Book Title: Atma Tattva Darshan
Author(s): Buddhisagar
Publisher: Adhyatma Gyan Prasarak Mandal
Catalog link: https://jainqq.org/explore/008534/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org For Private And Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrImad vRddhirAjari prathamAjhA - Atmatattva darzana, racayitA yoganiSThazAstravizArada . jainAcArya buddhisAgarasari.. sANaMdanI zrAvikA bena karIe saM. 1974 nA asADa sudi bIje sANaMdamAM dIkSA lIdhI tenI sahAyathI prakaTakartA adhyAtmajJAnaprasAraka maMDaLa. hA. lallubhAI karamacaMda dalAla. caMpAgalI, muMbaI vIra. 2444. vi. saM. 1878. mUlya 0-8-0 For Private And Personal Use Only Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vaDedarA-ziyApurAmAM, zrI luhANAmitra sTIma prinTiMga presamAM, viThThalabhAi AsArAma Thakkare pragaTakartA mATe tA. 10-8-18 nA roja chApI prasiddha karyuM. For Private And Personal Use Only Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nivedana. zrImad buddhisAgara granthamALAnA 21-mikAnamAM maNakA tarIke Atmatattva darzana tarIke A pustaka bahAra paDe che temAMthI madhyasthabhAve satya grahavA prayatna karI joIe. A laghu pustakamAM satya uhApoha karavAmAM AvyuM che, vAcakane temAMthI ghaNuM grahaNa karavAnuM maLI zake tema che. AtmajJAna pradarzaka je je pustaka bahAra paDe che tethI janasamAjane ghaNuM lAbha thAya che mATe adhyAtma jJAnavardhaka baMdhuoe tathA benee pustako chapAvavAmAM sahAya karavI joIe eja temanuM kharuM kartavya che. sANaMdanI zrAvikA khAI zakarIe sAdavajI lAbhazrI pAse dIkSA lIdhI te vakhate teNue a, jJA. pra. maM. pustaka chapAvavA khAte rU. 10) ApyA. saM. 1974 aSADa sudi bIje teNe sANaMdamAM mahAtsava pUrvaka dIkSA lIdhI, muni devendra sAgarajIe zakarIne dIzA ApI teNunuM sunandAzrI nAma ApyuM ane viveka zrInI ziSyA tarIke dIkSA ApI. temanI sahAyathI A purataka chapAI bahAra paDe che mATe temane dhanyavAda ApavAmAM Ave che. muMbAI, caMpAgalI ) vi. saM. 1974. vI. saM. 2444} adhyAtmajJAna prasAraka aDadhI aSADa sudi 15. 0 For Private And Personal Use Only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org For Private And Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prastAvanA A pustakamAM jainetara veda vedAntAdi darzanIya zAstrAthI AtmAnA tattanI mAnyatA siddha karavAmAM AvI che ane jaina ta saMbaMdhI zrI zaMkarAcArya vagerenA vicArenI samAlocanA karavAmAM AvI che ane tethI jainatAnI mAnyatA yogya che evI dizA darzAvI che. duniyAmAM jeTalAM dazane thayAM teonAM ta vagerenI mAnyatAonuM paraspara khaMDanamaMDana thayA vinA rahyuM nathI. eTaluM te kharuM ke je niSpakSapAta ane satyabuddhithI sarva dharmanAM tatvone tapAsavAmAM Ave ane tethI asatya tattvonuM khaMDana thAya te tethI vizva samAjane hAnine badale lAbha che paNa tethI ulaTuM thAya te vizva samAjane lAbhane badale hAni che. satyavAdathI paraspara dharmonA satya ane asatya bhAgo dekhavAnI madhyastha lokone sagavaDa maLe che ane tethI satya tAravI kADhavAmAM Atmabuddhi preraNayukta bane che. rAgadaSTithI dharmavAda khaMDanamaMDanamAM pravRtti karatAM satyathI kare gAu dUra rahevAya che. paraspara dharmanA sthApaka ane AcAryoe paraspara dharmanAM karelA khaMDanamaMDanamAM teo madhyastha hatA, vA rAmapI hatA ke kema? te, pustake jevAthI bhayastha mahAtmAone mAluma paDyA vinA rahetuM nathI. dharmanA sthApako amuka Avazyaka segamAM amuka dharmanI sthApanA kare che paraMtu temAM pAchaLathI satyanI sAthe asatya AcAre vicAre paNa ghusI jAya che ema thoDAghaNuM aze koI dharmamAM thayA vinA rahyuM nathI evo kudatane paNa niyama che. havADA vageremAM baMdhAyeluM pANI gaMdu thayA vinA rahetuM nathI. tema dareka baMdhAyelA dharmomAM paNa gaMdakI saMkucitatA thayA vinA rahetI nathI. manuSyone bhinna bhinna khoparInA lIdhe eka sarakhA eka dhamane vicAre AcAre pasaMda AvatA nathI tethI bhinna bhinna dharmo pragaTayA ane pragaTe che ane pragaTaze. deva, gurU, ane dharma e traNa tattvomAM sarva dharmanI mAnyatAone samAveza thAya che. sarva dharmonA zAstromAM devagurU dharma saMbaMdhI paraspara virUddha bhinna mAnyatAo darzAvI che. tene ekamate bhUtakALamAM thayo nathI, vartamAnamAM For Private And Personal Use Only Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir thato nathI ane bhaviSyamAM thanAra nathI. manuSya pote je dharma aMgIkAra kare che tene satya mAne che ane anyane asatya, ardha satya vagere tarIke mAne che. manuSyane svabhAva evo che ke te dharma mAnyA vinA rahI zakato nathI. cArvAka nAstika vageree dharmagurU IzvaranI utthApanA karI te paNa duniyAne mATe bhAga pitapatAnI mati anusAra devagurU dharmane mAne che ane bhaviSyamAM mAnaze. je je dharmanA sthApako thayA teonI bhAvanAIcchA evI hatI ke amAro dharma, AkhI duniyAnA manuSyo mAne paraMtu bhinna prakRtivALA manuSyanI AgaLa teonI bhAvanA nakAmI gaI, jAya che ane jaze. kudratane evo niyama che ke je upaje che tene vinAza kare che. te niyamane anusAra vizvamAM pUrve aneka dharmo pragaTayA ane vinAza pAmyA, ane pAmaze. je ta anAdi kALanAM che te anaMtakAla paryaMta rahevAnAM, bAkInAM te naSTa thayA vinA rahevAnAM nathI. dareka darzanamAM amuka tanuM pratipAdana karavAmAM AvyuM hoya che, paraMtu te to paNa paraspara dharmanA tatvane virUddha asatya lAge che vA temanI daSTi pramANe jaNAya che tethI be ducAranI peThe dharmatanI ekasarakhI mAnyatA sarvatra anubhavAtI nathI. be 6 cAranA gaNitanI peThe sarva dharmo jo hota te dharmatatva saMbaMdhamAM paraspara hajAro virUddha mate prakaTI zakata nahIM paNa ema nathI tethI adazya tAnI mAnyatAbheda, zAstrabhede, zastrayuddhAthI manuSya paraspara eka bIjAnA zatru banI janasaMhAra karavAmAM paNa tatpara thAya che. keTalAka manuSyone prakRtine anukuLa dharma pasaMda Ave che. vedAnta bhAgavata dharmamAM prakRtine anukuLa dharmanI mAnyatA saMbaMdhI vizeSa vyavasthA dekhAya che, keTalAka manuSyane buddhinI pradhAnatAe dharma pasaMda Ave che. beMddhi vagere darzane buddhivAdanI apekSAe dharmane mAne che. keTalAka manuSyone nivRtti dharma sAre lAge che. keTalAka manuSyone izvara kartavavAdavALo dharma pasaMda paDe che tyAre keTalAka manuSyane tenAthI virUddha dharma pasaMda paDe che. keTalAka manuSyane sAkAra Izvara mAne pasaMda paDe che tyAre keTalAkane nirAkAra Izvara mAnave pasaMda paDe che. daSTi sRSTivAda, vivartavAda, pariNAmavAda, syAdAdavAda, ekAMtavAda, nityavAda, anityavAda vagere sarve mate bhinna bhinna buddhithI pragaTelA che temAM jene je pasaMda paDe che te tene mAne che. eziyA, yuropa, AphrikA ane amerikA vagere khADAmAM bhUtakALamAM ane naka darzane, dharmo thayA, laya pAmyA, thAya che ane thaze. dharmanA sthApakane For Private And Personal Use Only Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ja ! keTalAka leka payagaMbaranA upanAmathI saMbodhe che, keTalAka baSi avatAre ane jene tIrthakara tarIke oLakhe che, keTalAka kahe che ke paramezvara duniyAmAM mahAtmAone dharma sthApavA mATe mokale che. keTalAka kahe che ke paramezvara mokalatA nathI paraMtu mahAtmAo kevaLajJAna pAmI paramAtmA banI satyadharmane upadeza Ape che. eziyA, yuropa vagere khaMDamAM dharmanA aneka pathe vidyamAna che. AkhI duniyAmAM jainadharma, buddhadharma, khrItidharma, musalamAnadharma, cAhudI dharma, jarathosta vagere moTA dharmo vidyamAna che ane tenA zAkhA bheda dharmo paNa vidyamAna che. sarva dharmanA sthApaka mahAtmAo meTA bhAge eziyAkhaMDamAM utpanna thayA che. eziyAkhaMDamAM paNa hindusthAna deza je te kharekhara sarva dharmonI khANuM bhUta gaNAya che. jaina, veda ane heMdharmanA sthApake hindusthAnamAM thaelA che. sarva dharmanA sthApakoe je sihotA pratipAdana karyA che tene pUrNa abhyAsa karavA joIe. vedAntIe pitAnA dharmane prAcIna mAne che. be pitAnA dharmanuM prAcIna mAne che ane jenI pitAnA dharmane prAcIna mAne che. dareka dhamane itihAsa avaladyAthI tenI prAcInatAne satya khyAla AvI zake che. meM mAnya tilaka jainadharmanI prAcInatA saMbaMdhI pitAnA bhASaNamAM jaNAve che ke vedadharmanA jeTa jenadharma prAcIna che ke tenA karatAM vizeSa che." jainadharmanAM zaste jaNAve che ke jenadharmamAMthI vedavedAMta dharma pragaTayo che. prAcIna dharma hAya vA arvAcIna dharma hoya paraMtu tethI kaMI rAjI thavAnuM nathI. je dharmamAM satya AcAre vicAre hAya ane jethI samAjanuM kalyANa thatuM hoya ane paramAtmapadanI prApti thatI hoya te pachI prAcIna arvAcInanA vAdamAM utaravAthI kaMI lAbha nathI. jaina zA, ane hiMduzAstranuM bArIkIthI madhyastha bhAve avalokana karavAthI bhavyAbhAne tene vizeSa khyAla AvI zake che. jainadharmanAM ta AcAre ane vicAro keTalA udAra ane vizva samAjanI unnati karanAra che ? te je jaina zAne anubhava kare che te jANI zake che. dANu bhegI kAMkarI hoya che, suvarNa bhegI ja hoya che, vastramAM paNa malInatA thAya che, tema dareka dhamAM paraMparAe je kaMI asatyanI mizraNatA thaelI hoya tene pArakhavI joIe. dareka dharmane uparyuktadaSTie abhyAsa karavAmAM Ave to AryAvarta mAM tathA yuropa vagere dezomAM je dharmanA nAme adhama asatyane praveza thaela che te samajAya ane tethI aMdhazraddhAne nAza thAya tathA teTalA aMze satyadharmanI zodha paNa karI zakAya. For Private And Personal Use Only Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir madhyastha vAcake dareka dharmanA sthApakanA jIvanane abhyAsa kare joIe. tenAmAM cAritraya kevuM hatuM, rAgadveSa ajJAna vagere durgaNe keTalA aMze hatA ane saca Adi guNe keTalA aMze khIlyA hatA. mahimA camatkAra vagere para khyAla na ApatAM tenA AtmAnI keTalA aMze zuddhi thaI hatI te para khAsa lakSa devuM. rASTranI peThe dharmo paNa prasaMge pAmIne sthapAyA kare che mATe te kSetra kAla avasthA Adine paNa vicAra kare joie. rAjyanI piThe dharma sthApake pravartaka paNa duniyAmAM pitAnA dharmane sthApavA aneka yuktio kare che ane jana samAjane pitAnA dharmamAM vALavA dharmayuddhane paNa upayoga karavA cukatA nathI, ItyAdi vAtane dhyAnamAM laIne sarva dharmanA sthApakonA pravartakenA ItihAsa vAMcavA joIe, ane dharma sthApakonA mUla Azayone grahavA joIe, pazcAt siddhAMtonI tulanA karavI joIe. ItyAdi dhyAnamAM rAkhIne dharmanI parIkSA karavAthI saMkucita daSTine nAza thAya che ane sarva dharmanA zAstromAMthI satyabhAga jovAmAM kaI jAtane avarodha Avato nathI. pitAnAM bera mIThAM ane pArakAM khATAM ema te sarva dharmavALAo rAga mohamAM muMjhAIne kathe che, temaja pita pitAnAM dharmanAM zAzvene pUrNa satya tarIke jAhera kare che paraMtu ema kahevA mAnavAthI anyadharmanA zAstranA satyapara dATe mAravAmAM Ave che ane tethI AtmA hRdayanI vizALatA zuddhi thatI nathI ane tethI paramAtmapadanI prAptimAM aneka ajJAnanA paDadAo Ave che, mATe rAgadveSane tyAga karIne dharmazAstradvArA dharma tane anubhava kare joIe. deza dharma, samAja dhama, nIti, rASTadharma, mekSadharma vagerenuM samyaga svarUpa pratipAdana karanArA paramAtmA tIrthakara prabhunA upadezane anubhava kare jaIe. rAgadveSane sarvathA kSaya karIne jeNe traNa guNanI pelI pAra kevala jJAna pAmIne upadeza Apyo che evA vazamA tIrthakaramahAvIra prabhunA siddhAMtanuM zravaNu vAcana manana karIne AtmAdi tane anubhava meLavavuM joIe. zrI mahAvIra prabhue kevala jJAna prApta karIne sarva dharmomAM rahelA satyane apekSAe samajAvyAM che ane tethI sarva dharmone satyomAM je matadAgraha hato te dUra karyo che, tethI gurUgama leI je koI jainAgamane vAMcaze te AtmAdi tanA satyane pAmaze ane sarva dharmopara thatA rAgadveSane dUra karI samabhAva prApta karI paramAtmapada prApta karaze ema mane anubhava Ave che. dharmAdi sarva bAbatene apekSAvAdane samajAvI matadAgraha pakSapAta ajJAnatAne dUra For Private And Personal Use Only Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir karAvanAra zrI mahAvIra prabhunA upadezanI jeTalI stuti karIe teTalI theDI che. dareka Atma baMdhue zrI mahAvIra prabhue upadezela jJAnayoga, karmayoga, bhaktiga, vagere vegenuM jJAna karavuM joIe. zrI mahAvIra prabhue asaMkhya gAnI ArAdhanA vaDe mukta thavAnuM darzAvyuM che. temAM jJAna, darzana, ane cAritra e traNa yoga mukhya che e traNane paNa jJAnayogamAM ane karmavegamAM ( kriyAyoga pravRttiga) samAveza thAya che. zrI mahAvIra prabhunAM upadeza rahasya che te AgamomAM ane nigamamAM jaLavAI rahyAM che. adhyAtmajJAnIo, dharmazAne anubhava karIne temAMthI satyanI khUbIo bahAra pADe che. zrI RSabhAdika trevIza tIrthakarenA upadezane zrI mahAvIra prabhunA upadezamAM abheda jJAnabhAve samAveza thAya che tethI mahAvIra prabhue sthApana karelA jainadharmamAM sarva dharmone samAveza thavAthI anyadharmanI apekSA rahetI nathI. vedAdi sarva dharmazAstranA zrI mahAvIra prabhu sarva jJAtA hatA tethI temAM vedAdi dharmazAstranI satyatA AvI jAya che tethI mahAvIra prabhunAM vacanane vedarUpa mAnavAmAM Ave che. zrI mahAvIra prabhue potAnA samayamAM cAlanAra sarva dharmonAM satyane pitAnA upadezamAM samAveza karyo che tethI vAcakone anyazAstranA satya mATe anyazA jovAnI jarUra rahetI nathI, tema chatAM jovAmAM AvatAM chatAM paNa zrI mahAvIra prabhunA upadezathI kaMI vizeSa jaNAtuM nathI. tema chatAM anyadharmazAstro vAMcavAnI jarUra che ke jethI vItarAga sarvajJano bAdha paripUrNa khyAlamAM AvI zake. zrI mahAvIra prabhunAM satyenI apekSA samajIne vizvavarti sarvadharmazA vAMcavAmAM Ave che tethI sarva ThekANe rahelA aneka satyAMzanuM grahaNa thAya che ane tethI haTha kadAgrahathI koI dharmanuM khaMDana thatuM nathI ane anya dharmIone paNa satAvavAmAM AvatA nathI. A granthamAM sApekSapaNe anya gharmazAnI sApekSa daSTie jaina tattvanI mAnyatAonI satyatA mATe uhApoha karyo che te vAcakoe madhyastha bhAve vAMcavo joIe ane temAMthI satya grahaNa karavuM joIe. rajoguNa ane tamoguNanI buddhi pariharIne sAtvika buddhi prApta karavI joIe. pakSapAta, dharma rAgAMdhatA vagerene tyAga karIne AtmAdi tane dhyAna samAdhithI pUrNa anubhava karavo joIe. sarva dharmazAstramAM AtmA, paramAtmA, karma vagere tanuM thoDA ghaNA aMze pratipAdana karavAmAM AvyuM che. jainazAstromAM pratipAdana karela AtmA, paramAtmA, mekSa, karma vagere tane aneka For Private And Personal Use Only Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sApekSa dRSTie anubhava karavA A laghu gratha paNa aitihAsi daSTie upayogI thAo. eTaluM kahI prastAvanA samApta karavAmAM Ave che. 3 matiH saM. 1874, vijApura aSADa sudipa muni zrI devendrasAgarajIe dehensaga karyo. dehotsarga smaraNa-saM. 1874 aSADa sudi 13, munizrI devendra sAgarajIe saM. 1868 ne mAgha mAsamAM rANapuramAM dIkSA lIdhI hatI. vyAkaraNa nyAya kAvya vagere zAstrane sArI rIte abhyAsa karyo hato. dharmazAstromAM paNa dakSatA prApta karI hatI. pAMca cha varSamAM apramattapaNe abhyAsa karyo hato tethI bhaviSyamAM sArA vidvAna thavAne saMbhava hato. saM. 1874 nuM comAsuM sANaMdamAM karavA gayA hatA, paraMtu azubha karmodayathI aSADa sudi bIja trIjathI tAva zarU thayo ane temAMthI sanipAta thayo tethI aSADa sudi bArasanI rAtrIe pAMca vAgyAnA Azare kSaNabhaMgura dehano tyAga karIne teo parabhavamAM cAlyA gayA gAbhyAsamAM teo pravINa thayA hatA. vairAgI hatA. zAstra premI hatA. adhyAtmajJAnI hatA kriyApAtra brahmacArI hatAnsANaMdanA saMghe aMtya samayanI kriyAne mahotsava sAre karyo hate, temanA mRtyuthI aneka jainonA hRdayamAM zaka pragaTa hatA. sANaMda, vijApura, mANasA gerItA, gavADA vagere ThekANe pAkhIo paDI hatI. pUjAe bhaNAI hatI. te gerItAnA vatanI hatA. zrIraMgasAgarajI, bhaktisAgarajI, chatasAgarajI ane devendrasAgarajI ema cArane eka varSamAM dehotsarga thavAthI sAgara saMdhADAmAM uttama sAdhuonI khoTa paDI che teonA AtmAne zAMti maLe. jainasaMdhamAM zAMti thAo. jai rAta re. saM. 1874 aSADa vadi 11 vijApura. For Private And Personal Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrImada buddhisAgarasUrijI granthamALAmAM pragaTa thayelA grantha. pRSTha : : : : : : : : : : : : 1. va bhajana saMgraha bhAga 1 lo. 200 0-8-0 1. adhyAma vyAkhyAnamALA. ... 206 1-4-0 2, bhajana saMgraha bhAga 2 je. ... 336 0-8-0 3. bhajana saMgraha bhAga 3 ja. .. 215 0-8-0 4. samAdhi zatakam ... 340 0-8-0 5. anubhava pazcizI.... 248 0-86. AmapradIpa. . 315 0-8-0 7. bhajanasaMgraha bhAga 4 . ... 04 0-8-0 8, paramAtmadarzana. ... ... 432 0-1200 9. paramAtmajyoti. .. 500 0-12-0 10. tattvabiMdu, ... 230 1-4-0 11. guNAnurAga. (AvRtti bIjI) ... 24 0-1-0 12-13. bhajanasaMgraha bhAga 5 me tathA jJAnadIpikA. 180 0-6-0 14. tIrthayAtrAnuM vimAna (A.bIjI) ... 64 0-115. adhyAma bhajanasaMgraha ... ... ... 190 0-6-0 16. gurUdha 172 04-0 17. tatvajJAnadIpikA. ... ... ... 124 0-6-0 18. garlDalI saMgraha. . 112 0-319-20. zrAvakadharmasvarUpa bhAga 1-2 (AvRtti trIjI) 40-40 0-1-0 21. bhajana pada saMgraha bhAga 6 ke. 208 0-12-0 22. vacanAmRta. * * * 308 1-140 23. cogadIpaka. ... 268 0-140 24. jaina etihAsika rAsamALA , 408 1-0-0 25. Anandaghana pada bhAvArtha saMgraha. 808 2-0-0 26. adhyAtma zAnti (AvRtti bIjI) 132 03-0 27. kAvyasaMgraha bhAga 7 mo 156 0-8-0 28. jainadharmanI prAcIna ane arvAcIna sthiti. 96 02-0 28. kumArapAla caritra (hiMdI) ... .. 287 0-6-0 30. thI 34. sukhasAgara gurUgItA. e For Private And Personal Use Only Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir * 240 04-0: 0 ( 2 ) 35. padbhavya vicAra. . *** * *** 36. vijApura vRttAMta. . *** *** * ** 90 0-4-0 37. sAbaramatI kAvya, ... 38. pratijJApAlana * * * 110 -pa-0 39-40-41. jainaga7mata prabaMdha.saMghavagati. jenagItA. 1-0-0 4ra. jaina dhAtu pratimA lekha saMgraha. * * * * * 1-0-0 43. mitramaitrI. ... 44. ziSyopaniSad 45. jenopaniSad. ... ... ... . 48 0-2-0 46-47. dhArmika gadhasaMgraha tathA patrasadupadeza. bhAga 1 le. 87, 3-0-0 48, bhajanapada saMgraha bhAga 8 me. 48. karmayoga. . . . . . . .. . 5. zrImadda devacaMdrajI prathamabhAga. ... ... ... 1028 2-0-0 51. Atmatattva darzana. * nIcenA pratye presamAM chapAya che. 1 zrImadda devacaMdrajI granyasaMgraha. dvitIyabhAga. bhArata sahakAra zikSaNa. nicalA sthaLe pustake maLe che. muMbAI, pAyadhaNuM. bukaselara-meghajI hIrajI. , caMpAgalI. adhyAtma jJAna prasAraka maMDaLa. For Private And Personal Use Only Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhinnabhinna darzanothI AtmAnI vyAkhyA. | bhinnabhinna darzanamAM AtmAnI judA judA prakAranI vyAkhyA lakhelI che. AtmAnI eka sarakhI vyAkhyAmAM sarva darzanano eka sarakho mata maLa nathI. jainadarzana vastutaH anaMta AtmAo mAne che. prati zarIra, bhinnabhinna AtmA che. AtmA be prakAranA che. saMsArI AtmAo ane bIjA siddha paramAtmAo. jJAnAvaraNIyAdI karma sahita je AtmAo che te saMsArI AtmAo che ane karma rahita je AtmAe thayA che te siddha paramAtmAe gaNAya che. jenadarzana AtmAonA traNa bheda pADe che. bahirAtmAo, antarAtmAo ane paramAtmAo. je AtmAe bAhya jaDavatuM zarIrAdine AmAM mAne che te brAMta che mATe , bahirAbha buddhiAge bahirAbhA gaNAya che. je AtmAo pitAne jJAnadarzana, cAritra svarUpa ane saccidAnaMda svarUpa mAne che, paraMtu rAga dveSa rahita thayA navI paraMtu AtmAnuM zuddha svarUpa aMze aMze prApta kare che te attara AtmAo gaNAya che. AtmajJAnIo che te antarAtmAo gaNAya che. samyam daSTibhale, deza virati, sarva viratidhara sAdhuo ane apramatta sAdhuo che te antarAtmA gaNAya che. antara AtmAo cAraghAtI karmane kSaya kare che tyAre teo devastha kevalI paramAtmAo bane che ane cAra aghAtI karmano kSaya kare che, tyAre siddha paramAtmAo bane che. AvI jainadarzananI mukhya mAnyatA che. jenAgame tattvajJAnadaSTie jagata AtmAo, paramAtmAo, karma jaDapadArthone vastu dravyapaNe anAdikAlathI mAne che. jenAgamamAM AtmAo, jaData anAdikAlanAM che ema aneka yuktiothI, hajAre pramANothI siddha karyuM che. jainadarzananI mAnyatA pramANe attarAtmAone ane dehastha jIvanamukta paramAtmAone dehapayata upadezAdi kartavya karmo karavAnI pharaja adA karavI paDe che. AtmAne brahma kahevAmAM Ave che. jainadarzana jema anaMta AtmAone svIkAra kare che, tema vaidika sAMkhyadarzana ane kaNAda-naiyAyika darzana tathA Arya samAjIe paNa veda mAnyatA pramANe ananta AtmAone svIkAra kare che. musalamAne tathA brIstio tathA rAmAnuja parathIo paNa anaMta cha -AtmAono svIkAra kare che. aDatAlIza karoDa baiThe paNa apa For Private And Personal Use Only Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kSA-paryAyadaSTie anata AtmAone kSaNika mAnIne svIkAre che. phakata zaMkarAcAryamatAnuyAyI vedAntIo eka AtmAne svIkAra kare che. jene anAdikALathI jagata che ema mAne che, teno kartA anya kaMI Izvara nathI ema mAne che. jainadarzananI peThe zaMkarAcArya paNa vastutaH tatvadaSTie jagatanA kartA tarIke izvarane mAnatA nathI. atasiddhi-cisukhI vagere graMthamAM jagatane kartA izvara nathI ema pratipAdana karyuM che. zaMkarAcArya gupta rIte baddhAnA jJAnavAdane mAnatA hatA ema rAmAnujAcArya jaNAve che tethI ema siddha thAya che ke temaNe upaniSado para sAMkhyAcAryonI karelI TIkAo tathA bhagavagItA para sAMkhyAcAryonI karelI TIkAone dabAvI deIne svamatAnukula te upaniSado para ane bhagavadgItA para TIkA karI tathA brahmasUtra para TIkA karI. je brahmasUtra, bhagavadgItA ane dazopaniSado e prasthAnatrayInA AdhAre zaMkarAcArya eka AtmA-eka brahmanuM pratipAdana kare che te prasthAnatrayIpara TIkA karIne rAmAnuja jagatakartA izvara siddha kare che ane anaMta AtmAo siddha kare che tathA bhagavAnanA aMza tarIke jaDa jagatane siddha kare che. e ja prasthAnatrayI para TIkA karIne madhvAcArya AtmA ane jaDa e be vastunI siddhi kare che arthAta te daitamatanI siddhi kare che. eja prasthAnatrayIne mAnI niMbArka tathA vallabhAcArya pitAnI bhinna mAnatA ne siddha kare che temaja teja bhagavad gItA ane upaniSadenA judA artha karIne Arya samAjIe pitAnA matanI siddhi kare che ane anaMta A bhAo svIkAre che tathA zaMkarAcAryanA advaitavAdanuM, rAmAnujanA viziSTadvaitavAdanuM, madhvAcAryanA daitavAdanuM, nibArkanA tAdvaitavAdanuM ane vallabhAcAryanA zuddhAtanuM khaMDana kare che, tyAre prazna thAya che ke prasthAnatrayIne koNa satyArtha kare che? tenuM samAdhAna koInAthI thaI zake tema nathI. sAMkhyAcAryA vedanI zrutine paccIsa tattvanI siddhi tarapha anukaLa kare che, tyAre ativAdIo teja vedanI kRtine artha bhinna karIne pitapotAnA matAnukuLa kare che tethI te saMbaMdhI eka sarakhI mAnyatA kharekhara veda, upaniSado ane purANothI siddha thatI nathI. advaitavAdI sAMpa darzana, nayAyikadarzana, vaizeSikadarzana, pAtaMjaladarzana, viziSTata, daMta-zuddhAdvaita, Arya samAja, dAdupaMthI, rAmAnaMdI vagere ekaja kRtio, upaniSadone bhinna bhinna mata jaNAve che tethI asala vedanI zI mAnyatA hatI, tene nirNaya thaI zaka nathI. zAmaveda saMhitAnA patra 76 mAM aarLa e veda parathI anaMta AtmAonI siddhi thAya che. ekaja AtmA hatA te brahma eka For Private And Personal Use Only Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vacanAMta pada mUkta paraMtu aneka AtmAo hevAthI hAni pada mUkayuM che. Arya samAjIe vedanI mULa saMhitAthI anaMta AtmAo siddha kare che tethI siddha thAya che ke sarvajJa zrI vIraprabhue anaMta AtmAonuM svarUpa varNavyuM che temAM veda Rtiya paNa anukula che. jagatakartA Izvara nathI te saMbaMdhamAM sarva upaniSadanuM dahana karIne bhagavad gItA banAvI che ema vedAntIonA graMthomAM jaNAvyuM che. kahyuM che ke sAniko, dogdhAgopAlanandanaH pArthovatsaH sudhIbhoktA, dugdhaMgItAmRtamahat // sarva upaniSado arthAta zaMkarAcArya pUrvanI daza upaniSado gAya che. zaMkarAcArya vi. sa. 745 mAM vidyamAna hatA. e daza upaniSado rU5 gAyane gopAlanaMda kRSNa dei temAMthI gItAmRta nIkaLyuM. arjuna vAcharaDe che ane sudhI arthAt jJAnI tene jotA che. zrI kRSNa bhagavad gItAne paMcamAdhyAyanA 14-15 zlokamAM nIce pramANe jaNAve che- nakartRtvanakarmANi, lokasya srajati prabhuH nakarmakalasaMyoga, svabhAvastu pravartate // 14 // nAdattekasyacitpApaM, nacaivasukRtaM vibhuH ajJAnenAmavRttaMjJAnaM tena muhyantijantavaH // 15 // A be kone lokamAnya tilaka nIce pramANe jagatane kartA izvara nathI ema artha siddha kare che. prabhu arthAt paramAtmA parabrahma-jIvAnA lekanA karavo ane jIvanA karmane ane jIvAne prApta thatA kamala saMyogane kartA nathI. svabhAvathI jagata-cha anAdikAlathI che. parabrahma paramAtmA hInA pApa ane puNyane leto nathI. ajJAnathI jenuM jJAna AcchAdita thaeluM che evA loko Izvarale jagatane kartA ane sukha duHkha phala denAra tathA puNya pApa lenAra rUpa mehabuddhi mAnIne muMjhAya che. la. mA. tilaka mahArAja ema kahe che ke sAMkhya mata pramANe e be kaleke che. ame lokamAnya tilaka mahArAjane puchIe chIe ke bhagavadgItAnA pahelA cha adhyAya tatvajJAnanA che. zrI kRSNane je te mAnya na hatA te teo be kavaDe jagata kartA Izvara nathI ema zA mATe kaheta? mATe zrI kRSNane jagatakartA Izvara mAnya nahetA arthAta zrI kRSNa jagatane kartA Izvara che ema mAnatA nahetA paraMtu anAdikAlathI jagatanA svabhAve jagata che ema zrI kRSNa mAnatA For Private And Personal Use Only Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hatAM, tethI amAvastupravartate ema kathIne jagatanuM anAdipaNuM siddha karyuM" che. zrI kRSNa kahe che ke-lakonA karmone Izvara stra ja nathI. banAvate nathI ane lokenA zubhAzubha karmaphala saMga te paNa izvara banAvatuM nathI. brItio vagere keTalAka dharmavALAonI evI mAnyatA che ke Izvara che te chanAM puNyane ane pApane leI jIvone mukta kare che tethI temAM IzvarApaNa-kRSNArpaNa-brahmA paNa kahevAnI pravRti cAle che paraMtu zrI kRSNa kahe che ke prabhu koInuM pApa letA nathI. tema koinA puNyane leto nathI. izukrAIsTa kahe che ke huM prabhune dUta chuM. lokonAM pApa laIne lokone huM pavitra karUM chuM. paraMtu atra zrI kRSNa kahe che ke anya jIvonAM-AtmAonAM pApa puNya levAne jyAre paramAtmA izvara samartha nathI te izukrAisTa te kayAMthI samartha thaI zake vAra? je che jemAM karma karyA hoya che tene te te kama bhegavavAM paDe che. vedAnta matamAM kahyuM che ke -tarmakSonati-hArita, ameghamAyaM-tArma zumAsuman saikahe keTi kae paNa karela karmane bhagavyA vinA kSaya thatuM nathI. avazya karelAM karmo bhegavavAM paDe che puSya agara pApa, jevuM kAma karyuM hoya che tevuM bhegavavuM paDe che. karmanA baMdhanamAMthI brahmA-viSNu mahezvarAdi paNa chUTI zakatA nathI mATe zrI kRSNa uparanA kalekamAM kahe che ke jIvanAM puNya agara pApa te izvara letA nathI. anAdikAlathI jIve kama kare che ane tene bhogave che temAM keIna chUTo thato nathI. zrI kRSNajI kahe che ke ajJAnI loko ke jenuM jJAnAvaraNIyAdi karma thI jJAna AcchAdita thayuM che te loke tattvajJAnathI vimukha thaIne Izvara jagatano kartA che, te puNya pApa phalapradAtA che ema mAne che ema paNa jaNAve che. zrI kRnI kharI take mAnyatA uparanA temanA kahelA saMtaka namANe hatI ane te mAnyatAne aneka tIrtha kare kevalajJAnathI prape che. zrI kRSNa aMta bhA hatA. zrI neminAtha bAvIzamA tIrthakara ke jemane keTalAka bAlyAvasthAthI te brahmacArI hovAthI ghoraRSi kahetA hatA temanA bhakta zrI kRSNa hatA. bhagavadagItA trIjA adhyAyanA 2 mA tathA 29 thakamAM IzvaranuM atUrva pratipAdana karyuM che. te nIce mujaba - prakRteH kriyamANAni guNaiH krmaannisrvshH| kAravimahAtmA kartA.miti manyate // 27 // For Private And Personal Use Only Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (5) prakRterguNasaMmUDhAH sajjanteguNakarmasu / tAnakRtsnacidomandAn kRtsnavinnavicAlayet // 29 // anAditvAnirguNatvAt paramAtmAyamavyayaH / zarIrasyo'pikauntaya na karoti nlipyte|| a.13-31|| avyaktaM vyaktimApannaM manyante mAmabuddhayaH / paraMbhAvamajAnanto mamAvyayamanuttamam // a. 7-24 // tyAdi bhagavadgItAnA sAMkhyamatanA kethI jagata kartA Izvara nathI ema siddha thAya che. zrIkRSNane je sAMkhyamata mAnya na hota to teo bhagavadgItAmAM e