Prabuddha Jivan 1979 Year 42 Ank 01 to 16

SR No.: 525964
Original Sutra Author: N/A
Author: Chimanlal Chakubhai Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1979
Total Pages: 158
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 16 MB

Page 146

૧૪૬
પ્રબુદ્ધ જીવન
તા. ૧-૧૨-૭૯
- "
પછી સ્નાતકની ઉપાધિ (ડીગ્રી) અપાય છે. જો વિદ્યાર્થીને એનર્સ કરાવી શકે તેને કેળવણી જ કેવી રીતે કહેવાય ? શાળા તે સમાડીગ્રી મળી હોય તો તેની ત્રણ શ્રેણી રહે છે.
જની પ્રતિકૃતિ જ હોય છે. એટલે વિદ્યાર્થીને રસ લેતે કરી (૧) ૩.૯ સ્નાતક: summa-Cum-Laude સાથે
એ જીવનને પૂરી ખેવનાથી અને પૂર્ણતાથી પામે એ જ કેળ(૨) ૩.૭ સ્નાતક Magna-Cum-Laude સાથે
વણીની ગુલ્લિી હોઈ શકે. એક લાખ પાંસઠ હજારથી વધુ (૩) ૩,૫ સ્નાતક -Cum-Laude સાથે
નિશાળમાં લગભગ ચાર કરોડ વિદ્યાર્થીઓને ભણાવાય છે. જે વિદ્યાર્થીએ ૩.૬ કે ઉપર ગ્રેડ મેળવ્યો હોય તો તેને
દસ લાખથી વધુ શિક્ષકો તેમને ભણાવે છે. અંદાજે ૧૦૦૦ 'ડીનની ગૌરવયાદીમાં મૂકવામાં આવે છે. ૪.૦ ગ્રેડને ઉતમ
કરોડ ડોલરનું તેની પાછળ ખર્ચ થાય છે.. શકય (Best Possible) ગણાય છે.
ત્યાંના લોકોમાં ક્લા • સાહિત્યની - સૌંદર્યાભૂતિની ખૂબ ઊંડી વિદ્યાપીઠમાં અભ્યાસક્રમે (Syllabuses) અને સૂઝ છે. સ્થાપત્યની દષ્ટિએ દરેક શહેરની રચના પાછળ ઉતમ સમય પત્રક ( Time Tables) છાપીને તૈયાર જ રાખેલ
આયોજન જણાય છે. નદી - સરોવર કે સમુદ્રકિનારે શહેર હોય છે. સમર સેશનમાં કે આ સેશનમાં અમારે ત્યાં આ વસેલું છે હોય છે. દરેક શહેર લાખ • દસ વીસ લાખ વૃક્ષોથી પ્રમાણે અભ્યાસક્રમે છે. તેની માહિતી તેમના બુલેટિનમાં આવી આચ્છાદિત હોય છે. લતાઓ અને પુષ્પોથી સજાવેલું હોય જાય છે. એડમિશન, રજિસ્ટ્રેશન, સામાન્ય માહિતી સાથે છે. મોટે ભાગે યુનિવર્સિટીઓના કેમ્પસ પંદર માઈલના વિસ્તારમાં અભ્યાસના કાર્યક્રમ (Program of Study) અભ્યાસ- ફેલાયેલા અને રમણીય હોય છે. દરેક ફેકલ્ટીને પોતાનું ક્રમની યાદી (Course Listings) વગેરે આયોજિત જ જુદુ મકાન લગભગ હોય છે. કેટલીક યુનિવર્સિટીએને પિતાનું હોય છે. સેંકડો પ્રકારના અભ્યાસ ક્રમે તેની અનેક શાખાઓ- મ્યુઝિયમ, આર્ટ ઓપેરા, સ્પોર્ટસ - પેવેલિયન વગેરે હોય છે. એની (ફેકલ્ટીના ) હાલ કે રૂમ નંબર સાથે આપવામાં આવે છે. ત્યાંની યુનિવર્સિટીઓનું સૌથી મોટું પ્રદાન તેમનાં પ્રકાશને એક્લી કોલમ્બિયા યુનિવર્સિટીની "Professional શાળાઓ
છે. હાઈડલબર્ગ યુનિવર્સિટીના એશિયન સ્ટડીઝના અધ્યક્ષ કે સંસ્થાઓની યાદી જોઈને ખ્યાલ આવશે કે ન્યુ યોર્ક ડો. બર્ગરે તેમની ફેકલ્ટીએ ભારત પર પ્રક્ટ કરેલાં ૭ પુસ્તકો શહેરમાંની કોલમ્બિયા યુનિવર્સિટી (યુ યોર્ક યુનિવર્સિટી તે મને ભેટ આપ્યાં. યુનિવર્સિટી ઓફ વોશિગ્ટનના અધ્યક્ષ પાછી જુદી છે જ) કેટલીક બધી ફેકલ્ટીઓ ચલાવે છે. ડો. માઈકેલ શેપિરાએ “લેંગ્લેજ એન્ડ સેસાયટી ઈન સાઉથ 'Institute of American Studies, American langu
