuo huM zrImade kahyuM ke pragaTa lakSaNe- jANa, jema asi ne myAna. pragaTa lakSaNa zuM che ? te pragaTa lakSaNa e che ke A deha che te hiMsA mArI AsapAsa UbhI kare te badhuM ja. mArI milakata, mAro baMgala, upara nabhe che. jIve jIvaya jIvanama. koI paNa kiyA dehanI mArI moTara, mAra sattAnuM sthAna, kIrtinuM sthAna - A je badhI huM Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-12-199 prabuddha jIvana * 153 jALa ubhI karuM chuM te A dehane sukhI karavA mATe..e badhA A dehanAM ke tuM have A yuddha kara. to zuM rAgadveSa rahitapaNe e yuddha karI vaibhava che. AtmAnA vaibhava nathI. jeTalI vastu bahAranI che, ne zake ? A badhI mArA mananI zaMkAo ja kahuM chuM. koI kAma bahAranI vastu upara jeTalo AdhAra rAkhavo paDe che teTaluM parAva- karavuM hoya emAM tame vega na lAve. Unless you put your laMbI pAruM che, paravazatA che. svAyattatA, svAdhinatA, sAcI svataMtratA passion into it. tyAM sudhI vega Avato nathI. tame ema kaho ke nyAM che ke bahAranI vastuo upara AdhAra rAkhavo ja na paDe. tyAre kaMI nahi, bhagavAnanuM kAma che. thavuM hoya te thAya; na thavuM hoya to te mArge javuM hoya to dhArIe ne thaI jAya ema koI divasa thavAnuM na thAya. emAM mAre zuM? te bhagavAna uparathI AvIne e karI nathI, azakya vastu che. e dina-rAtanI sAdhanA che. bhagavAna mahA devAno nathI. have tame ema kaho ke anAsakata bhAve e karavuM che, vIre anaMtA bhava karyA haze paNa pUrvenA 27 bhavamAM emane tapazcaryA rAgadraSa rahItapaNe karavuM che. paNa jo karavuM hoya to e karavAne karavI paDI. e ra7 bhavamAM emaNe sAdhanA karI tyAre tIrthakara mATenI je tamannA joIe, e tamannAmAM utaravAne mATe je enI pada pAmyA. tyAre paNa sADA bAra varSanI ghora tapazcaryA karI, tyAra pachavADene vega mUka joIe, Avega joIe. e Avega lAva pachI tIrtha kara thayA. dareka vyakita potAnA jIvananuM ghaDatara prayatna hoya to rAgadraSa AvyA vinA rahevAne ja nathI. eTale, prazna che pUrvaka ne jAgRtithI A rIte karI zake che. ApaNAM zAstromAM enI ke anAsakata bhAva keTale darajaje keLavI zakAya, saMsAranI pravRttianeka mArgo batAvyA che. jJAnayoga, karmayoga, bhakitayega, dhyAna emAM rahIne. Aje jo, huM kahuM, te zrIkaSaNane bAda karatAM, be ja paga badhA ghaNA yogo batAvyA che. ane ghaNAM mArgo batAvyA che. karmakSegI jAgyA che. eka sekaTIsa ne bIjA gAMdhIseTIsanuM paNa be mukhya mArga kahyA che. eka mArga ema mAne che ke A saMsA varNana vAMcIne huM ema kahI zakuM ke te sthitiprajJa hatA. je mANasa rane samastapaNe tyAga na karIe tyAM sudhI saMpUrNapaNe vitarAga pitAne hAthe jherane khyAla hasatAM mane pI zake ene dehAdhyAsa saMpUrNa dazA prApta karI zakAtI nathI. jayAM sudhI saMsAramAM rahIe chIe paNe chuTI gayuM che ema kahI zakAya. nahi te e zakya ja nathI. ne saMsArika pravRtti karIe chIe tyAM sudhI thoDe athavA vadhate aMze ane gAMdhIe paNa e mArge javAno prayatna karyo. ne e prayatna rAgadveSa rahevAnA. A zramaNa saMskRtine mArga che. jaina dharmane e karavAmAM gAMdhIjIe je navuM kahAM e che ke anyAyane pratikAra karaze mArga che, buddha dharmanA e mArga che. ane hiMdu dharmanI aMdara paNa e paNa anyAyI upara prema rAkhe. temaNe kahyuM ke briTIzarone huM mArA mArga che. chevaTe saMnyAsa batAvyo che. bIjo mArga ema kahe che ke mitra mAnuM chuM. enA para mane koI rAgadveSa nathI. paNa ene kADhI ahIMyA rahIne, ahIMyA rahevA chatAMye ane saMsAranI badhI pravRttio mUkavA che. janarala DAyara vize kahyuM, DAyarIjhamane huM virodha karuM chuM, karavA chatAMya anAsakata bhAve e thAya to emAMthI rAgadveSa mukita paNa DAyara pratye mane koI rAgadveSa nathI. e mAMda paDe to huM enI maLe che. namI rAjadhanI uttarAdhyayanamAM kyA Ave che. namI rAjarSie suzruSA karavA paNa taiyAra thAuM. AvuM koNa kahI zake? huM vicAra dikSA lIdhI eTale emanAM prajAjane badhA temane pAchA padhA- karuM chuM tyAre jouM chuM ke gAMdhIe A badhu kahyuM kharuM paNa karavAne 2vA samajAvavA gayA. amAra kalyANa koNa karaze, amAruM rakSaNa mATe potAnI jAta sAthe emane keTaluM laDavuM paDayuM haze. aMta sudhI koNa karaze, Apa kaheze ema ame karIzuM. ahIM rahIne paNa ApI keTaluM laDavuM paDayuM haze, enI kalpanA paNa ApaNane na Ave. enI sAdhanA karI zako cho, Apa pAchA pharo e pikAra karI uThayA. namI marajI vira ddha naherU ane saradAra jaIne pAkistAna kabula karI AvyA. rAjaSie uttara Apyo ke (mithilA dasthamAneDapi, na me dakSyati kiMcana, je gAMdhIe ema kahyuM hatuM ke mArA mRtadeha upara A dezanA bhAgalA mithIlo saLagatI hoya to paNa mAruM kaMI jalatuM nathI. tyAre A thaze, te bhAgalA gAMdhIne svIkAravA paDayA eTaluM ja nahi, paNa naheru eka bhAva che. ke A saMsAra sAthe mAre koI saMbaMdha nathI. saMghanA ane saradArane e. AI. sI. sI. nI mITIMgamAM emaNe bacAva kara pramukha tarIke mAre yuvAna vayanI bahenone dikSA mATe AzA Apa- paDayo, keTale jherane khyAla pIvA paDe che. tyAre A saMsAra che, A vAnI thAya che. tyAre mArA aMtaramAM khUba mane maMthanA thAya che. ke saMsAranI pravRttio che, temAM paraspara virodhI vastuo che. bilakula paradikSArthI e sthitine pAtra thayA che ke nahi. huM game teTalo vicAra spara virodhI vastuo che. dehane joIe che ne AtmAne mATe je . karate houM ke mAre Asakita tajavI che ke ochI karavI che, rAga 5 karavuM joIe te be saMpUrNapaNe paraspara virodhI che. e je tajavA che, paNa ophisamAM jaIne selIsITarane baMdha kare che, ahIMyA Contradication che enuM samAdhAna karavuM che. you have je saMsthAo calAvuM chuM, temAM mAruM dhAryuM na thayuM hoya to roSa kare to resolve the conflicts and contradictions of life. chuM. huM ja sAco chuM ema mAnI besIne koI vakhata abhimAna kare e kevI rIte thAya? deha ane AtmAne A saMga chuM. tRSNA tyAga kara e ja eka raste che. saMsArano tyAga karIne te jIvananI sauthI moTI samasyA che. deha chatAM jenI dazA ja e maLI javAnuM che