pramANe akavezvaravAdanuM pratipAdana karataja nahIM. mATe uparyukta zlekenA pramANathI jagakartA Izvara nathI ema siddha thAya che. jagatakartA Izvara nathI enA dAkhalA tarIke lekamAnya tilaka mahArAje karmayoga rahasyanI adhyAtma viSayamAM patra 210 mAmAM upara pramANe uparanA kaleke TAMkI batAvyA che tethI vedAnta darzananA AdhAre Izvara jagata kartA tarIke siddha thatA nathI. vedAntadarzana brahma vinA sarva jaDa padArthone asata mAne che te tyAM niyama evo che ke sata evA brahma thakI asat jaDa jagatanI utpati thaI zake ja nahIM. advaitavAdinA mata pramANe eka brahma vinA anya kizuM nathI. sarva vivuM kahyuM e zrutithI advaitavAdiyA je sarva che te brahma mAne che te te saMbaMdhI kahevAnuM ke, jyAre eka brahma vinA anya kazuM nathI te jaDa jagata to kayAMthI hoI zake ? jyAre jaDa jagata AkAza puSpavata asata che te tene banA nAra - brahma kamAthI heya? athata temanA mata pramANe jagata kartA Izvara nathI ema nava vidvAno jANe che. mAne che tethI aThata vAdamAM Izvara jagata kartA che ja nahIM. prati ja puratuM gvyApArAyaniH prakRti kartha che. purUSa arthAta brahma paramAtmA te kamalapatra samAna nilepa che. te kartA nathI ema vedati DiDima vagADIne jAhera kare che, chatAM keTalAka atavAdi je kartava darane mAne che e mAyAthI arthAta brAntithI mAne che. vastutaH mAnatA nathI. baddha tathA vedanA mane mAnanArA mImAMsake karmane izvara mAne che. enI saH mImAMsako karmane kara mAne che. koI ema kaheze ke, sAMkhe te upaniSadukAla pachIthI thayA tethI temane mata mAnya nathI, ema che keI For Private And Personal Use Only Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kahe che tenuM kathana ya nathI. kAraNa ke, vedAnta sUtranA kartAnI pUrve hatA tathA upaniSado racAyAnI pUrva sAMkhya hatA. bhagavAna zrI RSabhadevanA samayamAM kapile sAMkhya matanI prarUpaNuM karI che tethI jainadarzanathI bIjA naMbare sAMkhyadarzana prAcIna kare che. tenuM varNana mahAbhAratamAM Ave che. mahAbhAratanA samayamAM sAMkhenuM prabala hatuM tethI mahAbhAratamAM sAMkhya tonI vyAse prarUpaNa karI che. upaniSado pUrve sAMkhyamata vidhamAna hato. upaniSakAroe sAMkhyanI mAnyatAone grahaNa karI che. upaniSakAlanI pUrve jagata anAdikAlathI svabhAve che tene kartA koI nathI evI mAnyatA hatI. upaniSatakAlamAM vA te pUrve jagata nuM kAraNa koI svabhAvane mAnatA hatA. keTalAka kAlane mAnatA hatA ane keTalAka Izvarane mAnatA hatA te saMbaMdhI kRSNa yajurvedIya zvetAzvatare paniSanA chaThA adhyAyamAM nIce pramANe lakhyuM cheH svabhAvamekekavayovadanti kaalNtthaanyeprimukhmaanaaH| devasyaiSamAhimAnuloke yenedaM bhrAmyate brahmacakram // 1 // keTalAka kavio arthAta jJAni RSi svabhAvane jagatanuM kAraNa kahe che. anya keTalAka kAlane jagatanuM kAraNa kaze che. keTalAka ke jeonuM ajJAnathI jJAna AcchAdana thaeluM che, evA cAre taraphathI muMjhAyelAe A devane mahimA che ema mAne che ke je deva vaDe A brahmacakra mAya che. A zlokanA aneka artho thAya che. tathApi atra traNa kAraNene jaNAvyAM che. svabhAvathI jagata anAdikALathI che ema anAdikALathI jainadarzana karaze che. rAgadveSa rahita zuddha paramAtmAne jagata banAvavAnuM kaMI prayojana nathI. koI ema kaheze ke 5 brahmane jagata racavAnI IcchA thAya che tenA uttaramAM kahevAnuM ke adhurAne IcchA utpanna thAya che paNa je satva rajoguNa ane tamaguNuthI lepAye nathI, tene icchA thai zake nahIM. prakRtimAMthI icchA thaI zake che paNa zuddha brahmamAMthI IcchA pragaTatI nathI. vedAntI zaMkarAcArya zrI vidhAraya svAmI paMcadazImAM ziSya gurUnA saMvAdamAM nIce pramANe jaNAve che. paMcadazI gujarAtI presamAMthI bahAra paDyuM che. temAM nIce mujaba vyAkhyA che. vidyAraya zaMkarAcAya pite gurU banIne uttara Ape che ane ziSyanI pAse uttara karAve che. ziSya-mArAthI te jagatanuM nirUpaNa thaI zakatuM nathI, te paNa For Private And Personal Use Only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (7) nyAya kusumAMjalimAM udayanAdika AcAryae jagatakartA izvaranuM nirUpaNa karyuM che kharUM. gurU--tArA pUjya udayanAdika AcAryAM jagatanA nirUpaNu viSe abhimAna rAkhe che. temanuM khaMDana mizrAAie khaMDanakhaDakhAdyamAM, cisukhImAM, advaitasiddhimAM, brahmavidhAbharaNumAM tathA khIjA aneka graMthomAM sArI rIte karyuM che te te enA ( zvarakRta jagat matane) matane sAtaDe sAta karI dIdhA che evA ke te khaDApaNu thai zakatA nathI. kharI rIte uyanAdika paNa jagatanuM nirUpaNu karI zakyA nathI. patra 198 pa`cadazI. A uparathI viveka vAcakA samajI zakaze ke zakarAcAryanA mAyAvAdamAM uMDA utarI jovAmAM Ave che, te chevaTe jagat nathI ane pruzrvara nathI. eka advitIya brahma che bIju kazu nathI ema sidda thAya che. zaMkarAcAryanA matamAM indrajAlikanI peThe prathama bAlavAne samAvavA sAr mithyA AreApe che. jagat karto izvaranI kalpanA karI che, paNa chevaTe tene uDAvI dIdhI che. A uparathI vAcakoe samajavuM ke saMgakatA tarIke izvara siddha thatA nathI. kevalAdvaitavAdiyA advaita brahma ne che; paraMtu te AnA zAstranA AdhAre rAmAnuja, madhya, nikhArka, vallabha, svAmI dayAnaMda vagere AcAryo dvaitanI mAnyatA svIkAre che. zaMkarAcAye je advaitanI siddhi zrutio ApelI che, tene rAmAnujAdika AcAryAM dvaitano, siddhimAM mukula kare che. tethI kAne vicAra pramANa mAnavA temAM goTALA utpanna thAya che, ane zrutithI ekaja nirNaOya tAravI kaDhAtA nathI. upara pramANe vivecana karatAM veda zrutinA AdhAre upaniSadonA AdhAre anaMta AtmAnI siddhi karavAmAM AvI. jainazAstrAmAM anaMta AtmAnI siddhimAM hajAro pramANA ApavAmAM AvyA che. jagatA kartA izvara nathI te sabaMdhamAM upara pramANe pramANI jaNAvyAM. bhagavadgItAmAM naiti izvara-paramAtmA jagatane karatA nathI, temaja niyate izvara paramAtmA lepAyamAna thatA nathI ema spaSTa jaNuAvyu che. je padArtho anAdikAlanA hoya che tenA kAi ka nathI, ema siddha satya niyama che. jenI utpatti che tenI Ardi che. jainI utpatti nathI te anAdi che. jema brahma AtmA tenI peThe prakRtine (jagane) bhagavadgItAmAM anAdi jaNAvavAmAM Avyu che. juo bhagavadgItA 13 19 zloka. For Private And Personal Use Only Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 8 ) prakRtipuruSacaiva viddhayanAdInubhAvI / vikArAMcaguNAMcaiva viddhi prakRtisaMbhavAna // 19 // praznati ane puruSa. AtmA e be tattva anAdikAlanAM che. jIva ane ajIva jaDa ane AtmAe e tattvA anAdi che. puruSa kahevAthI sarve AtmAonuM sAMkhya matAnusAre grahaNa thAya che ane prakRtimAM dha maustikAyAdi pAMca jaDa dravyanu grahaNa thAya che. ajJAna, rAgadveSa, mithyAtva, ATha dravya karma, kAAdi zarIra, pudgala dravyanA sarva paryAya vagere paribhASAe ne pravRttimAMja samAveza thAya che, ke jethI jaina darzananI apekSAe prakRtine ane bhAyAne amuka apekSAe kama kahIe tA cAlI zake tema che. vedAntIoe mAyAne vA mAyArUpa jagane paNa anAdi kahyuM che. A pramANe avalAkatAM avamedhAze ke jaDa ane Atmatattva e anAdikAlathI siddha kare che. e tattvo anAdikAlanAM che tethI koi tattvanuM kAi tattvakartA nathI. kahyuM che ke jJAnato vidyate mAvo, nAmo vidyate sasaH ( bha. gI. ) asatnI utpatti thatI nathI ane sat brahma, prakRti e e anAdi kAlanAM che tenA abhAva thate nathI. mAyAne asat mAnavAmAM Ave te mAyAthI jagatanI utpatti thAya nahIM. jagat sat che. jo te AkAza puSpavat asat che ema mAnavAmAM Ave teA aneka doSo temanAmAM Ave mATe jagane sat mAnavu" joie. mUla dravyarUpe AtmA ane ja padArtho anAdikAlanA che ema bhagavadgItAnA AdhAre siddha thAya che. Rg veda AdithI paNu jagat karto izvaranI siddhi thatI nathI. RgvedanA keTalAka maMtrAmAM jagatanI utpatti saMbaMdhI aneka zakAe RSiyAe karelI che temAMthI thoDAka mA nIce pramANe ApavAmAM Ave che. saMta nAsadAsIno sadAsIttadAnIM nAsIdrajo no vyomA yazeyat / kimArIvaH kuhakasyazamannambhaH kimAsIdgahanaM gabhIram // 1 // mUlArabhamAM A jagat asat nahAtu. tema sat paNa nahatuM. aMtakSa nahAtu. AkAza nahetuM. kANe AcchAdana karyuM ? kayAM kAnA sukha mATe agAdha gahana jala kAM hatuM ? ( A maMtranA RSiezvara jagat For Private And Personal Use Only Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 9 ) kA~ kahyA nathI. ulaTu te te zakAmAM che. jyAre jagat sat natu, asat nahatuM tyAre kevuM hatuM ? tene niya AmaMtra dRSTAe jANyA nathI.) na mRtyurAsIdamRtaM na tarhi narAtryA ahnaAsItmaketaH AnIdavAtaM svadhayAtadeka tasmAddhAnyanna paraH kicanAsa ||2|| mRtyu paNa nahAtuM. amRta paNa nahatuM. dRzya sRSTi paNa naheAtI. rAtrI ane divasanuM cihna nahatuM-vAyu vinA ekaleA zvAsAeAsa skruratA hateA. enA vinA koi nahetuM. ( samIkSA ) jyAre sRSTi vagere kAi nahAtuM tyAre nahAtuM ema khelanAra" RSi kayAM hatA temanu zarIra hatuM ke nahAtu ? temaNe kaMi nahetu" ema zAthI jANyuM ? je je vastuo naheAtI ema niSedha karyAM che te te vastuenA jJAnathI karyA che ke ajJAnathI ? jo te vastuone dekhIne niSedha karyA che te vatA vyAdhAta dUSaNa Ave che. jo dekhyAM vitA niSedha karyo che to te te vastuomA dekhyA vinA niSedha thAya nahIM e doSa Ave che. mATe e rIte pazu A sUktanI satyatA * siddha thatI nathI. tama AsIt tamagUDhamagre'maketaM salilaM sarvamA idam / tucchenAbhvavihinaM yadAsIt tapasastamahinA'jAyataikam ||3|| andhakAra hatuM. adhakArathI vyApta bhedAbheda rahita jala hatuM. tucchathI ANu AcchAdita hatuM. tapanA mahimAthI eka brahma pragaTayuM hatuM. samIkSA. A maMtramAM paNa brahmapara arthAt iMgarapara mAyAnuM AcchAdana hatuM tethI sabhA ane karma e be hatAM paNa dhare jagat rayu" evu kaMi jaNAkhyu navI manuSyAdi AkAra vinAnapa kANuM karyuM te A maMtrathI spaSTa nirNaya thatA nathI. kAmastadagre samavartatAdhi manasoretaH prathamaM yadAsIda / satobandhumasati niravindan hRdimatIcyA kavayomanISA ||4|| prathamathI kAma pragaTayA teja AraMbhamAM nirmANa karavAnI zakti rUpa thayA. mananu reta prathama hatuM. mUla samAM vinAzI dravyanA e rIte sabaMdha thayA ema. jJAnI buddhithI kahe che. (samIkSA) A sUkta strInA garbhamAM 2 For Private And Personal Use Only Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 10 ) jIva kevI rIte utpanna thAya che tenI ghaTanAne lAgu paDe che-garbhAzayamAM brahma arthAta AtmA utpanna thAya che te vakhate te bhAge zarIrathI nIkaLatA retathI utpanna thAya che tenA varNanane uparanA ke lAgu paDe che. AthI izvara kRta jAta che ema siddha thatuM nathI. tirazcIno vivatorazmireSAm adhaH svidaasiiduprisvidaasiit| retodhAAsan mahimAnaAsan svadhAavastAt prayatiH parastAt // 5 // emAM dhAge ADe phelI game. e nIce paNa hatA ane upara paNa hato. vIyanA nIce hatuM tene mahimA thayo arthAta temAM AtmA akarmathI AvI upajyo ane te moTo thayo. enI zakti garbhamAM phelAI ane tethI te garbha zarIramAM vyApta thaze. samIkSA A pAMcamA sUkatanI piMDamAM garbhagata jIvamAM prarU5NuM che. koakhAveda ka iha pravocata kuta AjAta kutaiyavisRSTiH arvAmdevAasya visarjanenA thako veda yata AbabhUva // 6 // ene prayAra kayAMthI AvyA ane temAM vistAra pracArathI koNa raheze? ene keNa nizcayathI jANe che. garbhamAM keNu utpanna thaze ( je sarva kevalI paramAtmA vinA koNa jANI zake tema che) deva paNa enA visarga pachI thayA che-pachIthI te koNa jANaze. iyaviSTi ryata AbabhUva yadivAdadheyadivAna koasyAdhyakSaH paramevyoman soaMga veda yadivAnaveda // 7 // satane phelAva jyAMthI thayo tyAMthI te nirmita karyo gayo che ke nahIM? parama AkAzamAM rahevAvALo ane adhyakSa te Ane jANatA haze ke nahIM ? te koNa kahI zake? , e pramANe uparanA vedanA sAta sUkatothI Izvara-brahma-jagata saMbaMdhI kaMi nizcaya thaelo jaNAtuM nathI. Ane adhyakSa A jagatane jANa haze ke kema? tenI paNa A sUktanA kartA RSine zaMkA che to tethI jagata kartA Izvara-brahma che evuM vedamaMtrothI jaNAtuM nathI. vedamaMtrane tANakheMcIne For Private And Personal Use Only Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 11 ) game te rIte manamAno artha karavAmAM te sarvadarzananA vidvAne samartha thaI zake che tethI kaMI satyArthIne nizcaya thAya nahIM. garbhamAM upajelA chavanA varNanane keTaleka aMze A sUkato betAM Ave che. bAkI brAMDanI racanAmAM te AthI kaMI siddha thatuM nathI. AvA sUktanA zaMkAzIla kartAone sarvajJa kahI zakAya nahIM. te kAlamAM jevA RSiyonA vanamAM rahetA vicAre pragaTayA hatA tevA teoe gAI batAvyA hatA. vaidika RSiAmAM jagatanI racanA viSe aneka mate hatA. jemake-gaur at gati (Da. 1-164-46) brahma arthAta AmA eka che tene paDito aneka prakAre kahe che. arthAta AtmAnI paramAtmAnI bhinna bhinna prakAre paMDita vyAkhyA kare che. jIvarataM vaDu vAcarita (R. 1-114-5) paMDite bahu prakAre karSe che. koI ThekANe tenAthI virUddha nIce pramANe kahyuM che. sevAnAM pUrve yune taH cannacita (. 20-72-7) devatAonI pUrve asathI sata thayuM AmAM asathI satanI utpatti jaNAvI che tenI sAthe (bhagavadgItAnA ) nAsatavidyamA, nAmovirataH asathI sata thatuM nathI ane satathI asat thatuM nathI. e kahelA zekanI sAthe virodha Ave che. zaMkarAcArye upaniSadamAMthI rUrijhamAM pahelAM sata hatuM evuM je kahyuM che tenI sAthe paNa virodha Ave che. e pramANe RgavedamAM bhinna bhinna RSinI tracAomAM paraspara virodhI evAM ghaNuM vacane che tethI izvarakRta jagata che evo nirNaya karI zakAtuM nathI pazcAta pakSapAtathI kadAgraha vazathI paMDita game tevI kuyukitathI pitAno pakSa siddha karavA prayatna kare tethI kaMI tatvane nizcaya thato nathI. hAlamAM pracalita brAhmaNanA vedanA sAyaNa, mahIdhara vagere vidvAnoe sakhya artha karyA nathI. lokamAnya tilake uttaradhruva yAne mRgazIrSa nakSatra nAmanuM pustaka racIne sAyaNa mahIdharanI veda TIkAnA arthane mUlamaMtranA AzayathI virUddha che ema siddha karI batAvyuM che. asalamAM zrI RSabhadevanA samayamAM zrI bharatarAjAe cAra vedo racyA hatA ane temAM sarvajJa paramAtmA zrI RSabhadeve je tane upadeza dIdhe hatA tenuM varNana hatuM tathA temAM Arya jaina soLa saMskAranA maMtronuM varNana hatuM. pAchaLathI navamA ane dazamA suvidhinAthanA samayamAM brAhma e veda RtimAM pheraphAra karI dIdhuM ane aneka hiMsAmAdi zrutine vadhAre karyo tyArathI te vedanI mAnyatA saMbaMdhI jainenI zraddhA kama thavA lAgI ane upayogI AryavedonI kRtine judI kADhI tenA pra banAvyA. For Private And Personal Use Only Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 12 ) temAMthI hAla keTalAka jainaveda zrutima vidyamAna che tethI jainadharmanI prAcInatA saMbaMdhI vAcakone saheje khyAla Avaze ke hAla je hiMduvede gaNAya che tenI pUrve te jainadharma vidyamAna hatuM. bAvIzamA zrI ariSTa neminAtha pachI ane tevIsamA tIrthaMkara tAkya zrI pArzvanAthanA samayamAM je je RSi thayA teoe pitAnA nAmathI aneka mana mAnatA vinA gAne banAvI vedomAM dAkhala karI teone zrutinA nAmathI prasiddha karyA. neminAtha pachI ane pArzvanAthanA samaya lagabhagamAM vedomAM vAmamArgIonI mRtine yajJa hiMsAthe prakSepa thayo. pahelAM vedonA maMtrIne lakhavAne pracAra nahote. vedo lakhavAno pracAra te zrI mahAvIra svAmI pachI keTaleka varSe thaye. brAhmaNa bhAga paNa pAchaLathI lakhAyo. saMskRta bhASAnuM vyAkaraNa karanAra pANinI pUrva tathA te pachI paNa keTalAka saikA sudhI vedanI saMskRta apabhraMza bhASA bolavAne RSiyomAM pracAra hato; De. mekSamUlara vagere pAzcAtya vidvAna veda racAyA te kAla I. sa. pUrve eka hajAra varSa lagabhagane mAne che. arthAta tevIsamA tIrthakara zrI tAkya pArzvanAthanI pUrve base varSa lagabhagane mAne che, ane te bhASA paNa saMskRta bhASAne ghaNuM rIte maLatI hovAthI tenI pUrva kAla mAnI zakAto nathI. koIpaNa bhASA pragaTe che tenI para bese traNa varSa pachIthI tene sudhArIne tenuM saMskRta vyAkaraNa racAya che. dAkhalA tarIke gujarAtI bhASA, hindI bhASA, marAThI bhASAone pracAra thayA pachI base traNa varSe tenuM vyAkaraNa racIne tene saMskArita bhASA karavAmAM Ave che. vaidika bhASA paNa saMskRta bhASAnI pUrve cAra pAMca saikAthI pracalita thaelI hovI joIe ane pANini pachI paNa te vaidika bhASA tarIke te vargamAM pracalita rahetAM te upara brAhmaNa grantha kalpasUtra vagere lakhAyelAM hovAM joIe. vi. saM. pUrve base traNa varSa lagabhagamAM pANini AcArya thaelA lAge che te pachI base varSa lagabhagamAM pataMjali thaelA lAge che ema keTalAka itihAsa siddha kare che. vedamAM mukhya deva tarIke sUrya, caMdra, pRthvI, jala, agni, vAyu vagerenuM varNana Ave che. nirAkAra paramAtmA tarIke brahmanuM varNana Ave che. Rgyeda ane yajurvedamAM paramAtmAnI stuti, duSTone mAravAnI prArthanA, meghanI prArthanA vagere adhikAra Ave che. Rgreda kAlamAM brahmA, viSNu, mahAdeva, gaNapati, vinAyaka, bhairava, nRsiMha, kRSNa, rAma, vAsudeva vagerenuM varNana AvatuM nathI. paraMtu jyAre zrI mahAvIra prabhunA ane gautamabuddhanA samayamAM jenuM ane henuM jora vadhavA lAgyuM tyAre For Private And Personal Use Only Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 13) pAchaLathI pirANikAe AryasamAjIonA mata pramANe sUryane viSNu nAmanA eka deva TharAvyA. meghane mahAdevanA rUpakamAM varNavI deva TharAvyA ane vAyune brahmA nAmanA deva TharAvI tene devonuM rUpaka ApI bAkIne sarva - bhAga goThavI dIdho. juo punAthI nIkaLate citramayajagata mAsikane gujarAtI aMke mArca 1917. temAM Rgyeda saMbaMdhI keTalAka vicAre e nAmanA lekhamAM nIce pramANe lakhyuM che.-le. pAMDuraMga kAzInAtha paeNDase. RgredamAM, uSA, sUrya, parjanya e devatAonA sUktamA sRSTivarNana karyuM che. pRSana e vedamAMnI kRSi devatA che. nirUktakAra yAskanA vakhatamAM vedonA arthanI paraMparA tUTelI hovI joIe. e yAska praNata nirUparathI spaSTa samajAya che. nirUkta eTale spaSTIkaraNa arthAta vyAkhyAna. nighaMTu nAme vedika zabda kAlanuM nirUkta eTale TIkA che. nirUktamAM nirdhA, koSane samApnAya evI saMjJA ApI che. yAskanA samayamAM vedanA artha samajavA durdhaTa thayA hatA. yAskanA samayamAM kumuni vedanA artha na karAya evA makkama pakSanA hatA. kusumuninI peThe te vakhatanA RSine vedonA artha karavAnuM rUchyuM nahIM. tenI paraMparA mImAMsakenA nAmathI pAchaLathI prasiddha thaI. yAska muni ema lakhe che kullu muni to ema kahetA hatA ke, nirarthakatA artha vinAnA vedo che ( AvA ajJAna jamAnAmAM vAmamArgaomAM hiMsAnI kRti dAkhala karI hoya ema jaNAya che.) yAske parivrAjaka pakSanuM khaMDana karyuM. yAska kahe che ke indrasUna varNanamAM itihAsa varNana bilakula nathI. temAM indra e rAjA nathI. vRtra e asura nathI. paNa kALAM kALAM megha vAdaLAM athaDAIne vijalInA kaDakaDATamAM varSA karma zarU thAya che tenuM indra vRtra sUkatamAM yuddha rUpe AlaMkArika varNana che. koI paNa vaidika upamA rUpaka kiMvA ubhelA be ke tenA upara aitihAsika pirANikee eka lAMbI lacaka nirarthaka ane nakAmI kathA racIja samaje. ane kAlAMtare eja kathA jana samUhane sArapUrNa itihAsa ja lAgavA mAMDe che. arvAcIna pirANika kathAone dhArmika svarUpa prApta thavuM e kyAreya iSTa nathI. ene lIdhe satyanI temaja kharA dharmanI ghaNI hAni thavAne saMbhava rahe che. parivrAjaka pakSa vaidika RcAomAMthI ghaNu prasaMge AdhyAtmika artha kahADe che te yAskane saMmata nathI. yAskanA mata pramANe keTalIka cAo Adhibhautika svabhAva varNananI che ane keTalIka racAomAM nisarga zaktine devatA mAneluM varNana che. yAskanI paddhatine pAzcAtya vidvAne For Private And Personal Use Only Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 14 ). paNa svIkAre che. (yAskanA nirUkAmAM jaina muni zAkaTAyananA apabhraMza zabdanI sAkha ApavAmAM AvI che tethI jema zAkaTAyana muni pachI yAska thayA lAge che.) pANininI pUrve zAkaTAyana thaela che ema vidvAne siddhi kare che. yAskanA samayamAM vedArtha jANanArA karatAM veda pAThakanI saMkhyA meTI hatI. gavedanA ekaMdara daza bhAga che. pratyeka bhAgane maMDala saMjJA ApI che. eka eka sUkatamAM daza daza RcAo mAnIe ane eka eka maMDalamAM so so sUkta che ema mAnIe te AkhA RgavedanI aMdara skula pramANamAM hajAranI sUkta saMkhyA thAya. je je sUkatanA racanArA RSi thayA tenA nAmathI bhaMDalanI saMjJA ApI che. (RSi praNIta vedo che. tene A purAve che) prathama maMDalane ghaNe bhAga. zataryAta RSinA nAma nIce samAI jAya che te ja pramANe daza maMDaLanA maMtra daSTA judA judA ghaNuM kaSi che pahelA ane dazamA maMDaLamAM viSaya vaicitra dekhAya che A maMDaLamAMnI bhASA paNa sahelI ane kAMika arvAcIna dekhAya che. A maMDaLe vidika kALanI chevaTe racAyAM hoya ema keTalAka vidvAnonuM mAnavuM che. bIjA maMDaLanI utpatti mRtsamada RSinA vaMzamAM che. trIjuM maMDaLa vizvAmitranuM che. trIjA-cothA ane pAMcamAM maMDaLane janma anukrame nAma deva, atri ane bhAradvAja RSinA kuLamAM thaye. sAtamuM maMDaLa vaziSTa kulamAM jagyuM. kaNva RSinA vaMzamAM AThamuM maMDaLa thayuM. navamA maMDalamAM somanI stuti karelI che, gredamAMne ghaNe bhAga agninI stutipara che. ane bIjA naMbare temAM IndrasUti che. dazamAM maMDalamAM dhRtasUkatamAM dhUta ane ghatakAranuM manahara varNana che ke je vAMcatAM mRchakaTika nATakanuM maraNa thAya che. ne Rga vedakAlamAM bhIlAmAnA phaLane pAsA ke keDiyone badale upayoga thato hoya ema lAge che. chevaTe vratanI nindA karIne kRSinI prazaMsA karI che. urvazI ane purUhavasa sUktamAM purUravAne ane urvazInuM eka rAjA ane eka apasarA tarIke rUpakamAM varNana karyuM che. te alaMkArika varNana che. vedamAM tatsata rAjA sudAsa ane virUddha pakSanA daza rAjAo vaccenI laDAInuM varNana keTalAka sUkatomAM Ave che. sudAsa ane vasiSTa vizvAmitra ane tenA pakSI bhArata loko para jaya meLavyuM evuM varNana che. ( zrI pAzvanAthanI pUrva vA te pachI zrI mahAvIranI pUrve hidusthAnanI upara vasiSThanA pakSI rAjAoe svArIo karI hoya ema jaNAya che te vakhate hiMdusthAnamAM jenuM rAjya hatuM, ema jainazAstranA itihAsathI jaNAya che. For Private And Personal Use Only Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (15) kaMIka vizeSa prakAranuM sRSTi varNana je RgredamAM dekhAya che te uttara dhruva zivAya anyatra AvatuM nathI. uSAdevatAne uddezI kahelI nivanacaranI AvRtriya A bacA che. dhruvanI bAjueja mAtra uSAnuM cakrAkAra pharavuM zakaya che. aNu nukUcanI suvAsa ghaNu maLaskA uSAkAla haju ugyA ja nathI evI moTI rAtrInuM varNana uttara dhruvamAM saMbhave che. veda apAya che evI vaidika RSinI kadI paNa kalpanA dekhAtI nathI. kavi nAta evuM RSinuM vyAkhyAna yAske karyuM che. je je RSine je dekhAyuM te gAyuM ema aneka RSinA vicAranAM gAnanA veda banelA che. maMtrAkSare suddhAM Izvara nirmita che ema kahenAre pakSa aneka hetvAbhAsathI grasta ane lagabhaga a jaka ja che. khuda sUkatakAra RSi kavi viprasUri ane maMtra kartA evAja viropaNo svanirmita thAmAM pitAne lagADe che. eka sUtrakAra ema kahe che ke meM je A agninI navI stuti karI che te je pramANe ekAda zilpakAra uttama ratha banAve che te pramANe suparizrame banAvelI che. e uparathI evuM siddha thAya che ke sUkatakArene pitAne lalita kaLAonuM bhAna hatuM. eka sUktakAra te nIcenI RcAmAM " varlDa kavara vakSipAnanA " ( artha huM pote maMtra racuM chuM ane mArI mA dalaNuM khAMDaNuM kare che) yAska kArU zabdane vArtA tananA eja arya kare che. ghaNI RcAomAM jUnA maMtra ane navIna banAvelA mane ullekha hevAnuM kaTigocara thAya che. udAharaNutha prata jayaNa dhIra mathe vA2 ma sUra mare che " eTale navIna ane joradAra evI stuti rUpa vANI huM agnine samarpaNa karuM chuM. tethI veda maMtra kavi pratibhA nirmita che. ane maMtrAkSa e vaidika kavioe potAnI buddhithI ramyA che ema spaSTa rIte dekhAI Ave che. je pramANe khrIstane Izvara vyaktie bAyabala kahyuM ane mahamadane enajala grebIele kurAna karyuM te pramANe amane paNa Izvare maMtra ApyA che ema vaidika RSi kayAMe kahetA nathI, ane pote izvaranA dUta che ke pitAne AkhA jagatane mATe saMdeza laI Izvare mokalyA che evuM bahAnuM paNa vaidika RSie koI paNa sthaLe karyAnuM jaNAtuM nathI. tethI veda e Izvara vyakti pAsethI nirmANa na thavAnA kAraNane lIdhe brIti ane musalamAnI dharmanA mata pramANe te izvara prata nathI. ane vaidika RSi suddhAM evA arthathI veda, Izvara praNIta che ema mAnatA nathI. ane ApaNe paNa tema mAnavAnuM kAraNa nathI. aMgrejI jAya keTemAM eka vakhata eve prazna For Private And Personal Use Only Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (16) nIkaLyo ke ekAde mANasa je ema kahevA lAge ke Izvare mane AkhA jagatane mATe kaMika saMdeza ApIne mokalyo che te tene ke gaNavo? DAhya ke mUkha ? e praznane nIkAla hoya virUddha kembalanI apIlamAM I. sa. 1888 nI sAlamAM IMglAMDamAM evo ApavAmAM AvyuM ke evA manuSyane bhramISTa, vikSipta, temaja mUkhane ziromaNi jANave. tethI samAdhAnanI vArtA e che ke nidAna ApaNuM veda maMtra kartA RSine heya virUddha kembalamAMne nikAla lAgu paDato nathI. vizvanuM gUDha ukelavuM e bahu kaThina che ema vizvAmitra RSi nIcenI RcAmAM spaSTapaNe kahe che. ko aDA veda ka iha pravocatyataH sRSTirita A babhUva / / eTale e koNa nakkI jANe che ane koNa nakkI kahI zake che ke A sRSTi amuka pAsethI amuka rIte utpanna thaI che jA revAja viSa viveka kyA devane havibhaga ApIe ? e maMtrathI jagat kartA IzvaranI paNa zaMkA ja rahelI che. kRSikarma e vaidikakALane mukhya dha hatA. jemAM agni, vAyu, va, sUrya jaLa vagerenI stuti bharelI che ane tenI prItyarthe karelA yAthI Rgaveda bhareluM che. vedakAlIna manuSya aneka rIte bAlyAvasthAmAM hatA. vedamAM nisarga pRthvI jaLa, agni, sUryAdinI bhinnabhinna stuti ane ArAdhanA che, aneka devenI stuti yajJa karyA bAda RSine eka izvaranI kalpanA sujI hoya ane pachIthI teoe ja kalA zubha ravarita camaksi mANyAnamagH eka braho sata che tene yama, Ana, mAtarizva vagere judA judA nAmothI vipro kahe che, yamane badhA pitAne rAjA mAne che. evI kalpanA vaidika maMtramAM che. purANunA yamanA svarUpamAM ane vaidika yamanA svarUpamAM jamIna asamAnanuM asara che. purANenI aMdara vedamAMnA devatA temaja kathAonuM bahu viparIta ane atizaktithI bhareluM svarUpa prAyaH jAya che. vedanI aMdara viSNu sUryanuM nAma che. paNa purANamAM tenuM svarUpa viSNu nAmanA eka , uMcA svargamAM rahenAra devathI kalpita kareluM che. vaLI mahAdeva nAma agninuM che chatAM purANomAM mahAdevanuM svarUpa judA prakAranuM dekhAya che ane sarva hindusthAnamAM je mahAdeva liMgapUjA prasarAI che tene nIcenI RcAmAM niSedha karyA jevuM lAge che. For Private And Personal Use Only Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (17) mA ziznadevAapiguH Rtana zikSadeva liMgapUjA karanArA amArA yajJa sudhI na Ave. vedikamaMtramAM mUrtipUjAne ullekha kyAMI dekhAtuM nathI. pratyeka vedane eka athavA be brAhmaNa grantha DelA che, Rgavedane aitareya tema kazItake nAmaka be brAhmaNa grantho joDAyA che. yajurvedanI zukalazAkhAne zatapatha nAmane brAhmaNa gra che ane kRSNa zAkhAne taitiriya brAhmaNa grantha che. sAmavedane tAMya, sardiza ane chagya evA traNa brAhmaNa che. ane atharvedane gepathanAma brAhnaNa che, kAda nisarga devatAnI stutithI bhareluM che. veda e maMga mAya che ane temAM gavaracanA nathI temAM dazya padArthonuM varNana-koI ThekANe sarvatra brahmanI vyApakatAnuM AdhyAtmika varNana Ave che. yajurvedamAM yajJa bhAga ghaNe heI brAhmaNa granthanI peThe te ghaNo khare gadyamaya che. sAmaveda gAyana paddhatithI RSie banAvyuM che. atharvavedanuM kadamAM varNana dekhAtuM nathI mATe bhASAliMga parathI tene arvAcIna mAnavAmAM Ave che, temAM rUdra devatAne thatA kepa rega vageremAMthI bacavA sArU maMtrataMtra yaMtranI mAnya tAo upadezelI che-bhUta pizAonuM varNana tenI ArAdhanA prathama atharva. vedamAMja najare paDe che. brAhmaNa granthamAM kayAM kayAMI vaidika RcAnuM vyAkhyAna, yajJayAgAdinuM varNana tema te vakhatanAM etihAsika varNane paNa hAtha lAge che. gAthA chaMda zivAya brAhmaNa grantha gadhamaya che. Aja brAhmaNa granthanA chevaTanA bhAgane AraNyaka athavA upaniSade kahe che ane e sarva vedanI chevaTe Ave che jethI tene vedAnta evI bIjI saMjJA che. veda pachI brAhmaNo pachI upaniSada pachI thAka, pANini, bAdarAyaNa, pataMjali (gItA racanAra vyAsa) pachI purANanI utpatti thaI. pANini pachI manusmRtyAdi grantha temaja bhArata pazcAta mahAbhArata itihAsa nirmANa thayo ane tyAra pachI purANane kAla bahu ja arvAcIna eTale eka hajAra varSanI aMdara kAla mAnavAmAM Ave che. vyAsanI peDhI paraMparAe aneka vyAse thayA che. tethI sarva purANe vyAsanA nAma nIce Ave che. vedamAM varNavelAM agni, sUrya AdinAM svarUpa purANamAM devatA rUpe kevI rIte dAkhala thayAM te jaNAvavAmAM Ave che. vedamAM ghaNA bhAge sRSTi camaka For Private And Personal Use Only Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (18) kAranuM varNana temaja nisarga zaktimAM devatvanI kalpanA karelI tenI stuti dekhAva Ape che. RvedamAMnAM ghaNAM sUkatone bhAga agninA varNanamAM che. amine sakhA, atithi vagere vizeSaNe ApelA che. agnine havibhAga ApavAthI temAM tamAma devonA mukhanI kalpanA karI che. agni sarva devone yajJamAM bolAvI lAve che. tene devadUta kahe che, eka ulArUpa varNanamAM agnine cAra zIMgaDAM traNa paga, be mAthAM ane sAta hAtha temaja traNa ThekANe tenI sthApanA thaelI che ema mAnI tenA para vRSabhane Aropa karI te meTethI gAMgare che ema varNana che. AvA aneka rUpaka vedamAM che. yAskAcArye kahyuM che ke evAM rUpakemAM itihAsane kaMI saMbaMdha nathI. dAkhalA tarIke vedamAM IndravRtrasUkatamAM Indra ane vRtranI laDAInuM je varNana che te kevala varSARtumAM vIjaLInA gaDagaDATathI je vRSTikama zarU thAya che tenuM varNana che. ema cAske kahyuM che. vRtra eTale megha ane Indra zabdano artha baliSTa thAya che. I azani prahAra karIne chatra (medha ) ne nAza karyo. AvA rUpakane pirANikoe Indra ane vRtra asura daityanA rUpamAM aitihAsika ghaTanAthI kAlpanika varNana karyuM. brAhmaNa granthamAM AvI kalpanAnI zarUAta thavA lAgI hatI. agnine mahAdeva evuM vizeSaNa ApyuM che, ane kALI, karAlI, manojavA, sulehitA, sudhapravarNa, sphaliMginI ane vizvarUpI e sAta chabahAnuM varNana muMDakopaniSaddamAM che. vijaLIne rUdra vizeSaNa ApeluM che. ( Arya samAjaoe medha, vijaLI, sUrya vagerene mahAdeva, rUdra, viSaNu evAM vizeSaNe apAyAM te saMbaMdhI eka pustaka bahAra pADIne spaSTa nirNaya karyo che ) pirANika zivapatnI durgA kiMvA kAlInuM nAma vedamAM sAMpaDatuM nathI. amine tema ja saMbaMdha joDIne armi kAlI karAlIne zaMkaranI patnIo banAvI tene mAtra sAbakhAya che. patha para NamAM abakAnuM rUdranI bena tarIke varNana che ane kepeniza mAM umA ane hemavatIe Ijine brahmavidyA samajAbhyAne ullekha che. paraMtu hinA sAthamAM tene zaMkaranI adhaganA tarIke ullekha karela nathI. nIla, lehita, girIza, tAmra, arUNa, balyu ItyAdi vizeSaNa meghane rUddha kahI ApavAmAM AvyAM lAge che. A vizeSaNamAM ghaNuM karIne girizikharane ceTelAM kALAM-vAdaLI temaja lAla medhanA svarUpa uparathI ApelAM hovAM joIe. kapardina vizeSaNa e kAraNathI paheluM hovuM joIe. zukala yajurvedamAM medhane rUdra kapI tene serene pati evuM vizeSaNa ApeluM che. aMdhakArane rUdanuM rUpaka ApatAM paNa For Private And Personal Use Only Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 18 ) e vizeSaNa lAgu paDe che. meghathI vRSTi thAya che, tethI pazuonI rakSA thAya che. tethI tene pazupati kahevAmAM AvyuM che. vAyune paNa rUdra gaNelo che. paurANika saMkaranuM svarUpa te vaidika zaMkara svarUpanA karatAM ghaNuM kalpanAthI vadhI paDayuM che. pirANika zaMkaranI nakalane keTalAka bAvAo hAla paNa A care che. zaMkarane gAMjo pIvAnI kalpanA, kAma krodhAdika vikArane Aropa karIne pirANika vedika zaMkaranuM svarUpa bagADI dIdhuM che. viSNunuM have varNana karIe. tenI aMdara sUryanI stuti viSaSNunA nAmathI karavAmAM AvI che. sUryanAM arthamAM pUjana, bhaga, savitA ityAdi bAra nAmo pracalita che. te bAra mahinAnA bAra sUryane anukrame ApelAM che. viSNu zabdano artha vyApanAre thAya che. (juo zAmaveda saMhitAmAM patra 107 ) da vidag vidhAniye A sUrya AkAzamAM cAle che. prAtaH madhyAhu ane sUryAsta rUpa traNa padane dhAraNa kare che ) traNa pada parathI sUryanuM trivikrama evuM nAma paDayuM che. sUrya e agrimaya che, vidyuta paNa agnimaya che. e uparathI agni devatA traNa ThekANe vaheMcAI gaI evuM vedamAM varNana che. A uparathI bhUloka, madhyaloka ane svarga loka e traNa sthaLe ekaja devatA agni, vidyuta ane sUrya e traNe rUpe rahelo che. jethI trivikrama evuM sUryanuM arthAta viSNunuM nAma paDavuM zakaya che. vAmana avatAranI kathA sUryanA trivikrama nAma uparathI lIdhelI jaNAya che. eka ThekANe sUrya, uSAnI pAchaLa paDayAnuM varNana che. tethI brahmA pitAnI putrI sarasvatI nI pAchaLa paDyAnuM varNana, parANikoe karyuM lAge che. te ja pramANe che autama RSinI patnI ahalyAnI sAthe kapaTAcaraNavaDe vyabhicAra karyAnI purANamAM vAta Ave che. A kathAmAM IeTale sUrya ane ahalyA eTale rAtrI. purANanI aMdara ghaNe ThekANe vaidika upamA rUpakane viparyAsa thaelo prAcina arvAcina temaja saMskRta graMthakAranA lakSamAM Avelo ane teoe evA viparyAsanI viraha TIkA paNa karelI che. lakSmIne pati viSNu e ullekha vedamAM jyAM paNa nathI. gaNapatinA vaidika temaja pirANika rUpamAM mahadata che. zuMDAdaMDayukta vakratuMDa mahAkAya ane lodara evA svarUpane vedamaMtramAM kAMI pati paNa nathI vedamAM gaNapati e nAma brahmaNyaspati athavA bRhaspatinuM che ane bahma eTale stotra kiMvA sakata ane tene svAmI evo artha brahmaNapati zabdane che. brahmaspatine kavi zabdathI paNa ullekha che. brahma spatie pitAnA buddhinA sAmarthyathI sarvaSTi nirmANa karI ema kahyuM For Private And Personal Use Only Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir che. (jemAM prathama tIrthaMkara zrI RSabhadeva kevalajJAnI thayA. temaNe kevaLa jJAnavaDe sarva dharma sRSTi racI ema kahyuM che. jJAna sAmathI sRSTi racavA jevI dharma srAnTa racI zakAya che. A brahmAe sRSTi racI ema AdinAthane brahmA saMbadhI kahevAmAM AvyuM che. ) brANaspati sUkatamAM vedamaMtra sAmarthya ane sUkta mahimA varNavela che. bharUgaNane svAmI rUdra hovAthI ane gaNupati e nAma uparathI marUgaNanuM Adhipatya gaNapati tarapha AvatuM hovAthI zaMkara ane gaNapatine pitA putra tarIkeno saMbaMdha joDI devAne pirANikone anivArya meha thavAnuM dekhAya che. gaNapati A pairANika devatA manusmatinA kAlamAM astitvamAM AvyAnuM jaNAtuM nathI. yAjJavayaskRtinA samayamAM mAtra teno ullekha karelo jaNAya che. eTale zuMDAdaDayukta gaNapatinI utpatti hajAra bAraso varSa aMdaraja che. nIcenA zlokamAM gaNapati e zone upAsya devatA hovAno ullekha che. viprAtiMzamaH kSatriyAvnnaaNrmaaptiH vaizyAnAMtubhavedbrahmA, zadrANAMgaNanAyakaH mAM mAnava tinA Adi purUSa tarIke camane mAnelo che. yamanI bahenanA sama tarIke ullekha che. yama ane yamI je pati patnInA nAtAthI na rahyAM hota to mAnava jAtinI utpatti thavI kaThina thAta. ( jaina kalpasUtramAM yugalIyAne tathA nAbhikulakara tathA temanA patnIne A vAta barAbara baMdha besatI Ave che.) purANamAM te yama mRtyuno avatAra thaI paDe che. vedamAM varNavelA yama rAjyamAM pitRone prApta thatA sukhane badale purANamAM yamayAtanA temaja duHkhonuM varNana kareluM dekhAya che. yamane mRtyupAsa, temaja mahISArUDha svArI, kALavaNuM, kara ane ugra svarUpane vedamAM kAMI pattA nathI. vedamAM varUNane uddezI asura zabda vAparyo che. ag: pitAnaH A amAre pitA che ema kahyuM che. purANamAM azura zabda daitya rAkSasavAcaka che. sura zabda devatAvAcaka che. keTalAkane mata evo che ke purANamAM asura zabda asIriyana ke je parakIya leka che tene mATe vAparelo che. (samAlocaka mAsikapatramAM saM. 1817 nAmAM asura zabdane artha asu=prANu tene nAza karanAra kITaka. masarAdi jenuM e mATe vaidika daSTie vAparelo che ema lekhake jaNAvyuM che.) e upara pramANe Tveda saMbaMdhI keTalAka vicAro e lekha citramaya jagatamAM I. sa. 1917 nA mAsikamAM pAMDuraMga kAzInAtha paMDase ema. e. elaela. ema. e lakhele tene sAra e pramANe ApIne have te upara For Private And Personal Use Only Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (21) jaina vedo sabaMdha tathA hiMdu veda saMbadhi jainAcArya vijayAnaMdasUrijInA have nIce pramANe vicAre pragaTa karavAmAM Ave che. yathA Adideva (RSabhadeva) kA putra, avadhijJAnavAn, AdicakrI, bharatarAjA zrImadAdijinarahasyopadezaseM prApta kiyA hai samyakzrutajJAna jisane, so bharatarAjA sAMsArika vyavahAra saMskArakI sthitike vAste, arhankI AjJA pAkarake, dhAre haiM jJAnadarzanacAritraratnatraya karaNA karAvaNA anumatiseM triguNarUpa tInasUtra mudrAkarake cinhita vakSaHsthalavAle brAhmaNoMko mAhanoMko pUjya tarike mAnatA huA, aura jisa avasarameM apanI vaikriyalabdhiseM cAra mukhavAle hoke, cAra vedoMkA uccAraNa karatA bhayA. tinake nAma-saMskAradarzana 1, saMsthApanaparAmarzana 2, tattvAvabodha 3, vidyAmabodha 4, sarvanayavastu kathana karanevAle ina cAroM vedoMko mAhanoMkA pATha karatA huA. tada pIche vaha mAhana sAta tIrthakaroke tIrthataka arthAt candraprabha tIrthakarake tIrthataka samyaktvadhArI haiM, aura Arhata zrAvakoMko vyavahAra dikhAte raheM, tathA dharmopadezAdi karate raheM. tada pIche navame tIrthakara zrIsuvidhinAtha puSpadaMtake tIrthaka vyavaccheda hue, tIsa bIcameM tIna mAhanoMne parigrahake lobhI hoke, svacchaMdase tina Arya vedoMkI jage kuchaka sunI sunAi bAtoM leke navIna zrutiyAM racI, (kramaseM Rg, yajuH, sAma, atharva, nAma kalpanA karake, mithyAdRSTipaNeko prApta kareM ) taba vyavahAra pAThase parAGmukha arthAt paramArtha rahita manAkalpita hiMsakayajJa pratipAdaka zAstroMse parAGmukha aise zItalanAthAdike sAdhuoMne tina hiMsaka vedoMko choDake jinapraNIta AgamakohI pramANabhUta mAne. tina brAhmaNomeMseM bhI jina mAha For Private And Personal Use Only Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (22) none (brAhmaNoMne ) samyaktva na tyAga karA, arthAt je mahAna punaH tIrthakaroke upadezaseM samyaktva pAke dRDha rahe, tinoMke saMbhadAyameM Aja bhI bharata praNIta vedakA leza kamItara vyavahAragata sunate haiM, sohI yahAM kahate haiM / yata uktamAgame // siribharahacakkavaTTI, AriyaveyAgavissuUkattA // mAhaNapaDhaNacchamiNaM, kahiaMsuhajhANavavahAraM // 1 // jiNatitthevucchinne, macchattemAhaNehiteThaviyA // asaMjayANa pUyA, appANaM kariyAtetehiM // 2 // vyAkhyA-zrIbharata cakravartI Arya vedoMkA kartA prasiddha hai. bharatane Arya veda kisavAste kare ? mAhanoMke paDhane vAste, zubha dhyAnake vAste, aura jagat vyavahArake vAste / jinatIrthakarake tIrthaka vyavaccheda hue vaha Arya veda tina mAhanoMne mithyA mArgameM sthApana kare, aura asaMyati hoke tinoneM apanI pUjA jagatmeM karavAi / ina vedoMkA vizeSa nirNaya jaina tasyAdarza graMthaseM jaannaa|| R. / saM. / a. 3 / a. 21 va. 12 / 13 / 14 // Upara likhI RcAyoMkA tAtparya yaha hai ki, vizvAmitra RSi somavallI leneke vAste paMjAba dezameM Ae, jahAM zatadU aura viyAsA nadIyAM milatI haiM, atha.t jahAM baiThake maiM yaha grantha racatA hUM, tisa jore gAmase terA (13) mAlake phAsale para jo harikA pattana kahAtA hai, tisa jage vizvAmitra Ae mAluma hotA haiM. kyoMki, isi pattana (ghATa) meM zatadrU aura viyAsA nadIyAM milatI hai. bahuta agAdha pANI dekhake tIna RcAyoMseM For Private And Personal Use Only Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 23 ) nadIyoMkI stuti karI ki, mere uttaraneko mArga deo; tava nadIyone kahA ki, hamako indrakI AjJA niraMtara bahane kI haiM, isa vAste hama calanaseMbaMdha nahIM hoveMgI. isataraha paraspara nadIyoMkA aura vizvAmitrakA vArtAlApa huA, aura vizvAmitraneM nadIyoMkI stuti karI taba vizvAmitrake rathakI dhurIseMbhI heThA pANI ho gayA. taba vizvAmitra somavallIke lene vAste pAra uttarake Age gayA. zatadrU aura viSAda inakA nAma mUla zrutimeM haiM iti / aba he pAThaka gaNo ! tuma vicAra karoke ki, veda Izvara vA brahmA vA brahmakA racA vA anAdi apauruSeya kinAre si ho sakatA hai ? kyoMki sarva sUktoMke nyAre nyAre RSi hai, aura jina 2 RcAyoMke je je RSi haiM, tina tina RSiyoM ne tapa karake RcAyeM prApta karI haiM; aura prathama mAnakarI hai tina tina RcAyoMke te te RSi haiM; aisA bhASA meM likhI haiM.. aura dazomaMDaloM ke draSTA daza RSiyoMke nAma likhe haiM; jitanI cA jisa maMDala meM haiM tina sarvakA svarUpa jisane dekhA so maMDalake draSTA hai. vizvAmitra je nadIyo RcAyoM paThana karI ve RcAyoM paramezvarakI racI kyoM kara siddha hosakatI hai ? aiseM hI nadIyoMne gAyana karI RcAyoM - isI tareM pUrNa Rgaveda bharA hai. je kara kahoMge. agni, sUrya, azvinau, yama, Rna, uSA, vAyu, varuNa, maitrIvaruNa, iMdrAdi ye sarva brahmarUpa hai, isa vAste jo inakI stuti hai, so brahmakI stuti hai. taba to kutte, bille, gadhe, sUyara, gaMdakIke kIDe, ityAdi sarva jaMtuyoMkI stuti vedameM kyoM nahIM karI ! aura jage jage yaha likhA hai ki, he indra ! tuM hamAre zatruyoMkA nAza kara, asuroMkA nAza kara, aura hamako dhana de gauyAM de, putra de, parivAra de, rAjya For Private And Personal Use Only Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (24) pe, svarga de ityAdi vastuyoM kauna mAMgatA hai ? paramezvara kisase mAMgatA hai ? aura kRtakRtya paramezvarako pUrvokta vasturyose kyA prayojana hai ? vItarAga aura nirupAdhi muktarupa honeseM. jekara kahoMge, paramezvara nahI mAgatA hai, kintu yajamAna mAMgatA hai to, RcA paramezvarakRta kaise siddha hoveMgI ? aura RSi tina RcAyoMke kaise siddha hoveMge? je kara veda apauruSeya hai, taba to kisIke bhI race siddha nahI hoveMge, je kara kahoMge brahmAjIne prathama vedakA uccAra karA isa vAste brahmAjIke race veda haiM, taba to yaha kathana jo vedomeM hai ki, mAnasayajJaseM RgAdi veda utpanna bhae, tathA agni, vAyu, sUryaseM tIna veda brahmAjIna baiMcake kAhe, ityAdi mithyA siddha hovegA. isa vAste yaha sarva veda brAhmaNoMkI sva kapolakalpanAse race gae hai, na tu izvara praNIta; paraspara viruddha, aura yuktipramANase bAdhita honeseM tathA Rgveda saMhitATaka 3, adhyAya 3, varga 23, maiM likhA hai-atItakAlameM vizvAmitrakA ziSya sudAsanAma rAjara RSi hotA bhayA, so kisi kAraNase vaziSThajIkA dveSI hotA bhayA, taba vizvAmitra va ziSya rakSA vAste ina RcAyoM karake zApa detA bhayA. yeha to zAparUpa RcAyoM hai, tinakoM vasiSThake saMpradAyI nahi sunate hai / iti bhASyakAraH / ve RcAyoM yeha haiMtatrAyAsUkte ekaviMzI // indrotibhirbahulAbhirno adya yAMccheSTAbhirmaghavaJchUjinva // yo no dRSTayadharaH sasyadISTa yamudviSmastamu prANonahAtu // 21 // // athadvAviMzI // parazuMcidvitapatiziMbalaMcidvizcati / ukhAcidindra yeSantIprayastAphemasyati // 22 // For Private And Personal Use Only Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( 25 ) // atha trayoviMzI || Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nasArthakasyakikitejanA solodhaMna'yanti' pazu'manya'mAnAH || nAvA'jinaM' vA'jinaH' hAsayanti' naga'da'bhaM pu'ro azvA'nnayanti // 23 // // adha caturviMzI // ima i'ndra bhara'tasya' pu'trAa'papi'tvaMci kiturnapra'pi'tvam / hinvantyazva'maru'NaM na nityaM' jyAvAjaM pariNayantyAjau // 24 // // R. saM. a. 3 // ina cAroM RcAyoM meM yaha bhAvArtha hai ki, vizvAmitrane zApa dete hue, prathamArddhaka RcAyeM to AtmarakSA karI hai; Age zApa diyA. tUM patat hoye, tUM marajAve, ityAdi phira iMdrako saMbodhana karI ki, he iMdra ? merA zatru mere maMtrakI zaktiseM mahata hoke paDo, aura mukhasephena ( jhAga ) vamana karo / prathama merA tapa kSaya na ho jIve isa vAste zApa denese haTakara mauna kara baiThe vizvAmitra ko vaziSThake puruSa bAMdha pakaDake le cale, taba vizvAmitra feast kahatA hai, he loko ? nAza karanevAle vi mitra maMtroMkA sAmarthya tuma nahI jAnate ho ! zApa deneseM merA sapa kSaya na ho jAye, aiseM vicArake mujhe maunavaMtako pazusamAna jAke bAMdhake iSTa sthAnameM le jAte ho : aiseM svasAmarthya dila kahatA hai ki, kyA vaziSTha merI barAbarI kara sakatA hai ? tisake sAtha sparddhA karaneseM vidvAn loka merI hAMsI na kareMge ? isa vAste maiM vaziSThake sAtha sparddhA nahI karatA huM / he iMdra ? bharatake vaMzavaMzake hoke, kyA vizvAmitra inake sAtha sparddhA kareMge ? yeha to vicAre brAhmaNa hI hai / / 4 For Private And Personal Use Only Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aba pAThakagaNo ? vicAroke ki yaha zrutiyAM paramezvarane racI he ? kyA vasiSThake zApa denevAste paramezvarane yeha zrutiyAM vizvAmitrako dInIthI? kyoM ki, isa sUktakA RSi vizvAmitra hI hai| vizvAmitrane tapa karake Izvaraka anugrahase yaha RcAyoM saMpAdana karI hai ? ? kyA kahanA hai dayAlu paramezvarakA ? ? ? jisane vizvAmitrake tapase saMtuSTamAna hoke, apUrvajJAna rasase bharI huI aisI 2 RcAyoM pradAna karI. lajjAbhi kahanevAleko nahI Ati ki, veda paramezvarake hue haiM ? isa vAste kisI pramANaseM bhI veda IzvarakA racA siddha nahI hotA hai| ___tathA R. saM. aSTaka 4 adhyAya 4 varga 20 meM likhA hai ki, sapta vavinAmA RSi thA, tisake bhatIje tisako peTImeM ghAlake mudrA karake baDe yatnaseM apane gharameM sthApana karate hue jaise rAtrimeM apanI strIseM viSayasevana na kare, taiseM karate hue, savere 2 tisa peTIko ughADake tisako mArapITake phira peTImeM ghAlake rakhate bhae, eseM cirakAlatakaso kRza aura duHkhI tisa peTImeM rahA, cirakAlataka munine tisa peTIseM nikalanekA upAya citavana karA, taba hRdayameM nizcaya karake azvinau devatAyoMkI stuti karatA bhayA; taba azvinau Ae, peTI ughADake tisako nikAlake zIghra adRSTa ho gae, so RSi bhAryAseM viSaya sevana karake tinake bhayaseM savere peTImeM praveza karake pUrva kI tare sthita rahA; tisa RSine peTIke nivAsa samayameM yeha do RcAyoM dekhI, jo Age kahege // iti bhASyakAraH / / aba zrutiyAM likhate haiM / |prathamA / vijihISva vanaspate yoniH sUya'ntyA iva / zrutamai azvinA havaM saptarvapriMca muzcatam // 1 // 5 // For Private And Personal Use Only Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 27 ) // athadvitIyA || bhItAya' nAdha'mAnAya' RSa'ye sa'pta va'ye / mA'yAbhi'razvinAyurvaM vR'kSaMsaM ca vicAMcathaH // 2 // 6 // bhAvArtha:-- he vanaspatike vikArarUpapeTI ! tUM strIkI yoni ki taraha cauDI ho jA, jaiseM strIkI yoni saMtAnake jananeke samaya meM cauDI ho jAtI hai, taiseM tUM bhI ho jA. he azvinau ! tuma satavadhikI vinatI sunakara mUla saptavadhiko chuDAvo ! nikalata hue Darateko, aura nikalanA vAMchateko, he azvinau ? aise mUjha saptavadhiko isa peTiseM nikAlaneko Ao || aba vAcaka vargo ? dekho ki, yaha paramezvarakI kaisI bhakta vatsalatA hai ki, peTImeM baiThe apane bhakta saptavadhi RSiko kaisI jJAnarasakI bharI RcAyoM pradAna karI ki, jinake paDhaneseM azvinaune Akara tisako peTI se bahAra kADhA. aura tisa RSine bhatIjoMke bhayaseM rAtriko chAnA nokasake svabhAryAseM saMpUrNa rAtrimeM viSayabhoga karake savereko phira peTImeM praveza kara jAnA / vAha ? ? ? balihAri hai, aise RSi mahAtmAyoMkI ki jinakI ati duSkara tapasyAseM tuSTamAna hoke peTImeM baiThako do RcAyoM pradAna karI jisase saptavadhi nihAla ho gayA ? pAThakavargo ? paramezvara vinA aisA dayAlu kauna hove ? koibhI nahIM isa vAstehI to paMDita loka Rgavedako pradhAnaveda kahate haiM ki, jisameM aisA 2 atyadbhuta jJAna bharA hai ? ? ? // tathA R. saM. aSTaka 6 adhyAya 6 varga 14 meM likhA hai / atItakAla meM atri RSikI putrI apAlAnAmA brahmavAdinI For Private And Personal Use Only Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (28) kisI kAraNase tvagraroga saMyukta thI, isa vAste hI patine tisako durbhagA jAnake tyAga dInIthI; sA apAlA apane pitAke AzramameM tvagrogako dUra karane vAste cirakAlataka iMdrako Azritya hoke tapa karatI huI. sA kadAcit iMdrako somavallI priyakara hai, isa vAste meM somavallIko indrake tAI dUMgI, aisI buddhi karase nadI kAThe upara jAtI huI. tahAM snAna karake, aura rastemeM milI somavallIko leke, apane gharako AtI huI. rastemeM hI tisa somako apAlA khAne lagI, tisake bhakSaNakAlameM dAMtoke ghasaneseM zabda utpanna huA, tisa zabdako pattharoMseM pIsate hue somake samAna dhvani jAnakara tisa avasarameM hI. iMdra tahAM AtA huA, Ayake, tisa apAlAko kahatA huA ki, kyA ihAM pattharoMseM somavallI pIsate haiM ? apAlA kahatI hai, atrikI kanyA snAnake vAste Akara somavallIko dekhake tisakA bhakSaNa karatI hai, tisake bhakSaNa karanekA hI yaha dhvani hai; natu pattharoMseM pIsate somakA. taiseM kahA huvA iMdra pIche jAne lagA, jAte hue iMdrako apAlA kahatI hai, kisa vAste tUM pIche jAtA haiM. ? tUMto somake pIne vAste gharagharameM jAtA hai, taba to to ihAM bhI merI dADhI karake cAvI huI somavallIko tUM pI (pAnakara ) aura dhAnAdikako bhakSaNa kara. apAlA aise indrako anAdara karatI huI phira kahatI hai, ihAM Ae: tujhako maiM iMdra nahI jAnatI hu~, tUM mere dharameM Ake to, maiM terA bahumAnaH karUMgI. aise iMdrako kahake phira amAlA vicAra karatI hai ki ihAM AyA yaha iMdrahI hai, anya nahI. aisA nizcaya karake apane mukhameM DAle somako kahatI hai, he soma ! tUM Ae hue iMdrake tAi pahile halavera, tada pIche jaldI 2, sarva orase sravaH taka. For Private And Personal Use Only Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (28.) pIche iMdra tisako vAMchake apAlAke mukhameM rahe dADhoMse pIse hUe somako pItA huA. tada pIche iMdrake soma pIyA huA, tvam doSake rogaseM mujhako maire patine tyAga dInI hai, aba meM Idrako samyak prakAre prApta huI hu; aiseM apAlAke kahe hue iMdra apAlAko kahatA huA ki, tUM kyA vAMchacI ( cAhatI ) hai ? maiM so hi karUM, indrake aiseM kahe thake apAlA kara mAMgatI hai ki, merA pitAkA zira roma rahita ( TaharIvAlA) hai| 1 / mere pitAkA kheta ukhara ( phalAdi rahita ) hai / 2 / aura mesa guhyasthAnamA roma rahita / 3 / yeha pUrvokta tInoM roma phalAdiyukta kara de. aise AlAke kahe hue tisake pitAke zirakI TaTTarI dUra karake, aura khetako phalAdiyukta karake, apAlAke tvam doSake dUra karaneke vAste apane rathake chidrameM gADeke aura yugake chidrameM apAlAko tInavAra tArakI tareM bacatA huA, tisa apAlAki jo pahilIvAra camaDI utarI tisase zabhyaka ( mathanA), dUsarI camaDIseM godhA ( goha ) huI, aura visarI veza utarI camaDIseM kirale ( kAMkaDe ) hote bhae. tisa. pIche iMdra tisa apAlAko sUrya samAna camakatI huI camaDIvAlI karatA huA. yaha aitihAsika kathA hai. aura yaha, kathA, zAjyAyana brAhmaNamai ssAepaNe kahI hai. aura yahIM likhA huA artha, kanyA vAra sAta RcAyoM me kathana karI hai; veRye yeha haiM. // prthmaa|| kanyA vAraMvAyatI somamapi satAdit / astaM bharantyannavIdindrIya sumavaitvA zakrAya sunavailvA // 1 // For Private And Personal Use Only Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (30) // advitIyA // asauyaeSi vIrako gRhaM gRhaM vicAzat / imaMjambhasutaM pivadhAnAvantaM karambhirNamapUyanta mukthinm|| // atha tRtIyA // AcanatvAM cikitsA modhi canatvA nemasi / zanairiva zanakairi vendrAyendo parisrava // 3 // // atha caturthI / kuvicchaka kuvikara tkuvinovasya' saskarat / kuvitpati dviSo yatI rindreNa saMgamA mahai // 4 // // atha paMcamI // imAni trINiviSTayA tAnIndra virohaya / zirasta tasyorAmAdiM ma upodarai // 5 // // atha sssstthii|| asau ca yAna urvarAdimAM tanvaM mama / ayo ta tasya yacchiraH sarvA tAromazA kRdhi // 6 // // atha saptamI / / khe rathasya khe nasaH khe yugasya zatakrato / apAlAmindra trivyUtvya kuNoH sUryatvacam // 7 // *.sa. A hai / sa. 6 // aba vAcaka vargo ! vicAra karo ki, yaha kathana paramezvara sarvajJakA siddha ho sakatA hai ? prathama to isa sUktakA apAlA strI hI RSi hai aura paramezvarane tisake tapaseM tuSTamAna hoke For Private And Personal Use Only Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 31.) tisako yaha apUrva jJAna rasase bharA sUkta dInA ! tisameM pUrvokta kathana honese, veda, anAdi apauruSeya kaise siddha ho sakatA hai ? aura apAlA to, brahmacArinIthI, lisako pitA zira TaTTarI, Upara kSetra, guhya sthAno parikeza na hona, inakI ciMtA kyoM huI; kyoMkI, ki, tisake jJAnameM toye tInoM vastuyoM mAyA (bhrAMti ) rUpa honese trikAlameM haihI nahIM; eka zuddha brahmahIyI phira, iMdrako uddezyake tapakA heko karatI thI ? iMdrabhI to mAyAkI bhrAMtirUpa hIthA; jaba apAlAne nadI UparaseM soma leke carvaNa karA, tisake dAMtoMkA zabda sunake iMdrane jAnA ki, pattharoMse somake pIsanekA yaha zabda hai, iMdrako aisI bhrAMti huI kyA iMdra mahArAja svargake sukhoMko choDake tisa jage bhaTakatA phiratA thA ? tathA iMdrako to RgvedAdimeM paramezvarakAhI svarUpa likhA hai to, kyA aise jJAnavAn iMdrako apAlAke dAMtokA zabda pattharoM 5 mAluma huA ? isameM siddha hotA hai ki, tumArA mAnA vedA kAkA vaktaH izvara bhI aisAhI jJAnavAn hogI-tathA pattharoM se jagatmeM somasahI pIsate haiM ? anya nahIM ? jo somahI pIsanekA zabda hai, anyakA nahI. tahAM yajJa zAlAbhI nahIthI ki, jisase soma pisanekAhI nizcaya hove. ____ tathA apAlA brAhmaNI koI UMTaNIthI, vA rAkSaNIthI ? ki jisake dAMtokA zabda pattharoMka zabda samAna iMdrako mAluma paDA ! kyA iMdra bhikSAcaroMkI tareM ghara gharameM somarasa pItA phiratA thA ? aura apAlA baDI kyA lAyaka thI ? ki jisane apane mukhameM carvaNa karI apane mukhakI lAlA aura zleSmayukta jugupsanIya malIna aiMThI cagalI huI somakI nimaMtraNA iMdrako karI ? iMdra bhI kyA tisa vinA marA jAtA thA ? jisase pUrvokta cAvI For Private And Personal Use Only Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir huI lAlA dhukayukta somavAle apAlAke mukhako apane mukhase cUsake somakA sarva rasa pIyA gayA ? vedAMtI sAhaba-tuma nahIM jAnate, apAlAne bhaktiseM iMdrako so makI AmaMtraNA karI, aura iMdrane bhaktavaza hoke cagalA huA bhI somarasa pI lIyA isameM kyA doSa hai ? uttara-tumArA koI bhakta, jo tumako atyaMta acchI lagatI hova aisI miThAi mukhameM cAvake tumako kahe ki, mere mukhase mukha lagAke tuma yaha miThAi cUsake pI lo, to kyA tuma pI loMge ? nahI. to iMdrane kisa tareM cAla pI lInI? vedAnta-isakA tAtparya tuma nahi jAnate, isakA tAtparya yaha hai ki, iMdra bhI brahmajJAnI thA, aura apAlA bhI brahmajJAnIthI, isa vAste tinake jJAnameM brahma vinA anya kucha bhI nahI thA; isa vAstehI tisake mukhase mukha lagAke somarasa iMdrane cUsA, brahmaseM brahma mila gayA, isameM kyA doSa hai ? uttara-isa kAlameM kitaneka vedAntI parastrIyoMseM bhoga karate haiM, tina strIyoMkI mukhakI lAlA cATate ( cUsate ) haiM, kyA vebhI aisA brahma ekatva samajha karakehI karate hoMge? vedAMtI-hA. uttara-tabato mAtA, bahina, beTI ke gamanakarane meMbhI kucha doSa __ nahI honA cAhie. vedAMtI-hai to aiseMhI, paraMtu jagat vyabahAra ullaMghana karanA na cAhIe. For Private And Personal Use Only Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 33 ) uttara- jabataka brahmajJAnI jagat vyavahAra mAneMge, aura mAtA, bahina, beTIko agamya jAneMge, tabatAi tinakI mAyA (bhrAMti ) dUra nahIM honese tinako brahmajJAna nahi hovegA, asala brahmajJAnI to brahmAjI the, jinoMne sarva jagatko brahmarUpa jAnakara apanI putrIsehI saMbhoga karA; yahI prAyaH sarva vedAntIyoMkA tAtparya (siddhAMta) aura apAlAke zirameM TaTTarI honese apAlA ke bApako kyA duHkha thA ? kyA usako jAna caDanA thA ? aura apAlA ke guhya sthAnameM roma nahI the to tisako kyA duHkha thA ? hAM, jekara iMdraseM yaha mAMgatI ki, mere zarIrakA roga tUM dUra kara, so to vara mAMgA nahIM. voto iMdrane ApahI mukhakI cagala sogarasa pIke saMtuSTa hoke tisako yaMtrameseM kheMcake chIlachAla ke acchI ( caMgI) karadInI, isa pUrvokta zrutiyoMke kathanameM satya kitanA hai, aura jhUTha kitanA hai, so vAcaka varga ApahI vicAra leveMge. kyoM ki, manuSyakI camaDIseM bhI kyA mayanI ( zalyaka), goha, aura kirale, utpanna ho sakate haiM ? kadApi nahi ho sakate haiM isa vAste veda izvarake kathana kare nahI siddha hote haiM, kintu brAhmaNokI svakapola kalpanA siddha hotI hai. iti // upara pramANe vedonI samAlocanAnA be lekho vAcakoe vAMcyA have te be lekhano sAra vAcIne teone jema suje tema hatuM. tene one yogya lAge te satya grahaNa kare temAM amane kaMI Agraha nathI. cAra veda, upaniSado para amane arUci nathI. teme jainazA para amane ekAMta rAga nathI. rAga dveSa vinA madhyastha bhAvathI je kaI amane satya lAge che te amo grahIe chIe. amoe izvarakRta jagata che ke nahIM tenI zodha mATe vedonI samAle canAone raju karI che. veda saMbaMdhI AvI aneka For Private And Personal Use Only Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 34 ) samAlocanAo vAcakonI AgaLa raju karI zakAya tema che. paNa mULa viSayathI ghaNuM dura javAya ane te saMbaMdhI vicAro lakhatAM eka moTo hajAra pAnAne grantha thaI jAya tethI ame atre saMkSepamAM lakhavA dhArIe chIe. sarvedanA Agha maMDaLamAM Izvare jagata racyuM ane te amuka rItie rayuM e khAsa nirNaya spaSTa jAte nathI. RSione je yogya jaNAyuM te spaSTa dilathI jaNAvyuM che. RSione prathama sUrya, agni, megha, vijaLI, jaLa, vAyu vagerenI mahattA jaNAI. pazcAta teone te sarva padArthomAM AtmA rUpe eka mahAna prabhu che ema bhAsyuM tethI teoe tenI kalpanA karI, vedanA rUSie prAyaH rUziyAnI uttare rahetA hoya tema jaNAya che ane te vakhate hiMdusthAnamAM te zrI neminAtha ane zrI pArzvanAthe AtmajJAna saMbaMdhI adhyAtmazAstrane upadeza Apo hate. mahAzaya lekamAnya tilake dAdinA kartA rUSio te kAra dhruva tarapha rahetA hatA ema siddha karyuM che. RgvadamAM vaziSTa pakSanA rAjAnuM daza rAjAonI sAthe yuddha thayuM che. te rAjAo hiMdusthAnanA hatA ane te jene hovA joIe. uttara taraphathI hiMdusthAna tarapha ghaNuM svArIo AvI hatI. RSiyonI saMjJAnA nAma parathI hAla paNa uttara dezane rUSiyA tarIke kahevAmAM Ave che. te taraphanA loke, RSiyo gAra varSanA hatA, ane hiMdusthAnamAM pUrve vaselA loko kALA hatA. hiMdusthAnamAM ghaNuM kALane vasavATa karavAthI lokomAM hAlanA musalamAnonI peThe kRSNatA Ave che. uttara rUza, dhruva taraphathI AvelA lokoe vasiSThAdinI sahAyathI hiMdusthAnanA asala nivAsI jaina rAjAo ke tArksavaMzI vagere hatA. teone harAvyA ane temano deza RSiyoe sara karyo. pahelAM RSiyo (te vakhatanA loka) kAbula tarapha Ave che. pazcAta paMjAba oLaMge che tenI vAta damAM Ave che. pazcAta teo siMdhu nadI tarapha phelAya che tenuM varNana paNa TvedamAM Ave che. pazcAta teo sarasvatI tarapha AvI vase che ane je gAyane race che tenAM sUkato banAve che. gaMgA nadI tarapha paNa te RSiyo Ave che. siMdhu-sarasvatI-paMjAba-zata gaMgA vageremAM RSio AvI vasyA ane teo pUrvanA jaina-jaina rAjAone dasya. ( duzmana ) anArya vagere vizeSaNa ApavA lAgyA. asala hiMdusthAnanA vAsI jainene teo zukra gaNavA lAgyA, jene ke jeo asala AryAvartanA hatA teoe paNa teonI sAthe yuddha karyuM. paNa hiMdusthAnanI bhUmi evI che ke te sadA eka For Private And Personal Use Only Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 35 ) sarakhI koInI rahetI nathI. hiMdusthAna para e pramANe RSionI svArIo AvI te paNa hiMdusthAnamAM jenenAM rAjyo to dakSiNa saiaurASTra-magadha vagere deza tarapha jIvatAM rahyAM. vedanA upara brAhmaNa bhAge racAyA te vakhate RSi pitAne brAhmaNa tarIke oLakhAvavA lAgyA. saurASTra, dakSiNa, magadha aMdha vagere dezanA manuSyanI brAhmaNa bhAgamAM nindA karavAmAM AvI che ane temane halakA varNavyA che tenuM kAraNa e che ke teo jaina hatA. musalamAne e jema hiMduone kAphara vagere kahI tiraskAra karyo tema tenuM kAraNa e hatuM ke teo jaine hatA. jene RSie rAkSasa-vagerenI padavIo ApavI potAnA granthomAM zarU karI. jenee paNa teone adhamatAo ApavI zarU karI. RSi ane tenA anuyAyIo IzvaranI kRpAnA bahAnA taLe pazuone yajJamAM hemavA lAgyA tyAre jenee-jaina rAjAoe te yane bhaMga karavA mAMDyuM. tenuM varNana paNa purANa vageremAM pAchaLathI karavAmAM AvyuM che, RSie e pramANe pitAnI saMtatine vadhArI ane Rgyeda pachI hiMdusthAnamAM TharyA bAda yajurveda ane zAmavedanI racanA karI. vedanAM sarva maMDaLane RSioe ekI vakhate banAvyAM nathI. AvedanA maMDaLanA kartA kaSi kaMI sarve ekI vakhate thayA nathI. paNa RSio vaMzaparaMparAe thayA che ane teoe TvedanA gAyanene vaMzaparaMparAe ItihAsa tarIke rasyAM che, mahAbhAratanA pachInI vAta che janamejaya rAjAnI che tene paNa RgvadanI saMhitAmAM ullekha jovAmAM Ave che. te nIce pramANe geda saMhitA-prathama maMDala-dvitIya anuvAda vIza-patra-33. bhosarpa bhadrabhadraM te dUraM gaccha mahAyazAH janamejayasya yajJAte AstIka vacanaM sara / AstIka vacanaM zrutvA yaH sarpona nivatate zatadhA bhidyate mUniziMza vRkSaphalaM yathA narmadAyai namaH // temaja karNane vidyA zIkhavanAra parazurAmanA pitA jamadagninI vArtAne ullekha paNa nirNayasAgaramAM chapAyelI RgvadanI saMhitAmAM Ave che te ame khAsa vAMce che tethI ema anumAna thAya che ke mahAbhAratanI piThe temAM paNa mahAbhArata lakhAvA sudhI jema aneka vicAre dAkhala karAyA tema veda jyAre lakhAvavAmAM AvyA tyAM sudhI temAM vadhArA karavAmAM AvyA. eka rIte kahIe te mahAbhArata pachI keTaleka Rgyeda racAyo. RgredamAM ane zAmavedamAM jainenA bAvIzamAM tIrthakara zrI ariSTaneminAtha ane zrI, For Private And Personal Use Only Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 36 ) tArya pArzvanAthanAM nAme Ave che tethI ema siddha thAya che ke zrI ariSTa nemi ane tAvaMzI pArzvanAtha pachI vedanI racanA thaelI hovI joIe. jaine sakalArvata rastotramAM zrI neminAthanI nIce pramANe stuti kare che. yaduvaMza samudrenduH karmakakSahutAzanaH vAchamiryAvAn mRAAriSTanAzanaH A zlokamAM temaja jananA aneka zAstra mA bAvAzamAM tIrthaMkarane ariSTanemi kahyA che, tathA trevIsamA tIrthaMkaranA pitAthI azvasena rAjA AjathI 2800 varSa para thai gaelA che tene vaMza tAkya vaMza tarIke gaNAya che ane e tAryavaMzI rAjAo jaina rAjA hatA. te saMbaMdhI ToDarAjasthAnamAM TeDasAhebe paNa tAryavaMzI rAjAo mATe ullekha karyo che temAM jaNAve che ke tAja jA ! amerikA gaI hatI. tAH vaMzamAM kAzInA azvasena rAjAnA putra zrI pArzvanAtha tIrthaMkara thayA ane tene kamaThAdi kapi para paNa prabhAva paDe tethI trAhi e travedamAM tathA zAmavedamAM temanI satavanA karI hoya to temAM Azcarya nathI. have te jhAveda saMhitAmAMthI tathA zAmaveda sahitanA chevaTanA maMgalamAM che te nIce pramANe dAkhala karavAmAM Ave che. ajamerIpa vaidika maMtrAlaye mudritA zAmaveda saMhitApatra 120 vArita ra o thavA jAti : pUpA vivAda svasti na stAyo (pArzvanAthaH) ariSTanemiH svastinobRhaspatirdadhAtu svastino bRhaspatirdadhAtu // juo, trevIsamA tIrthaMkara zrI pArzvanAtha ane bAvIsamA tIrthaMkara zrI neminAthanuM zAmaveda saMhitAmAM e pramANe nAma Ave che. tethI vAcakenI khAtrI thaze ke bAvIzamAM tIrthakara zrI ariSTa nemi ane tAkya pAnavanAtha pachI vedanAM sUkato racAyAM hoya ema lAge che. vedanA pahelA maMDaLamAM anuvAka cadamAmAM paNa tArya (pAnAtha) ane bAvIzamAM ariSTa neminuM nAma Ave che te kRti nIce pramANe veda patra 38 svasti na stAkSyo ariSTanemiH svastino bRhaspatirdadhAtu // tyAdi For Private And Personal Use Only Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (37) A vedanA zuti maMtrathI paNa vAcakonI khAtrI thaze ke zrI bAvIzamAM tIrthaMkara ariSTa nemi ane tA (pArzvanAtha) pachI vedanI racanA thaI. pahelA prathama lakhAyA RgavedamAM jaina tIrthakaronI nIce pramANe stuti karavAmAM AvI hatI. RgavedamAM - OM trailokya pratiSThitAnAM caturvizati tIrthakarANAM RSabhAdi vardhamAnAntAnAM siddhAnAM zaraNaM prapadye. yajurvedamAM:AUM namo ahaMto RSabho // OM RSabhaM pavitraM purahutamadhvaraM yajJeSu nagnaM paramaM mAhasaMstutaM vAraM zatrujayaMtaM pazurindramAhuriti svaahaa| utrAtAra mindraM RSabha pavanti amRtAra mindraM have sugataM supArtha mindraM vezakramajitaM tada vardhamAna puruhutamindramAhuriti svAhA // RSiyoe vedAdimAM AryAvartanA prAcIna tIrthakaronAM stuti tarIke nAmo dAkhala karyA hoya ema jaNAya che athavA zrI rUSabhadevanA putra bharata rAjA ke jenA nAmathI bhArata deza prasiddha thayo che temaNe je cAra veda racyA hatA te vedanI kRti paikI ghaNI kharI RSie kADhI nAkhIne phakata tIrthakaronAM nAma bAkI rAkhyAM hoya ane jyAre vi. saM. 3-4 saikAnA Azare vedo lakhavAne pracAra thayo hoya te vakhate jainenI ane RSinI vacce dharmabheda kaleza vRddhi pAmavAthI veThe lakhavAnA prasaMge tIrthakarAdine lagatI zruti tathA jaina dharmanAM tatvenI zrutine moTe bhAga kADhI nAkhyo hoya ema jaNAya che. kAraNa ke navamA suvidhinAthanA samayanA samaya pachIthI, hiMsAmaya kRtithI vedamAM kalpita zruti ghaNI vadhI javAthI jeno moTA bhAge Agane ane soLa saMskAre, pratiSThA vagerenA maMtrane judA kADhIne teone mAnatA hatA tethI tathA pAzvanAtha ane mahAvIra svAmInA vakhatamAM jainadharma ane RSikRta vedone For Private And Personal Use Only Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (38) ghaNI judAI thavAthI jene have hiMsAmaya vedanI zrutine vizeSa mAnavAnA nathI ema temane khAsa lAgavAthI tathA dharma dveSathI brAhmaNoe veda lakhAyA hoya te samayamAM covIza tIrthaMkarAdinI aitine kADhI nAMkhelI hovI joIe te paNa jaina munio tenuM TAMcana karI rAkheluM che ke jethI RgavedanA RSi e tIrthakaranI stutio karI hatI ema jaNAI Ave, athavA bIjuM anumAna ema thAya che ke, uttara dhruva rUziyA taraphathI RSiyo jyAre AryAvata tarapha AvyA ane AryAvartamAM praveza karI keTalAMka rAjya lIdhAM tyAre bAkI rahelA jaina rAjAo, jainenuM mana saMpAdana karavA te vakhate kRSNavarNa jainamAM pUjya gaNAtA zrI ariSTanemi ane tADhya pArzvanAthanAM nAmane stuti tarIke vedamAM dAkhala karyA hoya ke jethI teo pitAnA vedane vizeSa pracAra karI zake. AvA uddezathI vA zrI ariSTanemi ane pArzvanAthanA guNethI zraddhAyukta thaIne te be tIrthaMkarenAM vedomAM nAma dAkhala karyA hoya ema saMbhave che. RSiyonA vaMzajo rUziyA taraphathI pahelAM AvyA te vakhate gaura varNana hatA paraMtu pAchaLathI bhAratano tApa ane tenI havAthI teo pahelA jevA jene kALA hatA tevA banI gayA ane hAlanA yurepI rAjyanI dRSTie te pUrvanA jainenA jevA kRSNa gaNAvA lAgyA che. musalamAne irAna kAbulathI AvyA tyAre geravarNanA hatA paNa pAchaLathI hiMduonA jevA zarIravarNathI ghaNuM thaI gayA che. RSinA banAvelA vedonA hiMsaka yajJothI lokone zAMti thaI nahIM. jyAre jyAre adharmanI ghaNI utpatti thAya che tyAre tyAre tIrthakarane avatAra thAya che. vedonI yAmaya hiMsAthI AryAvarta pApI banavA lAgyuM tyAre zrI tAryavaMzI pArzvanAtha thayA ane temanA pachI aDhIse varSanA aMtare covIsamA tIrthaMkara zrI mahAvIra svAmI thayA. tathA zrI gautamabuddha pragaTayA. zrI mahAvIra prabhue kevala jJAna prApta karIne vAma bhArgIoe vedamAM prasArelI je yajJa pazuhiMsA thatI hatI tene nAza karyo. zrI mahAvIra svAmInA prabala upadezathI ane gatamabuddhanA upadezathI pariNAma e AvyuM ke bhAratavarSamAM prabhunA nAme vedamaMtranA bahAnA taLe je hiMsAne pracAra thaye hato tene nAza thaze. zrI. tAThyapArzvanAthe ane mahAvIra prabhue bhAratavAsIone AtmajJAnano-brahma jJAnane upadeza Apyo. tethI lokone vedanA karmakAMDe tarapha rUci rahI nahIM. zrI jainadharma tarapha bhArata vAsIonI rUci pragaTI. zrI mahAvIra prabhunA samaya pachI keTalAka saikA sudhI traNa veda pracalita hatA, zrI mahAvIra prabhunA gaNadharee sarvajJanA upadezAnusAra For Private And Personal Use Only Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 39 ) AgamonI racanA karI. zrI pArzvanAthanA gaNadharee paNa AgamonI racanA karI hatI. dAdikanA kartA RSiyoe pAchaLathI Izvara saMbaMdhI videzamAM vicAre calAvyA ane te gAyana tarIke jyA. pratyeka RSine izvara vagerenuM bhinna bhinna svarUpa jaNAyuM. jagatamAM mahAna Izvara paramAtmA che ane te maTe che ema teo mAnavA lAgyA. temaNe je Izvara saMbaMdhI sUko racyA tene kartAvAdIo kartAnA rUpamAM mAne che. sAMkhya vAdIo sAMkhya tarapha laI jAya che. yAskanI pUrve keTalAka parivrAjaka hatA teo veda maMtrano AdhyAbhika artha karatA hatA ema citramaya jagatanA aMkamAM je jaNAvyuM che teno artha e che ke pUrve jaina muniyo ane sAMkhya tyAgIo hatA teone parivrAjako kahevAmAM AvatA hoya ane teo dareka maMtromAMthI AdhyAtmika AtmajJAna saMbaMdhI artha kADhatA hoya te temAM Azcarya nathI. traNa varSa pUrve jainanA eka sApue nino ne te saMdarthe e vAkayanA ATha lAkha artha karyA hatA. te uparathI banelo aSTa lakSI grantha hAla vidhamAna che. AtmajJAna saMbaMdhI artha karanArA parivAjonA ve para karelI TIkAo nahIM rahevAthI hAla te mImAMsakanA vaMzIo tathA yAskanA vaMzIonI TIkAe upalabdha thAya che. temAM paNa moTA bhAge vAskanI paraMparAe thaelA arthone vizeSa pracAra che. vedomAM Izvara brahma saMbaMdhI alpa sUkato che. ghaNuM sUkate te yajJa karmakAMDa saMbaMdhI che. vyAse maMtrone ekaThA karI Rgu, yaju, ane zAma e traNa vedo tarIke goThavavA. zrI mahAvIra svAmInA vakhatamAM eka vyAsa RSi thaelA che. temaNe traNa vedane goThavyA ke te pachInA vyAsa RSiye traNa vedone goThavyA, te saMbaMdhIno hajI nizcaya karI zakAya tema nathI. zrI mahAvIra prabhu pachI atharva nAmanA RSie cothA atharva vedanI racanA karI. temAM mAraNa mehana, uccATana, zatru kSaya maMtro vagere aneka jAtanA maMtro che. tethI jaNAya che ke boddhomAM tevA granthathI devIenI upAsanAo thai, te prasaMge atharva RSie paNa atharva veda racI temAM tevI bInA rUpAntara thakI dAkhala karI heya jaNAya che. vedonA AdhyAtmika manuM vivecana. vedAdinA keTalA AdhyAtmika ane Izvara kartava daSTie ane jaina Atma dRSTie kevo artha thAya che te nIce pramANe jaNAvavAmAM Ave che. For Private And Personal Use Only Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 40 ) paMtha zai gSa sarathANA thatA sabhUmi vizvato vRtvA tyatiSThadazAMgulam // sahazazIrSa paramAtmA che. paramAtmAne hajAra AMkhe ane hajAro paga che. te vizvane cAre taraphathI pariSThana karIne daza aMgula atikramaNa karIne rahe. Avo artha sanAtanI vedAMtiyo kare che. jaina dRSTie jene artha nIce mujaba thAya che. kevala jJAnI AtmArUpa paramAtmA purUSa hajAro balka karoDo manuSyo je mastakathI vicAra na karI zake tene te vicAra karI zake che. mATe te sahazazI che. hajAre karaDe manuSyo je na dekhI zake te kevalajJAnI purUSa dekhI zake che. hajAre karaDe manuSya hAthothI ane pAdethI je na karI zake te kevala jJAnI purUSa karI zake che. te vizvanI bhUmimAM rahIne sanA karatAM daza AMgula arthAta sarvanA karatAM daza gaNI mahattAne atikramI AyuSyanI maryAdA sudhI jagatamAM rahe che. pachI te zarIra rahita zI siddha padane prApta kare che. puruSa evedaM sarva yadbhUtaM yacca bhavyam utAmRtatva syezAno yadanne nAtirohati // artha--A sarva purUSa che. bhUta bhaviSya vartamAna rUpa je kaMI che te paramezvara che. amRtapaNane te svAmI che ane vaDe atirahe che. jenA daSTie nIce pramANe atha grahaNa kare. A sUkata AtmAnI stuti paraka che. je kaMI zarIramAM dekhAya che anubhavAya che te AtmArUpa purUSa pUrvakAlamAM aneka paryAthI hatuM. vartamAnamAM aneka paryAthI vidyamAna che ane bhaviSyamAM aneka paryAthI thaze. te AtmA pitAnA AnaMdarUpa amRtapazune pite svAmI che. kAraNa ke AtmAne AnaMda che te AtmA vinA anyatra nathI mATe zarIra che te annavaDe vadhe che paraMtu zarIramAM rahelo AtmA te annanuM atikramaNa karIne arthAta bhajana vinA potAnA satyAnaMdathI puSTa thAya che. jJAnadarzana cAritrya AtmA pitAnA AnaMda guNavaDe vRddhi pAme che. etA vAnasya mahimAto jyAyAMzca pUruSaH pAdo'sya vizvabhUtAni tripAdaspAmRtaM divi / / For Private And Personal Use Only Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 41 ) ATale ja Ane mahimA che ane A thakI kevalajJAnI paramAtmA purUSa te moTA che. caMdra-sUryane ATaleja parimita prakAza mahimA che. kevaLajJAnI paramAtmA purUSane kevaLa jJAnatithI anaMta ghaNe mahimA che mATe kevalajJAnI vItarAga paramAtmA moTA che. kevalajJAnInA kevala jJAnamAM sarva vizva padArtho-bhUte to jANe pAda bhAganAM hoya tevI rIte prakAze che. kevalajJAnamAM yarUpe, vizvarUpe samAI javAne eka vastunA cothA pAda jeTalAM che ane bAkInA traNa bhAga kalpIe eTaluM anaMta kevalajJAna te AnAthI bAkI rahe che tethI jANe devalokamAM amRta rahyuM hoya ane tene jema kSudra cha prApta karatA nathI tema traNa pAdamAM viSayabhUta thavAne koI padArtha rahetuM nathI ema anubhavAya che. AtmAmAM asaMkhyAtapradeza kevalajJAna rahyuM che te kevalajJAnamAM anaMtAnaMta jJayapadArthone jANavAnI zakita che paraMtu zeyapadArtho alpa che paNa kevalajJAna to anaMta che tethI te A vizva karatAM sUryAdi karatAM kevalajJAnI paramAtmA meTA che. ityAdi aneka rItie tene jainadaSTie artha thAya che. brAhmaNo'syamukhamAsIdvAhUrAjanyaH kRtaH UrUtadasyayavaizyaH padyAMzUdroajAyata // AtmAnuM brAhmaNa mukha che, AtmAnA bAhu te kSatriya che, AtmAnuM urU-peTa te vaizya che, AtmAnA pagathI sevAnAM kAryo thAya che mATe pagathI zudra thayA ema kahyuM che. kahevAno sArAMza e che ke dareka AtmAe jJAnI banI vakatA banavuM joIe. pitAnA bAhubaLathI pitAnI tathA anyanI rakSA karavI joIe ane piTathI jema sarva aMge piSAya che tema sarva grAhya vastunA saMgrAhaka vyApArI banavuM joIe ane pagathI upakArArthe sarva jI nA bhalA mATe pravRtti karavI joIe. dareka manuSya brAhmaNa, kSatri, vaizya ane seva5NunI zaktine prApta karavI joIe. nakirasyazacInAM niyantA mUnRtAnAm naveza na sAhiti [ 0 8ii rU. 1 ] duniyAmAM vatatI sarva zakitane koI niyaMtA arthAt kartA nathI. temaja udAra vacane keI niyatA nathI, evuM koI prANuM nahIM kahI zake ke, For Private And Personal Use Only Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( 42 ) AtmAnI zakitayAne AtmA vinA koI anya denAra zakitayeAnA kartA kAi izvara niyaMtA nathI paraMtu AtmA Ape che. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hoya ! sarvAMbhAnI AtmAnI zakitayAne tadevAbhistadAditya stadvAyustaducandramAH tadevazukraM tadbrahma tAApaH saprajApati: / yaju0 32 / 1 / / / agni che te paNa AtmA che, Aditya vimAnamAM Aditya che teja AtmA che. vAyu che te paNa AtmA che. jainazAstrAmAM agnikAya--vAyukAya jIvAtu varNana che. candramA che te paNu AtmA che. zukra arthAt vIya pazu jIvAnA samUha bhUta mATe temAM paNa brahmAtva che. pANI che temAM anaMta jIveAnA piMDa rUpa che mATe te AtmA samUha che ane prajAnA pati paNa AtmA che, caitanya lakSaNAvata satre AtmA che. natasya pratimA asti yasya nAma mahadyazaH brahma, AtmA vastutaH arUpI che tethI jaDa dazya padArthanI peThe tenuM pratibiMba paDatuM nathI, jenA mATeA yaza che arthAt je AtmAne leAkeA dhyAve che te AtmA arUpI heAvAthI tenuM pratibiMba paDatuM nathI. rUpI jaDa padAcenui' pratibhakha paDI zake che. zarIra jaDa che tethI tenI chAyA rUpa pratibiMba paDI zake che. paraMtu vastutaH AtmAnuM pratibiMba paDatu nathI. namaH zaMbhavAya ca manobhavAya ca namaH zaGkarAya ca mayaskarAya ca / namaH zivAya ca zivatarAya ( || cattu0 26 // 4 // zubhava nAmanA paramAtmAne namaskAra thA. za. arthAt kalyANunA karanAra AtmArUpa paramAtmAne namaskAra thA. zivarUpa ane zivatararUpa zuddha brahmarUpa paramAtmAne namaskAra thA. For Private And Personal Use Only vedAhametaM puruSaM mahAntamAdityavarNatamasaH parastAt / tamevaviditvA'timRtyumeti nAnyaH panthA vidyate'yanAya // yaju0 32 || 28 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir huM te paramAtmA zuddha brahmane jANuM chuM A divyatA karatAM jene anaMta guNa prakAza che. je ajJAnarUpa tamathI rahita che te kevala paramAtmAne jANu manuSya mRtyune tarI jAya che. paramAtmAnA jJAna vinA anya mokSa mArga nathI. yo naH pitA janitA yo vidhAtA dhAmAni vedabhuvanAni vizvA / yo devAnAM nAmadhA ekaeva taM saMprazna bhuvanAyantyanyA // R|10| 82 ! re ) je paramAtmA che te amAre pitA che te ja amArI janetA arthAta mAtA che te ja amane amArI zuddhatA che tethI vidhAtA che. kevalajJAnI paramAtmA sarva bhuvanene jANe che. te devonAM aneka nAmane dhAraNa karavA vALe che. te paramAtma jAtinI apekSAe eka che, sarva bhuvanamAM sarvA vitarAga devane mahimA prakAzita che. traNa bhuvananA che jANe e saMbaMdhI prazna karatA hoya ema jaNAya che. ItyAdi vedonA maMtrathI jaNAya che ke vedamaMtromAM Atma saMbaMdhI vizeSa vivecana nathI. vedomAM kaI kaI jagata kartA Izvara saMbaMdhI ma jevA maMtre che paNa te aupacArika jevA jaNAya che. tattvamArgamAM uMDA utarelA RSi to brahmanI vyAkhyA kare che ane bAlajIne prathama ajJAnAvasthAmAM Izvara saMbaMdhI zraddhA thavAne mATe jagatane kartA izvara che ityAdi varNave che paraMtu ajJAnI bAlachone zraddhA rahe ane eTaluM te samajI pApathI nivRtta thAya te mATe che paNa vastutaH Izvara kartAvALuM A jagata che tevuM varNana karyuM nathI. vedomAM upara pramANe avalotAM AtmajJAnavALAM sUkato alpa che ane Indra, sUrya, vAyu, agni vagerenAM tathA yajJa karma saMbaMdhI karma kAMDI sUkate ghaNuM che. tethI lokomAM prasiddhi thaI che. ke vedamAM moTA bhAge stuti-bhajana karmakAMDa che. brahmajJAna saMbaMdhI vedomAM alpa kahevAmAM AvyuM che, tethI pAchaLathI jainenuM tattvajJAna vRddhi pAmatAM zrI mahAvIra prabhu pachI vaidika RSine upaniSado racavAnI AvazyakatA jaNAI ane tethI RSie zrI mahAvIra prabhu pachI kRti racavAnuM kArya AraMbhya. vi. sa. sAtamA saikAmAM daza bAra upaniSado vidyamAna hatI. te pachIthI bAkInI upaniSada ke saMke eka be be racAtI gaI, upaniSadamAM For Private And Personal Use Only Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir brahmajJAna-AtmajJAna saMbaMdhI moTA bhAge varNana che. upaniSadomAM cAra vedonI vidhAne aparA vidyA kahI che. parA vidyA, aparA vidyA. vedamAM yajJAdi vidhA che mATe te karmakAMDa paratve hoI mager vidyA gaNAya che, ane upaniSadonI brahma vighA te cArA vidyA gaNAya che zrI mahAvIra svAmInA samayamAM ane te pachI adhyAtma jJAnane, Atma jJAnane pracAra thatAM vedonA karmakAMDanI zraddhAne lopa thayo ane tethI RSiyoe paNa brahmajJAnathI mukti che. varSa kAmo yata svarganI kAmanAvALA yajJa kare, ane mukta thavAnI IcchAvALa brahmajJAna prApta kare, brahmajJAnathI yAne Atma jJAnathI svarganI prApti thAya che ane jIvanmukti thatAM mekSanI prApti thAya che e paDaze upaniSadee pADe tethI vedanI mahattA ghaTI jainonA Atma jJAna baLathI bhAratavAsIonI tatvajJAna prati prIti jAmI, te RSinA dhyAnamAM AvyuM tathA bAnA tatvajJAna bhAganA prakAzathI vedonA pachI raSiyone upaniSado racavAnI jarUra jaNAI ane temAM aMte vedonI vidyAne aparA vidyA kahevI paDI, te mATe juo, atharvavedIya muMDakopaniSamAM patra 116 tA 2 vAva te vize tiratha hRtti damaya trahmavi varati cayApA = agira muni te prati kahe che ke be vidhAo jANuvA gya che, parA vidyA ane aparA vidyA, e vidhAmAM paramAtmAne viSaya karanArI para vidyA che. bIjI aparA vidyA che je yajJakarma, dharmAdharma pravRtti karAvanArI che, aparA vidhA mahatvanI nathI, aparA vidyA kaI te jaNAve che. tatra aparA RgvedoyajurvedaH sAmavedo'tharvavedaH zikSAkalpo vyAkaraNaM niruktaM chandojyotiSamiti // atha parA yayA tadakSaramadhigamyate // aparA vidyAmAM sarveda, yajurveda, sAmaveda, atharvaveda, zikSA, kalpa, vyAkaraNa, nirUkta, chandaH jyotiSa, vaidaka vagere samAveza thAya che, jenA vaDe AtmAnI paramAtmAnI prApti thAya che evA AdhyAtmika graMthane parA vidyAmAM samAveza thAya che. aparA vidyAne avivA kahe che. muMDakopaniSada For Private And Personal Use Only Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 45 ) racAi te vakhate veda vidyAne aparA vidyA, avidyA kahevAnA vakhata AvI paheAMcyA hatA, jaitAnA ane aiheAnA Atma jJAnanA mArgathI evI sthiti thai hatI. yajJAdi karmakAMDa pachI Atma jJAnanA prakAza satra hiMdusthAnamAM drAnA hRdaya sudhI paheAMcyA hatA ane tethI AryAvanA manuSyA Atma jJAna tattvajJAna tRpta thayA hatA tethI vedonI ghaNI zrutiyAnA leApa thavA lAgyA. RSiyAne jJAna mArga vinA dhama TakAvavA te azakaya lAgyA tethI temaNe brahma vidyA tarapha lakSya devA mAMDayuM. jaina siddhAMtA ane aiAddha siddhAMtA tarapha vaLelA Ani pAchA pAtAnA pathamAM lAvavA mATe temaNe upaniSadomAM chaSTA pUrvAdi karmo karavAno niSedha karyAM tenu varNana pachI dhaNA arvAcIna kAlamAM racAyalI athavavedanI muMDakAniSamAM nIce pramANe varNana karyuM che. traNa ve tadetatsatyaM mantreSukarmANi kavayo yAnyapazyaMstAtitredhAyAM bahudhA santatAni / RgvedAdikamAM je iSTA pUrvAdiSTa karyA che. tenA tretAyugamAM vistAra thayA. uparanA vAkayanI satyatA sabaMdhI zakA che. kAraNa ke RgvedanI mUla saMhitAmAM zaradaRtunA zata varSa jIvavAnA RSie sUtathI AzIrvAda ApyA che. tretAmAM manuSyAnuM AyuSya lAMbu hatuM. dvAparamAM paNa manuSyAnu AyuSya lAMbu hatu mATe kaliyugane AzarI zata varSanuM AyuSya sabhave che. mATe zaraRtu sabaMdhI zata varSanuM AyuSya kaliyuganA manuSya ne hAya che mATe rAta varSe sabaMdhI sUktathI ema mAluma paDe che ke kaliyugamAM e RgvedanuM sukta banavuM joie. satyayugamAM racAyalA ve tamAM jala pralaya thayA hatA. te vakhate naSTa thavA thaelA vedo jaina bharata sabadhI Arya vedo hAvA rUziyA taraphnA ane uttara dhruvamAM pazcAt khIjA vede zarUAta karelI hovI joie. pazcAta racAyalA vedyamAM vAta vadhavA lAgI te ma ukAniSadbArA jaNAvavAmAM mAMDIenI prathama mAnyatA jaNAve che. te manunA vakhajoie. ane e naSTa joie ane pAchaLathI For Private And Personal Use Only racavAnI RSiyAe hiMsAmaya yajJakAMDanI Ave che. yajJa ka yadA lelAyate hyarciH samiddhe havyavAhane tadA''jyabhAgAvantareNAhutIH pratipAdayet // 2 // Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (46) yasyAgnihotramadarzamapaurNamAsa ma cAturmAsyamanAgrayaNamatithivarji taro ahutamavaizvadevamavidhinA hutamAsasaptamAMstasyalokAnahinasti // 3 // kAlI karAlIca manojavAca sulohitA yAca sudhUmravarNA / sphuliMginI vizvarucIcadevI-lelAyamAnA itisaptajivhAH // 4 // eteSu yazcarate bhrAjamAneSu-yathAkAlaM cAhutayo hyAdadAyan / tamayantyetAH sUryasyarazmaryA yatradevAnAM patireko'dhivAsaH // 5 // ehyehIti tamAhutayaH suvarcasaH sUryasyarazmibhiryajamAnavahanti / priyAM vAcamabhivadantyo'rcayantya eSavaH puNyaH sukRtobrahmalokA jyAre prajavali agnimAM jvAlA cAle che, vRtabhAganI madhyamAM Ahutio nAkhavI. jenuM agnihotra dazanarahita parNamAsa rahita cAtumasya rahita, AgrAyaNathI rahita, atithithI rahita, hAma rahita, vizvadeva rahita, avidhi vaDe hemeluM che te agnihotra tenA saptama paryaMtanA lokone nAza kare che. kAlI karAlI, mane javA, sulehitA, sudhamravarNa, sphaliMginI ane vizvarUcI A sAta agninI jinhAo che. A agninA prakAzomAM je yathA samaya Acare che tene Ahutio grahatI chatI brahma lekamAM laI jAya che jyAM devone pati Indra rahe che. e Ahutio Avo ema tene bolAvatI chatI A puNya rUpa brahmaloka che ema bolI pUjana karatI chatI yajamAnane sUryanA kiraNo vaDe vahana kare che. A pramANe vaidika yajJakAranI mAnyatA che tene have brahmajJAnIoe nIce pramANe tiraskAra kare che. palavA hotaaDhAyajJarUpA-aSTAdazoktamavarayecakarma / etacchyoye'bhinandantimUDhA jarAmRtyuM .te zunasvAyiyanti | je plavA arthAta vAnara jevA caMcala che tathA jJAnamAM adaDha che te te yunirvAhaka aDhAra vinAzI che. te yajJa karmamAM je kalyANa mAne che te mUDha che teo punaH punaH naraka tiryaMcanI gatimAM janma mRtyune pAmyA kare che paNa mekSanI prApti karI zakatA nathI, For Private And Personal Use Only Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 47 ) avidyAyAmantarevartamAnAH svayaMdhIrAH paNDitaMmanyamAnAH / jaGghanyamAnAH pariyantimUDhA andhenaiva nIyamAnA yathA'ndhAH ||8 veda yajJAdi avidyAmAM vartamAna arthAt rahenArA peAtAne dhIra ane pati nahIM chatAM paDiMta mAnanArAe tathA pApakama vaDe atyata haNAyelA te mUDha adha vaDe jema apeA lai javAya che tema dhera taraka adhakAramAM praveza kare che. vedavidyAne avidyA kahIne temAM yajJAdi kA~thI Asakta thaelAone tiraskAra kare che. avidyAyAM bahudhAvartabhAnA vayaMkRtArthAityabhimanyantibAlAH / yatakarmiNo na pravedayantirAgAt - tenAturAH kSINalokAzrayavante // 9 // mImAMsakAnA pUrvajo veda yajJakama vAdI ghaNA prakAre avidhAmAM vartamAna chatAM peAtAne kRtArtha mAnanArA leAkA arthAt mUrkhA rAgathI asatyane satya jANe che ane satya AtmajJAnane jANI zakatA nathI. tethI te Atura| kSINa leAkeA te cyavIne arthAt marIne dutimAM jAya che. AzvalAyana sUtrAmAM vagere gAvadha-baLada vadha karavAnuM paNa pharamAna karyu che. pavitra manAtI gAyanA vadha pUrvanA RSiyA karatA hatA teAne vedaka veda karmakAMDI kahevAmAM AvatA hatA. ajJAna timira bhAskara granthamAM jainadhamanA raNu kartA dharmAMkSAtra kayeAgI zrI AtmArAmajI jainAcAye vedapara brAhmaNa grantheAmAM gAvadha muLavadha vagere yajJakarma mAM kevI rIte karAya che tenuM varNana ApyuM che tenuM atra muDakopaniSamAM iSTA pUrNAMka tu paNa sArI rIte nIcenA zrlokamAM khaMDana karavAmAM AvyuM che. iSTApUrta manyamAnAvastriM nAnyacchreyo vedayantemamUDhAH / nAkasya pRSThe te sukRte'nubhUsvemaM lokaM hInataraMvA vizanti // 10 // atyaMta ajJAnIo veyanamAM ekAnte Asakta thaelA ane prabhune mAMsa khAvAnuM nathI chatAM prabhunA mATe pazu vagerene mAranAra--nakAmA yajJAdi heAma karavAmAM adha anelA te mATe pramUDhA sAmAnya devalAkamAM vyatAdinAM sukha bhAgavIne tyAMthI vanaspati pazu paMkhI taraka vagere hIna duHkhI leAkamAM praveza kare che, e pramANe prathama muMDakanA dvitIya khaDamAM For Private And Personal Use Only Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (48 ) kahyuM che. benA ane jenA jJAna mArganI atyaMta prabalitAnI RSi para asara thaI ane tethI teoe veda karma kAMDIo para upara pramANe tiraskAra darzAvyA che anya prAcIna upaniSadamAM paNuM cAre veda brAhmaNa grantha vagerene avidhA kahI tenuM khaMDana karyuM che tenuM nIce pramANe didarzana karAvavAmAM Ave che-IzAvAsyopaniSaddamAM andhaMtamaH pravizanti ye'vidyAmupAsate / tato bhUya iva te tamoyau vidyAyAM ratAH // 9 // jeo vedonI avidhAne upAse che te alpatama arthAta narakamAM praveza kare che. muMDakopaniSamAM cAra vedane avidyAmAM gaNAvyA che. atra phakta avidyAnI upAsanA kare che te paNa narakamAM jAya che te je yajJamAM pazu hiMsAdi karma kare te narakamAM jAya emAM kaI Azcarya nathI. jeo yajJa karmAdinI upAsanAvALA che teo adhika ajJAnamAM praveza kare che. asUryA nAma te lokA andhena tamasA''vRtAH / tA~ stepretyAbhigacchanti yekecAtmahano janAH // 3 // je avidhAyukta karmane seve che te loko asure (rAkSase) gaNAya che. teo ajJAna rUpa aMdhakArathI gherAyelA asure thAya che ane AtmAnA jJAnAnanda svarUpane haNanArA jANavA. ityAdi anya paNa ghaNAM upaniSado vagerenAM pramANe che tethI madhyastha vAcake samajI zakaze ke jenonA jJAna tapa sadAcAranI unnatinA jhAhejhalAlInA vakhatamAM vedanI yajJa karma vighAnI teo nAja mAnanArAomAM kevI dazA thaI hatI te uparanA zlokothI jaNAI AvI haze. daze upaniSado para prathama zaMkarAcArye TIkA karI hatI. vi. sAtamA sakAmAM vA AThamA saikAmAM zaMkarAcArya thayA. daza vA bAra upanipado para zaMkarAcArye TIkA karI tethI upaniSada zrI mahAvIra prabhu pachI tathA vi. saM. 3-4 nA sekAmAM racAyelI hovI joIe ane brahmasUtrane paNa vyAse ( bAdarAyaNa vyAsa pachI thaelA vyAse ) vi. saM. pAMcamA saikAmAM rahyAM hoya ema jaNAya che. sUtro racavAne kAla baddhamAM tathA jenomAM umAsvAtinA kAla lagabhagane che. vA te pachIne che. pataMjalie paNa vi. sa. trIjA cothA saikAmAM vega sUtra racyAM hoya ema jaNAya che pazcAta For Private And Personal Use Only Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (49) te kevalI jANe. vi. saM. cothA pAMcamA saikA sudhImAM jenuM ane baiThenuM atyaMta jora hatuM ane vaidikonuM jora TaLI gayuM hatuM-vaidika brAhmaNonI ne tenI mAnyatAvALAonI hAlanA jainenI peThe vasti kSINa thaI gaI hatI, tethI tavArtha sUtranI piThe vyAse brahmasUtro racyAM hoya ema jaNAya che. bhASAnI dRSTie dekhIe te paNa brahmasUtrane cothA pAMcamA saikAthI pUrva kAla nizcita thatuM nathI. zaMkarAcAryanA samayamAM vaidika brAhmaNe potAnuM, baLa jamAvavA mATe prayatna karavA lAgyA. zaMkarAcAryanA vakhatamAM badhe ane jene vacce dharmanI carcAnAM mahAna yuddha thatAM hatAM. zaMkarAcAryanI pUrve thaelA mahAna malvavAdisUri bharUcanA rAjAnA bhANeja thatA hatA. teo vi. chaThThA saikAnA pUrva bhAgamAM hatA. temaNe vallabhIpuramAM zilAditya rAjAnI samakSa dvAne jItIne beMddhine paradeza nikAla karAvyo hato. jene ane baio vacce aneka vAdavivAda thavA lAgyA. hAlamAM yuropamAM dezabhUmi mATe mahAyuddhamAM jeTaluM prANapaNa thAya che teTaluM te vakhate svadhasmathe prANa paNa thatuM hatuM. zaMkarAcAryanI pUrve kumArilabhada vageree vaidika dharmane uddhAra karavA prayatna karyo hato paNa jene ane boddhanA dharma sAmrAjya AgaLa barAbara cAlI zakyuM nahIM. zaMkarAcArya jamyA te sekAnI pUrva AryAvarta para huNa gurjara vagerenI svArIo AvI hatI ane haNoe ane gujarae hiMdusthAnane ghaNe bhAga jItI lIdho hato. tethI hiMdusthAnanI hAlanA yurepa karatAM burI dazA thaI hatI. zaMkarAcAryanA vakhatamAM yuhapriya manuSyo thayA hatA ane teo dharmanA abhakSya bhakSaNAdika niyamone pasaMda karatA nahatA. te prasaMgane anusarI zaMkarAcArye keTalAka rAjAonI AgaLa pitAne siddhAMta raju karyo. dArU mAMsa vAparavAmAM kSatriya vigerene deSa nathI vigerenI kSatriyone chUTa maLavA lAgI tethI keTalAka rAjAoe te mAgane pasaMda karyo. zaMkarAcArye bahAnA vijJAnavAdane gupta rIte prahaNa karyo ane upaniSada para TIkA racI ane temAM nAnAbhAganI puSTi karI tathA yajJAthe vedavihita hiMsA te hiMsA nathI evuM sthApana karyuM. daza sanyAsIone mArga pAcho dAkhala karyo. tethI zaMkarAcArya pAchI vaidika zrotasmArtadharmanI jaDane punaH prAdurbhAva karyo. jene ane bahenI dharmalaDAIthI zaMkarAcArye pitAne paga majabUta karyo. daza upaniSada, bhagava. gItA ane brahmasatra e traNa para TIkA kare te dharmane sthApaka AcArya gaNAya evo niyama sthApana karyo. vedanI gaNatA karI nAkhI. tethI zaMkarA For Private And Personal Use Only Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org (40) cAya puna: vaidika dharma sthApana karavAmAM phAvI gayA. temaNe AhAcA sAthe tathA jainAcAryo sAthe dharmacarcA karI nahIM paNa mahaMmada payagambaranI paiThe te vakhatamAM yuddheAnA prasagathI ajJAna thaelI prajAne tathA rAjAne yuktiprayuktithI svadharmamAM khecavA mAMDI. zaMkarAcArye jaina dhamanA siddhAMtAnA abhyAsa karyAM nahAtA. tethI temaNe anekAntavAdanuM khaMDana karavA jatAM jainadharmanuM ajANapaNuM prakaTa karyuM. zakarAcAya vaidika dharmonA pUrNa ekAMta dRDha rAgI hatA ane paradharmanA ekAMta dveSI hatA. tethI temaNe vedAntasUtreAnA bhASyamAM jainadharmanA tattvAnuM khaMDana karavA prayatna karyAM, te have hAlanA jamAnAmAM parIkSAnI ATimAM TakI zakatA nathI. vedAntasUtramAM jainadharmatattvAnuM khaMDana karavA zakarAcArye je prayatna karyAM che te jaNAvIne tenuM khaMDana nIce karavAmAM Ave che. naikasminnasaMbhavAt // A sUtrapara zAMkarabhASyanA sAra nIce matAnA asabhavathI jainamata yathArtha nathI. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir a. 6. sUtra 33 mujaba che. ekamAM bahu vid zrI nathurAma zarmAnuM vivecana. digabare| jIva, ava, Asrava, savara, nirjarA adha ane mekSa e sAta padArthIne mAne che. jIva ane ajIva e anukrame bhAtA tathA bhAgya che. indriyAnI viSayAbhimukhapaNe pravRtti te Asrava, e pardAttanA niSedha karanAra je yama niyamAdi te savara, pApane nAza karanAra je tazilArANAdi tapa te nirjarA, kambdha ane kapAsanA nAza thayela te alAkAkAzamAM peThelAtu sadA urdhvagamana athavA siddhazilApara sthiti te meAkSa kahevAya che. saMkSepamAM jIva tathA achatra e e padArtha mAnI khIjAonA temAM samAveza paNa kare che. vaLI teo prakArAntare jIvAstikAya, pudgalAstikAya ( paramANa sadhakAyA ) dharmAstikAya, ( zAstrIyapravRttinA hetubhUta sarakAra ) adharmAstikAya ( AvaraNanA abhAva ) ema pAMca astikAya ( padArtha ) te paNa svIkAre che. nityamukta ( ajainaAdi ) sAMpratamuta ne bahu ema traNa prakA ranA jIve che. cAra bhUtA ane sthAvara jaMgama e cha pudgalAstikAyanA bheda che. AkAzAstikAyanA be bheda che. lAkakAza ane aleAkAkAza, leAkAkAzamAM sAMsArika chatreA rahe che. ane aleAkAkAzamAM mukata jIvA rahe che. cAra prakAranAM dhAtika ane cAra prakAranAM adhAtika maLIne Apha For Private And Personal Use Only Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 11 ) prakAranAM karmo te badhuM kahevAya che. jJAnAvaNya, darzanAvaNya, mehanIya ane aMtarAya e ghAti karmonAM nAma che. tatvajJAnathI mukti nathI evuM jJAna te jJAnAvaraNIya AhaMte taMtra, (jainazAstranA zravaNuthI) mukita nathI evuM jJAna te darzanAvaraNIya karma, darzanakAree paraspara virUddha dekhADelA mokSamArganA vizeSane anizcaya te mohanIya karma, ane mekSamAganI pravRtimAM vikta karanAra te AMtarya karma kahevAya che. e cAra zreyanAM haNanAra hovAthI ghAtikarmo kahevAya che. vedaniya nAmika, naitrika ane AyuSa e cAra adhAti karmo che. mane tava jaNAyeluM che. evuM abhimAna te vedaniya karma. amuka nAmavALo huM chuM evuM nAmika karma te nAmakarma, huM AhaMtanA ziSyavaMzamAM praveza pAme evuM abhimAna te maitrIka karma, ane zarIranI sthiti mATenuM karma te AyuSyaka karma che. e ATha karmo janmAdidvArA manuSyane bAMdhe che. mATe baMdha kahevAya che. e sarva temanA taMtranA saMketa mAtrathI parikalpIta che. sarva padArthomAM teo nIcenA sapta saMge yoje che. sthApita (koI prakAre che) cArita (koI prakAre nathI.) caritavAritA (kaI prakAre che ane nathI.) cAvavAtha (kaI prakAre avaktavya che ) racAritabo (koI prakAre che ane avakatavya che.) thAkyaritavAdatha(kaI prakAre nathI ane avakatavya che) cAritaranAtivamavazvastra (koI prakAre nathI che ane avakatavya che) eka dharmamAM sata asat Adi virUddha dharmone samAveza thato nathI. je che te sarvadA sarvatra che ja. jema brahmAtmA anekAtavAdamAM astikAyanI pAMca saMkhyA paNuM kahI zakAya nahIM. kemake svAdAdamAM nizcitavAdane svIkAra nathI. vaLI e sarva padArthonA avAccapaNane pakSa paNa asaMbhavayukata che. kemake avAcya hoya te bolI zakAya nahIM. vakatavya ane avakatavya e banne parasparamAM virUddha che. svarga ane mokSane paNa bIjA bhaMga pramANe abhAva tathA anityatA sthApita thAya che. tethI temanI prApti mATe pravRttine asaMbhava thAya che. evI rIte jIvAdi padArthomAM eka dharmamAM satapaNu tathA asatANuM evA be virUddha dharmone asaMbhava thAya che. pudgala saMjJAvALA paramANuothI samUha upaje che evI digaMbarenI kalpanAnuM khaMDana pUrve aNuvAda nirAkaraNa vaDe thaI gayuM che. zaMkarAcArye karela khaMDananuM maMDana. zaMkarAcAryuM je eka AtmAmAM aneka dharmone samAveza thAya che evuM For Private And Personal Use Only Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( para ) je upaniSadonA mananathI jANyuM hota te jainatanuM khaMDana karavA prayatna karata nahIM. upaniSadomAM ane brahmasUtramAM anekAntavAda arthAt apekSAe eka brahma AdimAM aneka mAnyatAone svIkAra kare te rUpa aneka dharmonuM ekamAM ghaTAvavAnuM thAya che. tenuM khaMDana karataja nahIM. yajurvedamAM kahyuM che ke tAtti tati te brahma kaMpe che ane te brahma kaMpAyamAna thatuM nathI. izAvAsyopaniSamAM- tadejati tanainati tadare tadantike talavakAre paniSamAM- upaniSatsudharmAstemayisantu AmAM anekAntavAda athavA jenene sApekSavAda che te je zaMkarAcArya nahIM mAne te eka brahmamAM kaMpana dharma ane akaMpanatva. e be zI rIte ghaTI zake. temaja dUratva ane anekatva paNa ghaTI zake nahIM. eka brahma kaMpAyamAna dharma ane akaMpAyamAna e be dharmavaDe sahita che. ekathI bhinana te aneka dharma. brahmamAM pAna ane na mAyA vagere aneka che. te te pramANe jenAmAnya . AtmAdimAM paNa apekSAe aneka dharmo che. juo vedAnta prakriyAnA mukhya grantha paMcadazI ke je zaMkarAcArya vidyAraNya. ravAmIe banAvelA che. tenA vivaraNamAM patra 105 mAM-eka vastumAM aneka dharmanI kalpanAne samAveza anekAntavAdathI karavAmAM Avyo che te- vaLI jIva sRSTa kaeNta Izvara sRSTa daitathI juduM che e viSayamAM aneka pramANa che. te sAMbhaLa-strInuM zarIra izvare racyuM che te strI rUpa eka padArtha che te paNa saMbaMdhInA parasparanA dharmane laI aneka bhedane pAme che. jema patinI apekSAthI strI patnI kahevAya che. sasarAnI apekSAthI eja strI vadha kahevAya che. bhAbhInI apekSAthI eja strI naNaMda kahevAya che. jeThANInI apekSAthI derANuM kahevAya che ane derANanI apekSAthI jeThANuM kahevAya che. pitAnA putranI apekSAthI mA kahevAya che. bhAinI apekSAthI bahena kahevAya che ane pitAnI apekSAthI putrI kahevAya che. tevI rIte kAkI mAmI sALI ityAdi aneka nAma dharmothI saMbodhAya che. e pramANe saMbaMdha buddhi vRttinA dharma bethI eka ja strImAM aneka saMbaMdha dharmo ghaTe che. paNa te pitAnA svarUpathI bheda pAmatI nathI arthAta tenuM svarUpa kaMI badalAtuM nathI. " te pramANe zrI mahAvIra prabhu kathita AtmAdi padArthomAM sata-asata-nitya For Private And Personal Use Only Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 53 ) anitya-bhUta-amRta Adi aneka dharmo dhaTI zake che. jema upara pramANe eka strImAM apekSAe aneka dharmo-strItva, kanyAta, vatva, nava, Adi aneka dharmo ghaTI zake che. tethI kai strInuM mUlarUpa badlAtuM nathI tema AtmAdi padArthAMmAM apekSAe aneka dharmAM varte che tethI kaMi AtmAnA mUla svarUpamAM kai pherazara thatA nathI. zakarAcArya potAne apekSAvAdanI jarUra hAya che tyAre eka padArthamAM upara pramANe aneka dharmAM ghaTe che ema mAne che ane jyAre jainAnA tattvanuM khaMDana karavA mATe ekamAM aneka dharma dhaTe nahIM ema kahuM te chaLa, kapaTa, prapaMca, mAyAvAdIpA vinA te anya zu" kahevAya ? te madhyastha vicAraze. vedAntIe eka brahmane satya mAne che tA temAM vyaktatva ane avyaktatva e e aneka dharmo zA mATe ghaTAve che. vyakta brahma ane avyakta brA ema brAnA be bheda mAne che. avyakta brahmamAMthI vyakta zrahma thAya che. je atyaMta brahmane nitya mAnIe tA temAMthI vyakta brahma thai zake nahIM. kAraNa ke nitya brahma traNa kAlamAM eka svarUpe rahI zake che paNu vyaktarUpa vikAra dharmane prApta thatu nathI. avyakta brahmane anitya mAnavAmAM Ave te aiAddAne kSaNikavAda temane teo nitya mAne to mahA pralaya karI lAgu paDe. temaja vyakta brahmane zake nahIM, temaja byuketa brahmane anitya mAne tA vyakta zrRkSanI anityatA heAnu zaraNu levu paDaze mATe brahmamAM vyaktatva ane abhyAta e dharmane mAnavA paDaze. temAM paNa apekSAe nityatra ane paDaze. jaita brahma ane avyayatane niyatva dharmayukta thatAM For Private And Personal Use Only anityatva mAnavu mAnazeA tA thAtuM ane avyakta bannenA mahA pralayamAM paNa nAza thaze nahIM. vyakta brAhmI mAyA jagata vagere padArtho utpanna thai zakaze nahIM. tame ema kaheze ke vyakta brahmamAM mAyA jagat vagere te bhrAMtithI bhAse che. te tenA uttaramAM kahevAnuM ke jo brahma eka nitya che te khIjA padArtha vinA bhrAMti AvI kayAMthI ? eka brAnA svarUpamAMthI bhrAMti pragaTI ema mAnazeA te brahmathI vilakSaNa bhrAMti temAMthI mAnavI te ajJAnanuM pariNAma che. mATe yukta mAne ane avyakta mAte apekSAe nitya ane apekSAe anitya mAnyA vinA chUTako nathI. jema . jIvakRta sRSTi ane izvarakRta sRSTi ema tamAre e prakAranI sAMSTa mAnavI paDI, tema tamAre byatA brahmamAM ane avyakata brAmAM niyatva ane anityatva e e Adi aneka dharmoM mAnavA paDaze. jo tame apekSAe upara pramANe aneka dharmo svIkAre che! to pachI Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (54). jene AtmAmAM aneka dharmo svIkAre che tenuM khaMDana karavuM te ajJAna ceSTA ja che. tame avyakta brahmamAMthI mAyAnI utpatti mAne che. pakSAt temAMthI aneka padArthonI utpatti mAne che. te aneka padArthonA aneka dharmonA AdhArabhUta brahma siddha thayuM te pramANe jene paNa apekSAe sata- asata Adi aneka dharmone AtmAmAM svIkAre che. paNa tethI AtmAnA mUla svarUpamAM kaMI hAni thatI nathI-anAvika paNa na rAsaDute anAdivALuM parabrahma sata paNa nathI ane asata paNa nathI. A zrutimAM brahmane sata paNa kahyuM nathI ane asata paNa kahyuM nathI tema chatAM vedAcI apekSAe brahmane hatu kahe che. je brahmamAM sara na mAne te brahmanI nityatA siddha thaI zake nahIM. je brAmAM asatava na mAnavAmAM Ave te mAyAnI siddhi thaI zake nahIM. sata dharma ane asata dharma e bane paraspara virUddha che. te paNa brahAmAM apekSAe ghaTI zake che. te pramANe jaine AbhAmAM satya ane asata banne virUddha che chatAM bhinnabhinna apekSAe mAne che tethI kaMI AtmAnA svarUpanI hAni thatI nathI. brahmane ekaluM sata mAnavAmAM Ave te A dekhAtA anitya padArthone ane tenA dharmone vedAntIo kayAM samAveza karaze e paNa kahI zakAze nahIM. jene AtmAne AtmarUpe sata kahe che ane te jaDa rUpa nathI mATe jaDanI apakSAe te asat che. ghaTamAM jema paTane abhAva che paTamAM jema ghaTane abhAva che tema jaDamAM AtmA nathI mATe jaDane abhAva che te AtmAmAM che ema jAne abhAva AtmAmAM kahIne te apekSAe AtmAmAM asatapaNuM svIkAratAM AtmA je mUla rUpe sata che te asata thaI jato nathI. ema sAte tamAM samajI levuM-upara jema vidyAraNya svAmI zaMkarAcArye eka strImAM aneka saMbadha dharmone aneka apekSAe ghaTAgyA, tema jainAcAryo paNa aneka bhinna bhinna apekSAe AtmAmAM sat asata- Adi dharmo ghaNAve che. je paNa je karavuM ityAdi bAdanI yutithI zaMkarAcArya anivasanIya neti neti pakSa svIkAre che, tema jainAcAryo AtmAmAM sata asaMta, Adi dharmo ghaTAvavAne sAta bhaganI cejanA kare che ane te nahIM samajavAthI zaMkarAcArye nAhaka saptibhaMgInuM khaMDana karavA mithyA prayAsa karyo che. brahmasatramAM vyAse eka vastumAM aneka bAbato yAne aneka dharmo ghaTAvavAne sApekSavAdanuM zaraNuM aMgIkAra karyuM che. te teo tevI apekSAvAdathI jenee AtmAmAM sata , asata, nitya, anitya, rUpI, arUpI vagere aneka dharmone bhinna bhinna daSTi For Private And Personal Use Only Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 15 ) yoe ghaTAvyA che. tenuM khaMDana grejyamAM koInAthI thaI zake tema nathI. juo apekSAvAdamAM ekamAM aneka virUddha dharmo bhAse tene parihAra na thaI zake ane tethI aneka AzAne jANI zakAya nahIM. te mATe vyAsa pite brahmasUtramAM nIce pramANe kathe che. AnarthavatitapekSAt | eka padArthamAM paraspara virUddha bAbatene strImAM dhaTAvelA dharmonI paDe ghaTAvatAM anarthapaNuM thAya ema nathI kAraNa ke te apekSAo che ema A sUtra paNa pUrva darzita bAbatone ghaTAvavAne apekSAvAda svIkAre che. AtmAmAM paraspara jaNa virUddha dharmo ke je apekSA samajyA vinA lAge che. tene bhinna bhinna apekSAe ghaTAvatAM anizcita vAda rU5 anarthapaNuM AvatuM nathI. pASA ati tridhA mavati te AtmA eka prakAre che. be prakAre che. traNa prakAre che. zrutimAM brahmane aneka prakAre kahyuM che. brahmatva jAtinI apekSAe brahma eka che. siddha ane saMsArI-trasa ane sthAvara ema be prakAre brahyA che bahirAbhA, antarAtmA, ane paramAtmA ema traNa prakAre brahma che. zrutimAM apekSAe thI bakSi, zA kakSa, indriya traNa, ane kSa, rAjara raha. ityAdi aneka apekSAe upAdhi bhede brahmasvarUpa darzAvyuM che. tema eka brahmamAM paraspara virUddha dharmone vaktAnA aneka AzayonI apekSAothI mAnyA vinA chUTaka thavAno nathI. zrutinI satyatA karavA mATe aneka AzAne paNa eka brahmamAM ghaTADo che tyAre zrI mahAvIra prabhu kathita AtmAdi padArthamAM paraspara aneka AzayathI aneka virUddha dharmo paNa ghaTI zake che. roya mata mAn e sUtramAM brahma arthAta AtmAne aNu dharmavALA tathA maha dharmavALA kahyuM che. eka AtmAmAM Atva ane mahatva e be dharmo paraspara virUddha che. eka AtmAmAM jema ekathI bhinna aneka tema aNuva mahatva ghaTI zake che ane te siddhAMta vedAntIne mAnya kare paDe che. AtmAne aNu kahevAnI apekSA judI che ane sAta kahevAnI apekSA judI che. tema judI judI apekSAo vaDe ekAdi sapta padArthomAM vA jaDa cetanamAM sata asata, nitya, anitya, Adi dharmone jene ghaTADe che. temAM kaMI paNa deSa AvatuM nathI. mATe nairina e satranI khaMDana mATe vyarthatA siddha thAya che. ekamAM aneka dharma mAnyA vinA kadi kRtionI paNa paraspara virUddhatA For Private And Personal Use Only Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (56 ) TaLavAnI nathI. mAyAne ane brahmane paraspara virUddhatA che. te paNa zaMkarAcArya brahmamAM mAyAnI utpatti ane brahmamAM mAyAne laya mAne che. te aneka dharmane eka brahma padArthamAM aneka apekSAe saMbhava mAnyA vinA ghaTI zake nahIM. mUtane ane amUrtane teja tamanI peThe paraspara virodha che chatAM eka brahmanAM mUrta ane amUrta be rUpa vedAtIo mAne che. tevA ballo pUrvavAmUrtava brahAnAM be rUpa che. mUrta ane amUrta. zarIra karmAdi yukata brahma arthAta AtmA te mUrta che ane pAMca zarIra, dravyakarma, bhAvakarmathI rahita AtmA amUrta che. karmanI apekSAe rUpI che ane karmAtIta apekSAe amUrta che arthAta arUpI che. brahmamAM mUrtava, amUrtava, aspRzava, ala , Adi aneka dharmone samAveza thAya che. te uparanI veda Rtisiddha havAthI mAnya karyA vinA chUTake thavAnuM nathI. veda zrutine je nahIM mAne te tame vedazruti utthApaka mata pramANe gaNaze. jyAre uparanI vedakRti pramANe eka AtmAmAM aneka dharma ghaTe che ema mAne che te jaimina e sUtra racIne jena anekAntavAdanuM khaMDana karavA prayatana karo te AkAzakusumavata asatya kare che. mATe matadAgraha pakSapAtane tyAga karIne jenee eka padArthamAM aneka dharma ghaTAvyA che te mAnya kare eTale vedAnIonI satyatA vizeSa jhaLakI uThaze. paraspara maMtavyanA vireAdha TALavAne lokamAnya tilake paNa gItArahasyane jaNAvavA apekSAvAne mAnya che. naimitra A sUtrane padavigraha na juvAsimana je prati zarIra bhinna bhinna AtmAo mAnatA nathI. anaMta AtmAo che te nahIM mAnatAM je saMgrahanayanI sattAnI ekAMta mAnyatAne svIkArIne eka AtmAne mAne che. evA ekAtmavAdamAM sarvazAstra kathita AtmAnA vyakata dharmo ghaTI zakatA nathI. ema karavAmAM Ave te koI jAtane virodha Avato nathI ane rAmAnuja, mAdhavAcArya vagerene paNa e artha baMdhabesato thaI paDe tema che. sarvane eka AtmA mAnatAM aneka doSo Ave che. aneka yukitaothI jainAcAryoe ekAtmavAdanuM saMmatitarka, ekAntavAda, syAdAda maMjarI, syAdAda ratnAkara, ajJAnatimirabhAskara vagere granthamAM khaMDana karyuM che. rAmAnuja, madhya, niMbArka vagere vedAntI AcAryoe, naiyAyikoe, sAMkhee tathA AryasamAjIoe ekAtmavAdanuM aneka pramANethI yukitaothI khaMDana karyuM che. zaMkarAcArya ane brahmasUtra kartA vyAse je upara pramANe vedakRtiyone aMtaramAM uMDA utarIne anubhava karyo hota te teo eka padArthamAM aneka apekSAe aneka dharmo ghaTI zake tevA anekAntavAdanuM khaMDana karavA prayatna karataja nahI. For Private And Personal Use Only Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI zaMkarAcAryajInA mata pramANe mahApralayamAM avyakta brahmamAM dazya ane paraspara virUddha evA anaMtapadArthonAM sUkSmabIja samAI jAya che. evuM temaNe mAnyuM che to temane kahevAnuM ke eka brahmamAM paraspara virUddha chatAM anaMta padArthonAM sUma bIjaka kevI rIte rahyAM? tame kaheze ke brahmamAM anaMta virodhI padArtho samAya che temAM virodha Avato nathI te amAre kahevAnuM ke tame eka brahmamAM anaMtavidhI padArthonAM bIjake mAne che to tethI ekamAM aneka dharmo mAnavAne virodha tamane lAgu paDe. brahma rUpI che ke arUpI? jo tame brahmane arUpI mAnaze to arUpImAMthI rUpI brahma pragaTI zake nahIM. je tame ema kaheze ke arUpI brahmane rUpI brahma thavAne ravabhAva che te puchavAnuM ke arUpI brahmamAMthI rUpI brahma thavAnuM kAraNa zuM ? tame kaMi kAraNa nahIM batAvo te nirUttara thayAM gaNaze. arUpI brahmamAMthI rUpI brahma prakaTI zakatuM nathI. brahmamAMthI saMta mAyA pragaTI ke asat mAyA pragaTI? brahmane sata mAnavAmAM Ave to sata brahmamAMthI abhAvarUpa asat mAyA pragaTI zake nahIM. kAraNa ke sata brahmathI asanI utpatti thaI zake nahIM, ane asata mAyAmAMthI dakSya evA jaDa padArtho ke je pudgala dravyarUpe sata che tenI utpatti thaI zake nahI. avyakata brahmamAMthI vyakata brahma thayuM ema pratipAdana karatAM puchavAnuM ke mULa je avyakata brahma hatuM te te zA mATe vyakta thayuM ? tame kahezo ke avyakta brahmane vyakta thavAnI IcchA thaI, uttaramAM kahevAnuM ke avyakta brahma pUrNa saccidAnaMdarUpa hatuM ke mAyA sahita hatuM? tame kaheze ke avyakata brahma pUrNa saccidAnaMdarUpa che tyAre kahevAnuM ke avyakata pUrNasaccidAnaMda brahmane mAyArUpa icchA kayAMthI vaLagI? je avyakta brahmamAM IcchA mAnazo to chevaTe vyakata brahmavALA yogI avyakata brahma thaIne punaHgyakata brahma thavAnA, tethI temanA janmamaraNanI arahadamALA TaLaze nahIM. nirguNa brahmamAMthI saguNa brahma thAya ane saguNa brahmamAMthI nirguNa brahma thAya to te nitya brahma gaNI zakAya nahIM, tathA saguNa brahmamAMthI nirguNa brahma prApta karavAnI IcchA paNa karI zakAya che. avyakta nirguNa brahmane vyakta thavAnI zA kAraNathI IcchA thaI ! zuM tene avyakta dazAmAM gamatuM nahotuM? jyAre na game tyAre icchA duHkha vagere thAya ane tethI anaMta AnaMdarUpa brahma gaNAya nahIM. AvI aneka doSonI Apattio tamArA avyakata brahmamAMthI vyakta brahma thavAnA siddhAMta para Ave che. brahmamAMthI utpanna thanAra bhAmAM sata che ke asata che? je mAyAne asata, For Private And Personal Use Only Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 18 ) mAnaze te sat brahmamAMthI asatanI utpatti saMbhavI zake nahIM e mahAta virAdha Ave che. puNyAmAMthI brahma ane jarU e be aza thayA ema mAnazeA te brahmanI chavAnI tathA jaDa padArthInI, prakRtinI anAditA siddha thaze nahIM ane bhagavadgItAmAM e brahmanI, prakRtinI, anAditA kahI tethI zrI kRSNanA vacananI sAthe paNa virAdha prApta thAya che. zrI zakarAcArye brahma tathA brahmamAMthI prakaTa thanArI mAyAne anivacanIya mAnI che. aniva canIya arthAt avAcya, avaktavya, jainAcArya AtmAne svadravyathI svAsthyakti kahe che ane AtmAmAM anyonuM satva vAravA te mATe AtmAmAM cAt nAsti bhAMge svIkAre che. AtmAnuM paripUrNa svarUpa kAinAthI kahI zakAya nahIM. thatovAnivartatemakAvyamanasAna, nettineti tyAdi veda zrutiyA paNa avAcya, avaktavya evu' Atma svarUpa svIkAre che. jainAcArya AtmA svabhAve asti che ane jadravyanI AtmAmAM atyatAbhAvanAsti bhaMgane AbhAmAM svIkAre che. AtmAmAM astirUpa saddhama anaMta che ane nAstirUpa asaddha pazu anaMta che tenuM svarUpa vastutaH anivacanIya arthAt avaktavya che. sattu tIrthaMkarA paNa AtmAnu paripUrNa svarUpa kahI zakatA nathI. jeTaluM zabdo dvArA kathAya che teTalu kahI zake che. bAkI tA naitinetti avaktavya, avAcya kahe che, e pramANe sapta bharaMgImAMnA traNa bhagA kahevAmAM zrutiyAnI paNa anukuLatA sabhave che temAM veda zrutiyeAthI paNa vizeSa AvatA nathI. AtmAmAM je samaye satva che te samaye asatva che. banne dha bhinna bhinna apekSAe eka kAlamAM rahe che. vedAntI paNa avyakta brahmatuM satva mAne che ane mAyAnuM asatva mAne che temane jema e mAnavA paDe che tema virAdha AvavA chatAM paNa jema te sama, attatva mAne che te atyaMtAbhAvanI apekSAe AtmAmAM jaDatu asatva ane AtmAnI dRSTie satva ema enI siddhi thAya che. ziSye prazna karyAM ke AtmAnuM sat, asat ( asti-nAsti ) vyakta, avyakta Adi je je asti svarUpa che. asti dharma che te saMpUrNa kahI zakAya tema nathI zu ? tenA uttaramAM jaNAvavAmAM Ave che ke sthAt ti mAnya AtmAnA jeTalA asti dharmo arthAt saddharmo che teTalA sarve avaktavya che arthAt aniva canIya, avAcya che. samAna e zabdathI kacit keTalAka saddhama, astidharma je vANIdArA kahI zakAya che te vAcya che bAkInu anaMta ati svarUpa avAcya hare che. e pramANe chaThThA bhAMgAmAM nAsti For Private And Personal Use Only Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 9 ) dharma paNa asaddha paNa avaktavya che. paNa cAt e zabdathI kaMika asat dha vAcya che ema pratipAdana karyuM che. pahelA ane khIjAM bhAMgAmAM teA ati ane nAstithI arthAt sat, asanI apekSAe siddhi karI hatI tenA karatAM ceAtheA ane pAMcamA bhAga asti ane nAstinA avaktavya mATe mukhya hatA e mATe paraspara virodha Avate nathI. svAt nAsti ananya e bhAMgAnI siddhi thAya che. eka kAlamAM sthAt Arata avavyavasthAnAstiavasthama e e ghaTI zake che. eka kALamAM AbhAmAM sat ane asatya banne anivacanIya che ema kahevAmAM AtmAnA svarUpanI nizcayatAmAM krAi jAtanA virAdha AvatA nathI. drabya rUpe AtmA nitya che je traNa kALamAM kSaNika thavAnA nathI ema jainAcAryAM pratipAdana kare che ane leAkamAnya tIlaka paNu jainAnA tIrthaMkara zrI mahAvIra AtmAne nitya mAne che ema temaNe temanA kayeAga rahasyanA upodghAtamAM siddha karI batAvyuM che. tethI saptamagIne aneka apekSAe AtmAmAM ghaTAvatAM duniyAnA sarva danAnI AtmAnI mAnyatAne sApekSapaNe avirodhI karI zakAya che tethI sakhtabha'gInI AvazyakatA siddha thAya che. upara pramANe aneka AzayAthI eka vastumAM aneka dharmone dhaTAvavAmAMsthApavAmAM aneka saptabhagIe caturbha gI vagere yAjavI paDe che. syAdvAda maMjarI tathA syAdAdaratnAkarAvartArikAmAM nIce pramANe saptabhaMgInuM sthApana karavAmAM AvyuM che. atha saptabhaGgIm nirUpayati ekatrajIvAdauvastuni ekaika satvAdidharmaviSayaprabhavazAt avirodhena pratyakSAdibAdhAparihAreNa, pRthagbhUtayoH samuditayovavidhiniSedhayoH paryAlocanayAkRtvAsyAcchandalAJchito vakSyamANaiH saptabhiH prakArairvacanavinyAsaH saptabhaGgIti gIyate / tadyathA-1 syAdastyeva sarvamitividhikalpanayAprathamobhaGgaH / syAtkathaMcit svadravya kSetrakAlabhAvarUpeNA'styeva sarva kumbhAdi, na punaH paradravyakSetra kAlabhAvarUpeNa, tathAhi kumbhodravyataH pArthivasvenA'sti nA''pyAdirUpatvenakSetrataH pATaliputratvena nakAnyakubjAditvena / kAlataH zaiziratvena; navasantikA For Private And Personal Use Only Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (10) ditvena / bhAvataH zyAmatvena naraktAditvena / anyathetararUpApayAsvarUpahAniprasaGgaiti / avadhAraNaMcA'trabhaGge'nabhimatArthavyAvRttyarthamupAttam, itarathAanabhihitatulyataivAsya vAkyasyaprasajjyeta; pratiniyatasvArthA'nabhidhAnAt / yaduktam, " vAkye'vadhAraNaMtAvadaniSTA'rthanivRttayekarttavyamanyathA'nuktasamatvAttasyakutracit " // 1 // tathA'pyastyevakumbha ityetAbanmAtreopAdAnekumbhasya staMbhAdyastitvenA'pi sarvaprakAreNA'stitvaprApteH pratiniyatastrarUpAnupapattiH syAt / tat pratipattaye ' syAt ' itizabdaH prayujyate - syAtkathaMcit svadravyAdibhirevA'yamasti na paradravyAdibhirapItyarthaH / yatrApicAsaunaprayujyate tatrApivyava - cchedaphalaivakAravatbuddhimadbhiH pratIyataeva / yaduktam so'prayukto'vivAtajjJaiH sarvatrArthAt pratIyate yathaivakAro'yogAdivyavaccheda prayojanaH / (2) syAnnAstyeva sarvamiti niSedhakalpanayAdvitIyaH syAtkathaMcitnAstyevakumbhAdiH svadravyAdibhirapivastuno'satvA'niSTauhipratiniyatasvarUpAbhAvAdvastupratiniyatirnasyAt / nacAstitvaikAntavAdibhi ratra nAstitvamasiddhamitivaktavyam / kathaMcittasyavastuniyuktisiddhatvAt, sAdhanavat / nahikacid anityatvAdasAdhye sadhvAdisAdhanasyAstitvaMvipakSenAstinvamantareNopapannam tasyasAdhanatvAbhAvaprasaMgAt / tasmAdvastuno'stitvaMnAstitvenA'vinAbhUtam nAstitvaMcateneti / vivakSAvazAtaccAnayoH pradhAnopasarjanabhAvaH / evamuttareSvapijJeyam // arpitA'narpitasiddheH itivAcakavacanAt / itidvitIyaH / 1 " (3) syAdastyevasyAnAstyeveti kramato vidhiniSedhakalpanayA tRtIyaH / For Private And Personal Use Only Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ($) sarvamiti pUrvasUtrAdihottaratracAnuvarttanIyam / tato'yamarthaH / kramArpitasvaparadravyAdicatuSTayApekSayAkramArpitAbhyAmastitvanAstitvAbhyAMvizeSitaM sarva kumbhAdi vastusyAdastyevasyAnnAstyevetyucekhenavaktavyamiti / ( 4 ) syAdavaktavyamevetiyugapad vidhiniSedhakalpanayAcaturthaH / dvAbhyAmastitvanAstinyadharmAbhyAM yugapatpradhAnatayA'rpitAbhyAM ekasya vastuno'bhidhitsAyAMtAdRzasyazabdasyAsaMbhavAd avaktavyaMjIvAdivastu, tathAhi - sadasatvaguNadvayaMyugapad ekatra sadityane navaktumazakyam, tasyA'sazvapratipAdanA'samarthatvAt tathAssadityanenApitasya satvapratyAyanasAmarthyA'bhAvAt / nacapuSpadantAdivatsAGketikamekaM padaM tadvaktuM samartham, tasyA'pikrameNArthadvayamatyAyane sAmarthyopapatteH zatRzAnayoH saMketitasatzabdavat; ataevadvandrakarmadhArayayorvAkyasyacanatadvAcakatvam itisakalavAcaka rahi , tvAd avaktavyaMvastuyugapatsatvA'sazvAbhyapradhAnabhAvArpitAbhyAmAkrAntaMvyavatiSThate / naca sarvathA'vaktavyaM; avaktavyazabdenApi'pyanabhidheyatvaprasaGgAt / iticaturthaH / (5) syAdastyevasyAdavaktavyamevetividhikalpanayAyugapadvidhiniSedhakalpana yAca paJcamaH / svadravyAdicatuSTayApekSayA'stitve satyastitvanAstitvAbhyAMsahavaktumazakyaM sarvavastu / tataH syAdastyevasyAdavaktavyamevetyevaMpazcamabhaGgonopadRzyata iti / (6) syAnnAstyevasyAdavaktavyamevavidhiniSedhakalpanayAyugapadvidhiniSedhakalpanayApaJcamaH / paradravyAdicatuSTayApekSayA'stitvesatyastitva nAstitvAbhyAM yaugapadyenapratipAdayitumazakyaM samastaM vastu / tataH syAnnAstyevasyAdavaktavyamevetyevaM SaSThabhakrenaprakAzyate / For Private And Personal Use Only Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (7) syAdastyevasyAnAstyevasyAdapattapovetimAnato vidhiniSedhakalpanayAyugapadvidhiniSedhakalpanavAcasAva iti / __itizabdaH saptabhaGgIsamAptyarthaH / svaparadravyAdicatuSTayApekSayA'stitvayoH satorastitvanAstitvAbhyAMsamasamayamamidhAtumazakyamakhilaMkstutataevamananebhaGgenopadayate / uktaMcazrIratnaprabhAcAryaiH yA praznAdvidhiparyudAsabhidayAbAdhacyutAsaptadhA. dharmadharmamapekSyavAkyaracanA'nekAtmake vastuni // nirdoSAniradezideva ! bhavatAsAsaptabhaGgI yayA alpanjalparaNAMgaNevijayatevAdIvipakSakSaNAt // 1 // upara pramANe saptabhaMgInuM svarUpa vAcakoe avabodhIne tathA zaMkarAcAryuM kareluM saptabhaMgInA khaMThananuM punaH maMDana avabodhIne AtmAnI jainAcAryonI vidhAtAne khyAla kara joie. jainadharma divAkara, vidivAkara zrI siddhasenasUrie sammatitaka ke je nyAyane mahAna graMtha che temAM samabhaMgInuM evuM alaukika varNana karyuM che ke jene vAMcIne mahAdhuradhara vidvAne paNa tAjuba thaI jAya che. pakSapAtI ane ekAnta svadharmakadAgrahI, satya siddhAMtanI yuktione dekhI zakato nathI. anekAMta jayapatAkamAM sataH. gInuM sArI rIte varNana karyuM che. zaMkarAcArya eka ghAmAM virUddha anaMta dharmone mAyA vaDe mAne che tevuM khaMDana pitAnA sUtrathI thAya che tethI je. nenI saptabhaMgInuM khaMDana karavA jatAM bAnuM mULamAMthI khaMDana thaI jAya che.. paraspara virUddha lAgatA bhAMgAnI apekSA samajavAmAM Ave te kabIra, tathA zrI AnaMdadhananI avalavANInI peThe vireja TALI zakAya. vAMcIne nIcenI vedakRti ke je prathama vidhI lAge che paNa saptabhaMgInI peThe pUrvApara apekSAothI siddha thAya che. ati, mA dazA aA zotA gamata maMtA virAti vitA e atimAM apekSAnI peThe AtmajJAnIo saptabhaMgIne apekSApUrvaka samajavAnA adhikArI bane che. - have zaMkarAcArya jainadharmanA siddhAtAthI ajJAta hatA te temanA zebethI siddha karavAmAM Ave che. For Private And Personal Use Only Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 63) zrI zaMkarAcArye karelI bhUlo. tathA tenA gujarAtI bhASAMtara karanAra nathurAma zarmAnI bhUlo ( brahmasUtra vivecanA ). * 1 kapAzane nAza thayA chatAM alokAkAzamAM piThelAnuM sarvatra urdhvagamana. 2 pudgalAstikAya (paramANu saMgha kAyA ) 3 dhamastikAya ( zAstrIya pravRttinA hetu bhUta saMskAra ) 4 adharmAstikAya (urdhvagamana zIla chavanI dehamAM sthitine hetu) 5 AkAzAstikAya. (AvaraNane abhAva ) 6 niyamukta ahaMna Adi. 7 cAra bhUta ane sthAvara ane jagama e cha prakAranA dalastikAyanA bheda che. 8 alakAkAzamAM mukta jI rahe che. 8 ATha prakAranAM karmo te baMdha kahevAya che. 10 tattvajJAnathI mukti nathI evuM jJAna te jJAnAvaraNIya. 11 AhaMta taMtranA zravaNuthI mukti nathI evuM jJAna te darzanAvaraNa. 12 mane tava jaNAyeluM che evuM abhimAna te vedanIya karma. 13 amuka nAma vALe huM chuM evuM abhimAna te nAmika. 14 huM AhaMtanA ziSyavaMzamAM praveza pAmele chuM evuM abhimAna te gotra karma. 15 sarva padArthonA avAccapaNane asaMbhava che kema? je avAo ( avaktavya) hoya che te bolI zakAya nahIM. " ' vedAntanA zrI zaMkarabhALyAnusAre kAThIAvADI bismA nivAsI zrI nathurAma zarmAe zAMkarabhASyanuM gujarAtI bhASAmAM bhASAMtara karyuM che temAM nathurAma zAmAM paNa e pramANe zaMkarAcAryanI bhUle ne kabula rAkhI che tethI zaMkasAthe ane nathurAma zarmAe jainadharma tattvanA ajANapaNuthI gaMbhIra bhUlo karI che. jenA bALakane jeTaluM jainatanujJAna hoya che teTaluM paNa upara pramANe bhUlo dekhatAM zaMkarAcAryane ane paM. nathurAma zamane jenAM zAna sabhAvatuM nathI. zaMkara divijayamAM jema AnaMdagirie jaina digabara sAdhunA pati tilaka karyAne jUThe Aropa mUkyo che. te pramANe karAcAryuM paNa te vakhatanA ajJAnI bhUkha lokonI AgaLa pitAnI jenadharma tattva jANapaNAnI ADaMbaratA jaNAvI che. zaMkarAcArye jainazAne vAMkavAnI tarI lIdhI nathI. jarmana vidvAna harmana jekebInA jeTalo paNa e karAyA jainadharmatane bhaNavA abhyAsa karyo heta tathA nathurAma - bho abhyAsa karyo hato te temanA hAthe bhUlane prasaMga prApta thAta nahIM. lonA khamabhAge ziva paramAtmAnI sthiti che paraMtu alakAkAzamAM te For Private And Personal Use Only Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir siddha chAnuM kadApi urdhvagamana thaI zakatuM nathI. e pramANe pahelI bhUlane uttara samaje. paramANu saMdhakAyA te pudgalAstikAyanuM lakSaNa karyuM nathI paNa paramANuo ja pudagalAstikAya tarIke jANavA ane paramANu saMdha te pugala skave jANavA e pramANe bIjI bhUlane uttara jaNAvyuM, 3 dharmAstikAya arUpI che ane te jIvapugalane gamanamAM sAhATyakAraka che paNa zAstrIya pravRttinA hetu bhUta saMskAra nathI e pramANe jainazAstranA AdhAre trIjI bhUlane sudhAre jaNAvyo. 4 jIva ane pugalane sthiratAmAM je hetu bhUta nimitta kAraNa bane che te adharmAstikAya che paNa urdhvagamanazIla jIvanI dehamAM sthitine hetu te adharmAstikAyanuM lakSaNa nathI. AtmAnI dehamAM sthiti thAya che tenuM kAraNa te AyuSyakarma che. e pramANe zaMkarAcArya tathA nathurAma zarmAnI thI bhUlane sudhAre jANavo. 5 AvaraNanA abhAvane AkAzAstikAya kahyuM nathI paraMtu je anyane avagAha Ape che evuM sapradezI arUpI dravyane AkAzAstikAya kahe che. e pramANe pAMcamI bhUlane sudhAre jANa. 6 ahana Adi nitya mukta kahyA che temanuM ajJAna darzAvyuM che. siddha bhagavate nitya mukta gaNAya che paraMtu arihaMtane arihaMta padavI hoya che tyAM sudhI cAra aghAtI karma hoya che tethI te nityamukta gaNutA nathI paraMtu te ahaM te ATha karmathI mukta thAya che tyAre siddha gaNAya che. e pramANe chaThThI bhUlane sudhAre samajavo. 7 cAra bhUto ane sthAvara jaMgama e cha prakAranA pagalAstikAyanA bheda koI jainazAstramAM jaNAvyA nathI e pramANe sAtamI bhUlane sudhAre jANo. 8 AkAkAzamAM mukta jIvo rahetA nathI. DhorA pratiSitaH siddhAra lokanA agrabhAge siho rahe che paNa AlokAkAzamAM mukta cho rahetA nathI e pramANe AThamI bhUlane sudhAre jANa. 8 ATha prakAranAM karmo te ka . gaNAya che paNa te karmanA baMdha, udana, udIraNa ane sattA e cAra bheda paDe che ema navamI bhUlane sudhAre jANavA. 10 tavajJAnathI mukti nathI evuM jJAna te jJAnAvaraNIya karma, AvI jJAnAvaraNayanI vyAkhyA koI kare te mUrkha jANa. vastu tattanuM sammAna karavAmAM je kama AvaraNa kare che te jJAnAvaraNIya karma jANavuM, samyagajJAnanuM AcchAdana kare che te jJAnAvaraNIya karma gaNAya che. bhAvArtha sUtra Adi zAstranA AdhAre e pramANe vyAkhyA thAya che e pramANe dazamI bhUlane sudhAro karavAmAM AvyuM. AuM taMtranA zravaNathI mukti nathI. evuM jJAna te darzanAvaraNIya For Private And Personal Use Only Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 65 ) kamanI vyAkhyA beTI che. AtmAnA sAmAnya jJAne pagarUpa cakSudarzana, acakuMdana, avadhidarzana ane kevaladarzananuM je karma AcchAdana kare che tene darzanAvaraNIya karma kahevAmAM Ave che. e pramANe agiyAramI bhUlane sudhAre karyo. 12 mane tatva jaNAyuM che evuM je abhimAna te vedanIya karma evI jainazAstramAM vedanIya karmanI vyAkhyA nathI. puNyodayathI sukha vedAya che ane pAdiyathI duHkha vedAya che. zubha karmanA phala rUpa zAtA vedanIya ane azubha karmanA phaLa rUpa azAtA vedanIya. ema vedanIya karmanI vyAkhyA jANavI e pramANe bAramI bhUlane sudhAre jANuM. 13 amuka nAmanuM abhimAna te nAma karmanuM lakSaNa, zrI zaMkarAcArye jainazAstranA ajJAnathI phUTI bhAyuM che. jenAthI zarIrAdi prakRti vaDe jIva baMdhAya che, te zarIrAdijAti Adi prakRtine nAma karma jANavuM. e pramANe teramI bhUla sudhAre jANavo. 14-huM AhatanA ziSyavaMzamAM praveza pAmelo chuM evuM abhimAna te gAtra karma, evI gotra karmanI zaMkarAcArye karelI vyAkhyA asatya che. ucca gotra vA nIca getranA nAmathI je jIvanuM AvAhana thAya te gotra kama jANavuM. e pramANe cAdamI bhUlane sudhAre jANuM. 15 sarva padArthonA avAya5Nane asaMbhava che. kemake je avAcya hoya te bolI zakAya nahIM Ama saptabhaMgI prasaMge zaMkarAcAryo je AkSepa karyo che te asatya che-jene cANa avaro temAM lAlU e zabdathI kathaMcita avAcya che. paraMtu vAcane sarvathA prakAre niSedha karavAmAM AvyA nathI. cAn sAthe cAluM vAghAjya-AtmAnuM svarUpa kathaMcita kahevA yogya che ane kathaMcita kahevA yogya nathI. AtmAnI vyAkhyA karatAM karatAM karoDa varSa thaI jAya te paNa AtmAnuM paripUrNa svarUpa karI zakAya nahIM. mATe jeTaluM AtmAnuM svarUpa kahevAya che (vAya che) tenA karatAM anaMta guNa svarUpa avAcya rahe che, ema jainAcAryone kahevAno Azaya che. paraMtu zaMkarAcAryanI peThe sarvathA anirvacanIya bahma che evuM kahIne punaH brahmasUtro vagerenuM bhASya racavuM, upadeza devo, ema jainAcAryo cA avAca bhaMgathI jaNavatA nathI. avaktavya ema ekAMte na samajAya ane padArthonuM svarUpa kahI zakAya ema gaNupaNAthI jaNAvavA mATe zabdano upayoga karyo che, tethI AtmAdi tanuM pratipAdana karavAmAM koI jAtane virodha AvatuM nathI. 34 evaM cA''tmAkAtya' m e vedAnta sUtranuM khaMDana. zaMkarAcArya pakSa-zarIramAM vyApI AbhA madhyama parimANavALe che For Private And Personal Use Only Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ema digaMbare (jene) mAne che. je zarIranA pramANu jeTalo java che te te jIva paririskana hevAthI ghaTAdinI piThe anitya thaze. nAnA bALakane jIva tenA zarIra pramANe che. meTo thatAM zarIra pUla thatAM te bALakanA zarIrane keTaloka bhAga nirjIva raheze. jema dIvAnA avayavone ghaTamAM saMkeca ane gharamAM vikAsa thAya che tema jIvanA avayavone nAnA zarIramAM saMkoca ane moTA zarIramAM vikAsa thAya che ema kahe te ame puchIe chIe ke jIvanA avayave bhinna dezamAM rahelA che ke eka dezamAM rahelA che? je bhinna dezamAM rahelA che ema kahe che jema ghaDAnI bahAranA dIpanA avayavo nAza pAme che. tema nAnA zarIramAM jIvane praveza thAya che tyAre tenA vadhArAnA bIjA avayavo nAza pAme che. ema kahevuM paDaze ne tethI vikArI jIva nAzavAna karaze. avayavone nAza nathI thatuM paNa te saMkoca pAme che ema kahe te ghaTamAM saMkoca pAmelA daupanA avayathI jema ghaTamAM umA tathA prakAza vadhe che. tema moTA zarIra karatAM nAnA zarIramAM jIvanuM prAbalya vizeSa joIe paNa tema te jovAmAM AvatuM nathI mATe te kathana paNa asaMbhava doSavALuM che, jIvanA anaMta avayave eka dezamAM rahelA che ema kahe te sarve avayavonA zUlapaNunI asiddhithI chavane aNu parimANanI prApti thaI tamAre madhyama parimANupakSa nivRtta thaI jaze. vaLI zarIra jevaDA parichinna jIvanA avayavonuM anaMtapaNuM kalpavuM e paNa ayukta che. upara pramANe zaMkarAcArye karelA khaMDananuM A saMbaMdhamAM nIce pramANe maMDana karma sahita zarIradhArI AtmA zarIravyApI che-AtmA zarIra vyApta che. AtmAnA asaMkhyAta pradeza che. paramANuo karatAM AtmAnuM judA prakAranuM svarUpa che. paramANuo rUpI che ane AtmA arUpI che. parimANunA karatAM paNa AtmAnuM sUkSma svarUpa che. jenAgamAM AtmAnA pradezonuM svarU5 sArI rIte pratipAdana karavAmAM AvyuM che. jainazAstra AtmAnA avayavone svIkAra karatAM nathI. paraMtu AtmAnA pradezane svIkAra kare che. avayavo paraspara judA paDe che paraMtu AtmAnA pradeza arUpI hoI eka bIjAthI traNa kAlamAM judA paDatA nathI. AtmA pradeza sahita che ema veda zrutithI siddha thAya che juo nIce pramANe veda mutine pATha karAmAtra 6 zailevAH suviditAmilanADa (pUrva kAlamAM deva AtmAneparamAtmAne pradeza mAtra rUpe jANatA hatA. tathA AtmAnA pradeza sAthe abhedabhAvane pAmatA hatA. ) A vedazrutinI pUrve tIrthakaroe pradeza svarUpa For Private And Personal Use Only Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 7 ) AtmAnuM pratipAdana karyuM* hatuM ema A zrutithI jaNAvavAmAM Avyu che. devA eTale rAgadveSa rahita tIrthaMkarA suvidita hatA ane te AtmAnA zuddha svarUpane pAmyA hatA. Atmapradeza jJAnamaya che. AtmapradezathI nAna abhinna che mATe AtmapradezAnu svarUpa jANavA yeAgya che. pAMca prakAranA zarIranA tyAga karIne karmAMvasthAmAM zarIrathI bhinna AtmA anyatra rahetA nathI. jyAM AtmA che tyAM paMcendriyanuM jJAna che. sa'sArIpaNAmAM manane ane AtmAne leAlIbhAva AtaprAta sabadha che. mananI sAthe kAma viSaya vAsanA rAgadveSa vagerenA saMbadha che. AtmAnI sAthe rahelA rAgadveSane kSaya thavAthI AtmA zuddha thAya che. zuddhAtmA teja paramAtmA che. zruti-yarA sarje pramucyante kAmAye'sya hRdizritAH / atha martyo'amRto bhavatyatra brahma samastute // jyAre manuSyanA hRdayamAM rahelA sarva kAmeAthI AtmA mUkAya che tyAre manuSya atra eTale A manuSya leAkamAM amRta thAya che arthAt maraNu avasthA rahita thAya che ane A manuSya zarIramAM rahelA AtmA te atra eTale ahIM manuSya bhavamAM paramAtmA ane che. arthAt te rAgadveSanA kSaya karI AtmAnuM paramAtmasvarUpa brahmapadane prApta kare che. e uparanI zrutimAM hRdayamAM rahelA kAmeAthI mukta thavAnuM kahyuM che. zarIramAM AtmA vyApI rahe che paNa tenA prakAzanu je dvAra che tene hRdaya kahe che. tethI veda zrutimAM mA~ arthAt manuSyanA zarIramAM AtmA che ema siddha karyu che. paNa zarIranI bahAr AtmA nathI ema eja vezrutithI siddha thAya che. zarIranI khahAr AtmA che ema kAi vezrutimAM pratipAdana karyuM nathI. brahmasUtra adhyAya pahele) khIjA pAdanA 32 matrIzamA sUtramAM AtmA zarIramAM rahelA che ema vyAse siddha karyuM che. aa vyAsakRta sUtra. Amananti cainamasmin // 32 // 2 ane ina Ane ( AtmAne ) asmina AmAM pAMca prakAranA zarIramAM jAkhA Adi RSiya mAne che. mastakathI cikSuka paryaMtamAM AtmAnA pradeze vizeSa rahelA che. A vedAnta sUtrathI paNa AtmA zarIramAM *vyApIne rahelA che tethI tene zarIranI upAdhinA AzrayanI apekSAe jainAgame! zarIra pramANu AtmAne mAne che. tethI kai zudghanizcayanayanI apekSAe AtmAnuM parimANu jainAgamA svIkAratAM nathI tethI AtmAnA parimANunI kalpanA karIne khaMDana karavA je zaMkarAcAye prayatna karelA che te vyartha che. jenAgamAM zarIravyApI AtmA che eTaluM siddha kare che ane tenI For Private And Personal Use Only Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 8 ) siddhimAM upara pramANe veda zruti tathA brahma sUtranI sAkSI ApavAmAM AvelI che. paramANuthI, zabdathI, rUpathI, rasathI, gaMdhathI, sparzathI, AtmA bhinna che. vastutaH AtmA ladhu nathI, hasva nathI, jADa nathI, pAtaLo nathI, rUpI. japugala skadhanAM parimANa che paNa AtmA te tenAthI bhinna hovAthI tenuM parimANa nathI. paraMtu zarIramAM asaMkhyAta pradezavaDe vyApIne AtmA rahe che tethI zarIranA parimANa jeTalA parimANuvALA opacArika deha ka5nAthI AtmA gaNAya che tethI tene zaMkarAcArye jaNAvelA doSenI siddhi prApta thatI nathI. tema chatAM zrI zaMkarAcAryajIe darzAvelA dene nIce pramANe parihAra karavAmAM Ave che. zaMkarAcArye ApelA doSono parihAra. - zarIramAM vyApIne AtmA rahelo che evo anubhava Ave che paNa zarIranI bahAru AtmA potAne che evo anubhava Avato nathI. AtmAno jJAnadarzana guNa che guNa ane guNIne tAdAbhya abheda saMbaMdha che. jJAnathI AtmAne sAkSAtkAra apakSa anubhava thAya che tethI jJAnarUpa AtmA che ema anubhavAya che. zarIramAM AtmA vyApIne rahevAthI kaMI zarIranI peThe anitya thaI jatuM nathI. jema tamArA mata pramANe zarIramAM jaDamAM vyApIne rahenAra brahmanI aniyatA thatI nathI tema zarIramAM vyApI rahelA AtmAnI kAryatA kSINatA thatI nathI. AtmA vastutaH arUpI levAthI zarIramAM vyApavA mAtrathI tenI anityatA thaI jatI nathI. manuSyanA zarIramAM teTalA pramANamAM vyApIne asakhyAta pradezovaDe rahe che te ja AtmA hAthInuM zarIra prApta kare che tyAre hAthInA jeTalA zarIramAM vyApIne rahe che. jeTaluM zarIra thAya teTalA pramANuvALA zArIramAM vyApIne rahevAne karmane yoge AtmAne vibhAva thAya che tethI zarIra pramANu jeTaluM pramANa AtmAnuM gaNAtuM nathI kAraNa AtmA arUpI che mATe-rUpI evI nIlamaNinI prabhA ghaDA jeTalA jaLamAM vyApIne rahe che ane kaDAI jeTalA jaLamAM paNa vyApIne rahe che te arUpI evA AtmAnA pradeze karmavege zarIra jevaDuM hoya teTalAmAM vyApIne rahe emAM kaMI Azcarya nathI. karmanA vege AtmAnA pradezano nAnA zarIramAM saMkeca thAya che ane moTA zarIramAM vikAsa thAya che tethI kaMI saMkoca vikAsa thavAthI rUpI padArthanI peThe arUpI evA Atma pradezemAM anityapaNane doSa prApta thatuM nathI. karmanA vege AtmAnA pradezone saMkeca vikAsa chatAM temAM AtmArUpa bhUla dravya naSTa na thavAthI For Private And Personal Use Only Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AbhA mUla dravyanI apekSAe vikAsa thato nathI ane tethI paryAe vikAra thavAthI mUla AtmadravyanI hAni thavAne prasaMga prApta thatuM nathI. ghaTamAM saMkeca pAmelA dIpanA prakAza pudagalothI ghaTamAM uSmA thAya che tenuM kAraNa e che ke dIpaka ane dIpakane prakAza pudagala dha rUpI che tethI temAM uSmA rahe che paNa AtmA ne pagalathI bhinna jaDAtIta hovAthI temAM uSmA na hovAthI temAM dIpakanI peThe uSNatA prApta thatI nathI-acUtramanuugvArI e veda zruti kathe che ke AtmA, brahma, pUla nathI, hasva nathI, dIrdha nathI, A kRtithI AtmAmAM uSNatA zItatA rahetI nathI. tethI AtmAnA pradezanuM nehAnA zarIramAM vyApIne rahevAthI arthAta AtmAnuM jhAnA zarIramAM vyApIne rahevAthI nhAnA zarIramAM uSNutA vadhatI nathI ane moTA zarIramAM AtmA vyApavAthI kaMI zItatA vadhatI nathI. kAraNa ke uSNutA ane zItatA e be jaDa pugalanA paryAya che te kaMI AtmAno guNa nathI. upara pramANe veda zruti pramANe AtmA hevAthI nAnA zarIramAM AtmA pravezavAthI zarIranI uSNutA vagere doSanI prApti thatI nathI-zArIramAM vyApI rahelA AtmAnA asaMkhya pradezane asaMkhya kahevAmAM kalpanA nathI paNa satyatA che. sAyansa vidyAnA prophesaree hAlamAM eka pUla paramANunA paNa karoDe paramANuo thAya che ema zodha karI che. je ke paramANuo rUpI che chatAM te eka sUkSma sthAnamAM mAI rahe che to paramANuothI bhinna arUpI niravayava evA AtmAnA pradeze eka laghu zarIramAM vyApIne rahe temAM koI jAtane virodha Avato nathI. sAyansa vidhAnA prophesare hajI paramANu sudhInI zodhathI AgaLa vadhI zakyA nathI ane parabhANuthI paNa sakSama arUpI Atma pradezanI zodha te hajI karavAnI bAkI rahI che. kevalI bhagavaMtoe e zodha karelI che ane pUrve ApelI veda zruti saMmata paNa che tethI AtmAnA pradeze mAnavAmAM koI jAtane virodha Avato nathI. sarvajJa ke tItha kare kevaLa jJAnacakSuthI pradeza dekhelA che. dAktara be patthara vageremAM jIvo che tenI jema hAla zedha karI che tenI zodha te pUrve tIrthakaroe karI hatI tema Atma pradeza paNa sarvajJa kathita che mATe nAnA moTA zarIramAM vyApatAM koI jAtane virodha Avato nathI. AtmAnA asaMkhya pradezamAM nAnuM vA moTuM zarIra prApta thatAM hAni vRddhi thatI nathI. moTA zarIranI prAptimAM AmAnA pradezanI vRddhi thatI nathI ane nAnuM zarIra prApta thatAM A ghaTatA nathI, nahAnA zArI. For Private And Personal Use Only Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 7 ) ranI bahAra keTalAka pradeze rahetA nathI, temaja moTuM zarIra prApta thatAM zarIramAM keTaloka bhAga pradeza vinAne rahetuM nathI. hAnuM moTuM zarIra prApta thatAM AtmAne eka pradeza paNa ghaTatuM nathI tema eka pradeza paNa vRddhi pAmatuM nathI tethI nIcenuM vedAnta sUtra asatya Thare che. pUrva pakSa-naca paryAyAdapyavirodho vikArAdibhyaH // 35 // . 2 . 2 . vikArAdi doSathI paryAyathI paNa aviredhasAdhave zakya nathI, vikArAdidoSanA prasaMgathI kamavaDe avayanA AgamathI tathA apAyathI paNa jIvananuM madhyama pariNAmapaNuM avidha vaDe siddha karavuM azakaya che. avayanA AvavA tathA javA vaDe niraMtara vRddhi pAmatA tathA kSINuM thatA jIvananuM vikriyAvALApaNuM aparihArya che. jIvanamAM AvanArA avayavo kyAMthI prAdurbhAva pAme che ane jIvanA janArA avayave kyAM laya pAme che. e paNa tamAre darzAvavuM joIe. uttarapakSa-35 vedAntasUtra khaMDana tathA zaMkarapakSakhaMDana rUpa uttara. ame pUrve kahI AvyA chIe ke AtmAnA asaMkhya pradezarUpa bhUla dravyamAM koI jAtane vikAra thato nathI ke jethI AtmAnuM pradezarUpa mUla dravya naSTa thaI jAya. duniyAmAM evI koI vastu vA evuM kaI baLa nathI ke je AtmAnA pradezane kSaya kare vA eka nava pradeza vadhAre. zaMkarAcArya tathA velanta vyAse dIpakanA prakAza jevA AtmAnA pradeza dhArIne tenuM khaMDana karavA prayatna karyo che paNa AtmAnA asaMkhya pradezo kaMI dIvAnA prakAzanA pradeza jevA rUpI nathI tathA dIvAnA prakAzanA pradezanI piThe hAni vRddhine pAmatA nathI tethI AtmAnA asakhya pradezamAM hAni vRddhirUpa vikAra prApta thatuM nathI ke jethI AtmAnA pradezanuM kArya paNuM thaIne te vinazvara thaI jAya. anAdikALathI sapradeza AtmA che tethI te nitya che. jema brahma anAdikALathI che ane anaMtakALa paryarata rahevAnuM temAMthI kaMI jatuM nathI ane navuM AvatuM nathI. tema brahma svarUpa saMpradeza AtmAnA pradeze anAdikALanA che tevA keI sthAnathI te AvyA nathI. anAdikALanA che ane te asaMkhya pradezomAMthI koI pradeza ghaTIne kaImAM dIpakanA prakAzanI peThe vilaya pAmI nathI. ema darzAvIe chIe. For Private And Personal Use Only Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (71) zaMkarAcArya pUrvapakSa. jIvanA avayavamAM zuM pratyeka avayava caitanya rU5 che? athavA tene samUha caitanyarUpa che? pratyeka avayava caitanyarUpa che ema kaho te eka zarIramAM ghaNuM caitanya thavAthI badhAnA eka abhiprAyanA aniyamapaNathI parasparanA virodhane lIdhe zarIrane nAza thaze. samUhane caitanyarUpa kahe te hAthInA zarIranA jIvane kIDInA zarIranI prApti thaye kIDInA zarIramAM badhA avayavone praveza thaI zakaze nahi, te mAtra be traNa avayavone praveza thavAthI pUrI cetanatA prApta nahi thAya. pUrvokta denA lIdhe AbhAnA avayavonuM AvavuM tathA javuM e svIkArI zakAya tema nathI. zaMkarAcAryapakSanuM khaMDana. jIvanA avayavo nathI. AtmAnA pudagalakanI peThe avaya nathI. AtmAnA asaMkhya pradeza che. pratyeka pradezamAM anaMtajJAna, anaMtadarzana rahelA che. eka pradezanI peThe sarva pradezomAM anaMtajJAnadarzana rahela che. sarva asaMkhya pradezamAMthI bhege jJAnadarzanane eka upayoga thAya che paNa bhinna bhinna pradezanuM bhinna bhinna jJAna paraspara virUddha thatuM nathI. sarva pradezomAMthI eka vakhate eka sarakhuM eka ja tAM jJAna pragaTe che tethI eka zarIramAM asaMkhya pradezarUpa AbhA rahevAthI eka zarIramAM ghaNuM caitanya bhinnabhinna pragaTatAM nathI. AtmAnA asaMkhya pradeza che te eka zarIramAM rahe che paNa tethI kaMi prati pradeze bhinna bhinna jJAna pragaTatuM nathI paNa sarva pradezamAMthI bheguM thaIne eka sarakhuM jJAna pragaTe che. sarva pradeza maLyA vinA jJAna pragaTatuM nathI e niyama hovAthI tamArA kahelA dezanI prApti thatI nathI. AtmAnA asakhya pradeze jJAnAdi guNamaya che mATe asaMkhya pradezane samUha caitanyarUpa che tethI hAthInA zarIramAMthI kIDInA zarIramAM AtmAne praveza thavAthI kaMi doSa Avato nathI. hAthInA zarIramAM rahelA Atmapradezane kIDInA zarIramAM AvatAM koI jAtane virodha Avato nathI. AtmAnA pradezomAM kamanA vege saMkoca vikAsapaNuM thAya che tethI hAthInA zarIramAM rahelA save Atma pradezo che te kIDInA zarIramAM sArI rIte mAI zake che. dIvAnA prakAza karatAM arUpI evA AtmAnA che te hAthInA zarIrane vyApIne rahe che ane karmathI kIDInuM zarIra prApta thatAM temAM samAIne rahe che. upara For Private And Personal Use Only Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 72 ) pramANe AtmAnA eka pradezamAM tema sarva pradezamAM eka sarakhe jJAnane upayoga eka kAlamAM sarvane bhego thaI vate che tethI koI jAtane doSa prApta thatuM nathI. AtmAnA avayave che ja nahi te pachI temAMthI keTalAkanuM javuM tathA AvavuM ema zaMkarAcArya kahe che te jainAgamanI mAnyatAthI virUddha che. AtmAnA arUpI pradeza che jeTalA che teTalA asaMkhyAta che temAMthI eka ghaTato nathI ane vadhato nathI. AtmAnA pradeza ekamekathI traNa kAlamAM judA paDatA nathI, ane bhinnabhinna pradezamAMthI juduM jJAna pragaTatuM nathI paNa sarva pradezanuM bheguM maLIne eka kAle, eka samaye eka ja prakArane jJAnapaga prakaTe che tethI zrI zaMkarAcArya upara pramANe darzAvelA virodhamAMthI koi virodha prApta thatuM nathI. zaMkarAcAryano pUrvapakSa antyAvasthitezcobhayanityatvAdavizeSaH // 36 // mekSAvasthAmAM thanArUM jIvanuM parimANa nitya che ema jainamatavALA mAne che. temanA te svIkArathI jIvanA Adha tathA madhyama parimANane paNa nityapaNane prasaMga prApta thAya che. tethI traNe nitya parimANenuM samAnapaNuM che, kemake virUddha parimANane ekatra yAga thaI zake nahi. ema thavAthI eka nitya parimANuvALA jIvane nAnAM moTAM pariNAmavALAM zarIrAMtonI prAptine asaMbhava siddha thAya che. tame kahe ke ame to vyavahAhanayathI jIvanA rUpatara mAnIe chIe paNa nizcayanayathI mAnatA nathI. nizcayanayathI to jIva avikArI che. to jIva avikArI che. to ame puchIe chIe ke te vyavahAranaya kalpita che ke satya che? je kahipata kahe to te miyA hovAthI tamArA siddhAMtanI hAni thaI vedAnta siddhAMta siddha thAya che. je satya kahe te tenI nizcayanayathI ekatA thaI javAthI benaya mAnavA e nirarthaka che. mekSakAlamAM akAzamAM rahelA je mukta jIvanuM tame nitya parimANa kahe che te levaDuM che? aNu jevaDuM che ke mahAna che? aNu jevaDuM kahe te temAM tamArA karbhelA jJAnAdi anaMta guNe rahI zakaze nahi tathA tenA evA parimANathI paramANuMnI peThe te vinAzI thaze. mahAna kahe che tenI siddha zilAmAM sthiti kahevI ayukta che. mukatAtmAnI alokAkAzamAM sthiti kahevAthI te alakAkAzanI mukatAtmAmAMthI vizeSa sUkSamatA tathA vyApakatA For Private And Personal Use Only Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (77) siddha thavAthI te mukata purUSo aMtima sthitine prApta thayA nathI ema tamAre svIkAravuM paDaze. ityAdi. zaMkarAcAryanA pUrvapakSanuM khaMDana-tathA jainapakSanu maMDana. mokSAvasthAmAM paramAtmAo AkAzanA je je pradezane svapradezathI avagAhIne rahe che tenI apekSAe siddhAnI arUpI avagAhanA gaNAya che. AkAzanA amuka pradezane siddha paramAtmAo avagAhIne rahe che tethI te AkAza saMbaMdhe aupacArika avagAhanA gaNAya che ane tenuM parimANa paNa tema samajavuM; te avagAhanA arUpI che kAraNa ke te arUpI AkAza saMbadhe thayelI che paraMtu rUpI jaDa pudagala saMgathI thayelI nathI tethI saMsArI avasthAmAM rUpI pudagala zarIranA saMbadhe upacAre je parimANu kahevAya che tenA karatAM mekSAvasthAmAM AkAza pradezo sAthe AtmAnA pradezanA saMbaMdha rU5 avagAhanA judA prakAranI ane sadA kAyama rahevAthI nitya kahevAya che. mekSanI peThe saMsAramAM AtmAnI sAthe zarIra saMbaMdha sadA kAyama na rahevAthI saMsArI avasthAmAM dehanA samAna parimANa vALe. upacArathI AtmA manAya che, chatAM zarIra saMbaMdhI vAraMvAra badalAtA deha parimANanI piThe AtmaparimANane nitya saMbaMdha gaNAtA nathI ema jenAmenA AdhAre jaNAvatAM chavanA madhya pariNAmane sArI dazAmAM upacAre anitya saMbaMdhavALuM gaNavAmAM Ave che tema mekSa dazAmAM siddhanI avagAha anaMtakAla paryata rahevAthI nitya saMbaMdhavALI manAya che temAM koI jAtane virodha Avato nathI. zarIranA saMbaMdhe AtmAnuM karma dazAmAM rUpI parimANu upacArathI gaNAya che, mokSAvasthAmAM ATha prakAranA karmanA abhAvathI arUpI Atmapradezone AkAzapradezanI sAthe nitya saMbaMdharUpa avagAhanA parimANu nitya che temAM uparyukta dalIlenI sAbItI thatAM tamArA jaNAvelA doSo lAgu paDatA nathI. upara pramANe jaNAvatAM paraspara virUddha parimANone eka yoga thaI zakatuM ja nathI. upacAre kalpAyaluM saMsArI avasthAmAM rUpI ane mukatAvasthAmAM arUpI evuM parimANu mAnavAmAM AvatAM parasparanI virUddhatAe teone ekatra yoga na thavAthI uparyuMkata tamee jaNAvelA doSonI prApti thatI nathI. karmanI sAthe jyAM sudhI AtmAne saMbaMdha che tyAM sudhI judAM judAM zarIramAM AtmA svapradezanA saMkoca vikAsapaNAthI rahe che paNa mekSAvasthAmAM eka avagAhanAe rahe che tethI 10 For Private And Personal Use Only Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 74 ) sArI karmAzarIranAM parite pruSTa che mekSAvasthAmAM arUpI avagAhanAnA nitya sabaMdha che paraMtu vasthAmAM zArIrA sAthe AtmAnA nitya sabaMdha na hovAthI mANu badalAya che tethI karmovasthA chatAM eka parimANu na rahe tethI AtmAnuM avyavasthita pariNAmapaNu siddhAMta virodhI thai zakatuM nathI. vyavahArathI jIvanAM parimANA je je deheAnI apekSAe gaNAya che te karmanA yeAge anelAM che. aSTakanA nAza pachI dehanAM parimANA rahetAM nathI. aSTakanuM che tyAM sudhI vyavahArathI jIvanu deha jeTalu' parimANu kalpAya che paNa je nizcayanayathI AtmAnu parimANu che te tA meAkSamA che tethI tamAe vyavahAranaya ane nizcayanayanI mAnyatAmAM paraspara virodha dekhADayA te lAgu paDatA nathI. vyavahAranaya ane nizcayanaya e enI mAnyatAo judI che ane te satya che tethI kAinA mithyA prasaMga prApta thatA nathI. vedAntI bhinna nAmAthI ane rUpAthI sarvo vyavahAra kare che te zuddha brahmadRSTie to kalpita che paraMtu evI dazA na thAya tyAM sudhI tene vyavahAra dRSTie satya kahevAmAM Ave che, vedAntIe nAma rUpanA jagat prapaMca te ane izvara jagat Adine vyavahArathI satya kahe che te vyavahAranayanI apekSAe che tema jainA paNu dehaparimANu samAna AtmAnA pariNAmane vyavahAranayathI satya mAne che. zuddha thAmAM jema sakhalabrahmane Arepa karAtA nathI. tema AtmA parama zuddha thAya che tyAre te nizcayanaya kathita AtmapradezAnA parimANune prApta thAya che. tethI vedAntIyAe darzAvelA vyavahAranaya ane nizcayanayamAM je virodha che te ajJAna mUlaka che ema jaNAvavAmAM Ave che. e nayAnI apekSAe satyatA che mATe menayeAne satya kahetAM chatAM paNa khe nayAnAM satya judA prakAranAM hovAthI e nayanI viddhatA thaI zakatI nathI. zaMkarAcAyaeN vA zrI nathurAma zarmA vagere, jainazAstramAM mekSanA AtmA kAM rahelA mAnavAmAM AvelA che te bilakula jANutA nathI tethI alA kAkAzamAM mukta thavA rahe che evA mithyA pralApa karI sva ajJAnanA prakAza kare che, tema chatAM mekSAvasthAmAM paramAtmAnA parimANu sabaMdhI khulAsA karavAmAM Ave che. mekSAvasthAmAM pUrvanu je zarIra hatu tenA trIjA bhAga jeTalA zarIramAM jeTalA AkAzanA arUpI pradezA hAya che, teTalA siddha zilA para AkAzanA pradezA hoya che teAne avalakhIne siddha paramAtmA rahe che tethI temanI teTalI avagAhanA kahevAya che. siddhanI avagAhanA paramANu jevI rUpI nathI tethI paramANu jeTalA mAnamAM tameAe je For Private And Personal Use Only Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 75 ) doSo darzAvelA che te lAgI zakatA nathI. paramANunA jeTalo vA paramANu svarUpa AtmA na hovAthI paramANu jeTalo rAmAnuja AtmA mAne che temAM je deze lAgu paDe che te doSa te sarva jaNAvelA AtmAmAM lAgu paDatA nathI. rAmAnuje tamee mAnelA vyApaka AtmAmAM seMkaDo de darzAvyA che tathA AryasamAjIe eka brahmanI mAnyatAmAM tamArA para seMkaDo dene Aropa karyo che tathA jainAcAryoe sammatitarka, syAdvAdamaMjarI, nayanacakra vageremAM tamArI eka brahmanI vyApakatAmAM seMkaDe doSa jaNavelA tene uddhAra karavAmAM tame samartha thayA nathI te lakSyamAM levAnI jarUra che. A tmAne arIzAna mato marIna ema vedakRtimAM jaNAvyuM che tenI apekSAne tame jANI heta te tame zaMkA karI zakatA nahIM. pradezonI apekSAe AtmA aNuthI paNa aNu arthAta paramANuothI paNa bahu sUkSmatara arUpI che paNa te AtmAmAM anaMta kevaLajJAna ane anaMta kevaLadarzanAdi guNo che tethI temAM sarva duniyAne bhAsa thAya che. caMdra sUryAdi anaMta vastuone samaye samaye paramAtmAnA kevaLajJAnamAM bhAsa thAya che tenI apekSAe siddhAtmA paramAtmA che te meTAmAM meTuM jagata tethI paNa moTAmAM meTe. che arthAta te jJAnadarzanAdi guNoe maTe che ane asaMkhya pradezarUpa vyaktinI apekSAe mAne che ane siddhamAM pUrva zarIranA trIjA bhAganA AkAza pradezanI avagAhanAe yukta nitya saMbaMdhe rahe che tethI kevaLajJAnAdi guNoe mahAna ane asaMkhya pradezarUpa vyaktinI apekSAe siddha sthAnamAM mAI javAthI tame mahAnanI kalpanA karI je deva darzAvyA te siddha paramAtmAene lAgu paDato nathI. alokAzamAM AtmA rahetuM nathI, tema chatAM zaMkarAcArya vAraMvAra alokAzamAM mukta cho rahe che ema teo jaNAve che te ajJAnatA che. muktAtmAonA pradeze karatAM AkAza mAne ke sUkSma na hoya vA tamArI kalpanA pramANe sUma nathI chatAM sUkSma hoya te paNa tethI AkAza arUpI jaDa hovAthI ane siddhAtmA arUpI kevaLajJAnI hovAthI banenAM lakSaNa judAM paDavAthI siddhAtmAnI moTAIne AkAza kadi prApta karI zakatuM nathI. AtmAnA pradezothI AkAzapradezo sUkSma na hovAthI tathA je atyaMta sUkSma ane vyApaka hoya chatAM jaDa heya te te AtmAnA karatAM mahAna gaNAvavAthI tamArA mAnyA pramANe kaMI zuddhAtmAnI siddhonI moTAImAM tathA paramAtmApaNumAM kaI jAtanI hAni prApta thatI nathI. e pramANe vyAsanAM cAra sUtronA vicArenuM khaMDana karIne jainAgavaDa ane veda For Private And Personal Use Only Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrutinA AdhAre AtmA AdinuM maMDana karavAmAM AvyuM te vAcake lakSamAM leze. AmA dehavyApI che evo anubhava Ave che. deha vinA anyatra AtmA che e anubhava AvatuM nathI. dehAzaye sukha duHkha vagerenuM bhAna thAya che. je dehanI bahAru AtmA hoya te dehAdhAra AzrayI jevo anubhava thAya che tevo thave joIe. sat-ci ane AnaMdane hRdayane laI anubhava Ave che. jJAnadarzana cAritra svarUpa AtmA che. devAdhiSThAnane leI jJAnadarzana cAritra svarUpa AtmAne anubhava Ave che. AkAzanI piThe sarvatra vyApaka AtmA mAnavAmAM Ave to te AkAzanI peThe mAyA, karma AdithI baMdhAya nahIM tathA AtmAnI sAthe zarIra karma vagerene saMbaMdha thaI zake nahIM. zarIrane, karmane ane AtmAne saMbaMdha nyAya pUrvaka che tethI sarvatra vyApaka AtmA mAnavAmAM Ave to tenA eka dezamAM prArabdhAdi karma lAgI zake nahIM. mana baMdhAya che paNa sarvatra vyApaka AtmA baMdhAtuM nathI ema je mAnavAmAM Ave che te paNa ghaTI zakatuM nathI kAraNa ke-sarvatra vyApaka AtmAthI bhinna mana mAnavAmAM Ave te tenuM parimANuM kahevuM paDaze ane te AtmA rUpa ghaTI zakaze nahIM. mATe deha vyApI asaMkhya pradezI AtmA vyaktinI apekSAe mAnavo joIe ane kevala jJAnanI apekSAe vyApaka AtmA mAnavo joIe. yogazAstramAM dehanA amuka sthAnamAM AtmadhyAna dharavA kahyuM che tenuM kAraNa e che ke AtmA deha vyApI che. deha vyApI AtmA che tethI dehavaDe karelAM pApa puNya vagerene anya bhavamAM dehavaDe AtmA bhegave che. vedamAga mAM paNa upayukta siddhAMtane svIkAra kare che. samAdhimAM AtmAnA zuddha svarUpano anubhava thAya che ane te anubhava vaDe kahevAmAM Ave che ke-saMsArI kama dazAmAM dehavyApI AtmA che ane kevala jJAnavaDe sarva vyApaka AmA che ema kevala jJAnanI apekSAe anubhava Ave che. brahmasUtramAM dehavyApI AtmA mAnavAnuM khaMDana karavAmAM AvyuM che paNa te ayukata che. svAdAdamaMjarI, svAdAda ratnAkara, vagere jainanyAya granthamAM deha vyApaka AtmA che ema aneka yuktiyothI pratipAdana karavAmAM AvyuM che. AtmAnA anaMta jJAnarUpa-brahmamAM anaMta padArtho bhAse che mATe te anaMta jJAna rU5 brahma svataH pramANe veda che ane teno anubhava jyAre thAya che tyAre AtmAnI vyApatA ane vyApakatA mATe mAthAkuTa rahetI nathI. prazna-jaine zuM vedane mAne che ? uttara-jene jina bhagavAne kahelA lokottara AgamarUpa veda Arya For Private And Personal Use Only Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org (1) veda ane lAkika sAsA ke je spAAda tattvathI avirAdhIpaNe dharma, artha, kAmanI vyAkhyA kare che teone paNa lokika vaidya tarIke apekSAe svIkAre che. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prazna--jaina dharmamAM pahelAM vede hatA ? hAla tenA kai bhAga che ? uttara----janAmAM pUrva vedo hatA ane hAla paNa SoDaza saMskArAdi maMtrA rUpe vede rahelA che tathA AgamA rUpa ve hAla paNa vidyamAna che ane te kevala jJAnI sattu tIrthaMkara paramAtmA dvArA prakAzita thayA che mATe te svataH pramANa che. jainAgamarUpa vedonI pramANutA mATe anya pramANeAnI jarUra nathI. prazna--hAla brAhmaNa vagere hiMduA je veda mAne che tene jaine mAne che ke kema? prazna--hAla je hiMdu puNe mAne to zI harakata che? uttara---satu vItarAga paramAtmAnA AgamAnA anusAre avirAdhIpaNe hiMdu vedomAMthI je je bAmA che ne je je vicAro che te te jaitA mAne che paraMtu je je virAdhI bhAkhatA che, je je sarvanANI virUddha keTalIka hiMsA bhaya pravRttiyA ane asamyak tattva che tene jaima mAnatA nathI. veda mAne che tenI zrutiyAne jainA syAdAda uttara-hAlamAM jetA, jaina veda ane AgamAne zuddha paramAtma vANI tarIke mAne che, paraMtu jenAmAM hemacaMdrAcArya jevA AcAryAM prakaTe ane te hindu vedonI zrutiyAne jaina dharmAnukulapaNe syAdnAda paraspara virUddhatAnA doSo TALIne kare tathA vezanA asamyag bhAgane spaSTa dekhADaeN tathA samyag dRSTie pazcAt jainAcAryonI AmnAya pramANe vedonI syAdvAda mAnyatA thatAM jainIne tevA vede mAnatAM vireAdha nathI; kiMtu AkhI duniyAnAM zAsrAne samyag dRSTipaNe pariNubhavavAnI zakti prApta karyA bAda ane svAdArUpe te anubhavAyA bAda tevI rIte mAnavAmAM viSa nathI, ema jainAcAryo nadisUtra vageremAM jaNAve che. nANamAM-samyag dRSTi jainane mizcAtra zAstra paNa samyakatva rUpe pariName che tema jaNAvyuM che ane mithyAdaSTine samyakatva zAstrA paNa mithyAtvarUpe pariName che. mithyA. zAstrane sabhyakSe pariNamavAvavAnI zakti je jJAnImAM pragaTI che te hindu vedya tA zuM ? paraMtu khAIbala, kurAna Adi sarva zAstrAne vAcI mAnI zake che ane jainazAmAnA jaina vedonA anukuLapaNe artha Ine jaina dharmanI mahattAnA vistAra ii zake che. For Private And Personal Use Only vivecana vaDe ane samyag bhAgane ane vedonA atha kare ta Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 5 ) cajIve nI gAyatrI AdinA jaina vidyAnee jaina tAnusAre atha karyAM che. AdhyAtmika tattva dRSTi Adi yevaDe veda zrutiyA vagerenA samyag aya karI zakAya che ane mithyAnA tyAga karI zakAya che. zrI sana mahAvIra prabhue samavasaramAM AvanAra indrabhUti, agnibhUti, Adi agimAra vaiddhi brAhmaNe tenA vedanI zrutinA savaLeA artha samajAvI svagaNudharI banAvyA hatA. kalpasUtra sumeAdhikAmAM tathA vizeSAvazyakamAM e sabadhI vivecana che. tethI vAcakAne samajAze ke jaina dharmanI anaMtagaNI vizAlatA che. jaina dharma pratipAdaka ghaNI zrutiyeA vedamAM hatI paraMtu jyAre byAsa vagere thayA tyAre temaNe vezrutiyAne traNa veda rUpe-cAra veda rUpe gADhavI te vakhate ane te pazcAt ghaNI jainadharmAM pratipAdaka zrutiyAne kADhI nAkhI ane svamatAnukula aneka zrutiyeA banAvI umerI tathA brAhmaNa bhAga vagerene umeryAM, ema temAM brahmAM parivartana thayAM che chatAM hajI ghaNI zrutiyAne mahAjaina vidyAnA jaina tattvAnukula karI zake tema che. paraMtu AgameAthI avirU haze je atha karavAmAM Ave te ja vetiyAne satya mAnI zakAya tema che. vezrutiyAnA paraspara virUddha aneka arthoM hAla dekhAya che te paNa samyagdaSTijaina jJAnI jainadharmonukula veda zrutiyAne keTalAka aMze sApekSatAe karI mAnI zake tema che. bALavAnuM temAM kAma nathI, kAraNa ke te tema karavA jatAM pUrva mithyAsI banI jAya mATe jaina gItAryAMnI zraddApUrvaka temanI AjJA pramANe jainAe pravavuM. laiAkika ane leAkAttara aneka dRSTiyAnI apekSa e vedanI mAnyatAvALuM gurUgama pUrvaka nIce pramANe asmadIya kAvya vAMcavuM. ( bhajana padma saMgrahu bhA0 8 me. ) sarvA mahAvIra devanAM vacanA sakaLa vede khare, anuyAga cAre veda che nigame! apara nAmeA dhare; sarvajJa zrI mahAvIranI vANI anantA guNu bharI, evI amArI vedanI che mAnyA nizcaya kharI. hemAya pazu jyAM yajJamAM tyAM veda hiMsAmaya re, hiMsA rahIM tyAM veda nahi sarvajJa nahi e uccare; hiMsA nahI che vaichiI evuM na kheAle iSNa jarI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. For Private And Personal Use Only Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cAre banAvyA tene bharatezvare te nahi rahA, e nigamanA kaMi aMza sAMpratakALamAM chavI vA; AcAradinakara grantha AdimAM nigamatA bahu bharI,. evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. nigame hajI kaMI kaMI rahyAM hiMsA vinAnAM jANavAM, saMskAra sAthe varNavyA sApekSAthI mana AvAM; AcAradinakaramAM vidhi lagna pratiSThAdi bhalI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. jagamAMhI cAre varNanA jainetA saMskAra che, saMskAranA maMtra sakala te jIvatA jayakAra che; jainAgama zA sakala vAMcI juo nizcaya dharI, evI amArI venI che mAnyatA nimaya kharI. sarvajJanAM Agama ane nigama dayAdi guNa bharyA, yajJAdi hiMsA jyAM nahi devA samAdhi avataryA; kalyANa karavA vizvanuM mahAvIra vANI avatarI, evI amArI vedanI che mAnyatA nilaya kharI. jyAM pAmIonI mAnyatAnA kSepaka piThA nahIM, hiMsA vinA vipane satyeja zobhe je sahI; ratnatrayInI sAdhanA nirmala samAdhi anusarI, evI amArI vedanI che mAnyatA nithAya kharI. zrI jaina vaidika maMtrane nigamo thakI jana jANo, saMskAra cAre varNane tethIja karavA ANaze; zrI jaina vaidika maMtranA saMskArathI pragati vI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. zrI jaina brAhmaNa Adine nepavIte jANIe, zrI jenedikamaMtranA saMskAra sarve vakhANuo; zrI gatamAdi gaNadharanI sUtra racanA jaya karI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. zrI bhadrabAhu svAmInAM vacane kharekhara veda che, pazu hAma vaidika maMtrathI e veda mAne kheda che; For Private And Personal Use Only Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir de paNa nahi. bhakSatA zraddhA ja evI mana karI; evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. gemAtane vadha jyAM lakhe e veda nahi paNa pApa che, aumAtanA te veda para lAkha paDelA zApa che; sarvajJa prabhunA vedamAM hiMsA na pazunI kaI jarI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. ya pazune matAM jAtAM nahIM te svargamAM, yadi jAya te mAtA pitAne hema ghaTate garvamAM; naramedha pivamedha tyAM nahi veda saccAI karI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. kalyANa jaga irachAya evA vicAre veda che, AThe pagathA ganAM e veda che nahi kheda che; mAMsAdithI zrAddhavaDe mahAzastratA hiMsA bharI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. prAcIna arvAcInanI carcA thakI nA kaMI sare, jyAM satya Adi saguNe tyAM vedatA mAne khare; te Arya vedo satya che jyAM satyatA bahu avatarI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. kalyANakAraka pragatinAM zAstra sakaLa ve khare, sAtvika buddhi sadgaNe AhAra bhakSaNa zubha kare, te veda che vyavahArathI te dharmathI ja guNa karI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. adhyAtmAne lakatAM zAstroja vedo che sahI, zubha kAna nItithI bhayI graja veda che mahI; syAdvAda vedAnta bharyA bhakita sarasa jyAM avatarI, evI amArI vaMdanI che mAnyatA nizcaya kharI. sApekSanayavAde sakala to prakAze granthamAM, mukti anubhava jyAM te samatA samAdhipatthamAM; jyAM Atmavata sahu jIvanI che mAnyatA jama jama karI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. For Private And Personal Use Only Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir syAdAda anubhava jJAna e che jIvatA vede khare, samatA samAvinaMta pujya veda che nizcaya vare; bhASAparAthI uThatA te zabda che vaLI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. nahi dukha devAnuM lakhyuM A vizvamAM jIvamAtrane, mAre nahiM kApe nahiM A vizvamAM jIva gAtrane; sevA bhalI jIva mAtranI paramArthatA jyAM bahu bharI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. jyAM tattva vidyA bahu bharI sAyansa vidyA bahu bharI, pragati sudhArAnI ghaNuM jyAM yoga vighA avatarI; sAmAjIkI pragativaDe zAti pratiSThA AcarI, evI amArI vedanI che mAnya nizcaya kharI. A vizvamAM jIve sahu vedo kharA nayasaMgraha, sahu jAtanuM che jJAna, vedo odhathI negama kahe; vyavahArathI kalyANakArakazAna, vedo che vaLI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. vede kare jatanA che saddavicAre jAgatA, sArA vicAro je thatA te veda che mana bhAvatA; veda jagatamAM jIvatA ne jAgatA bole vaLI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. je je vicAre guNa bhaya vyavahAra ne nizcayathI vyavahArane nimayathakI te te sakala vedo vakI; pavaya ne pAzcAtyamAM zodha abinava sukha karI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI, rAdhe thai ne thAya che thAze sakala te, veda che, veda ahe bahu jAtanA te jANutAM nahi kheda che; bhatyAdi pAMce jJAna che, vedo ja zraddhA mana dharI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. A vivamAM sahu pustake temAMja satyo je bharyA. sApekSathI te veda vede anantA mana dharyA; For Private And Personal Use Only Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ye anantA te thakI e vAta manamAM utarI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. pratyakSane anumAnathI je je jaNAtu veda che, Agama ane upamAna paNa veda ne tyAM te bheda che; naya bhaMgIne nikSepasa veda ja zraddhA jaya kArI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. sAyansa vidyA veda che Arogya vidyA paNa tathA, AptAkta vA veda che tiSa vidyA che yathA; anubhava ane je buddhigamya ja veda te te che vaLI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. A vizvamAM sahu prANInAM hRdaja magajo veda che, je je ja aMze satya te zubha veda che nahi kheda che; veda anantA jIva che cetanya sattAthI vaLI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. bhAse samAdhimAM khare Ananda te veda ja lahe, e jIvate mahAveda che emAM sakala rAjI rahe. Ananda kevalajJAna te veda pragaTatA jhaLahaLI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. adaita AtmasamAdhimAM veda samAI sahu rahyA, bhASA parA payaMtI madhyama vaikharI e te vaghA; veda anantA upajatA ne viNasatA kSaNa kSaNa vaLI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. bhASA ane mana vargaNAnAM dalika veda jANavAM, pratyakSa jJAnI dekhate anubhava baLe mana ANavAM; A sarva dunIA veda che he ya jJAtA bhedathI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. akSara anAkSara veda che de gurU gamane lahI, syAdAdathI samajyA vinA ekAntathI jAzo vahI; kayA kare naDi vedanA nAme kadAgraha AdarI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. For Private And Personal Use Only Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( 83 ) svAti ane haribhadranAM vacanA ja veda guNa bharyAM, sarvajJa hemAcAnAM vacanA ja ve dila dharyAM; samyakatva te cAritra che vedA hRdaya zraddhA vaLI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prAcIna saghaLu` satya nahi te jU paNa nahi jAvuM, mAdhyasthya pIvedathI sAcuM hRdayamAM ANuvuM; vedya pragaTatA saMprati jJAnI hRdayamAM avatarI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. AtmA khale anubhave te veda che jana jana prati, zubha vAcya vAcaka veda che zruta jJAna pUrvaka zubhamati; gItAnA anubhava laheA jAze na mithyAtve chaLI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. kArUNya maitrI bhAvanA che veda sAcA AdarA, madhuparka mAM hiMsA kaye te veda zraddhA pariharI; nija Atmavata thavA sakala niSpApa karaNI sukha karI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. prabhu nAmathI pazuetaNI hiMsA thatI taravArathI, sarvajJanA e matra nahi niSpApazAstra e nathI; sana prabhunA vadanathI kAraNya dhvaniyA uchaLI, evI amArI veThanI che mAnyatA nizcaya kharI. prAcIna vedyamAM lakhyuM sAcuM saphaLa nahi mAnavuM, prAcIna sahu sananAM vacane nahIM mana ANutru; prAcIna arvAcI thI sacu ja levuM dila dharI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. sujhe na dRSTi-namathI bhUlo na bharamAyAthakI, madhyastha thaine pArakhA sAcuM maLe vedo thakI; samabhAva manamAM AdarI, jANA parIkSA karI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. AcAya vAcaka sAdhue veDhe amArA khelatA, te jIvatA te jAgatA paramAtmamamAM kholatA; For Private And Personal Use Only 33 34 35 ra 37 thaya Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (*) vedA zubhakara sAdhvI pamAya tti AdarI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. AtmA amArA veda che, jemAM anantA guNu bharyAM, AtmAnubhava sahu veda che, pAmI mahattA sukha varyAM; adhyAtmajJAna ja veda che saMsAravAridhi tarI, evI amArI vedanI che mAnyatA niya kharI. sevA subhakti veda che antar viSe je pragaTatA, pApA karyAM kATiMgame kSaNu mAtramAM te viSaTatA; jyAM bheda daSTi rahI nahIM duniyA nijAtmAyata bhalI, evI amArI vedanA che mAnyatA nizcaya kharI. nija Atmavat sahu jIva para jyAM pratinAM jharaNAM vahe, sahu jAti Adi bheda bhAva jyAM na te kiMcita rahe; evA phakIrA yAgI sanyAsI ve vaLI, evI amArI vedanI che mAnyatA niya kharI. je zabdathI verA same te veda antar jANavA, bhASA game te jAtanI tyAM bheda bhAva na ANuvA; khAlaka yuvA te vRddhamAM kAzya jharaNAM vahe jharI, evI amArI vedanA che mAnyatA nizcaya kharI. upakArakAraka sAdhue dakSA nadI ne saravA, mAtApitAki ve che upakArI dila vahetA jharA; rAjA gurUe veda che upakAra vRtti jyAM vaDI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. prabhu bhaktanAM dila veda che dilamAMja veda che zuA, prabhu bhakta dilathI uThatA, zabda ja veda nuhAmaNA; syAdAdInA zubha dhyAnamAM antar dhvanio uchaLA, evI amArI venI che mAnyatA nizcaya kharI. syAdvAda zAsana veda che mahA sadha temaja jANuvA, upazama vagere bhAtra traNa ja veda manamAM ANuvA; sukhakAra puNya ja veda che ne nirjA sara vaLI, evI amArI vedanI che mAnyatA niSa kharI. For Private And Personal Use Only 4. 41 42 43 44 45 r ha Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 50 syAdAdanamasAlathI bAyabala karaze veda che, temaja purANe satya je te, veda mana nahi kheda che; syAdAdanaya sApekSathI je brahanA graMtho vaLI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. sarvajJa zrImata kevalI nAnI mahatve je thayA, tenAM vacana je satya te vede apekSAe lahA; je satya nahi te veda nahi prAmANyatA jyAM nA karI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. zAmi game te dharmanAM vA anyanAM je je thamAM, savaLA paDe te jainane samyakatva sApekSA karyA; samyakatva vaNa niyAvIne avaLI ja daSTi mana karI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. sArvajJa Agama pariName jenA hadamAM namavo, tene ja sAcuM pariName te veda sApekSAbaLe; lAkho karoDa jAtanI sApekSadaSTi vaLI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. cAre nikha veda che vedAnta upaniSado tathA, anuga cAre veda che vyavahAra zubha sALI sAyA, AmamathakI no Agame che veda, bhAve saMvarI, evI amArI vedanI chemAnyatA nizcaya kharI. sAcA hadayanuM bALake veda amArA mana gamyA, je tatva zene kare, te veda mArA mana gammA; mukti maLe je rogathI te veda zraddhA mana raLI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. thI manuSya sukha lahe ne duHkha sarve jAya che, te te upAyo bheda che jJAnI hadayamAM sahAya che, homAya nahi. jyAM dukhaDAM te vedavANI nahi kI, evI amArI vedanI che mAnyatA nilaya kharI. je zabda ghevaka vedIyA pUrUM na khAvAnuM kahe te zabda mI vedanI mAyA nA nimA che, For Private And Personal Use Only Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pacha antar prabhutA jAgatI tethI ja vANI nIkaLI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. veda anAdi kAlathI tIrthakaronI vANIe, sahu jAtanI zikSAbharyA AcArathI mana ANIe; prAmANya sarvotkRSTa che nirava vANI jaya karI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. svataMtra sArA hRdaya che vede kharA mana ANIe, dukha Tane parataMtratA te veda sAcA jANIe; vinati zAnti viSe zubha veda jyoti jhaLahaLI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. jeje marelA veda temAratA jagajIvane, samajaNa paDe nahi mUrkhane temaja vaLI mahAkali bane; jJAnedadhi mRtadane bAhirU kADhe ( chAMLathI ) uchaLI evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI; A vizvamAMhi vedanA paryAya zabda je lahyA, bhASA game te jAtanI paNa jJAnane kahetA rahyA; samyagu thatA jyAM nirNaye jAtA na loke AthaDI, evI amArI vedanI che. mAnyatA nizcaya kharI. mAnava game te jAtanA adhyAtmajJAnI je ahe, te te manahara veda che sApekSadayA mana lahe; pUrve ahe je bhAratuM te hAla bhase che vaLI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. upakAranAM sUve bhalAM te zabda vede zobhatAM, e zabda ve vizvamAMhi sarvanuM mana thobhatAM; upakAranI sahu vRtti che ke zraddhA paravaDI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. prAmANya vartana veda che pramANya vartana devatA, prAmANya vartana pragaTa: de caraNane sevatA; prAmANya vAdI veda che jAze nahIM bolI karI, evI amArI vedanI che mAnyatA nivAya kharI. For Private And Personal Use Only Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAmAdi sarve vAsanAo jyAM nathI te siha che, e siddhanI vANI TSe ve rahyA avirUddha che; Agraha tajIne pakSane joze jarA dila utArI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. virUddhatA najare paDe jyAM tyAM paraspara dekhatAM, jyAM graMthamAM ne bolamAM izvarapaNuM nA pekhatAM; je jUTha nahi te veda che mA nahIM mana khaLabhaLI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. jethI TaLe che rAga ne TheSa ja tathA mithyAmati, te veda zabda brahma che pragaTe samAdhi je chatI; sahu vAsanAo je thakI kSaNa kSaNaviSe jAtI baLA, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. uttama jIvananAM zikSaNe te veda vidyA jANavI, uttama jIvana pragati kare te ve baddhA mAnavI; nIti jIvana jethI vadhe te veda vidyA guNa karI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. ne jIvana je kare te veda sAcA Adara, nirdaya vicAro jyAM bharyA te veda jUThA pariharA; nirdoSa vA veda che amRtamayI bhASA bharI,. evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. duHkhI hRdayane ThAravA AzIH nIkaLatI veda che, bApayogI veda jyAM tyAM leza paNa nahi kheda che; bahApAgI gIne vaMdu namuM caraNe paDI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. vedo anAdi kALathI Amapradeza che bha, AtmA svayaM veda sahI vyaktie te pragaTe dharyA; AtmAviSe je jJAnanA te kayAMya nahi jozo jarI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. AtmAviSe veda sakaLa nizcaya karI pragaTAvavA, mAM Atmati jhaLahaLe te veda manamAM bhAvavA; For Private And Personal Use Only Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 8 ) vedo nihALA AmamAM cittA vikalpa saharI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. satAthI sahu jIvamAM vede rahyA anubhava kare, samajyA vinA zabdo viSe jhaghaDA karIne kayAM maro; jJAnI hRdayathI uThatA te zabda vedo lyo suNa, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. jyAM veda evuM nAma che te veda nahi sahu jAtanA, paryAya zabda vedanA veDhe graDe sahu bhAtanA; adhyAtmavidyA jyAM ghaNI te veda vidhA meM gaNa, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. prabhue kayA vedo kharA te vedamAM hiMsA nahIM, pazu rakta jyAM pIvuM kaThu te veda nahi mAno sahI; sarvane duzmana nahIM ke eja sAco che dhaNI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. kRtama cha bega sarvajJa bhAkhe che kharuM, sarvajJa bASita karmanI vyAkhyA hRdayamAMhI dharuM; karmo zubhAzubha pragaTIne sukha duHkha Ape haraghaDI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. jayAM karma tyAM avatAra che maravuM ja kameM thAya che, avatAra izvaranA kathe karmo rahyAM parakhAya che; karmo thakI je mukta te che siddha vyakita paravaDI; evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. nevela gappAM mAM lakhyAM izvara vacana te nahi para mAM moha miyA vAsa che ke nahi prabhu jANe ara; izvara vacana kahevAya nahi ajJAnatA jyA bahu bharI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. samabhAva vacane veda che e vedathI mukti maLe, Adhi upAdhi sahu TaLe AnandanI veLA vaLe; samabhAva dhAraka veda che praNamuMja tene laLI laLI, evI amArI jevI che. mAnyatA niA arI. Gii 7. For Private And Personal Use Only Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 8 ) samatA saralatAnA vicAre veda che nizcaya kahyuM, niHsvArthatA mana zuddhatAmAM veda hArda ja meM kahyuM; cAritra saMyama veda che sahu vedamAM ziromaNi, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. kAyarakSAkArakA avadhUta muni je dise, lalanA parigraha tyAgInI, pAse kharA vedo vase, je unmanIbhAve rahyA te veda upayogI maNi, evI amArI vedanI che, mAnyatA nizcaya kharI. ratnatrayIthI karmanI sattA TaLe che bhavyane, jenA prakAze sajajane karatA rahe kartavyane; evuM katheluM veda che nizcaya jaNAvuM chuM bhaNuM, evI amArI vedanI che, mAnyatA nizcaya kharI. AtmA vibhu cetana kahe ke brahma Adi nAma je, brahmA kahe harihara kahe alA khudA guNadhAma je; parabrahma nArAyaNa kahe syAdAda sApekSA dharI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. tIrtha karenI vANImAM prabhu nAma sarva samAya che, sApekSanayavacane viSe vedo samAI jAya che; zraddhA amArI tAdazI vyApaka vicAro jhaLahaLI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. je vizvavyApaka savicAre veda te vyApaka bhaNyA, sahu jAtanI bhASAviSe sahu dezamAM jAtA gaNyA; mAne kharA e vedane dila satya vAta nIkaLI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. jyAM tyAMthI AvI ne bhaLe sAgaraviSe nadIo sahu, sAgaraviSe nadIo rahI saritAmAM sAgara kaMI lahuM; zrI jaina zAsanamAM rahyA che veda vyApaka izvarI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. vyavahAranI zubha rIti te veda saghaLA dhAravA, sahu deza bhASA kAlamAM vedo thatA avadhAravA For Private And Personal Use Only Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 90 ) pazu pakSI kSeA AdimAM vede jIvatA che vaLA, evI amArI vekenI che mAnyatA nizcaya kharI. AMkheAthakI AMkhA laDe vacanaviSe jherI vahe, kAtI hRdayamAM kAramI, vanti ghaNI prANA he; tyAM veda sAcA nahi vase te satya jAtuM jhaTa TaLI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. jainAgamA pratikula je mithyAtvavadha kagrantha che, sApekSa vacane vaNu ahA sAvadha tamanA pantha che; hiMsAdi pApe jyAM lakhyAM te veda sAcA che nahIM, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. jainAgame avirUddha je je anya granthAmAM rahyuM, sApekSaRRSTayA mAnya che te sadgurUgamathI laghu; je pustakAmAM dharma nahi mithyAtva vAtA bahu rahI, te mAnya nahi kayAre thatI anubhavathI joze sahI. sahu dezamAM sahu kAlamAM sahu jIvanu sArU kare, evA upAyo te sakala vedo ja sAcA te khare; kalyANanI je yAjanA veda mAnyA vyavaharI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI, dina sAthe rAtrI jaga rahI pratipakSatA sarvatra che, sAcAja sAthe nU che jyAM chatrI che tyAM chatra che; anvaya ane vyatirekathI e mAnyatA jaga sacarI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. sAcu viveke grAhya che sAcA viveke jANuzA, manamAM viveka ja lAvazeA e veda sAcA jANuzA; zubha satya vaidika tattva je grahazA viveka paravarI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. zAstrI karADe! vAMcatAM mAdhyasthya vaNu ka%0 nA sare, sAcA viveka ja veda che e pAmatAM sukhaDAM maLe; vyavahAra vedya pAmatAM pAzcAtya duniyA sudharI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI, For Private And Personal Use Only 85 '' 87 88 e 90 91 hara Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 91 ) vyavahAra nizcaya vedanA marmA lahe ke nAnIe, gurUgama vinA kUTAya che jhadhaDA karI abhimAnI; antar karelI kheAja tene vedavidhAo maLI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. adhyAtma jJAnaja veda che sahu vedanA paNa agraNI, dravyAnuyAga ja veda che vyavahAra veda ziromaNi; samajAya sAcuM te graheA ka*kAsa mamatA pariharI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. vizvAnnatizAMti pradA rASTrIya je je kAyadA, vyavahArathI te veda che jethI thatA jaga phAyadA; svAtaMtrya maLatuM sarvAMne tyAM veda vidyA kaLA, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. svAzrayapaNuM te veda che zubha icchavuM te veda che, dhRtikIrti kAnti veda che e pAmatAM nahi kheda che; mamatA kadAgraha tyAgIne sAcAviSe jAvuM bhaLA, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. vyasaneAviSe nahi veda che svArthaviSe paNa jANavuM, jyAM nyAya sAce vatA tyAM veda che mana mAnavuM; jyAM nyAya tyAM sahu veda che samajo hradayamAM sa'carI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI, je je pramANika mAnavA te ve che jaga cAlatA, je jIvatA jagamAM rahIne, vizva jIva jIvADatA; je lAMca letA nahi de, uttama jIvanane AcarI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. nirdoSa manaDuM veda che sarve vAnuM hita cahe, paramArtha mATe prANu ke te ve sAce jama kahe; prANA paDe paNa jUTha pakSAmAM na jAte je bhaLI, evI amArI vedanI che, mAnyatA nizcaya kharI. je bheda bhAva dhare nahIM ne satuM hita Adare, matabheda nindAdika sahI apakArInuM hita Acare; For Private And Personal Use Only 93 94 95 e; 24 ka e Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 100. 101 te vedamUrti jIvatI je jAgatI jaga hitakarI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. sAcA amArA veda anubhava zikSaNa je je maLe, sAcA amArA veda te che duHkhaDAM jethI TaLe; sAcI amArI vesmRtti vizvamAMhi kevaLI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. jyAM rAga nahi jyAM dveSa nahi jyAM veda kartA te khare, te vedane prabhu che khare evA prabhue avatare; te satyanA sAgara prabhu, aham vibhu brahmA baLI, evI amArI vedanI che, mAnyatA nizcaya kharI. sAmAjIkI pragati kare kalyANa karavA sarvanuM, tenA hRdayamAM veda che, jyAM nAma nahi che garvanuM; sahu jIvanA kalyANamAM vRtti majhAnI hita bhaLI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. 102 103 104 niravagha prabhunI bhaktimAM skuraNuM uDe je zivakarI; te bhAva veda che sahI adhyAtmabhAve ja karI, zakti anaMti khIlave nija AtmanI vege vaLI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. je AtmabhegI mahAjane, vedo kharA te navanavA, te vedanI che mUti nirava bhAve mAnavA; prAmANyanItidhArakone veda vidyA AvaDI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. nikSepa sAte navaDe upadeza tane thata, nirapekSa jUThA vAdane saMhAra vege thaI jate; te veda vANI navanavI upaje upajaze jaye karI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. jagamAM anantI dRSTi, sApekSa nayathI je kahe, sApekSathI nizcaya karI mAdhyaSyavRttie vahe; 105 106 For Private And Personal Use Only Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 108 108 108 ( 3 ) te jJAnI saghaLA vedane mAMgalya mUrti jagavaDI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. 107 AtmA anAdi kALathI, sRSTi anAdi kALathI, Izvara ane karmo anAdi kALathI samajaNa kathI; vasthAna jJAnI anubhave te veda vidyA mana TharI, evI amArI vedanI che mAnyatA nizcaya kharI. sannati zubha jAtinI te veda che ja pravRttithI, sahu kAlamAM e mAnyatA, jeze anubhava sahumathI; vidyApure sApekSa daSTie bhalI racanA karI, zubha buddhisAgarasUrie mAMgalya mAlAe varI, saM. 187ra bhAdrapada zukala 1 che. zAritaH rU upara pramANe lokika lokottara vedone artha kare joIe. amuka veda zabdo Izvara taraphathI utarI AvyA che e kadAgrahathI artha na karavo joIe. vede rUSi kRta che paNa izvarakRta nathI. duniyAmAM RSi, muni, tyAgI vA gRhasthIonA je je vicAre che temAM je je satya che te veda ja che. amuka pustakone veda tarIke mAnIne daSTi rAgI banI anya satya vicAravALAM ane sadAcAravALAM pustakane veda tarIke nahIM mAnavAne kadAgraha na karavo. RSi veda kAla karatAM hAlamAM aneka sAyansa vidhAdvArA zodhe thaI che mATe sAyansa vidyA paNa padArtha vijJAnarUpa veda che ema svIkAravuM joIe. bhUtakALamAM je je jJAnIo thayA, vartamAnamAM thAya che ane bhaviSyamAM thaze teo svayaMjhavatA vedo che vedamUrti che ane teonA sadavicAre ane sadAcAro veda che. duniyAnA sarva manuSyanI sukha zAMti jaLavAI rahe evA vicAre ane AcAre game te pustakamAM hoya paraMtu te pustake te daSTivALA veda che. pazuonI paMkhIonI ane manuSyonI hiMsA karavI evuM pratipAdana karanArAM zAstra kharekhara hiMsaka vede che. duniyAmAM pravartatAM sarva dharmazAstromAM je je satya vicAre hoya ane sadAcAro heya te sarva vedo che paNa veda evA nAmavALAM zAstra ja mAtra ekalAM veda ja che ema saMkucita daSTithI mAnI levuM nahIM. koI kAlamAM, koI kSetramAM koI jJAnI thAya ane te kahe te satya tarIke samajAya teTaluM vedatva che je je satyanA aMza avabodhAya che te veda che. jUnA kareDa varSanA grantha hoya vA For Private And Personal Use Only Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 14 ) hAlamAM anelA granthe hAya paraMtu temAM jeTaluM satya veda che. satyajJAna satra vizvamAM rahyuM che tenA kai amuka pustakAmAM ja hAya ane anya pustakAmAM na hoya. che ema khAlanArA brAhmaNA karatAM aMgrejoe vagere potAnA AtmAmAMthI satya vedarUpa zeAdhI khALA kADhyu ane tethI sarva vizvamAM teoe jaNAvI ApyuM che ke AtmAmAM anaMta jJAna che. AtmAmAMthI sarva vedyArUpa satyA nIkaLe che mATe AtmA che teja sarva vedonu mULa che. ane te AtmAe rUpa manuSyA hAvAthI teoe pAtAnA AtmAmAMthI nava nava jJAna rUpa ve prakaTAvavA joie. amuka pustakA ja Izrvara taraphathI nirmANa thayAM che ema aMdhazraddhA nahIM dhAraNa karatAM je je pustakAmAM je je aMze satya dekhAya che te AtmArUpa izvaranuM satya mAnI levu joie. anatA vedo bhUtakAlamAM thayA ane vamAna kAlamAM je che tathA bhaviSyamAM je thaze te sarvanuM mULa AtmA che. AtmA vinA akSarAtmaka kareADA vedAna kAine anubhava thatA nathI. jethI vartamAna kAlamAM AtmAnI unnati thAya veda che. pachI bhale game te nAmathI prasiddha hAya, te upara kaMi jovAtuM nathI. satya vicAraka manuSyA jIvatA vedo che. jIvatA vedarUpa jJAnIo pAsethI je maLe che te anya pAsethI maLatuM nathI. puNya zubha dharmanA vicArakA ane tenA pravatakA zubha puNyarUpa vedo che. brahma svarUpanA vicArakA jIvatA brahma vedo che. sarva prakAranA jeTalA vicAro che te vedo che. prAcIna kAlanA dharma satya che ane hAlanA asatya che evA ka* niyama nathI. kAraNa ke satya tA bhUtakAlamAM, vartamAnamAM ane bhaviSyamAM pragaTayuM, pragaTe che ane pragaTaze. deza, sadha, samAja, kuTuMba AdinI sarva prakAranI zubhAnnatiyA karavAnA vicArAmAM ane AcArAmAM sAmAjika vede rahelA che. vyAvahArika zAstrAmAM ane dhama zAstrAmAM je je apekSAe je je aMze satya che te te aze te veda rUpa arthAt jJAnarUpa che. jJAnane veda kahevAmAM Ave che. sarva prakAranA jJAnane sarva prakAranA veda rUpa jANavuM. sarva prakAranA vezamAM AtmajJAna rUpa veda mukhya jANavA. jJAnIo, dhyAnIe, yAgIe prephesare je kaI satya zodhIne jaNAve che ane je satya anubhavamAM Ave che te satya vedo jANavA. amuka pustakamAM sarva satya bharyu che evu ekAMte mAnI anya pustakamAMnA sahyAnA uccheda na karavA joie. vicAro ane AcArAnI peThe satya jJAnanA aneka AkAro pragaTayA pragaTe che, ane pragaTaze temAM kAMi For Private And Personal Use Only che teTalA aMze te ijAro nathI ke te vedemAM sarvAM bhayu" pAzcAtya manuSyAe Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 5 ) Azcarya nathI. adazya tanI vyAkhyAmAM jeTalA aMze tene anubhava satya jaNAya teTalA aMze tenI satyatA rUpa vedatA svIkAravI. vedomAM, upaniSadomAM AgamomAM je je aMze je je satya jaNAya tene dareka manuSya svIkAra kare paNa mata pakSakAgra dRSTithI satyano apalApa na karavo joIe.. AtmAnuM jJAna ane AtmAne satyAnaMda e mahAna veda che. AtmAnI jIvaMta zakti prApta karavI te jIvatA vede che. jenAmAM AtmAnI zakti pragaTAvavAnI zakti nathI te mRtavedo karatAM jIvatA vedo je je kAle je je kSetre heya che te te anaMtagaNa uttama hoya che. game te nAmathI pustaka saMbodhAtAM heya paraMtu temAM raheluM satya khAsa jANavuM joIe: dezanI, komanI, saMghanI, samAjanI, Adi sarvanI rakSA unnati pragati je je pustakethI vicArathI pravRttithI thAya te te veda che ema vedane vyApaka artha graho joIe. vedanA kAvyamAM vizAla daSTithI je je vicAre jaNAvyA che te te vicAro pramANe veda vagere dharmazAstranI amArI mAnyatA che. koI zAstra para rAga vA ke zAstra para dveSa nathI. manuSyanA jJAnabaLe zAstra prakaTa thayAM che temAMthI satya grahaNa karavuM paraMtu pakSapAta dhAraNa karavo nahIM. apekSAe vede piya che ane apekSAe vede apAya che ema apekSAe vicArAya che. zabdotpattinI apekSAe vedo parUSaya che ane anAdi jJAnanI apekSAe vedo aparUSaya che. ItyAdi aneka apekSAoe samajavuM. aneka naya daSTione veda kahevAmAM Ave che. anekAnta vAda rUpa veda jJAnathI sarva vedanuM satya svarUpa samajAya che. ityAdi veda mAnyatA saMbaMdhI samajavuM. vedamAM je kaMI de-samAja vagerene mATe upayogI satya che te grAhya che. upaniSado, purANo, bAIbala, korAna, torAta, pArasIonA dharmagra ane bahenA dharmagranthomAM AtmAnuM ja svarUpa pratipAdana karyuM hoya tene madhyastha bhA satya dRSTithI sAra kheMcavuM joIe. sarvadarzanamAM AtmAnuM ane paramAtmAnuM svarUpa varNavyuM che, paraMtu temAM paraspara je virodha dekhAya che tene sApekSa daSTie TALanAra ane sarva darzanene paraspara sApekSabhAve saMbaM. dhita karanAra jainadarzana che. jenadarzanamAM traNa prakAranA AtmAonuM varNana karavAmAM AvyuM che. brahmAnA kSaNika AtmavAdane, vedAntanA nitya AtmavAda sAthe joDI devAmAM Avyo che. kharUM kahIe te zrI mahAvIra prabhue sarvadarzano rU5 daSTimAM ekAMte thatA doSone uddhAra karavA mATe jenadharmanA For Private And Personal Use Only Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tane uddhAra karela che. anaMta AkAzanI peThe zrI mahAvIra prabhu kathita jaina darzana vizALa che. temAM jeo sAMkaDI daSTi dhAraNa kare che te zrI mahAvIra prabhunA satyadharmanI najIka AvI zakyA nathI. zrI zaMkarAcArya, rAmAnujAcArya, vyAsa vagere vidvAnoe potapotAnA siddhAMtonI puSTi karI che, ane anya dharmonuM khaMDana karyuM che, paraMtu tema karavA jatAM sApekSa dRSTinI vizALatA vinA anya dharmonAM satyatone kacarI nAkhyAM che tethI bhArata dezanI adhyAtmatatva vidyAne hAni pahoMcI che. game te dharmane mAnanAra hoya paraMtu teNe anya dharmanAM satyo upara DhAMka pichoDe na karavuM joIe. jainadharmanA tIrthakara mahAvIra prabhue vedAdimAM je je satya vicAre kahelA hatA tene apekSAe samajAvavA prayatna karyo hato paraMtu avidyAnA kAlamAM dharmAdhatA vadhavAthI kharAba pariNAma AvyuM. sarva dezanA loke have satya zodhavA lAgyA che. Izvara, AtmA, karma vagere ta nI mAnyatAo saMbaMdhI satya zodhavA madhyasthapaNe keTalAka vidvAne prayatna kare che. have zrI mahAvIra prabhue darzAvela sApekSa daSTione leka vidvAne mAna ApavA lAgyA che. hArUM te sAcuM nahIM paraMtu sAcuM te mahArUM evA vicAre rUpI mahAvIra prabhunA siddhAMtane pracAra thavA lAgyo che. bahirAbhA, antarAmA ane paramAtmA e traNa prakAranI A mAnI dazAne anubhava karavA prayatna thavA lAgyA che. mithyAtva meha vagere yukata te bahirAtmA. AtmAmAM Atmatva dekhADanAra antarAtmA, AtmAnI pUrNa zuddhatA te paramAtmatA. ema traNa prakAre AtmAnuM svarUpa jenazAmAM darzAvavAmAM AvyuM che. avidyAne mithyAtva kahevAmAM Ave che. mAyAne karma kahevAmAM Ave che. mAyAnA patine AtmA zaMbhu kahevAmAM Ave che. AtmAne upAdhi bhede brahmA, viSNu, mahezvara kahevAmAM Ave che. sarva jIvonA samUhanesamaSTine vairA bhagavAna kahevAmAM Ave che. sarva prakAranA tejasayukata zarIra samUhane hiraNyagarbha kahevAmAM Ave che. A pramANe vedAMta paribhASAene jaina paribhASA sAthe sarakhAvIne satya grahaNa karavAmAM Ave te parasparamAM ghaNuM sAmya ane chevaTe mukitarU5 dhyeyane prApta karavAmAM satya samabhAvane prApta karavAmAM Ave che. paramArthavRttio pravRtti karavI ane azubha rAgadveSane tyAga karI svAdhikAre kAma karavAmAM upayukta AtmatatvanuM jJAna atyaMta upagI che. sarva darzananA zAstrAvaDe AtmAnuM sApekSa dRSTie nAna karIne kharA karmayegI banI mekSa mArga ArAdha eja A For Private And Personal Use Only Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 7 ) lakhANane sAra che. vyApaka vizALa madhyastha dRSTi prApta karavAne ane Atma svarUpa jANavA mATe uparyukta lakhANa lakhavAmAM AvyuM che. sarva dharmanA manuSya para samabhAva AvyA vinA tathA zubhAzubha mAnyatAo para paNa samabhAva AvyA vinA mokSanI prApti thatI nathI. chevaTe zubhAzubha kalpanAo ane dharmAdharma upara paNa samabhAva AvyA vinA mukta dazA prApta thaI zakatI nathI ema jaina zAstra ane vedAnta zAstramAM pratipAdana karavAmAM AvyuM che mATe rajoguNa, tamoguNa ane satvaguNanI pelIvAra je zuddha brahma, paramAtmasiddha pada che tene prApta karavA mATe khAsa lakSya kheMcavuM joIe ane vizALa daSTithI satvaguNa prApta karI zuddha brahma maya banavuM joIe eja sarva zArUpa gAyonA dehavAthI nIkaLelA dudhanA sArarUpa vratane meLavavuM joIe. ghIne prApta karavuM joIe paNa kALI dhoLI gAya bheMsanI takarAra karIne vratane na bhUlavuM joIe. sarva dharmane sAra e che ke temAM darzAvelA upAyavaDe AtmAnI zuddhatA prApta karavI joIe. adhyAtmajJAna prApta karIne AtmAnuM svarUpa anubhavavuM joIe. dharmazAstromAM vAraMvAdA, mamatA, kaleza karIne have duniyAne pAchI ajJAnarUpa aMdhakAramAM na dhakelavI joIe. zrI mahAvIra prabhunA satya siddhAMta upara pramANe che temAM phelAvavAne have vakhata AvI pahoMcyo che. tevA siddhAMtane grahaNa karIne cAlanAra, prIti hoya, musalamAna hoya, hiMdu hoya, jaina hoya, vedAntI hoya, vA baddha dharma haya, pArasI hoya to paNa te sAmya bhAve maMga AcarIne arthAta saMsAramAM jalapaMkajavata nilepa rahIne mukta dazAne prApta kare che. gRhI hAya vA tyAgI hoya paraMtu te uparyukta dazAne prApta karI karmayogI banI paramArthanAM kAryo karI mukta bane che. zAstronA kahevA pramANe AtmadazA prApta karavAthI mukti maLe che paraMtu zAne mAnavA mAtrathI mukti thatI nathI. lakIrakI phakIra na banavuM joIe. paraMtu satyanA upAsaka banI karmayogI thaI jaina nAmanuM sArthakya karavuM joIe. koI dharmanA sthApaka upara amane dveSa nathI. zaMkarAcArya, rAmAnuja, mahamada payagaMbara, jarathosta, izukrAIsTa, buddha vyAsa, kabIra, vallabhAcArya, zrI mahAvIrabhu vagerenA guNo upara amane rAga che. koInA siddhAMtapara vA koI dharmasthApaka vyakti para dveSa nathI, paraMtu koI zaMkarAcArya vageree jenadharmanuM aA rItie khaMDana karavA prayatna karyo hoya te mArI draSTi pramANe tene satya dRSTie javAba ApavA prayatna karela che temAM deSabhAva 18. For Private And Personal Use Only Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 8 ) nathI. zrI zaMkarAcAryane suryuM te jema zaMkarAcArye jaNAvyuM che tema amane pratyuttaramAM samajAyuM ke ame jaNAvyuM che tethI zaMkarAcArya je jaina tothI avirUddhapaNe vairAgyAdi guNe mATe je lakhyuM te kaMI ekAMte amAnya nathI, paraMtu sApekSapaNe mAnya che. dharmanA jhaghaDAo thAya che tyAre AcAryo rajoguNAdi prakRtivaza thaI satyane paNa asatya tarIke manAvavA hajAro yukti kare che. evuM prAyaH khaMDana maMDanamAM utarela AcAryo viThAnA granthamAM jovAmAM Ave che, mATe mumukSee zrI mahAvIra prabhue upadezela mArgane prApta karI satya grahavA prayatna karavo joIe, jene zAstramAM jenAgomAM vyApta zrI mahAvIra prabhunA bodhane paripUrNa vAMcI tene pUrNa anubhave je vidvAne kare che te kadi pakSapAtanA mArganuM avalaMbana karatA nathI. jainadharmamAM paNa saMpradAya bhede aneka bheda paDyA che. temAM mUla tatva mArga tarapha lakSya devuM joIe. ane vivAdamAM paDI manevRttine salepa karI kamagathI bhraSTa na thavuM joIe, dharmanA AcAravicAre bhede phleza, ya, svArtha, jhaghaDA, yuddha karIne duniyAnI pAyamAlI na karavI joIe. nyAyadharma mArgathI bhraSTa na thavuM joIe. zuddha prema, bhakita sevA, karma, jJAna vagerethI hRdayanI zuddhatA uracatA karIne AtmatattvanI zuddhatA prApta karavI joIe. hiMdudharmanAM pustako vAMce, khrasti dharmanAM pustako vAMce, ddha, musalamAna, pArasI, jena vagere game te dharmanAM pustako vAMco paNa AtmAnI zuddhi thAya, sadguNo prApta thAya te tarapha khAsa lakSya rAkho eja amArI mAnyatA che te pramANe vartIne mekSapadane prApta karo. sApekSAone vicAra karyA vinA ane madhyasthabhAva dhAraNa karyA vinA satya dharmanI prApti thaI zaktI nathI. sarva dharmone AtmAmAM aMtarbhAva thAya che. mATe AtmAmAM sarva prakAranI vRttione nimagna karavI joIe. AtmajJAna thayA vinA bhedabhAva saMkIrNa daSTi vagerene nAza thavAne nathI mATe zAsanA AdhAre Atmatatva samajAvavA prayatna karela che. jenA game, vedAnta gro vagerenuM niSpakSapAta bhAve anubhava vAcana karavuM ane kartAnA Azo tathA teNe kayAM sudhI anubhava karyo che tene pite jAte uMDA AtmAmAM utarIne anubhava karavo. A duniyAmAM dharmapustakane, auSadhIo-davAnI piTha pAra nathI, jenAthI rAgadveSanI vRttio TaLe ane AtmAne AnaMda prApta thAya evAM dharma pustakanuM avalaMbana leI AtmAmAM te pustakane pariNabhAvavA ane pachI karmayogI jJAnI banI kartavya karmo karavAM ane For Private And Personal Use Only Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (99) chevaTe nivRtti pada prApta karavuM. dharmanA vicAro paNa jema jema anubhava thAya che tema tema badalAtA jAya che e pramANe amane anubhavAya che ane udAra dharmabhAvanAnI vizALa daSTi khIle che tethI pUrve karelA sAMkaDA vicAromAM alpa satya jaNAya che. A pramANe eka avatAramAM vA aneka avatAramAM vicArenA krama badalAtA jAya che ane AtmAne pUrNa anubhava prApta karIne AtmA pUrNa zuddha buddha mukta thAya che mATe adazya arUpI AtmAne anubhava prApta karavA upara lakSya devuM ane je bAbato anubhavagamya na thAya tenA vAdavivAdamAM na utaratAM je kAle je satya bhAge vahana karavuM e jainamArga che ema sarva manuSyoe samajavuM. upara pramANe kathita bedhane bhavya manuSya hRdayamAM utAre. zrI mahAvIra prabhunA ane gurUnA bhakata banI karmajJAna megI bane game te dharmI hAva paraMtu tame AtmAnI zuddhatA tarapha lakSa rAkhe. AtmAmAM mane vRttine ramAvI A saktiyone nAza karo eTale tamAro AtmA tamane prabhunI peThe satya batAvyA karaze. agr a ggg AtmA eja paramAtmA che. pazumAMthI deva thaI zakAya che. sarva brahmAMDane adhipati AtmA che mATe sarva prakAranI AtmAnI zaktiyone vikAsa karI kamalegI bane. mana, vANuM ane kAyA e AtmAnAM zastro che tene je upayoga kare hoya te karI zakAya che ane azubha rAgadveSathI dUra rahI nirlepa paNa paramArtha kAryo karI zakAya che evo anubhava chevaTe jJAnIone AvyA vinA rahetuM nathI, mATe ekAMta sthAnamAM dhyAna dharI AtmAmAM tevA guNoe pariNamIne jJAnayogI, karma yogI, bhakta yogI bane ane ammadIya karmaLa granthamAM lakhelA guNene prApta karI kamagIo banIne mAnavo ! ! ! tame AtmAnaMdane prApta kare sarva prakAranI maMgaLabhAlA prApta karo. sarvatra Atmazaktine vistAre adhyAtmajJAnI banI parama sukhanA bhekatA thAo ane duniyAne svargamaya banAve e zrI mahAvIra prabhune sarva manuSyane upadeza che tenA pracAra mATe aneka mahAtmAo pragaTe ane vizvane uddhAra thAo. saM. 1873. Aso vadi 10. mu. pethApura. cAturmAsa. 9 rAzitaH 2 For Private And Personal Use Only Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only