એશિયા’ પુસ્તક આપ્યું. બલિન યુનિવર્સિટીના ઈન્ડોage Program, Graduate School of Architecture and
લાજીના પ્રાધ્યાપક ડે. ત્રિપાઠીએ તેમના વિભાગે પ્રકટ . Planning તેની ૧૭ શાખાઓ) School of the Arts, Film
કરેલાં પુસ્તકો, ડે. આકરંજન દાસગુપ્તાએ ‘ગ્યુઈશે : " તેની ૭ શાખાઓ) Painting Theatre Arts (તની ૪ શાખાઓ)
રવીન્દ્રનાથ” હાઈડલબર્ગ યુનિવર્સિટીમાંથી જ પ્રકટ' કચ્છ. Graduate School of Business, School of Dental
એમણે ચાર બીજ તૈયાર કરેલાં પુસ્તકો પણ મને ત્યાં બૂકે and oral Surgery, East Asian Institute, School of
કેઈસમાં દેખાડયાં. એ વિભાગને ‘ઈન્ડિયન મીનીએચર ગ્રંથ Engineering and Applied science, Camp Colum
તે અદ્ભુત સુંદર થયો છે. આ તે થઈ હું જે કઈકને મળી શકો bia, Applied Physics and Nuclear Engineering
હતે તે પ્રાધ્યાપકોનાં ગ્રંથની વાત. પણ યુરેપ - અમેરિકાની યુનિ(૪ શાખાઓ) Bioengineering (૩ શાખાઓ) Chemical En
વર્સિટીઓએ તે હજારોની સંખ્યામાં વિશ્વને અપ્રતીમ પુસ્તકો gineering (3 LVLLALL) Civil Engineering and Engin
આપ્યાં છે. અને જ્ઞાનને ' પ્રકાશ સમગ્ર વિશ્વને પહોંચાડે eering Mechanics (3 ALLWNL) Electric Engineering
છે એ માનવ જાતિની મોટામાં મોટી સેવા છે. ગયે વરસે ઑક્સફર્ડ and Computer Science (3 AMAI) Industrial En
યુનિવર્સિટી પ્રેસે તેના પુસ્તક પ્રકાશનના પાંચસો વર્ષની ઉજવણી gineering and Operation Research (૭ શાખાઓ)
Wી હતી. ઑક્સફર્ડ યુનિવર્સિટીમાં બોલવા જતાં પહેલાં બેએક Mathematical Methods in Engineering. Mechanical
કલાક ઓકસફર્ડ કૉલેજ, ' અન્ય કૉલેજોનું સંકુલ, ' ચર્થ અને Engineering (૪ શાખાઓ) Mining Metallurgical and
ઓકસફર્ડની દુકાન જોઈ ત્યારે હર્ષથી રોમાંચિત થઈ ગયું હતું. Mineral Engineering (96 211942AL) School of
ત્યાંની યુનિવર્સિટીની તીવ્ર ઝંખના છે. આંતરરાષ્ટ્રીય વિદ્યાInternal Affairs, Graduate School of Jaurnalism
પીઠ બનવાની. હાઈડલબર્ગ યુનિવર્સિટી હો કે ઑકસફર્ડ, બલિન છે કે ( ALMR-) Institute of Latin American and Jbe
કોલમ્બિયા દરેકની મથામણ વિશ્વની શ્રેષ્ઠ યુનિવર્સિટી થવાની rian Studies, School of Law, . School of Library
અનુભવી શકાય છે. service, Basic Courses Leading to the Master of
બહુધા દરેક યુનિવર્સિટી એ પિતાના, દેશના કે વિશ્વના નર-નારીScience Degree ( 90 212412LL) Advanced Courses
ઓનાં નામ સાથે પોતાની ફેકલ્ટીઓનાં ક્યાં તે નામ આપ્યાં છે, અને (૧૪ શાખાઓ) Middle East Institute, Russian Institute,