ema nathI. mana to sAthe ja che. je kudakA va dehAtIta, te bane ja kevI rIte? eka keTI evI AvI mAre che e te tyAM ne tyAM beThuM che. ene koIne ApI devAnuM hoya zake che, mANasa gAMDo thAya , dehanuM bhAna bhulI jAya. to judI vAta che paNa e to koIne apAya ja nahi. eTale e deha chatAM dehAtIta che. paNa, A dehAtIta dazA nathI. ramaNa maharSine himAlayanI guphAmAM jaIne besIe ke maTI jaTA vadhArIe ke game khabhA upara kensara thayuM hatuM. kensaranI pIDA evI hatI ke jANe hajAra eTaluM dehakaSTa karIe to paNa, je vastu prApta karavAne mATe sAdhanA UMchI eka sAthe raDe ne jeTalI pIDA thAya teTalI A pIDAM hatI. karavI che te na thAya, sAdhanAnA aMga tarIke tRSNA tyAga na thAya, pachI oparezana karavAnuM AvyuM. maharSIe kahyuM ke mAre enezIyAnI ahiMsA-aparigrahane na apanAvAya to e mArge jaI na zakAya. jarUra nathI. kApavuM hoya eTaluM pI nAMkhe, huM beTho che, jouM chuM. jeTale darajaje e mArge jaI zakAya tenuM AcaraNa thAya eTale ane DaoNkaTaroe e rIte oparezana ne ramaNa maharSI joI rahyA! darajaje ApaNane sAcI zAMti maLe che, cittanI svasthatA maLe che, che Aje je dehAdhyAsamAMthI mukita meLavavAnI meM vAta karI te dIrdhaaMtaramAM prakAza paDe che. te mANasa koI divasa mUMjhAto nathI ke kALanI ati kaThora sAdhanA che ne emAM tyAga ane tapazcaryAne mATe asvastha thatuM nathI. He is master of himself . pitAnI taiyAra na hoya te e sAdhanA karI zake ema nathI. jaina dharme paNa tapazcaryA jAtane e svAmI che. potAnI prakRtine e gulAma nathI. paNa upara ghaNA vadhAre bhAra mUkayo che. eTalI badhI aMtima koTInI A badhuM mANasanI prakRti upara AdhAra rAkhe che. keTalAMka mANasanI tapazcaryA upara bhAra mUkyo eTalA mATe ke jANe A deha che tyAM prakRti evI hoya che je nivRtti mArge ja jAya. kaMI nahi, ApaNe sudhI e prApta karI zakavAnA ja nathI. tethI A dehane nAza karo. A badhuM choDIe ema te vicAre. enA para Aropa mUkI zakAya ke aMte anazana karIne paNa dehane aMta ANo. ethI bIjI koTI It is escapism tame bhAgI jaI rahyA che. sAmane bhagavAna buddhanI. emaNe paNa eTalI ja tapazcaryA karI joIne karyA karavAnI tamArI tAkAta nathI. jagatanI vAstavikatAnI kaThoratA, tene pachI emaNe joyuM ke ATalI badhI tapazcaryA nahi paNa madhyama mArga sAmano karavAnI tamArI tAkAta nathI, paNa A kahIe chIe teTaluM svIkAra. dehane kAbumAM rAkhavuM hoya te dehane kaSTa te ApavuM ja saheluM nathI. paDaze. dehane sukhAbhilASI karazuM ane AvI paMpALa ane jaMjALa. paNa ApaNane lAge ke anyAya thAya che. paNa e anyAya na bahu karazuM to koI divasa rAgadveSa jevAne nathI. dehanI ALapaMpALa hoya balka tame khoTI rIte mAnatA ho ke tamane anyAya thAya che. te jeTalI ochI thAya teTaluM sAruM. emaNe zarIra mAdyam va dharma sAinanuM tame ene sAmane kare, saMgharSa karo, ne emAM bheravAI paDo. sAcI zarIra che te dharma thaI zakaze mATe ene jALave. deha e rIte anyAya bIjA upara thato hoya. ne emAM tame vacce paDavA AtmAnuM maMdira che. A maMdiranuM jatana kare. paNa dehanA maMdirane jAva, jema gAMdhIjIe satyAgraha upADayo. have jo tame e karavA ja mATe karIne maMdiramAM beThelAne bhUlI jaIe, te emaNe kahyuM ke jAo to rAga dveSa thaze ke rAgadveSa rahitapaNe thaI zakaze? rAgadveSa maMdiranI zobhA vadhAravAmAM tuM eTale badhe paDI jaIza ke maMdiramAM 'rahIta pANe karavuM e zakya che? arjunane kege jayAre ema kahyuM mUrti bhagavAnanI besADelI che e tuM bhulI jaIza. koI paNa dharma Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana 154 evo nathI ke jemAM upavAsa ke tapazcaryA na hoya. IslAmamAM ramajhAna che. krAIsTa 42 divasanA upavAsa karyA. bhagavAna mahAvIre sADA bAra varSanI tapazcaryA karI. paNa A dehanI ALapaMpALa jeNe ochI nathI karI te mANasa AtmasAdhanAne mArge jaI zakavAno nathI. gAMdhIjIe keTalIyavAra kahyuM che ke upavAsa karyA tyAre temane prakAza maLyo che, tevA prakAza bIjI koI kSaNe maLyA nathI. paNa e mAtra dehanI lAMghaNa thAya to nahi. je hetuthI karyuM hoya te hetulakSI e upavAsa hoya, eTalI jAgRti hoya te. Aje aThThAI thAya che, mAsa khamaNa thAya che. pachI moTA varaghoDA kADhe che. dAgInA ane hirAmotI ane kIMmatI vastro paherAvIne zaNagAra kare che. ene e hAya ja nahi, eNe nA pADavI joIe. Aje badhuM A rIte cAlyuM che. dehanI vAsanAo eTalI badhI prabaLa che ke e vAsanAone kAbumAM rAkhavA mATe dehane kaSTa ApavuM paDe. mANasa potAnI jAtane paDakArIne kahe ke krodha thavAnA che to huM paNa batAvI dauM chuM ke krodha kema thAya che, huM nathI karavAnA. kAma, krodha, mAna, mAyA, lAbha A dareka vAsanA sAthe A rIte laDavAnuM che. A badhI dehanI vAsanAe che. tenA upara vijaya meLavavA che. mANasanI AMtarika zakita, anaMta che, AMtarika zakitano vikAsa tyAre thAya che ke dehAdhyAsa jeTalA chUTe tyAre, e dehAdhyAsamAMthI mukita meLavavAno mArga, tyAga, vairAgya ane tapazcaryA che. zrImade kahyuM che, tyAga, virAga ne cittamAM, upaje na tene jJAna, jenA cittamAM tyAga ane vairAgya nathI, ene zAna (AtmajJAna) upajavAnuM nathI. paNa, vizeSamAM kahyuM che, aTake tyAga virAgamAM to bhule nIja bhAna. tyAga ane virAgamAM aTakI jAya ane aMtima lakSa cUkI jAya to e potAnuM bhAna bhulI javAnA che ne abhimAna AvavAnuM che. huM kevA moTo vairAgI ne huM kevA moTo tyAgI, e to eka sAdhana che, e sAdhanathI e mArge javAnuM che e sAdhana meLavatAM potAnI satata jAgRti rAkhavAnI che. A eka jIvananI kaLA che. How to live enAthI prasannatA Ave che. e prasannatA bahu agharI che, kAraNake jIvananI vAstavikatA ghaNI kaThora che. prasannatA utpanna karavI e saheluM nathI. e prasannatA pragaTa tyAre thAya che jyAre aMtaramAM prakAza haze, kaMI nahi, A badhu kSaNika che; e paNa cAlI jaze, enA ubharA zamI javAnA che, huM mArA mArge chuM, mArAthI thAya eTaluM karIza A rIte mananA bhAva rahe. This is how I look upon life. temAMthI pachI mekSa maLe ke na maLe enI mane khabara nathI. paNa A jIMdagImAM purAM sukhane zAMti meLavavA mATe dehAdhyAsa ochA karavA joIe. rAgadveSa ochA karavA joIe. e huM jeTale darajaje samajayo chuM teTaluM meM Aje kahyuM che. (saMpUrNa) cImanalAla cakubhAI sva. maMgaLajI jhaveracaMda mahetA prerita zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha saMcAlita vidyAsatra vidyAsatrane lagato cothA varSanA kAryakrama nIce mujaba nakkI thayela che: vakatA: DaoN. bhAgIlAla sAMDesarA viSaya : "jaina jJAnabhaMDAro ane bhAratIya sAhitya" - e viSaya upara traNa vyAkhyAna. samaya: sAma - maMgaLa - budha tA. 7 - 4 - 9 jAnyuArI 1980 : sAMjanA 6 vAge sthaLa: InDiyana maracanTasa cembaranuM sabhAgRha-carcageTa pramukha: DaoN. ramaNalAla cI. zAha cImanalAla je. zAha ke pI. zAha maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha. tA. 16-12-79 mana para bhutanI savArI khurazInI dhyeya savArI mamadumiyAMnI vAta ghaNAMne khabara haze, na khabara hoya tene mATe TuMkamAM kahuM te e vAta kAMIka AvI che : mamadumiyAM, svabhAvanA khUba tIkhA, emanA mana para koI evA vicAranuM bhUta savAra thaI beTheluM ke duniyAnA badhA ja mANasA emanA duzmana che. eTale koi sIdho sAdo savAla pUche to paNa teno ADo ane kaDavA ja javAba ApatA. eka vakhata e potAnA cha- sAta varasa nA dIkarAne aMgALIe vaLagADIne bajAra vaccethI nIkaLyA. tyAM sAme koI emanA oLakhIto maLyo ane eNe mamadumiyAM ne pUchyuM : "kema miyAM tabiyata kema che ? ' paNa sIdho javAba Ape to te mamadumiyAM zenA ? " temaNe kahyuM : "abe tArA cale to mAra DAliyo !" pelA oLakhIto jarA DaghAI te gayo paNa pharI himmata karI ne eNe pUchyuM : " A AMgaLIe vaLagADayo che te tamAro dIkaro che ke ? ane miyAM pAchA bagaDayA. temaNe kahyuM: " merA nahi to kayA tere bApakA hai ?" pelA oLakhIte te bicAro duma dabAvIne bhAgI ja chUTayo ! A mamadu miyAMnI vAta saMbhavata : kAlpanika haze, paNa rAjakAraNanA uccastare vicaratA ane jemanA mana para AvI rahelI cUMTaNInuM bhUta savAra thaI beThuM che evA bhAratanA uttarIya pradezanA eka rAjayanA mukhya pradhAnanI sAcI vAta vikhyAta hindI sAptAhika 'dinamAna'mAM pragaTa thaI che. vAtano vRttAnta ApanAra 'dinamAna"nA pratinidhi ane ukata mukhya pradhAna laMgoTiyA mitro hatA e hakAkata vAta vAMcatI vakhate viziSTa khyAlamAM rAkhavAnI che. kAraNa ke e hakIkata vAtanA mukhya mudado che. te ApaNe vAta zarU karIe. 'dinamAna'nA pratinidhine khabara paDI ke phalANA phalANA rAjyanA mukhya pradhAna ane emanA laMgATiyA mitra, jenI sAthe teo prAthamika zALAmAM eka bAMkaDe besatA hatA teo dilhI AvyA che te temane vicAra Avyo ke lAvane mitra ne nAte e mahAnubhAvane maLI to AvuM ! eTale teo ukata mukhyapradhAnane utA2e gayA (ane lAge che ke A mukhya pradhAna uttara pradezanA ja hovA joIe joke dinamAna 'nA, pratinidhie maganuM nAma nathI pADayu) 'dinamAna"nA pratinidhi ane ukata mukhya pradhAna vacce thayelI vAtacitane khaDakhaDATa hasAve evA te hevAla 'dinamAna'mAM prasiddha thayo che, tenA pramukha khaMDoja meM nIce ApyA che : 'dinamAna'nA pratanidhi kahe che : huM pradhAnazrIne utAre pahoMcyA tyAre temane matta ane masta joIne mane ghaNI khuzI thaI. emane meM namaskAra karyA paNa emaNe te! mArI sAme joyuM paNa nahi. alapa jhalapa mArA moM para najara TheravI ane pachI pharI peAtAnuM mAM pheravI lIdhuM. me to, vAtacitano prAraMbha karavA ane purANI AtmIyatAne badhoja bhAva mAM para tathA avAjamAM lAvIne pradhAna zrIne pUchyuM : kema che? tabiyatatA ThIka che ne?" tyAMja pradhAnajI taDUkayA: "huM hamaNAM koI nivedana ApavAnA nathI." me to nivedana aMge koI savAla karyo nahotA chatAM DavuM kaTANuM karI ne apAyelA A javAba sAMbhaLI ne mane thoDuM acaraja te thayuM ja. lAgyuM, pradhAnazrInuM dhyAna koI bIje ThekANe kendrita thayeluM che. eTale meM pharI pUchyuM " gharamAM te badhAM sukharUpa che ne ?" pradhAnazrI pharI taDUkayA : " meM tamane kahyuM ne ke huM tamane koI nivedana ApavAno nathI? ema te mAra ghara sahIsalAmata che. atyAre je havA cAlI rahI che tethI kAMI e TukaDA TukaDA thaIne tUTI paDe ema nathI. ekAda maMtrI rAjInAmuM ApIne cAlI jAya paNa ethI kAMI pharaka paDavAno nathI. mAra pradhAnamaMDaLa to acaLa che. Aje savAre ja virodha pakSanA aneka dhArAsabhyo mArI pAse AvyA hatA, ane teo mane khAtarI ApI gayA che ke Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-12-9 - prabuddha jIvana 155 teo mArAM pradhAna maMDaLane teDavAnA prayatnamAM sAtha nahiM Ape. 1 ja , "dinamAna"nA pratinidhine thayuM ke gAmanI bAbatamAM mATe mAre to sthiti sApha che paNa e sthiti aMgenuM sattAvAra akhabArI " thoDI vadhAre carcA thAya to kadAca emanI smRti jAgRta thAya eTale nivedana to zanivAre sAMje poNA sAta vAgye ja patrakArane ApIza." pharI prazna karyo: "ApanuM makAna kema che?" (A eja makAna che * . . 'dinamAnanA pratinidhi lakhe che. " A sAMbhaLI ne mAre jemAM dinamana"nA pratinidhi ane pradhAnajI sAthe besIne abhyAsa to magaja pharavA mAMDayuM. bhale huM patrakAra houM ane e mukhya karatA ane sAthe ja ramatA. bannenuM bALapaNa e makAna sAthe saMlagna pradhAna hoya paNa eka dosta bIjA dostanI khuzI khabara pUche hatuM.) paNa makAnanuM nAma sAMbhaLIne ja pradhAnajI taDUkayA :" e vAta ethI te bhUtakALanI AtmIyatA na saMbaMdha tAjo thAya che. ane paNa jUThI che. huM mukhya pradhAna banyA te pahelAMja makAnanuM pAkuM mulAkAtamAM sahajatA Ave che evA kAMI khyAlathI prerAI ne caNatara thaI gayuM hatuM ane saDaka paNa. makAna sudhI pahoMcI cUkI meM pharI savAla karyo : "bhAbhIjI.....? hatI e makAnanuM pAkuM caNatara kAMI Aje thayuM nathI. mArA dAdA :: vacceja pradhAnajI taDUkI UThyA: " bhAbhIjI kema che emaja traNa mALa bAMdhIne gayA hatA. huM mukhya pradhAna banyo te pachI pUchavA mAge cho ne ? to sAMbhaLo . enI rAjanIti ane mArI te ulaTI makAnanI durgati thaI che. enA para cUne paNa nathI lagADI rAjanItinuM mizraNa na karI nAMkhe. enuM potAnuM paNa eka sthAna zakAya ane makAnanI cAre bAju jhADa jhAMkharA UgI nIkaLyA che."', che. eNe paNa kaMI ochI sevA nathI karI. mArI patnI mArA A "dinamAna'nA pratinidhi lakhe che: "have vadhu sahana karavAnI kahyA pramANe kare evuM meM kadI IcchayuM nathI. enuM potAnuM svataMtra zakita mArAmAM na rahI. mane vicAra AvyuM : " rAjakAraNa, mANasanA vyakitatva che. A bAbatamAM to mAro khyAla tadana sApha spaSTa che. mana para bhUtanI mAphaka kevuM savAra thaI jAya che ke e sIdhA strIne tamArI barAbarInuM sthAna Apo ane enA vicAronuM sanmAna praznane sIdho javAba nathI ApI zakato ! chatAM eka chele dAva karo A vakhate e potAnA jUnA matadAra maMDaLamAMthI umedavArI nathI ajamAvavAne meM vicAra karyo ane pradhAnajIne kahyuM : "have karavAnI paNa e jayAMthI paNa umedavArI karaze tyAM jItavAnI ja che ApaNe UbhA UbhA kyAM sudhI vAta karIzuM. A besIe." ane Akho prAnta ene che. eNe prAntamAM kAMI ochuM kAma karyuM che?" meM eka khurazI emanI AgaLa mUkI namratAthI kahyuM : " bese ' 'dinamAnanA pratinidhi lakhe che : " huM pradhAnane bALapaNane AnA para !" mitra chuM. ane mitrabhAve temanI sAthe vAta karavA mAguM chuM, basa thaI rahyuM. lAla caLa AMkhe vALA pradhAnajI pharI takayA e vAta mAre pradhAnazrIne kema jaNAvavI e mATe koyaDo thaI paDayo. "kayAM sudhI UbhA rahIza ane kyAMthI Ubho rahIza e tamane huM rAjanItinI nahi paNa gharabAranI kaTuMba kbIlAnI vAta karavA lokone thoDA ja samayamAM jaNAI jaze. utAvaLAM na thAva mAguM chuM. e mAre emane samajAvavuM kema ? AdamI - AdamI paNa huM Ubhe te rahevAne ja chuM ene vizvAsa rAkhaje. vaccenA saMbaMdha kevaLa rAjakAraNI hoya che evuM thoDuM ja hoya che? ane kyAMthI ubhA rahevuM tene pheMsale paNa huM jaladI AvuM badhuM vicArI ne meM pharI AtmIyatAne saMbaMdha Ubho karavAnI jaladI karI nAkhavAnuM che? mane te ghaNI jagyAoethI koziza karI. meM kahyuM : "bALa baccAM kema che?" * UbhA rahevAnuM AgrahabharyuM Ijana maLyuM che. huM koI paNa pharI pradhAnajI taDUkayA : emane koI, kAMI paNa nukasAna jagyAethI UbhA rahI jItI zakuM ema chuM. paNa bIjI.. paNa pahoMcADI zake ema nathI. (lAla AMkha karI ne ) enA para te tadana keTalIka vAta mAre lakSamAM levAnI hoya che. duniyAnI koI tAkAta jaThA Akopa thaI rahyA che, mArAM bALakoe mArA hodAne geralAbha evI nathI ke mane harAvI zake" UThAvyo che, evuM jo koI sAbita karI Ape te ha te ja vakhate "dinamAna'nA pratinidhi vadhumAM lakhe che : "A sAMbhaLI ne mArA hAdAnuM rAjInAmuM ApI daIza . mArA bALakoe je kAMI karyuM che te eka sAdhAraNa nAgarika potAnA kAMDAnA jere je kAMI mane thayuM ke tArI mAe savAzera sUMTha khAdhI hoya to mane harAvavA karI zake te ja karyuM che. A samAjamAM jIvita rahevAne hakka badhAMya nIkaLa. te evuM ja kAMI pradhAnajI mane sUcavI rahyA che !. temane ne che, mArAM bALakone paNa. pRthakajananI mAphaka teo paNa pitAnI mUkhabhAva ane hAvabhAva to evA hatA ke jANe teo pRthakajanamAMthI ucca starIya mAnavI banyA pachI have amArI pRthamakajanenI rojI roTI kamAI khAya che. e vAta te dIvA jeTalI spaSTa che." . dinamAna"nA pratinidhi lakhe che. pradhAnazrInI lAla duniyAmAM teo pAchAM pharavA mAgatA ja na hoya ! teo jAte AMkhe ane phatkAra karatuM meM joIne huM te gabharAI gaye. mane emaja kahetA ke : " eka ghaNuM moTuM vizva mArI sAme chatAM patrakAra chuM ne eTale nizcaya karyo ke : pradhAnazrIne. mArI oLakha vikasI rahyAM che. mukhya pradhAnanuM vizva ane e vizvanA karAvIne ane jenI dostInI yAda ApIne ja huM pIchehaTha karIza. vyavahAramAM je zabda vaparAya che ane je saMbaMdho svIkArAya che meM kahyuM:"have te nAnA bAbAnI bebI paNa nizALamAM bhaNavA javA tene ja huM jANuM chuM ." : : : : : : lAgI haze?", ' ', - . ' ' , meM chellA prayatna karI joyo. meM pUchayuM : "mane oLakhyo : ane pharI pradhAnajI taDUkayA " hA , jI hA , bhaNavA ' nahi?" pradhAnajI taDUkyo te nahi paNa karaDAkIthI bolyA : "kema nahi jAya che, paNa teMdhI le ke e hindI mAdhyamanI nizALamAM bhaNavA tame te "dinamAna"mAM kAma karo cho ne ? " meM kahyuM : " mAre jAya che. enA abhyAsa mATe virodhIoe jabara' zorabakora ApanI sAthe .....! pradhAnajI kahe : " bhAI hamaNAM huM koI nivedana macAvIne gabArA - uDAvyo che ke e te" kanvenTamAM bhaNavA jAya che. ApI zakuM ema nathI. be divasa pachI maLajo." meM kahyuM: paNa A sarAsara - juThANuM che. bhASAnI bAbatamAM amArI nIti atre huM ApanI sAthe bALapaNamAM ramate tenI vAta karavA mAguM sApha che. ame koI eka bhASA koInA para lAdevA nathI mAgatA paNa potapotAnI mAtRbhASAmAM bhaNavAne badhAne adhikAra che." tyAM te pradhAnajIe mAM pheravI lIdhuM ane pitAnA eka . dinamAna"nA pratinidhi vadhumAM lakhe che : "bALa baccAM aMtevAsIne kahyuM " jo pelA TeLAmAM eka meTA kAnavALA ane kaTuMba kabIlAnI vAtanI te pradhAnazrI para koI asara thaI mANasa aradho paradho dekhAya che e rAmaharSa che. sAle ghaNe divase nathI e meM jayAre joyuM tyAre mane thayuM lAva ne jayAM ame dekhAya. ene pakaDI lAva, enuM ghaNuM kAma paDaze - e mAro sAthe ramatA. te gAmanI . ane sImanI vAta ulekhuMmeM pUchyuM: bALapaNane sAthI che." hamaNAM gAma gayA hatA ke ? " . ' ane bicArA 'dinamAna"nA pratinidhie hathiyAra heThAM ane DUkIne ja javAba ApavAno nizcaya karI beThelA pradhAnajI mUkIne , pAroThanAM pagalAM bharyA, pharI taDUkayA :* gayuM hatuM , zuM kAma nahi jAuM ? hamaNAM tyAMthI ja AvI rahyo che. gAmamAM tame loko zorabakora " mamadu miyAM jevI A kaLakalpita vAta nathI. satyaghaTanA che. rAjakAraNanA uraDAnI uttarottara tIvra thatI jatI macAve cho e tIvra duSkALa nathI. lokone thoDI muzkelI che vAsathI ApaNA ekaeka netAnA mana kevAM bhramita thaI gayAM che. paNa evI muzkelI to kayAre nahotI? leka jhADanA pAna khAIne mAnavIya saMbaMdhonI vAta teo kevA bhUlI gayA che tenI pratIti jIve che e kahevuM juThuM che. A te virodhIono pracAra che. eka paNa A vAtathI thAya che. prazna thAya che AvA mANase prajAnI sArvatrika mANasa bhUkhathI maryo nathI. akhabAramAM je traNa mANase maryAnI sevA karI zakaze? ke mAtra sevAnA mevAja ArogyA karaze ? AvI vAta prasiddha thaI che, te bhUkhathI nahi paNa pANImAM DUbIne marI gayA hatA. kuvAnI pALa para beThA hatA ane pALa sAthe aMdara jaI rahelI cUMTaNInA saMdarbhamAM A rAjakAraNI mamadumiyAnI vAta keTalI sUcaka banI rahe che.' paDayA. A bInA du:khada hatI paNa tethI kAMI 'e maraNa bhUkhamarAthI thayelAM na kahevAya." if y: 6, t: manubhAI mahetA. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 prajava jIvana virala saMtapurUSa phAdhara vAlesa dhara vAlesa eTale eka viziSTa vyakita, viziSTa temanuM vyakitatva, viziSTa temanI vANI ane vartana, temaja jIvanamAM paNa ghaNI badhI viziSTatAo jovA maLe. teo paradezI hovA chatAM bhAratIya paraMparA sAthe kevA jIvanameLa ! koIpaNa saMpradAyanA sAdhu-sAdhvInuM hoya enA karatA paNa muThI uMcera cAritrya temaja ja jIvanapati, temane maLavuM ane temane sAMbhaLavA eTale jANe jIvanano lhAvo hajAro viziSTa vyakitaonA paricayamAM ApaNe AvyA hoIe, paraMtu phAdharane maLIe tyAre ema lAge ke badhA ja mahAnubhAvAthI paNa te muThThI UMcerA che. teo bole tyAre ema lAge che ke zabdane paNa kadAca Thokara na lAge eTalI sAvacetIpUrvaka saumyatAsabhara bhASA dvArA temanA vANIpravAha vahe ane dasa phUTanA parighanI bahAra to temanA eka paNa zabda bhUlathI paNa na pahoMce. potAnA mAtA-pitA temaja potAne deza choDIne jenAthI sAva aparicita hatA evA bhArata dezamAM teo pravezyA tyAre bIjI pAMceka bhASA teo jANatA hatA paraMtu aMgrejI, gujarAtI temaja hiMdI bhASA temane mATe paricita nahotI. ahIM AvyA bAda A traNe bhASA teo zIkhyA eTaluMja nahi paraMtu tenA para prabhutva prApta karyuM. AnA uparathI aMdAja bAMdhI zakAya ke temanAmAM vicAranI keTalI badhI dRDhatA haze? tyAra bAda teo prophesara thayA ane lekhaka paNa banyA. temanI lekhanazailInI bhAta paNa sAva nirALI, sAva saraLa gujarAtI bhASAmAM TheTha hradaya sudhI tarata ja pahoMce ane hRdaya tenA svIkAra kare evI dRDha ane prakAzamaya temanI rajUAta. temanuM lakhANa vAMcatA ema lAge ke jANe ApaNe vidyArthI tarIke temanI samakSa beThA chIe ane teo eka uttama prakAranA zikSaka tarIke ApaNane saMbodhI rahyA che. temane vAMcatA ApaNe jANe temanA sAkSAtakAra anubhavatA hoIe evI ApaNane lAgaNI thAya. gujarAtI suprasiddha lekhako paNa sAmAnya vAcakane na samajAvI zake evI temanI bhASAnI saraLatA ane sacATatA. te ApaNA dilasoMsaravI nIkaLI jAya ane temanA badhAMja lakhANA pAchaLa phakata ekaja lakSyanA darzana thAya ke enA vAMcanathI mANasanA jIvanamAM kaMIka aMze paNa sudhAro thAya, te sAro ane sAcA mANasa banIne jIve. tene jIvanapAtheya prApta thAya. tenI urdhvagAmI vicAra saraNI keLavAya ane A badhAnA kAraNe te bhagavAnanI najIka pahoMcI zake. teo je bele che ke lakhe che te pramANe ja varte che jIvana jIve che. eTale ja temanAM darzana karIe ane temanI sAthe vAtacIta karIe tyAre teo eka saumyamUrti ane saMpUrNapaNe bhagavatanA mANasa ja lAge - eka pavitra nirdoSa bALaka jevA. Aja sudhInA mArA sATha varSanA jIvanakALa daramiyAna AvAM bhagavAnanA pharIstAnA manuSyarUpe mane kayAreya darzana nathI thayA. AvA ekaja mAnavI jovA sAMbhaLavA maLyo cheane te che "phAdhara vAlesa." mArI pAse bhAva che, bhAvukatA che paraMtu bhASAsamRddhi nathI, huM lekhaka nathI eTale phAdharanA vyakitatvane mUlavavAno ke rajU karavA mATenA yogya zabdabhaMDoLano saMgraha mArI pAse nathI, paraMtu mArI pAse zabdonI je TuMkI pUMjI che enA dvArA temanA vyakitatvanA darzana vAcakavargane karAvavAnA huM namra prayAsa karI rahyo chuM. Ama to phAdhara amArI muMbaI jaina yuvaka saMghadrArA yojAtI paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM ghaNA varSothI vyAkhyAna ApavA khAsa padhAre che. teo temanA vyAkhyAnadnArA zrotAone sAcuM jIvana jIvavA mATenI preraNA ApI jAya. zrIyuta rasikalAla mohanalAla jhaverIne tyAM jamatAM jamatAM temanI sAthe carcA vicAraNA cAlatI hoya te sAMbhaLavAno lhAvA dara varSe maLe. chUTA paDIe tyAre be hAtha joDIne sasmIta vadane e namratAnI mUrti vidAya lye tyAre ' ApaNane jANe kAMIka ApaNe gumAvatA hoIe evA bhAsa thAya. haju paNa thADo vadhAre samaya vAto cAlI hota to vadhAre jIvanapAtheya maLata evA vicAra Ave. kayAreka patravyavahArano paNa prasaMga prApta thAya ane zuddha gujarAtI bhASAmAM temanA potAnA ja hastAkSaramAM maroDadAra akSarathI lakhAyalA patra prApta thAya ane te vAMcatA hoIe tyAre temanA e akSaradehathI paNa khUba ja zAtA vaLatI hAya ema lAge ane dhanyatA anubhavAya. A rIte temane maLavAnA, sAMbhaLavAnA ane vAMcavAnA aneka tA. 16-12-79 prasaMgA banyA hatA, paraMtu tAjetaramAM amArA "jaina sAzyala grupa" nI amadAvAda zAkhAnuM 18mI navembara nA roja udghATana thayuM tenA anusaMdhAnamAM prathama ja vAra amadAvAda javAnuM prApta thayuM tyAre senTa jhaviyarsa kolejamAM temanI beThaka mATe teo je jagyAnA upayoga kare che te phakata cAra divAlavALI lagabhaga cha bAya ATha phUTanI jagyAmAM ame sAta jaNa temane maLavA gayA hatA. agAuthI patra lakhIne zrI gaNapatabhAI jhaverIe temanI mulAkAtano samaya nakkI karI lIdho hato. mulAkAtIomAM, huM pro. rameza bhaTTa, temanA patnI, zrI gaNapatabhAI jhaverI, temanA patnI, zrI ke. pI. zAha zrI bopInabhAI bArbIyA ATalI vyakitao hatI. amee aDadho klAka temanI sAnnidhyamAM gALyo. ame chUTA paDayA tyAre manamAM evA bhAva jAgyo ke e aDadho kalAka jANe ame pArthiva jagatanI bahAra koI alaukika sthaLe alaukika vyakita sAthe hatA. kharekhara amAe manomana dhanyatA anubhavI. senTa jheviyarsa kolejamAM dareka phAdharane rahevA mATe svataMtra blAsa maLatA hoya che. e rIte phAdhara vAlesa paNa temane maLelA blokamAM rahetA hatA. ane jIvana jarUriyAtanI je vastuo joIe te badhI khurasI Tebala, sAphA- TeparekorDara evI nAnI meTI vastuone upayoga karatA hatA. Ama te teo upadezaka ane vicAraka che ja eTale ke eka divasa temane vicAra Avyo ke huM duniyAnA lokone aparigrahI thavA mATe upadeza ApI rahyo paraMtu huM pote te parigrahI jIvana jIvuM chuM. AvA eka zubha paLe camakAra thayo ane nirNaya levAI gayo ke parigrahamAMthI mukata thavuM ! menejamenTane peAtAnA vicAra jaNAvyo ke mAre have A blAkamAM rahevuM nathI. saMmati meLavI ane cAhako temaja mitrAne jANa karI ke, huM mArI sevA ahIM cAlu rAkhIza, paraMtu je loko jeTalA divasanuM nimaMtraNa Apaze tene tyAM huM teTalA divasa rahIza. pachI, te nimaMtraNa ApavAvALI vyakita, game te kAmanI hAya, amadAvAdamAM game te sthaLe rahetI hAya, baMgalAmAM rahetI hAya, sAsAyaTInA blokamAM rahetI hoya, ke nAnI sarakhI jagyAmAM rahetI hAya. temanI AvI jAherAta bAda nimaMtraNAnA pravAha zarU thayo. ane A rItanI temanI vihArayAtrA zarU thaI. je chellA chaeka varSathI niyamita rIte cAle che. teo jayAM rahevA jAya tyAM, jemane tyAM rahe temane jarA paNa pAtA thakI taklIpha na paDe tenI pUratI kALajI rAkhe ane ema chatAM potAnA svAdhyAya paNa barAbara niyamita rIte cAle. savAranuM vahelI prabhAtanuM dhyAna, prarthanA, lekhanavAMcana vigere. ane teo dararoja sAyakla para samayasara kolejamAM paNa pahoMce. A rItanuM kaThaNa jIvana jIvavA chatAM haMmezA prasannamUrti banIne svastha rahe. amA temane 23mI navembare bapore sADA traNa vAgye maLyA. tyAre temaNe kahyuM ke tamAe sAro divasa pasaMda karyo che. yogAnuyoga Aje mane bhAratamAM AvyAne barAbara trIsa varSa purA thAya che. temanI jAgRti paNa keTalI badhI ! temanAM badhAM ja lekhA pustakarUpe pragaTa karavAnI badhI ja javAbadArI temaNe gUrjara graMtha ratna kAryAlaya nAmanI prakAzana saMsthAne soMpI che. temanA lakhANonI je royalTI maLe te teo niyama pramANe kolejane ApI detA hatA. paraMtu hamaNAM kAgaLa temaja prinTIMganA bhAvA khUba ja vadhI gayA che tethI pustakanI kIMmata vadhAre thAya che. tyAM temanI sukSma draSTie kAma karyuM, temaNe kolejanA saMcAlakonI saMmati laIne gUrjara graMtha ratna sAthe evI goThavaNa karI ke royalTInI je rakama thatI hAya teTalI pustakanI kIMmata ghaTADavI, jethI vAcakane pustaka sastI kiMmate maLe. A mulAkAtathI mArA mana para evI chApa upasI ke mahAtmA gAMdhI pachInI A kadAca eka ja vyakita che ke je jIvanamAM utAryA pachI upadeza Ape che, jemanuM vANI ane vartana eka che ane je ucca prakAranuM pavitra sAdhujIvana jIve che. ane eTale ja temanAM lakhANA hradayasparzI banI rahe che. AvA mAnavaratnane ApaNe vadhAre jANIe ane vAMcanadrArA mANIe ane e rIte ApaNA jIvanane sArthaka karIe- urdhvagAmI banAvavA prayatna karIe. mAro namra anurodha che ke dareka temanA pustakonA seTa vasAvIne vAMce ane anyane vaMcAve ane pustakAlaye| to avazya seTa vasAve ane peAtAnA vAMcakone vaMcAve. - - pura uSa jevA phAdharane mArA koTI koTI vaMdana. - zAntilAla TI. zeTha RSi Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-12-9 prabuddha jIvana 157 phAdhara vAlesa sAthe praznottarI prazna : Ape kahyuM e mujaba spenathI AjathI barAbara 30 varSa pUrve bhAratamAM Ape pradArpaNa karyuM te vakhate Apane mAtra spenIza phrenca ane anya be traNa yuropIya bhASA ja AvaDatI hatI, gujarAtI - hiMdI - aMgrejI muddala nahIM te paNa bhArata jevA sAva ajANyA dezamAM ane aparicita bhASAvALA vAtAvaraNamAM AvavAnI zA mATe taiyArI darzAvI? * uttara : prathama te amArA gurunI AjJAnuM pAlana amAre karavAnuM hoya che. bIjuM. mane IzvaranI preraNA hatI, trIje, AtmazraddhA hatI ke alpa samayamAM huM bhAratanI bhASA tema ja lokothI paricita thaI jaIza ane banyuM paNa emaja. jayAre jayAre huM kaMI paNa muMjhavaNamAM mukAuM chuM tyAre huM prabhuprArthanA karuM chuM ane mane ene raste maLI jAya che. prazna: gujarAtI bhASA pratye ApanI ATalI badhI abhiruci ane anurAga kema thayo? uttara : mAre gujarAtamAM-amadAvAdamAM ja vasavATa kare e Adeza maLe eTale varSothI krame krame meM gujarAtI bhASA zIkhavA mAMDI mane enI madhuratA gamI gaI. ane Aje to huM gujarAtImAM eTalo pAraMgata tha chuM ke A bhASAmAM pravacane ApuM chuM ne aneka pustako lakhyAM che ne lakhyuM che. gujarAtI mArI mAtRbhASA banI gaI che. prazna: ApanI dinacaryA zuM che? lakhavA mATe ATalo badho samaya phAjala kayAMthI pADo cho ! uttara : prAta:kALe dhyAna ane prArthanA, tyAra pachI nityakrama, thoDuMka vAMcana lekhana ne bhajana, pazcAta 11thI 5 sudhI seMTa jheviyarsa kolejamAM gaNita viSayanuM adhyApana karuM chuM.' sAMje nitya krama pachI lagabhaga 3 thI 4 kalAka satata lekhanakArya sAmayiko mATe lekhapustako mATe noMdha ItyAdi aMte prabhuprArthanA pachI huM rAtrivizrAma karuM chuM prazna : mulAkAtIone kayAM ane kyAre maLe che? : kolejamAM amuka samayamAM jyAre mAre varga levAnA na hoya te samaye AgaLathI mukarara karelA samayamAM ja A ja sthaLe A ja pramANe huM mulAkAtIone maLuM chuM ane AnaMda anubhavuM chuM. prazna: muMbaImAM dara varSe zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA saMcAlita paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM Apa padhAre che ane ApanA prabhAvita pravacana Ape che. ethI ame badhA to khUbaja dhanyatA anubhavIe chIe, kAraNa ApanI hAjarIthI vyAkhyAnamALA zobhI UThe che. Apane kevuM lAge che? uttara: sAmAnyata: ghaNAM AmaMtraNa maLavA chatAM amadAvAdathI bahAra pravacana ApavA huM ja nathI. paraMtu muMbaI jaina yuvaka saMgha sAthe varSothI mane AtmIya bhAva che. vaLI tyAM mArA mitrone moTo samudAya che ane ethI tyAM AvavAnuM khUba game che eTale dara varSe A rIte AvavAnI IcchA rAkhuM chuM. noMdha:- uparanI praznottarI akSarasa: nathI kAraNa enI tyAM ne tyAM noMdha levAI nahotI. atre AvyA bAda yAda karatA praznotarIne sArAMza ne bhAvArtha lakhavAno prayAsa che. - gaNapatabhAI ma. jhaverI. mitAhAra sukhI jIvana jIvavAnI kalA khorAkathI zarIranuM paNa thAya che. kherAka vinA 2-3 mahinAthI vadhu jIvI zakAtuM nathI. AhAra keTalA vakhata le, keTale le, ke le ane kevI rIte le enI vaijJAnika sAcI samajaNa Ape, ane te pramANe, AcaraNa thAya te taMdurastI jaLavAI rahe ane game tevI nAnI moTI bImArI dura karI zakAya. * keTalI vakhata jamavuM: 24 kalAkamAM eka vakhata jamavuM e kadAca sauthI uttama AhAra Teva che. grIsa ane ITAlIna leke jayAre divasamAM phakata eka ja vakhata khAtA hatA tyAre temane bImArIo te thatI nahIM, paraMtu temanA zarIranA bAMdhA paDachaMda (pAca hAthA) hatA, be vakhata jamavuM e kadAca atyAranA jamAnAmAM vadhu yogya gaNAze. be vakhatanA bhojana vacce 7 thI 10 klAkane gALe have joIe. savAranA nAsto ke kaMI paNa nahIM agara nAstAmAM phakata rasALa phaLa pA kIlo levA joIe. traNa ke vadhu vakhata khAvAthI bImArI avazya AvavAnI. vadhu vakhata na khAvAthI, pAcananA kAmamAMthI bacelI jIvanazakita zarIrane svaccha, ArogyavAna rAkhe che. keTaluM jamavuM: kaDakaDatI bhUkha lAgI hoya ane bhUkha pUrI saMtoSAya te pahelA ja bhANA parathI UThI javuM, be koLiyA bAkI hoya tyAre hAtha dhoI nAkhavA joIe. jamyA pachI peTamAM thoDI khAlI jagyA rahevAthI, valoNuMnI pAcanakriyA sArI rIte thAya che. kevo khorAka saMpUrNa jIvaMta rAkana alpAhAra uttama che. agni para je rasoI thAya che temAthI kiva (Enzymes ), viTAmine, kSAro amuka pramANamAM naSTa thaI jAya che. ane amuka pramANamAM rUpAMtarita thaI zarIrane upayogI rahetA nathI. joSaka tattva preTIna, kAjI-zarkarA carabImAM paNa AgathI pheraphAra thAya che je temane dupAcya banAve che. zarIramAM aneka prakAranI kSati (Deficiances) thAya che, zarIra mAMdalu bane che, akALe vRddhAvasthA Ave che. zAkAhArIno mukhya khorAka anAja che. anAjane rAMdhyA vagara, dhoIne 4 thI 12 kalAka pANImAM palALI, tyAra bAda pANI kADhI nAkhI, bhInA kapaDAmAM bAMdhI, laTakAvI rAkhatA, 12 thI 48 kalAkamAM aMkara phUTI nIkaLe che. anAjanA dANAmAM suSapta rahela jIvana jAgRta bane che. A kriyA daramiyAna aneka kiva pedA thAya che. je zarIrane javAnI baho che. anAjanA dukA dANAmAM rahelA vividha viTAmInemAM anekagaNo vadhAre thAya che. anAja ekadama supAcya ane halakuM banI jAya che. alpa pramANamAM AvA phaNagAvelA anAja, kaThoLa ke telIbiyAM levAthI pUratuM poSaNa maLI rahe che. zAkabhAjI kAcArbara ke salADa banAvIne mITha, maracuM ke marI nAkhyA vagara levA. tAjAM pAkAM phaLa, suko me, nALiyera, khajura vagere levAM. apakvAhAramAM aneka prakAranI svAdiSTa vAnagIo banAvI zakAya. AvA jIvaMta khorAkane pacatA alpa samaya lAge che. peTa haLavuM rahe che. AMtaraDAmAM saDo thato nathI. je rAMpUrNa apakavAhArI na banI zake te 80 TakA apakavAhAra ane 20 TakA pAkeluM eTale ke rAMdheluM le, taMdurastI jALavavA roja ochAmAM ochuM 60 TakA jIvaMta oNkAka levo ja joIe. kevI rIte jamavuM: 1 kaDaktatI bhUkha lAge tyAre ja jamavuM. 2. azAMta mana sAthe ne jamavuM. 3. thAkelAe thoDA samaya ArAma karI jamavuM. 4. barAbara cAvIne khAvuM. moDhAmAM lALa rasathI kAMjInuM pAcana thaI zarkarA bane che. tyAre khorAka mITho lAge che. ane peTamAM pAcana saraLa bane che. pa. be bhejananI vacce pANI sivAya kaMI paNa na levAM. 6, be bhojana vacce 6-8 kalAkanuM aMtara avazyaka che. eTalA samayagALAmAM hAjarI pahelA bhejanathI khAlI thaI, jarA ArAma meLavI, bIjA bhejananA pAcanakArya mATe taiyAra bane che. 7. jamatAM pahelAM aDadhA ke eka kalAke jarUra hoya te pANI pIvuM. jamavAnI vacce ke jamavAnA aMte pANI na pIvuM. tyAre pANI pIvAthI pAcaka rase DhIlA paDe che. ane apaca thavA saMbhava che. 8, 8, 10 ke 15 divase eka upavAsa phakata pANI para karavAthI satata pAcananuM kAma karatA avayavane ArAma maLe che. tenAthI temanI zakita vadhe che. AyuSya vadhe che, bimArIo dUra rahe che. dUra thAya che. moTA bhAganA dardIne mitAhArathI eTale ke pramANasara yogya kherAka levAthI maTADI zakAya che. mitAhAra zreSTha auSadha che. mitAhAramAM tadurasta jIvana jIvavAnI cAvI che. mitAhAra e sukhI jIvana jIvavAnI kalA che. mahAvIre eka ja vakhata khAvAnI salAha ApI che. uNAdarI eTale ke ochuM khAvAnA vratane sauthI uttama tApamAM gaNyuM che. zuddha bhikSuoe madhyAhana bAda jamavAne nidhi karyo che. - roI khAIne, chatAM pUratuM poSaNa meLavIne, mAnava vadhu svastha tathA jAgRta rahI zake che. manane nirmala rAkhavA, sAdhanA paMthe mitAhAra atyaMta Avazyaka che. De. bI. jI. sAvalA Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 prabuddha jIvana ta, ja nma- ma ra Na ' kahevAya che, ke janma ane maraNa zarUAta ane aMta Izvare ame AnaMdathI rahIe chIe, sukhI chIe te rIte jovA jAo enA hAthamAM rAkhyA che. janma para ApaNe adhikAra nathI, nathI to ! paranuM have mAro haMsalo A januM devaLa tajI devA mAge che. mRtyu para; ene aTakAvI zakatA nathI, ane kayAre mRtyu Avaze mArI rIte, mArI sagavaDatAe. lAcArIthI nahi, pasaMdagIthI ane ane kaI rIte, enI ApaNane jANa nathI. huM mRtyu pAmuM tyAre DokaTara Detha sarTiphikeTa Ape, eNmyulansa maMgAve ne mAruM mRta zarIra hospiTalane svAdhIna kare, te IrachA che. jAte ja A vAta amuka aMze kharI che, paraMtu vijJAne Aje janma mRtyune notaravAnI vAta ghaNA sAthe karI, paMDito sAthe paNa karI, badhA para kAbU meLavyo che, ane mRtyune dUra karI zakayuM che, AyuSyane dora eka ja vAta kare che ane te e ke ApaghAta karavAnI vAta dharmanI laMbAvyo che, paraMtu e laMbAvele dara sadAye sukhamaya lAgato nathI daSTie ane kAyadAnI daSTie khoTI che, ane huM pUchuM chuM ke kaI rIte enI pratIti ghaNAne thaI che, ane je khUba ummara hoya, ane jIvana e khATI che? kharuM pUcho te kAyado badalavAnI jarUra che, mAro bhArarUpa lAgatuM hoya to? vicAra nahi. mane kahevAmAM Ave che ke kAyadAthI AvI chuTa apAya to zuM? ApaghAta, hAthe karIne motane bheTavAnuM ! A vAta te e chuTane durUpayoga thavAnI zakayatA che, te mAro javAba che ke dharmane mAnya nathI ane nathI kAyadAne paNa mAnya, te karavuM zuM? jAtajAtanI navI zodha thaI rahI che, tene durUpayoga thavAnI zakyatA zuM nathI? chatAM e dizAmAM zodha aTakI che kharI? charI, charA, capu, A prazna pUche che, eka vidvAna. jenI ummara Aje 87 varSanI thaI che, emanuM nAma maMDalIka che. "sanDe sTenDamAM A mulAkAta rIvolvara, mazInagana ane eTemIka baoNmba, hAIDrojana baoNmba, pragaTa thaI che, maMDalIkanI mulAkAta lenAra che, ravIndra jAgIradAra: vagerenI zodha aTakI che? ene durUpayoga thavAnI pUrI zakyatA che ravIndra jAgIradArane maMDalIka A pramANe kahe che, chatAM hA, ene vaparAza karanAre vicArapUrvaka karavuM joIe e kharuM. jyAM sudhI Avo kAyado che tyAM sudhI ja A januM jarjarIta, "mAruM nAma esa. jI. maDalIka che, huM A dezane nAgarIka chuM, piMjaruM IcchApUrvaka choDI zakavuM azakya che, kAraNa enI pAchaLa kAyadAne jIvanabhara mAna ApIne cAlyo chuM, huM IlekiTrakala enji kAyadAne Dara che, maryA te to vAMdho nahi, paratuM maravAno prayatna karyo. nIyara chuM Aje rITAyarDa chuM, ane punAmAM rahuM chuM. ane jo jIvI gayA to ? te gunegAra ja gaNAuM ne? - mArI ummara 80 varSanI Aje che, A ummare huM koI khAsa uparAMta maravA mATe joItI goLIo, evo ja koI padArtha upayogI kArya karI zakuM ema nathI, huM AMkhane kAraNe nathI vAMcI kyAMthI ne kema meLavavA! DokaTaranI cIThThI joIe ne? ne DokTarane zakatA, nathI kaMI lakhI zakato, kAra to calAvI zakuM ja kaI rIte? kharuM kAraNa ApyuM e prIskripzana na ja Ape, kAraNake kAyado ane page paNa cAlIne khAsa dUra jaI zakato nathI arthAta mArI ane DokTarI pharaja banne ene ema karatAM roke che, ene dharma to badhI ja IndrIya zithila thaI gaI che, pariNAme ghara choDIne kayAMya game te rIte daradIne-mAnavIne bacAvavAne che, bhalene bacAvavA bahAra jaI zakato nathI, kadAca nA chUTake javuM paDe te anahada muzke- jatAM daradI anahada trAsa bhogavate hoya to ye. lIe jAuM chuM. huM Aje mArA jIvanane pUrNa karavAno haka mAguM chuM, e haka mArI patnI, traNa varSa pahelAM gujarI gaI che, 74 varSanI ummare, Aje kAyado nathI Apate, tethI ja kAyadAmAM pheraphAra kare ema IcchuM chuM. mRtyu pahelAM eTale ke enA jIvananA chellAM 25 varSa to e pakSaghAtathI pIDAtI hatI, amAre be bALako hatAM, paranuM e morArajI desAI jayAre vaDA pradhAna hatA tyAre ekavAra emaNe ja kahyuM hatuM ke jayAre cAre taraphathI huM gherAI jAuM banne lAMbuM jIvyA nahi. chuM tyAre gItAnA AkAye jAuM chuM, ane meM paNa ema ja karyuM. Aja sudhI meM jIvana sAdhAraNa rIte sukhamAM vItAvyuM che, ane bIjA adhyAyane bAvIsame zleka kahe che ke jema mAnavI khAsa mAMdagI bhegavI nathI, ane koI jAtanA durguNo paNa sevyA enA junA jIrNa thayelAM kapaDAMne dUra karIne navAM dhAraNa kare che tema nathI, mane koI jAtane asaMtoSa nathI ane meM kadI anIti AtmAnuM che, jIrNa thayela zarIrane choDIne navuM dhAraNa kare che, ane AcarI nathI ke kadI jANI pekhIne koI kAyadA kAnUna bhaMga paNa mAre svecchAe ema karavuM che. karyo nathI. gayA varSe meM mArI A vAta ane vicAra zrI jayaprakAzajIne mane have lAge che, ke evI kSaNa game tyAre AvI paDaze ja ke paNa lakhI hatI, anyane paNa lakhI hatI, darekane e ja vinaMti karI jayAre huM mAruM potAnuM kArya paNa karI zakIza nahi, ane te huM anyane hatI ke kAyadAmAM sudhAro kare. emane patra maLyA che te javAba bojArUpa ja thavAne, ane evuM thAya te pahelAM A piMjara je emanA sekreTarIe Apyo che, paranuM emaNe koIe javAba januM thayuM che tene choDI devA mAguM chuM, ane e rIte aMdarane Apyo nathI. dilhImAM sattAsthAne beThelA ane have besaze te sau haMsalo mukata karIne pAchaLa paDI rahela pijarane huM sAsune janarala mArI A vinaMtine dhyAnamAM laIne A kAyadAmAM pheraphAra karavAnuM hospiTalane suprata karavA mAMguM chuM ane mArI AMkha tathA anya bila raju karaze kharA? mArA jevAne jIrNa kAyAmAMthI mukata thavA koI avayava kAma Ave tevA janahitArthe ApI javA mAguM chuM. mATe mukita maLe te kAyado karaze kharA? mArI aMtaghaDI hospiTalamAM jAya te dazA huM TALavA mAguM - raMbhAbena gAMdhI chuM, jIvanabhara huM udyamI rahyo chuM ane aMtanI ghaDI Ave, hospi- taMtrInoMdha: TalamAM rIbAIne maravuM paDe te TALavA mAguM chuM, arthAta zarIrane koI 'mi. maMDalikane je prazna muMjhave che teno upAya jena dhame ja upayoga na thAya tevo samaya Ave te pahelAM A zarIra choDI batAvyuM che mi. maMDalika ApaghAtane vicAra kare che. ApaghAta, devA mAguM chuM. nirAzA, Aveza ke krodhanuM pariNAma che. ApaghAta, kAyadA pramANe 1961 mAM pAnazeta Dema tUTe tyArathI eka yuvAna ane tenuM gune che, dhArmika draSTie pApa che, kAraNake kaSAyanuM pariNAma che. kuTuMba mArA gharamAM AvIne vasyuM che. dhIre dhIre paricaya vadhatAM prema anazana athavA saMlekhanA. jene dehAdhyAsa saMpUrNapaNe chuTI gayo - vadhyo ne Aje ame eka ja kuTuMbanA hoIe ema rahIe chIe, hoya, tevI vyakita, svecchAe, dehano tyAga kare. annajaLane tyAga enA mAtapitA sagAMvahAlAM paNa avAranavAra Ave che, sau saune karI. samAdhimaraNa pAme. anazana ke saMlekhanAmAM nirAzA, Aveza, kharca vahecI laIe chIe ane koI para koI upakAra kare che ke krodhane avakAza nathI. dehane meha chuTI gayo hoya tyAre, sApa kAMcaLI te bhAvanA muddala rahI nathI. tajI de tema AtmA dehane choDI de che. A vrata ati dhIre dhIre huM ene mAruM kuTuMba ja gaNavA lAgyo ane tethI ja kaThina che. dekhItI rIte ApaghAta jevuM lAge, kharI rIte aMtima mArI patnI gujarI gaI pachI mArI badhI ja milakatane vArasadAra koTinA tyAga ane tapazcaryA che. jIvananI A AkharI avasthA che. meM ene banAvyo che te eka zarate ja ke jIvananA aMta lagI te virala vyakitao AcaraNamAM mUkI zake. mArI sArasaMbhALa le. 23-11-79 - cImanalAla cakubhAI mAlika zI muMbai jana muvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. roDa muMbai-400 04 Te. naM. 350298 mudraNasthAna : dhI sTeTasa pIpalsa prema, koTa, muMbai 400 001