Book Title: Jain Dharm Vishayak Prashnottara
Author(s): Atmaramji Maharaj, Kulchandravijay
Publisher: Divya Darshan Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/003229/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina dharma viSayaka praznottara racayitA nyAyAmbhonidhi, mahAna zAsana prabhAvaka pa. pU. AcAryadeva zrImad vijaya vijayAnaMdasUrIzvarajI ma.sA. (AtmArAmajI ma.sA.) preraka-saMpAdaka vairAgyavAridhi pa. pU. AcAryadeva zrImad vijaya kulacandrasUrIzvarajI ma.sA. dravya sahAyaka zrI zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha jayavaMta cauka, gaNapati maMdira roDa, naMdurabAra - 425412 Ph-02564-228927 prakAzaka divyadarzana kAryAlaya 39, kalikuMDa sosAyaTI, maphalIpura cAra rAstA, kalikuMDa, dhoLakA. ( Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma viSayika praznottara rAjezrI gIradharalAla hIrAbhAI pAlaNapura darabArI nyAyAdhIzanI khAyesathI. nyAyAbhyonidhi muni zrImad AtmArAmajI 'AnaMda vijayajI' mahArAje racyA te. zA. lalubhAI suracaMde svadharmIyonA hitane vAste chapAvI prasiddha karyA. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siddhAMta mahodadhi sva. pa. pU. AcAryadeva zrI premasUrIzvarajI mahArAjA ke ziSya ratna vairAgya vAridhi pa. pU. AcAryadeva zrImad vijaya kulacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA dvArA likhita saMpAdita evaM saMkalita-sAhitya sAdhu-sAdhvI bhagavaMta evaM jJAna bhaMDAroM ko bheMTa * zrI kalpa sUtra akSara gamanikA (pratAkAra) prAkRta saMskRta. * zrI mahAnizItha sutra saTIppaNa (pratAkAra) prAkRta saMskRta zrI paMca kalpa bhASya cUrNi saTIppaNa (pratAkAra) prAkRta saMskRta. * dazAzruta skandha cUrNi saTIppaNa (pratAkAra) prAkRta saMskRta. * zrAddha jIta kalpa (pustakAkAra) prAkRta saMskRta. * navya yati jIta kara (pustakAkAra) prAkRta saMskRta * vizati vizikA saTIka (pustakAkAra) prAkRta saMskRta. * mArgaparizuddhi saTIka (pustakAkAra) prAkRta saMskRta * sUtrakRtAMga bhAga-1 akSara gamanakA (pustakAkAra) prAkRta saMskRta sUtrakRtAMga bhAga- 2 akSara gamanakA pustakAkAra) prAkRta saMskRta mudraNamA) * AgamasAra (pustakAkAra) * prakaraNacatuSTayam (jIvAvacArAdi prakaraNa TIkA (patAkAra) * saMskRta zabda rupAvalI ( pustakAkAra ) * saMskRta sulabha dhAtu rUpa koSa bhAga- 1 pokeTa mAIja * saMskRta sulabha dhAtu rupa koSa bhAga - 2 paoNkeTa sAIja * saMskRta sulabha dhAtu rupa koSa bhAga-3 pAkaTa sAija Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * saMskRta sulabha dhAtu rUpa koSa bhAga-4 pokeTa sAIja subodha saMskRta mArgopadezikA saMskRta buka- 1 * subodha saMskRta maMdirAnta: pravezikA saMskRta buka- 2 subodha prAkRta vijJAna pAThazAlA. * ogho che aNamUlo (101 dIkSA ke gIta ) zrAvaka-zrAvikA prAMta kAMNI ru. 150 * Atma ciMtana kArDa * zrAvaka - jIvana darzana (zrAddha vidhi kA hindI anuvAda) * vizeSaNavatI saTIka ( mudraNamAM) * * bhagavatI sUtra (saTIka anuvAda) bhAga - 1-2-3-4 * zrI jainadharma viSayika praznottara prApti sthAna 1. divya darzana kAryAlaya (kumArapALa vI. zAha) 39, kalikuMDa sosAyaTI, maphalIpura cAra rastA, bALakA, jI amadAvAda * mudraka * rAjula ArTas, ghATakopara (I), muMbaI-400 phona : 25010056, 25010863 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dainika kartavya zrAvaka ke lie prathama dainika kartavyoM kA upadeza nimna prakAra se hai - namaskAra mahAmantra ke smaraNa se dina kA Arambha Aja kA dina saphala va Anandamaya bne| ataH prAtaH sUryodaya ke pahale eka prahara, cAra ghar3I athavA do ghar3I rAtri zeSa rahe taba zayyA kA tyAga kareM | uThate hI mahAmaMgalamaya parameSThI namaskAra mahAmantra kA sAta yA ATha bAra smaraNa kareM | uThate samaya candra bAyA~ svara calatA ho to prathama bAyA~ pA~va evaM dAhinA svara calatA ho to dAyA~ pA~va prathama uThAveM / zaucAdi kI bAdhA ho to dina meM evaM saMdhyA samaya uttarAbhimukha hokara tathA rAtri meM dakSiNAbhimukha hokara nirjIva bhUmi para maunapUrvaka TAleM / dAda Adi huA ho to usa para bAsI thUka ghiseM / prAtaH puruSa puNya-prakAzaka apane dAhine hAtha ko tathA strI bAyeM hAtha ko dekhe / Atma-cintana kareM jagane ke bAda zaucAdi se nivRtta hokara Atma-cintana kareM / maiM kauna hU~? merI jAti kaunasI hai ? kula kaisA hai ? upAsyadeva kauna haiM ? upakArI guru kauna haiM ? hitakArI dharma kaunasA hai ? mere kyA-kyA abhigraha haiM ? maiM kisa avasthA meM hU~ ? avazya hI maiM kahIM se AyA hU~, to yahIM merA janma kyoM huA? aura yahA~ se avazya mujhe jAnA hai to kahA~ jAUMgA? ityAdi cintana se bhautika padArthoM ke prati lagAva ghaTane lagatA hai aura pApapravRttiyoM meM kamI AtI hai| ataH pratidina Atma-cintana rUpa dharma jAgarikA kareM | nIMda ur3Ane kA upAya ukta cintana ke bAda bhI yadi sustI lage arthAt nIMda na ur3e to nAka se zvAsa ko kucha kSaNa ke lie roka deveM / nIMda ur3a jAegI / tAjagI kA anubhava hogA | Avazyaka kArya Adi kI sUcanA manda svara se kareM jaldI subaha uThane ke bAda Avazyaka kArya Adi kI kise bhI sUcanA karanI ho to manda svara se kareM | gAr3ha svara meM bolane para hiMsaka prANI jaga jAve aura hiMsA meM pravRtti kare evaM par3osI jaga jAve aura Arambha samArambha meM laga jAve | isa prakAra ke phijUla pApabandha se svayaM ko bacAiye / sAmAyika, pratikramaNa aura svAdhyAya kareM Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmazuddhi, samabhAva kI prApti aura jJAna-vRddhi ke lie subaha sadA hI pratikramaNa, sAmAyika aura svAdhyAya Adi kareM / phira pramudita hokara 'maMgalaM bhagavAn vIro' Adi stutipATha kreN| bure svapnoM ke azubha phala se bacane kA upAya nitya pratikramaNa na karane vAle bhI yadi azubha svapna ko dekheM to avazya hI aniSTa phala se bacane ke lie kAyotsarga kareM | sUryodaya se pUrva hI caudaha niyama dhAraNa kareM aura navakArasI Adi kA paccakkhANa kareM / tIrthasvarUpa mAtA-pitA ko praNAma kareM atyanta upakArI tIrthasvarUpa mAtA-pitA Adi gurujanoM ko praNAma kara hamezA tIrtha-yAtrA ke phala ko prApta kreN| vinaya se prasanna gurujanoM ke AzIrvAda se jIvana saphalatA ko pAtA hai| darpaNa meM mukha-darzana tilaka karane ke lie, maMgala-hetu evaM kAla-jJAna ke lie darpaNa meM apanA mu~ha dekheN| prabhu darzana-vaMdana-pUjana nitya kareM ___ ananta upakArI zrI arihanta paramAtmA ke darzana-pUjana-vaMdana avazya kreN| darzana se apane samyagdarzana ko nirmala kareM / nitya mAsakSamaNa ke tapa kA phala prApta kareM | svadravya se pUjana kara prabhu-AjJApAlana, citta-prasannatA aura ananta puNya ke bhAgI baneM arthAt zIghra hI abhyudaya evaM mokSa kI prApti kareM / kahA bhI hai - darzanAd duritadhvaMsI, vaMdanAd vAJchitapradaH / pUjanAt pUrakaH zrINAM, jinaH sAkSAt suradumaH / / 1 / / darzana se pApoM ke nAzaka, vaMdana se vAMchitoM ke pradAyaka aura pUjana se sampadAoM ke pUraka zrI jinezvara deva sAkSAt kalpavRkSa haiM / / 1 / / AgamoM kA bhI kathana hai ki zrAvaka ko darzana ke binA jalapAna, pUjana kiye binA bhojana aura zAma ko maMgala dIpaka, AratI Adi rUpa pUjana binA zayana karanA ucita nahIM hai| prabhupUjana meM zuddhiyoM kA khAsa dhyAna rakheM, jinakA svarUpa nimna prakAra hai Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhu-pUjana kI sAta zuddhiyA~ prabhupUjA meM (1) deha (2) vastra (3) mana (4) bhUmi (5) upakaraNa (6) dravya aura (19) vidhi zuddhi kA vidhAna hai / deha-zuddhi - snAna karane para bhI phor3e-phusI, chAle, ghAva Adi se pIpa-mavAda nikalanA banda na ho to use svayaM aMgapUjA na karanI cAhie / kintu svayaM ke puSpa, candana Adi kisI ko dekara pUjA karavAnI cAhie / svayaM dUra se hI dhUpa, dIpa, akSata, naivedya, phala Adi se agrapUjA aura caityavaMdana Adi rUpa bhAvapUjA kare | vastra-zuddhi - naye yA dhule, zveta, akhaMDa evaM binA phaTe, binA jale hue dhotI aura dupaTTe ko puruSa tathA ghAgharA, or3hanI aura kaMcuka ko strI pahane / mana-zuddhi - bhautika icchA, yaza-kIrti kI vAMchA, kautuka, vyagratA Adi doSoM ko TAlakara mana pUjA meM ekAgra rkheN| bhUmi-zuddhi - maMdira meM sarvatra evaM vizeSa rUpa se jahA~ prabhu-pUjA, caityavaMdana Adi karanA ho usa bhUmi ko svayaM yA anya se sApha kare, karAveM | upakaraNa-zuddhi - pUjA ke bhAjana evaM jala, kesara, candana, puSpa Adi sAmagrI pavitra evaM zreSTha honI cAhie / dravya-zuddhi - nyAyopArjita svadravya se pUjA kareM / vidhi-zuddhi - bhakti aura bahumAnapUrvaka darzana-pUjana karate samaya vidhi kA pUrA khyAla rakhanA cAhie / saMkSepa meM vidhi nimnalikhita pA~ca abhigama, daza trika ke vivaraNa Adi se jAneM / pA~ca abhigama maMdira meM praveza karate samaya pA~ca bAtoM kA khyAla rakheM - (1) sajIva dravya, upalakSaNa se svayaM ke khAne-pIne ke kAma meM Ane vAlI vastuoM ko tathA lakar3I, zastra Adi ko mandira ke bAhara rakheM / (2) nirjIva vastu, upalakSaNa se AbhUSaNa, dhana Adi kImatI cIjoM ko mandira jAte samaya sAtha le jAveM / (3) prabhu ke darzana hote hI donoM hAtha jor3akara sira para aMjali race / (4) dupaTTA-kheza DAleM / Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (5) mana ko ekAgra rakheM arthAt saMkalpa-vikalpa na kareM | athavA rAjA ina pA~ca rAjya-cihnoM kA tyAga kare - (1) mukuTa, (2) chatra, (3) cAmara, (4) talavAra, (5) pAdukA-jUte / daza trika tIna padArthoM kI jor3a ko trika kahate haiN| ye trika dasa prakAra se haiM - (1) nissihi, (2) pradakSiNA, (3) praNAma, (4) pUjA, (5) avasthA, (6) dizAtyAga, (7) pramArjanA, (8) AlaMbana, (9) mudrA aura (10) praNidhAnatrika / nissihI trika - mandira meM praveza karate samaya prathama dAhinA pA~va rakhate hue darzanapUjana Adi meM citta kI ekAgratA ke lie (1) samasta saMsArI vyApAroM ke niSedha rUpa prathama nissihI, (2) garbhadvAra meM praveza karate samaya dravyapUjA meM ekacitta banane ke lie mandira sambandha kAryoM ke niSedha svarUpa dUsarI nissihI aura (3) caityavaMdanAdi rUpa bhAvapUjA meM tallIna banane ke lie dravya-pUjA ke tyAga rUpa tIsarI nissihI kA vidhAna hai| pradakSiNA trika - tIna pradakSiNAe~ darzana-jJAna-cAritra kI ArAdhanA ke lie, anAdi cAra gati rUpa saMsAra-bhramaNa nivAraNa hetu tathA mandira meM AzAtanAdi TAlane ke lie nirIkSaNa hetu lagAnI hai| praNAma trika - (1) mUlanAyaka bhagavAna ke darzana hote hI sira para aJjali racate hue 'namo jinANaM' bole, ise aJjalibaddha praNAma kahate haiM / (2) pradakSiNA lagAne ke bAda prabhusammukha stuti bolate samaya kamara se Upara ke Adhe bhAga ko jhukAnA ardhAvanata praNAma hai| (3) khamAsamaNA dete samaya do hAtha, do ghuTane aura mastaka ina pA~coM aMgoM ko bhUmi para ekatrita karane ko paMcAMga praNipAta nAma kA praNAma kahA jAtA hai | pUjA trika - (1) jala, candana, puSpa, AbhUSaNa Adi jo prabhujI ke aMga para car3hAyA jAve use aMgapUjA kahate haiM / phala kI apekSA ise vighnanAzinI kahA hai| (2) dhUpa, dIpa, akSata, naivedya, phala Adi prabhujI ke sammukha rakhe jAe~, vaha agrapUjA kahalAtI hai| phalataH ise abhyudaya-sAdhanI kahate haiN| (3) nRtya, gIta, saMgIta, caityavaMdana pramukha karanA bhAvapUjA hai| isakA phala mokSa-prApti hai| avasthA trika - (1) piNDastha - janmAbhiSeka ke samaya cauMsaTha indroM dvArA anupama bhakti, phira bhI prabhu ko abhimAna kA leza nahIM / rAjyAvasthAmeM rAjya-sukha ke bhogakAla meM tanika bhI Asakti nahIM / dIkSA-svIkAra ke bAda zramaNAvasthA meM parISaha aura upasarga Ane para bhI nizcalatA rakhanA evaM ghora tapa kA karanA / he prabho ! aisI avasthA maiM kaba Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAUMgA ? (2) padastha avasthA - kaivalyajJAna prakaTa kara samavasaraNa meM virAja kara, zAsanasthApanA kara he prabho ! Apane dhamoMpadeza se samasta vizva para mahAn upakAra kiyA / ApakI hI kRpA ne mujhe bhI isa bhUmikA taka pahu~cAyA hai| he kRpAlo ! aba mere prati ApakI udAsInatA ThIka nahIM / (3) rUpAtIta avasthA - janma, jarA, mRtyu, roga, zoka se rahita aura anantajJAna aura Anandamaya arUpI siddhAvasthA ko he prabho ! Apa pA cuke ho| isa avasthA ko maiM kaba pAUMgA ? ityAdi cintana karanA / dizAtyAga trika - darzana, pUjana aura vandana karate samaya prabhujI ke sammukha dRSTi rakhanA, AsapAsa kI do dizAe~ evaM pichalI tIsarI dizA athavA AsapAsa kI eka dizA aura Upara-nIce kI do dizAe~ kula tIna dizAoM meM na dekhanA / pramArjanA trika- caityavandana karane kI bhUmikA jIvarakSA hetu oghe, caravale, dupaTTe Adi ke dazIvAle chora se tIna bAra pramArjana karanA / AlaMbana trika - sUtra, artha aura prabhu-pratimA ye tIna AlaMbana haiN| dRSTi pratimAsammukha, vacana se sUtroM kA zuddha uccAraNa aura mana se sUtroM kA artha cintana karanA / mudrA trika- (1) yogamudrA - baiThate samaya dAhine pA~va ko nIce rakheM, bAyeM paira ko Upara uThAveM, evaM dasa uMgaliyoM ko paraspara zAmila kara, kamalakoza ke AkAra meM donoM hAthoM ko rakheM, donoM hAthoM kI kuhanI peTa para rakhe aura mastaka ko thor3A jhukA deve / zarIra kI isa sthiti ko yogamudrA kahA hai| isI mudrA meM caityavaMdana, namutthuNaM Adi sUtra pATha bole jAte haiM / (2) jinamudrA - khar3e rahate samaya donoM pA~voM ke bIca Age kI tarapha cAra aMgula aura pIche ke bhAga meM donoM er3iyoM ke bIca kucha kama phAsalA rakha kara donoM hAthoM ko lambA kara denaa| kAyotsarga dhyAna isa mudrA meM kreN| (3) muktAsuktimudrAdasa uMgaliyoM ko Amane-sAmane rakhakara motI kI chIpa kI AkRti meM donoM hAthoM ko jor3akara lalATa para lagAnA / isI mudrA meM "jAvaMti ceiAI" "jAvaMta ke vi sAhU" aura "jaya vIyarAya" sUtra bole jAte haiM / praNidhAna trika- mana, vacana aura kAyA ina tInoM kA praNidhAna arthAt ekAgratA rakhanA / isa prakAra dasa trikoM kA saMkSepa meM varNana kiyA hai| inake atirikta bhI sAvadhAnI kI kucha bAteM batAI jAtI haiM / Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mandira meM baratane kI anya sAvadhAniyA~ (1) sAmAyika pauSadha ke sivAya khAlI hAtha prabhu-darzana Adi ke lie jAnA ucita nahIM hai| phala se phala kI prApti hotI hai| kama se kama, akSata evaM ghI avazya lekara jaayeN| (2) mandira meM darzana-pUjana-vandana Adi karate samaya puruSa varga prabhujI kI dAhinI tarapha evaM strI varga bAyIM tarapha rahe / ThIka sAmane khar3e rahane se bhI dUsaroM ko darzana Adi meM antarAya hotA hai / (3) caityavandana, stuti Adi madhura evaM manda svara se boleM tAki dUsaroM ko sAdhanA meM vikSepa na pdd'e| (4) caityavandana Adi prabhujI se kucha dUra baiThakara karanA cAhie | isa dUrI ko avagraha kahate haiN| isakA jadhanya pramANa nau hAtha aura utkRSTa sATha hAtha jAneM | gharamandira meM sthala ke abhAva se jadhanya eka hAtha kA rakheM / (5) mandira meM prabhujI ko apanI pITha na ho, isakA pakkA khyAla rakheM / (6) mandira meM vilAsa, hAsya, kalaha, vikathA vagairaha AzAtanAoM se baceM / choTIbar3I kula 84 AzAtanAe~ haiM | ina meM se nIce kI dasa bar3I AzAtanAe~ bhayaMkara haiM | inase avazya bceN| dasa bar3I AzAtanAe~ mandira meM (1) pAna-supArI khAnA, (2) bhojana karanA, (3) pAnI pInA, (4) thUkanA, (5) mala aura (6) mUtra karanA, (7) nidrA karanA, (8) strI-sambhoga karanA, (9) jugAra khelanA aura (10) jUte le jAnA, ye dasa bar3I AzAtanAe~ haiM / (7) darzana, pUjana, vandanAdi ke anta meM avidhi AzAtanA ke lie kSamAyAcanA rUpa 'micchAmi dukkaDaM' avazya hI boleM / (8) devadravya, jJAnadravya aura sAdhAraNa dravya ke rakSaNa evaM vRddhi kA dhyAna rakheM / guruvandana mandira se lauTakara zrAvaka upAzraya me dRr3ha paMcAcAra ke pAlaka guru bhagavantoM ko vandana kareM / AtmasAkSI tathA mandira meM kiye hue paccakkhANa kA phira se guru bhagavanta ke pAsa kareM / sukha-zAtA pUche aura auSadhAdi ke lie vinatI kareM evaM guru mahArAjA Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbaMdhI "pA~va para pA~va car3hAnA, pA~va pasAranA'' ityAdi 33 AzAtanAoM kA varjana karate hue upasthita zrotAoM ko bhI namana kara baiThe aura dharmadezanA suneM / guruvaMdana aura dharmazravaNa se lAbha guruvaMdana se - (1) vinaya guNa kI prApti, (2) ahaMkAra kA nAza, (3) guru-pUjA, (4) prabhu-AjJA kA pAlana, (5) zrutadharma kI upAsanA aura (6) mokSa kI prApti hotI hai| ____dharmadezanA sunane se - (1) karttavyoM kA bhAna, (2) pAlana meM utkarSa kI prApti, (3) durbuddhi kA tyAga, (4) vairAgya kI prApti, (5) tuccha bhogasukha kA tyAga, (6) ahiMsA, satya aura tapa se kAma-krodhAdi kA samUla nAza aura (7) sadA ke lie mukti kI prApti hotI hai / isa prakAra dharmadezanA sunane ke bAda sAdhvIjI ko bhI avazya sukha-zAtA pUche / tatpazcAt supAtradAna kara vidhipUrvaka bhojana kareM | bhojana-vidhi sAdhu bhagavantoM ko vidhipUrvaka bahorAveM evaM sAdharmika bhAI ko AmantraNa dekara sAtha baiThakara sakuTumba bhojana kareM | bhojana meM bhakSyAbhakSya kA viveka rakheM tathA atyanta Asakti kA tyAga kareM / bhojana karate samaya mauna rakheM / kahA bhI hai - 'bhojana, maithuna, snAna, vamana, dAtuna aura mala-mUtra ke avasara para mauna rkheN|' bhojana ke samaya dvAra para Aye hue dIna yAcakoM kI upekSA na kareM, kintu yathAyogya dAna deveN| bhojana meM jyAdA samaya na lagAveM / vivekI ko calate-phirate pAna-supArI bhI nahIM khAnI cAhie | thakAna, roga, grISma Rtu Adi viziSTa kAraNa ke binA bhojana ke bAda dina meM na soveM / dina meM sone se vyAdhi kI sambhAvanA rahatI hai| bhojana karane ke pazcAt apane-apane yogya sthAnoM meM dharma ko bAdhA na pahu~ce isa taraha dhana kamAne jAveM | dhana kamAne meM aucityapAlana ke sAtha-sAtha nIce kI bAtoM kA khAsa khyAla rakheM, jisase saphalatA evaM ujjvala yaza kI prApti ho sake | dhana kamAne meM sAvadhAniyA~ (1) udhAra na deveM / denA hI par3e to sAdharmika aura satyavAdI se vyavahAra rakhe / (2) dhana-samRddhi meM garva na kareM / kisI se TaMTA-phisAda na kareM / dhana-hAni meM dIna na baneM / kintu dharma karaNI jyAdA kareM / evaM kisI bhAgyazAlI kA sAtha-sahayoga prApta kareM / (3) lene kI rakama lambe samaya taka na khIceM kintu dharmAdA kara deM / vasUlI meM kaThoratA Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kA tyAga kareM / zAnti se hI vyavasAyiyoM kI athasiddhi hotI hai| (4) vivAda meM madhyastoM ko mAnya rkheN| (5) nyAya-nIti hI dhana kamAne kI kuJjI hai| nyAya se lAbhAntarAya karma kA kSaya hotA hai / ataH bhaviSya meM avazya dhanalAbha hotA hai / (6) ghara ke bar3e aura rAjyAdhikArI ko chor3akara gopanIyatA ko dUsaroM ke Age khulI na kareM aura na hI jhUTha boleM / (7) viSama sthiti meM sahAyaka ho sake aisA mitra rakheM / mukha kI madhuratA to durjanoM ke sAtha bhI rakheM / (8) prIti ke sthAna meM lena-dena ke sambandha na rakheM / (9) amAnata rakhate aura sauMpate samaya sAkSI rakheM / (10) lena-dena kA byaurA likhane meM Alasa na kreN| (11) kisI samartha nAyaka ko Age rakheM / (12) deva-guru-dharma vagairaha kI zapatha na leM evaM jamAnata kI jhaMjhaTa meM na pdd'e| (13) vANijya nivAsasthAna meM kareM / kabhI paradeza meM karanA par3e to sAvadhAnI rkhe| (14) kraya-vikraya ke prArambha meM parameSThI vagairaha kA smaraNa kareM / (15) dhanopArjana kI bhUmikA rUpa zubha meM vyaya ke manoratha kareM | zubha meM vyaya lakSmI kA vazIkaraNa maMtra hai| (16) Ayocita vyaya rakheM jo ki nyAya-nIti kA mUla hai| (17) dhana kI ananta icchA ko sthUla parigraha viramaNa vrata ke svIkAra se sImita kreN| paradez-vyavasAya meM rakhane kI sAvadhAnI (1) zubhamuhUrta meM acche zakuna-nimitta lekara, iSTa devatA evaM ghara ke bar3oM ko namaskAra kara aura gurubhagavantoM ke zrImukha se mAMgalika sunakara bhAgyazAliyoM ke sAtha paradeza jAnA caahie| paradeza meM bhI apanI jAti vAloM ke sAtha raheM aura vyavasAya kreN| (2) ucita ADambara aura dharma-niSThA ko na chodd'e| (3) sadaiva yathAzakti dAna vagairaha se lakSmI ko sArthaka kreN| avasara para puNya ke bar3e kArya bhI kreN| guru bhagavaMta ke pAsa jJAnAbhyAsa zAma ko kAma-dhandhe se loTakara upAzraya meM Akara sAmAyika lekara guru bhagavanta ke pAsa jJAnAbhyAsa kareM / nitya nUtana jJAnopArjana kreN| jJAna se asIma Ananda kA anubhava hotA haiM / upAzraya se ghara Akara ekAzanAdi na ho to zAma ke bhojana se nivRtta hokara sImita jala se hAtha, pA~va aura mukha kI zuddhi kareM | pazcAt maMgala dIpaka, AratI Adi se zrI jinezvara kI pUjA kareM tathA pratikramaNa kareM | isa prakAra se dainika kartavyoM kA pAlana karane vAlI AtmA avazya zAzvata sukha kI bhoktA banatI hai | Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . . . . . . .. . . .. . . . . . . .. . . .. . . . . . ..................... ...... .............. ... " . . . . . . . . . . . . . . . . ................. jaina praznottaraM anukramaNikA viSaya .. praznottara-aMka jina aru jina zAsana ............ 1-2 tIrthaMkara ............ 3-4 mahAvideha Adi kSetromeM manuSyoMkoM jAnekeM liye harakato .......... bhAratavarSa ... bhAratavarSameM tIrthaMkaroM .. prastuta covIsIke tIrthaMkarokA mAtApitA RSabhadevase pahile bhAratavarSa meM dharmakA abhAva. .............. ......... RSabhadevane calAyA huvA dharma adyApi calA AtA hai, tisa viSayaka byAna ................. .............11 ................ 12-13-14-21-22 ..................... 23-24-25-26-27 ... 28-29-30-31-32 .33.35-36-37-42 mahAvIracarita ..43-44-45-46-47 .............. 48-49-50-51-52 ............. 53-54-55-57-58 ................ 59-83-84-85-86 .. 87-88-89-92-93 ...........................134-136-137-138 jJAtivagerA madakA phala............ ..........15-19 jainIyoeM apane svadharmikoM bhrAtA sadRza jAnanAM ....... ..........16-17 jainIyomeM jJAti . .18-20 paropakAra ................... ..................34 ............... ......... ...... ........................ ..... ............. - GAGAGAG00000GOAGORGADAGAGUAG000 ADORO COGEDAGOGADOR Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna .......39-40-41 acherA .............. ............56 muniyoM kA dharma ............ zrAvakoM kA dharma ............ muniyoM kA-aru zrAvakoM kA kIsa lIye dharma pAlanAM, tisa viSayaka byAna .... ............ mahAvIra svAmIne dikhalAye hue dharma viSayaka pustaka..... ......................... 69-70-71-72-73 jainamata ke Agama (siddhAMta)... ............74 devarddhi gaNikSamAzramaNake pahile jaina mata ke pustaka ........... ......................75 mahAvIra svAmIke samayameM jainIrAjeM ........76-77 trevizameM tIrthaMkara pArzvanAtha aru tinakI pada paraMparA ...... .....................79-80 jaina bauddhameM se nahI kiMtu alaga calA AtA hai .....................81 buddhakI utpatti ... .............82 AyuSa baDhatA nahI hai......... .........90. uttarAdhyayana sUtra .................................... .............94 nirvANa zabdakA artha ............. .............95 AtmAkA nirvANa kaba hotA hai aru piche tisakoM kona kahAM le jAtA hai ........................96-97-98-99 abhavya jIvakA nirvANa nahI aru mokSamArga baMdha nahIM ................100-101-102 AtmA kA amarapaNAM aru tisakA kartA Izvara nahI. .... ............. 103-104-105-106 jIvakoM punarjanma kyoM hotA hai aru tisake baMdha hone meM kyA ilAja hai ........... 107-108 AtmA kA kalyANa tIrthaMkara bhagavAna se hone viSayaka byAna ......... ... 109-110 jina pUjA kA phala kisa rItiseM hotA hai . . . . . . . . . . . . . . . . . ........ 16006AGAGAGRAGDAGOGAGBAGDA000GOA | paredescendendencendendences sender Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ........ .......... ........... tisa viSayaka samAdhAna ..... ......... 111 puNya pApa kA phala denevaalaa| Izvara nahIM kiMtu karma .........112-113-114-115-116-117-118 jagata akRtrimahai . .......... 119 jina pratimAkI pUjA viSayaka byAna .............120-121-122-123 deva aru devoMkA bheda samyaktvI devatAkI sAdhu zrAvaka bhakti kare, zubhAzubha karmake udaya meM devatA nimitta hai......................124-125-126-127 saMpratirAjA aru tisake kArya ................ .......... 128-129 labdhi aru zakti .............. 130-131-132-133-135 Izvara kI mUrti .............. ........... 139 buddha kI mUrti aru buddha sarvajJa nahI thA tisa viSayaka byAna ... ..............140-141-142 jainamata brAhmaNo ke matase nahI kiMtu svataH aru pRthak hai 143 jainamata aru buddhamata ke pustakoM kA mukAbalA .............. 144-145 jainamatake pustakoM kA saMcaya .............. ......... 146-147 jaina Agama viSayaka jainIyoMkI bedarakArI aru isI lIye unoMko olaMbhA ......................148-149-150 jainamaMdira aru svadharmivatsala karane kI rIti ............ jainamatakA niyama sakhta aru isI lIye tisake pasAre meM saMkoca ..... caudapUrva .. ............ 153 anya matAvalaMbiyone jainamatakI kII huI nakala jainamata mujiba jagatakI vyavasthA aSTa karmakA byAna aru tisakI 140 prakRtiyoMkA svarUpa mahAvIra svAmiseM lekara devarddhigaNi kSamAzramaNa talaka AcAryokI buddhi aru digaMbara zvetAMbaraseM piche havA tisakA pramANa. ...... . . . . . . . . . . . .................. 155 devarddhigaNi kSamAzramaNa ne mahAvIra bhagavAnakI padaparaMparAse calA AtA jJAnako .................. 151 152 ..... 154 Odonos Ace GORDADO COMOROA poG0000000000000000000AGSAGAGAGAGr Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustakopara ArUDha kIyA tisa viSayaka byAna mathurAke prAcIna lekha digaMbara, lUMpaka, DhuMDhaka aru terApaMthI matavAloMkoM satyadharma aMgIkAra karane kI vijJapti. janamata mujaba yojanakA pramANa guruke bheda tinokI upamA aru svarupa dharmopadeza kisa pAseM sunanAM aru kisa pAseM na sunanAM jagatake dharmakA rUpa aru bheda jainadharmI rAjoMkoM rAjya calAne meM virodha nahI AtA hai, tisa viSayaka byAna kumArapAla rAjAkA bArAMvrata aru tisane vo kisa rItiseM pAle the hiMdustAna ke paMtho. 156-157 158 159 160 161 162 163 ever Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI aha~ namaH // zrI jaina dharma viSayika praznottara pra.1. jina ora jinazAsana ina dono zabdoMkA artha kyo hai / uttara : jo rAga dveSa krodha mAna mAyA lona kAma ajJAna rati arati zoka hAsya jugupsA arthAt ghriNAmithyAtva ityAdi bhAva zatruyoMkoM jIte tisakoM jina kahate hai yaha jina zabdakA artha hai jaise pUrvokta jinakI jo zikSA arthAt utsargApavAda rupa mArga dvArA hitakI prApti ahita kA parihAra aMgIkAra ora tyAga karanA tisakA nAma jinazAsana kahate hai / tAtparya yaha hai ki jinake kahe pramANa calanA yaha jinazAsana zabda kA artha hai ? anidhyAna ciMtAmaNi aura anuyogadvAra vRtyAdime hai | pra.2- jinazAsanakA sAra kyA hai | uttaraH jinazAsana aura dvAdazAMga yaha ekahIke do nAma hai isa vAste dvAdazAMgakA sAra AcAraMga hai aura AcAraMgakA sAra tisake arthakA yathArtha jAnanA tisa jAnane kA sAra tisa arthakA yathArtha parakoM upadeza karanA tisa upadezakA sAra yahaki cAritra aMgIkAra karanA arthAt prANivadha 1 mRSAvAda 2 adattAdAna 3 maithuna 4 parigraha 5 rAtribhojana 6 inakA tyAga karanA isakoM cAritra kahate hai athavA caraNasattarIke 70 sattara bheda aura karaNa sattarike 70 sattara bheda ye ekasau cAlIsa 140 bheda mUlaguNa uttaraguNa rUpa aMgIkAra kare tisakoM cAritra kahate hai tisa cAritra kA sAra nirvANa hai arthAt sarva karma janya upAdhi rUpa agniseM rahita zItalI bhUta honA tisakA nAma nirvANakA kahate hai tisa nirvANakA sAra avyAbAdha arthAt zArIrika aura mAnasika pIDA rahita sadA siddha mukta svarUpa me rahanA yaha pUrvokta sarva jinazAsanakA sAra hai yaha kathana zrI AcAraMga kI niyukti me hai | pra.3. tIrthaMkara kauna hote hai aura kisa jageM hote hai aura kisa kAla meM hote hai| u. je jIva tIrthaMkara hone ke bhavaseM tIsare bhavameM pahileM vIsa sthAnaka arthAt vIsa dharma ke kRtya kare tina kRtyoM se banA nArI tIrthaMkara nAma karma rUpa punya nikAcita upArjana kare taba tahAseM kAla karake prAyeM svarga devalokameM 1000000000000000000000000000000000000 b0%AGAGANAGAGAG00000000000000 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utpanna hote hai tahAMseM kAla kara manuSya kSetrameM bahuta bhArI riddhi parivAravAle uttama zuddha rAjya kulameM utpanna hote hai jekara pUrva janmabhe nikAcita punyaseM yogya karma upArjana karA hove tabato tisa yogya karmAnusAra rAjya bhogavilAsa manohara bhogate hai nahI bhogyakarma upArjana karA hove taba rAjyabhoga nahI karate hai ina tIrthaMkara honevAle jIvAMkoM mAtAke garbhameMhI tIna jJAna arthAt mati zruti avadhI avazyameva hI hote hai dIkSAkA samaya tIrthaMkara ke jIva apane jJAna se hI jAna lete hai jekara mAtA pitA vidyamAna hoveM tabato nikarI AjJA leke jekara mAtA pitA vidyamAna nahI hove taba apane bhAi Adi kuTuMbakI AjJA leke dIkSA lene ke eka varSa pahile lokAMtika devate Akara kahate hai he bhagavAn dharma tIrtha pravartIvo tada pIche eka varSa paryaMta tInasau koTi aThayAssI karoDa asI lAkha itanI sone mohareM dAna deke baDi mahotsava se dIkSA svayameva lete hai kisIko guru nahI karate hai kyoMki veto ApahI trailokya ke guru honevAle hai aura jJAnavaMta hai tada pIche sarva pApake tyAgI hoke mahA adbhuta tapa karake ghAtI karma cAra kSaya karake kevalI hote hai tada pIche saMsAra tAraka upadeza dekara dharma tIrthake karanevAle aise puruSa tIrthaMkara hote hai upara kahe hue vIsa dharma kRtyoMkA svarupa saMkSepase nIce likhate hai / arihaMta 1 siddha 2 pravacana saMgha 3 guru AcArya 4 sthavira 5 bahazrata 6 tapasvI 7 ina sAtoM padokA vAtsalya anurAga karane se ina sAtoM ke yathAvasthita guNa utkIrtana anurupa upacAra karane se tIrthaMkara nAma karma jIva bAMdhatA hai ina pUrvokta sAtoM arhatAdi padoMkA apane jJAna meM vAra vAra niraMtara svarUpa ciMtana kare to tIrthaMkara nAma karma bAMdhe 8 darzana samyaktva 9 vinaya jJAnAdi viSaye 10 ina donokoM niraticAra pAleto tIrthaMkara nAma karma bAMdhe. jo jo saMyamake avazya karane yogya vyApAra hai tisakoM avasyaka kahate hai tisameM aticAra na lagAve to tIrthaMkara nAma karma bAMdhe 11 mUlaguNa pAMca mahAvratameM aura uttaraguNa piMDavizuddhayAdika ye dono niraticAra pAle to tIrthaMkara nAma karma bAMdhe 12 kSaNa lava mUhartAdi kAlameM saMvega bhAvanA zubha dhyAna karanese tIrthaMkara nAma karma bAMdhatA hai 13 upavAsAdi tapa karane se yati sAdhu janakoM ucita dAna dene se tIrthaMkara nAma karma bAMdhe hai 14 daza prakAra kI vaiyAvRtya karane se to 15 guruAdikAMkoM tinake kArya karaNe guru AdikoMke citta svAstha rupa sAmAdhi upajAvanase tI0 16 apUrvaarthAt navA navA jJAna paDhane se tI0 17 zruta bhakti yukta pravacana viSaye prabhAvanA - 206006ada0AGE0%A00000AGBAGDAGRAdoos 00000000000GEAGOOGOOGOOGOOGCACASSAGE Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karane se tI0 19 zAstrakA bahumAna karane se tI0 19 yathAzakti arha upadiSTa mArgakI dezanAdi karake zAsanakI prabhAvanA kare to tIrthaMkara nAma karma bAMdhe hai 20 koI jIva ina vIsoM kRtyoM me cAho koi eka kRtyaseM tIrthaMkara nAma karma bAMdhe hai. koi do kRtyoM se koi tInase evaM yAvat koi eka jIva vIsa kRtyoM se bAMdhe hai yaha uparakA kathana jJAtAdharmakathA 1 kalpasUtra 2 AvazyakAdi zAstroM me hai aura tIrthaMkara pAMca mahAvideha pAMca bharata pAMca airAvata ina paMdarAM kSetromeM utpanna hote hai aura isa bharata khaMDame Arya deza sADhe paccIsame utpanna hote hai ve deza 25 / / sADhe pacavIsa aise hai || uttara tarpha himAlaya parvata aura dakSiNa tarpha vidhyAcala parvata aura pUrva pazcima samudrAMta taka isakoM AryAvarta kahate hai isake bIcahI sADhe paMcavIza deza hai tinameM tIrthaMkara utpanna hote hai yaha kathana abhidhyAna ciMtAmaNi tathA pannavaNA Adi zAstroM me hai avasarpiNI kAlake arthAt cha hisse hai tiname tIsare cauthe vibhAgame tIrthaMkara utpanna hote hai aura utsarpiNI kAlake cha vibhAgo meM se tIsare cothe vibhAga me utpanna hote hai yaha kathana jaMbUdvIpaprajJapti Adi zAstroM me hai / pra.4. tIrthaMkara kyA karate hai aura tIrthaMkaro ke guNA kA baranan karo. uttara. tIrthaMkara bhagavaMta badale ke upakAra kI icchA rahita rAjA raMka brAhmaNa aura caMDAla pramukha sarva jAti ke yogya puruSAMkoM ekAMta hitakAraka saMsAra samudrakI tAraka dharma dezanA karate hai aura tIrthaMkara bhagavaMta ke guNato iMdrAdibhI sarva baranan nahI karasakte hai to phera mere alpa buddhIvAlekI to kyA zakti hai tobhI saMkSepase bhavya jIvAMke jAnane vAste thoDAsA baranan karate hai anaMta kevalajJAna 1 anaMta kevaladarzana 2 anaMta cAritra 3 anaMta tapa 4 anaMta vIrya 5 anaMta pAMca labdhi 6 kSamA 7 nirlobhatA 8 saralatA 9 nirabhimAnatA 10 lAghavatA 11 satya 12 saMyama 13 niracchikatA 14 brahmacarya 15 dayA 16 paropakAratA 17 rAga-dveSarahita 18 zatru mitrabhAvarahita 19 kanaka pathara ina dono Upara samabhAva 20 strI aura tRNa upara samabhAva 21 mAMsAhArarahita 22 madirApAnarahita 23 abhakSya bhakSaNarahita 24 agamya gamanarahita 25 karuNAsamudra 26 sUra 27 vIra 28 dhIra 29 akSobhya 30 paraniMdA rahita 31 apanI stuti na kare 32 jo koi tinake sAtha virodha kare tisakoMbhI tAranekI icchAvAle 33 ityAdi anaMta guNa tIrthaMkara bhagavaMto me hai so koinI - - - OM OM S E SSIXSESXS GOAG006AGOAGDAGAGDAGOGOAGUAGORGOAN | 3 2 BAA6A6A6A6AGAG000000000000000 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaktimAn nahI hai jo sarva guNa kaha sake aura likha sake. pra. 5 jaina matameM je kSetra mAhavidehAdika hai tahAM ihAMkA koi manuSya jA saktA hai ki nahI. u. nahI jA saktA hai kyoMkI rastemeM barpha pANI jama gayA hai aura bar3e baDe uMce parvata raste me hai baDI baDI nadIyoM aura ghanA jaMgala raste me hai anya bahuta vighna hai isa vAste nahI jA saktA hai | pra. 6 . bharata kSetra kaunasA hai aura kitanA lAMbA coDA hai / u. jisame hama rahate hai yahI bharatakhaMDa hai isakI cauDAi dakSiNase uttara taka 5260 kiMcita adhika utseddhAMgulake hisAba se kosa hote hai aura vaitADhya parvatake pAsa laMbAI kubaka adhika 90000 nave hajAra utseddhAMgulake hisAba se kosa hote hai cIna rUsAdi deza sarva jaina matavAle bharatakhaMDake bIcahI mAnate hai yaha kathana anuyogadvArakI cUrNi tathA aMgula sattarI graMthAnusAre hai kitane ka AcArya bharatakhaMDakA pramANa anyatareMkeM yojanoM se mAnate hai paraM anuyogadvArakI cUrNi kartA zrI jinadAsagaNi kSamAzramaNajI tinake matakoM siddhAMtakA mata nahI kahate hai / 1 pra. 7. bharata kSetrame Aja ke kAlaseM pahilA kitane tIrthaMkara hu hai u. isa avasarpiNI kAla meM Aja pahilAM cauvIsa tIrthaMkara hu hai jekara samuccaya atIta kAlakA prazna pUchate ho taba to anaMta tIrthaMkara usa bharata khaMDame ho gae hai / pra. 8. isa avasarpiNi kAla me isa bharatakhaMDameM covIsa tIrthaMkara hue hai tinake nAma kaho / u. prathama zrI RSabhadeva 1 zrI ajItanAtha 2 zrI saMbhavanAtha 3 zrI abhinaMdananAtha 4 zrI sumatisvAmI 5 zrI padmaprabha 6 zrI supArzvanAtha 7 zrI caMdraprabha 8 zrI suvidhinAtha puSpadaMta 9 zrI zItalanAtha 10 zrI zreyAMsanAtha 11 zrI vAsupUjya 12 zrI vimalanAtha 13 zrI anaMtanAtha 14 zrI dharmanAtha 15 zrI zAMtinAtha 16 zrI kuMthunAtha 17 zrI aranAtha 18 zrI mallinAtha 19 zrI munisuvratasvAmI 20 zrI naminAtha 21 zrI ariSTanemi 22 zrI pArzvanAtha 23 zrI varddhamAnasvAmI mahAvIrajI 24 ye nAma hai. 4 AG Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra 9. ina cauvIsa tIrthaMkaroMke mAtA pitA ke nAma kyA kyA the . u. nAbhi kulakara pitA zrI marudevI mAtA 1 jitazatru pitA vijayAmAtA 2 jitAri pitA senA mAtA 3 saMbara pitA siddhArthA mAtA 4 megha pitA maMgalA mAtA 5 dhara pitA susImA mAtA 6 pratiSTha pitA pRthvI mAtA 7 mahasena pitA lakSmaNa mAtA 9 sugrIva pitA rAmA mAtA 9 ddaDharatha pitA naMdAmAtA 10 viznu pitA viznuzrI mAtA 11 vasupUjya pitA jayA mAtA 12 kRtavarmmA pitA zyAmA mAtA 13 siMhasena pitA suyazA mAtA 14 bhAnu pitA suvratA mAtA 15 vizvasena pitA acirA mAtA 16 sUra pitA zrI mAtA 17 sudarzana pitA devI mAtA 19 kuMbha pitA prabhAvati mAtA 19 sumitra pitA padamAvati mAtA 20 vijayasena pitA vaprA mAtA 21 samudravijaya pitA zivA mAtA 22 azvasena pitA vAmA mAtA 23 siddhArtha pitA trizalA mAtA 24 ye cauvIsa tIrthaMkaroke kramaseM mAtA pitAke nAma jAna lene cauvIsahI tIrthaMkaroke pitA rAjethe. vIsamA 20 aura bAvIsamA ye dono harivaMza kulame utpanna hue the aura gautama gotrIthe zeSa 22 bAvIsa tIrthaMkara IkSAkuvaMza me utpanna hue the aura kAzyapa gotrIthe. pra. 10 zrI RSabhadevajI seM pahilAM isa bharata khaMDame jaina dharmathA ke nahI. u. zrI RSabhadevajIse pahilAM isa avasarpiNi kAlame isa bharata khaMDame jainadharmAdi koI matakAbhI dharma nahIthA isa kathana meM jaina zAstra hI pramANa hai / pra.11. jaisA dharma zrI RSabhadevasvAmIne calAyAthA taisAhI Aja paryaMta calAtA hai vA kucha pheraphAra tisameM huA hai. u. zrI RSabhadevajIneM jaisA dharma calAyAthA taisA hI zrI mahAvIra bhagavaMte dharma calAyA isameM kiMcitamAtra bhI pharaka nahI hai soi dharma Aja kAla jaina matameM calatA hai / pra.12. zrI mahAvIrasvAmI kisa jageM janmethe aura tinake janma huAMkoM Aja paryaMta 1845 saMvata taka kitane varSa hue hai / pra. zrI mahAvIrasvAmI kSatriyakuMDagrAma nagara meM utpanna hue the aura wever 5 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Aja saMvata 1845 taka 2497 varSake lagabhaga hue hai vikrama seM 542 varSa pahile caitra zudi 13 maMgalavArakI rAtri aura uttarAphAlguni nakSatrake prathama pAdameM janma huA thA / pra.13. kSatriyakuMDa grAmanagara kisa jageM thA / u. pUrva deza meM sUbe vihAra arthAt bahAra tisake pAsa kuMDalapurake nijadIka arthAt pAsa hI thA / pra.14. mahAvIra bhagavaMta devAnaMdA brAhmaNIkI kUkhameM kisa vAste utpanna hue. u. zrI mahAvIra bhagavaMtake jIvane marIcIke bhavame apane uMca gotra kulakA mada arthAt abhimAna karA thA tisseM nIca gotra bAMdhyAthA so nIca gotra karma bahute bhavoM me bhoganA caDA tisameM se thoDAsA nIca gotra bhoganA raha gayA thA tisake prabhAvase devAnaMdAkI kUkhameM utpanna hue para nIca gotra bhogA. pra. 15 to phira jekara hama loka apanI jAta para kulakA mada kare to acchA phala hovegA ke nahI, mada karanA acchA hai ke nahI. u. jekara koibhI jIva jAtikA 1 kulakA 2 balakA 3 rUpakA 4 tapakA 5 jJAnakA 6 lAbhakA 7 apanI ThakurAikA 8 ye ata prakArakA mada karegA so jIva ghaNe bhavAM taka ye pUrvokta apahI vastu nIca tuba milegA isa vAste buddhimAna puruSakoM pUrvokta AThahI vastukA mada karanA yahA nahI hai. pra. 16 jitane manuSya jaina dharma pAlate hove tina sarva manuSyoM ko apane bhAi samAna mAnanA cAhie ke nahI. jekara bhAi samAna mAneto tinake sAtha khAne pInekI kucha ama cala hai ke nahI. u. jitane manuSya jaina dharma pAlate hove tina sarvake sAtha apane bhAI karatAMnI adhika piyAra karanA cAhie. yaha kathana zrAddha dinakRtya graMtha meM hai aura tinokI jAtIyAM jekara loka vyavahAra aspazya na hoveM tadA tinake sAtha khAne pInekI jaina zAstrAnusAra kucha aDacala mAluma nahI hotI hai kyoMki jaba zrI mahAvIrajIseM 70 varSa pIche aura zrI pArzvanAthajIke pIche baDe pATa zrI ratnaprabha sUrijIne jaba mAravADake zrImAla nagarase jisa nagarIkA nAma aba bhillamAla kahate hai tisa nagarase kisI kAraNa se bhImasena rAjekA putra zrIpuMja GOAGUAGOOGOAGAGAGVAGOAGOAGUAGOAGON Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tisakA putra utpanna kumara tisakA maMtrI uhaDa e dono jae 10 hajAra kuTuMba sahita nikalake yodhapura jisa jagehai tisase vI kosake lagabhaga uttara dizi me lAkhoM AdamIyokI vastI rUpa upakeza paTTana nAmaka nagara vasAyA, tisa nagara meM savAlakSa upAdamIyAMkoM ratnaprabha sUrine zrAvaka dharmame sthApyA tisa samaya tinake aThAraha gotra sthApana kare tinake nAma tAtahaDa gotra 1 bApaNA gotra 2 karNATa gotra 3 valaharA gotra 3 morAkSa gotra 5 kulahaTa gotra 6 virahaTa gotra 7 zrI zrImAla gotra 8 zreSThi gotra 9 suciMtI gotra 10 AicaNAga gotra 11 bhUri gotra bhaTevarA 12 bhAdra gotra 13 cIcaTa gotra 14 kuMbhaTa gotra 15 kiMku gotra 16 kanoja gotra 17 laghuzreSThI 18 yeha aThArahI jainI hone se paraspara putra putrIkA vivAha karane lage aura paraspara khAne pIne lage inameM se kitane gotrAMvAle rajapUtathe aura kitane brAhmaNa aura baniyebhI the isa vAste jekara jaina zAstraseM yaha kAma viruddha hotA to AcArya mahArAja zrI ratnaprabhasUrijI ina sarvakoM ekaThe na karate isI rItIseM pIche poravADa uMsavAlAdi vaMza thApana kare gaye hai, anya koi aDacalato nahI hai paraMtu isa kAlake vaizya loka apane samAna kisI dUsarI jAtivAleko nahI samajate hai yaha aDacala hai / pra. 17. jaina dharma nahI pAlatA hoya tisake sAtha to khAne pIne AdikakA vyavahAra na kare paraMtu jo jaina dharma pAlatA hove tisake sAtha ukta vyavahAra hosake ke nahI. u. yaha vyavahAra karanA nAkaranA to baNiye lokoM ke adhIna hai aura hamArA abhiprAyato hama uparake praznottarameM likha Ae hai / pra. 18. jaina dharma pAlane vAloM meM alaga alaga jAtI dekhane meM AtI hai ye jaina zAstrAnusAre hai ke anyathA hai aura e jAtiyoM kisa vakhata me hui hai / u. jaina dharma pAlane vAlI jAtiyoM zAstrAnusAre nahI banI hai, paraMtu kisI gAma, nagara puruSa dhaMdheke anusAre pracalita hui mAlama paDatI hai, zrImAla usavAlakAto saMvat upara likha Aye hai aura poravAka vaMza zrI haribhadrasUrijIne mevADa dezame sthApana karA aura tinakA vikrama saMvat svargavAsa hone kA 585 kA graMthome likhA hai aura jaipurake pAsa khaMkelA gAma hai tahAM vIrAt 643 me varSe jinasena AcAryane 82 gAma rajapUtokeM aura do gAma sonAroke evaM sarva gAma 84 jainI kare tinake caurAsI gotra sthApana kare so 0000000000000000000SAGEAA56008AONL 00000000000000000000000000000000 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarva khaMDelavAla baniye jinako jaipurAdike dezoM meM sarAvagI kahate hai aura saMvat vikrama 217 me haMsAraseM daza kozake phAsale para agrohA nAmaka nagarakA ujjaDa TekarA bar3A bhArI hai tisa agrohe nagarameM vikrama saMvata 217 ke lagabhaga rAjA agrake putrAMko aura nagara vAsI kitane hI hajAra lokAMkoM lohAcAryane jainI karA, nagara ujjaDa huA. pIche rAjabhraSTa hone se aura vyApAra vaNija karane se agravAla baniye kahalAye isI tare isa kAlakI jainadharma pAlane vAlI sarva jAtiyAM zrI mahAvIrase 70 varSa pIchese leke vikrama saMvat 1575 sAla taka jaina jAtiyoM AcAryone banAI hai tinaseM pahilAM cArohI varNa jaina dharma pAlatethe isa samayekI jAtiyoM nahIthI isa praznottara meM jo lekha maine likhA hai so bahuta graMthome maine aisA lekha bAMcA hai paraMtu maine apanI mana kalpanAse nahI likhA hai / pra.19 . pUrvokta jAtIyoMmeM se eka jAtI vAle dUsarI jAti vAloM seM apanI jAtiko uttama mAnate hai aura jAti garva karate hai tinakoM kyA phala hovegA / u. jo apanI jAtikoM uttama mAnate hai yaha kevala ajJAnaseM rUDhI calI hui mAlama hotI hai kyoMke paraspara vivAha putra putrIkA karanA aura eka nANeMmeM ekaThe jImaNAM aura phera apane ApakoM uMcA mAnanAM yaha ajJAnatA nahIto dUsarI kyA hai aura jAtikA garva karane vAle janmAMtara meM nIca jAti pAveMge yaha phala hovegA / pra. 20. sarva jaina dharma pAlana vAlIyoM vaizya jAtiyAM ekaThI mila jAyeM aura jAta nyAta nAma nikala jAve to isa kAmameM jaina zAstrakI kucha manAI hai vA nahI. u. jaina zAstrameMto jisa kAmake karane se dharmameM dUSaNa lage so bAtakI manAi hai / zeSa to lokone apanI apanI ruDhIyoM mAna rakhI hai| uparase praznomeM jaba usavAla banAe the taba aneka jAtiyokI eka jAti banAithI isa vAste apanI koi samartha puruSa sarva jAtiyoMko ekaThI kare to kyA virodha hai / pra.21. devAnaMdA brAhmaNIkI kUkhathI trizalA kSatriyANIkI kUkhameM zrI mahAvIrasvAmIkoM kisane aura kisatareMseM haraNa kinA / 8 1979 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u. prathama devaloka ke iMdrakI AjJAseM tisake sevaka harinagameSI devatAne saMharaNa kInA tisakA kAraNa yaha hai ki kadAcit nIca gotrake prabhAvase tIrthaMkara hone vAlA jIva nIca kulameM utpanna hove, paraMtu tisa kulameM janma nahIM hotA hai isa vAstai anAdi loka sthItIke niyamoseM iMdra sevaka devatAseM yaha kAma karavAtA hai / pra.22. apanI zaktiseM mahAvIrasvAmI trizalAkI kUkhameM kyoM na gaye. u. janma maraNa garbhameM utpanna honAM yaha sarva karmake adhIna hai / nikAcit avazya bhoge vinA je na dUra hove aise karmake udayame kisIkIbhI zakti nahI cala sakti hai aura jo loka izvarAvatAra dehadhArIkoM sarvazaktimAn mAnate hai so nikevala apane mAne Izvara kI mahatvatA janAne vAste jekara pakSapAta choDake vicArIye to jo cAheso kara sake aisA koinI brahmA, ziva, hari, krAyasa vagere mAnuSyome nahI huA hai. inoMke kartavyokI inakA pustakeM vAMcIye taba yarthArtha sarva zakti vikala mAluma hojAveMge. isa kAraNa se sarva jIva apane kare karmAdhInahai isa hetuse zrI mahAvIrasvAmI apanI zaktiseM trizalA mAtAkI kUkhameM nahIM jA sakate hai / pra.23. mahAvIrasvAmIke kitane nAmathe. u. vIra 1 caramatIrthakRta 2 mahAvIra 3 varddhamAna 4 devArya 5 jJAtanaMdana 6 yeha 6 nAma hai 1 vIra bahuta sUtroM mai nAma hai 1 caramatIrthakRta kalpAdi sUtre 2 mahAvIra 3 varddhamAna yaha to prasiddha hai bahuta zAstroM me, devArya, AvazyakameM, jJAtanaMdana, jJAtaputra, AcAraMga dazAzrutaskaMdhe 7 chahoM ekathe hemAcAryakRt abhidhAnaciMtAmaNi nAmamAlAme hai. pra.24. zrI mahAvIrasvAmIkA bar3AbhAi aura tinakI bahinakA kyA kyA nAma thA / u. zrI mahAvIrasvAmIke bar3A bhAikA nAma naMdivardhana aura bahinakA nAma sudarzanA thA / pra.25. zrI mahAvIra ke upara tinake mAtA pitAkA atyaMta rAga thA ke nahI. G0000000000AGDAGOGRAGOAGO00000000000 | IpAGOOGOAGOOGOAGOAGO00000000000000000om Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u. zrI mahAvIra ke upara tinake mAtA pitAkA atyaMta rAga thA kyoMki kalpasUtrameM likhA hai ki zrI mahAvIrajIne garbhameM aisA vicAra karAke mere halane calane seM merI mAtA dukha pAve hai| isa vAste apane zarIra ko garbha meM hI halAnA calAnA baMda karA. taba trizalA mAtAne garbhake na calane se manameM aise mAnAke merA garbha calatA halatA nahI hai isa vAste gala gayA hai, tabato trisalA mAtAne khAna, pAna, snAna, rAga, raMga saba choDake bahuta Artta dhyAna karanA zuru karA, taba sarva rAjya bhavana zoka vyApta huA / rAjA siddhArthanI zoka vaMta huA. taba zrI mahAvIrajIne avadhijJAnase yaha banAva dekhA taba vicAra karAke garbhame rahe mere upara mAtA pitAkA itanA bar3A bhArI sneha hai to jaba meM inakI rubaru dIkSA leUMgA to mere mAtA pitA avazya mere viyogaseM mara jAege, taba zrI mahAvIrajIne garbhamehI yaha nizcaya karA ki mAtA pitAke jIvate hue maiM dIkSA nahI lebuMgA / pra. 26 . ina zrI mahAvIrajIkA varddhamAna nAma kisa vAste rakhA gayA / u. jaba zrI mahAvIrajI garbhameM Aye tabaseM siddhArtharAjAkI saptAMga rAjya lakSmI vRddhimAn hui, taba mAtA pitAne vicArAke yaha hamAre sarva vastukI vRddhi garbhake prabhAvaseM huI hai| isa vAste isa putrakA nAma hama varddhamAna rakheMge, bhagavaMtake janma pIche sarva nyAta vaMzIyoMkI rUbarU putrakA nAma varddhamAna rakhA / pra. 27. inakA mahAvIra nAma kisaneM dInA / u. parISaha aura upasargaseM inakoM bhArI maraNAMta kaSTa taka hue tobhI kiMcita mAtra apanA dhIrya aura pratijJAseM nahI calAyamAna hue hai, isa vAste iMdra, zakra aura bhakta devatAyoMne zrI mahAvIra nAma dInA. yaha nAma bahuta prasiddha hai / pra. 28. zrI mahAvIrakI strIkA nAma kyA thA aura vaha strI kisakI beTI thI / u. zrI mahAvIrakI strIkA nAma yazodA thA, aura siddhArtha rAjAkA sAmaMta samaravIra kI putrI thI jisakA kauDinya gotra thA / pra. 29. zrI mahAvIjIne yazodA strIke sAtha anya rAjya kumAroMkI tare 10 20707 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahiloMmeM bhoga vilAsa karAyA / u. zrI mahAvIrajIke bhoga vilAsakI sAmagrI mahilA bAgAdi sarvathI. paraMtu mahAvIrajI to janma se hI saMsArika bhoga vilAsoM se vairAgyavAn nispRha rahate the, aura yazodA paraNI sobhI mAtA pitAke Agraha seM aura kiMcit pUrva janmopArjita bhogya karma nikAcita bhogane vAsteM. anyathAto tinakI bhogya bhogane me rati nahI thI / pra. 30. zrI mahAvIrajIke koi saMtAna huA thA tisakA nAma kyA thA / u. eka putrI hui thI tisakA nAma priyadarzanA thA / pra.31. zrI mahAvIrasvAmI apane pitAke gharameM mUlaseM tyAgI vA bhogI rahe the / u. zrI mahAvIrajI 28 aThAvIsa varSa takato bhogI rahe pIche mAtA pitA dono zrI pArzvanAthajI 23 meM tIrthaMkara ke zrAvaka zrAvikA the / veha mahAvIrajIkI 28 me varSakI jiMdagI meM svargavAsI hue pIche zrI mahAvIrajIne apane baDe bhAi rAjA naMdivarddhanakoM dIkSA lene vAste pUchA, taba naMdivarddhanane kahAkI abahIto mere mAtA pitA mare hai aura tatkAlahI tuma dIkSA lenA cAhate ho yaha mere koM bar3A bhArI viyogakA dukha hovegA, isa vAste do varSa taka tuma gharame mere kahane se rahoM, taba mahAvIrajI do varasa taka sAdhukI tare tyAgI rahe. pra. 32. mahAvIrajIkI beTIkA kisake sAtha vivAha karA thA / u. kSatriyakuMDakA rahane vAlA kauzika gotriya jamAli nAmA kSatriya kumArake sAtha vivAha karA thA / pra. 33. zrI mahAvIrajIkoM tyAgI hone kA kyA prayojana thA / u. sarva tIrthaMkarokA yahI anAdi niyama hai ki tyAgI hoke kevalajJAna utpanna karake sva-paropakArake vAste dharmopadeza karanAM. tIrthaMkara apane avadhijJAnase dekha lete hai ki aba hamAre saMsArika bhogya karma nahI rahA hai aura amuka dina hamAre saMsAra gRhavAsa tyAgane kA hai tisa dina hI tyAgI ho jAte hai. zrI mahAvIrasvAmIkI bAbatabhI isI tareM jAna lenA. pra.34. paropakAra karanAM yaha hareka manuSyakoM karanA ucita hai / 000000000 11 00000000 versendenser Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / u. paropakAra karanAM yaha sarva manuSyoM ko karanA ucita hai, dharmI puruSakoMto avazya hI karanA ucita hai / pra.35. zrI mahAvIrajIne kisa vastukA tyAga karA thA / u. sarva sAvadya yoga kA arthAt jIvahiMsA 1 mRSAvAda 2 adattAdAna 3 maithuna strI AdikakA prasaMga 4 sarva parigraha 5 ityAdi sarva pApake kRtya karane karAvane anumatikA tyAga karA thA. pra.36. zrI mahAvIrajIne anagArapaNA kaba lInAthA aura kisa jagemeM lInAthA aura kitane varSakI umara meM lInAthA / / u. vikramase pahile 512 varSe magasira vadI dazamIke dina pichale paharame uttarAphAlgunI nakSatrameM vijaya mahurtameM caMdraprabhA zibikAmeM baiThake cAra prakArake devate aura naMdivarddhana rAjApramukha hajAroM manuSyoMse parivare hue nAnAprakArake vAjiMtra bajate hue baDibhArI mahotsavase nyAtavanaSaMDa nAma bAgame azokavRkSake heThi janmaseM tIsa varSa vyatIta hae dIkSA lInIthI. mastaka ke keza apane hAthaseM luMcana kare aura aMdarake krodha, mAna, mAyA, lobhakA luMcana karA. pra.37. zrI mahAvIrajIkoM dIkSA leneseM turata hI kisa vastukI prApti huithii| u. cauthA manaH paryavajJAna utpanna huA thA / pra. 38. manaHparyavajJAna bhagavaMtakoM gRha sthAvasthAmeM kyuM na huA. u. manaH paryavajJAna nigraMtha saMyamIkohI hotA hai anyako nahI. pra.39. jJAna kitane prakArake hai u. pAMca prakAra ke jJAna hai / pra.40 tina pAMco jJAnake nAma kyA kyA hai ? u. matijJAna 1 zrutijJAna 2 avadhijJAna 3 manaH paryavajJAna 4 kevalajJAna 5. pra.41. ina pAMco jJAnoMkA thoDAsA svarupa kaho. u. matijJAna vinAhI sune ke jo jJAna hove tathA cAra prakArakI jo buddhi hai so matijJAna hai. isake 336 tInasau chattIsa bheda hai | jo kahane sunane GOOGOAGDAGOGRAG00GOAGOAGDAGORGEASEAN 2 00GBAGDAGOGSAGEAGOOGDAGDAGOGBAGAGer Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ me Ave so zrutajJAna hai, tisake 14 cauda bheda hai / avadhijJAna sarva rupI vastukoM jAne dekhe, tisake 6 bheda hai / manaH paryavajJAna aDhAi dvIpake aMdara sarvake mana ciMtita arthako jAne, dekhe, tisake doya 2 bheda hai / kevalajJAna bhUta, bhaviSyat, varttamAnakAlakI vastu sUkSma bAdara rUpI arUpI vyavadhyAna rahita vyavadhAna sahita dUrane jhe aMdara bAhira sarva vastukoM jAne, dekhe hai, isa jJAna ke bheda nahI hai, ina pAMco jJAnokA vizeSa svarupa dekhanA hove to naMdisUtra malayagiri vRtti sahita vAMcanA vA suna lenA / pra. 42. zrI mahAvIrasvAmI anagAra hokara jaba calane lage te taba tinake bhAi rAjA naMdivardhanane jo vilApa karA thA so thoDAsA zloko meM kaha dikhalAvo . u. tvayA vinA vIra kathaM vrajAmo // gRhe'dhunA zUnya vanopamAne || goSTI sukhaM kena sahAcarAmo / bhokSyAmahe kena sahAtha baMdho ||1|| asyArthaH || he vIra tere ekaleko chor3a ke hama sUne bana samAna apane gharameM tere vinA kyuM kara jAveMge, arthAt tere vinA hamAre rAjamahilame hamArA mana jAneko nahI karatA hai, tathA he baMdhava tere vinA ekAMta beThake apane sukha dukhakI bAtAM karana rUpa goSTI kisake sAtha maiM karUMgA tathA he baMdhava tere vinA maiM kisake sAtha baiThake bhojana jImugA, kyoMke tere vinA anya koi merA trizalAkA jAyA bhAi nahI hai 1 sarveSu kAryeSu ca vIra vIre || tyAmaMtraNadarzanatastavArya // premaprakarSAdabhajAma harSa // nirAzrayAzcAthakamAzrayAmaH ||2|| artha || he Arya uttama sarva kAryake viSe vIra vIra aise hama terekoM bulAte the aura he Arya tere dekhaneseM hama bahuta premaseM harSakoM prApta hote the, aba hama nirAzraya hogaye hai, so kisakoM Azrita hove, arthAt tere vinA hama kisakoM he vIra he vIra kaheMge, aura dekhake harSita hoveMge // 2 // ati priyaM bAMdhava darzanaM te / / sudhAMjanaM bhAvika dAsmadakSNoH // nIrAga cittopikadAcidasmAn // smariSyasi prauDha guNAbhirAma // 3 // asyArthaH // he bAMdhava terA darzana merekoM adhika priya hai, so tumAre darzana rUpa amRtAMjana hamArI AMkho meM phera kada paDegA. he mahAguNavAn vIra tUM nirAga cittavAlA hai tabhI kaka hama priya baMdhavAMkoM smaraNa kareMgA 3 ityAdi vilApa karethe. pra. 43 . zrI mahAvIrasvAmI dIkSA leke jaba prathama vihAra karaneM lage the tisa avasarameM zakraiMdraneM zrI mahAvIrajI ko kyA binatI karIthI. 7 13 brib Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u. zakraiMdraneM kahAki he bhagavan tumAre pUrva janmoMke bahuta asAtA vedanIyAdi kaThina karmoke baMdhana hai tinake prabhAvase ApakoM chadmasthAvasthAmeM bahuta bhArI upasarga hoveMge jekara ApakI anumati hove to maiM tumAre sAthahI sAtha rahuM aura tumAre sarva upasarga TAluM arthAt dUra karUM. pra.44 taba zrI mahAvIrajIne iMdrako kyA uttara dInAthA. u. taba zrI mahAvIrajIne iMdrakoM aise kahA ke he iMdra yaha vAta kadApi atIta kAlameM nahI hui hai apanI nahI hai aura anAgata kAlamebhI nahI hovegI ke kisInI deveMdra asureMdrAdike sAhAyyaseM tIrthaMkara karmakSaya karake kevalajJAna utpanna karate hai, kiMtu sarva tIrthaMkara apane 2 prAkramaseM kevalajJAna utpanna karate hai isa vAste hamabhI dUsarekI sAhAyya vinA apane hI prAkramaseM kevalajJAna utpanna kareMge / pra.45. kyA zrI mahAvIrajIkI sevAmeM iMdrAdi devate rahate the / u. chadmasthAvasthAmeM to eka siddhArtha nAmA devatAM iMdrakI AjJAseM maraNAMta kaSTadUra karane vAste sadA sAtha rahatA thA, aura iMdrAdi devate kisi kisi avasarameM vaMdanA karane sukhasAtA pUchane vAste aura upasarga nivAraNa vAste Ate the aura kevalajJAna utpanna huA pIcheto sadAhI devate sevAme hAjara rahate the| pra.46. zrI mahAvIrajIne dIkSA lIyA pIne kyA niyama dhAraNa karA thaa| u. yAvat chadmastha rahuM tAvat koi parISaha upasarga mujhakoM hove te sarva dInatA rahita anya janakI sAhAyase rahita sahana karUM. jisa, sthAna me rahane se tisa makAnavAlekoM aprIti utpanna hove to tahAM nahI rahenA 1 sadA hI kAyotsarga arthAt sadA khaDA hoke dono bAhAM zarIrake analagatI hui haiThakoM lAMbI karake pagoMme cAra aMgula aMtara rakhake thoDAsA mastaka nIcA namAvI eka kisI jIvarahita vastu upara draSTi lagAke khaDA rahuMgA 2, gRhasthakA vinaya nahIM karUMgA 3, mauna dhArake rahuMgA 4, hAthamehI leke bhojana karUMgA, pAtrame nahI 5. ye abhigraha niyama dhAraNa kare the. pra.47 zrI mahAvIrasvAmIjIne chadmastha kAla me kaise kaise parISaha NGOOGLAGOOGOAGOAGDAGOGDAGOGGOOGOAGOAN | AGO0000GDAGAGAGAGORGEAGDAGAGRAGOL Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasarga sahana kare the tinakA saMkSepaseM byAna karo. u. prathama upasarga govAlIyene karA 1 zUlapANike maMdirameM rahe tahAM zUlapANI yakSane upasarga kare te aise adada hAsI karake DarAyA 1 hAthIkA rUpa karake upasarga karA 2 sarpake rUpa meM 3 pizAca ke rUpa meM 4 upasarga karA. pIche mastakame 1 kAname 2 nAkame 3 netroM me 4 dAMtome 5 puMThakemaM 6 nakhemeM 7 anya sukumAra aMgomeM aisI pIDA kInIke jekara sAmAnya puruSake eka aMgamebhI aisI pIDA hove to tatkAla maraNa pAve, paraM bhagavaMtaneto merukI tareM acala hoke adIna manaseM sahana kare, aMtame devatA thakake zrI mahAvIrajIkA sevaka banA zAMta huA. caMDakauzika sarpane DaMkha mArA para bhagavaMtato marA nahI, sarpa pratibodha huA. sudaMSTra nAgakumAra devatAkA upasarga saMbala kaMbala devatAyoMne nivArA. bhagavaMtato kAyotsargameM khaDe the. lokoMne baname agni bAlI lokato cale gaye pIte agni sUke ghAsAdikoM bAlatI hui bhagavaMtake pagoM hetu A gai, tiseM bhagavaMtake paga dagdha hue paraM bhagavaMtane to kAyotsarga choDA nahI. tahAMhI khaDe rahe. kaTapUtanA devIne mAghamAsake dinomeM sArI rAta bhagavaMtake zarIrakoM atyaMta zItala jala chAMTA, bhagavaMtato calAyamAna nahI hue. aMtame devI thakake bhagavaMtakI stuti karane lagI. saMgama devatAne eka rAtrimeM vIsa upasarga kare ve aise hai bhagavaMtake upara dhUlikI varSA karI jisse bhagavaMta ke AMkha kAnAdi zrota baMda hone se khAsotsAsase rahita ho gaye tobhI dhyAnase nahI cale 1 pIche bajramukhI kIkIyoM banAke bhagavaMtakA zarIra cAlanivat sachidra karA 2 bajra cUMcavAle daMzone bahu pIDA karI 3 tIkSNa cUMcavAlI dhImela banake khAyA 4 bichu 5 sarpa 6 naula 7 mUse 8 ke rUposeM DaMka mArA aura mAMsa nocI khAdhA. hAthI 9 hathaNI 10 banake sUMDa dAMtakA ghAva karA paga hetu mardana karA tobhI bhagavaMta vajraRSabhanArAca nAmaka saMhanana vAle hone se nahI mare. pizAca banake adadahAsya karA 11 siMhavanake nakha dADAyoMse bidArayA, phADayA 12 siddhArtha trizalAkA rUpa karake patrake snehake bilApa kare 13 skaMdhAvArake loka banAke bhagavaMtake pagoM upara hAMkI rAMdhI 14 caMDAlake rUpaseM paMkhiyoM ke paMjare bhagavaMtake kAna bAhu Adi me lagAye tina pakSIyoMne zarIra noMcA 15 pIche khara pavanaseM bhagavaMtakoM geMdakI tare uchAla 2 ke dharatI upara paTakA 16 pIche kalikA pavana karake bhagavaMtakoM cakrakI tare ghumAyA 17 pIche cakra mArA jisase bhagavaMta jAnu MAG00GOAGUAGDAGOAGRAGRAGADAGOGOA | AAKAAAAAAAAGAL Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taka bhUmime ghasa gaye 18 pIche prabhAta vikurvI kahane lagA vihAra karo. bhagavaMtato avadhijJAnaseM jAnate the ke abIto rAtri hai 19 pIche devAMganAkA rUpa karake hAvabhAvAdi karake upasarga dInA 20 ina vIsoM upasargoseM jaba bhagavaMta kiMcit mAtrabhI nahI cale taba saMgamadevatAne chamAsa taka bhagavaMtake sAtha rahake upasarga kare, aMtameM thakake apanI pratijJAseM bhraSTa hoke calA gayA. anArya dezame bhagavaMtako bahuta parISaha upasarga hue / aMtame dono kAnomeM govAlIyoMne kAMsakI salIyo DAlI tinaseM bahuta pIDA hui so madhyama pAvApurI nagarIme kharakavaidya siddhArtha nAmA bANiyAne kAMsakI salIyoM kAnomeMse kADhI bhagavaMta nirupakramAyuvAle the isaseM upasargome mare nahI, anya sAmAnya manuSyakI kyA zakti hai, jo itane duHkha hone se na mare. vizeSa inakA dekhanA hove to Avazyaka sUtrase dekha lenA. pra.47. zrI mahAvIrasvAmIkoM upasarga hone kA kyA kAraNa thA / u. pUrva janmAMtaromeM rAjya karaNeseM atyaMta pApa kare ve sarva isa janmamehI naSTa hone cAhiye isa vAste asAtA vedanIya karma nikAcittameM apane phala rUpa upasargaseM karma bhogya karAke dUra ho gaye, isa vAste bahuta upasarga hue | pra.49. zrI mahAvIrajIne parISahe kisa vAste sahana kare aura tapa kisa vAste karA. u. jekara bhagavaMta parISahe na sahana karate aura tapa na karate to pUrvopArjita pApakarma kSaya na hote, tabato kevalajJAna aura nirvANa pada ye dono na prApta hote isa vAste parISahe upasarga sahana kare, aura tapabhI karA. pra.50. zrI mahAvIrajIne chadmasthAvasthAmeM tapa kitanA karA aura bhojana kitane dina karA thaa| u. isakA svarUpa nIcale yaMtra se samajhalenA. cha mAsI | cha mAsI |cAra | tIna | aDhAi do mAsI | DeDha mAsa |mAsa kSa-| pakhavA | tapa 1 mAsI | mAsI | mAsa tapa tapa tapa paNa tapa DIyA tapa tapa 1 / pAMca dina 9 2 2 6 / 12 72 nyUna - - XNM5555555a; 1000GOAGOOGOA000000000000000000000000 1 kakakakakaka 006606606600%AGOOGBADOOGBANSAGEOGRAGON Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhadra prati- | mahA bhadra sarvato chaTha atuma sarvapA | dikSA sarva kAla tapa ura mA tapa tapa bhadra |tapa tapa raNAM dina pAraNA ekatra tapa | karai dina 2 |4 |10 | 229 | 12 349 1 12 varSa mAsa 6 / dina 15 pra.51. zrI mahAvIrajIkoM dIkSA lIye pIche kitane varSa gaye kevalajJAna utpanna huA thaa| u. 12 varSa 6 mAsa Upara 15 paMdarAdina itane kAla gaye pIche kevalajJAna utpanna huA thA / pra. 52. zrI mahAvIrajIkoM kevalajJAna kaisI avasthAmeM aura kisa jageM, utpanna huA thaa| u. vaizAkha zudi 10 dazamIke dina pichale cauthe paharameM jUMbhika gAma nagarake bAhira RjubAlukA nAme nadIke kAMThe upara vaiyAvRtta nAmA vyaMtara devatAke dehareke pAsa zyAmAka nAmAM gRhapatike khetameM sAla vRkSake nIce gAya dohane ke avasarameM jaiseM pagathalIyoMke bhAra baiThate hai taiseM utkaTikA nAma Asane baiThe AtApanA lenekI jageM AtApanA lete hue tisa dina dUsarA upavAsa chaTha bhakta pANirahita karA huA thA. zukladhyAna ke dUsare pAdame ArUDha huAkoM kevalajJAna huA thA / pra.53. bhagavaMtakoM jaba kevalajJAna utpanna huA thA taba tinakI kaisI avasthA huI thii| u. sarvajJa sarvadarzI arihaMta jina kevalI rUpa avasthA huI thii| pra. 54. bhagavaMtakI prathama dezanAseM kisIkoM bhAna huA thA / u. nahI / / sunane vAleto the, paraMtu kisIkoM tisa dezanAseM guNa nahI utpanna huaa| pra.55. prathama dezanA khAlI gai tisa banAvakoM jaina zAstrameM kyA nAma kahate hai| . u. achcherAbhUta arthAt AzcaryabhUta jaina zAstrameM isa banAvakA nAma |RAMNawww G00000GOAGOOG00GBAGAGAGUAGOAGUAGARL AGDAGDAGDAGOGAG80GOAG0000AGUAGUAGO Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahA hai| pra. 56. achacherA kisakoM kahate hai / u. jo vastu anaMte kAla pIche Azcarya kAraka hove tisakoM achcherA kahate hai, kyoMki koibhI tIrthaMkarakI dezanA niHphala nahI jAtI hai aura zrI mahAvIrajIkI dezanA niSphala gai, isa vAste isako achacherA kahate hai / pra. 57. zrI mahAvIrajIto kevalajJAnaseM jAnate the ki merI prathama dezanAseM kisIkoMbhI kucha guNa nahI hovegA, to phera dezanA kisa vAste dInI. u. sarva tIrthaMkaroMkA yaha anAdi niyamahai ki jaba kevalajJAna utpanna hove taba avazyahI dezanA dete hai tisa dezanAseM avazyameva jIvAMkoM guNa prApta hotA haiM, paraM zrI vIrakI prathama dezanAseM kisIko guNa na huA, isa vAste achacherA kahA hai| pra. 58. zrI mahAvIra bhagavaMte dUsarI dezanA kisa jageM dInIthI / u. jisa jageM kevalajJAna utpanna huA thA tisa jagAseM 48 kosake aMtare apApA nAmA nagarI thI, tisameM izAna koname mahAsena vana nAme udyAna thA tisa vanameM zrI mahAvIrajI Ae, tahAM devatAyone samavasaraNa racA. tisameM baiThake zrI mahAvIra bhagavaMte dezanA dUsarI dI. pra. 59. dUsarI dezanA sunane vAste tahAM kona kona Aye the / / aura tisa dUsarI dezanA meM kyA bar3A bhArI banAva banA thA aura kisa kisane dIkSA lInI, aura bhagavaMtake kitane ziSya sAdhu hue, aura baDI ziSyaNI kauna hui. u. cAra prakArake devatA aura cAra prakArakI devI manuSya, manuSyaNI ityAdi dharma sunanekoM Aye the / __ bhagavaMtakI dezanA sunake bahuta nara nArI apApA nagarImeM jAke kahane lage, Ajato hamArI punyadazA jAgI jo hamane sarvajJake darzana kare, aura tisakI dezanA sunI hamaneto aisI racanAvAlA sarvajJa kadei dekhA nahI, yaha vAta nagara me vistarI tisa avarameM tisa apApA nagarImeM somala nAmA brAhmaNaneM yajJa karanekA prAraMbha kara rakhA thA, tisa yajJake karAne vAle igyAreM brAhmaNoMke mukhyAcArya bulavAye the, tinake nAmAdi sarva aise the, iMdrabhUti 1 agnibhUti 2 NAGAGAOBADOAGRAGDAGOGDAGAG00000 paccadendo como conosco Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAyubhUti 3 ye tIno sage bhAi, gautama gotrI, inakA janma gAma magadhadezameM gorbaragAma, inakA pitA basubhUti, mAtAkA nAma pRthivI, umara tInokI gRhavAsameM kramase 50/46/42 varSakI inake vidyArthI 500 pAMca pAMcasau caturdaza vidyAke pAragAmI cauthA avyakta nAmA 1 bhAradvAja gotra 2 janma gAma kollAka sannivesa 3 pitAkA nAma dhanamitra 4 mAtA vAruNI nAmA 5 gRhavAseM umara 50 varSakI 6 vidyArthI 500 sau 7 vidyA 14 kA jAna pAMcamA sudharma nAmA 1 agni vaizyAyana gotrI 2 janma gAma kollAka sannivesa 3 pitA dhammila 4 adrilA mAtA 5 gRhavAsa 50 varSa 6 vidyArthI 500 sau 7 vidyA / 14 / 8. chaThThA maMdikaputra nAma 1 bAziSTha gotra 2 janma gAma maurya sanniveza 3 pitA dhanadeva 4 mAtA vijayadevA 5 gRhavAsa 65 varSa 6 vidyArthI 350 sau 7 vidyA | 14 | 8. sAtamA maurya putra nAma 1 kAzyapa gotra 2 janma gAma maurya sannivesa 3 pitA maurya nAma 4 mAtA vijayadevI 5 gRhavAsa 53 varSa 6 vidyArthI 350 sau 7 vidyA | 14 / 8. AThamA akaMpita nAma 1 gautama gotra 2 janma gAma mithilA 3 pitA nAma deva 4 mAtA jayaMtI 5 gRhavAsa 48 varSa 6 vidyArthI 300 sau, vidyA 14 / 8. navamA acalabhrAtA nAma 1 gotra hArIta 2 janma ThAma kozalA 3 pitA nAma vasu 4 naMdA mAtA 5 gRhavAsa 46 varSa 6 vidyArthI 300 sau, vidyA 14 / 8 dasamekA nAma metArya 1 gotra kauDinya 2 janma gAma kauzalA vatsa bhUmime 3 pitA datta 4 mAtA baruNadevA 5 gRhavAsa 36 varSa 6 vidyArthI 300 tInasau 7 vidyA 14 / 8. igyAramA prabhAsa nAmA 1 gotra kauDinya 2 janma rAjagRha 3 pitA bala 4 mAtA atibhadrA 5 gRhavAsa 16 varSa 6 vidyArthI 300 sau 7 vidyA 14/8. isa svarUpa vAle igyAre mukhya brAhmaNA yajJa pADemeM the tinoke kAnameM pUrvokta zabda sarvajJakI mahimAkA paDA, taba iMdrabhUti gautama abhimAnaseM sarvajJakA mAna bhaMjana karane vAste bhagavaMtake pAsa AyA / tinakoM dekhake AzcaryavAn huA, taba bhagavaMtane kahA he iMdrabhUti, gautama tuM AyA, taba gautama manameM ciMtane lagA mere nAma leneseM to mai sarvajJa nahI mAnuM, paraM mere ridaya gata saMzaya dUra kare to sarvajJa mAnuM taba bhagavaMtane tinake vedaja pada aura yuktise saMzaya dUra karA. taba 500 sau chAtrA sahita gautamajIne kSInI, e baDA ziSya huA. isI tare igyArahIke manake saMzaya dUra kare aura sarvane dIkSA lInI. sarva 4400 sau igyAre adhika ziSya hue. igyAroMke manameM jIva hai ke nahI 1 karmahai ke nahI 2 jo jIva hai soi zarIra hai vA zarIra . 19 190600600 ven ver Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ se jIva alaga hai 3 pAMca bhUta hai vA nahI 4 jaisA isa janma me jIva hai janmAMtarameM aisI hI hovegA ke anya tareMkA hovegA 5 mokSa hai ke nahI 6 devate hai ke nahI 7 narakI hai ke nahI 8 punya hai ke nahI 9 paraloka hai ke nahI 10 mokSakA upAya hai ke nahI 11 inake dUra karane kA saMpUrNa kathana vizeSAvazyaka me hai tisa dInahI caMpAke rAjA dadhivAhanakI putrI kumArI brahmacAraNI caMdana bAlAne dIkSA lInI. yaha baDI ziSyaNI hui. isake sAtha kitanIhI strIyoMne dIkSA lInI. dUsarI dezanAme yaha banAva banA thA / pra.60. gaNadhara kisakoM kahate hai| u. jisa jIvaneM pUrva janmame zubha karaNI karake gaNadhara hone kA punya upArjana karA hove so jIva manuSya janma leke tIrthaMkarake sAtha dIkSA letA hai athavA tIrthaMkara aha~tako jaba kevalajJAna hotA hai tinake pAsa dIkSA letA hai, aura baDA ziSya hote hai: tIrthaMkara ke mukhameM tripadI sunake gaNadhara labdhiseM caudahe pUrva racatA hai aura cAra jJAnakA dhAraka hotA hai tisakoM tIrthaMkara bhagavaMta gaNadhara pada dete hai aura sAdhuyoM ke samudAya rUpa gaNakoM dhAraNa karatA hai, tisakoM gaNadhara kahate hai / pra.61. zrI mahAvIrajIke kitane gaNadhara hue the / u. igyAreM gaNadhara hue the, tinake nAma upara likha Ae hai| pra.62. saMgha kisakoM kahate hai| u. sAdhu 1 sAdhvI 2 zrAvaka 3 zrAvikA 4 ina cAroMko saMgha kahate hai| pra.63. zrI mahAvIra bhagavaMtake saMghame mukhya nAma kisa kisakA thA / u. sAdhuyoMme iMdrabhUti gautama svAmI nAma prasiddha 1 sAdhavIyoMmeM caMpA nagarIke dadhibAhana rAjAkI pUtrI sAdhavI caMdanabAlA 2 zrAvakoM meM mukhya zrAvasti nagarIke vasane vAle saMkha 1 zataka 2 zrAvikAyoMmeM sulasA 3 revatI 4 sulasA rAjagRhake prasenijita rAjAkA sArathI nAga tisakI AryA, aura revatI meMDhika grAmakI rahanevAlI dhanADhya gRha patnI thii| pra.64. zrI mahAvIrasvAmIne kisatareMkA dharma prarupyA thA / u. samyakta pUrvaka sAdhukA dharma aura zrAvakakA dharma prarUpyA thA / - GDAGOGRAGDAGOREAGOOGGAAGHASAGAR Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra. 65. samyakta pUrvaka kisakoM kahate hai / 1 u. bhagavaMtake kathanakoM jo satya karake zraddhe, tisakoM samyakta kahate hai, so kathana yaha hai lokakI asti hai 1 alokabhI hai 2 jIvabhI hai 3 ajIvabhI hai 4 karmakA baMdhano hai 5 karmakA mohabhI hai 6 punyabhIhai 7 pApabhIhai 8 Azrava karmakA AvaNAbhI jIvame hai 9 karma Avane ke rokaNekA upAya saMbarabhI hai 10 kare karmakA vedanA bhoganAbhI hai 11 karmakI nirjarAbhI hai karma phala deke khirajAte hai 12 arihaMta hai 13 cakravartI hai 14 baladeva bAsudevabhI hai 15 naraka hai 16 nArakI hai 17 tiryaMca hai 18 tiryaMcaNI hai 19 mAtA pitA RSI hai 20 devatA aura devaloka hai 21 siddhiM sthAna hai 22 siddha hai 23 parinirvANa hai 24 parinivRtta hai 25 jIvahiMsA hai 25 jUTha hai 26 caurI hai 27 maithuna hai 28 parigraha hai 29 krodha, mAna mAyA lona, rAga, dveSa, kalaha, abhyAkhyAna, paizuna, paraniMdA, mAyA, mRSA, mithyAdarzana, zalyaye sarva hai / ina pUrvokta jIva hiMsAseM leke mithyAdarzana paryaMta aThAraha pApoM ke pratipakSI aThAraha prakAra ke tyAgabhI hai 30 sarva asti zrAvakoM asti rupe aura nAstibhAvakoM nAstirUpeM bhagavaMtane kahA hai 31 acche karmakA acchA phala hotA hai bure karmakA burA phala hotA hai 32 puNya pApa dono saMsArAvasthA meM jIva ke sAtha rahate hai 33 yaha to nirgrathoMke vacana hai ve ati uttama devaloka aura mokSake dene vAle hai 34 cAra kAma karane bAlA jIva marake naraka gatimeM utpanna hotA hai / mahA hiMsaka, kSetra vADI karSaNa sara sosAdiseM mahAjIvAMkA badha karanevAlA 1 mahA parigrahatRznA vAlA 2 mAMsakA khAne vAlA 3 paMceMdriya jIvakA mArane vAlA 4 // cAra kAma karane vAlA marake tiryaMca gati meM utpanna hotA hai. mAyA kapaTaseM dUsare ke sAtha ThagI kare 1 apane kare kapaTa ke DhAMkane vAste juTha bole 2 kamathI tola deve adhika tola leve 3 guNavaMtake guNa dekha sunake niMdA kare 4 cAra kAma karane se manuSya gatimeM utpanna hotA hai, bhadrika svabhAva vAle svabhAveM kuTalitAseM rahita hove 1 svabhAvehIM vinayavaMta hove 2 dayAvaMta hove 3 guNavaMtake guNasunake dekhake dveSa na kare 4 // cAra kAraNa se devagatimeM utpanna hotA hai, sarAgI sAdhupaNA pAlane se 1 gRhastha dharma deza vRtti pAlana seM 2 ajJAna tapa karane se 3 akAma nirjarAseM 4 tathA jaisI naraka tiryaMca gati me jIva vedanA bhogatA hai aura manuSyapaNA anitya hai, vyAdhi, jarA, maraNa vedanA karake bahuta bharA huA hai, isa vAste dharma karaNe meM udyama karo. devalokameM devatAyoMkoM 21 17070 000000000000000 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manuSya karatAM bahuta sukha hai, aMta me sobhI anityahai, jaiseM jIva karmoseM *baMdhAtA hai aura jaise jIva karma se chuTake nirvANa padakoM prApta hotA hai, aura SaTkAyake jIvAM kA svarupa aisA hai pIche sAdhukA dharma aura zrAvaka ke dharmakA yaha svarUpa hai ityAdi dharma dezanA zrI mahAvIra bhagavaMte sarvajAtike manuSyAdikoM ka kathana karIthI / pra.66. sAdhuke dharmakA thoDese meM svarupa kaha dikhalAnuM. u. pAMca mahAvrata aura rAtri ojanakA tyAga yaha cha vastu dhAraNa kare. daza prakArakA yati dharma aura sattareMbhede saMyama pAlana kare, 42 baitAlIsa doSa rahita bhikSA grahaNa kare, dazavidha cakravAla samAcArI pAle. pra.67. zrAvaka dharmakA thoDe se meM svarUpa kaha dikhalAnuM. u. trasa jIvakI hiMsAkA tyAga 1 baDe juThakA tyAga, arthAt jisake bolane se rAjaseM daMDa hove, aura jagata meM juTha bolane vAlA prasiddha hove. aise corImeM bhI jAnanA 2 baDI corIkA tyAga 3 parastrIkA tyAga 4 parigraha kA pramANa 5 chaheM dizAmeM jAnekA pramANa kare, Age paribhogakA pramANa kare, bAvIsa abhakSya na khAye, yogya vastukA ora battIsa anaMta kAyakA tyAga kare. aura paMdara 15 bure vANija vyApAra karanekA tyAga kare. binAprayojana pApa na kare. sAmAyika kare, dezAvakAzika kare, poSadha kare, dAna deve, trikAla deva pUjana kare. pra. 68. sAdhu zrAvakakA dharma kisa vAste manuSyoMko karanA cAhiye / u. janma maraNAdi saMsAra bhramaNa rUpa dukhaseM chUTane vAste sAdhu aura zrAvaka kA pUrvokta dharma karanA cAhiye / pra.69. zrI bhagavaMta mahAvIrajIne jo dharma kathana karA thA. so dharma zrI mahAvIrajIneM apane hAthoM se kisI pustakameM likhA thA vA nahI. u. nahI likhA thA / pra.70. zrI mahAvIra bhagavaMtakA kathana karA huA sarva upadeza bhagavaMtakI rUbarU kisI dUsare puruSaneM likhA thA / u. dUsare kisI puruSane sarva nahI likhA thA / pra. 71. kyA likhane loka nahI jAnate the, isa vAste nahI likhA vA 22 ra 000000 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anya koI kAraNa thA / u. likhaneto jAnate the, paraM sarva jJAna likhane kI zakti kisIbhI puruSameM nahIM thI, kyoMkeM bhagavaMtane jitanA jJAnameM dekhA thA tisake anaMtameM bhAgakA svarUpa vacana dvArA kahA thA / jitanA kathana karA thA tisake anaMtameM bhAga pramANa gaNadharone dvAdazAMga sUtra meM graMtha karA, jekara koi 12 bArameM aMga draSTibAdakA tIsarA pUrva nAmA eka adhyayana likheto 16383 solAMhajAra tIna sau trirAzI hAthIyoM jitane sAhIke Dhera likhane meM lageM, to phera saMpUrNa dvAdazAMga likhanekI kisame zakti ho sakatI hai, aura jaba tIrthaMkara gaNadharAdi caudaha pUrva dhArI vidyamAna the tinake Age likhane kA kucha bhI prayojana nahI thA aura dezamAtra jJAna kisI sAdhu, zrAvakane prakaraNa rUpa likha lIyA hove, apane paThana karane vAste , to niSedha nahI. pra.72. pUrvokta jainamatake sarva pustaka zrI mahAvIraseM aura vikrama saMvata kI zuru yAtaseM kitane varSa pIche likhe gaye hai| u. zrI mahAvIrajIseM 980 navasau assI varSa pIche aura vikrama saMvat 510 meM likhe gaye hai| pra.73. ina zAstroM ke kaMTha aura likhane meM kyA vyavasthA banI thI, aura yaha pustaka kisa jage kisane kisa rItI se kitane likhe the / u. zrI mahAvIrajIseM 170 varSa taka zrI bhadrabAhu svAmI yAvat (dvAdazAMga) caudaha pUrva aura igyAre aMga jaise sudharma svAmIne pATha graMthana karA thA taisAhI thA, paraM bhadrabAhu svAmIne bArAM 12 caumAse niraMtara nepAla dezameM kare the, tisa samayameM hiMdusthAnameM bArAM varSakA kAla paDA thA, tisameM bhikSA nA milane se eka bhadrabAhu svAmIkoM barjake sarva sAdhuyoM ke kaMThaseM sarva zAstra bIca bIcaseM kitanehI sthAna vismRta ho gaye, jaba bArAM varasakA kAla dUra huA, taba sarva AcArya sAdhu pADaliputra nagarameM ekaThe hue / sarva zAstra ApasameM milAna kare taba igyAre aMga to saMpUrNa hue, paraMtu caudaha pUrva sarva sarvathA bhUla gae, taba saMghakI AjJAseM sthulabhadrAdi 500 sau tIkSNa buddhivAle sAdhu naipAla dezame zrI bhadrabAhu svAmIke pAsa caudaha pUrva sIkhane vAste gaye, paraMtu eka sthulabhadra svAmIne do vastu nyUna daza pUrva pAThArthaseM sIkhe. zeSa cAra pUrva kevala pATha mAtra sIkhe. zrI bhadrabAhuke pATa upara zrI sthulabhadra svAmI baiThe, tinake ziSya GOAGGAGEAGUAGORGEOGOAGRAGOKSAGAGEAN FACASSAGEAGAVAGDAGDADOAGDAGOGorder Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Arya mahAgiri suhastise leke zrI vajrasvAmI taka jo vajrasvAmI zrI mahAvIraseM pIche 584 meM varSa vikrama saMvat 114 meM svargavAsI hue hai tahAM taka yeha AcArya daza pUrva aura igyAre aMgake kaMThayAgra jJAnavAle rahe, tinake nAma Arya mahAgiri 1 Aryasuhasti 2 zrI guNasuMdara sUri 3 zyAmAcArya 4 skaMdhilAcArya 5 zvetImitra 6 zrI dharmasUri 7 zrI bhadragupta 8 zrI gupta 9 vajrasvAmI 10 zrI vajrasvAmIke samIpe tosalIputra AcAryakA ziSya zrI AryarakSitasUrijIne sADe nava pUrva pAThArthaseM paThana kare. zrI AryarakSitasUri taka sarva sUtroMke pATha upara cArohI anuyogakI vyAkhyA arthAt jisa zloka meM caraNa karaNAnayogakI vyAkhyA jina akSaroMse karate the tisahI zlokake akSaroMse dravyAnuyogakI vyAkhyA aura dharmakathAnuyogakI aura gaNitAnuyogakI vyAkhyA karate the. isatareM artha karaNekI rItI / zrI sudharmasvAmIse leke zrI AryarakSita suri taka rahI, tinake mukhya ziSya viMdhyadurvalikApuSpAdikI buddhi jaba cAratereM ke artha samajhane meM gabharAi taba zrI AryarakSita sUrijIne manameM vicAra karA ina nava pUrvadhArIyoMkI buddhimeM jaba cAra tareMkA artha yAda rakhanA kaThina paDatA hai, to anya jIva alpa buddhivAle cAra tareMkA sarva zAstroMkA artha kyuM kara yAda rakheMge. isa vAste sarva zAstroMke pAThoMkA artha ekaika anuyogakI vyAkhyA ziSya praziSyoMkoM sikhAi. zeSa vyavaccheda karI soi vyAkhyA jaina zvetAMbara matame AcAryoMkI avicchinna paraMparAyase Aja taka calatI hai, tinake pIche skaMdhilA AcArya zrI mahAvIrajIke 24 me pATa hae hai. naMdI sUtrakI vRttimeM zrI malayagiri AcArye aisA likhAhaiki zrI skaMdhilAcAryake samaya meM bArAM varSa 12 kA durmikSa kAla paDA, tisameM sAdhuyoMkoM bhikSA na milaneseM navIna paDhanA aura pichalA smaraNa karanA bilakula jAtA rahA aura jo camatkArI atizayavaMta zAstrathe vebhI bahuta naSTa ho gaye. aura aMgopAMgabhI bhAvaseM arthAt jaise svarUpa vAlethe taise nahI rahai. smaraNa parAvartanake abhAvaseM jaba bArAM varSakA durbhikSa kAla gayA aura subhikSa huA, taba mathurA nagarImeM skaMdhilAcArya pramukha zramaNa saMghane ekaThe hoke jo pATha jitanA jisa sAdhuke jisa zAstrakA kaMTha yAda rahA so sarva ekatra karake kAlika zruta aMgAdi aura kitanAka pUrva gata zruta kiMcitamAtra rahA haA joDake aMgAdi ghaTana kare, isa vAste isakoM mAthuri vAcanA kahate hai kitaneka AcArya aise kahate hai 12 varSake kAlake vasase eka skaMdhilAcAryakoM varjake zeSa sarvAcArya mara gaye the. gItArtha anya koinI nahI rahA thA, paraM sarva A YAYAYAYAX 2 100000000GOAGOAG60000000000000GORGOOGL Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAstra bhUleto nahI the, paraMtu tisa kAlameM itanAhI kaMTha thA, zeSa alpa buddhike prabhAvase pahilAhI bhUla gayA thA, tisa skaMdhilAcAryake pIche AThame pATa aura zrI vIraseM 32 meM pATa devarddhigaNi kSamAzramaNa hue, tinakA vRttAMta aise jaina graMthomeM likhA hai, soraTha dezameM velAkUlapattanameM aridamana nAme rAjA, tisakA sevaka kAzyapa gotrIya kAmarddhi nAma kSatriya, tisakI AryA kalAvatI, tinakA patra devarddhinAme, tisane lohitya nAmA AcAryake pAsa dIkSA lInI, igyAre aMga aura pUrva gata jJAna jitanA apane gurukoM AtAthA, titanA par3ha liyA, pIche zrI pArzvanAtha aha~takI padAvalime pradezI rAjAkA pratibodhaka zrIkezI gaNadharake pada paraMparAmeM zrI devagupta sUrike pAsoM prathama pUrva paThana karA, arthaseM, dUsare pUrvakA mUla pATha paDhate hue zrI devagupta sUri kAla kara gaye, pIche gurune apane pada upara sthApana karA. eka gurune gaNi pada dInA, dUsarene kSamAzramaNa pada dInA, taba devarddhigaNi kSamAzramaNa nAma prasiddha huA. tisa samayameM jaina matakai 500 pAMcasau AcArya vidyamAna the, tina sarvameM devarddhigaNi kSamAzramaNa yugapradhAna aura mukhyAcArya the, ve ekadA samaya zrI zatrujaya tIrthameM vajrasvAmi pratiSThA hui. zrI RSabhadevakI pitalamaya pratimAkoM namaskAra karake kapardi yakSakI ArAdhanA karate hue. taba kapardi yakSa pragaTa hoke kahane lagA, he bhagavAn , mere smaraNa karanekA kyA prayojana hai, taba devagiNI kSamAzramaNajIne kahA, eka jinazAsanakA kAma hai, so yaha hai ki bAreM varSI dukAlake gaye, zrI skaMdhilAcAryane mAthurI vAcanA karI hai, tobhI kAlake prabhAvaseM sAdhuyoMkI maMda buddhike hone se zAstra kaMThaseM bhUlate jAte hai. kAlAMtarameM sarva bhUla jAveMge. isa vAste tuma sAhAyya karo. jisse mai tADa patro upara sarva pustakoM kA lekha karUM, jisaseM jaina sAstrakI rakSA hove. jo maMdabuddhivAlAbhI hovegA sobhI patroM upari zAstrAdhyayana kara sakegA, taba devatAneM kahA maiM sAnnidhya karuMgA, paraMtu sarva sAdhuyoMkoM ekaThe karo aura syAhI tADa patra bahuta saMcita karo, likhAriyoMko bulAu, aura sAdhAraNa dravya zrAvakoMseM ekaThA karAvo, taba zrI devarddhigaNi kSamAzramaNaneM pUrvokta sarva kAma vallabhInagarImeM karA, taba pAMcasau AcArya aura vRddha gItArthone sarvAMgopAMgAdikAMke AlApaka sAdhu lekhakone likhe, kharaDA rupaseM, pIche devarddhigaNi kSamAzramaNajIne sarva aMgopAMgo ke AlApaka joDa ke pustaka rupa kare. paraspara sUtrAMkI bhulAvanA jaise bhagavatI me jahA pannavaNAe ityAdi ati dezakare sarva zAstra zuddha karake likhavAe. devatAkI sAnnidhyatAseM GOGORACACACACACACA I BaoCopcooc QC QC QC QCG Giaceae Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka varSameM eka koTI pustaka 10000000 likhe. AcAraMgakA mahAprajJA adhyayana kisI kAraNa seM na likhA, paraM devArddhigaNi kSamAzramaNajI pramukha koibhI AcAryane apanI mana kalpanAseM kuchabhI nahI likhA hai, isa vAste jaina zAstra sarva satya kara mAnane cAhie / jo koi koi kathana samajameM nahI AtA hai, so yathArtha guru gamyake abhAvaseM, paraM gaNadharo ke kathanameM kiMcit mAtrabhI bhUla nahI hai, aura jo kucha kisI AcAryake bhUla jAne seM anyathA likhAnI gayA hove tobhI atizaya jJAnI vinA kona sudhAra sake, isa vAste tahameva saccaMjaM jiNehiM pannattaM, isa pAThake anuyAyI rahanA cAhiye / pra. 74. jaina matameM jisakoM siddhAMta tathA Agama kahate hai, vai kaunase kaunase hai, aura tiname viSaya kyA kyA hai, aura tinake mUla pATha 1 niryukti 2 bhASya 3 cUrNi 4 TIkA 5 ke kitane kitane 32 battIsa akSara pramANa zloka saMkhyA hai, yaha saMkSepa meM kaho. u. isa kAlameM kisI ruDhike sababaseM 45 paiMtAlIsa Agama kahai jAte hai, tinake nAma aura paMcAMgIke zloka pramANa Age likhe hue, yaMtraseM jAna lene aura inameM viSaya vidheya isa tarekA hai. AcAraMgameM mUla jaina matakA svarUpa aura sAdhuke AcArakA kathana hai 1 sUyagaDAMgame tInasau 363 tresaTha matakA svarUpa kathanAdi vicitra prakArakA kathana hai 2 ThANAMgameM ekaseM leke daza paryaMta je je vastuyo jagata meM hai tinakA kathana hai 3. samavAyAMgameM eka seM leke koTAkoTi paryaMta je padArtha hai tinakA kathana hai 4. bhagavatImeM gautamasvAmIke kare hue vicitra prakArake 36000 chattIsa hajAra praznoke uttara hai. 5 jJAtAme dharmI puruSoMkI kathA hai 6 upAzaka dazAme zrI mahAvIra ke AnaMdAdi daza zrAvakoM ke svarUpakA kathana hai 7. aMtaraDameM mokSagaye 90 navve jIvAMkA kathana hai 9. aNuttarovavAimeM je sAdhu pAMca anuttara vimAname utpanna hue hai, tinakA kathana hai. 9 praznavyAkaraNameM hiMsA 1, mRSAvAda 2 cauMrI 3 maithuna 4 parigraha 5 ina pAMco pApAMkA kathana aura ahiMsA 1, satya 2, acaurI 3, brahmacarya 4, parigraha tyAga 5 ina pAMco saMbarokA svarupa kathana karAhe. 10 vipAka sUtrameM daza duHkha vipAkI aura daza sukha vipAkI jIvAMke svarUpakA kathana hai 11 iti saMkSepaseM aMgAbhidheya uvavAimeM 22 bAvIsa prakArake jIva kAla karake jisa jisa jageM utpanna hote hai tinakA kathanAdi koNakakI vaMdanA vidhi mahAvIra kI dharma dezanAdikA kathana hai. 1 rAjapraznIyameM pradezI rAjA nAstika 26 0000000207 1 ,00,00,00,07,77,70,70,700000000 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ matIkA pratibodhaka kezI gaNadharakA aura deva vimAnAdikakA kathana hai. 2 jIvAbhIgamameM jIva ajIvakA vistArameM camatkArI kathana karA hai. 3 pannavaNAmeM 36 battIsa padame battIsa vastukA bahuta vistArameM kathana hai. 4 jaMbudvIpa pannattimeM jaMbUdvIpAdikA kathana hai. 5 caMdraprajJapti , sUryaprajJaptimeM jyotiSa cakrake svarupakA kathana hai, 6, 7 nirAvalikAmeM kitaneka naraka svarga jAne vAle jIva aura rAjAyoMkI laDAi AdikakA kathana hai.8|9|10|11||12 AvazyakameM camatkArI ati sUkSma padArtha naya nikSepa jJAna itihA sAdikA kathana hai, 1 dazavaikAlikameM sAdhuke AcArakA kathana hai 2 piMDaniyuktimeM sAdhuke zuddhAhArAdikake svarUpakA kathana hai 3 uttarAdhyayanameMto battIsa adhyayanomeM vicitra prakArakA kathana karA hai 4 chahoM cheda graMthomeM pada vibhAga samAcArI prAyazcitta AdikA kathana hai 6 naMdIme 5 pAMca jJAnakA kathana karA hai. 1 anuyogadvArameM sAmAyikake upara cAra anuyogadvArameM sAmAyikake upara cAra anuyogadvAroMseM vyAkhyA karI hai 2 causaraNa meM cArasaraNekA adhikAra hai 1, rogIke pratyAkhyAnakI vidhI 2, anazana karaNekI vidhi 3, baDe pratpAkhyAnake karaNekA svarUpa 4, garbhAdikA svarUpa 5, caMdra bedhyakA svarUpa 6, jyotiSakA kathana 7, maraNake samaya samAdhikI rItikA kathana 8,iMdroMke svarUpakA kathana 9, gacchAcArameM gacchakA svarUpa, 10 aura saMsthArapainnemeM saMthArekI mahimAkA kathanahai, yaha saMkSepaseM paiMtAlIsa AgamameM jo kucha kathana karA hai, tisakA svarUpa kahA, paraMtu yaha nahI samajha lenAke jaina matameM itanehI zAstra pramANika hai, anya nahI, kyoMki umAsvAti AcAryake race hue, 500 prakaraNa hai, aura zrI mahAvIra bhagavaMtakA ziSya zrI dharmadAsagaNi kSamAzramaNajIkI racI hui upadezamAlA tathA zrI haribhadra sUrijIke race 1444 caudahasau cautAlIsa zAstra ityAdi pramANika pUrvadharAdi AcAryoke karmaprakRti zatakAdi hajArohI zAstra vidyamAna hai, ve sarva pramANika Agama tulya hai, rAjA zivaprasAdajIne apane banAe itihAsa timara nAsakameM likhA hai. bularasAhibane 150000 deDha lAkha jaina matake pustakoMkA patA lagAyA hai, aura yahabhI manameM kuvikalpa na karanA ke yaha zAstra gaNadharoMke kathana kare hue hai, isa vAste sacce hai, anya sacce nahI, kyoMke sudharmasvAmIne jaise aMga racethe vaiseto nahI rahe hai. saMprati kAlake aMgAdi sarva zAstra skaMdhilAdi AcAryone vAMcanA rUpa siddhAMta vAMthe hai, isa vAste pUrvokta AcAryoke race prakaraNa satya karake mAnane, yahI kalyANakA hetu hai. GAGEDGOAGORGOAGOAGBAGAG00000GOAGORG FoodzabadbAGHAGGAGEM000GGAGGAGDOGGAGO Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMka. 1 2 3 4 5 6 7 8 sUtra nAmA ni. AcArAMga mUtraM sUyagaDAMga sUtraM ThANaMgasUtraM samavAyAMga sUtraM bhagavatI sUtra jJAtAdharma kathA sUtraM upAzaka dazAMga sUtraM aMtagaDa sUtraM sUtra mUla saMkhyA 2500 2100 3775 1667 15752 6000 812 790 niryukti 450 250 O bhASyaM cUrNiH athAMgAni 28 0 0 * 0 0 0 8300 90000 0 400 4000 TIkA. 12000 12850 15250 3776 18616 4252 1300 sarvasaMkhyA 23250 25200 19025 5843 38368 10252 3094 Wo Chang 706 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 0 0 1250 0 0 4600 5850 9 | anuttarovavAi sUtraM. 10 prazna vyAkaraNa sUtraM. 1 vipAka zru tAMga sUtraM 1216 0 0 900 2116 athopAMgAni | 1167 3125 4292 2078 6000 8078 uvavAi 12 sUtraM. 2 | rAjapraznIya 13/ sUtraM | jIvAbhigama 14/ sUtraM 4 | pannavaNA 15/ sUtraM 4700 1500 20300 | 13000 Tippana 1100 7800 laghu 3728 vRhat 14000 25528 PAGEAGOOGOAGOOGOAGOAGORGEOG0000000000000000000000000000 GOOGOAG60060GOOGOAGO0000000000GOOGOAG00000GODGAG000000000000000 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaMbUdvIpa pannatti 16 sUtraM caMda pannatti 6 17 sUtraM sUrya na 7 18 | sUtraM nirAvali yA suyakhaMdha sUtraM kappiyA 8 19 sUtraM kappavaDaMsiyA 9 20 sUtraM 10 | puphiyA 21 sUtraM 11 pupphacUli 22 yA sUtra 12 vanhidazAMga 23 sUtraM Huang Di Di 4146 2200 2200 1109 0 0 Den 30 o 0 0 1860 0 O 16000 9114 9000 700 22006 11314 11200 1809 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha mUla sUtrANi 3100 | 18000 | | 100 / 47800 1 | AvazyakaM. 24 vizeSAvazyakaM | 5000 22000 Tippana 4600 laghu 14000 vRhat 28000 2700 47000 300 0 400 3400 1170 3000 pAkSikaM sUtraM oghaniyuktiH dazavaikAlikaM 25] sUtraM 3 | piMDaniyuktiH 11870 17660 700 450 | 700 700 7800 7000 laghu 2700 hat 6810 laghu 4000 hat 7000 6000 | laghu 12000 hat 17645 11700 0 | 2000 | 500 38145 4 | uttarAdhyayana 27 sUtraM. - 00000000000000000000000000000000000000000000000000AGOAG0000000002 000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha cheda sUtrANi 168 / 0 / 2225 / 1830 / / 0 / 4223 1 / | dazAzrutaskaMdha 28 | sUtraM | bRhatkalpa 473 42000 / 87473 29/ sUtraM laghu 8000 bRhat 12000 14000 vizeSa 11000 600 6000 10361 | 33625 50586 1133 3125 3130 7388 vyavahAra 30 sUtraM | paMcakalpa 31 sUtraM jItakalpa sUtraM 205 3124 7000 22329 1000 vizeSacUrNi 11000 28000 5 | nizithasUtraM 815 48215 32 laghu 7400 ghRhat 12000 10000000000000000000000000000000000000000000000000000000000 00000060GOOGOAGOA00000000000006A6A6AGACAA6A6A6AGAGAOOL Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 | mahAnizitha. 12200 | laghuvAMcanA 3500 madhyama vAMcanA| 4200 ghRhadvAMcanA 4500 painnA sUtrANi 64 64 84 84 171 171 1 | catuHzaraNa 34| sUtraM | AnurapratyAkhyAnaM 5] sUtraM bhaktaparijJA 36/ sUtraM 4 | mahApratyAkhyAnaM 37| sUtraM 5 | taMdulaveyAlIya 30 sUtraM 134 134 400 400 100AGRAGDAGDA000000000000000000GOAGUAGEAG000000000000000022 | Daoescebooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooo Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 176 176 6 | caMdraveghyaka 39| sUtraM | gaNividyA | 0 100 100 4 | sUtraM | maraNasamAdhi 656 0 656 | sUtra 200 10 gacchAcAra 130 | deveMdra stava / 200 | sUtraM vIra stava sUtra 130 | sUtraM saMstAraka 122 sUtraM cUlikA ruSibhASita | jyotiska | siddhaprAbhRta | vasudevahi~Di | madhyamakhaMDa sUtraM sUtra karaMDa sUtra | sUtra prathama 18000 122 tIrthoDAra sUtra 1500 1000000000000000000000000000000000000000000000000000000000001 CoooooooooooooooooooooooOoooooooooooooooooooooooooooooooo Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 44 naMdi sUtra anuyogadvAra 2 45 sUtraM 700 700 1899 1850 0 1335 35 0 khaMDa 11000 2001 3000 dvIpasAgara pannatti 2500 laghu 2312 bRhat 7735 laghu 3500 bRhat 6500 aMgavidyA 9000 ye bhI 45 ke aM tarabhUtahI hai 12748 14899 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra.75 zrI devardhigaNi kSamAzramaNaseM pahilAM jaina matakA koi pustaka likhA huA thA ke nahI. u. aMgopAMgAdi zAstrato likhe hue nahI mAluma hote hai, paraMtu kitaneka atizaya adbhuta camatkArI vidyAke pustaka aura kitanIka AmnAyake pustaka likhe hue mAluma hote hai, kyoMki vikramAdityake samayameM zrI siddhasena divAkara nAmA jainAcArya huA hai, tinoMne citrakuTake killemeM eka jaina maMdira meM eka baDA bhArI eka patharakA bIcame polADavAlA staMbha dekhA, tisame zrI siddhasenaseM pahile hogae kitaneka pUrvadhara AcAryone vidyAyoMke kitaneka pustaka sthApana karethe, tisa staMbhakA DhAMkaNA aisI kisI uSadhIke lepaseM baMda karA thA ki sarva staMbha eka sarISA mAluma paDatAthA, tisa staMbhakA DhAMkaNA zrI siddhasena divAkarakoM mAluma paDA, tinoMne kisIka auSadhIkA lepa karA tisase staMbhakA DhAMkaNA khula gaya. jaba pustaka dekhanekoM eka nikAlA tisakA eka patra vAMcyA, tisake upara do vidyA likhI hUithI. eka suvarNa siddhI 1 dUsarI para cakra sainya nivAraNI 2 ina dono vidyAyoMke bAMce pIche jaba Age bAMcane lage taba tina vidyAyoMke adhiSThAtA devatAne zrI siddhasena ko kahA ki Age mata vAMco, tamAre bhAgya meM ye dohI vidyA hai / taba zrI siddhasena divAkarajIneM staMbhakA mukha baMda karA. vo eka pustaka apane pAsa rakhA, pIche tisa pustaka koM ujjayana nagarIke zrI AvaMtI pArzvanAthajIke maMdira me guptapaNe kahI rakha dIyA . pIche vo pustaka zrI jinadattasUrijI mahArAja jo vikrama saMvat 1204 meM the tinakoM tisa maMdirameM se milA. aba vohI pustaka jaisalamerake zrI ciMtAmaNi pArzvanAthajIke maMdira me baDe yatnaseM rakhA huA hai, aisA hamane sunA hai aura citrakuTakA staMbha bhUmimeM garaka ho gayA, yaha kathana kitaneka paTTAvali pramukha graMthoMmeM likhA huA hai. isa vAste zrI devarddhigaNi kSamAzramaNaseM pahilAMnI kitaneka pustaka likhe hue mAluma hote hai | pra.76. zrI mahAvIrajIke samaya meM kitane rAje zrI mahAvIrake bhakta the| u. rAjagRhakA rAje zreNika jisakA dUsarA nAma baMbhasAra thA, 1 caMpAkA rAjA baMbhasArakA putra azokacaMdra jisakA nAma koNika prasiddha thA, 2 vaizAlinagarIkA rAjA ceTaka, 3 kAzI dezake nava mallika jAti ke rAje - - GOAGORGEAGOOGORGEOGODGEAGOOGOAGAGEAN3500%AGA6ABAGDADAGHAGHAGHAGHAGHAGOR Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aura kozala dezake nava mallika jAtike rAje 21 pulAsapurakA vijayanAmA rAjA 22 amalakalpA nagarIkA zvetanAmA rAjA, 23 vItabhaya paTanakA udAyana rAjA 24, kauzAMbIkA udAyana vatsarAjA, 25, kSatriyakuMDa grAma nagarakA naMdivardhana rAjA, 26 ujjayanakA caMdapradyota rAjA, 27 himAlaya parvatake uttara tarpha pRSTacaMpAke zAla mahAzAla do bhAi rAje 28 potanapurakA prasannacaMdra rAjA, 29 hastizIrSa nagarakA adinazatru rAjA, 30 RSabhapurakA dhanAvaha nAmA rAjA, 31 vIrapura nagarakA vIrakRzna mitra nAmA rAjA, 32 vijayapurakA vAsavadatta rAjA, 33 sogaMdhika nagarIkA apratihata nAmA rAjA, 34 kanakapurakA priyacaMdra rAjA, 35 mahApurakA balanAmA rAjA, 36 sughosa nagarakA arjuna rAjA, 37 caMpAkA datta rAjA, 38 sAketapurakA mitranaMdI rAjA 39 ityAdi anyabhI kitaneka rAje zrI mahAvIrake bhakta the, yeha sarva rAjAyoMke nAma aMgopAMga zAstromeM likhe hue hai / pra.77. jo jo nAma tumane mahAvIra bhagavaMtake bhakta rAjAyoMke likhe hai, bauddhamatake zAstroM meM tinahI sarva rAjAyoMkoM bauddhamati likhA hai, tisakA kyA kAraNa hai / u. jitane rAje zrI mahAvIra bhagavaMta ke bhakta the, tina svakoM bauddhazAstroMmeM bauddhamati arthAt budhake bhakta nahi likhe hai, paraMtu kitane ka rAjAyoM kA nAma likhA hai, tisakA kAraNato aisA mAluma hotA hai ki pahileM tina rAjAyoMne budhakA upadeza sunake budhake matakoM mAnA hovegA, pIche zrI mahAvIra bhagavaMtakA upadeza sunake jainadharmameM Aye mAluma hote hai, kyoMki zrI mahAvIra bhagavaMta seM 16 varSa pahileM gautama budhane kAla karA, arthAt gautama budhake maraNa pIche zrI mahAvIrasvAmI 16 varSa taka kevalajJAnI vicare the, tinake upadezameM kitaneka bauddha rAjAyoMne jaina dharma aMgIkAra karA, isa vAste kitaneka rAjAyoM kA nAma dono matomeM likhA mAluma hotA hai / pra. 78. kyA mahAvIra svAmIseM pahilAM bharatakhaMDameM jainadharma nahI thA ? u. zrI mahAvIra svAmIseM pahilAM bharata khaMDameM jainadharma bahuta kAlaseM calA AtA thA, jisa samayameM gautama budhane budha honekA dAvA karA, aura apanA dharma calAyA thA, tisa samayameM zrI pArzvanAtha 23 me tIrthaMkarakA zAsana 37 RES CO-OPALOM Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ calA thA, tinake kezI kumAra nAme AcArya pAMcaso 500 sAdhuyoM ke sAtha vicarate the, aura kezI kumArajI gRhavAsameM ujjAyinikA rAjA jayasena aura tisakI paTarANI anaMgasuMdarI nAma tinake putra the, videzi nAmA AcAryake pAsa kumAra brahmacArIne dIkSA lInI, isa vAste kezI kumAra kahe jAte hai, zrI pArzvanAthake baDe ziSya zrI zubhadattajI gaNadhara 1 tinake pada upara zrI Aryasamudra 3, tinake pada upara zrI kezI kumArajI hue hai, jinoMne zvetaMbikA nagarIkA nAstikamati pradezI nAmA rAjekoM pratibodhake jainadharmI karA, aura zrI mahAvIrajIke bar3e ziSya iMdrabhUti gautamake sAtha zrAvasti nagarImeM zrI kezI kumAra mile tahAM gautama svAmIke sAtha praznottara karake ziSyoM kA saMzaya dUra karake zrI mahAvIrakA zAsana aMgIkAra karA tathA zrI pArzvanAthajIke saMtAno meMse kAlika putra 1 maithilI 2 AnaMdarakSita 3 kAzyapa 4 ye nAmake cAra sthavira pAMcasau sAdhuyoMke sAtha tuMgikA nagarImeM Aye tisa samayameM zrI mahAvIra bhagavaMta iMdrabhUti gautamAdi sAdhuyoMke sAtha rAjagRha nagara meM virAjamAna the, tathA sAketapurakA caMdrapAla rAjA tisakI kalAsavezyA nAmA rANI tinakA putra kalAsavaizika nAme tisane zrI pArzvanAthake saMtAnIye zrI svayaMprabhAcAryake ziSya vaikuMThAcAryake pAsa dIkSA lInI. pIche rAjagRhanagarameM zrI mahAvIrake sthaviroseM carcA karake zrI mahAvIrakA zAsana aMgIkAra karA isItare pArzvasaMtAnIye gaMgeya muni tathA udakapeDAla putra muni zrI mahAvIrakA zAsana aMgIkAra karA. ina pUrvokta AcAryoMke samayame vaizAli nagarIkA rAjA ceTakAdi aura kSatriyakuMDanagarake jJAtavaMzI kAzyapa gotrI siddhArtha rAjAdi zrAvaka the, aura trisalAdi zrAvikAyo thI. budhadharmake pustakameM vizAli nagarIke rAjAkoM budhake samaya meM pASaMDa dharmake mAnane vAlA arthAt jainadharma ke mAnane vAlA likhA hai, aura budhadharmake pustakameM aisAna likhA hai ki eka jaina dharmI baDe puruSakoM budhane apane upadezaseM bauddha dharmI karA, isa vAste zrI mahAvIraseM pahilAM jainadharma bharatakhaMDameM zrI pArzvanAthake zAsanaseM calatA thA / pra. 89. zrI mahAvIrajIseM pahile tevIsameM tIrthaMkara zrI pArzvanAthajI hue hai isa kathanameM kyA pramANa hai. u. zrI pArzvanAthajIseM leke AjaparyaMta zrI pArzvanAthakI pada paraMparAmeM 83 tairAsI AcArya hue hai, tinameM se sarva seM pichalA siddha sUri nAme AcArya 38 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprati kAlameM mAravADameM vicare hai, hamane apanI AMkhoseM dekhA hai, jisakI paTTAvala Aja paryaMta vidyamAna hai, tisa pArzvanAthajIke hone me yahI pratyakSa aura anumAna pramANa balavaMta hai / pra.80. kau jAne kisI dhUrttaneM apanI kalpanAseM zrI pArzvanAtha aura tinakI pada paraMparAya likha dInI hovegI, isase hamakoM kyoMkara zrI pArzvanAtha hue nizcita hoveM ? u. jina jina AcAryoMke nAma zrI pArzvanAthajIseM leke Aja taka likhe hue hai, tinomeM se kitaneka AcAryoMne jo jo kAma karehe ve pratyakSa dekhanemeM Ate hai jaiseM zrI pArzvanAthajIseM chaThe 6 paTTa upara zrI ratnaprabhasUrijIne vIrAt 70 varSa pIche upakeza paTTa meM zrI mahAvIra svAmIkI pratimAkI pratiSThA karI so maMdira aura pratimA Aja taka vidyamAna hai, tathA ayaraNapurakI bAvanIseM 6 kosake lagabhaga koraMTanAmA nagara ujjaDa paDA hai, jisa jago koTA nAma Ajake kAlameM gAma vasatA hai, tahAMbhI zrI mahAvIrajIkI pratimA maMdirakI zrI ratnaprabha sUrijIkI pratiSThA karI hui aba vidyamAna kAlameM so maMdira khar3A hai, tathA usaMvAla aura zrImANi jo baNiye lokoMmeM zrAvaka jJAti prasiddha hai, vebhI prathama zrI ratnaprabhasUrijI nehI sthApanA karI hai, tathA zrI pArzvanAthajIseM 17, sattarameM paTTa upari zrI yakSadeva sUri hue hai, vIrAta 585 varSe jinoneM bArA varSIya kAlameM vajrasvAmIke ziSya vajrasena ke paraloka hue pIche tinake cAra mukhya ziSya jinakoM vajrasenajIne sopAraka paTaNameM dIkSA dInI thI, tinake nAmase cAra zAkhA tathA kula sthApana kare, ve ye hai, nAgeMdra 1, caMdra 2, nivRtta 3 vidyAdhara 4. yaha cAroM kula jaina matameM prasiddha hai, tinameM se nAgeMdra kulameM udayaprabha malliSeNasUri pramukha aura caMdrakulameM vaDa, gaccha, tapa gaccha, kharatara gaccha, pUrNavallIya gaccha, devacaMdrasUri kumArapAlakA pratibodhaka zrI hemacaMdrasUri pramukha AcArya hue hai, tathA nivRttakulameM zrI zIlAMkAcArya zrI droNasUri pramukha AcArya hue hai, tathA vidyAdharakulameM 1444 graMthakA kartA zrI haribhadrasUri pramukhAcArya hue hai, tathA maiM isagraMthakA likhane vAlA caMdrakulameM huM, tathA paiMtIsameM paTTa upara zrI devaguptasUrijI hue hai, jinoMke samIpe zrI devarddhigaNi kSamAzramaNajIne pUrva 2 do paDhe the, tathA zrI pArzvanAthajIke 43 me paTTa upara zrI kakkasUri paMca pramANa graMthake kartA hue hai, so graMtha vidyamAna hai 17000000000 39 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA 4 me paTTa upara zrI devaguptasUrijI vikamAt 1072 varSe navapada prakaraNake kartA hue hai, sobhI graMtha vidyamAna hai, tathA zrI mahAvIrajIkI paraMparAya vAle AcAryone apane banAe kitaneka graMtho meM pragaTa likhA hai ki, jo upakeza gaccha hai so pada paraMparAyaseM zrI pArzvanAtha 23 tevIsameM tIrthaMkaraseM avicchinna calA AtA hai, jaba jina AcAryokA pratimA maMdirakI pratiSThA karI huI aura graMtha race hue vidyamAna hai to phera tinake hone meM jo puruSa saMzaya karatA hai tisakoM apane pitA, pitAmaha, prapitAmaha AdikI vaMzaparaMparAmebhI saMzaya karanA cAhiye, jaise kyA jAne merI sAtamI peDhIkA puruSa Age huA hai ke nahI. isa tareMkA jo saMzaya koi viveka vikala kare tisakoM sarva buddhimAn unmatta kaheMge. isI tareM zrIpArzvanAthakI pada paraMparAyake vidyamAna jo puruSa zrI pArzvanAtha 23 tevIsameM tIrthaMkarake honeme nahI kare athavA saMzaya kare tisakoMnI prekSAvaMta puruSa unmattohIkI paMktime samajhate hai, tathA dhUrtta puruSa jo kAma karatA hai so apane kisI saMsArika sukhake vAste karatA hai. paraMtu sarva saMsArika iMdriya janya sukhase rahita kevala mahA kaSTa rUpa paraMparAya nahI calA saktA hai, isa rAste jainadharmakA saMpradAya dhUrttakA calayA huA nahI, kiMtu aSTAdaza dUSaNa rahita arhaMtakA calAyA huA hai. pra.81. kitaneka yUropIana paMkita prophesara e. vebara sAhibAdi maname aisI kalpanA karate hai ki, jaina matakI rItI budha dharmake pustakoM ke anusAre khaDI karI hai. prophesara vebara aisebhI mAnate hai ki, baudha dharmake kitane sAdhu budhakoM nA kabUla karake budhake eka pratipakSIke arthAt mahAvIrake ziSyabaneM aura eka vArttA navIna joDa ke jainamata nAme mata khaDA karA, isa kathanakoM Apa satya mAnate hoke nahIM ? u. isa kathanakoM hama satya nahIM mAnate hai, kyoMki prophesara jekobIne AcAraMga aura kalpasUtrake apane kare hue iMglIza bhASAMtarakI upayogI prastAvanA meM prophesara e. vebara aura mI0 e. vArthakI pUrvokta kalpanAkoM jUThI dikhAihai, ora prophesara jekobIne yaha siddhAMta aMtame batAyA hai ki jaina matake pratipakSIyoMne jaina matake siddhAMta zAstroM upara bharosA rakhanAM cAhiye, ki inameM jo kathana hai so mAnane lAyaka hai. vizeSa dekhanAM hove to DAphta bUlarasAhiba kRta jaina daMtakathA kI satyatA vAste eka pustakakA aMtara hissA bhAga hai, so dekha 17007 40 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lenAM. hamabhI apanI buddhike anusAre isa praznako uttara likhate hai. hama upara jainamatakI vyavasthA zrI pArzvanAthajIseM leke Aja taka likha Ae hai, tisameM prophesara e. vebarakA pUrvokta anumAna satya nahI siddha hotA hai. jekara kadAcit baudha matake mUla piDaga graMthomeM aisA lekha likhA huA hoveki, budhake kitaneka ziSya budhakoM nAkabUla karake budhake pratipakSI nirgrathoke siradAra nyAta putrake ziSya bane, tinoMne budhake samAna navIna kalpanA karake jainamata calAyA hai. jekara aisA lekha hove tabato hamakoMbhI jainamatakI satyatA viSe saMzaya utpanna hove, tabato hamabhI prophesara e. vebarake anumAnakI tarpha dhyAna deveM, paraMtu aisA lekha jutA budhake pustakoMme nahI hai kyoMki budhake samayame zrI pArzvanAthajI ke hajAroM sAdhu vidyamAna the tinake hote hue aisA purvokta lekha kaise likhA jAve, balake jaina pustakoMmeM to budhakI bAbata bahata lekha hai, zrI AcAraMgakI TIkAmeM aisA lekha hai. maudgalisvAtiputrAbhyAM zauddhoMdaniM dhvajIkRtya prakAzitaH asyArtha / / maudgaliputra arthAt maudgalAyana aura svAtiputra arthAt sArIputra ina donoMne zruddhaudanake putrakoM dhvajIkRtya arthAt dhvajAkI tareM sarva matAdhyakSoMse adhika UMcA sarvottama rUpa karake prakAzyAMhai. AcArAMgake lekha likhanevAlekA yaha abhiprAya hai ki zruddhaudanakA putra sarvajJa atizayamAn puruSa nahI thI, paraMtu ina donoM ziSyoMne apanI kalpanAseM sarraseM uttama prakAzita karA, isa vAste bauddhamata svaruciseM banAyA hai, tathA zrI AcAraMgajIkI TIkAmeM eka lekha aisAbhI likhA hai. taccanikopAsakoneMdabalAt, buddhotpatti kathAnakAt dveSamupagacchet. artha budhakA upAsaka AnaMda tisakI buddhike balaseM budhakI utpatti hai hai, jekara yaha kathA satsatya parSadAmeM kathana karIyeto bauddhamatake mAnane vAloMkoM sunake dveSa utpanna hove, isa vAste jisa kathA ke sunane seM zrotAkoM dveSa utpana hove taisI kathA jainamuni pariSadAmeM na kathana kare, isa lekhase yaha Azaya nikalatA hai ki budhakI utpattirUpa saccI kathA budhakI sarvajJatA aura ati uttamatA aura satyatA aura tisakI kalpita kathAkI virodhanI hai, nahIto tisake bhaktokoM dveSa kyoM kara utpanna hove, isa vAste jaina mata isa avasarpiNime zrI RSabhadevajIseM lekara zrI mahAvIra paryaMta cauvIsa tIrthaMkaroMkA calAyA huA calatA hai, paraMtu kalpita nahI hai. pra.92. buddhakI utpatikI kathA Apane kisI zvetAMbaramatake pustako meM bAMcI hai ? 1000000000GBAGEAGUA00000AGEAGOOGUAGOOG816A6A6A6A6A6AAKAAHAKAKARE Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u. zvetAMbaramatake pustakomeM to jitanA budhakI bAbata kathana hamane zrI AcAraMgajIkI TIkAmeM dekhA bAMcA hai titanAto hamane uparake praznameM likhA dIyA hai, paraMtu jainamatakI dusarI zAkhA jo digaMbaramatakI hai tisame eka devasenAcAryane apane race hue darzanasAra nAmaka graMthame budhakI utpatti isa rItIseM likhI hai. gAthA / / siri pAsaNAha titthe / / sarakta tIre palAsaNayara tthe / / pihi Asavassa sIhe || mahA ludo buddhakitti muNI / / 1 / / timipUraNAsaNeyA || ahigayapavaDvauparamanate / / staMbaraMdharitA / / pavaDhiyateNaeyataM / / 2 / / maMsassanasthijIvo || jahAphaledahiyauddhasakkarAe || tamhAtaMmuNittA / / bharakaMtoNatthipAviko ||3|| maMgaevaDgaNiMga || davvadavaMjahajalaMtahaedaM / / itiloeghositA / / pavattiyaMsaMghasAvaM / / 4 / / aNokaredikammaM / / aNotaMYjadIdisiddhaMtaM / / parikappiuNaNUNaM / / vasikiccANisyamuvavaNo ||5|| iti inakI bhASA atha bauddhamatakI utpatti likhate hai. zrI pArzvanAthake tIrthame sarayU nadIke kAMte upara palAsanAme nagara meM rahA huA, pihitAzrava nAmA munikA ziSya buddhakIrti jisakA nAma thA, ekadA samaya sarayU nadImeM bahuta pAnIkA pUra caDhi AyA tisa nadIke prayAhameM aneka mare hue maccha vahate hue kAMThe upara A lage, tinako dekhake tisa buddhakIrttine apane manameM aisA nizcaya karAki svataH apane Apa jo jIva mara jAve tisake mAMsa khAneme kyA pApa hai, taba tisane aMgIkAra karI hui pravajyAvrata rUpa choDa dInI, arthAt pUrva aMgIkAra kare hue dharmaseM bhraSTa hoke mAMsa bhakSaNa karA aura lokoM ke Age aisA anumAna kathana karAkI mAMsa meM jIva nahI hai, isa vAste isake khAne me pApa nahI lagatA hai. phala , dudha, dahiM tareM tathA madIrA pIne meM bhI pApa nahI hai. DhIlA dravya hone seM jalavat. isa tareMkA prarUpaNA karake tisane bauddhamata calAyA, aura yaha bhI kathana karA ke sarva padArtha kSaNika hai, isa vAste pApa punyakA kartA anya hai, aura bhoktA anya hai. yaha siddhAMta kathana karA bauddhamatake pustako meM aisAnI lekA ho ki, budhakA eka devadattanAmA ziSya thA, tisane budhake sAtha budhakoM mAMsa khAnA chuDAne ke vAste bahuta ugakA karA, tobhI zAkyamuni budhaneM mAMsa khAnA na choDa, taba devadattane budhakoM choDa dIyA, aba budhane kAla karA thA, tisa dinanI caMdanAmA sonIke gharaseM cAvaloMke bIca sUyarakA mAMsa rAMdhA huA khAke maraNako prApta huA. yaha kathanabhI budhamatake pustakoM meM hai, aura zvetAMbarAcArya - - 10000000000000000000000000000000000000 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sADhetIna karoDa navIna zlokoMkA kartA zrI hemacaMdrasUrijIne apane race hue yogazAstrake dUsare prakAzakI vRttimeM yaha zloka likhA hai / svajanmakAlaevAtma, jananyudaradAriNaH mAMsopadezadAtuzca , kathaMzauddhodanerdayA / / 11 / / artha / apane janma kAla meM hI apanI mAtA mAyAkA jisane udara vidAraNa karA tisake, aura mAMsa khAneke upadezake denevAle zuddhodanake patrake dayA kahAMse thI, apitu nahI thI. isa uparake zlokaseM yaha Azaya nikalatA hai ki jaba budha garbhameM thA, taba tisake sababaseM isakI mAtA kA udara phaTa gayA thA, athavA udara vidArake isakoM garbhameM se nikAlA hovegA. cAho koi nimitta milA hove, paraMtu inakI mAtA inake janma deneseM tatkAla maragai thI. tatkAla maraNAMto inakI mAtAkA buddha dharmake pustakomeMnI likhA hai. aura buddha mAMsAhAra gRhasthAvasthAmeMbhI karatA hovegA, nahIto maraNAMta takabhI mAMsake khAneseM isakA citta tRptahI na huA aisA bauddha matake pustakoM meM hI siddha hotA hai, isa vAste hI bauddhamatake sAdhu mAMsa khAne me ghRNA nahI karate hai, aura bekhaTake Aja taka mAMsa bhakSaNa kare jAte hai, paraMtu kacce mAMsameM anaginata kRmi samAna jIva utpanna hote hai, ve jIva budhakoM apane jJAnaseM nahI dIkhe hai, isa vAstehI budha matake upAsaka gRhastha loka aneka kRmi saMyukta mAMsakoM rAMghate hai aura khAte hai. isa matameM mAMsakhAnekA niSedha nahI hai, isa vAstehI mAMsAhArI dezoMmeM yaha mata calatA hai| pra.83. zrI mahAvIrajI chadmastha kitane kAla taka rahe aura kevalI kitane varSa rahe ? u. bArAM varSa 12 va 6 mAsa 15 paMdarA dina chadmastha rahe, aura tIsa varSa kevalI rahe hai. pra.84. bhagavaMtane chadmasthAvasthAmeM kisa jage caumAse kare, aura kevalI hue pIche kisa kisa jage caumAse kare the ? u. asthi grAmameM 1, dUsarA rAjagRhameM 2, tIsarA caMpAme 3, cauthA pRSTha caMpAmeM 4, pAMcamA bhadrikAme 5, chaThA bhadrikAmeM 6, sAtamA AlariyAme 7, AThamA rAjagRha me 8, navamA anAryadezame 9, dazamA sAvastIme 10, igyAramA vizAlAme 11, bAramA caMpAme 12, yeha 12, chadmasthAvasthAke - - - - MAGERSOAGOREA6A6AG64GBAGDAGO0000002 0000AGORGE000000000000000000AGOAGOOGor Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caumAse kare kevalI hue. pIche 12 rAjagRha meM 11 vizAlAmeM 6 mithalAmeM 1 pAvApurImeM evaM sarva 30 hue. pra. 85. 1. zrI mahAvIrasvAmIkA nirvANa kisa jageM aura kaba huA thA ? u. pAvApurI nagarI ke hastipAla rAjA kI daphatara likhanekI sabhAmeM nirvANa huA thA, aura vikrama se 470 varSa pahileM aura saMprati kAlake 1845 ke sAlaseM 2415 varSa pahileM nirvANa huA thA. pra.86. jisa dina bhagavaMtakA nirvANa huA thA so kaunasA dina vA rAtrithI ? u. bhagavaMtakA nirvANa kArttika vadi amAvasyAkI rAtrike aMtameM huA thA / pra.87. tisa dina rAtrikI yAdagIrI vAstake koi parva hiMdusthAna meM calatA hai vA nahI ? u. hiMdu lokameM jo divAlIkA parva calatA hai, so zrI mahAvIrake nirvANake nimittaseMhI calatA hai / pra. 88. divAlikI utpatti zrI mahAvIrake nirvANaseM kisatareM pracalita hui hai ? u. jisa rAtri meM zrI mahAvIrakA nirvANa huA thA, tisa rAtrimeM nava mallika jAtike rAje aura nava leukI jAtike rAje jo ceTaka mahArAjA ke sAmaMta the, tinone tahAM upavAsa rUpa poSadha karA thA, jaba bhagavaMtakA nirvANa huA, taba tina aThArahahI rAjAyoMne kahAki isa bharatakhaMDa meM bhAva udyota to gayA, tisakI nakalarUpa hama dravyodyota kareMge, taba tina rAjAyoneM dIpaka kare, tisa dinaseM lekara yaha dIpotsava pravRtta huA hai. yaha kathana kalpasUtrake mUla pATha meM hai. jo anya mata vAle divAlIkA nimitta kathana kara tehe, so kalpita hai kyoMki kisi matakebhI mukhyazAstrameM isa parvakI utpattikA kathana nahI hai. pra.89 bhagavaMta ke nirvANa hone ke samaya meM zakraMiMdre Ayu vadhAvaneke vAste kyA vinatI karI thI, aura bhagavaMta zrI mahAvIrajIyeM kyA uttara dInAthA ? u. zakraiMdre yaha vinatI karIthI ke, he svAmi eka kSaNamAtra apanA 44 ke+ke+ b r b b Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ayu tuma vadhAvo, kyoMki tumAre eka kSaNamAtra adhika jIvane se tumAre janma nakSatropari bhasma rAzinAmA tIsa 30 mA graha AyA hai, so tumAre zAsanakoM pIDA nahI de sakegA, taba bhagavaMtane aise kahAke he iMdra , yaha pIche kadei huA nahI, aura hovegAbhI nahI ki koi Ayu vadhA sake, aura jo mere zAsanakoM pIDA hovegIM so avazya honahAra hai, kadApi nahI TalegI. ___pra.90. tabato koibhI deha dhArI Ayu nahI vadhA sakA hai yaha siddha huA ? u. hAM, koibhI kSaNamAtra Ayu adhika nahI vadhA saktA hai. pra.91. kitaneka matAvalaMbI kahate hai ki yogAbhyAsAdike karane se Ayu vadha jAtA hai, yaha kathana satya hai vA nahI ? u. yaha nikevala apanI mahatvatA vadhAne vAste lokoM gappe Thokate hai, kyoMki cauvIsa tIrthaMkara brahmA, viSnu, maheza, pAtaMjalI, vyAsa, IzAmasIMha, mahammada pramukha je jagatameM matacalAne vAle sAmartha puruSa gine jAte hai, vebhI Ayu nahI vadhA sake hai, to phera sAmAnya jIvoMmeM to kyA zakti hai ke Ayu vadhA sake, jekara kisIne vadhAi hove to aba taka jItA kyoM nahI rahA. pra.92. bhagavaMtakA bhAi naMdivarddhana, aura bhagavaMtakI saMsArAvasthAkI yazodA strI, aura bhagavaMtakI beTI priyadarzanA aura bhagavaMtakA jamAi jamAlI, inakA kyA vartata haA thA ? u. naMdIvarddhana rAjAto zrAvaka dharma pAlatA rahA aura yazodAnI zrAvikA to thI, paraMtu yazodAne dIkSA lInI maine kisI zAstra meM nahI bAMcA hai aura bhagavaMtakI putrIne eka hajAra strIyoMke sAtha aura jamAi jamAline 500 pAMcasau puruSoM ke sAtha bhagavaMta zrI mahAvIrajIke pAsa dIkSA lInI thii| pra.93. zrI mahAvIra bhagavaMtane jo aMtameM solAM pahara taka dezanA dInIthI, tisame kyA kyA upadeza karA thA ? u. bhagavaMtane sarvaseM aMtakI dezanAmeM 55 pacapana azubha karmoke jaise jIva bhavAMtarame phala bhogate hai, aise adhyayana aura pacapana 55 zubhakarmoM ke jaise bhavAMtara meM jIva phala bhogate hai, aise adhyayana aura chattIsa 36 vinA GOOGOAGUAGEAGDAGDAGDAGORG0000AGAG000 | DAGUAGOAGOAGUAGEAGOOGOAGORGEAGOOGOAGOK Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUchayAM praznoke uttara kathana karake pIche 55, pacapana zubha vipAka phala nAme adhyayanoM meM se eka pradhAna nAme adhyayana kathana karate hue nirvANa prApta hue the. yaha kathana saMdeha viSauSadhI nAme tADa patropara likhI hui purAnI kalpasUtrakI TIkAme hai. yeha sarvAdhyAyana zrI sudharmasvAmIjIne sUtra rUpa gUMthe hoveMge ke nahI, aisA lekha mere dekhanemeM kisI zAstrameM nahI AyA hai. pra.94. jainamatame yaha jo rUDhiseM kitaneka loka kahate hai ki zrI uttarAdhyayanajIke chattIsa adhyayana divAlIkI rAtrimeM kathana karake aura 37 saiMtIsamA adhyayana kathana karate hue mokSagaye, yaha kathana satya hai, vA nahI ? u. yaha kathana satya nahI, kyoMki kalpa sUtrakI mUla TIkAseM viruddha hai, aura zrI bhadrabAhusvAmIne uttarAdhyayanakI niyuktimeM aisA kathana karA hai ki uttarAdhyayanakA dUsarA parISahAdhyayanato karmapravAda pUrvake 17 sattarameM pAhuDaseM uddhAra karake racA hai, aura AThamAdhyayana zrI kapila kevalIne racA hai, aura dazamAdhyayana jaba gautamasvAmI aSTApadaseM pIche Ae hai, taba bhagavaMtane gautamako dhIrya dene vAste caMpAnagarImeM kathana karA thA, aura 23 mA adhyayana kathana karA thA, aura 23 mA adhyayana kezIgautamake praznottara rUpa sthavirone racA hai. kitane adhyayana pratyeka buddha muniyoke race hue hai, aura kitaneka jina bhASita hai. isa vAste uttarAdhyayana divAlIkI rAtri me kathana karA siddha nahIM hotA pra.95. nirvANa zabdakA kyA artha hai ? u. sarva karma janya upAdhi rUpa agnikA jo bujha jAnA tisakoM nirvANa kahate hai, arthAt sarvopAdhiseM rahita kevala zuddha, buddha saccidAnaMda rUpa jo AtmAkA svarUpa pragaTa honA, tisakoM nirvANa kahate hai / pra.96. jIvakoM nirvANa pada kaba prApta hotA hai ? u. jaba zubhAzubha sarva karma jIva ke naSTa ho jAte hai taba jIvako nirvANapada prApta hotA hai| pra.97. nirvANa hUA pIche AtmA kahAM jAtA hai, aura kahAM rahatA hai ? GOOGBAG80000080GSAGEAGUAGE0GBAGPAG800 45 RAGAGRAGAGAGAGSAGAGOGOAGOGAGr Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u. nirvANa hUA pIche AtmA loka ke agra bhAgame jAtA hai, aura sAdi anaMta kAla taka sadA tahAMhI rahatA hai / pra.98. karma rahita AtmAkoM lokAgra meM kauna le jAtA hai ? u. AtmAmeM urddhagamana svabhAva hai, tisa se AtmA lokAgra taka jAtA pra.99. AtmA lokAgraseM Age kyoM nahI jAtA hai ? u. AtmAmeM urddhagamana svabhAva to hai, paraMtu calanese gati sAhAyaka dharmAstikAya lokAgrameM Age nahIM haiM, isa vAste nahI jAtA hai, jaiseM maname tarane kI zaktito hai, paraMtu jala vinA nahI tarasaktA hai, taiseM muktAtmAbhI jAnanA pra.100. sarva jIva kisI kAlameM nirvANapada pAveMge ke nahI ? u. sarva jIva nirvANa pada kisI kAlameM nahI pAveMge. pra.101. kyA sarva jIva eka sarISe nahI hai, jisameM sarva jIva nirvANa pada nahI pAveMge. u. jIva do tare ke hai, eka bhavya jIva hai 1, dusare abhavya jIva hai, tinameM jo abhavya jIva hove to kadebhI nirvANa padakoM prApta nahI hoveMge, kyoMki tiname anAdi svabhAvaseMhI nirvANa pada prApta hone kI yogyatAhI nahI hai, aura jo bhavya jIva hai tinameM nirvANapada pAvanekI yogyatA to hai, paraMtu jisa jisakoM nirvANa honeke nimitta mileMge ve nirvANapada pAveMge, anya nahI. pra.102. sadA jIvAM ke mokSa jAne se kisI kAlameM sarva jIva mokSapada pAveMge, tabato saMsAra meM abhavya jIvahI raha jAyeMge, aura mokSa mArga baMda ho jAvegA ? u. bhavya jIvAMkI rAzi sarva AkAza ke pradezoMkI tare anaMta tathA anAgata kAlake samayakI tareM anaMta hai. kitanA hI kAla vyatIta hove tobhI anAgata kAlakA aMta nahIM AtA hai, isI tareM sadA mokSa jAneseM jIvabhI khUTate nahI hai. isa loka meM nigoda jIvAM ke asaMkhya zarIra hai, ekaika zarIra meM anaMta anaMta jIva hai, eka zarIra meM jitane anaMta anaMta jIva hai, tinameM se GAGAGDAGDAGDAGDAGHAGHARCOAGHAGAON 47 PA000000GORGBAGAG000000000000000AGer Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anaMta me bhAga pramANa jIvaatIta kAla meM mokSapada pAye hai, aura tinameM se anaMtameM bhAga pramANa anaMta jIva anAgata kAla meM mokSa pada pAveMge, isa rAste mokSa mArga baMda nahI hovegA. pra.103. AtmA amara hai ke nAzavaMta hai ? u. AtmA sadA avinAzI hai, sarvathA nAzavaMta nahI hai. pra.104. AtmA amara hai, avinAzI hai, isa kathanameM kyA pramANa hai ? u. jisa vastukI utpatti hotI hai, so nAzavaMta hotA hai, paraMtu AtmAkI utpatti nahI hui hai, kyoMki jisa vastukI utpatti hotI hai tisakA upAdAna arthAt jisakI AtmA bana jAre jaise dhaDekA upAdAna miTTIkA piMDe hai, to upAdAna kAraNa koi arUpI jJAnavaMta vastu honI cAhiye, jisase AtmA bane, aisA to AtmAse pahilA koibhI upAdAna kAraNa nahIM hai, isa vaste AtmA anAdi anaMta avinAzI vastu hai / pra.105. jekara koi aise kahe AtmA kA upAdAna kAraNa Izvara hai, tabatau tuma AtmAkoM anitya mAnogeke nahI. u. jaba Izvara AtmAkA upAdAna kAraNa mAnoge, tabato Izvara aura sarva anaMta saMsArI AtmA ekahI ho jAvegI, kyoMki kArya apaNe upAdAna kAraNa se bhinna nahI hotI hai / pra.106. Izvara aura sarva saMsArI AtmA ekahI siddha hovegeto isame kyA hAni hai ? u. Izvara aura sarva saMsArI AtmA ekahI siddha hovege to naraka tiryaMcakI gatimebhI IzvarahI jAvegA aura dharmAdharmabhI sarva IzvarahI karanevAlA aura caura, yAra, luccA, laphaMgA, agamyagAmI ityAdi sarva kAmakA kartA IzvarahI siddha hovegA, tabato vedapurANa, baibala, kurAna pramukha zAstranI Izvarane apanehI pratibodha vAste race siddha hoveMge, tabato Izvara ajJAnI siddha hovegA. jaba ajJAnI siddha huA tabato tisake race zAstrabhI jUThe aura niSphala siddha hovege, aise jaba siddha hogA tabato mAtA, bahina, beTIke gamana karanekI zaMkA GOAGOAGOAGOAGOAGUAGDAGOGOOGOAGOAGORI 48 I BAGD0GORGAG00000000000000000GBAGAGen Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nahI rahegI, jisake manameM jo Ave so pApa karegA, kyoMke sarva kucha karane karAne phala bhogane bhuktAne vAlA sarva IzvarahI hai, aise mAnane se to jagatame nAstika mata khaDA karanA siddha hovegA. pra.107. jIvakoM punarjanma kisa kAraNaseM kAraNa paDatA hai ? u.jIvahiMsA,1 jUTha bolanA, 2 caurI karanI, 3 maithuna, strIseM bhoga karanA , 4 parigraha rakhanA, 5 krodha 1 mAna 2 mAyA 3 lobha 4 evaM 8 rAga 10 dveSa 11 kalaha 12 abhyAkhyAna arthAt kisIkoM kalaMka denA 13 paizuna 14 parakI niMdA karanI 15 rati arati 16 mAyA mRSA 17 mithyAdarzana zalla, arthAt kudeva, kuguru, kudharma, ina tInoko sudeva, suguru, sudharma karake mAnanA 18, jaba taka jIva yeha aSTAdaza pApa sevana karatA hai, taba taka isako punarjanma hotA hai| pra.108 jIvakoM punarjanma baMda hone kA kyA rastA hai ? u. upara likhe hue aSTAdaza pApakA tyAga kare, aura pUrva janmAMtaromeM ina aSTAdaza pApoMke sevane se jo kA~kA baMdha karA hai, tisakoM aha~takI AjJAnusAra jJAna zraddhA japa tapa karane se sarvathA nAza kare to phera punarjanma nahI hotA hai. pra.109. tIrthaMkara mahArAjake prabhAva se apanA kalyANa hovegA, ke apanI AtmA ke guNA ke prabhAvase hamArA kalyANa hovegA ? u. apanI AtmAkA nija svarUpa kevala jJAna darzanAdi jaba pragaTa hovege, tisake prabhAvaseM hamArI tumArI mokSa hovegI. pra.110. jekara nija AtmAke guNoM se hI mokSa hovegI, tabato tIrthaMkara bhagavaMtakI bhakti karanekA kyA prayojana hai ? u. tIrthaMkara bhagavaMtakI bhakti karane meM tIrthaMkara bhagavaMta nimitta kAraNa hai. vinA nimittake apanI AtmA ke guNarUpa upAdAna kAraNa kadei phala nahI detA hai. tIrthaMkara nimittabhUta hove taba bhaktirUpa upAdAna kAraNa pragaTa hotA hai tisaseMhI, AtmA ke sarva guNa pragaTa hote hai, tinaseM mokSa hotA hai. jaise ghaTa hone me miTTI upAdAna kArana hai, paraMtu vinA kulAla cakra daMbha cIvarAdi concengan ASOCIACORCORDONCINO JAGAGDAGAG0000AGOOGBAGAGAGDAGDAGAR Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nimittake kadApi ghaTa nahI hotA hai, taiseMhI tIrthaMkara rUpa nimitta kAraNa vinA AtmAkoM mokSa nahI hotA hai, isa vAste tIrthaMkarakI bhakti avazya karane yogya hai / pra. 112. jagata meM jIva punya pApa karate hai tinake phalakA denevAlA paramezvara hai vA nahI ? u. punya pApa ke phalakA denevAlA paramezvara nahI hai. pra.113 . punya pApa ke phalakA dAtA Izvara mAniye to kyA haraja hai ? u. Izvara punya pApakA phala deve taba to Izvara kI IzvaratAkoM kalaMka lagatA hai. pra.114. kyA kalaMka lagatA hai ? u. anyAyatA, nirdayatA asamarthatA ajJAnatAdi. pra.115. anyAyatA dUSaNa IzvarakoM punya pApake phala deneseM kaiseM lagatA hai ? u. jaba eka AdamIneM talavArAdiseM kisI puruSakA mastaka chedA, taba mastakake chidaneseM usa puruSakoM jo mahA pIDA bhoganI paDI hai, so phala Izvarane dUsare puruSake hAthameM usakA mastaka kaTavAke bhuktAyA, tada pIche tisa mArane vAlekoM phAMsI AdikaseM maravAke tisakoM tisa zira chedana rUpa aparAdhakA phala bhuktAyA, IzvaraneM pahilA tisakA zira kaTavAyA, pIche tisakoM phAMsI deke tisa zira chedanekA phala bhuktAyA, aise kAma karane se Izvara anyAyI siddha hotA hai. pra.116. punya pApake phala bhuktAne se Izvara meM nirdayatA kyoM kara siddha hotI hai ? u. jaba Izvara kitane jIvAMkoM mahA dukhI karatA hai, taba nirdayI siddha hotA hai. zAstroMmeM to aise kahatA hai kisI jIvakoM mata mAranA, duHkhIbhI na karanAM, bhUkhekoM dekhake khAnekoM denAM, aura Apa pUrvokta kAma nahI karatA hai, jIvAM ko mAratA hai, mahA duHkhI karatA hai. bhUkhaseM lAkho karoDo manuSya kAlAdimeM mara jAte hai, tinakoM khAnekoM nahI detA hai, isa vAste nirdayI siddha 2007 50 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hotA hai. pra.117. Izvarato jisa jIvane jaisA jaisA punya pApa karA hai tisakoM taisA taisA phala detA hai. isame IzvarakoM kucha doSa nahI lagatA hai, jaiseM rAjA caurakoM daMDa detA hai aura acche kAma karane vAlekoM inAma detA hai | u. rAjAto sarva corakoM corI karane se baMda nahI kara sakatA hai. cAhatA to hai ki mere rAjya meM corI na hove to ThIka hai, paraMtu IzvarakoM to loka sarva sAmarthyavAlA kahate hai, to phera Izvara sarva jIvAMko navIna pApa karane se kyoM nahI mana karatA hai. manai na karane meM Izvara jAna bUjhake jIvo seM pApa karatA hai. phera tisakA daMDa deke jIvoMkoM duHkhI karatA hai. isa hetuseMhI anyAyI, nirdayI, asamartha Izvara siddha hotA hai. isa vAste Izvara bhagavaMta kisI ko punya pApakA phala nahI detA hai. isa carcAkA adhika svarUpa dekhanAM hove to hamArA racA huA jainatatvAdarzanAmA pustaka bAMcanAM . pra.118. jaba Izvara punya pApakA phala nahI detA hai, to phera punya pApakA phala kyoM kara jIvAMko milatA hai ? . u. jaba jIva punya pApa karate hai taba tinake phala bhoganeke nimittabhI sAthahI hone vAle banAtA karatA hai, tina nimitto dvArA jIva zubhAzubha karmokA phala bhagote hai, tina nimittokA nAmahI yajJa lokone Izvara rakha choDA hai. pra.119. jagatakA kartA Izvara hai ke nahI ? . u. jagatato pravAhaseM anAdi calA AtA hai. kisIkA mUlameM racA huA nahI hai. kAla 1 svabhAva 2 niyati 3 karma 4 cetana AtmA aura jaDa padArtha inake sarva anAdi niyamoseM yaha jagata vicitrarUpa pravAhaseM calA huA utpAda vyaya dhUva rUpaseM isI tare calA jAyegA / ___pra.120. zrI mahAvIrasvAmIe tIrthaMkaro kI pratimA pUjanekA upadeza karA hai ke nahIM ? u. zrI mahAvIrajIne jina pratimAkI pUjA dravye aura bhAveto gRhasthakoM karanI batAyihai, aura sAdhUyoMkI bhAvapUjA karanI batAi hai / pra.121. jina pratimAkI pUjA vinA jinakI bhakti ho zakti hai ke nahI ? MAHAGAO600606AGORGBAGDAGDAGOGL 06068AGAGEOGA000000000GBAGDAGAGr Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u. pratimA vinA bhagavaMtakA svarUpa smaraNa nahI ho sakatA hai, isa vAste jina pratimA vinA gRhasthalokose jinarAjakI bhakti nahI ho sakatI pra.122. jina pratimAto pASANAdikI banI huI hai, tisake pUjane guNastavana karane se kyA lAbha hotA hai ? u. hama paththara jAnake nahI pUjate hai, kiMtu tisa pratimA dvArA sAkSAt tIrthaMkara bhagavaMta kI pUjA stuti karate hai. jaise suMdara strIkI tasabIra dekhanese asala strIkA smaraNa hokara kAmI kAma pIDita hotA hai taise hI jina pratimA ke dekhane se bhaktajanoko asalI tIrthaMkarakA rUpakA smaraNa hokara bhaktoMkA jina bhakti kalyANa hotA hai. pra.123 . jina pratimAkI phUlAdiseM pUjA karane se zrAvakoM ko pApa lagatA hai ke nahI ? u. jina pratimAkI phUlAdiseM pUjA karane se saMsArakA kSaya kare, arthAt mokSa pada pAve, aura jo kiMcit dravya hiMsA hotI hai, so kUpake draSTAMta pUjA ke phalase hI naSTa ho jAti hai, yaha kathana Avazyaka sUtra meM hai. pra.124. sarva devate jaina dharmI hai ? u. sarva devate jaina dharmI nahI hai, kitaneka he. pra.125. jaina dharmI devatA kI bhagatI zrAvaka sAdhu kare ke nahI ? samyag draSTI devatAkI stuti karanI jainamatameM niSedha nahI, kyoMki zruta devatA jJAna ke vighnokoM dUra karate hai, samyag draSTi devate dharmame hote vighnokoM dura karate hai, aura koi bholA jIva isa lokArthake vAste samyag draSTi devatAyoMkA ArAdhana kareto tisakAbhI niSedha nahI hai. sAdhubhI samyag draSTi devatAkA ArAdhanA stuti jainadharmakI unnati tathA vighna dura karane bAste kare to niSedha nahI. yaha kathana paMcAzakAdi zAstroM meM hai. pra.126 . sarva jIva apane kare hue karmakA phala bhogate hai. to phera deva te kyA kara sakate hai ? u. jaiseM azubha nimitto ke mile azubha karmakA phala udaya hotA hai, taise zubha nimittoke milane meM azubha karmodaya naSTabhI ho jAtA hai, isa vAste 000000000 52 000000000 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azubha karmAke udayakoM dUra karane meM devatAbhI nimitta hai. pra.127. jainadharmI athavA anyamati devate vinA kAraNa kisI koM dukha de sakate hai ke nahI ? u. jisa jIva ke devatAke nimitta se azubha karmakA udaya honA hai, tisakoM to dveSAdi kAraNaseM devate duHkha de sakate hai, anya ko nahI. pra.128. saMpratirAjA kauna thA ? u. rAjagRha nagarakA rAjA zreNika jisakA dUsarA nAma baMbhasAra thA, tisakI gaddI upara tisakA beTA azokacaMdra dUsarA nAma koNika baiThA, tisane caMpAnagarIkoM apanI rAjadhAnI karI, tisake marAM piche tisakI gaddI upara tisakA beTA udAyi baiThA , tisane apanI rAjadhAnI pATalIputra nagarameM karI so udAyi binA patrake maraNa pAyA, tisakI gaddI upara nAyikA putra naMda baiThA, tisakI nava peDhIyone naMdahI nAmaseM rAjya karA, ve nava naMda kahalAe. navameM naMdakI gaddI upara maurya vaMzI, caMdraguptarAjA baiThA, tisakI gaddI upara tisakA putra biMdusAra baiThA, tisakI gaddI upara tisakA beTA azokazrIrAjA baiThA, tisakA putra kuNAla AMkhAseM aMdhA thA, isa vAste tisakoM rAja gaddI nahI milI, tisa kuNAlakA putra saMprati haA, so jisa dina janmyAthA tisa dinahI tisakoM azokazrI rAjAne apanI rAjagaddI Upara baiThAyA, so saMprati nAme rAjA huA hai. zreNika 1 koNika 2 udAyi 3 yaha tIno to jainadharmI the, nava naMdokI mujhe khabara nahI , kaunasA dharma mAnate the. caMdragupta 1 biMdusAra e dono jainIrAje the, azokazrIjI jainarAjA thA, pIcheseM keika bauddhamati ho gayA kahate hai, aura saMprati to parama jainadharmIrAjA thA. pra.129 saMprati rAjAne jainadharmake vAste kyA kyA kAma kare the. u. saMpratirAjA suhasti AcAryakA zrAvaka ziSya 12 bArAM vratadhArI thA, tisane dravika aMdha karaNATAdi aura kAbula karAzAnAdi anArya dezomeM jainasAdhuyokA vihAra karake tinake upadezaseM pUrvokta dezomeM jaina dharma phailAyA, aura ninAnave 99000 hajAra jIrNa jina maMdaroMkA uddhAra karAyA, aura bavvIsa 26000 hajAra navIna jinamaMdira banavAe the, aura savAkiroDa 12500000 jina pratimA navIna banavAi thI, jinake banAe hae jinamaMdira giranAra naDolAdi sthAnome ababhI maujUda khaDe hai, aura tinakI banavAi hui 1G0000AGOOGOAGAG00000000000000000GORG 00000GOOGDAGAGAGDAGAGDAGDAGOGGOAGO Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saiMkaDo jina pratimAbhI mahA suMdara vidyamAna kAlame vidyamAna hai, aura saMprati rAjAne 700 sau dAnazAlA karavAI thI. aura prajAke mahA hitakArI uSadhazAlAdinI banavAithI, ityAdi saMpratirAjAne jainamatakI vRddhi aura prabhAvanA karI thI. virAt 291 varSa pIche huA hai. pra. 130. manuSyoM me koI aisI zakti vidyamAna hai ki jisake prabhAva seM manuSya adbhuta kAma kara sakatA hai ? u. manuSya meM anaMta zaktiyoM karmAke AvaraNaseM DhaMkI hui hai, jekara ve sarva zaktiyAM AvaraNa rahita ho jAveMto manuSya camatkArI adbhuta kAma kara satake hai. pra. 131. ve zaktiyAM kisane DhAMkanokI hai ? u. ATha karmAkI anaMta prakRtiyone AcchAdana kara choDI hai / pra.132. hamaneto A karmakI 148 vA 158 prakRtiyAM sunI hai, to tuma anaMta kisa tareseM kahete hai ? u. ekaso 149 vA 158 yaha madhya prakRtiyAMke bheda hai aura utkRSTato anaMta bheda hai, kyoMke AtmAke anaMta guNa hai, tinake DhAMkanevAlIyAM karma prakRtiyAMbhI anaMta hai. pra.133 . manuSya meM jo zaktiyAM adbhuta kAma karanevAlIyAM hai tinakA thoDAsA nAma leke batalAu, aura tinakA kiMcitasvarUpabhI kahau, aura yaha sarva labdhiyAM kisa jIvakoM kisa kAlameM hotIyAM hai ? u. Amosahi laddhI 1- jisa munike hAthAdike sparza lagneseM rogIkA roga jAe, tisakA nAma AmarSoSadhi labdhi hai, muni tisa labdhivALA kahA jAtA hai, yaha labdhi sAdhuhI koM hotI hai. vipposahi ladvI 2 - jisa sAdhuke mala mUtrake lagane se rogIkA roga jAe, tisakA nAma vippoSadhi labdhi hai, isa labdhivAle munikA mala, viSTA aura mUtra sarva karpUrAdivat sugaMdhivAlA hotA hai, yaha labdhi sAdhukohI hotI hai. khelosahi ladvI 3-jisa sAdhukA zleSma thUkahI uSadhirUpa hai, jisa rogIke zarIrakoM laga jAveto tatkAla sarva roga naSTa ho jAve, yaha sugaMdhita hotA hai, yaha labdhi sAdhukoM hotI hai, isakoM zleSmoSadhi labdhi kahate hai. 54 7000000 ver Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jallosahi laddhI 4-jisa sAdhuke zarIrakA pasInA tathA mailabhI roga dUra kara sake, tisakoM jalloSadhi labdhi kahate hai, yahanI sAdhukoMbhI hotI hai. sarvosahi laddhI 5-jisa sAdhuke malamUtra keza roma nakhAdika sarvoSadhi rUpa ho jAve, sarva roga dUra kara sakeM, tisakoM sarvoSadhi labdhi kahate hai, yaha sAdhuko hotI hai. saMbhinnAsoe laddhI 6-jo sarva iMdriyoMse suNe, dekhe, gaMdha sUMghe, svAda leve, sparza jANe ekaike iMdriyaseM sarva iMdriyAMkI viSaya jANe athavA bArA yojana pramANa cakravartikI senAkA paDAva hotA hai, tisame eka sAtha vAjate hue sarva vajaMtrokoM alaga alaga jAna sake tisako saMbhinna zrotra labdhi kahate hai, yaha sAdhuko hove hai. ihinANa laddhI 7-avadhijJAnavaMtako avadhijJAna labdhi hotI hai, yaha cAro gatike jIvAMko hotI hai, vizeSa karake sAdhukoM hotI hai. riumailaddhI 8-jisa manaH paryAyajJAnaseM sAmAnya mAtra jANe, jaise isa jIvane manameM ghaTa ciMtana karA hai itanA hI jANe, paraMtu aisA na jAneki vaisA ghaTa kisa kSetrakA utpanna huA kisa kAlameM utpanna huA hai, athavA aDhAi dvIpake manuSyo ke manake bAdara pariNAmA jANe tisakoM ujumati labdhi kahate hai, yaha nizcaya sAdhukoM hotI hai anya ko nahI. viulamai laddhI 9-jisa manaH paryAyase rujumatiseM adhika vizeSa jANe, jaiseM isane sonekA ghaTa ciMtana karA hai. pATaliputrakA utpanna huA basaMtaRtakA athavA aDhAi dvIpake saMjJI jIvAMke manake sUkSma paryAyAMkoMbhI jANe, tisakoM vipulamati labdhi kahate hai, isakA svAmI sAdhuhI hove, yaha labdhi kevala jJAnake vinA huA jAe nahI. cAraNa laddhI 10-cAraNa do tareke hote hai, eka jaMghA cAraNa 1 dUsarA vidyA cAraNa 2 jaMghA cAraNa usakoM kahate hai jisakI jaMghAyoMmeM AkAzameM uDanekI sakti utpanna hove so jaMdhA cAraNa, uMcAto meru parvatake zikhara taka usake jA sakatA hai, aura tirachA terame rucaka dvIpa taka jA sakatA hai, aura vidyAcAraNa uMcA meru zikhara taka aura tirachA AThameM naMdIzvara dvIpa taka vidyAke prabhAvaseM jA sakatA hai, yeha dono prakArakI labdhikoM cAraNa labdhi kahate hai, yaha sAdhukoM hotI hai. 1G000000000000000000000000000000000000 0 00000000GOAGEDGOAGOAGORGEAGSAGSAG Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AsIviSa laddhI 11-AzI nAma dADhAkA hai, tinameM jo viSa hove so AzIviSa . so do prakAre hai, eka jAtiAzIviSa dUsarA karmaAzIviSa , tinameM jAti jaharI ke cAra bheda hai. viSu 1 sarpa 2 mIruka 3 manuSya 4 aura tapa karane seM jisa puruSako AzIviSa labdhi hotI hai so zApa deke anyakoM mAra sakatA hai, tisakoMnI AzIviSa labdhi kahate hai. - kevala labdhI 12-jisa manuSyakoM kevalajJAna hove, tisakoM kevali nAme labdhi hai. ___ gaNahara laddhI 13- jisase aMtara muhUrtameM caudaha pUrva gUMthe aura gaNadhara padavI pAmeM, tisakoM gaNadhara labdhi kahate hai. puvvadhara laddhI 14-jisaseM caudahapUrva daza pUrvAdi pUrvakA jJAna hove, so pUrvadhara labdhi. arahaMta laddhI 15-jisase tIrthaMkara pada pAve, so arihaMta labdhi. cakkavaTTi laddhI 16-cakravartIkoM cakravartI labdhi. baladevaladdhI 17-baladevakoM baladevalabdhi. vAsudevaladdhI 18-vAsudevakoM vAsudevakI labdhi. khIramahusappiAsava laddhI 19-jisake vacanameM aisI zakti hai ki tisakI vANi suNake zrotA aisI tRpta ho jAve ke mAnu dUdha, dhRta, zAkara, misarIke khAne se tRpta huA hai, tisakoM khIramadhusarpiAsava labdhi kahate hai, yaha sAdhukoM hotI hai. kuThaya buddhi laddhI 20-jaise vastu koThe meM par3I hui nAza nahI hotI hai, aise hI jo puruSa jitanA jJAna sIkhe so sarva vaise kA taisAhI janmaparyaMta bhUle nahI, tisakoM koSTaka buddhi labdhi kahate hai. payANusArI laddhI 21-eka pada sunane meM saMpUrNa prakaraNa kara deve, tisakoM padAnusArI labdhi kahate hai. bIyabuddhi laddhI 22-jaiseM eka bIjaseM aneka bIja utpanna hote hai, taisehI eka vastu ke svarUpake sunane meM jisako aneka prakArakA jJAna hove, so bIjabuddhi labdhi hai. teulesA laddhI 23-jisa sAdhuke tapake praznAvaseM aisI zakti utpanna 1600GBAGDAGDAG00000000000004GBAGBAGB00 5 AGADA%A0000000000AGAG0080GBAGAL Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hove ke jekara krodha caDheto mukha ke puMkAreseM kitanehI dezAMkoM bAlake bhasma kara deve, tisakoM tejolezyA labdhi kahate hai. AhAraeladdhI 24-caudaha pUrvadhara muni tIrthaMkarakI Rddhi dekhane vAste, 1 vA koi artha avagAhana karane vAste, athavA apanA saMzaya dUra karane vAste apane zarIrameM hAtha pramANa sphaTika samAna pUtalA kADhake tIrthaMkarake pAsa bhejatA hai, tisa pUtaleseM apane kRtya karake pAchA zarIra meM saMhAra letA hai, tisakoM AhAraka labdhi kahate hai. sIyalesA laddhI 15-tapake prabhAvaseM munikoM aisI zakti utpanna hotI hai ke jisaseM tejolezAkI uznatAkoM roka deve, vastukoM dagdha na hone deve, tisakoM zItalezA labdhi kahate hai. veuvvideha laddhI 26-jisakI sAmarthaseM aNukI tareM sUkSma kSaNa mAtrameM ho jAve , merukI tare bhArI deha kara leve, arka tUlakI tareM laghu halakA deha kara leve, eka vastra meM se vastra karokoM aura eka ghaTameM se ghaTa karokoM karake dikhalA deve, jaisA itne taisA rUpa kara sake, adhika anya kyA kahiye , tisakA nAma vaikriya labdhi hai. ___ akhINamahANasI laddhI 27-jisake prabhAvaseM jisa sAdhuneM AhAra lANA hai, jahAM taka so sAdhu na jIme tahAM taka cAho kitanehI sAdhu tisa bhikSAmeMse AhAra kare tobhI khUTe nahI, tisakoM akSINamahAnasika labdhi kahate hai. pulAya laddhI 28-jisake prabhAvase dharmakI rakSA karane vAste dharmakA dveSI cakrarvattyAdikoM senA sahita cUrNa kara sake, tisakoM pulAkalabdhi kahate hai. pUrvokta yeha labdhiyAM punyake aura tapake aura aMtaHkaraNake bahuta zuddha pariNAmoke honeseM hove hai, ye sarva labdhiyAM prAyeM tIsare cauthe Are meM hI hotIyAM hai, paMcama ArekI zuruAtameMbhI hotIyAM hai. pra.134. zrI mahAvIrasvAmIkoM ye pUrvokta labdhiyAM 28 aThAvIsa thI? u. zrI mahAvIrajIkoMto anaMtIyAM labdhiyAM thI. yeha pUrvoktato 28 aThAvIsa kisa ginatI meM hai, sarva tIrthaMkarAkoM anaMta labdhiyAM hotI hai. pra.135. iMdrabhUti gautamakoM ye sarva labdhiyo thI ? u. cakrI , baladeva , vAsudeva Rjumati, ye nahI thI, zeSa prAye sarvahI GOOGOOGSAGDAGDAGOGRAGSAGAGRAGHAGORN . 00000000000000000000000000000GEAGOOGen Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ labdhiyAM thI. pra.136. Apa mahAvIrakoM hI bhagavaMta sarvajJa mAnate ho, anya devoMkoM nahI, isakA kyA kAraNa hai ? u. apane 2 matakA pakSapAta choDa ke vicArIye to, zrI mahAvIrajI meM hI bhagavaMta ke sarva guNa siddha hote hai, anya devo meM nahI. pra.137. zrI mahAvIrajIkoM hUe to bahuta varSa hue hai, hama kyoMkara jAneke zrI mahAvIrajI meM hI bhagavAnapaNeke guNa the, anya devoM meM nahI the ? u. sarva devoMkI mUrtiyoM dekhane se aura tinake matomeM tina devoMke jo carita kathana kare hai tinake vAMcane aura sunane se satya bhagavaMtake lakSaNa aura kalpita bhagavaMtoMke lakSaNa sarva siddha ho jAvege. pra.138. kaisI mUrtike dekhane se bhagavaMtakI yaha mUrti nahI hai, aise hama mAne ? u. jisa mUrttike saMga strIkI mUrti hove taba jAnanAke yaha deva viSayakA bhogI thA. jisa mUrttike hAtha meM zastra hove taba jAnanA yaha mUrti rAgI, dveSI vairIyoke mArane vAle aura asamartha devo kI hai, jisa mUrttike hAthameM japamAlA hove taba jAnanA yaha kisIkA sevaka hai, tisase kucha mAgane vAste tisakI mAlA japatA hai. pra.139. paramezvarakI kaisI mUrti hotI hai ? u. strI, japamAlA, zastra , kamaMDaluseM rahita aura zAMta nispRha dhyAnArUDha samatA matavArI, zAMtarasa, magnamukha vikAra rahita , aisI sacce devakI mUrti hotI hai. 140. jaise tumaneM sarvajJakI mUrttike lakSaNa kahe hai, taiseM lakSaNa prAyeM buddhakI mUrti hai, kyA tuma buddhako bhagavaMta sarvajJa mAnate ho ? / u. hama nikevala mUrttike hI rUpa dekhane meM sarvajJakA anumAna nahI karate hai, kiMtu jisakA caritanI sarvajJake lAyaka hove, tisakoM saccA deva mAnate hai. pra.141. kyA buddhakA carita sarvajJa sacce deva sarISA nahI hai ? u. buddhake pustakAnusAra buddhakA carita sarvajJa sarISA nahI mAluma hotA hai. - - GOABAGDAGDAG00000GAGAGEAGUAGSAGEAN8 BAGDAGOGSAGERGENGAGRAGDAGOGOAGDAGA Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra. 142. buddhake zAstroMmeM buddhakA kisatareMkA carita hai, jisameM buddha sarvajJa nahI hai ? u. buddhakA buddhake zAstrAnusAre yaha carita jo Age likhate hai, tiseM buddha sarvajJa nahI siddha hotA hai. 1 prathama buddhane saMsAra choDa ke nirvANakA mArga jAnane vAste yogIyAMkA ziSya huA, ve yogI jAtake brAhmaNathe aura tinakoM bar3e jJAnIbhI likhA hai, tinake matakI tapasyArUpa karanI seM buddhakA manortha siddha nahI huA, taba tInako choDake buddha gayA ke pAsa jaMgalameM jA rahA 2, isa uparake lekhaseto yaha siddha hotA hai ki buddha koi jJAnI buddhimAnato nahI thI, nahIto tinake matakI niSphala kaSTa kiyA kAheko karatA, aura guruyoM ke choDane seM svacchaMdacArI avinItabhI isI lekhaseM siddha hotA hai 1 pIche buddhane ugra dhyAna aura tapa karane meM kitaneka varSa vyatIta kare 2 isa lekhaseM yaha siddha hotA hai ki jaba guruyoMkoM chor3A nikamme jAnake to phera tinakA kathana karA huA, ugra dhyAna aura tapa niSphala kAheko karA, isaseMbhI tapa karatA huA, jaba mUrcchA khAke paDA tahAM takabhI ajJAnI thA, aisA siddha hotA hai 1 pIche jaba buddhane yaha vicAra karAke kevala tapa karane se jJAna prApta nahI hotA hai, paraMtu manake ughADa karane se prApta karanA cAhiye, pIche tisane khAnekA nizcaya karA aura tapa choDA 2 jaba dhyAna aura tapa karane se mana na ughaDA to kyA khAne se mana ughaDa zakatA hai, isase yahabhI tisakI samajha asamaMjasa siddha hotI hai, 1 pIche ajapAla vRkSake heThe pUrvaM tarpha baiThake isane aisA nizcaya karAke jahAM taka maiM buddha na hovAMgA tahAM taka yaha jagA na choDuMgA, tisa rAtri meM isakoM icchArodha karanekA mArga aura punarjanmakA kAraNa aura pUrva janmAMtarokA jJAna utpanna huA, aura dUsare dinake savereke samaya isakA mana paripUrNa usakA, aura sarvopari kevalajJAna utpanna huA 2 aba vicArIye jisane ugradhyAna aura tapa bodha dIyA aura nityapreta khAnekA nizcaya karA tisakoM nirhetuka icchArodha karanekA aura punarjanmake kAraNoMkA jJAna kaiseM ho gayA, yaha kevala ayauktika kathana hai, modgalAyana aura zAriputra aura AnaMdakI kalpanAseM jJAnI loko meM prasiddha huA hai 1, buddhane yaha kathana karA hai, AtmA nAmaka koi padArtha nahI hai, AtmAto ajJAniyone kalpana karA hai 2, jaba buddhane jJAnameM AtmA nahI dekhA taba kevalajJAna kisakoM huA, aura buddhane punarjanmakA kAraNa kisakA dekhA, aura pUrva janmAntara karane vAlA kisakoM dekhA, aura 59 besser Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ punya pApakA kartAbhuktA kisakoM dekhA, aura nirvANa pada kisakoM huA dekhA, jekara koI yaha kahe ke navIna navIna kSaNakoM kisakoM huA dekhA, jekara koi yaha kaheke navIna navIna kSaNakoM pichale 2 kSaNokI vAsanA lagatI jAtI hai, karttA pichalA kSaNa hai, aura bhokta agalA kSaNa hai, mokSakA sAdhana to anya kSaNane karA, aura mokSa agale kSaNakI hui. nirvANa usakoM kahate hai ki jo dIpakakI tareM kSaNokA bujha jAnA, arthAt sarva kSaNa paraMparAkA sarvathA abhAva ho jANA, athavA zuddha kSaNokI paraMparAya raha tI hai. pAMca skaMdhoseM vastu utpanna hotI hai, pAMco skaMghabhI kSaNika hai, kAraNa kArya eka kAlame nahI haiM, ityAdi sarva bauddha matakA siddhAMta ayauktika hai 1 budhake ziSya devadattane budhako mAMsa khAnA chuDAne vAste bahuta upadeza karA, paraMtu buddhane na mAnA, aMtameMbhI sUyarakA mAMsa aura cAvala apane usake gharaseM caMda sonArake gharaseM leke khAyA, aura vedanA grasta hokara ke marA, aura pANI ke jIva buddhakoM nahI dIkhe tisase kacce pAnIke pIne aura snAna karanekA upadeza apane ziSyoMkoM karA, ityAdi asamaMjasa matake upadezakakoM hama kyoM kara sarvajJa paramezvara mAna sake, jo jo dharmake zabda bauddha matameM kathana kare hai ve sarva zabda brAhmaNoke matameMto hai nahI, isa vAste ve sarva zabda jaina mataseM lIye hai. buddha pahileM jaina dharma thA, tisakA pramANa hama upara likha Ae hai, buddhake ziSya maudgalAyana aura zAri putrane zrI mahAvIrake caritAnusArI buddhakoM sarva seM UMcA karake kathana karA siddha hotA hai, isa vAste jainamatavAle buddhake dharmakoM sarvajJakA kathana karA huA nahI mAnate hai. pra.143. kitaneka yUropIyana vidvAn aise kahate hai ki jaina mata brAhmaNoMke matameseM lIyA hai, arthAt brAhmaNaNoke zAstro kI bAtAM leke jaina mata racA hai ? u. yUropIyana vidvAnone jaina matake sarva pustaka vAMce nahI mAluma hote hai, kyoMki jekara brAhmaNoke matameM adhika jJAna hove, aura jainamatameM tisake sAtha milatA thoDAsA jJAna hove, taba to hamabhI jainamata brAhmaNoke mataseM racA aisA mAna leve, paraMtu jainamatakA jJAnato brAhmaNAdi sarva matoke pustakoMseM adhika aura vilakSahai, kyoMki jainamatake beda pustaka aura karmAke svarUpa kathana karane vAle karma prakRti, 1 paMcasaMgraha, 2 SaTakarma graMthAdi pustakoM meM jaisA jJAna kathana karA hai, taisA jJAna sarva duniyAke matake pustakoM me nahI hai, *** 0000000000000 00000000 60 Ke Gong Jie An 00000000000000 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ to phira brAhmaNoke matake jJAnaseM jaina mata racA kyoMkara siddha hove, balki yahato siddhabhI ho jAveke sarvaM matomeM jo jo sUkta vacana racanA hai re sarva jainake dvAdazAMga samudrakehI biMdu sarva matomeM gaye hue hai. vikramAditya rAjeke purohitakA putra mukaMdanAmA cAra vedAdi caudaha vidyAkA pAragAmI tisane vRddhavAdI jainAcArya ke pAsa dIkSA lInI. gurune kumudacaMda nAma dInA aura AcAryapada milane se tinakA nAma siddhasena divAkara prasiddha huA, jinakA nAma kavi kAlIdAsane apane race jyotirvidAbharaNa graMthameM vikramAdityakI sabhAke paMktitoke nAma letAM zrutasena battIsI graMthameM aisA likhA hai, sunizcitaM naH parataMtra yuktiSu // sphuraMtiyA kazcinsuktisaMpadaH // tavaivatAM pUrvamahArNavocchatA / jagatpramANaM jina vAkya vipruSa ||1|| udadhAviva sarva saMghava || samuddIraNA tvayi nAtha draSTayaH / / nacatAsu bhavAnpradazyate // pravibhakta saritsvivocdadhiH ||1|| prathama zlokakA bhAvArtha upara likha Ae hai, dUsare zlokakA bhAvArtha yaha hai, ki samudrameM sarva nadIyAM samA sakatI hai, paraMtu samudra kisIbhI eka nadImeM nahI samA saktA hai, taise sarva mata nadIyAM samAna hai, vaito sarva syAdvAda samudrarUpa tere matame samA sakate hai, paraMtu terA syAdvAda samudrarUpa mata kisI matameMbhI saMpUrNa nahI samA sakatA hai, aise hI zrI haribhadrasUrijI jo jAtike brAhmaNa aura citrakUTake rAjAke purohita the aura veda vedAMgAdi caudaha vidyAke pAragAmI the, tinoneM jainakI dIkSA leke 1444 graMtha race hai, tinonebhI upadezapada SoDazakAdi prakaraNomeM siddhasena divAkarakI tarehI likhA hai tathA zrI jinadharmI huA pIche jAnA hai, jisane zaivAdi sakala darzana aura vedAdi sarva matoMke zAstra aise paMkita dhanapAlane joke bhojarAjAkI sabhAmeM mukhya paMkita thA, tisane zrI RSabhadevakI stutimeM kahA hai, pAvaMti jasaM asamaMjasAvi, vayaNehiM jehi para samayA, tuha samaya maho ahiNo, te maMdAviMdu nissaMdA ||1|| asyArthaH / / jainamatake vinA anya matake asamaMjasa vacanarUpa zAstra jo jagameM yazako pAveM hai jaise vacanoseM ve sarva vacana tere syAdvAdarUpa mahodadhi ke amaMda viha usake gae hue hai, ityAdi saikaDo cAra veda vedAMgAdike pAThIyoneM jainamatame dIkSA lInI hai, kyA una sarva paMktitokoM bauddhAyanAdi zAstra paThate huAMko nahI mAluma paDA hogA ke bauddhAyanAdi zAstra jainamatake vacanoseM race gaye hai, vA jaina mata bauddhAyanAdi zAstroMseM racA gayA hai, jekara koI yaha anumAna zake zrI mahAvIrajIseM bauddhAyanAdi zAstra pahile race gae hai, isa vAste jainamata pIThese 61 sver Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ huA hai, yaha mAnanAbhI ThIka nahI, kyoMki zrI mahAvIrajIseM 250 varSa pahile zrI pArzvanAthajI aura tinase pahile zrI neminAthAdi tIrthaMkara hue hai, tinake vacana leke bauddhAyanAdi zAstra race gae hai, jainI aise mAnate hai, jekara koi aise mAnatA hove ki jainamata thoDA hai aura brAhmaNa mata bahuta hai, isa vAste thoDe mataseM baDA mata racA kyoM kara siddha hove, yaha anumAna atIta kAlakI apekSAe kasA mAnanA ThIka nahI, kyoMki isa hiMdustAnameM buddhake jIte hue buddhamata vistAravaMta nahI thA, paraMtu pIchese aisA phailAke brAhmaNokA mata bahatahI tuccha raha gayA thA, isI tare koi mata kisI kAlame adhika ho jAtA hai, aura kisI kAlame nyUna ho jAtA hai, isa vAste thoDA aura bar3A mata dekhake thoDe matako SeDese racA mAnanA ye anumAna saccA nahIM hai, nada mokSamUlarane yaha to anumAna karake apane pustakameM likhA hai ki vedoMke dobhAga aura maMtrabhAgake racekoM 2900 vA 3100 sau varSa hue hai, to phera bauddhAyanAdi zAstra bahuta purAne race hue kyoM kara siddha hoveMge, isa vAste apane manakalpita anumAnaseM jo kalpanA karanI so sarva satya nahI ho zaktI hai, isa vAste anya matoMme jo jJAna hai so sarva jaina matameM hai, paraMtu jainamatakA jo jJAna hai so kisI matame sarva nahIM hai, isa vAste jaina matake dvAdazAMgoke hI kiMcita vacana leke lokone manakalpita usameM kucha adhika milAke mata raca lIna hai, hamAre anumAnaseM to yahI siddha hotA hai. pra.144. koi yUropiyana vidvAn aise kahatA hai ki bauddhamatake pustaka jaina mataseM caDhate hai ? u. jekara zloka saMkhyA me adhika hove athavA ginatimeM adhika hove athavA kavitAmeM adhika hove, tabato adhikatA koi mAne to hamArI kucha hAni nahI hai, paraMtu je kara aise mAnatA hove ke bauddha pustakomeM jaina pustakoMse dharmakA svarUpa adhika kathana karA hai, yaha mAnanA bilakula bhUla saMyukta mAluma hotA hai, kyoMki jaina pustakoMmeM jaisA dharmakA rUpa aura dharma nItikA svarUpa kathana karA hai, vaisA sarva dunIyAM ke pustako meM nahI hai. pra.145. jaina ke pustaka bahuta thoDe hai, aura bauddhamatake pustaka bahuta hai, isa vAste adhikatA hai ? . u. saMpati kAla meM jau jainamatake pustaka hai ve sarva kisI jainInebhI GAGAGAGAGOOGOAGOOGOAGOOGUAGOAGORG PAGRAGDAGOGAG00GOAGO8000GOAGDAGAGE Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nahI dekhe hai, to yUropIyana vidvAna kahAM se dekhe, kyoMki pATana aura jaisalamera meM aise gupta bhaMkAra pustakoM ke hai ki ve kisI iMgrejanebhI nahI dekhe hai, to phera pUrvokta anumAna kaise satya hove. pra. 146 . jainamatake pustaka jo jainI rakhate hai so kisIkoM dikhAte nahI hai, isakA kyA kAraNa hai ? u. kAraNa to hamakoM yaha mAluma hotA hai ki musalamAnoMkI amaladArI meM musalamAnone bahuta jainamatopari julma gujArA thA, tisameM saiMkaDo jainamatake pustakoM ke bhaMDAra bAla dIye the, aura hajAro jainamatake maMdira toDake masajide banavA dInI thI. kutaba dillI ajamera junAgaDha ke kilemeM prabhAsa pATaNameM rAMdera, bharUcameM ityAdi bahuta sthAno meM jaina maMdira toDake masajido banavAi hui khaDI hai, tisa dinake bhare hue jaini kisIkoMbhI apane pustaka nahI dikhAte hai, aura gupta bhaMDAroMmeM baMdha karake rakha choDe hai. pra.147. isa kAlameM jo jainI apane pustaka kisIkoM nahI dikhAte hai, yaha kAma aba hai vA nahI ? u. jo jainI loka apane pustaka bahuta yatnaseM rakhate hai yaha to bahuta acchA kAma karate hai, paraMtu jaisalamera meM jo bhaMDArake Age paththarakI bhIta jinake bhaMDAra baMdha kara choDA hai, aura koI usakI khabara nahI letA hai, kyA va pustaka maTTI ho gaye hai ke zeSa kucha raha gaye hai, isa hetuseM to hama isa kAla ke jaina matIyoMko bahuta nAlAyaka samajhate hai. pra. 148. kyA jainI lokoM ke pAsa dhana nahI hai, jisase ve loka apane matake ati uttama pustakoM kA uddhAra nahI karavAte hai ? u. dhanato bahuta hai, paraMtu jainI lokoM kI do iMdriya bahuta jabaradasta ho gai hai, isa vAste jJAna bhaMDAra kI koIbhI ciMtA nahI karatA haiM. pra. 149. ve dono iMdriyo kaunasI hai jo jJAnakA uddhAra nahI hone detI hai ? u. ekato nAka aura dUsarI jivhA, kyoMki nAka ke vAste arthAt apanI nAmadArIke vAste lAkhoM rupaiye lagA ke jina maMdira banavAne cale jAte hai, aura jivhAke vAste khAne me lAkhoM rupaye kharaca karate hai, 63. ** ,70,700000000 00000000000,70,7007 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cUrameAdikake lar3ayoM kI khabara lIye jAte hai, paraMtu jIrNa bhaMDArake uddhAra karaNekI bAtato kyA jAne, svapnamebhI karate hoveMgake nahI . pra.150. kyA jina maMdira aura sAhammivatsala karane meM pApa hai, jo Apa niSedha karate ho ? u. jina maMdira banavAnekA aura sAhAmmivatsala karanekA phalato svarga aura mokSakA hai, paraMtu jinezvara devaneto aise kahAki jo dharmakSetra bigaDatA hove tisakI sAra saMsAra pahile karanI cAhiye, isa vAste isa kAlameM jJAna bhaMDAra bigaDatA hai, pahile tisakA uddhAra karanA cAhiye. jina maMdirato pherabhI bana sakate hai, paraMtu jekara pustaka jAte raheMge to phera kona banA sakegA / pra.151. jina maMdira banavAnA aura sAhammivatsala karanA, kisa rItakA karanA cAhiye ? u. jina gAmake loka dhanahIna hoveM, jina maMdira na banA sakeM, aura jina mArgake bhakta hove, tisa jage Avazya jina maMdira karAnA cAhiye aura zrAvakakA putra dhanahIna hove tisakoM kisIkA rujagAra meM lagAke tisake kuTaMbakA poSaNa hove aise kare, tathA jisa kAmameM sIdAtA hove tisameM madada kare. yaha sAhammivatsala hai, paraMtu yaha na samajhanAMke hama kisijage jina maMdira banAnekoM aura baniye lokoM ke jimAvane rupa sAhammivatsalakA niSedha karate hai, paraMtu nAmadArIke vAste jina maMdira banavAne meM alpa phala kahate hai, aura isa gAmake banIyone usa gAmake baniyoMkoM jimAyA aura usa gAmavAloMne isa gAmake baniyoMkoM jimAyA , paraMtu sAhammikoM sAhAyya karane kI buddhiseM nahI, tisakoM hama sAhamivatsala nahI mAnate hai, kiMtu gadhe khurakanI mAnate hai. pra.152. jainamatato tumAre kahaneseM hamako bahuta uttama mAluma hotA hai, to phera yaha mata bahuta kyoM nahIM phailA hai ? u. jainamatake kAyade aise kaThina hai ki tina upara alpa sattvavAle jiva bahuta nahI cala sakate hai, gRhasthakA dharma aura sAdhukA dharma bahuta niyamose niyaMtrita hai, aura jainamatakA tattva to bahuta jaina lokabhI nahI jAna sakate hai, to anya matavAloMko to bahatahI samajhanA kitane hai, bauddhamatake goviMdaAcAryane bharucameM jainAcAryaseM caracAme hAra khAi, pIche jainake tatva jAnane vAste kapaTaseM jainakI dIkSA lInI. kitaneka jainamatake zAstra paDhake GOAGOAGAGEAGUAG00000000000GOAGUAGEAN5 2006A6600000000000000000AGEAG0000000 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phera bauddha bana gayA, phera jainAcAryoke sAtha jaina matake khaMDana karane meM kamara bAMdhake caracA karI, pherabhI hArA , phera jainakI dIkSA lInI, phera hArA , isItareM kitanI vAra jainazAstra paDhe, paraMtu tinakA tatva na pAyA, pichalI virIyA tatva pAyA to phera bauddha nahI huA ! jainamata samajhanAM aura pAlanAM dono tareseM kaThina hai, isa vAste bahata nahIM phailA hai, kisI kAlame bahuta phailAbhI hovegA, kyA niSedha hai, isItare mImAMsAkA vArtikakAra kamArila bhadane aura kiraNAvalike kartA udayananebhI kapaTaseM jaina dIkSA lInI, paraMtu tatva nahI prApta huA. - pra.153. jainamatameM jo caudahapUrva kahe jAte hai, ve kitaneka baDethe aura tinameM kyA kyA kathana thA, isakA saMkSepaseM svarUpa kathana karo ? u. isa praznakA uttara agale yaMtraseM dekha lenA. pUrva nAma | pada saMkhyA zAhIlikha | viSaya kyA hai nemekitanI utpAda eka karoDa | 1 eka hAthI | sarva dravya aura sarva pUrva 1 pada jitane paryAyAMkI utpatti 10000000 | zAhIke Dherase kA svarUpa kathana karA hai likhA jAve AgrAyaNI 9600000 | 2 hAthIpramA | sarva dravya aura sarva pUrva 2 | chAnavelAkha Na zAhI seM | paryAya aura 4 jI evaM sarvatra. | va vizeSAMke pramANa | kA kathana hai. vIryapravAda | sittaralAkha 4 haathii| karmasahita aura karma pUrva 3 | pramANa. | rahita sarva jIvAMkA 7000000 | aura sarva | ajIva padArthoke vIrya arthAt zakti ke svarUpa kA kathana hai. asti sAThalAkha 8 hAthI | jo loka meM dharmAsti nAsti pada pramANa. kAyAdi astirUpa hai pravAda 6000000 aura jo khara zRMgAdi pada. pada. 100000AGRAGOAGAGEAGUAGDAGOGOADORGOAN 8 200BAROADA000000GOOGOAGUAGAGEAGOOG Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva 4 / nAstirUpa hai tisa kA kathana hai athavA sarva vastu svarUpa kara ke astirUpa hai aura pararUpa karake nAsti |rUpa hai aisA kathana hai. jJAna pravAda eka karoDa pada | 16 hAthI | pAMco jJAna mati pUrva |10000000 pramANa Adi tinakA mahA 1 eka pada nyUna vistAra meM kathana hai. satyapravAda | ekakaroDa pada |32 hAthI | satya saMyama vacana ina |10000000 pramANa. | tInokA vistAra 6 pada adhika. se kathana hai. AtmapravAda chabbIsa karoDa 64 hAthI AtmA jIva tisakA vAda pUrva pada. pramANa sAtasau 700 nayake matoMse svarUpa 260000000| kathana karA hai. khyAna karmapravAda | eka karoDa 128 hAthI jJAnAvaraNIyAdi assI hajAra. pramANa aSTa karmakA prakRti 8 10080000 sthiti anubhAva pradezAdi seM svarUpakA kathana karA hai. pratyA corAsIlAkha 256 hAthI pratyAkhyAna tyAga pada. pramANa. ne yogya vastuyokA pravAda 8400000 aura tyAgakA vistA pUrva. 9 raseM kathana karA hai. vidyAnu eka karoDa 512 hAthI aneka atizayavaMta pravAda pU dasa lAkha pada. | pramANa. camatkAra karanevAlI va. 10 / |11000000 aneka vidyAyoMkA kathana hai. avaMdhya chabbIsa karoDa | 1024 hA | jisameM jJAna, tapa, - WEAGUAGE0%8A6000000AGEDOAGEADER 5 000000000000000000000000006036AGAR Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva.11 | pada. pramANa |saMyamAdikA zubha phala | 260000000 thI aura sarva pramAdAdi pApoMkA azubha phala kathana karA hai prANAyu eka karoDa 2048 hAthI|pAMca iMdriya aura manabala, pUrva 12 | pacAza lAkha. pramANa pramANa vacanabala, 150000000 kAyAbala aura ucchavAsa niHzvAsa aura Ayu ina dazo prANAkA |jahAM vistAra meM svarUpa |kathana karA hai. kriyA | nava karoDa 4096 hAthI jisame vizAla | pada. pramANa kAyakyAdi kriyA pUrva . 13 | 90000000 zAhI se vA saMyamakriyA likhA chaMdakriyAdi kriyA jAve yoMkA kathana hai. loka vi | sADhevArA karoDa 8192 hAthI loka meM vA zrutajJAna dusAra pada. pramANa. loka meM akSaropari pUrva 14 | 125000000 |Sid samAna sAra sarvottama sarvAkSaroMke milApa jAnanekI labdhikA hetu jisameM hai. pra.154. jaina matake paMca parameSTikI jage prAcIna aura navIna mata dhArIyone apanI buddhi anusAre lokoMne apane apane matameM kisa rIte se kalpanA karI hai, aura jainI isa jagatakI vyavasthA kisa hetu se kisa rItIseM mAnate hai ? u. matadhArIyone jo jainamatake paMca parameSTIkI jage jUThI kalpanA khaDI karI hai, so nIcale yaMtraseM dekha lenAM, jainamata 1 arihaMta 1 siddha 2 | AcArya 3 | upAdhyAya 4 | sAdhu 5. sAMkhyamata 2 kapila | | AsurI | vidyApAThaka | sAMkhya sAdhu vaidikamata 3 | jaimani | bhadraprabhAkara vidyApAThaka josdescendencendencendencentenceng Go Acogendoncandescendencendencendonder Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naiyAyika gautama mata 4 vedAMta mata 5. vaizeSika mata 6 yahUdI mata 7 isAita 8 IzA rAmAnuja mata 11. valabha mata 12. kabIra mata 13. mulasamAna mahammada mata 9. zaMkara mata 10 nAnaka mata 14. vyAsa dAdU mata 15. ziva gorakha mata 16. mUsA zaMkara rAmAnuja kaSIra nAnaka dAdU gorakha ekaIzvara | AcArya naiyAyika nyAya pAThaka ekabrahma AcAryosti vedAMta pAThaka parama haMsAdi sAdhu ekaIzvara kaNAda ekaIzvara aneka ekaIzvara pathara vallabhAcArya eka Izvara aneka kRSNa eka Izvara aneka samattyAdi ekaIzvara aneka ekabrahma AnaMdagirI Adi ekaIzvara aneka rAmacaMdra eka Izvara aneka eka Izvara suMdara ven dAsAdi eka Izvara aneka 68 pAThaka pAThaka pAThaka pAThaka rAmAnuja mata pAThaka vallabha mata pAThaka zaMkarabhASyAdi giripuri pAThaka bhAratI Adi graMtha pAThaka sAdhu tat graMtha pAThaka tat graMtha pAThaka upade zaka pAdarI phakIra tanmata pAThaka gRhastha vA sAdhu udAsI sAdhu 'vaizvava sAdhu tisa mata ke sAdhu nahI dAdUpaMthI sAdhu kAnaphaTe yogI 0000/ Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmInA sAmInArAyaNa eka Izvara| strI aura tat graMtha | raMge vastra rAyaNa 17. | parigraha dhArI | pAThaka vAle dhole | vastrAM vAle dayAnaMda dayAnaMda eka Izvara asti tanmata pAThaka | sAdhu mata 18. ityAdi isa tare matadhArIyoMne paMca parameSTIkI jage pAMca 2 vastu kalpanA karI hai, isa vAste paMca parameSThIke binA anya koi sRSTikA kartA sarvajJa vItarAga Izvara nahI hai, niHkevala lokAMko ajJAna bhrama meM sRSTi kartAkI kalpanA utpanna hotI hai, pUrva padma koi prazna kare ke jekara sarva isa vItarAga Izvara jagatakA kartA nahI hai, to yaha jagata apane Apa kaise utpanna huA, kyoMki hama dekhate hai kartAke vinA kuchabhI utpanna nahI hotA hai, jaise dhakIlAdi vastu tisakA uttara hai parIkSako ! tumakoM hamArA abhiprAya yathArtha mAluma pADatA nahI hai, isa vAste tuma kartA Izvara kahate ho, jo isa jagata meM banAi hui vastu hai, tisakA kartA to hama bhI mAnate hai, jaiseM ghaTa, paTa zarAba, udaMcana, ghaDiyAla , makAna, hATa, havelI, saMkala, jaMjIrAdi paraMtu AkAza, kAla, svabhAva, paramANu, jIva ityAdi vastuyAM kisIkI racI hui nahI hai, kyoMki sarva vidvAnokA yaha mata hai ke jo vastu kArya rUpa utpanna hotI hai tisakA upAdAna kAraNa avazya honA cAhiye. vinA upAdAnake kadApi kAryakI utpatti nahI hotI hai, jo koi vinA upAdAna kAraNa ke vastukI utpati mAnatA hai, so mUrkha, pramANakA svarUpa nahI jAnatA hai, tisakA kathana koi mahA mUDha mAnegA, isa vAste AkAza 1 AtmA 2 kAla 3 paramANu 4 inakA upAdAna kAraNa koi nahI hai, isa rAste ye cAro vastu anAdi hai, inakA koI racane vAlA nahI hai, ismeM jo yaha kahA nai ki sarva vastuyoM Izvarane racI hai so mithyA hai, aba zeSa vastu pRthvI 1 pAnI 2 agni 3 pavana 4 vasnapati 5 calane phirane vAle jIva rahe hai, tathA pRthvIkA bheda naraka, svarga, sUrya, caMdra, graha, nakSatra, tArAdi hai, ye sarva jaDa caitanyake upAdAnaseM bane hai, je jIva aura jaDa paramANuoMke saMyogaseM vastu banI hai, ve upara pRthvI Adi likha Aye hai, ye pRthvI Adi vastu pravAha se anAdi nitya hai, aura paryAya rUpa karake anitya hai, aura ye jaDa caitanya anaMta svabhAvika zaktivAle hai, ve GOAGUAGDAG RAGRAG0000000AGAGGAGEDG200 000000000000000000000000000000000000 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anaMta zaktiyAM apane 2 kAlAdi nimittAMke milane se pragaTa hotI hai, aura isa jagatameM jo racanA pIche hui hai, aura jo ho rahI hai, aura jo hovegI, sarva pAMca nimitta upAdAna kAraNoM se hotI hai, ve kAraNa yeha hai, kAla 1 svabhAva 2 niyati 3 karma 4 udyama 5, ina pAMcoke sivAya anya koI isa jagatakA kartA aura niyaMtA Izvara kisI pramANa se siddha nahI hotA hai, tisakI siddhIkA khaMDana pUrve pahile saba likha Ae hai, jaise eka bIja meM anaMta zaktiyAM hai, vRkSa jitane raMga viraMge mUla 1 kaMda 2 skaMdha 3 tvacA 4 zAkhA 5 pravAla 6 patra 7 puSpa 8 phala 9 bIja 10 pramukha vicitra racanA mAluma hotI hai, so sarva bIjameM zakti rUpaseM rahatI hai, jaba koI bIjako jalAke bhasma kare taba tisa bijake paramANuyomeM pUrvokta sarva zaktiyAM rahatI hai, paraMtu vinA nimitta ke kabhI zakti pragaTa nahI hotI hai, jekara bIja meM zaktiyAM na mAnIye tabato gehUMke bIjaseM AMba aura baMbUla manuSya, pazu, pakSI AdibhI utpanna hone cAhiye. isa vAste sarva vastuyoMme apanI 2 anaMta zaktiyAM hai. jaisA 2 nimitta milatA hai taisI 2 zakti vastu meM pragaTa hotI hai, jaise bIja koThimeM par3A hai tisameM vRkSake sarva avayavoM ke hone kI zaktiyAM hai, paraMtu bIja ke kAla vinA aMkura nahI ho sakatA hai, kAlato sRSTi bhuktA hai, paraMtu bhUmi aura jalake saMyoga vinA aMkura nahI ho sakatA hai, kAla bhUmi jalato mile he paraMtu vinA svabhAvake kaMkara boveto aMkura nahI hove hai. bIjakA svabhAva 1 kAla 2 bhUmi 3 jalAdito mile hai, paraMtu bIjame jo tathA tathA bhavana arthAt honevAlI anAdi niyatike vinA bIja taisA laMbA cauDA aMkura nirvighnaseM nahI de sakatA hai, jo nirvighnapaNe tathA tathA rUpa kAryako niSpanna kare so niyati, aura jekara vanaspatike jIvoMne pUrva janmameM aise karma na kare hote to vanaspatime utpanna na hote, jekara bonevAlA na hove tathA bIja svayaM apane bhArIpaNe karake pRthvImeM na paketo kadApi aMkura utpanna na hove, isa vAste bIjAkuMrakI utpattimeM pAMca kAraNa hai, kAla 1 svabhAva 2 niyati 3 pUrvakarma 4 udyama 5 ina pAMcoke sivAya anya koI aMkura utpanna karanevAlA koI Izvara nahI siddha hotA hai, tathA manuSya garbhameM utpanna hotA hai tahAMbhI pAMca karaNa se hI hotA hai, garbha dhAraNe ke kAlameM hI garbha rahai 1, garbhakI jagAkA svabhAva garbha dhAraNa kA hove to hI garbha dhAraNa kare 2, garbhakA tathA tathA nirvighnapaneseM honA niyatiseM hai 3, jIvoMne pUrva janmameM manuSya hone ke karma kare hai tohI manuSyapaNe utpanna 70 69 20796 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hote hai, 4 mAtA pitA aura karma se AkarSaNa na hove to kadApi garbha utpanna na hove, 5 isItare jo vastu jagata meM utpanna hotI hai so inahI pAMco nimitta kAraNoM se aura upAdAna kAraNo se hotI hai, aura pRthvI pravAha se sadA rahegI aura paryAya rUpa karake to sadA nAza aura utpanna hotI rahI hai, kyoMki sadA asaMkha jIva pRthvI paNe hI utpanna hote hai, aura marate hai tina jIvAM ke zarIroM kA piMDI pRthvI hai. jo koi pramANavettA aise samajhatA hai ke kArya rUpa hone seM pRthvI eka dinato avazya sarvathA nAza hovegI, ghaTavat. uttara - jaisA kArya ghaTa hai taisA kArya pRthvI nahI hai, kyoMki ghaTameM ghaTapaNe utpanna honevAle navIna paramANu nahI Ate hai, aura pRthvI meM to sadA pRthvI zarIravAle jIva asaMkha utpanna hote hai, aura pUrvale nAza hote hai. tina asaMkha jIvAM ke zarIra milane aura bichaDanese pRthvI taisAhI rahegI. jaise nadIkA pANI agalA 2 calA jAtA hai, aura navIna navIna Ane se nadI vaisIhI rahatI hai, isa vAste ghaTarUpa kArya samAna pRthvI nahI hai, isa vAste pRthvI sadAhI rahegI aura tisake upara jo racanA hai, so pUrvokta pAMca kAraNoseM sadA hotI rahegI. isa vAste pRthvI anAdi anaMta kAla taka rahegI, isa vAste pRthvIkA kartA Izvara nahI hai, aura jo kitaneka bholeM jIva manuSya 1 pazu 2 pRthvI 3, pavana 4, vanaspatikoM tathA caMdra, sUryakoM dekhake aura manuSya pazuyoke zarIrakI haDDIyAMkI racanA AMkhake paDade khoparIke TukaDe nasA jAlAdi zarIroMkI vicitra racanA dekhake harAna hote hai, jaba kucha AgA pIchA nahIM sujhatA hai, taba hAra kara yaha kaha dete hai, yaha racanA Izvarake vinA kauna kara sakatA hai, isa vAste Izvara kartA 2 pukArate hai, paraMtu jagat kartA mAnane se IzvarakA satyAnAza kara dete hai, so nahI dekhate hai. kANI hathanI eka pAsekI hI velaDIyAM khAtI hai, paraMtu he bhole jIva jekara tene aSTa karmake 148 ekasau aDatAlIsa bheda jAne hote, to apane vicAre IzvarakoM kAhekI jagata kartA rUpa kalaMka deke tisake IzvaratvakI hAnI karatA, kyoMki jo jo kalpanA bhole lokoneM Izvara meM karI hai, so so sarva karma dvArA siddha hotI hai, tina karmAMkA svarUpa saMkSepa mAtra yahAM likhate hai, jekara vizeSa karake karma svarUpa jAnane kI icchA hove tadA SaTakarma graMtha 1 karma prakRti prAbhRta 2 paMcasaMgraha 3 zataka 4 pramukha graMtha dekha lene, prathama jainamatameM karma kisekoM kahate tisakA svarUpa likhate hai. 71 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaiseM telAdiseM zarIra copaDIne koi puruSa nagarameM phire, taba tisake zarIra upara sUkSma raja paDanese telAdike saMyogaseM pariNAmAMtara hoke mala rUpa hoke zarIraseM cipa jAtI hai, taisehI jIvAM ke jIvahiMsA 1 juTha 2 corI 3 maithuna 4 parigraha 5 krodha 6 mAna 7 mAyA 8 lobha 9 rAga 10 dveSa 11 kalaha 12 abhyAkhyAna 13 paizuna 14 parapArivAda 15 ratiarati 16 mAyAmRSA 17 mithyAdarzana zalya 18 rUpa jo aMtaH karaNake pariNAma hai, ve telAdi cIkAsa samAna hai, tinameM jo pudgala jaDarUpa milatA hai, tisakoM vAsanA rUpa sUkSma kAramaNa zarIra kahate hai, yaha zarIra jIva ke sAtha pravAha seM anAdi saMyoga saMbaMdha vAlA hai, isa zarIra meM asaMkhatarekI pApa puNya rUpa karma prakRti samA rahI hai. isa zarIrako jainamatameM karma kahate hai. aura sAMkhyamatavAle prakRti, aura vedAMti mAyA, aura naiyAyika vaizeSika adraSTa kahate. koika matavAle kriyamANa saMcita prArabdharUpa bheda karate hai, bauddha loka vAsanA kahate hai, vinA samajhake loka ina karmAko IzvarakI lIlA va kudarata kahate hai, paraMtu koi matavAlA ina karmAkA yathArtha svarUpa nahI jAnatA hai, kyoMki inake matameM koi sarvajJa nahI huA hai, jo yathArtha karmAkA svarUpa kathana kare, isa vAste loka bhrama ajJAnake vaza hokara aneka manamAnI uTapaTaMga jagata kartAdikakI kalpanA karake, aMdhAdhuMdha paMtha calAye jAte hai, isa vAste bhavya jIvAM ke jAnane vAste ATha karmakA kiMcit svarUpa likhate hai. jJAnAvaraNIya 1 darzanA varaNIya 2 vedanIya 3 mohanIya 4 Ayu 5 nAma 6 gotra 7 aMtarAya 8 iname seM prathama jJAnAvaraNIya ke pAMca bheda hai, matijJAnAvaraNIya 1 zrutajJAnAvaraNIya 2 avadhijJAnAvaraNIya 3 manaH paryAyajJAnAvaraNIya 4 kevalajJAnAvaraNIya 5. tahAM pAMca iMdriya aura chaThA mana ina chaho dvArA jo jJAna utpanna hove, tisakA nAma matijJAna hai. tisa matijJAnake tInasau chattIsa 336 bheda hai. ve sarva karmagraMthakI vRttiseM jAnane. tIna sarva 336 bhedAMkA AvaraNa karanevAlA matijJAnAvaraNa karmakA bheda hai, jisa jIva ke AvaraNa patalA huA hai. tisa jIvakI bahuta buddhi nirmala hai, jaise jaise AvaraNa ke patalepaNekI tAratamyatA hai, taiseM taiseM jIvAM me buddhikI tAratamyatA hai. yadyapi matijJAna matijJAnAvaraNa ke kSayopazama se hotA hai, tobhI tisa kSayopazamake nimitta mastaka, zira, vizAla mastaka me bhejjA, carabI, cIkAsa, mAMsa, rudhira, nirogya hRdaya, dila nirupadrava aura sUMTha, brAhmI vaca, dhRta, dUdha, zAkara, pramukha acchI 1G00000000000000GBAGDAGDAGDAGOAGRAGODN 72 Pacemenceconda condenonconcess Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vastukA khAna pAnAdiseM adhika adhikatara matijJAnAravaNake kSAyopazamake nimitta hai, aura zIla saMtoSa mahAvratAdi karaNI, aura paThana karAnevAlA vidyAvAn gurU, aura deza kAla zraddhA, utsAha, parizramAdi ye sarva matijJAnAravaNa ke kSayopazama hone ke kAraNa hai. jaise jaiseM jIvAM ko kAraNa milate hai taisI taisI jIvAMkI buddhi hotI hai. ityAdi vicitra prakAra se matijJAnAvaraNIkA bheda hai. iti matijJAnAvaraNI 1. dUsarA zrutajJAnAvaraNa zrutajJAnakA AvaraNa zrutajJAna, tisakoM kahate hai, jo guru pAsoM sunake jJAna hove aura jisake balaseM anya jIvAMkoM kathana karA jAve, tisake nimitta pUrvokta mati jJAnavAle jAnane, kyoMke ye dono jJAna eka sAtha hI utpanna hote hai, paraM itanA vizeSa hai, matijJAna vartamAna viSayika hotA hai, aura zrutajJAna trikAla viSaya hotA hai, zrutajJAnake caudaha 14 tathA vIsa bheda 20 hai, tinakA svarUpa karmagraMthaseM jAnanA. paThana pAThanAdi jo akSaramaya vastukA jJAna hai, so sarva zrutajJAna hai, tisakA AvaraNa AcchAdana jo hai, jisakI tAratamyatAseM zrutajJAna jIvAM koM vicitra prakArakA hotA hai, tisakA nAma zrutajJAnAvaraNIya hai, isake kSAyopazamake vehI nimitta hai, jaunaseM matijJAna ke hai, iti zrutajJAnAvaraNa 2. tIsarA avadhijJAnakA AvaraNa avadhijJAnAvaraNIya 3. aiseMhI manaH paryAyajJAnAvaraNa 4. kevalajJAnAvaraNa 5. ina pAMcoM jJAno meM seM pichale tIna jJAna isa kAlake jIvAMkoM nahI hai, sAmagrI aura sAdhana ke abhAva seM. isa vAste inakA svarUpa naMdI Adi siddhAMtoseM jAnanA. ye pAMca bheda jJAnAvaraNa karmake hai. yaha jJAnAvaraNakarma jina kartavyoM se bAMdhatA hai, arthAt utpanna karake apane pAMcoM jJAna zaktiyAMkA AvaraNa kartA hai so yeha hai, mati, zruta pramukha pAMca jJAnakI 1 tathA jJAnavaMtakI 2 tathA jJAnopakaraNa pustakAdikI 3 pratyanIkatA arthAt aniSThapaNA pratikulapaNA kare, jaiseM jJAna aura jJAnavaMtakA burA hove taiseM kare 1. jisa pAMsoM paDhA hove tisa guru kA nAma na batAve , tathA jAnI hui vastukoM ajAnI kahe 2, jJAnavaMta tathA jJAnopakaraNakA agnizAstrAdikaseM nAsa kare 3, tathA jJAnavaMta upara tathA jJAnopakaraNa upara pradveSa aMtaraMga arucI mastara IrSyA kare 4, paDhanevAloM ko anna vastra vastI denekA niSedha kareM, paDhanevAloMko anya kAmameM lagAve, bAtoM me lagAve, paThana viccheda kare 5, jJAnavaMtakI ati avajJA kare, yaha hIna jAti vAlA hai, ityAdi marma pragaTa karane ke vacana bole, kalaMka deve, prANAMta kaSTha deve, tathA AcArya upAdhyAyakI avinaya matsara kare, GORGAGORGUAGSAGAGAGAGAGAGRAGON AGAGEDGOAGOAGOAGOOGGAGEDGOAGOAGOAGO Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ akAlame svAdhyAya kare, yogopadhAna rahita zAstra paDhe, asvAdhyAyameM svAdhyAya kare, jJAnake upakaraNa pAsa hUyAM disA mAtrA kare, jJAnopakaraNakoM paga lagAve, jJAnopakaraNa sahita maithuna kare, jJAnopakaraNakoM thUka lagAve, jJAnake dravya kA nAza kare, nAza karate ko manA na kare, ina kAmoM se jJAnAvaraNIya paMca prakArakA karma bAMdhe, tisake udaya kSayopazamaseM nAnA prakArakI buddhivAle jIva hote mahAvrata saMyama tapaseM jJAnAvaraNIya karma kSaya kare, taba kevalajJAnI sarva vastukA jAnane vAlA hove, iti prathama jJAnAvaraNIya karmakA saMkSepa mAtra svarUpa. 1 atha dUsarA darzanAvaraNIya karma tisake nava 9 bheda hai. cakSudarzanAvaraNa 1 acakSudarzanAvaraNa 2 avadhidarzanAvaraNa 3 kevala darzanAvaraNa 4 nidrA 5 nidrAnidrA 6 pracalA 7 pracalA pracalA 8 styAnaddha 9 aba inakA svarUpa likhate hai. sAmAnya rUpa karake arthAt vizeSa rahita vastuke jAnane kI jo AtmAkI zakti hai tisakoM darzana kahate hai, tinameM netrAMkI zaktikoM AvaraNa kare so cakSudarzanAvaraNIya karmakA bheda hai, isake kSayopazamakI vicitratAseM AMkhavAle jIvoM kI AMkha dvArA vicitra tareMkI draSTi pravartte hai, isake kSayopazama hone meM vicitra prakArake nimitta hai, iti cakSudarzanAvaraNIya 1. netra varjake zeSa cAroM iMdriyokoM acakSudarzana kahate hai, tinake sunane, sUMghane, rasa lene, sparza pichAnanekA jo sAmAnya jJAna hai so acakSudarzana hai, cAro iMdriyoMkI zaktikA AcchAdana karane vAlA jo karma hai tisako acakSudarzana kahate hai, isake kSayopazama hone meM aMtaraMga bahiraMga vicitra prakArake nimitta hai, tina nimittoM dvArA isa karmakA kSaya upazama jaisA jaisA jIvAM ke hotA hai taisI aisI jIvoM kI cAra iMdriyakI sva sva viSayameM zakti pragaTa hotI hai, iti acakSudarzanAvaraNI 2. avadhidarzanAvaraNIya, aura kevaladarzanAvaraNIyakA svarUpa zAstraseM dekha lenAM, kyoMki sAmagrIke abhAvaseM ye dono darzana isa kAla kSetra ke jIvAM koM nahI hai, evaM darzanAvaraNIyake cAra bheda hue 4 pAMcamA bheda nidrA jisake udayaseM sukheM jAge so nidrA 1 jo bahuta halAne calAne se jAge so nidrA nidrA 2 jo baiThekoM nIMda Ave so pracalA 3 jo calate koM Ave so pracalA pracalA 4 jo nIMdameM usake aneka kAma kare nIMda meM zarIra meM bala bahuta hove hai, tisakA nAma styAnadva nidrA hai 5. pAMca iMdriyAM ke jJAna meM hAni karatI 74 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hai, isa vAste darzanAvaraNIyakI prakRti hai, evaM 9 bheda darzanAvaraNIya karma ke hue, isa karmake bAMdhane ke hetu jJAnAvaraNIyakI tare jAnane, paraM jJAnakI jage darzana pada kahanAM, darzana cakSu acakSu Adi, darzanI sAdhu Adi jIva, tinakI pAMca iMdriyAkA burA ciMte, nAza kare athavA sammati tatvArtha dvAdazAra nayacakravAla tarkAdi darzanaprabhAvaka zAstrake pustaka vAla tarkAdi darzanaabhAvaka zAstra ke pustaka tinakA pratyanIkapaNAdi kare to darzanAvaraNIya karmakA baMdha kare, iti dUsarA karma 2. atha tIsarA vedanIya karma tisakI do prakRti hai, sAtA vedanIya 1 asAtA vedanIya 2 sAtA vedanIya seM zarIra ko apane nimitta dvArA sukha hotA hai, aura asAtAvedanIya ke udaya seM duHkha prApta hotA hai, evaM do bhedoM ke bAMdhane ke kAraNa prathama sAtA vedanIyake baMdha karaNe ke kAraNa guru arthAt apane mAtA pitA dharmAcArya inakI bhakti sevA kare 1 kSamA apane sAmarthake hue dUsarAyoMkA aparAdha sahana karanA 2 parajIvAMkoM duHkhI dekhake tinake duHkha meTanekI vAMchA kare 3 paMca mahAvrata anuvrata nirdUSaNA pAle 4 dazavidha cakravAla samAcArI saMyama yoga pAlane se 5 krodha, mAna, mAyA, lobha, hAsya, rati arati, zoka, bhaya, jugupsA inake udaya AyA inako niSphala kare 6 supAtra dAna, abhaya dAna, detA sarva jIvAM upara upakAra kare sarva jIvAMkA hita ciMtana kare 7 dharmameM sthira rahe, maraNAMta kaSTakebhI Aye, dharma seM calAyamAna na hove, bAla vRddha rogIkI vaiyAvRtta karatAM dharmIkoM dharmameM pravarttatAM sahAya kare, caitya jina pratimAkI acchI bhakti karatAM sarAga saMyama pAle, dezavratIpaNA pAle, akAma nirjarA ajJAna tapa kareM, saucya satyAdi suMdara aMtaH karaNakI vRtti prarttAve to sAtA vedanIya karma bAMdhe, iti sAtA vedanIyake baMdha hetu kahe 1 inaseM viparyaya pravartte to asAtA vedanIya bAMdhe 2 iti vedanIya karma svarUpa 3 . 1 atha cauthA mohanIya karma tisake aThAvIsa bheda hai, anaMtAnubaMdhI krodha 1 mAna 2 mAyA 3 lobha 4 apratyAkhyAna krodha 5 mAna 6 mAyA 7 lobha 8 pratyAkhyAnAvaraNa krodha 9 mAna 10 mAyA 11 lobha 12 saMjvalakA krodha 13 mAna 14 mAyA 15 lobha 16 hAsya 17 rati 18 arati 19 zoka 20 bhaya 21 jugupsA 22 strIveda 23 puruSaveda 24 napuMsakaveda 25 samyakta mohanIya 26 mizra mohanIya 27 mithyAtva mohanIya 28. atha inakA svarUpa likhate kakakaka hai.. 0000000,70,7,70,00,00,00,00,0009 75 000000000209 dedede Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hai, prathama anaMtAnubaMdhI krodha mAna mAyA lobha jAM taka jIve tAM taka rahe, haTe nahI, tiname se anaMtAnubaMdhI krodha to aisA ki jAva jIva sudhI krodha na choDe, aparAdhI kitanI AdhInagI kare tobhI krodha na choDe, yaha krodha aisA hai jaise parvatakA phaTanA phera kadApi na mile mAna paththarake staMbha samAna kiMcit mAtrabhI na name, mAyA kaThina vAMsakI jaka samAna sUdhI na hove, lobha kRmike raMga samAna phera utare nahI. ye cAroM jisake udaya meM hove so jIva marake naraka meM jAtA hai, aura isa kaSAya ke udaya meM jIvAMkoM sacce devaguru dharmakI zraddhA rUpa samyakta nahI hotA hai, 4 dUsarA apratyAkhyAna kaSAya tisakI sthiti eka varSakI hai. eka varSa taka krodha mAna mAyA lobha rahai tinameM krodhakA svarUpa pRthvI ke rekhA phATane samAna baDi yatana seM mile, mAna hADake staMbhe samAna musakalaseM name, mAyA miMDheke sIMgake bala samAna sidhA katanatAseM hove, lobha nagarakI morIke kIcamake dAga samAna, isa kaSAya ke udaya se dezavratIpaNA na Ave aura marake pazu tIryaMcakI gatimeM jAve 8 tIsarI pratyAkhyAnAvaraNa kaSAya tisakI sthiti cAra mAsakI hai. krodha vAlukI rekhA samAna, mAna kASTake staMbhe samAna, mAyA bailake mUtra samAna vAMkI, lobha gADI ke khaMjana samAna, isake udayase zudha sAdhu nahI hotA hai aisA kaSAyavAlA marake manuSya hotA hai 12 cauthI saMjvalanakI kaSAya, tisakI sthiti eka pakSakI. krodha pANIkI lakIra samAna, mAna bAMsakI zIMkhake staMbhe samAna, mAyA bAMsakI chillaka samAna, lobha haladI ke raMga samAna, isake udayase vItarAga avasthA nahI hotI hai. isa kaSAyavAlA jIva marake svargameM jAtA hai 16 jisake udayaseM hAMsI Ave so hAsya prakRti 17 jisake udayaseM cittameM nimitta nirnimittaseM rati aMtarameM khuzI hove so rati 18 jisake udayaseM cittame sanimitta nirnimittaseM dilagIrI udAsI utpanna hoveM so arati prakRti 18 jisake udayaseM iSTa vijogAdiseM cittameM udvega utpanna hove so zoka mohanIya prakRti 20 jisake udaya se sAta prakArakA bhaya utpanna hove so bhaya mohanIya 21 jisake udaya se malIna vastu dekhI sUga upaje so jugupsA mohanIya 23 jisake udayaseM strIke sAtha viSaya sevana karane kI icchA utpanna hove, so puruSaveda mohanIya 23 jisake udayase puruSake sAtha viSaya sevanekI icchA utpanna hove, so strI veda mohanIya 24 jisake udaya seM strI puruSa donoM ke sAtha viSaya sevane kI abhilASA utpanna hove, so napuMzakaveda mohanIya, 25 jisake udaya se zuddha deva guru, 76 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmakI zraddhA na hove so mithyAtva mohanIya 26 jisake udayaseM zuddha deva guru dharma arthAt jainamatake upara rAgabhI na hove, aura dveSabhI na hove, anya matakIbhI zraddhA na hove so mikSa mohanIya 27 jisake udayaseM zuddha deva guru dharmakI zraddhAto hove paraMtu samyaktameM aticAra lagAve so samyakta mohanIya 28 ina 28 prakRtiyoMmeM AdikI 25 paccIsa prakRtikoM cAritra mohanIya kahate hai, aura upalI tIna prakRtiyoMkoM darzanamohanIya kahate hai evaM 28 prakRti rUpa mohanIya karma cauthA hai, atha mohanIya karmake baMdha hone ke hetu likhate hai. prathama mithyAtva mohanIya ke baMdha hetu unmArga arthAt je saMsAra ke hetu hiMsAdika Azrava pApakarma, tinakoM mokSa hetu kahe tathA ekAMta nayaseM niHkevala kriyA kaSTAnuSTAnaseM mokSa praru tathA ekAMta nayaseM niHkevala jJAna mAtra se mokSa kahe aisehI ekale vinayAdikaseM mokSa kahai 1 mArga arthAt arhata bhASita samyag darzana jJAna cAritrarUpa mokSa mArga tisame pravarttanevAle jIvakoM kuhetu, kuyukti, karake pUrvokta mArga seM bhraSTa kare 2 devadravya jJAna dravyAdika tinameM jo bhagavAnake maMdira pratimAdike kAma Ave kASya, pASANa, mRtIkAdika tathA tisa deharAdike nimitta karA huA rUpA, sonAdi dhana tisakA haraNa kare, deharAkI bhUmi pramukhakoM apanI kara leve, devakI vastuseM vyApAra karake apanI AjIvIkA kare tathA devadravyakA nAza kare, zakti ke hue deva dravyake nAza karanevAle ko haTAve nahI, ye pUrvokta kAma karanevAlA mithyAdraSTi hotA hai, so mithyAtva mohanIya karmakA baMdha karatA hai, tathA dUsarA hetu tIrthaMkara kevalIke avarNavAda bole, niMdA kare tathA bhale sAdhukI tathA jina pratimAkI niMdA kare tathA caturvidha saMgha sAdhu sAdhvI zrAvaka zrAvikA kA samudAya tisakI zrutajJAnakI niMdA avajJA hIlanA karatA huA, aura jina zAsanakA uDDAha karatA huA ayaza karatA karAtA huA nikAcita mahA mithyAtva mohanIya karma bAMdhe. iti darzana mohanIyake baMdha hetu // atha cAritramohanIya karmake baMdha hetu likhate hai / cAritra mohanIya karma do prakArakA hai, kaSAya cAritra mohanIya 1. nokaSAya cAritra mohanIya 2. tinameM se kaSAya cAritra mohanIyake 16 solAM bheda he, tinake baMdha hetu likhate hai. anaMtAnubaMdhI krodha, mAna mAyA, lobhameM pravarte to solAhI prakArakA kaSAya mohanIya karma bAMdhe. apratyAkhyAname vartte to upalyA kaSAya bAMdhe. pratyAkhyAnameM pravartte to upalyA ATha kaSAya bAMdhe, saMjvalanameM pravartte to cAra saMjvalanakA kaSAya bAMdhe. iti kaSAya cAritra mohanIyake baMdha . 77 170000000 79,70000 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hetu . nokaSAya hAsyAdi tinake baMdha hetu yaha hai, prathama hAsya hAMsI kare, bhAMDa kuceSTA kare, bahuta boleto hAsya mohanIya karma bAMdhe 1 deza dekhaneke rasaseM, vicitra krIDAke rasase, ati vAcAla hone se kAmaNa mohana TUNA vagere kare, kutuhala kare to rati mohanIya karma bAMdhe 2. rAjya bheda kare, navIna rAjA sthApana kare, paraspara jhaDAi karAve, dUsarAyoMkoM arati uccATa utpanna kare, azubha kAma karane karAne meM utsAha kare, aura zubha kAmake utsAhakoM bhAMje, niSkAraNa ArtadhyAna kare to arati mohanIya karma bAMdhe 3. parajIvAMkoM trAsa deve to, nirdaya pariNAmI bhaya mohanIya karma bAMdhe 4. parakoM zoka ciMtA saMtApa upajAve, tapAve to zoka mohanIya karma bAMdhe 5. dharmI sAdhu janokI niMdA kare, sAdhukA malamalIna gAtra dekhi niMdA kare to jugupsA mohanIya karma bAMdhe 6. zabda rUpa, rasa, gaMdha, sparzarUpa, managatI viSayameM atyaMtAzakta hove, dUsare kI irSA , kare, mAyA mRSA seve, kuTila pariNAmI hove, para strIseM bhoga kare to jIva strIveda mohanIya karma bAMdhe 7. sarala hove, apanI strIseM uparAMta saMtoSI hove, irSA rahita maMda kaSAyavAlA jIva puruSaveda bAMdhe 8. tIvra kaSAyavAlA, darzanI dUsare matavAloMkA zIla aMga kare, tIvra viSayI hove, pazukI ghAta kare, mithyAdraSTi jIva napuMsakaveda bAMdhe 9. saMyamIke dUSaNa dikhAve, asAdhuke guNa bole, kaSAyakI udIraNA karatA haA jIva cAritra mohanIya karma samuccaya bAMdhe. iti mohanIya karma baMdha hetu. yaha mohanIya karma madireke nazekI tareM apane svarUpaseM bhraSTa kara detA hai. iti mohanIya karmakA svarUpa saMkSepa mAtraseM purA huA 4. atha pAMcamA Ayukarma , tisakI cAra prakRti jinake udayaseM naraka 1 tiryaMca 2 manuSya 3 deva 4 bhava meM baiMcA haA jIva jAve hai, jaiseM camakapASANa lohakoM AkarSaNa karatA hai, tisakA nAma Ayukarma . narakAyu 1 tiryaMcAyu 2 manuSyAyu 3 devAyu 4 prathama narakAyuke baMdha hetu kahate hai. mahAraMbha cakravartI pramukhakI Rddhi bhogane meM mahAmUrtI parigraha sahita , vrata rahita anaMtAnubaMdhI kaSAyodayavAn paMceMdriya jIvakI hiMsA nizaMka hokara kare, madirA pIve , mAMsa khAve, caurI kare, jUyA khele, parastrI aura vesyA gamana kare, zikAra mAre kRtaghnI hove, vizvAsaghAtI, mitra drohI, utsUtra prarUpe mithyAmatakI mahimA baDhAve, kRSNa, nIla, kApota lezyAseM azubha pariNAmavAlA jIva narakAya 100000000000000000000000GOOGUAGEAGOOGC . GAGAGA6A6A6AGDAGOGAGHAGAGAR Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAMdhe 1 tiryaMcakI Ayuke baMdha hetu yaha hai. gUDha hRdayavAlA, arthAt jisake kapaTakI kisIko khabara na paDi, dhUrta hove, mukhaseM mIThA bole, hRdayameM kataraNI rakhe, jUThe dUSaNa prakAze, ArtadhyAnI isa loka ke arthe tapa kriyA kare, apanI pUjA mahimAke naSTa hone ke bhayaseM kukarma karake guruAdikake Age prakAze nahI, jUTha bole, kamathI deve, adhika leve, guNavAnakI irSA kare, ArtadhyAnI kRSNAdi tIna madhyama lezyAvAlA jIva tiryaMca gatikA Ayu bAMdhe. iti tiryaMcAyu 2 atha manuSyAyuke baMdha hetu mithyAtva kaSAyakA svapnAvehI maMdodaya vAlA prakRtikA bhadrika dhUla rekhA samAna kaSAyodayavAlA supAtra kupAtrakI parIkSA vinA vizeSa yaza kIrtikI vAMcchA rahita dAna deve, svabhAve dAne denekI tIvra ruci hove, kSamA, Arjava, mArdava , dayA, satya zaucAdika madhyama guNAmeM varte, susaMbodhya hove, deva gurukA pUjaka, pUjApriya kApota lezyAke pariNAmavAlA manuSya tiryaMcAdi manuSyAyu bAMdhe 3 athadeva Ayu avirati samyagadraSTi manuSya tIryaMca devatAkA Ayu bAMdhe, sumitrake saMyogaseM dharmakI rucivAlA dezavirati sarAgasaMyamI devAyu bAMdhe, bAlatapa arthAt duHkhagarbhita, mohagarbhita vairAgya karake duSkAra kaSTa paMcAgni sAdhana rasa parityAgaseM, aneka prakArakA ajJAna tapa karane se nidAna sahita atyaMta roSa tathA ahaMkAraseM tapa kare, asurAdi devatAkA Aya bAMdhe tathA akAma nirjarA ajANapaNe bhUkha, tRSA, zIta, uSNa rogAdi kaSTa sahane se strI anamilate zIla pAle , viSayakI prAptike abhAvaseM viSaya na seMvaneseM ityAdi akAma nirjharAseM tathA bAla maraNa arthAta jalameM kUda mare, agniseM jala mare, uMpApAtaseM mare, zubha pariNAma kiMcitavAlA to vyaMtara devatAkA Ayu bAMdhe, AcAryAdikakI avajJA kare to, kilviSa devatAkA Ayu bAMdhe, tathA mithyAdraSTIke guNAMkI prazaMsA kare, mahimA baDhAve, ajJAna tapa kare, aura atyaMta krodhI hove to, paramAdhArmikakA Ayu bAMdhe. iti devAyuke baMdha hetu . yaha Ayu karma haDDike baMdhana samAna hai. isake udayaseM cAroM gatake jIva jIvate hai, aura jaba Ayu pUrNa ho jAtA hai taba koibhI tisakoM nahI jIvA saktA hai, jekara Ayukarma vinA jIva jIve to matadhArIyo ke avatAra paigaMbara kyoM marate 1 jitanI Ayu pUrva janmameM jIva bAMdhake AyA hai tisase eka kSaNa mAtrabhI koi adhika nahI jIva sakatA hai, aura na kisIkoM jIvA sakatA hai / matadhArI jo kahate hai hamAre avatArAdikaneM amuka amukakoM phira jIvatA karA, yaha vAte mahA mithyA hai, kyoMki jekara unameM aisI zakti hotI 10500GOAGOOGOAGAGAGDAG00000GORGOAN GOAGUAGAGAGEAGOOGBAGDAGDAGAGAGet Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ to Apa kyoM mara gaye. 1 sadA kyoM na jIte rahe 1 IzA mahammadAdi jekara Aja taka jIte rahate to hama jAnate ye sacce paramezvarakI tarphaseM upadeza karane Aye hai. hama aba unake matameM ho jAte. matadhArIyokoM mehanata na karanI paDatI, jaba sAdhAraNa manuSyoke samAna mara gaye taba kyoMkara zaktimAna ho sakate hai 1 te sarva jUThI vAtoM kI aNadhaka gappe jaMgalI guruyone jaMgalIpaNoseM mArI hai, isa vAtse sarva mithyA hai. iti Ayu karma paMcamA. atha chaThThA nAma karma, tisakA svarUpa likhate hai. tisake 93 tirAnave bheda hai. narakagati nAmakarma 1 tiryaMca gati nAma 2 manuSya gati nAma 3 devagati nAma 4 ekeMdriya jAti 1 dvIMdriya jAtI 2 tIneMdriya jAti 3 cAra iMdriya jAti 4 paMceMdriya jAti 5 evaM 9 udArika zarIra 10 vekriya zarIra 11 AhArika zarIra 12 taijasa zarIra 13 kArmaNa zarIra 14 udArikAMgopAMga 14 vaikriyAMgopAMga 16 AhArikAMgopAMga 17 udArikabaMdhana 18 vaikriya baMdhana 15 AhArika baMdhana 20 taijasa baMdhana 21 kArmaNa baMdhana 22 udArika saMghAtana 23 vaikriya saMghAta 24 AhArika saMghAtana 25 taijasa saMghAtana 26 kArmaNa saMghAtana 27 vajra RSabha narAca saMhanana 28 RSabha narAca saMhanana 29 narAca saMhanana 30 arddha narAca saMhanana 31 kIlikA saMhanana 32 sevartta saMhanana 33 sama caturastra saMsthAna 34 nigrodha parimaMDala saMsthAna 35 sAdi saMsthAna 36 kubja saMsthAna 37 vAmana saMsthAna 38 . huMDaka saMsthAna 39 kRSNa varNa 40 nIla varNa 41 rakta varNa 42 pIta varNa 43 zukla varNa 44 sugaMdha 45 durgaMdha 46 tikta rasa 47 kaTuka rasa 48 kaSAya rasa 49 Amla rasa 50 madhura rasa 51 karkaza sparza 52 mRdu sparza 53 halakA 54 bhArI 55 zIta sparza 56 . uSNa sparza 57 snigdha sparza 58 rukSa sparza 59 narakAnupUrvI 60 tiryaMcAnupUrvI 61 manuSyAnupUrvI 62 devAnupUrvI 63 zubhavihAyagati 64 azubhavihAyagati 65 paraghAta nAma 66 ucchavAsa 67 Atapa 68 udyota nAma 69 agurulaghu 70 tIrthaMkara nAma 71 nirmANa 72 upaghAta nAma 73 trasanAma 74 bAdara nAma 75 paryApta nAma 76 pratyekanAma 77 sthira nAma 78 zubha nAma 79 subhaga nAma80 susvara nAma 81 Adeya nAma 82 yazakIrti nAma 83 sthAvara nAma 84 sUkSma nAma 85 aparyApta nAma 86 sAdhAraNa nAma 87 asthiranAma 88 azubha nAma 89 durbhaga nAma 90 dusvara nAma 91 anAdeya nAma 92 ayaza nAma 93 ye tirAnave bheda nAma karmake hai. aba inakA svarUpa likhate hai. 80 000000 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gati nAma karma jisa karmake udayaseM jIva naraka 1 tiryaMca 2 manuSya 3 devatAkI gati paryAya pAmeM, narakAdi nAma kahanemeM Ave, aura jIva mare taba jisa gatikA gatinAmakarma, Ayukarma mukhyapaNe aura gatinAma karma sahacArI hove hai, taba jIvakoM AkarSaNa karake le jAte hai, taba vo jIva tisa gati nAma aura Ayu karmake vaza huA thA jahAM utpanna honA hove tisa sthAna meM pahuMce hai, jaise dorevAlI sUikoM camaka pASANa AkarSaNa kartA hai aura sUi camaka pASANakI tarpha jAtI hai, dorAbhI sUike sAthahI jAtA hai, isa tare narakAdi gatiyoMkA sthAna camaka pASANa samAna hai, Ayu karma aura gatinAma karma lohekI sUi samAna hai, aura jIva dore samAna bIcameM poyA huA hai, isa vAste parabhavameM jIvakoM Ayu aura gatinAma karma le jAte hai, jaisA 2 gatinAma karmakA jIvAM ne baMdha karA hai, zubha vA azubha taisI gatimeM jIva tisa karmake udayaseM jA rahatA hai, isa vAste jo ajJAnIyone kalpanA kara rakhI hai ki pApI jIvakoM yama aura dharmI jIvakoM svargake dUta marA pIche le jAte hai tathA jabarAila phirastA jIvAMkoM le jAtA hai, so sarva mithyA kalpanA hai, kyoMki jaba yama aura svargIya dUta phiraste marate hoge, taba tinakoM kauna le jAtA hovegA, aura jIvato jagatameM eka sAtha anaMte marate aura janmate, tina sabake lejAne vAste itane yama kahAMse Ate hoveMge, aura itane phiraste kahAM rahate hovege 1 aura jIva isa sthUla zarIraseM nikalA pIche kisIke bhI hAthameM nahI AtA hai, isa vAste pUrvokta kalpanA jinIne sarvajJakA zAstra nahI sunA hai tina ajJAnIyoMne karI hai. isa vAste mukhya Ayukarma aura gatinAma karmake udayaseMhI jIva parabhavameM jAtA hai. iti gatinAma karma 4 atha jAtinAma karmakA svarUpa likhate hai, jisake udayaseM jIva pRthvI, pANI, agni, pavana, vanaspatirUpa ekeMdriya, sparzendriyavAle jIva utpanna hote hai, so ekeMdriya jAtinAma karma 1 jisake udayaseM doiMdriyavAle kRmyAdipaNeM utpanna hove, so dvIMdriya jAtinAma karma 2 evaM tIneMdri kIdI Adi, caturiMdriya udarAdi, paMceMdriya naraka paMceMdriya pazu gomahiSyAdi manuSya devatApaNe utpanna hove, so paMceMdriya jAtinAma karma. evaM sarva 8 udArika zarIra arthAt ekeMdriya dvIMdriya, trIMdriya, caturiMdriya, paMceMdriya, tiryaMca manuSyake zarIra pAvanekI tathA udArIka zarIrapaNe pariNAmakI zakti, tisakA nAma udArika zarIra nAma karma 10 jisakI zaktiseM nArakI devatA kA zarIra pAve, jisase mana icchita rUpa baNAve tathA vaikriya zarIrapaNe 81 1 Pang Pang Pang Pang 0000000 Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pudgala pariNAmanekI zakti sau vaikriya zarIranAma karma 11 evaM AhArika labdhIvAleke zarIrapaNe pariNAmAve 12 taijasa zarIra aMdara zarIrameM ukSatA, . AhAra pacAvanekI zaktirUpa, so taijasa nAma karma 13 jisakI zakti seM karmavargaNAkoM apane apane karma prakRtike pariNAmapaNe pariNAmAve so kArmaNa zarIra nAmakarma 14 do bAhu 2 do sAthala 4 pITha 5 mastaka 6 uruchAtI 7 udara peTa 8 se ATha aMga aura aMgoke sAtha lagA huA, jaiseM hAthaseM lagI aMgulI sAthalaseM lagA jAnu, goThA Adi inakA nAma upAMga hai, zeSa aMgulIke parva rekhA roma nakhAdi pramukha aMgopAMga hai, jisake udayase ye aMgopAMga pAve aura inapaNe navIna pudgala pariNamAve aisI jo karmakI zakti tisakA nAma upAMga nAmakarma hai. udArIkopAMga 15 vaikriyopAMga, 16 AhArikopAMga, 17 iti upAMga nAmakarma // pUrve bAMdhyA huA udArika zarIrAdi pAMca prakRti aura ina pAMcoke navIna baMdha hote ko pitale sAtha melakara ke badhAve jaise rAla lAkhAdi do vastuyoMkoM milA dete hai, taisehI jo pUrvApara karmako saMyoga kare, so baMdhana nAmakarma zarIroMke samAna pAMca prakArakA hai, udArikabaMdhana vaikriyabaMdhana ityAdi evaM, 22 prakRti hui . pAMca zarIrake yogya bikhare hue pudgalAMko ekaThe kare, pIche baMdhana nAmakarma baMdha kare, tisa ekaThe karaNe vAlI karma prakRtikA nAma saMghAtana nAmakarma hai, so pAMca prakArakA hai, udArika saMghAtana, vaikriya saMghAtana ityAdi evaM, 27 sattAisa prakRti hui, atha udArika zarIrapaNe jo sAta dhAtu pariNamI hai tinameM hADakI saMdhiko jo draDha kare to saMhanana nAmakarma, so cha 6 prakArakA hai, tinameMseM jahAM dono hADa donoM pAse markaTa baMdha hove, tisakA nAma narAca hai, tina donoM hADoM ke upara tIsarA hATha paTTekI tareM jakaDa baMdha hove tisakA nAma RSabha hai, ina tIno hADake bhedanevAlI upara khIlI hove tisakA nAma vajra hai, aisI jisa karmake udayaseM hADakI saMdhI draDha hove tisakA nAma vajra RSabha narAca saMhanana nAmakarma hai. 28 jahAM donoM hADoM ke chedake markaTabaMdha mile hue hove, aura unake upara tIsare hADakA paTTA hove, aisI hADa saMdhI jisa karmake udayaseM hove so RSabha narAca saMhanana nAma karma 29 jina hADokA markaTabaMdha to hove paraMtu paTA aura kIlI na hove, jisake udayaseM so nArAca saMhanana nAmakarma, 30 jahAM eka pAseM markaTabaMdha aura dUsare pAse khIlI hove jisa karmake udayaseM so arddha narAca saMhanana nAma karma 31 jaise khIlI seMdo kaSTa joDi hove taiseM hADakI saMdhI jisa karmake udayaseM 82 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hove, so kIlikA saMhanana nAmakarma 32 dono hADoM ke chehaDe mile hue hove jisa karma seM so sevArtta saMhanana nAmakarma 33 jisa karmake udayase sAmudrika zAstrokta saMpUrNa lakSaNa jisake zarIra meM hove tathA cAro aMsa barAbara hove, palAThI mArake baiThe taba donoM jAnukA aMtara aura dAhine jAnuseM vAmAskaMdha aura vAmejAnuseM dAhinAskaMdha aura palAThI pIThaseM mastaka mApatA cAroM DorI barAbara hauve, aura battIsa lakSaNa saMyukta hove, aisA rUpa jisa karma ke udayaseM hove tisakA nAma samacatustra saMsthAna nAmakarma 34 jaiseM vaDa vRkSakA upalyA bhAga pUrNa hove hai, taisehI jo nAbhIseM upara saMpUrNa lakSaNavAlA zarIra hove aura nAbhI se nIce lakSaNa hIna hove, jisa karmake udayaseM so nigrodha parimaMDala saMsthAna nAmakarma 35 jisakA zarIra nAbhIseM nIce lakSaNayukta hove, aura nAbhIseM upara lakSaNa rahita hoye, jisa karmake udayaseM so sAdiyA saMsthAna nAmakarma 36 jahAM hAtha paga mukha grIvAdika uttama suMdara hove, aura hRdaya, peTa, pUMTha lakSaNa hIna hove jisa karmake udaya se so kubja saMsthAna nAmakarma 37 jahAM hAtha paga lakSaNa hIna hove, anya aMga lakSaNa saMyukta ache hoveM, jisa karmake udayase so vAmana saMsthAna nAmakarma 38 jahAM sarva zarIra ke avayava lakSaNa hIna hove so huMDaka saMsthAna nAmakarma, 39 jisa karma ke udaya jIvakA zarIra maSI, syAhI nIla samAna kAlA hove tathA zarIrake avayava kAle hove so kRSNavarNa nAmakarma 40 jisake udayaseM jIvakA zarIra tathA zarIrake avayava sUryakI puSTha tathA jaMgAla samAna nIla arthAt harita varSa hoveM, so nIlavarNa nAmakarma 41 jisake udayaseM jIvakA zarIra tathA zarIrake avayava lAla hiMgaluM samAna rakta hove, so rakta varNa nAmakarma 42 jisa karmake udayaseM jIvakA zarIra tathA zarIra ke avayava pIta haritAla, haladI caMpakake phUla samAna pIle hove, so pItavarNa nAmakarma 43 jisa karmake udayaseM jIvakA zarIra tathA zarIrake avayava saMkha sphaTika samAna ujvala hove, so zukla varNa nAmakarma 44 jisake udayase jIvake zarIra tathA zarIra ke avayava surabhi gaMdha arthAt karpUra, kastUrI, phUla sarIkhI sugaMdhI hove, so surabhIgaMdha nAmakarma 45 jisa karmake udayaseM jIvake zarIra tathA zarIrake avayava durabhigaMdha lazuna mRtaka zarIra sarIkhI durabhigaMdha hove, so durabhigaMdha nAmakarma 46 jisake udayase jIvakA zarIra tathA zarIrake avayava nIMba cirAyate sarIsA rasa hove, so tiktarasa nAmakarma 47 jisake udayaseM jIvakA zarIrAdi sUMTha, 83 37007 00000000 000000 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maricakI tare kaTuka hove, so kaTukarasa nAma karma 48 jisake udayaseM jIvakA zarIrAdi haraka, chahekeM samAna kasAyalArasa hove , so kasAyarasa nAmakarma 49 jisa karmake udayaseM jIvake zarIrAdikA rasa liMbU, AmlI sarISA khaTTA rasa hove , so khaTTArasa nAmakarma 50 jisa karmake udayaseM jIvake zarIrAdi khAMDi, sAkarAdi samAna rasa hove, so madhura rasa nAmakarma 51 iti rasa nAma karma jisake udayaseM jIvake zarIrameM tathA zarIrake avayava kaThina karkasa gAyakI jIbha samAna hove, so karkasa sparza nAmakarma 52 jisake udayaseM jIvakA zarIra tathA zarIrake avayava mAkhaNakI tare komala hove, so mRdu sparza nAmakarma 53 jisake udayaseM jIvakA zarIra tathA avayava arka tUlakI tare halakeM hove, so laghu sparza nAmakarma 54 jisake udayaseM lohevat bhArI zarIra ke avayava hove, so guru sparza nAmakarma 55 jisa karmake udayaseM jIvakA zarIra tathA avayava hima barphavat zItala hove, so zIta sparza nAmakarma 56 jisake udayaseM jIvakA zarIra tathA avayava uSNa hove, so uSNa sparza nAmakarma 57 jisa karmake udayaseM jIvakA zarIra tathA zarIrAvayava ghRtakI tare snigdha hoveM, so strigdha sparza nAmakarma 57 jisa karmake udayaseM jIvakA zarIrAvayava rAkhakI tare rUkhe hove, so rukSa sparza nAmakarma 59 iti sparza nAma karma naraka, tiryaMca, manuSya, deva e cAra jageM jaba jIva gati nAma karmake udayaseM vakra bAMkI gati kare, taba tisa jIvakoM bAMke jAte ko jo apane sthAnameM le jAve, jaise bailake nAka meM nAtha taise jIvake aMtarAla vakra gatimeM anupUrvIkA udaya tathA jo jIvake hAtha pagAdi sarva avayava yathAyogya sthAna sthApana kare, so anupUrvI nAmakarma. so cAra prakAra kA hai, narakAnupUrvI 1 tiryaMcAnupUrvI 2 manuSyAnupUrvI 3 devatAnupUrvI 4 evaM sarva 63 hui, jisake udayaseM hAthI vRSabhakI tare zubha calanekI gati hove, so zubha vihAya gati 64 jisa karmake udayaseM UMTakI tare burI cAla gati hove, so azubha vihAya gati nAmakarma 65 jisake udayaseM parakI zakti naSTa ho jAve , paraseM gaMjyA parAbhava karA na jAya, so parAghAta nAmakarma 66 jisake udayase sAsosvAsake lenekI zakti utpanna hove, so utsvAsa nAmakarma 67 jisake udayaseM jIvAMkA zarIra uSNa prakAza vAlA hove, sUrya maMDalavat, so Atapa nAma karma 68 jisake udayaseM jIvakA zarIra abhaSNa prakAzavAlA hove, so udyota nAmakarma, caMdra maMDalavat 68 jisake udayaseM jIvakA zarIra ati bhArI ati halakA na - GORAGHAAGORGEAGOOGOAGRAGOAGEACODE | PEGORGEAGUAGDADAGDAGD0GBAGDAGOOGOAT Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hove, so aguru laghu nAma karma 70 jisake udayaseM caturvidha saMgha tIrtha thApana karake tIrthaMkara padavI lahe, so tIrthaMkara nAmakarma 71 jisa karmake udayaseM jIvake zarIrameM hAtha, paga, piMDI, dAMta, mastaka, keza roma zarIrakI nazAMkI vicitra racanA, hADoMkI yathArtha vicitra racanA, AMkha, mastaka pramukhake paDade yathArtha yathA yogya apane 2 sthAname utpanna kare hove, saMcayaseM jaiseM vastu banatI hai taisehI nirmANa karmake udayaseM sarva jIvAMke zarIroMme racanA hotI hai, so nirmANakarma 72 jisake udayaseM jIva adhika tathA nyUna apane zarIrake avayava karake pIDA pAme, so upaghAta nAmakarma 73 jisake udayaseM jIva thAvarapaNA thoDI halane calane kI labdhi zakti pAve, so trasa nAma karma hai 74 jisa karmake udayaseM jIva sUkSma zarIra choDa ke bAdara cakSu grAhya zarIra pAve, so bAdara nAmakarma 75 jisa karmake udayaseM jIva prAraMbha karI hai cha6 paryApti arthAt AhAra paryApti 1zarIra paryApti 2 iMdriya paryApti 3 sAsotsvAsa praryApti 4 bhASA paryApti 5 manaH paryApti 6 pUrI kare, so paryApta nAmakarma 76 jisake udayaseM eka jIva ekahI udArika zarIra pAve, so pratyeka nAmakarma 77 jisa karma ke udayaseM jIvake hADa dAtAdi draDha baMdha hove, so thira nAmakarma 78 jisa karmake udaya se nAbhiseM upalyA bhAga zarIrakA pAve, dUsare ke tisa aMgakA sparza hove tobhI burA na mAne, so zubha nAmakarma 79 jisa karmake udayaseM vinA upakArake karayAMmI tathA saMbaMdha vinA vallabha lAge, so saubhAgya nAmakarma 80 jisa karmake udayaseM jIvakA kokalAdi samAna madhura svara hove , so susvara nAmakarma 81 jisa karmake udayaseM jIvakA vacana sarvatra mAnanIya hove, so Adeya nAmakarma 82 jisa karmake udayaseM jagatameM jIvakI yazakIrti phaile, so yaza kIrti nAmakarma 83 jisa karmake udayaseM jIva trasapaNA choDI sthAvara pRthvI , pAnI, vanaspatyAdikakA jIva ho jAve, halI calI na sake, so sthAvara nAma karma 84 jisa karmake udayaseM sUkSma zarIra jIva pAve, so sUkSma nAmakarma 85 jisa karmake udayaseM prAraMbhI hui paryApti pUrI na kara sake, so aparyApta nAmakarma 86 jisa karmake udayaseM anaMte jIva eka zarIra pAme, so sAdhAraNa nAmakarma 87 jisa karmake udayaseM jIvake zarIra meM lohu phire, hADAdi sithala hove, so athira nAmakarma 88 jisa karmake udayaseM nAbhIseM nIcekA aMga upAMgAdi pAve, so azubha nAmakarma 89 jisa karmake udayaseM jIva aparAdhake vinA karehI burA lage, so daurbhAgya - / G00GUAG0000000000AGUAG00GOAGAGEAGOOGC PAGVAGRAGAGAGAG00000GOAGOOGOAGUAGer Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAmakarma 90 jisa karmake udayaseM jIvakA svara mArjAra, uMTa sarIkhA hove, so duHsvara nAmakarma 91 jisa karmake udayaseM jIvakA vacana acchAbhI hove, tobhI loka na mAne so anAdeya nAmakarma 92 jisa karmake udayaseM jIvakA apayaza akIrti hove, so ayaza kIrti nAmakarma , 93 iti nAmakarma.6 ____ atha nAmakarmake baMdha hetu likhate hai / / deva gatyAdi tIsa 30 zubha nAmakarmakI prakRtikA baMdhaka kauna hove so likhate hai. sarala kapaTa rahita hove jaisI manameM hove taisIhI kAyakI pravRtti hove. kisI ko bhI adhika nyUna tolA mApA karake na Thage, paravaMcana buddhi rahita hove, zuddhigArava, rasagArava, sAtAgArava, karake rahita hove, pApa karatA huA Dare, paropakArI sarva jana priya kSamAdi guNa yukta aisA jIva zubha nAmakarma bAMdhe tathA apramatta yatipaNe cAritriyoM AhArakadvika bAMdhe, 1 aura arihaMtAdi vIsa sthAnakakoM sevatA huA tIrthaMkara nAmakarmakI prakRti bAMdhe / aura ina pUrvokta kAmoseM viparIta kare arthAt bahuta kapaTI hove, jhUThA, tolA, mAna, mApA karake parakoM Thage, paradrohI, hiMsA, jUTha, caurI, maithuna, parigrahameM tatpara hove, caitya arthAt jinamaMdirAdikakI virAdhanA kare, vrata lekara nagna kare, tIno gauravameM matta hove, hInAcArI aisA jIva naraka gatyAdi azubha nAma karmakI 34 cautIsa prakRti bAMdhe, yeha satasaTha 67 prakRtikI apekSA karake baMdha kathana karA , iti nAmakarma 6 saMpUrNa. atha gotrakarma tisake do bheda. prathama ucca gotra, viziSTa jAtI, kSatriya kAsyapAdika ugrAdI kula uttama bala viziSTa rUpa aizvarya tapoguNa vidyAguNa sahita hove, so uccagotra 1 tathA bhikSAcarAdika kula jAtI AdIka lahe so nIcagotra 2 atha uccagotrake baMdha hetu jJAna , darzana, cAritrAdIka guNa jisameM jitanA jAne, tisameM titanA prakAzakara guNa bole, aura avaguNa dekhake niMde nahI , tisakA nAma guNa prekSIhai, aisA guNa prekSI hove , jAtimada 1 kulamada 2 balamada 3 rUpamada 4 sUtramada 6 aizvaryamada 6 lAbha mada 7 tapomada 8 ye ATha madakI saMpadA hove, tobhI mada na kare, sUtra siddhAMta tisake arthake paDhane paDhAnekI jisakoM ruci hove, nirAhaMkAraseM subuddhi puruSakoM zAstra samajhAve, ityAdi parahita karanevAlA jIva uccagotra bAMdhe, tIrthaMkara siddha pravacana saMghAdikakA aMtaraMgaseM bhaktIvAlA jIva uccagotra bAMdhe, ina pUrvokta guNoseM viparIta guNavAlA arthAt matsarI 1 jAtyAdi ATha mada sahita ahaMkArake GOAGRAGUAGLAGUAG00000000000000000000085 RAGUAGBAGDAG80GUAGEAGUAGO0000000GBAGr Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udayaseM kisikoM paDhAve nahI, siddha pravacana arihaMta caityAdikakI niMdA kare, bhakti na hove, so jIva hIna jAti nIca gotra bAMdhe / / iti gotrakarma 7. atha AThamA aMtarAya karmakA svarUpa likhate hai, tisake pAMca bheda hai, jisa karmake udayaseM jIva zuddha vastu AhArAdikake hUebhI dAna denekI itanI kare, paraMtu de nahI sake, so dAnAMtarAya karma 1 jisa karma ke udaya se dene vAle ke hUebhI iSTa vastu yAcanesebhI na pAve. vyApArAdimeM caturabhI hove tobhI naphA na mile, so lAbhAMtarAya karma 2 jisa karmake udayaseM eka vAra bhogane yogya phUlamAlA modakAdikake hUebhI bhoga na kara sake, so bhogAMtarAya karma 3 jisa karmake udayaseM jo vastu bahuta vAra bhogane meM Ave , strI AbharNa vastrAdi tinake hUebhI vAraMvAra bhoga na kara sake, upabhogAMtarAya karmaka jisa karmake udayaseM mithyA matakI kriyA na kara sake, so bAlavIryAMtarAya karma 1 jisake udayaseM samyagadraSTI, deza vRtti dharmAdi kriyA na kara sake, so bAla paMDita vIryAMtarAya karma, jisake udayaseM samyag draSTI sAdhu mokSa mArgakI saMpUrNa kriyA na kara sake, so paMDita vIryAMtarAya karma . atha aMtarAya karmake baMdha hetu likhate hai, zrI jina pratimAkI pujAkA niSedha kare, utsUtrakI prarUpaNA kare, anya jIvAMkoM kumArgameM pravarttAve, hiMsAdika aThAraha pApa sevanemeM tatpara hove tathA anya jIvAMko dAna lAbhAdikakA aMtarAya kare, so jIva aMtarAya karma bAMdhe, iti aMtarAya karma 9. isa tareM ATha karmakI ekaso aDatAlIsa 148 karma prakRtike udayaseM jIvoMke zarIrAdikakI vicitra racanA hotI hai, jaiseM AhArake khAneseM zarIra meM jaise jaiseM raMga aura pramANa saMyukta hADa, nazA, jAla, AMkhake paDade mastakake vicitra avayavapaNe tisa AhArakA rasa pariNamatA hai, yaha sarva karmAke udayaseM zarIra kI sAmarthyaseM hotA hai, paraMtu yahAM Izvara nahI kuchabhI kartA hai, taiseMhI kAla 1 svabhAva 2 niyati 3 karma 4 udyama 5 ina pAMco kAraNoMseM jagatakI vicitra racanA ho rahI hai. jekara Izvara vAdI loka ina pUrvokta pAMcoke samavAyakA nAma Izvara kahate hove, taba to hamabhI aise IzvarakoM kartA mAnate hai. isake sivAya anya koi kartA nahI hai, jekara koi kahe jainIyoMne svakapola kalpanAseM karmAke bheda banA rakhe hai, yaha kahanA mahA mithyA hai, kyoMki kAryAnumAnaseM jo jainIyone karmake bheda mAne hai ve sarva siddha hote hai, ora pUrvokta sarva karmake - - - NGOAGORG0000000AGOOGODGOAGORGANAGAR Food000000000000000000000AGERGOAG00000 Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bheda sarvajJa vItarAgane pratyakSa kevala jJAnaseM dekhe hai, ina karmAMke sivAya jagatakI vicitra racanA kadApi nahI siddha hovegI, isa vAste sujJa lokoMkoM arihaMta praNIta mata aMgIkAra karanA ucita hai, aura Izvara vItarAga sarvajJa kisI pramANase bhI jagatakA kartA siddha nahI hotA hai, jisakA svarUpa upara likha Aye hai. pra. 155. jaina matake graMtha zrI mahAvIrajIseM leke zrI devarddhigaNikSamAzramaNa taka kaMThAgra rahai kyoMkara mAne jAve, aura zvetAMbara mata mUlakA hai aura digaMbara mata pIcheseM nikalA, isa kathanameM kyA pramANa hai. u. jaina matake AcArya sarva matoMke AcAryoMseM adhika buddhimAna the, aura digaMbarAcAryoMse zvetAMbara matake AcArya adhika buddhimAn AtmajJAnI the, arthAt bahuta kAla taka kaMThAgra jJAna rakhane meM zaktimAna the, kyoM ki dIgaMbara matake tIna pustaka dhavala 70000 zloka pramANa 1 jayadhavala 60000 zloka pramANa 2 mahAdhavala 40000 zloka pramANa 3 zrI vIrAt 683 varSe jyeSThazudi 5 ke dina bhUtavali 1 puSpadaMta nAmeM do sAdhuyoMneM likhe the, aura zvetAMbara matake pustaka giNatI meM aura svarupameM alaga-alaga koTi 10000000 pAMcasau AcAryone milake aura hajAro sAmAnya sAdhuyone zrI vizat 980 varSe vallabhI nagarImeM likhe le, aura bauddhamatake pustakato zrI vIrAt thoDeseM varSo pIche hI likhe gaye the, jinokI buddhi alpa thI tinoneM apane matake pustaka jaladIseM likhalIne, aura jinokI mahA prauDha dhAraNa karanekI zaktivAlI buddhithI tinoMne pIche seM likhe yaha anumAnaseM siddha hai, aura digaMbara matameM zrI mahAvIrake gaNadharAdi ziSyoMseM leke 585 varSa takake kAla laga hue hajAroM AcAryomeseM kisI AcAryakA racA huA koi pustaka vA kisI pustakakA sthala nahIM hai, isa vAste digaMbara mata pIcheseM utpanna huA hai. . pra.156. devarddhigaNikSamAzramaNaneM jo jJAna pustakoMme likhA hai, so AcAryokI avicchinna paraMparAseM calA AyA so likhA hai, paraM svakapola kalpita nahI likhA, isameM kyA pramANa hai, jisaseM jaina matakA jJAna satya mAnA jAve. u. janarala kaniMgahAma sAhiba tathA DAktara hA~ranala tathA DAktara bUlara pramukhoMneM mathurA nagarImeM se purAnI zrI mahAvIrasvAmIkI pratimAkI palAMThI 000000 88 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uparaseM tathA kitaneka purAne staMbhoM uparaseM jo jUne jainamata sabaMdhI lekha apanI svaccha buddhike prabhAvaseM vAMcake pragaTa kara hai, aura aMgrejI pustakoM meM chApake prasiddha kare hai tina jUne lekhAM seM nisaMdeha siddha hotA hai ki, zrI mahAvIrajIseM leke zrI devarddhigaNikSamAzramaNa taka jaina zvetAMbara matake AcArya kaMThAgra jJAna rakhane meM bahuta udyamI aura AtmajJAnI the, isa vAste hama jaina matavAle pUrvokta yUropIyana vidvAnokA bahuta upakAra mAnate hai, aura muMbaI samAcAra patravAlAbhI tIna lekhoMkoM bAMcake apane saMvat 1844 ke varSAke cAra mAsake eka pratidina pragaTa hote patrameM likhatA hai, z2enamatakA kalpasUtra kitaneka loka kalpita mAnate the, paraMtu ina lekhoMseM jainamatakA kalpasUtra saccA siddha hotA hai. pra.157. ve lekha kaunase hai, jinakA jikara Apa upale praznottarameM likha Ae hai, aura tina lekhoM seM tumArA pUrvokta kathana kyoM kara siddha hotA hai. u. ve lekha jaise DAkTara bUlara sAhibane sudhArake likhe hai, aura jaise hamakoM gujarAtI bhASAMtarame bhASAMtara kartAne dIye hai taiseMhI likhate hai, yeha pUrvokta lekha sara e. kaniMgahAmakeM Arciulojikala (prAcIna kAlakI rahI hui vastuyoM sabaMdhI) riporTakA pustaka 8 AThamemeM citra 13-14 terame caudaveM taka pragaTa kare hue mathurAMke zilA lekha tinameM kevala jaina sAdhuyoMkA saMpradAya AcAryokI paMktiyAM tathA zAkhAyoM likhI hue hai, kevala itanAhI nahI likhA huA hai, kiMtu kalpasUtrameM je nava gaNa (gaccha ) tathA kula tathA zAkhAyoM kahI hai, sobhI likhI huI hai, ina lekhoMme jo saMvat likhA huA hai, so hiMdusthAna aura sIthIyA dezake vIcake rAjA kanizka 1 havizka 2 aura vAsudeva 3 inake samaya saMvat likhe hue hai aura aba taka ina saMvatokI zaruAta nizcita nahI hui hai, to bhI yaha nizcaya kaha sakate hai ki yeha hiMdusthAna aura sIthIyA dezake rAjAyoMkA rAjya isavI sanake prathama saikeke aMtaseM aura dUsare keke pahile pauNebhAgaseM kama nahI tarA sakate hai, kyoMki kanizka sana izavI sanake 78 vA 79 me varSameM gaddI upara baiThA siddha huA hai, aura kitaneka lekhoMme ina rAjAyoMkA saMvat nahI hai, so lekha ina rAjAyoMko rAjyaseM pahileMkI hai, aise DAktara bUlara sAhiba kahatA hai. 89 OMOM Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama lekha sudharA huA nIce likhA jAtA hai. siddhaM |sN.20| grAmA 1 / di 10+5 / koTiyato, gaNato, vANiyato, kulato, vaerito, zAkhAto, zirikAto, bhattito vAcakasya aryya saMgha siMhasya nirvartta naMdattilasya...vi.. lasya koTbikiya, jayavAlasya, devadAsasya, nAgadinasya ca nAgadinAye, ca mAt zrAvikAro dinAye dAnaM |i| varddhamAna pratimA. isa pAThakA tarajumA rUpa artha nIce likhate hai, "phateha' saMvat 20 kA usa kAlakA mAsa 1 pahilA miti 15 jvala (jayapAla) kI mAta vI...lAkI strI datilakI (beTI) arthAt (dinnA athavA dattA) devadAsa aura nAgadina (nAgadinna athavA nAgadatta) tathA nAgadinA (arthAt nAgadinnA athavA nAgadattA) kI saMsArika strI ziSyakI batrIsa kIrtimAn varddhamAnakI pratimA (yaha pratimA) kauTika gacchameMseM vANija nAme kulameMseM vairI zAkhAkI sIrIkA bhAgake Arya saMgha siMhakI nirvaratana hai, arthAt pratiSTita hai. / / iti DAkTara bUlara || atha dUsarA lekha. namo arahaMtAnaM, namo siddhAnaM, saM. 60 +2 gra.3 di. 5 etAye pUrvAyerArakasya aryakakasagha stasya ziSyA AtApeko gahavarI yasya nirvatana catuvasyana saMghasya yA dinnA paDibhA (bho.1) ga. (1?) vaihikA ye datti / / isakA tarajamA / / arahaMtane praNAma, siddhane praNAma, saMvata 62 yaha tArIkha hiMdusthAna aura sIthIA bIcake rAjAyoM ke saMvata ke sAtha saMbaMdha nahIM rakhatI hai, paraMtu tinoseM pahile ke kisI rAjekA saMvat hai, kyoMki isa lekhakI lipI bahata asala hai. uSNa kAlakA tIsarA mAsa 3 miti 5 uparakI tArIkha meM jisa samudAyameM cAra vargakA samAveza hotA haiM, tisa samudAyake upabhoga vAste athavA hareka vargake vAste ekaika hissA isa pramANaseM ekaayaa| denemeM AyA thA |yaa| yaha kyA vastu hovegI so maiM nahIM jAnatA huM, pati bhoga athavA pati bhAga ina donoM meM se kaunasA zabda pasiMda karane yogya hai ke nahI, yahabhI maiM nahIM kaha sakatA hUM (A) AtapIko gahavarIrArA (rAdhA) kArahIsa Arya-karka saghasta (Arya-karka saghazIta) kA ziSyakA nirvatana (hoike) vaihIka (athavA vaihItA) kA batrIsa, yaha nAma toDake isa pramANe alaga kara sakate hai, AtapIka-augahaba-Arya pIcheke bhAgameM yaha pragaTa hai ki nirvatana yAke sAtha ekahI vibhakti meM hai, tisa vAste anya dUsare lekhomeMbhI bahuta karake aisIhI paddhatike lekha likhe hue hai, nirvartayatikA artha sAmAnya rIte so raju karatA - 30000000000000000000000000000000 RAGHAGAGA0%AGORGEOGRAGAGAG80GBAGAN Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hai, athavA so pUrA karatA hai aisA hai, tisase bahuta karake aise batalAtA hai ke dInI hui vastu raju karane meM AithI, arthAt jisa AcAryakA nAma Age AvegA tisakI icchAseM arpaNa karane meM AithI, athavA tisaseM so pUrI karanemeM AithI, arthAt pavitra karane meM AithI. gaNato, kulato ityAdi pAMcamI vibhakti ke rUpa viyojaka arthameM lene cAhIye, syeijarakA saMskRtakI vAkya racanAkA pustaka 116 / 1 dekho / iti DAktara bUlara. atha tIsarA lekha || siddhaM mahArAjasya kanizkasya rAjye saMvatasare navameM / / 9 / / mAse pratha 1 divase 5 asyAM pUrvAye koTiyato, gaNato, vANiyato, kulato, vairIto, sAkhAto vAcakasya nAganaMdi sanirvaratanaM brahmadhUtuye bhaddimitasa kuTuMbiniye vikaTAye zrI varddhamAnasya pratimA kAritA sarva satvAnaM hita sukhAye, yaha lekha zrI mahAvIrakI pratimA upara hai / / isakA tarajumA nIce likhate hai / / phateha mahArAjA kanizyake rAjyameM 9 navameM varSameM kA 1 pahile mahInemeM miti 5 pAMcamImeM brahmAkI beTI aura bhaddimita (bhadimitra) kI strI vikaTA nAmakIne sarva jIvAM ke kalyANa tathA sukhake vAste kIrtimAna varddhamAnakI pratimA karavAi hai, yaha pratimA koTika gaNa (gaccha) kA vANija kulakA aura vairI zAkhakA AcArya nAganaMdikI nivartana hai, (pratiSTita hai), aba jo hama kalpasUtra tarpha najara karIye to tisa mUla pratake patre | 91-92 / isa. vI. i. vAlyuma (pustaka) 22 patre 292, hamakoM mAlama hotA hai ki suThiya vA susthita nAme AcArya zrI mahAvIrake AThameM padake adhikArIne koTika nAme gae (gaccha) sthApana karA thA, tisake vibhAga rUpa cAra zAkhA tathA cAra kula hue, jisakI tIsarI zAkhA vairIthI aura tIsarA vANija nAme kula thA, yaha pragaTa hai ki gaNa kula tathA zAkhA ke nAma mathUrAMke lekhoM me jo likhe hai ve kalpasUtrake sAtha milate Ate hai, koTiya kuchaka koDIyakA purAnA rUpa hai, paraMtu isa bAta kI nakala lenI rasika hai ki vairI zAkhA sIrIkAbhattI (strIkAbhakti) jo naMbara 6 ke lekha meM likhI hai hai tisake bhAgakA kalpasUtrake jAnane meM nahI thA, ' arthAt jaba kalpasUtra huA thA tisa samaya meM so bhAga nahI thA. yaha khAlI sthAna aisA hai ki jo muhakI daMta kathA (paraMparAyaseM calA AyA kathana) se likhI hui yAdagIrIseM mAluma hotA hai. iti DAktara bUlara / / atha cauthA lekha || saMvatsare 90 va...sya kuTubani. vadAnasya - - MOR6A6A6A6A6AGAGO00000000000000 J enderende onderderderderder Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vodhuya...ka...gaNatA...vahukato , kAlAto, majhamAto, zAkhAtA...sanikAya atigAlAe thavAni...siddha=sa 5 he 1 di 10+2 asya pUrvA yekoTo.. isa lekhakI lInI hui nakala mere vasame nahI hai, isa vAste isakA pUrNa rUpa mai sthApana nahI kara sakatA hUM, paraMtu pahalI paMktike eka TukaDi ke dekhane se aisA anumAna ho sakatA hai ke yaha arpaNa karanekA kAma eka strIseM huA thA, te strI eka puruSakI vahu (kuTuMbanI) tarIke aura dUsare ke beTekI bahu (vadhu) tarIke likhane meM AithI / / dUsarI paMktikA prathama sudhAre sAtha lekha nIce likhe majaba hotA hai / / koTIyato gaNato (prazna) vAhanakato kulato majjamAto sAkhAto...sanIkAye ke samAjameM koTIya gacchake prabhavAhanakI madhyama zAkhA meM ke koTIya aura praznavAhanakaye do nAma hoveMge, aiseM mujhakoM nisaMdeha mAluma hotA hai, kyoMki isa lekha kI khAlI jagA tisa pUrvokta zabda likhane se barAbara pUrI ho jAtI hai, aura dUsarA kAraNa yaha hai ki kalpasUtra esa.vI.i. patra-293 memeM madhyama zAkhA viSayaka hakIkatabhI pUrvoktahI sUcana karatI hai, yaha kalpasUtra apane ko aise janAtA hai ki susthita aura supratibaddhakA dUsarA ziSya prIyagraMtha sthavire madhyamA zAkhA sthApana karI thI, hamakoM ina lekhoparase mAluma hotA hai ki prophesara jekUbIkA karA huA gaNa, kula tathA zAkhAyoMkI saMjJAkA khulAsA kharA hai, aura prathama saMjJA zAlA batAtI hai, dUsarI AcAryokI paMkti aura tIjI paMktimeM se alaga ho gai, zAkhA batAve hai, tisaseM aisA siddha hotA hai, kalpasUtrameM gaNa (gaccha) tathA kula jaNAyA vinA jo zAkhAyoMkA nAma likhatA hai, so zAkhA isa uparalye pichale gaNake tAbekI honI cAhiye, aura tisakI utpatti tisa gacchake eka kulameM se hui hoi cAhiye, isa vAste madhyama zAkhA nisaMdeha kauTika gacchameM samAi huithI, aura tisake eka kulame seM phaTI huI bAMkI zAkhAthI ke jisake bIcakA cauthA kula praznavAhanaka arthAt paNahavAhaNaya kahalAtA hai, isa anumAna kI satyatA karane vAlA rAjazekhara apane race prabaMdha kozameM jo koza tinoMne vikrama saMvat 1405 meM racA hai, tisakI samAptimeM apanI dharma saMbaMdhI ulAda viSayika likhI hui hakIkataseM sAbUta hotI hai, so apanekoM janAtA hai ki mai koTika gaNa praznavAhana kula madhyama zAkhA harSapurIya gaccha aura maladhArI saMtAna, jo maladhArI nAma abhayadeva sUrikoM virada milA thA, tisameM seMhaM ||1, 2, ke pichale zabdoMko sudhAre karane meM mai samartha nahI haM, paraMtu itanA to kaha sakatA haM ke yaha bakSIsa staMbhokI GOAGRAGUAGEAGUAGEAGUAGAGAG00008GORNS DOGAGAGEDGEAGOOGOAGORGBAGDAGOGOAGO Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " . sara e. likhI hui mAluma hotI hai, 5, koTIya gaNa aMta naMbara 2 meM likhA huA mAluma hotA hai, jahAM 1, 1 kI 2 dUsarI tarphakI yathArtha nakala nIce pramANe vaMcAtI hai, siddha = sa 5 he 1 dI 10 + 2 asya puravAye koTo... kaniMgahAmakI lInI hui nakala se maiM pichale zabda sudhAra sakatA hUM, so aise asyApuravAye koTa (hiya) mAluma hotA hai, paraMtu TakArake uparakA svara spaSTa mAluma nahI hotA hai, aura yakArake vAme tarphakA sthAna thoDAsAhI mAluma hotA hai ||6 eka Age ke gaNakA tathA tisake eka kulake nAmoMkA apabhraMsarUpa naMbara 10 vAlA citra caudave meM 14 mAluma hotA hai, jahAM yathArtha nakala nIce likhe pramANe vAMcane meM AtI hai | paMkti pahilI / / sa 40 + 3 gra2ThI 20 etAsaya puravAyevaraNe gatIpetI vamIkAku navacakasyarehenadIsyasAsa syasenasyanIvatanaMsAvakada || paMkti dUsarI || pazAnavadhayagIha... ga. bha... prapA... nA... mAta.. // maiM nisaMdeha kahatAhUM ke gatI bhUlaseM vAMcane meM AyA hai, aura so kharekharA gaNe hai, jekara isatareM hove to varaNebhI isa sarISAhI zabda cAraNe ke badale bhUlaseM vAMcanemeM AyA honA cAhiye, kyoMki yaha gaNa jo kalpasUtra esa.vI.i. vAlyuma patre 291 pramANe Arya suhastikA pAMcamA ziSya zrI guptaseM sthApana huA thA, tisakA dUsarA kula prItidhArmika hai, (patre. 292) yaha sahaja seM mAluma hotA hai ki, yaha nAma petivamika kulake AcAryakA saMyukta nAma petivamika kula vAcakasya meM gupta rahA huA hai, joke petivamika saMbhavita zabda hai, aura saMskRta praiti varmikake darzaka dAkhala prItivarmanakA sAdhika zabda taddhita giNatImeM karIetobhI maiM aise mAnatAhUM ke yaha yathArtha nakalakI khAmI upara tathA dha aura va kI bIcameM nijIkake milate hue upara vicAra karatAM, so badalAke petidhamika honA cAhiye, vAMcaNe meM dUsarI bhUla yaha AcArya ke nAmameM jahAM ha' ke Upara e-mAta hai so asalI pichale va akSarake peTekI hai, isa nAmakA pahilA bhAga avasya rehe nahI thI, paraMtu roha thA ke jo roha gupta, rohasena aura anya zabdoM meM mAluma paDatA hai. dusarI paMktimeM thoDAsA hI sudhAranekA hai, jo prapA yaha akSara zuddha hoveM aura tinakA zabda banatA hove, tabato arpaNakarA huA padArtha eka pANI pInekA ThAma honA cAhiye, aba meM nIce likhe mUjaba thoDAsA bIcameM prakSepa karanA sUcana karatA huM // sa 472 Di 20 etasya puravAye cAraNegaNe petIdhamIka kulavAcakasya, rohanadIsya, sisasya, senasya, nivatanaM sAvaka. dara...prapA (dI) nA.. . isakA 93 707 0000000000000 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tarajumA nIce likhate hai / saMvat 47 uSNa kAlakA mahInA 2 dUsarA miti 20 upara likhI mitimeM yaha saMsArI ziSya da... kaa...|... yaha eka pANI pInekA ThAma dene meM AyA thA, yaha rohana dI ( rohanaMdi) kA ziSya aura cAraNa gaNake petidhamika (praitidharmika) kulakA AcArya senakA nivatana ( hai ) I8 pichalA lekha jo aisI hI rItI se kalpasUtrameM janAyA huA eka gaNa kula tathA zAkhAkA kuchaka apabhraMsa aura kSare hue nAmAkoM batalAtA hai, so naMbara 20 citra 15kA lekha hai, tisakI asalI nakala nIce like mUjaba vaMcAtI hai | paMkti pahilI || siddhau namo arahato mahAvIrasye devanAsasya rAjJA vAsudevasya saMvatasare / 9 + 8 / varSa mAse 4 divase 10 + 1 etAsyA || paMkti dUsarI || pUrvavayA aryarehe niyAto gaNa purIdha . kA kula va peta putrIkA te zAkhAto gaNasya arya-devadatta. vana. // paMkti tIsarI / / rayaya-kzemasya || paMkti 4 // prakagIrINe | paMkti 5 mI | hidiye praja. // paMkti 6 chachI / tasya pravarakasya dhItu varNasya gatva kasyama. yuya mitra (1) sa... dattagA | paMkti 7 mI // ye...vato maha tIsarI paMktiseM leke sAtamI paMktitAIto sudhArA ho sake taisA hai nahI, aura maiM tinake sudhAranekI mehanatabhI nahI karatA huM, kyoMke mere pAsa mujhakoM madata re taisI tisakI lInI hui nakala nahI hai, itachaThI TIkA karanI basa hai ke nI paMktimeM beTI kA zabda dhitu aura tisa pIchekA ma. yuyaso bahulatAseM (mAtAkA) mAtu ke badale bhUlaseM bAMcane meM AyA hai, so lekha yaha batalAtA hai, ke yaha arpaNabhI eka strIne karA thA | paMkti 2 | 3 || dUsarI tIsarImeM likhe hue nAmavAle AcAryoMke nAmokoM yaha bakSIsa sAthakA saMbaMdha aMdhere meM rahatA hai, pichale bAra biMdu kI jage dUsarA namaskAra namo bhagavato mahAvIrasyakI prAyeM rahI hui hai, prathama paMkti meM siddhao ke badale nizcita zabda prAyeM karake siddhaM hai, sara e. kaniMgahAme A bAMcA huA akSara merI samajha mUjaba virAma ke sAtha ma hai, dUsarA mahAvIrasyekI jageM mahAvIrasya dharanA cAhiye, dUsarI paMkti meM pUrva vayAke badale pUrvavAye gaNake badale gaNato, kAkulavake badale0 kAkulato0 Te ke badale petaputrikAto aura gaNasyake badale gaNisya vAMcanekI jarurIAta hareka koikoM pragaTa mAluma paDegI, nAmoke saMbaMdha meM arya-rehanIya azakya rUpa hai, paraMtu jekara apane aise mAnIyeke hakI Upara ikA asala kharekharA pi chale Ma Ma Bu Zhi ka 70,00,00,GAAJA,00,00,00,000 94 S PAGA Di Di ja,,,,, Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cinhake peTekA hai, tada pIche so aryarohaniya (Arya rohanake tAbekA ) athavA Arya rohanane sthApyA huA, arthAt saMskRtameM Arya rohaNa hotA hai, isa nAmakA AcArya jaina daMta kathAmeM acchItare prasiddha hai, kalpasUtra esa. vI. i. patra 291 meM likhe mUjaba so Arya suhastikA pahilA ziSya thA, aura tisaneM uddeha gaNa sthApana karA thA, isa gaNakI cAra zAkhA aura chakula hue the, tisakI cauthI zAkhAkA nAma pUrNa patrikA mukhyakarake tisake vistArakI bAbatameM isa lekha ke nAma petaputrikAke sAtha prAyeM milatA AtA hai, aura yaha pichalA nAma sudhArake tisakoM ponapatrikA likhanemeM maiM zaMkAbhI nahI karatA hUM, soi nAma saMskRtameM paurNa patrikAkI barAbara hovegI, aura so vyAkaraNa pramANe pUrNa patrikA karate hue adhika zuddha nAma hai, ina chahoM kuloMme seM parihAsaka nAmabhI eka kula hai, jo isa lekhameM kSara gae hue nAma puradhi ka ke sAtha kuchaka milatApaNA batalAtA hai, dUsare milate rUpoM upara vicAra karatA huA maiM yaha saMbhavita mAnatAhUMke, yaha pichalA rUpaparihA . ka ke bale bhUlaseM bAMcane meM AyA hai, dUsarI paMktike aMtame pUruSakA nAma prAyeM chaThThI vibhaktimeM hove, aura devadatta va sudhArake devadatasya kara sakate hai / aiseM pUrvokta sudhAreseM prathama do paMktiyAM nIce mUjaba hotI hai || 1 siddha (m) namo arahato mahAvIra (a) sy (a) devanAsasyA. 2. pUyryav, (o) y (e) ay r (o) h (a) niyatogaNa (to) p (a) ri (hAsa) k (a) kula (to) p (on) ap (a) trikAt (o) sAkhAtogaNa (i) sya ayya-devadatta (sya) na... isakA tarajumA nIce likhe mujaba hovegA. 'phateha' devatAyoMkA nAza karatA arahata mahAvIrakoM praNAma (yaha guNa vAcaka nAmake kharepaNe meM merekoM bahuta zaka hai, paraMtu tisA sudhArA karanekoM meM asamartha hUM) rAjA vAsudevake saMvatke 98 me varSameM varSARtuke cauthe mahIne meM miti 11 mImeM isa mitimeM... parihAsaka (kula) meM kApona patrikA (paurNapatrikA) zAkhAkA arayya rohane (Aryarohane) sthApana karI zAlA ( gaNa ) meMkA arayaya devadata (devadatta) e zAlAkA mukhya gaNi / yaha lekha ekalle dekhane seM yaha siddha karate hai ke mathurAMke jaina sAdhuyoMne saMvat 5 seM 9 aThAnaveM taka vA isavI sana 83 / vA 84 seM leke sana isavI 166 vA 167 ke bIca meM jainadharmAdhikArI hudevAloMne paraspara eka saMpa karA thA, aura tiname se kitaneka 0000000 95 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gacchomeM matAnucArIyo meM vibhAga paDAthA, aura so bhAga hareka zAlA (gaNa) kA kitaneka tisake aMdara bhAga hue the. Upara likhe hue nAmoM vAle puruSAMko vAcaka athavA AcAryakA ilakAba milatA hai, jo buddhiSTa mANakake sAtha milatA hai aura so ilakAba (padavIkA nAma) bahuta prasiddha rItIseM jainake jo yati loka sAdhu dharma saMbaMdhI pustakoM zrAvaka sAdhuyoMkoM samajhane lAyaka giNaneme Atethe tinako denemeM Ate the, paraMtu jo sAdhu gaNi (AcArya) eka gacchakA mukhIyA kahane meM AtAthA, tisakA yaha bhArI ilakAba thA, aura hAla meM bhI pichalI rItI pramANe baDe sAdhu mukhya AcAryakoM dene me AtA hai zAlA (gaNo) meseM koTika gaNake bahuta phAMTe hai, aura tisake peTe bhAga hoke do kula, do sAkhAyoM aura eka bhatti huA hai, isa rAste tisakA baDA laMbA itihAsa honA cAhiye, aura yaha kahanA adhika nahI hovegA, kyoMki lekhoMke purAve uparaseM tisakI sthApanA apaNe IsarI sanakI zuruAtaseM pahile thoDeseM thoDA kAla eka saiMkaDA (sau varSa) meM hUithI, vAcaka aura gaNi sarISe ilakAboMkI tathA IsavI sana pahile saikeke aMtameM asalakI zAlAkI hayAtI batalAve hai ke tisa bakhatameM jaina paMthakI bahuta mudata huAM calatI AtmajJAnIkI hayAtI ho cukIthI (kitanehI kAlaseM kaMThAgra jJAnavAn muniyoki paraMparAyaseM saMtati calI AtIthI) tisa saMtatimeM sAdhu loka tisa vakhatameM apane paMthakI vRddhikI bahuta husyArIseM pravRtti rAkhate the, aura tisa kAlaseM pahilebhI rAkhI honI cAhiye, jekara tinomeM vAcakathe to yahabhI saMbhavita hai ke kitaneka pustaka vaMcAne sIkhAne vAste barAbara rItIseM mukarara karA huA saMpradAya tathA dharma sabaMdhI zAstrabhI thA. kalpasUtrake sAtha milane seM yeha lekhoM zvetAMbaramatakI daMta kathAkA eka baDA bhAgakoM (zvetAMbarake zAstrake bar3e bhAgakoM) banAvaTake zaka ( kalaMka) seM mukta karate hai, (zvetAMbara zAstra ke bahuta hisse banAvaTake nahI hai kiMtu asalI sacce hai) aura sthivirAvalike jisa bhAga Upara hAlame hama akhtiyAra calA sakate hai, so bhAga niHkevala jaina ke zvetAMbara zAkhA kI vRddhikA bharosA rAkhane lAyaka havAla tisameM hayAtI sAbita kara detA hai, aura tisa bhAgameM bhI aisIyAM akasmAt bhUle tathA khAmIyoM mAluma hotI hai, ke jaise koi kaMThAgrakI daMta kathAkoM hAlameM likhatA huA bIcame rahI jAe aise hama dhAra sakate hai, pariNAma (Azaya) prophesara jekobI aura merI mAphaka je sakhasa takarAra karatA yaha ves 96 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hove ke jaina daMta kathA ( jaina zvetAMbara likhe hue zAstroM kI bAta ) TIkA ke asAdhAraNa kAyade hetu nahI rakhanI cAhiye, arthAt tisameke itihAsa saMbaMdhI kathano athavA dUsare paMtho kI daMta kathA meM seM milI huI dUsarI svataMtra khabaroMseM puSTI milatI hove to, so mAnanI cAhiye, aura jo aisI puSTI na hove to jainamatakI kahanI (syAdavA) tisakoM lagAnI cAhiye, taiseM sakhasauMkoM uttejana denevAlA hai, kalpasUtrakI sAtha mathurAke zilA lekhoMkA jo milatApaNA hai, so dUsarI yaha bAta bhI tabalAtA hai ki isa mathurAM saharake jainaloka zvetAbarI the | iti DAktara bUlara || aba hama (isa graMthake kartA) nI ina lekhoMkoM vAMcake jo kucha samajhe hai soi likha dikhalAte hai || jainamatameM vAcaka 1 divAkara 2 kSamAzramaNa 3 yaha tIno padake nAma jo AcArya igyAre aMga, aura pUrvoke paDhe hue the tinakoM denemeM Ate the, jaise umAsvAtivAcaka 1 siddhasena divAkara 2 devarddhigaNikSamAzramaNa 3, isa vAste mathurAMke zilA lekho meM jo vAcakake nAma se AcArya likhe hai, ve sarva igyAre aMga aura pUrvoke kaMThAgra jJAnavAle the, aura susthita nAme AcAryakA nAma jo bUlarasAhibane likhA hai so susthita nAme AcArya virAt tIsare saikeme huA hai, tisaseM koTika gaNakI sthApanA hui hai, aura jo vairI zAkhA likhI hai so virAt 585 varSe svarga gaye, vajrasvAmIseM sthApana huithI vairI zAkhA ke vinA jo kula aura zAkhA ke AcArya sthApanevAleM susthita AcArya ke lagabhaga kAlameM hue saMbhava hote hai, ina lekhoMkoM dekhake hama apane bhAi digaMbaroMseM yaha vinatI karate hai ki jarA matakA pakSapAta choDa ke ina lekhoM kI tarpha jarA khyAla karoke ina lekhoM meM lIkhe hue gae, kula zAkhA ke nAma zvetAMbaroMke kalpasUtrake sAtha milate hai, vA tumArebhI kisI pustakake sAtha milate hai, merI samajhameM to tumAre kisI pustakameM aise gaNa, kula, zAkhA ke nAma nahI hai, je mathurAMke zilA lekhoM ke sAtha milate Ave isaseM yaha nisaMdeha siddha hotA hai, ki mathurAMke zilA lekhoM meM sarva gaNa, kula zAkhA, AcAryoMke nAma zvetAMbaroMke hai, to phera tumAre devanasenAcAryaneM jo darzana sAra graMthameM yaha gAthA likhI hai ki battIsa bAsasae, vikkama nivassa, maraNa pattassa, sorache vallahIe, sevaka saMghasa mupanno ||1|| artha vikramAditya rAjAke marAM ekasau chattIsa 136 varSa pIche soraTha dezakI vallabhI nagarImeM zvetapaTa (zvetAMbara saMgha utpanna huA) yaha kahanAM 97 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kyoMkara satya hovegA, isa vAste ina zilA lekhoMseM tumArA mata pIche seM nikalA siddha hotA hai, isa vAste zrI virAt 609 varSa pIche digaMbara matotpatti. isa vAkyaseM zvetAMbarokA kathana satya mAluma hotA hai, aura adhunaka matavAle luMpaka, DhuMDhaka, terApaMthI vagere matoMvAloM se bhI hama mitratAseM vinatI karate hai ke, tumabhI jarA ina lekhoM ko bAMcake bicAra karoke zrI mahAvIrajIkI pratimAke upara jo rAjA vAsudevakA saMvat 98 aThAnavekA likhA huA hai, aura eka zrI mahAvIrajIkI pratimAkI palAMtI upara rAjA vikramase pahile ho gae kisI rAjekA saMvat visakA likhA huA hai, aura ina pratimAke banavanevAle zrAvaka zrAvikAMke nAma likhe hue hai, aura daza pUrvadhArI AcAryoM ke samaya ke AcAryo ke nAma lakhe hue hai || jinoMne ina pratimAkI pratiSThA karI hai, to phera tuma loka zAstrAM ke artha to jinapratimAke adhikAra meM svakalpanAseM jUThe karake jina pratimAkI utsthApanA karate ho, paraMtu yaha zilA lekha to tumAre seM kadApi jate nahI kahe jAeMge, kyoMke ina zilA lekhoMkoM sarva yUropIyana aMgreja sarva vidvAnAne satya karake mAne hai, isa vAste manuSya janma phera pAnA harlabha hai, aura thoDe dinakI jiMdagI hai, isa vAste pakSapAta bojhake tuma saccA dharma tapa gabAdi gaboMkA mAno, aura svakapola kalpita bAvIsa 22 TolekA paMtha aura terApaMthIyoMkA mata choDa devo, yaha hita zikSA meM Apako apane priyabaMdhava mAnake likhI hai / / | pra.158 hamAre sunane meM aisA AyAhai ki jainamatameM jo pramANa aMgula (bharata cakrIkA aMgula) so utsedhAMgula (mahAvIra svAmikA AdhAaMgula) seM cArasau guNA adhika hai, isa vAste utsedhAMgalake yojanaseM pramANAMgalakA yojana cArasau guNA adhikahai, aise pramANa yojanaseM RSabhadevakI vinItA nagarI lAMbIbArAM yojana aura cauDInava yojana pramANathI jaba ina yojanAke utseddhAMgalake pramANaseM kosa karIye, taba 14400 cauda hajAra cArasau kosa vinItA cauDI aura 19200 kosa laMbI siddha hotI hai, jaba eka nagarI vinitA itanI baDI siddha hui, tabato amerikA, apharIkA, rUsa, cIna, hiMdusthAna pramukha sarva dezoM meM ekahI nagarI hui, aura kitaneka to cArasau guNeseMbhI saMtoSa nahI pAte hai, to eka hajAra guNA utsedha yojanase pramANa yojana mAnate hai, taba to vinItA 36000 hajAra kosa caukI aura 48000 NGOAGDAGDACOAGOAGBAGBAAGHAGORGAGARL PAGAGAGAGAGAGAGDACONGRAGEDGEAGER Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hajAra kosa lAMbI siddha hotI hai, isa kAlake lokato isa kathana ko eka moTI gappa samAna samajheMge, isa vAste ApaseM yaha prathama pUchate hai ki jainamatake zAstra mujaba Apa kitanA baDA pramANa aMgulakA yojana mAnate ho ? u. jainamatake zAstra pramANe to vinItA nagarI aura dvArakAMkA mApA aura sarva dvIpa, samudra, naraka, vimAna, parvata pramukhakA mApA jisa pramANa yojanaseM kahA hai so pramANa yojana utsedhAMgulake yojanaseM daza guNA aura zrI mahAvIra svAmIke hAtha pramANaseM do hajAra dhanuSake eka kosa samAna (zrI mahAvIrasvAmI ke mApe seM savAyojana) pAMca kosa jo kSetra hove so pramANa yojana eka hotA hai, aise pramANa yojanaseM pUrvokta vinItA jaMbUdvIpAdikA mApA hai, isa hisAbaseM vinItA dvArakAMdi nagarIyAM zrI mahAvIra ke pramANa ke kosoM se cauDIyAM 45 paitAlIsa kosa aura laMbIyAM sAThakosa pramANa siddha hotIyAM hai, itanI baDI nagarI ko koibhI buddhimAn gappa nahI kaha sakatA hai, kyoMki pIchale kAla meM kanoja nagarI meM 30000 tIsa hajAra dukAno to pAna vecanevAloMkI thI, aise itihAsa likhanevAle likhate hai to, so nagara bahuta baDA honA cAhiye. anyabhI isa kAla meM paikina naMdana pramukha baDe baDe nagara sune jAte hai, to cauthe tIsare Areke nagara inaseM adhika bar3e hove to kyA Azcarya hai, aura jo cArasau guNA tathA eka hajAra guNA utsedhAMgulake yojanaseM pramANAMgulakA yojana mAnate hai, ve zAstrake mataseM nahI hai, jo zrI anuyogadvAra sUtrake mUla pAThameM aisA pATha hai, utsedhAMgulaseM sahassaguNaM pamANaMgulaM bhavati isa pAThakA yaha abhiprAya hai ki eka pramANAMgula utsedhAMgulaseM cArasau guNIto lAMbI hai, aura aDhAi utsedhAMgula pramANa cauDI hai, aura eka utsedhAMgula pramANa jADI (moTI) hai, isa pramANa aMgulake jaba utsedhAMgula pramANa sUcI karIye taba pramANAMgulake tIna TukaDe karIye, taba eka TukaDA eka utsedhAMgula pramANa cauDA aura eka utsedhAMgula pramANa jADA (moTA) aura cArasau utsedhAMgulakA laMbA hotA hai, aisA hI dUsarA TukaDA hotA hai, aura tIsarA TukaDA eka utsedhAMgula pramANa cauDA aura itanAhI jADA (moTA) aura doso utsedhAMgula pramANa laMbA hotA hai, aba ina tInoM TukaDoMkoM kramaseM joDIye taba eka utsedhAMgula pramANa coDI aura eka utsedhAMgula pramANa jADI (moTI) aura eka hajAra utsedhAMgula pramANa lAMbI ATha hajAra guNI kahatA hai, so isa 99 0000 0720726 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvokta sUcIkI apekSAseM kahatA he, paraMtu pramANAMgulakA svarUpa nahIM hai, pramANAMgula jaisI upara cArasau guNI likha Ae hai taisI hai, isa cArasau guNI pramANAMgulaseM RSabhadeva bharatakI avagAhanAdikA mApA hai, paraMtu vinItA, dvArakAM pRthvI, parvata, vimAna , dvIpa, sAgaroMkA mApA hajAra guNI vA cArasau guNI aMgulaseM nahIM hai, ina nagarI dvIpAdikakA mApA to pramANAMgula aDhAi utsedhAMgula pramANa cauDI hai, tisaseM mApA karA hai, yaha jainamatake siddhAMtakArokA mata hai, paraMtu cArasau tathA eka hajAra guNI utsedhAMgulaseM vinItA, dvArakAM , dvIpa, sAgara, vimAna, parvatokA mApA karatAM yaha jaina siddhAMtakA mata nahI hai, yaha kathana jinadAsa gaNi kSamAzramaNajI zrI anuyogadvArakI cUrNimeM likhate hai, tathA ca cUrNikA pAThaH jeapamANaMgulAupuDhavAyapamANANiti teapamANaMgulaviskaMbhaNaANeyavvAnapuNasUi aMguleNaMtieyaM cavivattaguNaeNakeieassajaM puNamiNaMtianneusUiaMgulamANeNanasuttabhaNiyaMtaM / / isa pAThakI bhASA || jisa pramANAMgulaseM pRthvIsa parvata, dvIpAdikA pramANa karIye hai so pramANAMgulakA jo viskaMbha (cauDApaNA) aDhAi utsedhaAMgula pramANa se karanA, paraMtu sUcI AMgulaseM pRthvI AdikakA pramANa na karanA, aura kitaneka aise kahate hai ki eka. pramANAMgulameM eka hajAra utsedhAMgula mAve, aise pramANAMgulaseM mApanAM, aura anya AcArya aise kahatA hai ki utsedhAMgulaseM cArasau guNI aise pramANAMgulase pRthvI Adika kA mApA karanA, aba cUrNikAra kahatA hai ki ye donoM mata hajAra guNI aMgula aura cArasau guNI aMgulake mApeseM pRthvI Adika ke mApaneke mata, sUtra bhaNita nahI (siddhAMta sammata nahI) hai, aura aMgula sattarI prakaraNake kartA zrI municaMdrasUrijI (jo ke vikrama saMvat 1161 me vidyamAna the) ina pUrvokta dono matoMkoM dUSaNa dete hai tathA ca tatpAThaH / / kiMcamaye sudosugamagahaMvakaliMgamAiAsavvepAyeNariyadesAegaMmiyajoyaNahuMti ||16|| gAthA || isakI vyAkhyA / / jekara aise mAnIyeke eka pramANa aMgula meM eka sahastra utsedhAMgula athavA cArasau utsedhAMgula mAve , aise yojanoMse pRthvI Adika mApIe, tabato prAyeM magadhadeza, aMgadeza, kaliMgadezAdi sarva Arya deza ekahI yojanameM mA jAveMge, isa bAste dazaguNeM utsedhAMgulake viskaMbhapaNeseM mApanA satya hai, isa carcAseM adhika pAMcasau dhanuSakI avagAhanAvAle loka isa choTese pramANavAlI nagarI meM kyoMkara mAveMge, aura dvArakAMke karoDo ghara kaiseM mAveMge, aura cakravartIke banAve - 1500GBAGGAGRAMODGEAGOOGORA6A6AOST ICAGODGAGEDGEAGSAGROADCASSAGAR Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 karoDa gAma isa choTese bharatakhaMDa meM kyoMkara vaseMge, inake uttara aMgulasattarImeM bahuta 'acchItareMseM dIna hai, so aMgulasattarI vAMcake dekhanAM ciMtA pUrvokta nahI karanI, yaha merA isa praznottarakA lekha buddhimAnoMkoM to saMtoSakAraka hovegA, aura asat rUDhIke mAnanevAloMkoM accaMbhA janaka hovegA, isI tareM anyabhI jainamatakI kitanIka vAte asatDhiseM zAstraseM jo viruddha hai, so mAna rakhI hai, tinakA svarUpa ihAM nahI likhate hai / pra.159. guru kitane prakArake kisa kisakI upamA samAna aura rUpa 1 upadeza 2 kriyA 3 kaisI aurakaise ke pAsoM dharmopadeza nahI sunanAM, aura kisa pAsoM sunanAM cAhiye. u. isa prazna uttara saMpUrNa nIce mujaba samajha lenA. eka gura cAsa (nIlacAsa) pakSI samAna hai. 1 jaiseM cASa pakSImeM rUpa hai, pAMca varNa suMdara hone seM aura zakunameMbhI dekhane lAyaka hai 1 paraMtu upadeza (vacana) suMdara nahI hai, 2 kIDe Adike khAne seM kriyA (cAla) acchI nahI hai 3 taisehI kitaneka guru nAmadhArIyomeM rUpa (veSa) to suvihita sAdhukA hai 1 paraM azuddha ( utsUtra) prarUpaNese upadeza zuddha nahI, 2 aura kriyA mUlottara guNa rUpa nahI hai, pramAdase niravadyAhArAdi nahI gaveSaNa karate hai 3 yaduktaM / / dagapANaMpupphaphalaMaNesaNijjaM gihacchakiccAiMajayApaDisevaMtijaivesaviDaMba gAnavaraM ||1|| ityAdi / asyArthaH / saccitta pANI, phUla, phala, aneSaNIya AhAra gRhasthake kartavya jivahiMsA 1 asatya 2 corI 3 maithuna 4 parigraha 5 rAtri bhojana snAnAdi asaMyamI prati sevate hai, vebhI gRhastha tulyahI hai, paraMtu yatike veSakI viTaMbanA karane se isa vAta seM adhika hai, aise to saMprati kAlameM duHSama Areke prabhAvaseM bahuta hai, paraMtu tinake nAma nahI likhate hai, atIta kAlameM to aise kulavAlakAdikoMke draSTAMta jAna lene, kulavAlaka meM suvihita yatikA vaiSato thA. 1 paraM mAgadhikA gaNikAke sAtha maithuna karane meM Azakta thA, isa vAste acchI kriyA nahI thI 2 aura vizAlA aMgAdi mahA AraMbhAdikA pravarttaka honese upadezabhI zuddha nahI thA, sAdhu hone se vA upadezakA tisakoM adhikAra nahI thA, 3 aise hI mahAvratAdi rahita 1 utsUtra prarUpaka (guru kulavAsa tyAgI) so kadApi zuddha mArga nahI sAganya 101 70 Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prarUpa zaktA hai 2 nikevala yati veSadhAraka hai 3 iti prathamo guru bheda svarUpa kathanaM ||1|| dUsarA guru kroMca pakSI samAna hai. 2 krauMcapakSImeM suMdara rUpa nahI hai, dekhane yogya varNAdike abhAvaseM 1 kriyAbhI acchI nahI, kIDe AdikoM ke bhakSaNa karane seM 2 kevala upadeza (madhura dhvani rUpa ) hai 3 aise hI kitaneka guruyoM meM rUpa nahI, cAritriye sAdhu samAna veSa ke abhAvaseM 1 sata kriyAbhI nahI, mahAvrata rahita aura pramAdake sevaneseM 2 paraMtu upadezazuddha mArga prarUpaNa rUpa hai 3 pramAdameM paDe aura parivrAjakake veSadhArI RSabha tIrthaMkarake pote marIcyAdivat athavA pAsasthe Adivat kyoMki pAsasthemeM sAdhu samAna kriyAto nahI hai 1 aura prAyeM suvihita sAdhu samAna veSabhI nahI, yadukta | vastraMdupaDilehiyamapANasakanni aMdukUlAI ityAdi / artha :- vastra dupratilekhita pramANa rahita sadazaka pavaDI rakhaneseM suvihitakA veSa nahI 2 paraM zuddha prarUpaka hai, eka yathAchaMdekoM varjake pAsasthA 1 avasannA 2 kuzIla 3 saMsakta 4 ye cAroM zuddha prarUpaka ho sakate hai, paraMtu dina pratidaza jaNokA pratibodhaka naMdiSeNa sarISe isa bhAMgemeM na jAnane, kyoMke naMdiSeNake zrAvakakA liMga thA / iti dusarA guru svarUpa bheda ||2|| tIsarA guru bhramare samAna hai. 3 bhramara meM suMdara rUpa nahI, kRzna varNa hone seM 1 upadeza (tisakA udAtta madhura svara ) nahI hai 2 kevala kriyA hai uttama phUloM meM seM phUloMkoM vinA duHkha denese tinakA parimala pIneseM 3 taisehI kitane ka guru yatike veSavAlebhI nahI hai 1 aura upadezakabhI nahI hai 2 paraMtu kriyA hai, jaise pratyeka buddhAdikoM me pratyeka buddha, svayaMbuddha tIrthaMkarAdi yadyapi sAdhuto hai, paraMtu tIrthagata sAdhuyoMke sAtha pravacana 1 liMga se 2 sAdharmika nahI hai, isa vAste yati veSa bhI nahI, 1 upadezaka bhI nahI 2 "dezanA'nAsevakaH pratyekabuddhAdirityAgamAt" kriyAto hai, kyoMki tisa bhavaseMhI mokSa phala honA hai / / iti tRtiyo guru svarUpa bheda ||3|| cauthA guru mora samAna hai. 4 jaiseM mora meM rUpato hai paMca varNa manohara 1 aura zabda madhura kekArUpa 700777 102 ka Preser Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hai 2 paraM kriyA nahIM hai, sAdikoMbhI bhakSaNa kara jAtA hai, nirdaya honeseM 3 taiseM guruyoM kitaneka meM veSa 1 upadezato hai 2 paraMtu sakriyA nahI hai, 3 maMgvAcAryavat / / iti cothA guru svarUpa bheda ||4|| __pAMcamA guru kokIlA samAna hai. 5 kokilA meM suMdara upadeza (zabda) to hai, paMcama svara gAne se 1 aura kriyA AMba kI mAMjarAdi zuci AhArake khAne rUpa hai. tathA cAhaH / / AhAre zucitA, svare madhuratA, nIke nirAraMbhatA || baMdhI nirmamatA, vane rasikatA, vAcAlatA mAdhave / / tyaktAtadvija kokIlaM , munivaraM dUrAtpunardAbhikaM / vaMdaMte vata khaMjanaM , kRmi bhujaM citrA gatiH karmaNAM / / 1 / / paraMtu rUpa nahI kAkAdiseMbhI hInarUpa honeseM 3 taiseMhI kitaneka guruyoMmeM samyak kriyA 1 upadeza 2 tohai, paraMtu rUpa (sAdhukA veSa) kisI hetu se nahIM hai, sarasvatIke chuDAne vAste yati veSa tyAgi kAlikAcAryavat / / iti pAMcamA guru svarUpa bheda ||5|| chaThA guru haMsa samAna hai. 6 haMsame rUpa prasiddha hai 1 kriyA kamala nAlAdi AhAra karane se acchI hai 2 paraMtu haMsame upadeza (madhura svara) pika zukAdivat nahI hai 3 taiseM hI kitane eka guruyoM meM sAdhukA veSa 1 samyak kriyAto hai 2 paraMtu upadeza nahI, gurune upadeza karane kI AjJA nahI dInI hai, anadhikArI hone se dhanyazAlibhadrAdi mahARSiyoMvat / / iti chaThA guru svarUpa bheda ||6|| sAtamA guru popaTa tote samAna hai. 7 totA ihAM bahuvidha zAstra sUkta kathAdi parijJAna prAgalyavAn grahaNa karanA. totA rUpa karake ramaNIya hai 1 kriyA AMba kadalI dAmita phalAdi zuci AhAra karatA hai. isa vAste apanI hai 2. upadeza vacana madhurAdi totekA prasiddha hai 3 taiseM kitaneka guru veSa 1 upadeza 2 samyak kriyA. 3 tIno karake saMyukta hai, zrIjaMbu zrIvajrasvAmyAdivat iti sAtamA guru svarUpa bheda ||7|| AThamA guru kAka samAna hai. 8 jaise kAkameM rUpa suMdara nahI hai 1, upadezabhI nahI, kakuyA zabda bolaneseM 2 kriyAbhI apanI nahI hai, rogI, bUDhe baladAdikoMke AMkha kaDha - Docentencomendado Ocean Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lenI, cUMca ragakanI aura jAnavaroMkA rudhira mAMsa, malAdi azuci AhAri hone se 3 aise hI kitaneka guruyoM meM rUpa 1 upadeza 2 kriyA 3 tInohI nahI hai, azuddha prarUpaka saMyama rahita pAsane Adi jAnane , sarva paratIrthIkabhI isI bhaMgame jAnane / / iti AThamA guru svarUpa bheda ||8|| iname se upadeza sunane yogyAyogya kauna hai. ina AThehI bhAMgomeM jo bhaMga kriyA rahita (saMyamarahita) hai ve sarva tyAgane yogya hai, aura jo bhaMga samyak kriyA sahita hai ve Adarane yogya hai, paraMtu tinameM bhI jo upadeza vikala aMga hai ve svatArakabhI hai, tobhI parakoM nahI tArasakte hai, aura je aMga azuddhopadezaka hai, veto apanekoM aura zrotAkoM saMsAra samudrameM DabonehI vAle hai, isa vAste sarvathA tyAgane yogya hai, aura zuddhopadezaka, kriyAvAn pakSa kokilAke draSTAMta sUcita aMgIkAra karane yogya hai, trIka yogavAlA pakSa tote ke draSTAMta sUcita sarvaseM uttama hai / aura zuddha prarUpaka pAsasthAdi cAroMke pAsa upadeza sunanAbhI zuddha guruke abhAvase apavAdameM sammata hai. pra.160. isa jagatameM dharma kitane prakArake aura kaisI upamAseM jAnane cAhiye. u. isa praznottarakA svarUpa nIceke likhe yaMtraseM jAnanA dharma pAMca prakArakA hai| eka dharma katherIvana samAna hai, jaiseM kaMtherI vana niSphala hai. sarva prakAraseM kevala kAMTo karake vyApta hone se lokAMkoM vidAraNAdi anartha janaka hotA hai, aura tisa vaname praveza nirgamana bhI duSkara hai ||1|| isa vana samAna nAstika matiyoMkA mAnA huA dharma hai, sarvathA thoDAsAbhI zubha phala nahI detA hai, aura parabhava meM narakAdi gatiyoMme duHkha anarthakoM detA hai, aura isa loka meM loka niMdA, dhikkAra nRpa daMDAdike bhayaseM isa kukarmI nAstika matameM praveza karanAM muzakala hai, aura jo iMsa matameM praveza kara gaye hai, tinakoM sva itAnusAra madya mAMsAdi bhakSaNa mAta, bahina , beTIkI apekSa' rahita strIyoMseM bhogAdi viSayake GOA000GBAGLAGVAGAGSAGAGVAGRAGNAGORE PAZACOAGUNG NGAGOAS ASSOCIACIO Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ susvAdake sukhakI laMpaTatA seM tisa nAstika matame se nikalanAbhI muzakala hai, isa vAste yaha dharma sarvathA sujJajano ko tyAgane yogya hai, isa matameM dharmake lakSaNato nahI hai, paraMtu tisake mAnanevAle lokone dharma mAna rakhA hai, isa vAste isakA nAmabhI dharmahI likhA hai || iti prathama dharma bheda ||1|| eka dharma zamI khejaDI vaMbala | isa vana samAna bauddhAMkA dharma hai, kyoMki kIkara khadira verI karIrAdi brahmacaryAdi kitanIka sat kriyA aura dhyAna karake mizrita vana samAna hai yaha yogAbhyAsAdika ke karane se marAM pIche vyaMtara vana viziSTa zubha phala nahI detA devatA kI gatime utpanna hone se kuchaka hai kiMtu sAMgarI vavvUla phalAdi zubha sukha rUpa phala bhogameM detA hai, tathA sAmAnya nIrasa phala dete hai, | coktaM bauddha zAstre / / mRdIzayyA prAtaruya sAMgarI pakkI zuSka hui hoi peyA / / bhaktaM madhye pAnakaMcA parAnhe || drAkSa kiMcit prathama khAte hue mIThI pANaM zarkarAcArddharAtrau || mokSazcAMta zAkya lagatI hai paraMtu kaMTakA kIrNa ho putreNa draSTaH ||1|| maNunna bhoyaNaM, bhuccA neseM vidAraNAdi anarthakA hetu maNunnaM , sayaNAsaNaM maNunnaM , sia gAraMsi hove hai / 2 / maNunnaM, jhAyae muNI ||2|| ityAdi / / bauddha matake zAstrAnusAre apane zarIrakoM puSTa karanAM, manake anukUla AhAra, zayyAdikake bhoga se aura bauddhabhikSike pAtra meM koi mAMsa de deve to tisakobhI khA lenA, snAnAdikake karane se pAMco iMdriyoMke poSana rUpa aura tapa na karane se Adi meM to mIThA (acchA) lagatA hai, paraMtu bhavAMtara meM durgati Adika anartha phala utpanna karatA hai, isa vAste yaha dharmabhI tyAgane yogya hai / / iti dUsarA dharma bheda / / 2 / / GOAG00000000000000000GBAGUAGEAGUAGAN 105 GUAGUAGUAG0000AGAGAGAGAGA00000 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka dharma parvatake vana tathA | isa vana samAna tApasa 1 naiyAyika, vaizeSika, jaMgalI vana samAna hai, isa jaimanIya, sAMkhya, vaibhava Adi Azrita sarva vanameM thohara, kaMtherI, kumAra laukika dharma aura caraka parivrAjaka inake pramukhake phala denevAle vRkSa vicitrapaNeseM vicitra prakArakA phala hai soi hai aura kaMTakAdisameM dikhAte hai, kitaneka vedokta mahA yajJa, pazu vidAraNa karaNe seM vadha rUpa snAna homAdi karake dharma mAnate hai, anarthakebhI janaka hai 1 aura ve kaMtherI vanavat hai, parabhavameM anartharUpa jinakA ki taneka dhava sallakI ke prAye phala hovegA, aura kitaneka to turamaNIza supalAza panasa sIsamAdi dattarAjAkI tare nikevala narakAdi phala vAle vRkSa hai, inake phalato hote hai / tathAcoktaM AraNya ke || yevaiihayathA niHsAra hai, paraMtu viziSTa 2 yajJepupazunviza saMtitetathA 2 ityAdi / / anartha janaka nahI hai 2 aura tathA zukasaMvAde || yUpaM chittvA , pazUn hatvA, kitaneka verI khejaDI kRtvA rudhira kardamaM , yadyevaM gamyate svarge, narake khayarAdi niHsAra azubha kena gamyateH / / 1 / / skaMdhapurANe / / vRkSAM cchiMtvA, phala dete hai kaMTakoM se pazUn hatvA , kRtvA rudhira kardamaM , dagdhvA vanhI vidAraNAdi aniSTake tilAjyAdi, citraM svargobhilaSyate |1|| janakabhI hote hai 3 aura | kitaneka apAtrakoM azuddha dAna gAyatryAdike kitaneka kiMpAkAdi vRkSa hai. | jApAdi dhava palAzAdivat prAya phaladenevAlebhI mukha mIThe pariNAmameM virasa sAmagrI vizeSa mile kiMcit phala janaka hai, phalagake denevAle hai 4 paraM anartha janaka nahI, vivakSita hai, isa sthala kitaneka uDubara (gUlara) meM pratidina lakSa dAna denevAlA marake hAthI vilvAdi phala niHsAra zubha hUe setavat, tathA dAnazAlAdi karAne vAle phalavAle kaMTakAdike naMdamaNikAravat aura secanaka hAthIke jIva abhAvaseM anartha janaka nahI lakSa bhojI brAhmaNavat draSTAMta jAnane ||2|| hai 5 kitaneka nAriMga, kitaneka to sAvadya (sapApa) anuSThAna, tapa, jaMbIra, karaNAdi madhyama, niyama dAnAdi anyAya se dravyo pArjana karI phaloM ke vRkSa hai, paraMtu anartha | kupAtra dAnAdi verI khejakIvat kiMcit rAjyAdi janaka nahI hai 6 kitaneka asAra zubha phala durlabha bodhipaNA hIna jAtitva rAyaNa (khiraNI) AMba, pariNAma virasAdi anarthabhI deve hai, kauNika priyaMgu pramukha sarasa zubha puSpa | pichale navameM tapasvIvat aura jainamati nAma GOOG SAGSAGEAGUAGUAGOGUAGVAGHAGAG000 | AGOAGRAGOLGAGAGDAGOGOAGUAGOOGUAGO Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phalavAle hai, ye sarva mAlakI rahita jAnane 7 aise tArata myatAseM adhama, madhyama, uttama vRkSoMkI vicitratA se parvatake vanoM kI bhI vicitratA jAnanI 11311 mithyA draSTI susaDhAdi deva gatimeM gae bahula saMsArI hue, vebhI mithyA tapa karane meM tatpara hue hoe, isI bhaMgame jAnane ||3|| kitaneke kiMpAkAdikI tareM asat Agraha deva guruke pratyanIkAdi bhAva vAle tathAvidha taponuSTA nAdi karake ekavAra svargAdi phala deke bahuta saMsAra tiryaMca narakAdike duHkha denevAle hote hai, gauzAlaka, jamAli Adivat ||4|| tathA kitaneka bhadrabhAva vizeSa pAtra guNAdi parijJAna rahita dAna pUjAdi mithyAtvake rAgaseM karate hai, ve uDuMbarAdivat kiMcit rAjyamanuSya ke bhoga sAmagryAdi asAra zubha phalahI dete hai, dUsare ke uparodhaseM dAna denevAle suMdara vANIkI tareM jainadharmAzrita bhI nidAna sahIta avidhiseM tapa anuSThAna dAnAdi karanevAlebhI isI aMgameM jAna lene, caMdra, sUrya vahu putrikAdike draSTAMta jAna lene ||5|| kitaneka tApasAdidharmI bahuta pApa rahita taponuSThAna kaMdamUla phalAdi saccitta bhojana karanevAle alpa tapavAle nAraMga, jaMbIra, karaNAdi taruvat jyotiSi bhavanapatyAdi taruvat jyotiSi bhavanapatyAdi bi madhyama devarddhi phaladAyI hai. zrI vIra pichale bhavoMmeM parivrAjaka pUrNa tApasavat tathA jaina mati sarosa gorava pramAda saMyamI Adi maMDukI vadha karane vAle kSapaka muni maMgu AcAryAdi vat ||6|| kitaneka tAmali RSikI tareM ugra tapa karanevAle caraka parivrAjakAdi dharmavAle AMbAdi vRkSoMvat brahmadevalokAvadhi sukha phala dete hai ||7|| ye sarva prarvatake vana samAna kathana kare, paraMtu neven 107 079 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyag draSTIkoM ye sarva tyAgane yogya hai / / iti tIsarA dharma bheda ||3|| eka dharma nRpavana samAna | isa vana samAna zrAddha (zrAvaka) dharma samyaktva zrAvaka dharma hai rAjeke vanameM | parvaka bArAMvratAkI apekSA terAsaukaroDa adhika aMba , jaMbU rAjAdanAdi bheda hone se vicitra prakArakA samyag guru samIpe jaghanya vRkSa hai kelA , nAlI- aMgIkAra karaneseM parigRhIta hai, ajJAna mae kerasopArI Adi madhyama lokidharmaseM adhika hai, aura aticAra viSaya mAdhavI latA tamAlA elA, | kaSAyAdi caura zvApadAdikoMse surakSita hai, aura lavaMga caMdanA gurutagarAdaya guru upadeza AgAbhyAsAdi karake sadA susiMcya uttama caMpaka rAjacaMpaka | mAna hai, sau dharmadevaloka ke sukha jaghanya phala jAti pADhalAdi pUla | hai, sulabhabodhi honese aura nizcita jaladI taruvicitra hai, ye sarva | siddhi sukhAMke denevAle hone se aura mithyAtvIke girivanake vRkSoM se sIMce, sukhAMseM bahuta subhaga AnaMdAdi zrAvakoMkItareM pAle hue hone se adhika dete hai, aura utkarSaseM to jIrNa seThAdikI tareM phala, patra puSpavAle hai,sadA / bArame acyuta devalokake sukha dete hai || isa sarasa baha mole phalAdi dete | bAste bArAMvrata rUpa zrAddha (zrAvaka) dharma yatnaseM hai // 4 // aMgIkAra gRhastha lokone karanA, aura adhika adhika zuddhabhAvoMseM pAlanAM ArAdhanAM cAhiye / / iti cauthA dharma bheda ||4|| eka dharma devatAke vana samAna sAdhu dharma hai, devatA ke vanameM devatAyoMkI tAratAmyatAseM Rddhi mAnoke krIDA karane ke naMdanavanAdimeMbhI rAjAke vanavat jaghanya , madhyama, uttama vRkSa hote hai, sarvaRtu ke phalavAn vRkSoM ke honeseM aura devatAke prabhAva se sarva WH0GBAGHAGHAGDAGDAGOGAGHAAGAGARI RAAAAGAGDAGD0000000000000000000 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpa karaNa jarA palita nAzaka ityAdi bahu prabhAvavAlI uSadhIyAM patra phalAdi karake saMyukta hai, pichale sarva vanoseM yaha pradhAna vana hai ||5|| roga viSAdi dUra kare, manaciMtita | isa vana samAna cAritra dharmabhI pulAka bakuza kuzIla nirgratha snAtakAdi vicitra bhedamaya hai, virAdhaka zrAvaka sAdhuyoMkA dharma tIsare mithyAtva dharmameM graha karaneseM isa dharmameM avirAdhaka yati dharmavAle jAnaneM, tinakoM jaghanya saudharma devalokake sukha rUpa phala hai. ArAdhika zrAvaka dharmavAle se adhika aura bArA kalpa devaloka, nava graiveyakAdi madhyama sukha aura utkRSTato anuttara vimAnake sukha saMsArika aura saMsArAtIta mokSa phala dete hai, isa vAste te yaha dharma sarva zaktiseM uttarottara adhika adhika ArAdhanA cAhiye, yaha sarva dharmAseM uttama dharma hai, yaha kathana upadeza ratnAkaraseM kiMci likhA hai || iti pAMcamA dharma bheda ||5|| pra.161. jo jainamatameM rAje jainadharmI hote hoveMge, ve jainadharma kyoMkara pAla sakte hoveMge, kyoMki jainadharma rAjyadharmakA virodhI hamakoM mAluma hotA hai. u. gRhasthAvasthAkA jainadharma rAjyadharma (rAjyanIti) kA virodhI nahI hai. kyoMki rAjyadharma caura yAra khUnI asatyabhASI pramukhAkoM kAyade mUjaba daMDa denA hai. isa rAjya nItikA jainarAjAke prathama sthUla jIvahiMsA rUpa vratakA virodha nahI hai, kyoMki prathama vratameM niraparAdhikoM nahI mAranA aisA tyAga hai, aura caurAra khUnI asatyabhASI Adika anyAya karanevAleto rAjAke aparAdhI hai, isa vAste tinake yathArtha daMDa dene se jaina dharmI rAjAkA prathama vrata bhaMga nahI hotA hai, isItare apane aparAdhi rAjA ke sAtha laDAi karane se bhI vrata bhaMga nahI hotA hai, ceTaka mahArAja saMprati kumArapAlAdivat, aura jainadharmI rAje bArAMvrata rUpa gRhasthakA dharma bahuta acchI tareseM pAlate the, jaise rAjA kumArapAlane pAle. pra.162. kumArapAla rAjAne bArAMvrata kisa tareMke kare, aura pAle the. 109 exercendente Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u. zrI kumArapAla rAjA ke zrI samyakta mUla bArAMvrata pAlanake the / / trikAla jina pUjA. 1 aSTamI caturdarzAmeM poSadhopavAsake pAraNe meM jo dekhane meM koi puruSa AyA tisakoM yathArtha vRtti dAna dekara saMtoSa karanA 2 aura jo kumArapAlake sAtha poSadha karate the tinako apane AvAsa meM poSadha karate the tinako apane AvAsa meM pAraNA karAnAM 3 TUTe hae sAdharmikakA uddhAra karanA, eka hajAra dInAra denA 4 eka varSameM sAdharmiyokoM eka karoDa dInAra dIne aise caudaha varSa meM caudaha karoDa dInAra dIne 5 aThanave lAkha 98 rUpaka ucita dAna meM dIne, 6 bahattara 72 lakSa rUpaka dravyake patra nisaMtAna ronevAlIke phADe 7 ikkIsa 21 koza (jJAnabhaMDAra) likhavAe 18 nitya prateM zrI tribhuvanapAla vihAra (jo kumArapAlane chAnave 96 karoDa rupakake racaseM jina maMdira banavAyA thA) tisameM snAtrotsava karanAM 9 zrI hemacaMdrasUri ke caraNoMme dvAdazAvarta vaMdana karanAM 10 pIche kramaseM sarva sAdhuyoko vaMdana karatAM 11 jisa zrAvakane pahilA poSadhAdi vrata kare hoghe tisako vaMdana, mAna, dAnAdi karanAM 12 aThAraha dezo me amArIpaTaha karAyA 13 nyAya ghaMTA bajAnAM 14 aura aThAraha dezoke sivAya anya caudaha dezo meM dhanabala seM maitrIbalaseM jIva rakSAkA karAnAM 15 caudahasau cautAlIsa 1444 navIna jina maMdira banavAe 16 solesau 1600 jIrNa jina maMdirokA uddhAra karAyA 17 sAtavAra tIrtha yAtrA karI 18 aise samyaktakI ArAdhanA karI || pahile vratame aparAdhI vinA mAro aise zabdake kahane se eka upavAsa karanAM 1 dUsare vratame bhUlase jUTha bolA jAve to AcAmlAdi tapa karanA 2 tIsare vratameM nisaMtAna marekA dhana nahI lenAM 3 cauthe vratameM jainI huA pIche vivAha karaNekA tyAga aura caumAseke cAra mAsa tridhA zIla pAlanAM, manaseM bhaMge eka upavAsa karanA, vacanaseM bhaMge ekAcAmla, kAyaseM bhaMge ekAzana. eka paranArI sahodara biruda dharanAM. bhopaladevI Adi AThoM rANIyoMke mare pIche pradhAnAdikoM ke AgrahaseMbhI vivAha karanA nahI , aisA niyama bhaMga nahIM karA . ArAtrikArtha sonemayi bhopaladevIkI mUrti karavAi, zrI hemacaMdrasUrijIe vAsakSepa pUrvaka rAjarSi biruda dInA 4 pAMcame vratameM cha karoDakA sonA, ATha karoDakA rUpA, hajAra tulA pramANa maharghya maNiratna, battIsa hajAra maNadhRta, battIsa hajAra maNa tela, lakSA zAli cane, juvAra, mUMga pramukha dhAnyoke mUMDhaka rakhe pAMca lAkha 500000 azva, pAMca hajAra 5000, hAthI, pAMcasau 500 UMTa, ghara, hATa, sabhAyAna pAtra gADi vAhinIye sarva alaga GEAGOOGDAGAOACOAGORAKHABAR BAADA descendentementen ener Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ alaga pAMcasau pAMcasau rakhe. igyAreso hAthI 1100, paMcAsa hajAra 5000 saMgrAmI ratha, igyAre lAkha 1100000 ghoDe, aThAraha lAkha 1800000 subhaTa. aiseM sarva sainakA mela rakhA. 5 chaThe vratameM varSAkAlameM paTanake parisaraseM adhika nahI jAnA 6 sAtameM bhogopabhoga vratameM madya, mAMsa, madhu, bhrakSaNa, bahubIja paMcoDuM baraphala, abhakSa, anaMtakAya, dhRta pUrAdi niyama devatAke vinA dInA vastra, phala AhArAdi nahI lenAM. sacitta vastumeM eka pAnakI jAti tisake bIDe ATha, rAtrimeM cAroM AhArakA tyAga. varSAkAlameM eka ghRta vikRtI lenI, harita zAka sarvakA tyAga, sadA ekAzanaka karanAM, parvake dina abrahmacarya sarva sacitta vigayakA tyAga 7 AThameM vratameM sAtoM kuvyasana apane deza kADha dene, 8 navameM vratameM ubhaya kAla sAmAyika karanAM, tisake kare hue zrI hemacaMdrasUrike vinA anya janaseM bolanAM nahI, dinaprate 12 prakAza yoga zAstrake 20 vIsa vItarAga stotrake paDhane 9 dazameM vratameM caturmAsemeM zatrU Upara caDhAi nahI karanI 10 poSadhopavAsameM rAtrimeM kAyotsarga karanA, poSadhake pAraNe sarva poSadha karanevAloMkI bhojana karAnAM 11 atithi saMvibhAga vratameM dukhiye sAdharmi zrAvaka lokAMkA, 72 lakSa dravyakA kara choDanAM, zrI hemacaMdrasUrike uttaranekI dharmazAlAmeM jo mukhavastrikAkA pratilekhaka sAdharmikoM 500 pAMcasau dhoDe aura bArAM gAmakA svAmI karA, sarva mukhavastrikAke pratilekhakAMkoM . 500 pAMcasau gAma dIne 12 ityAdi aneka prakArakI zubhakaraNI viveka ziromaNi kumArapAla rAjAne karIthI. yaha guru 1 dharma 2 aura kumArapAlake vratAke svarUpa upadezaratnAkaraseM likhe hai. pra.163 . isa hiMdusthAnameM jitane paMtha cala rahe hai, ve prathama pIche kisa kramaseM hue hai, jaiseM Apake jAnane meM hove taiseM likha dIjiye ? u. prathama RSabhadevaseM jainadharma calA 1 pIche sAMkhyamata 2 pIche vaidika karma kAMDa kA 3 pIche vedAMta mata 4 pIche pAtaMjali mata 5 pIche naiyAyika mata 6 pIche bauddha mata 7 pIche vaizeSika mata 8 pIche zaiva mata 9 pIche vAmIyoMkA mata 10 pIche rAmAnuja mata 11 pIche madhva 12 pIche niMbArka 13 pIche kabIra mata 14 pIche nAnaka mata 15 pIche ballabha mata 16 pIche dAumata 17 pIche rAmAnaMdIyoM kA mata 18 pIche svAminArAyaNakA mata 19 pIche brahma samAja mata 20 pIche AryA samAja mata dayAnaMda sarasvatIne sthApana karA. 21 isa kathana 111 000000 kh` Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ meM jainamatake zAstra 1 veda bhASya 2 daMtakathA 3 itihAsake pustakAdikoMkA pramANa hai / / ityalam / / ahamadAvAdakA vAsI aura pAlaNapurameM nyAyAdhIza rAjyAdhikArI zrAvaka giradharalAla hIrAbhAI kRta kitaneka prazna tinake uttara pAlitANeMmeM cAra prakAra mahA saMghake samudAyane AcArya pada datta nAma vijayAnaMdasUri apara prasiddha nAma AtmArAma muni kRta samApta hue hai / / ina sarva praznoMttaromeM jo vacana jinAgama viruddha bhUla seM likhA hove tisakA mithyA duHkRta detA huM / sarva sujJa jana AgamAnusAra sudhAra ke likha dIjo, aura mere kahe utsUtrakA aparAdha mApha karajo || iti praznottarAvali nAma graMtha samAptam . 500000000000000000000000000000000000 00GORGEAGOOGOOGUAGRAG00GOOGOAGOOGUAGE Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (atha guru prazastiH) (anuSTup vRttam- ) : zrImadvIra jinezasya ziSya ratneSu hyuttamaH sudharma iti nAmrA'bhUt paMcamaH gaNa bhRtasudhIH ayameva tapAgaccha mahAdrormUlamuccakaiH jJeyaH paurastyapaTTasya bhUSaNaM vAgvibhUSaNaM paraMparAyAM tasyAsIt zAsanottejakaH pradhIH zrImadvijayasiMhAvhaH karmaThaH dharma karmaNi tasya paTTAMbare caMdraH vijayaH satyapUrvakaH abhUt zreSThaguNagrAmaiH saMsevyaH nikhilairjanaiH paTTe tadIyake zrImat karpUravijayAbhidhaH AsIt suyazAH jJAna kriyA pAtraM sadodyabhaH tatpaTTa vaMza muktAsu maNirivepsitapradaH siddhAMta hemanikaSaH kSamA vijaya ityabhUt jinottama padma rUpa kIrtti kastUra pUrvakAH vijayAMtA krameNaite babhUvurbuddhisAgarAH tasya paTTAkare ciMtA maNirivepsitapradaH maNivijaya nAmA'bhUt dhoreNa tapasAkRzaH tato'bhUt buddhi vijaya : buddhayaSTaguNagumphitaH prastutasyAsmadIyasya gacchavaryasya nAyakaH cakre ziSyeNa tasyeM jaina praznottarAvalI dhuktA zrImadAnaMda vijayena savistarA saMvat bANa yugAM' ke duMH poSamAsya'sitachade, trayodazyAM tithau ramye vAsare maMgalAtmani pallavi pArzvanAthA'dhiSThite pralhAdanepure sthitvA'yaM pUrNatAMnItaH graMthaH praznottarAtmakaH 113 .2 .4 .5 .6 7 9 10 11 12 BAG ` Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 E ss & If GagEUpiir RAJUL For Pivote 250 cosa, Use Only = 25010863 T