એમનાં બાવલાંઓ કે તૈલચિત્ર મૂક્યાં છે. અરે, હાઈડલબર્ગના School of Social work, (૭ શાખાઓ) Teachers College
પરથી અમે વહી જતી નેકાર (Neckar) નદીના પર - (AC 11:4412) Institute, on Western Europe (13
વાસના એક વૃક્ષાચ્છાદિત માર્ગને એ લોકોએ ફ્લેિસેફિન વેગ 3LL91) Other schools and Institutes, University
(Philosophen Veg.--The Road of the Philosophers) program for continuing Education, University
નામ આપ્યું છે! યુઈશે કે શીલર કે જર્મનીના Program of General Education વગેરે
કોઈક તત્ત્વજ્ઞાનીએ ત્યાં સાંજે ફરવા નીકળતા હશે તેની સ્મૃતિને
કેવી જળવી છે, કોલમ્બિયા યુનિવર્સિટી એની એક ભવ્ય ઈમારત અમેરિકાનો શૈક્ષણિક સિદ્ધાંત એ છે કે દરેક શાળા પ્લેટ, હીરોડોટસ, સીસે, વર્જીલ અને એરિસ્ટોટલનાં કે કોલેજને દાતાનું ધ્યેય નક્કી કરવા સ્વાતંત્ર્ય મળવું નામની છે. કવિએ ઈતિહાસકારો વકતાઓ, વૈજ્ઞાનિકો, દાર્શનિકો જોઈએ. વળી કોઈને ય કંઈ પણ વિષય શીખવી શકાય એમ અમે આદિનું ઊંડી કૃતજ્ઞતાપૂર્વક : એમણે ઋણ ચૂકવ્યું છે. એક્સરિકના લોકો માને છે. શિક્ષણને ઉદ્દે શ તમામ લોકોને તક અને ફર્ડ યુનિવર્સિટી ૉલેજમાં દાખલ થતા જમણી બાજ કવિ શેલીનું
સ્વાતંત્ર્ય હાંસલ કરાવી આપવાને છે. માણસ સમાજને કેટલો અદભૂત શિલ્પ છે. વિશ્વને મહાન કવિ શેલી અહીં ભાગ્યો ઉપયોગી થાય છે તેનું પુનઃ પુન: માપ કાઢવું એ શિક્ષણનું હતો. (આમ તે એ રીપીટર હતો અને તેને કાઢી મૂકેલા સૌથી અગત્યનું કાર્ય છે. લોકશાહીમાં કેમ જીવવું એ શિક્ષણે એ કરણ કિસ્સે જવા દે) તેના સ્મરણને કેવું આબાદ આ મનુષ્યને શીખવવું જોઈએ. જહોન ડયુઈએ અમેરિકાના શિક્ષણનું લકોએ ' આરસમાં મઢી દીધું છે !' ખરેખર એક કાણમાં શાશ્વતત્ત્વજ્ઞાન આલેખ્યું છે. એ માને છે કે, આપણી સન્મુખ તીને ઉતારી લીધી છે! કવિ વેનિસના સમુદ્રમાં તણાઈ આવેલા પ્રશ્નને શિક્ષણની મદદથી માનવજાતિ કઈ રીતે હલ ગયો હતો. અને ' મૃત્યુ પામ્યા હતા. એટલે એને છેલ્લી કરે છે. તે મહત્વનું છે. પ્રશ્ન ઉકૅલવાનું શિક્ષાણે શીખવવું ક્ષણામાં સૂતેલો કંડાર્યો છે અને નીચેના ભાગમાં સમયની દેવી જોઈએ. જની શિક્ષણ પ્રથામાં ઉત્તરો તૈયાર રહેતા. પાંત કરે છે, તેનું શિલ્પ છે. એવી અવિસ્મરણીય 'હાણ છે! લૂઈની નવી શિક્ષણ પ્રથામાં ઉત્તરો નિશ્ચિત અને ગૃહી- એ વિશે મનમાં વિતા ગુજ્યા કરે છે; લેખી નથી પણ ઉમાશંકરતવાળા નહિ, પણ ભૂલચૂકવાળા પણ હોય છે. પ્રશ્નમાં ઊંડા ભાઈએ ૧૯૫૬ માં ઑક્સફર્ડ પર અને ઍકિસફર્ડ બેડલેયન ઊતરવું મુશ્કેલીમાંથી માર્ગ કાઢવા મથવું.- આ સતતે, પ્રક્રિયા ' લાયબ્રેરીમાં કવિ શેલીની ઘડિયાળ, જેના અછોડાને છેડે કવિનાં ને જ કેળવણીને કીમિયો છે. વળી તેણે સર્જનાત્મકતા અને કલ્પના- મેરીનાં સીલ્સ (મહોર) છે, તેને વિશે લખેલાં. બન્ને કાવ્યો શીલતા પર ઘણે ભાર આપે છે. આનંદની અંનુભૂતિ ન યાદ આવે છે: