Book Title: Agam 29 Mood 02 Dashvaikalik Sutra Part 01  Sthanakvasi Gujarati
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Catalog link: https://jainqq.org/explore/006467/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo arihaMtANaM namo sidhdhANaM namo AyariyANaM namo uvajajhAyANaM namo lee savva sAhurNa eso paMca namukakAro salva pAvappaNAsaNo maMgalANaM ca savvasiM paDhamaM havaI maMgala Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinAgama prakAzana yojanA pa. pU. AcAryazrI ghAMsIlAlajI mahArAja sAheba kRta vyAkhyA sahita DVD No. 2 (Gujarati Edition) :: yojanAnA Ayojaka :: zrI caMdra pI. dozI - pIeca.DI. website : www.jainagam.com Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SHAVAIKA DASHA SHRI SUTRA PART :01 zrI dazavaikAlika sUtra : bhAga 01 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainAcArya - jainadharma divAkara - pUjyazrIghAsIlAlavati - viracitayA AcAramaNimaJjUSAkhyayA vyAkhyayA samalaGkRtaM zrIdazavaikAlikasUtram [ prathamo bhAgaH adhyayana 1 - 5 ] niyojaka: saMskRta - prAkRtajJa - jainAgamaniSNAta priyavyAkhyAni - paM0 munizrI kanhaiyAlAlajI mahArAjaH / * prakAzakaH paramazraddhAsaMpanna a. sau. pAnakuMvarabAI dhIMgaDamallajI kAnugA pradatta dravyasAhAyyena zrIakhila - bhArata - zvetAmbara - sthAnakavAsijainazAstroddhAra samitiH pramukha zreSThi- zrI. zAntilAla maMgaladAsabhAI mahodayaH rAjakoTa. tRtIya - AvRttiH prati 500 * tRtIyaM saMskaraNam - 500 mUlyam ru. 25 vIra - saMvat 2500 P vikrama saMvat isvI san 1974 2031 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka : prApti sthAna zrIa.bhAsthAnakvAsI jaina zAstroddhAra samiti grIna leja pAse, rAjakoTa. Published by : Shri Akhil Bharat S. S. Jain Shastrodhara Samiti, Garedia Kuva Road, RAJKOT, (Saurash tra), W. Ry, India ye nAma kecidiha naH prathayantyavajJAM, jAnanti te kimapi tAn prati naiSa yatnaH / utpatsyate'sti mama ko'pi samAnadharmA, kAlohyayaM niravadhivipulA ca pRthvI // 1 // harigItacchandaH karate avajJA jo hamArI yatna nA unake liye / jo jAnate haiM tattva kucha phira yatna nA unake liye // janamegA mujhasA vyakti oI tatva isase pAyagA / haiM kAla niravadhi vipulapRthvI dhyAna meM yaha lAyagA // 1 // S mudra: trIjI AvRtti H mata 500 vIra saMvata : 2500 vikrama saMvat : 2031 IsvI sana : 1974 mahanta svAmI zrI tribhuvana dAsajI zAstrI rAmAnaMda prinTiMga presa kAMkariyA reDa ahamadAvAda-22 zrI dazavaikAlika sUtra : 1 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vardhamAna zramaNa saMghanA AcAryazrI pUjaya AtmArAmajI mahArAjazrIe zrI dazavaikAlika sUtra mATe A pe la sammatipatra uparAMta pUjya zrIghAsIlAlajI mahArAjanAM banAvelAM bIjA sUtro mATe teozrInAM maMtavyo te ma ja anya mahAtmAo mahAsatIjIo, adyatana paddhativALA kolejanA prophesara te ma ja zAstrajJa zrAvakonA abhiprAyo The. grIna loja pAse ). gareDIyA kuvA roDa - zrI akhila bhArata che. sthA. jaina rAjakoTa: saurASTra , zAstroddhAra samiti zrI dazavaikAlika sUtra : 1 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAdhyAya mATe khAsa sUcanA A sUtranA mUlapAThano svAdhyAya divasa ane rAtrinA prathama prahare tathA cothA prahare karAya che. (2) prAta:uSAkALa, sanyAkALa, madhyAhna, ane madhyarAtrimAM be-be ghaDI (48 miniTa) vaMcAya nahIM, sUryodayathI pahelAM 24 miniTa ane sUryodayathI pachI 24 miniTa ema be ghaDI sarvatra samajavuM. mAsika dharmavALAM strIthI vaMcAya nahIM temaja tenI sAme paNa vaMcAya nahIM. jyAM A strIo na hoya te oraDAmAM besIne vAMcI zakAya. (4) nIce lakhelA 32 asvAdhyAya prasaMge vaMcAya nahIM. (1) AkAza saMbaMdhI 10 asvAdhyAya kAla. (1) ulkApAta-moTA tArA khare tyAre 1 prahara (traNa kalAka svAdhyAya na thAya.) (2) digdAha-koI dizAmAM atizaya lAlavarNa hoya athavA koI dizAmAM moTI Aga lagI hoya to svAdhyAya na thAya. garjArava -vAdaLAMno bhayaMkara garjArava saMbhaLAya. gAjavIja ghaNI jaNAya to 2 prahara (cha kalAka) svAdhyAya na thAya. nirdhAta-AkAzamAM koI vyaMtarAdi devakRta ghoragarjanA thaI hoya, athavA vAdaLo sAthe vIjaLInA kaDAkA bole tyAre ATha prahara sudhI svAdhyAya nA thAya. (5) vidyuta--vijaLI camakavA para eka prahara svAdhyAya na thA. (6) cUpaka-zuklapakSanI ekama, bIja ane trIjanA divase saMdhyAnI prabhA ane caMdraprabhA maLe to tene cUpaka kahevAya. A pramANe cUpaka hoya tyAre rAtrimAM prathama 1 prahara svAdhyAya na karavo. (7) yakSAdIta-koI dizAmAM vIjaLI camakavA jevo je prakAza thAya tene yakSAdIpta kahevAya. tyAre svAdhyAya na karavo. (8) ghumika kRSNa-kAratakathI mahA mAsa sudhI dhUmADAnA raMganI je sUkSma jala jevI dhUmmasa paDe che tene dhUmikAkRSNa kahevAya che. tevI dhUmmasa hoya tyAre svAdhyAya na karavo. (9) mahikAzveta-zItakALamAM zvetavarNavALI sUkSma jalarUpI je dhummasa paDe che. te mahikAzveta che tyAre svAdhyAya na karavo. (10) rajauddaghAta-cAre dizAmAM pavanathI bahu dhULa uDe. ane sUrya DhaMkAI jAya. te rajauddAta kahevAya. tyAre svAdhyAya na karavo. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) audArika zarIra saMbaMdhI 10 asvAdhyAya (11-12-13) hADakAM-mAMsa ane rUdhira A traNa vastu agnithI sarvathA baLI na jAya, pANIthI dhovAI na jAya ane sAme dekhAya to tyAre svAdhyAya na karavo. phUTeluM iMDu hoya to asvAdhyAya. (14) maLa-mUtra--sAme dekhAya, tenI durgadha Ave tyAM sudhI asvAdhyAya. (15) smazAna--A bhUminI cAre bAju 100/100 hAtha asvAdhyAya. (16) caMdragrahaNa-jyAre caMdragrahaNa thAya tyAre jaghanyathI 8 muhUrta ane utkRSTathI 12 muhUrta asvAdhyAya jANavo. (17) sUryagrahaNa--jyAre sUryagrahaNa thAya tyAre jaghanyathI 12 muhUrta ane utkRSTathI 16 muhUrta asvAdhyAya jANavo. (18) rAjavyagrata-najIkanI bhUmimAM rAjAonI paraspara laDAI thatI hoya tyAre, tathA laDAI zAnta thayA pachI 1 divasa-rAta sudhI svAdhyAya na karavo. (19) patana-koI moTA rAjAnuM athavA rASTrapuruSanuM mRtyu thAya to teno agnisaMskAra na thAya tyAM sudhI svAdhyAya karavo nahIM tathA navAnI nimaNuMka na thAya tyAM sudhI UMcA avAje svAdhyAya na karavo. (20) audArika zarIra-upAzrayanI aMdara athavA 100-100 hAtha sudhI bhUmi upara bahAra paMcendriyajIvanuM mRtazarIra paDyuM hoya to te nirjIva zarIra hoya tyAM sudhI svAdhyAya na karavo. (21thI 28) cAra mahotsava ane cAra pratipadA-ASADha pUrNimA, (bhUtamahotsava), Aso pUrNimA (indra mahotsava), kArtika pUrNimA (skaMdha mahotsava), caitrI pUrNimA (yakSamahotsava, A cAra mahotsavanI pUrNimAo tathA te cAra pachInI kRSNapakSanI cAra pratipadA (ekama) ema ATha divasa svAdhyAya na karavo. (29thI 30) prAtaHkAle ane sabhyAkALe dizAo lAlakalaranI rahe tyAM sudhI arthAta sUryodaya ane sUryAstanI pUrve ane pachI eka-eka ghaDI svAdhyAya na karavo. (31thI 32) madhya divasa ane madhya rAtrie AgaLa-pAchaLa eka-eka ghaDI ema be ghaDI svAdhyAya na karavo. uparokta asvAdhyAya mATenA niyamo mUlapAThanA asvAdhyAya mATe che. gujarAtI Adi bhASAMtara mATe A niyamo nathI. vinaya e ja dharmanuM mUla che. tethI AvA AvA vikaTa prasaMgomAM gurunI athavA vaDIlanI icchAne AjJAne ja vadhAre anusaravAno bhAva rAkhavo. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAdhyAya ke pramukha niyama (1) (3) isa sUtra ke mUla pATha kA svAdhyAya dina aura rAtrI ke prathama prahara tathA cauthe prahara meM kiyA jAtA hai| prAta: USA-kAla, sandhyAkAla, madhyAhna aura madhya rAtrI meM do-do ghaDI (48 miniTa) svAdhyAya nahIM karanA cAhie, sUryodaya se pahale 24 miniTa aura sUryodaya ke bAda 24 miniTa, isa prakAra do ghar3I sabhI jagaha samajhanA caahie| mAsika dharmavAlI striyoM ko svAdhyAya nahIM karanA cAhie, isI prakAra unake sAmane baiThakara bhI svAdhyAya nahIM karanA cAhie, jahA~ ye striyA~ na hoM usa sthAna yA kakSa meM baiThakara svAdhyAya kiyA jA sakatA hai| nIce likhe hue 32 asvAdhyAya-prasaMgo meM vA~canA nahIM cAhie(1) AkAza sambandhI 10 asvAdhyAyakAla (1) ulkApAta-bar3A tArA TUTe usa samaya 1 prahara (tIna ghaNTe) taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (2) digdAha--kisI dizA meM adhika lAla raMga ho athavA kisI dizA meM Aga lagI ho to svAdhyAya nahIM karanA cAhie / garjArava-bAdaloM kI bhayaMkara gaDagaDAhaTa kI AvAja sunAI detI ho, bijalI adhika hotI ho to 2 prahara (cha ghaNTe) taka svAdhyAya nahIM karanA caahie| nirghAta-AkAza meM koI vyantarAdi devakRta ghora garjanA huI ho athavA bAdaloM ke sAtha bijalI ke kaDAke kI AvAja ho taba ATha prahara taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / vidyuta--bijalI camakane para eka prahara taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie yUpaka-zukla pakSa kI prathamA, dvitIyA aura tRtIyA ke dino meM sandhyA kI prabhA aura candraprabhA kA milAna ho to use yUpaka kahA jAtA hai| isa prakAra yUpaka ho usa samaya rAtrI meM prathamA 1 prahara svAdhyAya nahIM karanA cAhie (8) yakSAdIpta--yadi kisI dizA meM bijalI camakane jaisA prakAza ho to use yakSAdIpta kahate haiM, usa samaya svAdhyAya nahIM karanA cAhie / dhUmikA kRSNa-kArtika se mAgha mAsa taka dhuMe ke raMga kI taraha sUkSma jala ke jaisI dhUmasa (koharA) par3atA hai use dhUmikA kRSNa kahA jAtA hai isa prakAra kI dhUmasa ho usa samaya svAdhyAya nahIM karanA cAhie / Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) mahikAzveta--zItakAla meM zveta varNavAlI sUkSma jalarUpI jo dhUmasa par3atI hai vaha mahikAzveta kahalAtI hai, usa samaya svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (10) rajodghAta--cAroM dizAoM meM teja havA ke sAtha bahuta dhUla uDatI ho aura sUrya Dha~ka gayA ho to rajodghAta kahalAtA hai, usa samaya svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (9) aitihAsika zarIra sambandhI 10 asvAdhyAya -- (11,12,13) hADa-mAMsa aura rudhira ye tIna vastue~ jaba taka agni se sarvathA jala na jAe~, pAnI se dhula na jAe~ aura yadi sAmane dikhAI deM to svAdhyAya nahIM karanA cAhie / phUTA huA aNDA bhI ho to bhI asvAdhyAya hotA hai / (14) (15) (16) mala-mUtra - sAmane dikhAI hetA ho, usakI durgandha AtI ho taba-taka asvAdhyAya hotA hai / I zmazAna -- isa bhUmi ke cAroM tarapha 100 - 100 hAtha taka asvAdhyAya hotA hai / (19) candragrahaNa--jaba candragrahaNa hotA hai taba jaghanya se 8 muhUrta aura utkRSTa se 12 muhUrta taka asvAdhyAya samajhanA cAhie | (17) sUryagrahaNa - jaba sUryagrahaNa ho taba jaghanya se 12 muhUrta aura utkRSTa se 16 muhUrta taka asvAdhyAya samajhanA cAhie / (18) rAjavyudgata -- najadIka kI bhUmi para rAjAoM kI paraspara lar3AI calatI ho, usa samaya tathA lar3AI zAnta hone ke bAda eka dina-rAta taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / patana -- koI bar3e rAjA kA athavA rASTrapuruSa kA dehAnta huA ho to agnisaMskAra na ho taba taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie tathA usake sthAna para jaba taka dUsare vyakti kI naI niyukti na ho taba taka UMcI AvAja meM svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (20) audArika zarIra -- upAzraya ke andara athavA 100 - 100 hAtha taka bhUmi para upAzraya ke bAhara bhI paJcendriya jIva kA mRta zarIra par3A ho to jaba taka vaha nirjIva zarI vahA~ par3A rahe taba taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (21 se 28) cAra mahotsava aura cAra pratipadA - ASAr3hI pUrNimA ( bhUta mahotsava), Aso pUrNimA (indriya mahotsava), kArtika pUrNimA ( skandha mahotsava), caitra pUrNimA (yakSa mahotsava) ina cAra mahotsavoM kI pUrNimAoM tathA usase pIche kI cAra, kRSNa pakSa kI cAra pratipadA (aikama) isa prakAra ATha dinoM taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (29 se 30) prAtaHkAla aura sandhyAkAla meM dizAe~ lAla raMga kI dikhAI deM taba taka arthAt sUryodaya aura sUryAsta ke pahale aura bAda meM eka-eka ghar3I svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (31 se 32) madhya divasa aura madhya rAtrI ke Age-pIche eka-eka ghar3I isa prakAra do ghar3I svAdhyAya nahIM karanA caahie| uparokta asvAdhyAya sambandhI niyama mUla pATha ke asvAdhyAya hetu haiM, gujarAtI Adi bhASAntara hetu ye niyama nahIM hai / vinaya hI dharma kA mUla hai tathA aise vikaTa prasaMgoM meM gurU kI athavA bar3oM kI icchA evaM AjJAoM kA adhika pAlana karane kA bhAva rakhanA cAhie / Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI EzavaiThAliTha sUtra DI viSayAnubhaziSThA anu. viSaya pAnA naM. prathabhaadhyayana 1 bhaMgalA yA dharmabhahibhA 2 ahiMsA chA sva35 u saMyama chA svastha mevaM bhujavasiSThA chA saMbhaMdhi vicAra 4 tapa DeleToM chA ni3pArA 5 goyarI vidhimeM abhara hA draSTAMta 6 bhikSAgRhA viSaya ziSyachI pratijJA 7 sAdhuoM chA svastha jthana dUsarA adhyayana V 8 zrAbhAya meM adhikArI DA lakSAza 8 tyAgI jAsva35 'thana 10 DAbharAga De ghoSoM chA vicAra 11 DAbharAga nivArA hA upAya 12 choDe huse logoM kA punaH aMgIThAra urane meM sarghaSThA draSTAMta rAdhabhatI dvArA pratisodha ko prApta huA rathanebhI chA saMyabhameM sthira bhAva rahane se pu3Sottamatva chI siddhi U u 600 M cu 13 36 tIsarA adhyayana 14 muniyoM ke AdhAra ni3pArA meM maharSiyoM ke sva3dha ni3thA 15 (52) sanAyI 16 zayyAtara vicAra 17 vasati yAyana vidhi 18 zayayAtara he gharameM pyATapya DI vidhi 18 (52) anAyI 41 42 44 45 46 48 zrI dazavaikAlika sUtra : 1 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya pAnA naM. 20 anAyI tyAgI muni hA sva35 21 upasaMhAra adhyayana sabhApti yaturtha adhyayana u pa1 58 25 ra8. 71 (72 22 pravayana saMbaMdhI Aptopadeza 23 bhagavat zamchA artha tathA dhaT chAvanihAya jAsva35 24 SaT chAvanihAya DehaM' parityAga hA upadeza prAzAtidhAtAhi paMyamaprata sevaM rAtrI lona virabhArA 26 ziSya hA mahAvrata svIkAra 27 pRthvichAyAhi SaTjhAyayatanA chA sva3pa jthana sayatanA se hama isa prApti kA jthana sevaM yatanAvAna cho pApajandhana na hone jA 'thana ra9 jJAna prApti hA upAya 30 saMyabhajJa DA pariyaya u1 puzya hA sva3pa mevaM chavoM dharbhamandha sva3pa jthana chokSa DA sva35 33 puyATi jJAna se loga hA vicAra loga De vicAra se saMyogAdhikA tyAga mevaM saMvaradharbha tathA zula ghyAna va losva35 chA jthana upa zailezIrA DA sva35 tathA ayogI ghyAna jI siddhi aura jiddhoMDe urdhva sva3dhagabhana chA jthana u6 sugati dharma isa si chohurlabha sevaM Disa cho sulabha hai sahA jthana u7 yAritra chA mahatva sevaM adhyayana chA upasaMhAra 73 WW 0 0 3ra 78 u4 bhoga 82 87 88 co pAMyavA adhyayana 38 pAMyavA adhyayana chI avataraThiA 38 madhAna gaveSA hI vidhi 40 goyarI meM vitta DI sthiratA chA upadeza 41 goyarI gabhana hI vidhi 42 viSabha bhArgase pAne meM saMyama virAdhanA hA saMbhava WWW 0 8 zrI dazavaikAlika sUtra : 1 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya pAnA naM. 83 84 84 64 84 VVVVV00 103 104 pa6 43 gabhanameM pRthvIDAyaSThI yatanA ramane hA vicAra 44 apThAyAhiTI yatanA chA vicAra 45 yaturtha bhahAvrata-brahmayartha yatanA chA vicAra bhArga gabhanameM yatanA hA vicAra 47 goMyarImeM DAyatheSTA hA vicAra 48 goyarImeM dula (gRha) pravezavidhi chA vicAra 48 bhikSA ke liye sthitabhuniSThI chAyayeSTA chA vicAra 50 gRhastha De ghara sthita rahane chA vicAra 51 pAhiDAryabhe strI DI upasthiti DA vidyAra 52 saMharAbhe yaturbhagI chA vicAra 43 puraH urbha chA jthana 54 pazcArbhA jthana AhAra gRhAzameM vive viyAra zaMDita-bhudrita AhAra gRhArA hA niSedha 57 ghAnAhi liye yA puzyaThe liye upasthita AhAra gRhArAjA niSedha 58 audyoziDrItkRtAhi AhAra chA vicAra 58 niHzati AhAra gRharA hI AjJA tevirAdhanAmeM AhAra gRharA chA niSedha 61 pUrNabhabhArga meM gabhana hA niSedha 62 bhAtAhata bhikSAlA niSedha 6 AhAra gRha viveTha vicAra 64 tyAzya iloM ke nAbhoveja 65 pAna gRharA vidhi 66 hAramopasthitimeM goyarIbhe AhAravidhi AhAra meM Aye mIsahichA pariThavana DI vidhi 68 upAzraya meM A rahI AhAra purane chA jthana 68 goyarImeM atiyAroM DI Aloyana vidhi| 70 DAyotsargabhe yintanaprahAra 71 anyamuniyoM cho AhAra gRhADe liye prArthanASThA vicAra 72 mAhArA upabhogaDI vidhi 73 bhudhA hAtA sevaM upabhokchA chA bhokSagabhana chA jthana 104 106 108 108 109 109 110 110 111 112 67 113 114 114 11pa 115 115 116 zrI dazavaikAlika sUtra : 1 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya pAnA naM. pAMcaveM adhyayana chATUsarA deza 75 117 117 118 118 119 119 120 80 74 aparyApta AhAra hone para punagoMyarI gamana DI vidhi sabhayaDI bharyAghAnusAra goyarI gabhana chA jthana 76 goyarI meM kSetra yatanA chA jthana 77 bhikSA liye gRha praveza vidhi 78 puSya saMsparzahastase bhikSA lene jA niSedha 78 sayitta haritachAya gRharA hA niSedha sathitta AhAra pAna sene hA niSedha 81 bhikSAyAbhe vive'zIla hone kA jthana 82 bhikSAbhe yorIDA niSedha sevaM yorI ghoSa 83 bhadhadhAna jA niSedha 84 bhadha sevana uranevAle ghoSa DA jthana 85 bhadhadhAna ghoSoM chA tyAga uranevAle DA guNa 86 tadhayora DeToMSa jthana 87 tapathora Tho aniSTa isa prApti kA jthana 88 upasaMhAra 120 121 122 123 124 124 125 126 ||sbhaat // zrI dazavaikAlika sUtra : 1 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa dharmamahimA gujarAtI-bhASAnuvAda. dho maMgADha ItyAdi. je naraka Adi durgatimAM paDatA prANIone bacAve ane svarga mokSa Adi zubha sthAnamAM pahoMcADe tene dharma kahe che. kahyuM paNa che ke- "dugatimAM paDatA jIvenI rakSA kare che ane pachI temane zubha gatimAM pahoMcADe che, tethI te dharma kahevAya che. " arthAta dukhethI choDAvIne prANIone anaMta sukhanI prApti je karAve che, te dharma che. dharma utkRSTa maMgala che, ahiMsA, saMyama ane tapa, e traNa tenAM lakSaNa che. ahiMsA-hiMsAne tyAga karavo arthAt prANIonA prANanI rakSA karavI ane temanA prANanI rakSA karavAnI IcchA rAkhavI e ahiMsA che. hiMsAnA abhAvane ahiMsA kahevAmAM Ave te ahiMsA abhAva-rUpa thaI jaze. abhAva koI kAryane prati kAraNa thaI zakatuM nathI, tethI karIne ahiMsAthI svarga mokSanI prApti nahi thAya. eTale ahiMsAne bhAvarUpa (vastarUpa) mAnavI ja ucita che. ane je te vasturUpa che, te prANanI rakSA karavI e ahiMsA zabdano artha siddha thayo. jeeAjI nI rakSA karavI-karAvavI ene ahiMsA nathI mAnatA teo ahiMsAnA yathArtha tatvane jANatA nathI. bhagavAne praznavyAkaraNanA prathama saMvaradvAramAM kahyuM che ke- "badhA nI rakSA (maratA jIne pite athavA bIjAo dvArA bacAvavA) ane dayA (hakhathI choDAvavAnI IcchA)ne mATe A pravacanane upadeza Apyo che. " vAcaspatya mahAkAzamAM paNa kahyuM che ke-"he bhUmisuraSTha ! prayatna vaDe para prANIonA kalezanuM nivAraNa karavAne mATe hRdayamAM je IcachA utpanna thAya che tene dayA kahe che. " nA saMthAragAInAnI TIkAmAM kahyuM che ke- "e dAna dAna nathI, e dhyAna dhyAna nathI, e jJAna jJAna nathI, e tapa tapa nathI, e dIkSA dIkSA nathI, ane e bhikSA bhikSA nathI ke jyAM dayA nathI; arthAt dayArahita badhI kriyAo mithyA eTale niSphaLa che. " 2 | dharmaratnaprakaraNamAM paNa kahyuM che ke -"dharmanuM mULa dayA che, dayApUrvaka karelI badhI kriyAo saphaLa thAya che, tethI jInendranA mArgamAM dayAvAna je dharmane adhikArI thaI zake che. " 3 ukta kathanathI e spaSTa thaI gayuM ke maratA prANIne bacAva e paNa ahiMsA che. bhagavatIsUtranA paMdaramA zatakamAM bhagavAna zrI gautamane kahe che ke -"he gautama ! bAlatapavI vaizyAyana dvArA kADhavAmAM AvelI uNa tejalezyAnA tejane zItala tejalezyAthI zAMta karIne; maMkhaliputra gozAlakanI upara dayA karavA mATe meM tene bacA. " zrI dazavaikAlika sUtra : 1 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahIM e saMdeha thaI zake che ke-je bacAvavAmAM dharma thAya che te bhagavAne pitAnA samavasaraNamAM rahelA sarvAnubhUti ane sunakSatra nAmanA ziSyone kema na bacAvyA ? enuM samAdhAna e che ke-bhagavAna sarvajJa hatA, tethI konuM AyuSya keTaluM avazeSa rahyuM che athavA samApta thaI cUkayuM che te bhagavAna potAnA nirmaLa kevaLa jJAnathI jANatA hatA. sarvAnubhUti ane sunakSatra ziSyAnuM vartamAna AyuSya samApta thaI cUkyuM hatuM. prazna-jema vartamAna AyuSya samApta thavAthI ke koIne bacAvI zakatuM nathI; temaja AyuSya bAkI hoya to koI koIne prANarahita paNa karI zakatuM nathI. uttara-evI zaMkA karavI ja ucita nathI, kemake triSaSTizalAkApurUSa, devatA ane nArakIo sivAya bIjA badhA prANIonuM AyuSya bAkI hoya te paNa viSa, zastra, Adi kAraNothI temanuM akALa mRtyu paNa thaI zake che. e vAta zAstrasiddha che. eTale AyuSyane sadbhAva hovA chatAM paNa prANonuM vyaparopaNa thaI zake che. vadhAre vistAra nahi karavAnA hetuthI A prakaraNane ahIM ja samApta karIe chIe. prANiprANarakSaNa ane tenI IcchAne ahiMsA kahe che e siddhAnta thaye. ahiMsA kA svarUpa ahiMsA zabdamAM je hiMsA zabda che ene abhiprAya zuM che ? A saMbaMdhamAM kahe che- pramAdane vaza thaIne prANane atipAta karavo te hiMsA che. (1) madya, (2) viSaya, (3) kaSAya, (4) nidrA ane (5) vikayA, e bhede karIne pramAda pAMca prakArano che. athavA (1) ajJAna, (2) saMzaya, (3) viparyaya, (4) rAga (5) dveSa, (6) smRtibhraMza, (7) gadupraNidhAna, (8) dharmane anAdara, e bhede karIne pramAda ATha prakArano che hiMsA traNa prakAranI che - (1) vyahiMsA, (2) bhAvahiMsA, ane (3) ubhayahiMsA. (1) dravyahisa--iAtmAnA pariNAma vizuddha hovA chatAM akasmAt IcchA vinA jaMtuonI virAdhanA thaI jAya te dravyahiMsA che. jemake-AhAra vihAra AdimAM pravRtta, samiti ane guNine dhAraNa karavAvALA munie jyAre eka paga upADe tyAre upADelA paganI nIce kAMI bhayane lIdhe athavA bIjA keI kAraNathI keI beidriya Adi laghukAya zrI dazavaikAlika sUtra : 1 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIva acAnaka paga nIce AvI jAya, ane muni enI rakSA karavAno prayatna paNa karI rahyA heya, te paNa acAnaka dabAI javAthI virAdhanA thAya. A prakAranI hiMsA, zarIranA ganI capalatAne sarvathA dUra karavI atyaMta kaThina hovAne kAraNe vyavahAranayamAtra che. (2) bhAvahiMsA-prANathI rahita karavAnI IcchArUpa AtmAnuM avizuddha pariNAma e bhAvahiMsA kahevAya che. jemake-magara nAmanA eka jaLacara prANInI bhammara para cekhA jevA bArIka zarIravALe eka taMdula nAmane matsya thAya che. e matsya aMtarmuhUrta garbhamAM rahIne janma le che. tenuM AyuSya aMtarmuhUrta jeTaluM hoya che. te garbhaja jIva hovAne lIdhe tene mana thAya che. te magaranI bhammara para beThe beThe magaranuM kRtya jue che ke A magara jaLamAMnA jIne khAvAne mATe pahelAM pitAnA mahelamAM pANIne kheMce che, pachI pANInA vegathI AvelI mAchalI ene moMmAM rokIne jyAre pANIne kADhI nAkhe che, tyAre dAMtanA chidro dvArA pANInI sAthe sAthe ghaNI nAnI nAnI mAchalIo bahAra nIkaLI jAya che. e nIkaLI jatI mA lIone joIne taMdula matsya vicAre che ke A magaranA dAMtanAM chidronI vATe ghaNIya mAchalIo bahAra nIkaLI jAya che, paraMtu je mAruM zarIra magaranA jeTaluM moTuM heta te huM emAMthI eka paNa mAchalIne bahAra nIkaLavA na deta badhIyanuM bhakSaNa karI jAta. = A pramANe e parama kaluSita adhyavasAyarUpa bhAvahiMsAthI tetrIsa sagaranuM narakAyuSya bAMdhIne aMtamuM dUtanuM AyuSya samApta kare che ane tamatamA nAmanI sAtamI narakamRthivInI aMdara nArakIpaNe utpanna thAya che. athavA jema-maMda maMda prakAzamAM keI hiMsake deraDAne sarpa samajIne kUra pariNAmathI mA, athavA mAravAno prayAsa karyo, te temAM deraDuM acetana hevAthI je ke prANanuM vyaparopaNa thayuM nahIM, te paNa AtmAmAM azuddha pariNAmane udaya hovo e paNa bhAvahiMsA che. A hiMsAthI nizcitapaNe caturgatimAM paribhramaNa karanArAM kamene baMdha thAya che (3) ubhayahisA-azuddha pariNAmethI jIvane ghAta karavo e ubhayahiMsA che; kemake e hiMsAmAM AtmAnA azuddha pariNAma tathA prANane nAza bane rahelA hoya che. jemakekaI pAradhI haraNane mAravAnI IcchAthI bANa choDe che ane e rIte haraNane prANane nAza thaI jAya che. saMyama kA svarUpa evaM mukhavasitra kA saMbaMdhi vicAra saMyama-sAvavagathI samyapha prakAre nivRtta thavuM tene saMyama kahe che. saMyama sattara prakAranuM che. samavAyAMganA sattaramA samavAyamAM te prakAre kahyA che. (1) pRthivIkAya saMyama, (2) apakAsaMyama, (3) tejaskAyasaMyama, (4) vAyukAyasaMyama, (5) vanaspatikAyasaMyama, (6) hIndriyasaMyama, (7) trIndriyasaMyama, (8) caturindriyasaMyama, (9) paMcendriyasaMyama, (10) avakAyasaMyama (11) prekSAsaMyama, (12) upekSAsaMyama, (13) apahatyasaMyama (pariSThApanAsaMyama), (14) pramAjanAsaMyama, (15) manaH saMyama, (16) vAsaMyama, (17) kAyasaMyama. (1) pRthivIkAyasaMyama-hAtha paga ityAdithI sacitta pRthivInuM saMghaTana (sparza) vagerene varjavu. zrI dazavaikAlika sUtra : 1 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) akAyasaMyama----sacitta jalanu' saMghaTana Adi na karavuM (3) tejaskAyasayama--rAMdhavuM', radhAvavu' vagere kAI prayeAjanane mATe agninA sa ghaTana Adine vavuM. (4) vAyukAyasa'yama--vastra, pAtra, paMkhA, phreMka ityAdithI utpanna thaelA vAyudvArA vAyukAyanI virAdhanA vajevI. vajra, pAtrA ityAdine ayatanApUrvaka rAkhavAthI, ayatanApUrvaka levAthI, pheMkavAthI pADavAthI, tathA vastra-pAtra-pa MkhA vagerene halAvIne vAyukAyanI udIraNA karavAthI tathA kheAlatI vakhate mukhanA unA vAyuthI vAyukAyanI virAdhanA thAya che. (5) vanaspatikAyasaMyama--vRkSa, latA mAdi haritakAyanA saMghaTana AdithI nivRtta thavu. (6-7-8-9) dvIndriyAdisaMyama--dvIndriya, trIndriya, caturindriya, ane paMcendriya jIvAnu sarvathA upamA~na na karavuM, te te prakAranA saMyama, arthAt dvIndriyasayama, trIndriya sayama, caturindriyajJa'yasa ane paMcendriyasa'yama kahevAya che. (10) ajIvakAyasacama--mUlyavAna vastra pAtra Adine grahaNa na karavAM, tathA kalpe tevAM ja vastra pAtra Adine yatanApUrvaka levAM tathA rAkhavAM. (11) prekSAsa yama--vasatI, vastra, pAtra, pATa, pATalA ItyAdine yatanApUrvaka tathA vidhisara pratilekhana karavAM. (12) upekSAsa yama--saMyamamAga mAM anukULa-pratikULa parISaheAthI kalezanA anubhava karanArA, athavA asayamamAM pravRtti karanArA, svaparanA AtmAone saMyamanA guru tathA asaMyamanA dveSa samajAvIne pachI sayamamArgomAM pravRtta karavA athavA vastra--pAtra AdinA upaleAga karatI vakhate ekavAra pratilekhana karavuM e prekSAsaMyama che, ane vAravAra cAre mAjuethI pratilekhana karavuM e upekSAsa yama che. (13) apahRtya (parikSApanA) saMyama--yatanApUva ka uccAra-prasavaNune paraDhavavA tyajavAM. (14) pramAja nAsayama--yatanApUrNAMka vasatI vastra pAtra Adine pUjavAM (pramAja vAM). (15) manaH sacama--akuzaLa mananA nirAdha karIne kuzaLa mananI pravRtti karavI, arthAt Ata dhyAna ane raudradhyAnanA tyAga karIne dharmadhyAna tathA zukaladhyAnamAM manane lagADavuM. (16) vacanasa'yama--azubha vacananA tyAga karIne zubha vacana khelavAM. (17) kAyasa'yasa--ayatanAne tyajIne yatanApUrvakaja kAyAnI pravRti karavI. saMyamanA sattara bheda khIje prakAre paNa thAya che. jemake prANAtipAta Adi pAMca AsraveAnu virama (5), pAMca indriyAnA iSTa viSayemAM rAga na karavA, aniSTa viSayAmAM dveSa na karavA (10), udayamAM na AvelA krodha Adi cAra kaSAyAnA nirodha karavA ane utkrayamAM AvelAne niSphaLa karavA. jemake krodhanA udaya thatAM kSamA rAkhavI, mAnanA udaya thatAM mAvabhAva rAkhavA, mAyAnA udaya thatAM saralatA rAkhavI, ane lAbhakaSAyanA udya thatAM nirbhrAlatA dhAraNa karavI (14), jJAna Adi guNAnuM apaharaNa (nAza) karIne AtmAne ridra banAvanArA manadaMDa, vacanada Da ane kAyadano tyAga karavA (17). zrI dazavaikAlika sUtra : 1 4 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrve vAyukAyasaMyamamAM je kahyuM che ke-khulle maDhe belavAmAM mukhamAMthI nIkaLatA garama vAyu vaDe vAyukAyanA jIvonI virAdhanA thAya che. tyAM keTalAka lokonuM kahevuM evuM che ke AtmA cAra sparzavALA bhASAvargaNanA pudgalene grahaNa kare che ane cAra sparzavALA pudgalathI vAyukAyanI virAdhanA thaI zakatI nathI. kemake vAyukAyanA jIve paNa cAra sparza vALA hoya che. emanuM e kathana adhUruM che. varatutaH vAta evI che ke AtmA grahaNa te cAra spazavALA pudgalenuM ja kare che, kintu bolatI vakhate tejasa zarIrane grahaNa karIne ja bhASApudgale nIkaLe che. tejasa zarIranA saMbaMdhathI bhASA-pudgala ATha sparzavALA thaI jAya che, ane ATha sparzavALA thavAthI, tenAthI vAyukAya AdinI virAdhanA avazya thAya che. mukhavastrikAvicAra je mukhamAMthI nikaLanArA vAyuthI vAyukAyanI virAdhanA thAya che, te muni vAyukAyane saMyama kevI rIte pALI zake che ? e praznano uttara e che ke vAyukAyanA saMyamane mATe ja tIrthakara gaNadhara bhagavAne mukhatrikA dhAraNa karavAnuM batAvyuM che. zrIbhagavatI sUtranA soLamA zatakanA bIjA uddezAmAM mukhavastrikA vinAnA idra mahArAjanA bhASaNane paNa bhagavAne sAvadha batAvyuM che :-jogama' ityAdi. tAtparya e che ke mukhavastrikA dhAraNa karyA vinA bhASaNa karavAthI vAyukAyanI virAdhanA anivArya che, tethI karIne e bhASA sAvadya che. enuM vyAkhyAna karatAM abhayadeva sUri lakhe che ke " saickSatanavA mApa mati banyA tu rAghA ?" arthAt jInI rakSA thavAthI bhASA niravadha thAya che ane ethI bhinna ( jInI ghAta karavAvALI ) bhASA sAvA hoya che. mULa pAThanAM juhumArA pAkistAna' padane artha e che ke mukha para vastra na dhAraNa karIne jyAM vastra dhAraNuM nathI, tyAM bhASA sAvadya che ane jyAM vastra dhAraNa thAya che tyAM bhASA niravadya che. bhASA mukhamAMthI nIkaLe che tethI mukha para dhAraNa karavAmAM AvanArUM vastra "mukhavastrikA" kahevAya che. mULamAM "zaka kahevAthI indrane bodha thaI zakatuM hatuM, paraMtu devendra ane devarAja vizeSaNe e siddha kare che ke je divya zaktimAna hovA chatAM paNa mukhavastrikA na dhAraNa karavAthI enI bhASA sAvadha thAya che te audArika-zarIradhArIonI vAta ja zI ? enI bhASA paNa jarUra ja sAvadya ja thAya. e mukhavastrikA vAyukAya AdinA prANIonI rakSAne mATe upayogI, mukha para bAMdhavA gya mukhanI barAbara, derAsahita AThapuTavALe vastrane khaMDavizeSa che. ahIM saMgraha gAthAo che--"vA 0" ItyAdi zrI dazavaikAlika sUtra : 1 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arthAta-vAyukAya AdinI rakSAne mATe je sadA mukha para bAMdhavAmAM Ave che, te derAsahita AThavuTavALuM vastra "mukhavastrikA" kahevAya che. (1) e mukhavastrikA mukha-pramANa hoya che. e muninuM cihna sarva saMyamanuM kAraNa tathA prazasta bhAvanAnI vRddhinuM kAraNa che. (2) vaLI kahyuM che ke mukhe bAMdhI te muhapatI heThe pATe dhArI, ati heThI dADhI thaI jatara gaLe nivArI. (1) eka kAne dhaja sama kahI, khaMdhe pacheDI ThAma, keDe besI kothaLI, nAve puNyane kAma." (2) (zrAvaka-RSabhadAsa-kRta "hita-zikSA-pAsa" pRSTha 38 paM. 16) "sulabha badhI jIvaDA, mAMDe nija SaTkarma. sAdhu jana mukha meMpatI bAMdhI hai jina-dharma" (1) (haribala-macchI-rAsa-muni labdhivijaya kRta pRSTha 73, dohA 5) ahIM evI AzaMkA karI zakAya che ke jyAre bolavAnuM kAma paDe tyAre hAthamAM kapaDuM laIne moM DhAMkI levAthI vAyukAya Adi jIvonI rakSA thaI zake che. jyAre bolayA na hoIe, tyAre paNa mukhavastrikA bAMdhI rAkhavAthI zo lAbha che ? ene uttara e che ke kevaLa bolatI vakhate ja mukhamAMthI havA nIkaLatI nathI ke jethI hAthamAM vastra laIne moM DhAMkI levAthI jIvanI rakSA thaI jAya. kintu dIrgha zvAsocchavAsa levAthI, bagAsuM khAvAthI, svabhAvathI akasmAt tathA nidrAvasthAmAM he khulluM rahevAthI paNa havA nIkaLe che. tethI hAM para hAtha vaDe vastra lagADalAthI jIvonI samyaka prakAre sarvadA rakSA thaI zakatI nathI. vastrathI moM DhAMkIne sUtelI vyakti uMghamAM jyAre pAsu badalAve che tyAre vastra khasI jAya che. te samaye sUphama, vyApi ane saMpatima jIva tathA sacitta raja Adi mukhamAM javAthI kevI rIte rokAI zake ? tathA dIrgha zvAcchavAsathI thanArI vAyukAyanI virAdhanAne kevI rIte parihAra thaI zake ? tene rokavAno upAya jaze che. ? hemacaMdrAcArya kahe che ke "mu jha0" ItyAdi arthAta-mukhavatra saMpatima jIvonI rakSA kare che, mukhathI nIkaLatA uNu vAyu dvArA virAdhita thatA vAyukAyanA jInI rakSA kare che, tathA mukhamAM dhULa pesavA detuM nathI, tethI te upagI che. zrIuttarAdhyayana sUtranA trIjA udezanI TIkAmAM kahyuM che ke "tathA sawtima ItyAdi atha-saMpAtima, sUkSama ane vyApI jAnI rakSAne mATe mukhatrikA samajavI joIe" (1) ghaniryukti 712 mI gAthAmAM kahyuM che ke- ttama ityAdi. arthAta "saMpAtima jIva. sacitta raja, tathA reNunI rakSA karavAne mATe mukhavAstrikAnuM kathana kare che. ane jyAre vasatinI pramArjana kare tyAre nAka ane mukha beu bAMdha." zrI dazavaikAlika sUtra : 1 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha--anya samayamAM sipha mukha ja bAMdhe, e tAtparyAthe thaye, agara e artha nahIM karavAmAM Ave te zrIbhagavatIsUtra Adi aneka Agamane virodha anivArya banaze. evI ja rIte pravacanasAre ddhAranI para3 mI gAthAmAM kahyuM che tathA prakaraNaratnAkaranA trIjA bhAgamAM, ane zrIuttarAdhyayana sUtrano kamala saMyamapAdhyAyaracita sarvArtha-siddhi nAmanI trIjA adhyayanI TIkAmAM paNa evuM ja kahyuM che, evI ja rIte vizeSAvazyaka vRduvRttimAM paNa kahyuM che. jeo mukha para mukhavajhikA bAMdhatA nathI, temanA matamAM Agama-virodha anivArya che. bhagavatIsUtra 2 za. 1 u. mAM skaiMka anagAranA anazana samayamAM " ra ghu " nA pAThanI vidhimAM kahyuM che-"purathA" ItyAdi. emAM vicAraNIya viSaya e che ke aMjali bAMdhIne, beu hAtha zira para dhAraNa karIne, padmAsana, lagAvIne, pUrva dizA tarapha mukha karIne beThelA &daka anagAre "namohyuM " pAThanuM khullA mukhe kevI rIte uccAraNa karyuM ? kemake beu hAtha mAthA para rAkhelA hatA. ane khule mukhe to muni bele nahi, kAraNa ke ema belavuM zAstrathI niSiddha che. antakRtazAMganA 6 vargamAM "atimulata' zIrSaka paMdaramA adhyayanamAM kahyuM che "tA ' ItyAdi. A kathana mujaba bhikSAcarI (gecarI) ne mATe gaelA zrI gautama svAmIe eka hAthamAM bhikSAnuM pAtra lIdhuM hatuM e vAta svayaMsiddha che ane bIjA hAthanI AMgaLI atimukta kumAre pakaDI lIdhI hatI. e prakAre je zrI gautama svAmInA beu hAtha rokAI gayA hatAM, te te vakhate hAthavaDe mukhavastrikA mukha para kevI rIte rAkhI hoya ? kitu sUma, vyApI, saMpAtima cha tathA sacitta rajane praveza rekavAne mATe e samaye paNa mukhavastrikAnI AvazyaktA hatI. Avazyaka-satramAM "mi mAsamo gha4 ItyAdi kSamAzramaNadAna sUtranI vyAkhyAmAM vyAkhyAkAra haribhadrasUrie paNa kahyuM che ke-"jaya' ityAdi. ahIM beu hAthamAM raharaNa laIne ema kahetAM haribhadrasUrie ema prakaTa karyuM che ke mukha para mukhatrikA bAMdhavAnI bhagavAnanI AjJA che. nahi te je beu hAthamAM rajoharaNa laI lIdhe eTale mukha para mukhavasvikA dhAraNa karavAne mATe anya upAya asaMbhavita che, ane khule mukhe besavAthI kSamAzramaNa ApavAnuM ja vyartha banI jAya. sAdhuoe khule mukhe bolavuM e zAstravirUddha che, e saMbaMdhamAM te keIna vAdho nathI. bIjI vAta e che ke kSamAzramaNadAnamAM he kSamAzramaNa e saMbaMdhanane pravega kahelo che. tethI karIne gurUne pitAnI tarapha abhimukha karavAne mATe vizeSa-prayana-pUrvaka paNa uccAraNa karavAnI jarUra che. avyakata bhASAthI saMbodhana karavAno saMbhava nathI. e rIte je bIjA upAyathI mukha na DhAMkI zakAya te upara lakhyA mujaba jInI virAdhanA thayA vinA rahe nahi. e uparAMta kSamAzramaNadAnamAM gurUnI AjJAnI pachI bolyuM jAya' evuM zrI dazavaikAlika sUtra : 1 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uccAraNa mukhavastrikA khAMdhyA vinA thaI zakatuM nathI. ane e samaye hAthathI mukhavastrikA dhAraNa karavAnuM saMbhavita nathI, kAraNa ke beu hAtha rajoharaNane grahaNa karIne kapALe aDADavAnA hoya che. jJAtAdhama kathAMga sUtranA caukramA adhyayanamAM kahyuM che ke--tava na' ItyAdi. arthAt-- pATTilAnAM gharamAM sAdhvIe bhikSAne mATe gaI. teNe peAtAnA pitane vaza karavAne mATe eka sAdhvIne cacAga ane matrayAga Adi upAya pUchyA. tyAre sAdhvIe tatkALa meuM kAne hAtha mUkIne kahyu--hai devAnupriye ! ame nigra tha avikA chIe. temaja yAvatu zubhrahmacAriNI chIe. mAvI vAta sAMbhaLavI paNa amane patI nathI teA pachI upadeza ApavAnI te vAta ja zI ?' anucita vAta sAMbhaLatI vakhate leAkeAmAM paNa jhaTapaTa hAthathI kAna DhAMkavAmAM Ave evuM jovAmAM Ave che. evI hAlatamAM beu hAthathI e kAna DhAMkI letAM, mukhavastrikA khAMdhyAM vinA uttara ApavA yukta nathI hAtA jo mukhavastrikA bAMdhyA vinA uttara ApavAmAM Ave te vAyukAya Adi jIvAnI virAdhanA avazya thAya. sukhavastrikA mayA vinA SaTkAyanI virAdhanAnA parihAra thai zaktA nathI. mukhamAM sUkSma sacitta rajane praveza thavAthI pRthvIkAyanI virAdhanA thAya che. (1) varasAda paDatAM sacitta jalakaNA akasmAt mukhamAM javAthI athavA mADhAmAM jhAkaLa javAthI akayanI virAdhanA thAya che (2) aDu-tahI' uDatI agninI ciNagArI kadAca mukhamAM pesI jAya tA tejaskAyanI hiMsA thAya che. (3) mukhamAMthI nIkaLatA garama zvAsathI bAhya vAyukAyanI virAdhanA thAya che (4) jyAM akAya che tyAM vanaspati kAyapaNu hoya che' (saltha zaruM tathya ) epramANathI mukhamAM sacitta jala paDavAthI vanaspatikAyanI paNa virAdhanA thAya che. (5) tathA sapAtima, vyApI ane sUkSma jIvA pesI javAthI trasakAyanI paNa virAdhanA thAya che (6), mukhavastrikA bAMdhavAmAM je sAdhu pramAdI hAya che tene SaTkAyanI virAdhanA avazya thAya che kemake bhagavAne uttarAdhyayanasUtramAM kahyu che ke-"pratilekhana karatI vakhate jo sAdhu paraspara vArtAlApa kare, dezakathA Adi kathA kare, pacakkhANa karAve, pe| te vAMce athavA vaMcAve teA te SaTkA canA virAdhaka thAya che" jo ema che te je mukhavastrikA mAMdhyA vagara rahe che tene pramAdaDhoSa ane pramAdajanya SaTkAyanI virAdhanAnA doSa kema nahIM lAge ? arthAt avazya lAge, mukhavastrikA nahIM khAMdhavAmAM AgamemAM doSa batAvyA che te te pahelAM kahI cukayA chIe. e prakAre jema nAvamAM nAnuM chidra paDavAthI te nI AdimAM DUbI javAthI bhAre hAnI thAya che, nAnI sarakhI hIrA kaNInuM bhakSaNa karavAthI prANano nAza thAya che, vIMchI jarA karaDavAthI AkhA zarIramAM bhaya'kara thA thAya che, kAMTA yA tIranI nAnI sarakhI aNI kema zrI dazavaikAlika sUtra : 1 8 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMgamAM pesI javAthI aMgamAM pIDA thavA lAge che, AMkhamAM nanuM sarakhuM kazuM pesI javAthI AMkhamAM takalIpha thAya che, nAnuM sarakhuM nAka kapAI javAthI AkhA zarIranI su MdaratA naSTa thaI jAya che, AdhAkama Adi AhAranu eka kaNa paNa maLI javAthI badhA AhAra pUtikrama doSathI dUSita thaI jAya che. jinavacanemAM lagAra paNa saMdeha karavAthI samasta cAritranA nAza thaI jAya che, tema thADo vakhata paNa sukhavastrikA AMdhavAnI upekSA karavAthI SaTkAyanI virAdhanA thAya che. tethI cAturmAsika prAyazcita lAge che, nizIthasUtranA khAramA uddezAnA AThamA sUtrathI bAramA sUtra sudhImAM kahyu` che ke 'ne minalU' ityAdi, vaLI nizIthasUtranA bhASyamAM 'sayamAta' nAmanA dvAramAM jhAkaLa Adi aplAyanI yatanA karatI vakhate kahyuM che ke vAlattALa.' ityAdi, AthI siddha thAya che ke sAdhuenA mukha para mukhavastrikA bAMdhelI hatI. A kAraNane lIdhe ja 'nosaMtariyAvamANaMti' A padanI cUrNi karatAM cUrNikAkAre kahyuM che ke sAdhu IzArAthI na samaje ane khelavu ja paDe teA te mukhavatrikAnI aMdara ja yatanAthI khele vaLI 'vidhiprapA' nAmanA granthamAM paNa cAritranAM aticArAnI zuddhinA prakaraNamAM mukhavastrikA vagara khelavAnA niSedha karyAM che ! tathA-pUrvokta rItathI SaTkAyanI virAdhanA karanArane bhagavAnanI "SaTakAyanI virAdhanAnA tyAga karavA" A AjJAneA bhaMga karavAnA deSa lAge che. A doSa lAgavAthI avidhinu vidhAna, avidhi-vidhAnathI mithyAtva, mithyAtvathI cAritranI virAdhanA ane cAritranI virAdhanAthI dIrgha saMsAritvanI prApti thAya che. ethI AjJAbhaMganu gurUtara prAyazcita lAge che. bRhatkapabhASyamAM kahyuM che--'avAde' ityAdi. samasta cAritra bhagavAnanI AjJAmAM ja rahela che. bhagavAnanI AjJAnA bhaMga thavAthI mULaguNa uttara guNa Adi khadhuM naSTa thai jAya che. tethI AjJAbhaMgamAM gurUtara prAyazcitta Ave che. e rIte siddha thayuM ke mukha para mukhavastrikA bAMdhavI evu badhAM jainazAstrAmAM pratipAdana karelu che. eTalA mATe bhagavatI-sUtranA 'sujjumAyaMgaLinUdittAna' e vAkyanA atha ema samajavA joIe ke 'mukhavatrikAne tyAga karIne arthAt na khAMdhIne.' eja pramANe adhI jagyAe samajavuM. prazna-AcArAMga-sUtramAM ucchvAsa Adi letI vakhate sukha DhAMkavAne upadeza ApyA che. ethI ema pratIta thAya che ke mukhavastrikA hAthamAM ja rAkhavI joIe, dvArAthI khAMdhavI joI e nahi. amuka amuka samaye ja jyAre ucchvAsa Adi Ave tyAre ja nAka cA sukha DhAMkI levu. joIe, deArAthI mukhavastrikA dhAraNa karavI ucita hAya teA pachI puna: mukha DhAMkavAnA upadeza vyatha thai jaze. uttara-evA prazna karavA ajJAnatA che. AcArAMga-sUtranA pATha evA che-- zrI dazavaikAlika sUtra : 1 9 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhikSu zvAsocchavAsa letI vakhate, udharasa khAtI vakhate chIMkatI vakhate, bagAsuM khAtI vakhate, oDakAra khAtI vakhate tathA adhevAyuno tyAga karatI vakhate, pahelAM mukha athavA maLadvArane hAthathI DhAMkIne pachI yatanA pUrvaka zvAsa yAvat adhevAyune tyAga kare." ahIM 'zANI (mukha) zabda lakSaNodvArA ghANane paNa bedhaka che. ullAsamALe vA niramA yA chIyamane ' e pade lakSaNamAM tAtparyanAM grAhI che. AvAM zabdathI kevaLa mukhane artha levAmAM Ave te hAthathI mukha DhAMkI levA chatAM paNa nAkathI nIkaLanAra uchuvAsa AdinI cetanA thaI zakatI nathI. A sUtrathI uzvAsa letI vakhate Amyaka ane poSaka (maladvAra) ne hAthathI DhAMkI levuM joIe ema bhagavAna batAve che, chatAM paNa nAmadhArI paMDita mukhavastrikAthI DhAMkavuM joIe e artha kADhe che. emane ame pUchIe chIe ke tame hAthano artha mukhatrikA kare che, te e artha thAya che, yA lakSya che ke vyaMgya che ? pahele pakSa te barAbara nathI kAraNa ke abhidhA zaktinA grAhaka vyAkaraNa cheSa AdimAM e artha nathI maLato. amarakeSamAM hAthanAM traNa nAma ApyAM che. (1) paMcazAkha, (2) zaya ane (3) pANi. tenI vyAkhyAmAM batAvyuM che ke zAkhA jevI pAMca AMgaLIo hoya che tethI tene "paMcazAkha' kahe che. emAM badhI vastuo sUe (rAkhavAmAM Ave che tethI tene "zaya kahe che. te vaDe badhe leNadeNu vagereno vahevAra thAya che tethI ene "pANi kahe che jo vahu ja (30 4 233) e sUtrathI ja thAya che ane sAthe pratyayana sunna thAya che. evI vyutpatti karavAthI ne vAcaka ja bane che. bIjo pakSa paNa (lakSya artha mAna) barAbara nathI. lakSya arthe tyAM mAnavAmAM Ave che ke jyAM mukhya (zAbdika) artha levAmAM kaI prakAranI bAdhA Ave. ahIM hAthathI DhAMkIne e artha karavAmAM kaI bAdhA AvatI nathI, tethI lakSaNa thaI zaktI nathI, eTale e laya artha paNa nathI. trIjo pakSa ( vyaMgya artha mAna) paNa bAdhita che. jyAre pradhAna arthe levAthI eka hAthathI maLadvAra DhAMkavuM ane bIjA hAthe nA-mukhane DhAMkavu cukata che te vyaMgyAtha (mukhavastrikAnA tAtparyanI kalpanA karavI) anAvazyaka ane anucita che. adhovAyu nIkaLatI vakhate ja koIne chIMka AvavA lAge te e adhevAyuthI vAsita mukhavastrikAthI mukha ane nAka DhAMkavAM e bilakula anucita che. ane e anaucityane sau kaI samajI zake che. je pANi' zabdamAM ajahalakSaNa vRtti mAnIne, "pANi (hAtha) thI pANimAM sthita mukhavatrikAne artha leze tepaNuM anaucitya doSa dUra thaI zakatA nathI. bIjI vAta e che ke mukha ane maLadvAra DhAMkavAnuM pANirUpa ekaja sAdhana batAvyuM che. je ene artha mukhavastrikA karavAmAM Ave te jyAre ekI sAthe adhevAyu ane dIrgha ucchavAsa Avaze tyAre eka ja mukhavastrikA maLadvAra para lagADavAmAM Avaze ke mukha para ? ane je sAthe ja chIMka paNa Avaze te te nAka para kevI rIte lagADavAmAM Avaze ? kAraNa ke eka mukhavastrikAthI ekI sAthe badhAM dvAra DhAMkI zakAtAM nathI. tethI ja ritti " evuM bhagavAnanuM vacana barAbara baMdha besaze nahi. je evuM samAdhAna karavA Icche ke eka zrI dazavaikAlika sUtra : 1 10 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAthanI muhapattithI mukha ane bIjA hAthanA pAyuvastrathI maLadvAra DhAMkI levAze, te te kharAkhara nathI, kAraNa ke satatinyAyathI evI kalpanA karavI zakaya nathI. adhAvAyu ane chIMka AE ekIsAthe na hAya tA paNa adhAvAyunI catanA karanArA vastrane mukhavastrikA kahevI e mATI bhUla che, kAraNa ke sukha ane maLadvAra eka cIja nathI. beu alaga alaga che. jo khulle mukhe khelavAnuM tAtpaya hAya te ttpittittA zabdamAM ft upasaga vyatha thaI jaze kAraNa ke ava upasarga pUrNAMka dhAtuthI paNa cap pratyaya thAya che. 'DhAMkelAne pharIthI DhAMkavu e vRthA che, tethI DhAMkayA vaganAne DhAMkavAne mATe A upadeza ApyA che.'--jo hAthamAM muhupattI rAkhanAra ema kaheze te ema siddha thaze ke enu maLadvAra sadA anAvRta ( ughADuM) rahe che. nahi te Avratane pharI AvaraNa karavAnA upadeza vyatha banI jaze, tethI karI trAsaruM vA pocA pALinA parivedittA' e bhagavad vAkayanA evA atha kADhavA ke mukhavastrikA hAthamAM ja rAkhavI joIe, dArAthI sukha para bAMdhavI na joI e' evI kalpanA karavI e sAhasamAtra che, amAre mate sUkSma, byApI, sapAtima tathA vAyukAya Adi jIvAnI virAdhanAthI acavAne mATe mukhavastrikA khAMdhI hAvA chatAM ucchvAsa Adine samaye mukhathI nIkaLatA vAyunA vegathI mukhavastrikA khasI javAnI sabhAvanA rahe che. tethI e saMbhAvanAne dUra karavAne mATe mukhastrikAthI DhAMkelA mukhane paNa hAthathI DhAMkavAnI AvazyakatA che. eja rIae cAlapaTTa hAvA chatAM paNuM adhevAyunA viSayamAM samajavuM. ucchvAsa Adi jo ekI sAthe ja thAya te eka hAthathI sukha ane nAka DhAMkI levAM ane bIjA hAthathI adheAvAyunI yatanA karavI. pALiLA e ke ekavacana che tepaNa pANitva jAtimAM anvaya thavAthI beu hAthaneA edhaka thAya che tethI amAre mate te zabda anukULaja che. ahIM jaI zabdanA mukhya arthamAM khAdhA nathI tethI lakSaNA paNu mAnavA cegya nathI, kAraNa ke lakSaNA tyAM thAya che ke jyAM mukhya arthamAM bAdhA khAvatI haiAya tethI karIne ukata sUkSma, nyAsI vagere vividha jIvAnI virAdhanAthI khacAne mATe sadaiva dvArA sAthe mukhavastrikA bAMdhavI e sUtrathI virUddha nathI, parantu parivedittA ahIM da. usanA pratyeAgathI spaSTa thAya che ke mahAvIra prabhue muhapattithI pihita (DhAMkelA) mukhane punaH DhAMkuvAnuM pratipAdita karyuM che. koI TAI ema kahe che ke vipAkasUtramAMmR gAputranA adhyayanamAM lakhyuM cheke-'tapa n sA' ityAdi. enA mAzaya e che ke mRgAdevI jyAre mRgAputrane AhAra devAne mATe bheAMyarAnAM mADa kheAlavA lAgI tyAre nAkamAM durgaMdha AvatI nivAravAne mATe cAra paDavALuM vastra mukha para bAMdhIne bhagavAna gautama svAmIne kahevA lAgI ke-he bhadanta ! Apa paNa sukha-vastrikAthI mukha bAMdhI lyeA. mRgAdevInu sthana sAMbhaLIne bhagavAna gautama mukhavastrikAthI mukha bAMdhe che ( mAMdhI lIdhuM. ) AthI e tadna spaSTa thAya che ke pahelAM gautama svAmInA mukha para mukhavastrikA bAMdhelI naheAtI, kintu hAthamAM hatI, tethI mRgAdevIe mukhavastrikA bAMdhavAnI prAthanA karI hatI. emanu e kahevuM kharAkhara nathI; kAraNa ke mukhanA uSA vAyuthI sa'pAtima, sUkSma ane vyApI jIvAnI rakSA karavAne mATe tathA mAhya vAsukAyanI zrI dazavaikAlika sUtra : 1 11 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rakSA karavAne mATe mukhavastrikA bAMdhavI evuM badhAM jana-AgamamAM tAtparyarUpe vidhAna karavAmAM AvyuM che. tethI emanA mukha para mukhavastrikA bAMdhelI nahotI ema kahevuM e mithyAtvane ja pratApa che ane badhAM zAstrothI virUddha che. tAtparya e che ke durgadhathI bacavAne mATe mukha bAMdhavAnI prArthanA ucita nathI, kAraNa ke mukhathI gaMdhanuM grahaNa thatuM nathI. eTale ahIM mukhathI kevaLa mukhane ja artha thatuM nathI. jema "gaMgAmAM zeSa (AhI nI vasatI) che" e vAkayathI evI matalaba nathI nIkaLI zakatI ke gaMgAnI vacce pANInA pravAhamAM ahAronI vasatI che, kemake ema hAvuM anu55nna che. eTale ke jyAre vAkyanA mukhya (zAbdika) arthamAM bAdhA Ave che tyAre lakSaNAthI bIjI matalaba levI paDe che, ke gaMgAne kinAre ahIMnI vasatI che. e rIte mukhavastrikA je pahelethI bAMdhI rAkhelI che te punaH bAMdhavAnI prArthanA vyartha bane che. tathA durgadha nAkamAM na pesavA devAne mATe mukha bAMdhavAnI prArthanA karavI yukta nathI. kAraNa ke mukha bAMdhI levA chatAM durgaMdha AvavAnuM rekI zakAtuM nathI. eTale ahIM mukha bAMdhavAne artha ayukata hovAthI mukhanI nikaTa AveluM nAka bAMdhavAnuM tAtparya lakSaNathI vidita thAya che lakSaNane Azraya le Avazyaka hevAthI ja AcArAMga sUtrane "re mavahU vAva " ityAdi pATha barAbara baMdha bese che. temAM paNa je sAtha (mukha) zabdamAM lakSaNone Azrama levAmAM na Ave te hAthathI mukha DhAMkI letAM mukhajanya uvAsa niHzravAsa AdinI yatanA saMbhavita thaI zake che, kita vrANujanya uchUvAsa- nivAsa chIMkanI yatanA thaI zakatI nathI. eTale e lekanA matamAM AgamathI virodha thAya che e spaSTa che. prazna e prakAre mukha para mukhavastrikA bAMdhavAnuM to siddha thayuM, paraMtu dare lagAvIne bAMdhavAnuM AgamamAM kayAMya maLI AvatuM nathI. tethI karIne mukhavastrikAnA cheDAthI paNa tene bAMdhI zakAya che. derAnI zI AvazyakatA che.? uttara--evuM kathana barAbara nathI; kAraNa ke e siddha thaI cUkayuM che ke AgamamAM mukhavastrikA bAMdhavAnuM pratipAdita karavAmAM AvyuM che te nAnA sarakhA dorAthI nirdoSatA pUrvaka baMdhananI siddhi thatAM caritrane malina karanAre bIjo prakAra kAmamAM le e anucita che, mukhavastrikAnA cheDAthI ziranI pAchaLa nyUnatAne kAraNe gAMTha na bAMdhI zakavAthI sukhavastrikAne ucita pramANuthI vadhAre (lAMbI) rAkhavAnI kalpanA karavI paDaze, ane evI kalpanA karavAthI usUtraprarUpaNane doSa lAgaze. bIjI vAta e che ke dorAthI ja mukha para mukhavastrikA bAMdhavI ucita che ane e ja vAta bhagavAnane paNa ISTa che. lokemAM kaI vastune bAMdhavAnuM kArya derAthI ja prasiddha che. temAM paNa yathAgya sUtarane dere vagere bAMdhavAnA kAmamAM levAmAM Ave che, jemake phUla, pustaka yA kapaDuM bAMdhanArA kramazaH kemaLa dorAne ja kAmamAM le che. - sAmAcArI graMthamAM devacandrasUrie lakhyuM che: "suvAritra pratisTetha muNe varSo jihevAthati jory' e vAkyamAM mukhatrikAne bAMdhavArUpa kriyAnuM kama batAvyuM che ane te ucita paNa che. tethI karIne e (kriyA) mukhavatrikAne anurUpa derArUpa karaNanI apekSA rAkhe che. tAtparya e che ke je mukhavastrikA karma che te karaNa paNa hovuM joIe. ane e karaNa arthAt jevaDe bAMdhavArUpa kiyA thAya che te dore ja have joIe. gAMTha zrI dazavaikAlika sUtra : 1 12 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AMdhavAmAM karaNatvanI kalpanA karavI e devacandrasUrithI virUddha che ane ayukata che, kAraNa ke katva ane karaNatvanA virAdha che. mukhavastrikA bAMdhavAne kAnamAM chidra paDAvI levA e te| bhAre ajJAnatA che, kAraNa ke sAdhupaNAne mATe kAI avayavane chaivu' zAstramAM niSiddha che ane zastrasAdhya hAvAthI duSkara paNu che. ene badale nirdoSa rUpe dArAnA Azraya levA ja ucita che. prazna-dorAne Azraya levAthI dArA--sahita sukhavastrikA mukha para dhAraNa karanArAonI mukhavastrikA bhASaNa karatI vakhate mukhamAMthI nIkaLatA pANInA kaNeAthI bhInI thai jaze ane bhInI thavAthI azucisthAna thai javAnA kAraNe tyAM samUrchimAM jIvAnI utpatti thaze, hAthamAM mukhavastrikA dhAraNa karavAthI samucchima jIvAnI utpatti thatI nathI. tathA karIne deArAnu grahaNa karavuM e durAgraha thAya che. uttara--ema kahevu ucita nathI, kAraNa ke mukhathI nILatAM jaLanAM kaNAne bhagavAne jIvAtpattinuM sthAna khatAvyuM nathI ema paNa na kahI zakAya ke e jaLakaNu khela ( k ) nA aMzarUpa hAya che ane tethI azuci--sthAna che ane azucisthAna hAvAthI jIvAtpattinAM sthAna che. e jaLaka@AmAM kaphanA aMza samajavA e brAntimUlaka che. ghejI zabdanA atha zleSma che. AmAzaya, hRdaya, kaMTha, zira ane saMdhi e zleSmanuM sthAna che bhAvaprakAzamAM lakhyuM che ke-- AmAzaye'tha hRdaye, kaNThe zirasi sandhiSu / sthAneSu manuSyANAM zleSmA tiSThatyanukramAt // ** arthAt-- AmAzaya hRdaya kaMTha, zira ane sadhibhAga e sthAnAmAM manuSyane anu kramathI kak rahe che" suzrutasaMhitAmAM zleSmanuM svarUpa ane guNu A prakAre batAvyA zleSmA zveto guruH snigdhaH picchalaH zIta eva ca / madhurastvavidagdhaH syAt vidagdho lavaNaH smRtaH // arthAtzleSma ( ka ) sapheda, gurU, cikaNlRA, picchala, ane zIta hoya che. nahi maLelA yA kAcA kapha madhura hAya che ane pAkA yA baLelA kapha khArA hAya che. '' sukhajaLanAM mAtra e utpatti sthAna hAya che : (1) jIhvAnuM mULa ane (ra) jIhvA (jIbha)nA agrabhAga e sukhajaLa AvelA annanA piMDe manAvavAnu tathA kaMThanI naLInI nIce lai javAnu tathA pacAvavAnu kAraNa che. tethI yAgacintAmaNi graMthanA prathama adhyAyamAM lAlumAMlamevo sthi majJayuji dhAtavaH ema kahIne sAta dhAtue khatAvI che te pachI kaI dhAtune kA maLa che te batAvavAne mATe kahyu che ke zikSAneyohAnAM nahaM vise AjJAm| arthAt-jIbha netra ane gAlanu' jala-rasa dhAtunA mala che tathA raMjaka pitta rUdhiranA mala che. e rIte jIbha ane gAlamAM utpanna thanArU jala sukhanuM jala kahevAya che ane tenI kaNikA bhASaNa karatI vakhate koI-koI vAra bahAra nIkaLI jAya che te vAta spaSTa che. zleSma koI dhAtunA mala nathI, te traNa doSAmAMnA eka doSa che. tethI ceAgacintAmaNimAM dhAtuonA maleAthI jUdA pADIne traNa doSa alaga batAvelA che. jIA zArIraka prakaraNa "Ek; sattAzayA'ityAdi zlAka 5. e rIte spaSTa thAya che ke mukhanu' jala e zleSmathI bhinna che, zrI dazavaikAlika sUtra : 1 -- 13 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazna-bela' zabdane arthe ghUMka che, ane ghUMka tathA mukhajala eka ja che. eTale mukhajalamAM khela zabdanI pravRtti thavAthI te chatpattinuM sthAna thaze ja. uttara-ema kahevuM barAbara nathI. nikIvana zabda ni-upasarga-pUrvaka chag vinAne dhAtathI banyuM che. eTale sukhathI nIkaLate kaI padArtha nikIvana kahevAya che. tethI ema siddha thAya che ke tyAgele khela Adi nikIvana kahI zakAya che, paraMtu nirjIvana "khela" nathI kahI zakAte tethI mukhathI nIkaLatA jalakaNamAM chatpattinI siddhi thatI nathI, kAraNa ke chatpattinAM sthAnamAM niSThIvana" zabda Akhya nathI vastutaH niSThIvana zabda bhAvaghuData hevAthI prakSepaNurUpa nirasana kiyAne vAcaka che. ema mAnavuM yuddha che. arthAta niSThIvanane vAstavika artha che--kSepaNa karavuM yA tyAgavuM. tethI "mAdhavanidAne kartAe raktajavaranAM lakSaNe batAvatI vakhate nIkalavAnA arthamAM niSThIvana zabdane praveza karyo che, raktaniSThovanaM dAho, mohazchaInavibhramau / prajApaH viTa vRer, vAre vRna zA bhAvaprakAzamAM keLIyAnuM bahAra nIkALavuM ane niSThIvana kahela che- rApara, ItyAdi. tio akambara' nAmaka yUnAnI vaidyaka graMthamAM paNa jIbhanA mUlamAMthI mukhajalanI utpati spaSTarUpe batAvI che, "jIbhanA mULamAM mAMsane le che jemAMthI luAba ane mukhanuM pANI nIkaLe che ane jIbhane tara rAkhe che ane khAvAnI cIjomAM maLyA kare che, ane "zarIravijJAna" nAmanA graMthamAM mukhajalanA viSayamAM lakhyuM che ke emAM pacAvavAnI zakti hoya che. "azucisthAna hovAthI mukhajala jItpattinuM sthAna che ema kahevuM bilakula amUlaka che. chatpattinAM jeTalAM sthAne che e badhAne nirdeza prajJApanA-sUtramAM kare che : 3 3 vA ItyAdi. "uccAra ( viSThA)mAM, prasavaNu (hisAba)mAM, kaphamAM, nAkanA lIMTamAM, vamana ulaTImAM pittamAM, parUmAM; lehImAM, zuka-vIryamAM, zukrapudgala parizATamAM (zukranA sukAyelA pudagala bhInA thavAmAM), prANInA muDadAmAM strIpurUSanA samAgamamAM, nagaranI khALa (gaTaro) mAM e badhAM azucinAM sthAnamAM saMmUchama manuSya utpanna thAya che." ahIM sarva azucienuM tAtparya e che ke jyAM uccAra Adi aneka azucionI sthiti hoya te sthAna. matalaba e che ke-parakAya zastrathI pariNata thatAM pRthvIkAya Adi acitta thaI jAya che, e rIte jyAre ucAra Adi prasavaNa AdinI sAthe maLI jAya che, tyAre temAM saMmUcchima jIvane utpanna karavAnI zakti rahe che ke nahi ? ziSyanA evA praznanI saMbhAvanA havAthI khulAso karavAne mATe juduM kahyuM che ke "sarva azucionAM sthAne sivAya anya sthAnomAM" A vAkyane artha " ukata azucionAM sthAne sivAya anya sthAnamAM zrI dazavaikAlika sUtra : 1 14 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e nathI. upara mujaba kathana karavAthI e svayaMsiddha thaI gayuM ke je uccAra Adi saMmUchima jIvanI utpattinAM sthAna che te e sthAnamAM je be yA traNa Adi maLI jAya te paNa te nI utpattinAM sthAne raheze. tethI karIne je leke ema kahe che ke pUrvokta artha karavAthI haveNu veva anukrANu kahevuM vyartha ane asaMgata thaI jaze, teo parAsta thaI gayA. kAraNa ke ziSyanI pUrvokta zaMkAnuM nivAraNa karavA mATe e kathananI AvazyakatA che. A artha bhagavAnanAM vacanAmAMthI ja nIkaLe che. kAraNa ke je mukhathI nIkaLanArA badhA padArtho chatpattinAM sthAne hota te saMkSepa karavAne kevaLa eTaluM ja kahI deta ke munijApaNu ghelu jevA gheTu arthAt mukhathI nIkaLanArA badhA padArthomAM saMbhUmi jI utpanna thAya che. bahu vA vaMdu jA jitu vA' e pramANe bhagavAn alaga alaga kaheta nahi. tethI karIne sUtramAM nirdezelA padArtho sivAya anya koI padArthamAM jInI utpatti thatI nathI. e vAta spaSTa pratIta thAya che athavA je bhASaNa karatI vakhate nIkaLatA thoDA jalakaNamAM jIvanI utpatti thatI hoya te ziSyane spaSTa baMdha karAvavAne bhagavAne jema badhA kalA uttara nA' ityAdi alaga alaga nAma gaNAvyA che tema kaDhANa zA" e eka vadhAre sUtrapATha rAkhyo hota. tethI karIne nizcita che ke mukhathI nIkaLanArAM jalakaNomAM saMmUchima jI utpanna thatA nathI, kAraNa ke bhagavAne ene utpattinuM sthAna batAvyuM nathI. tAtparya e che ke-jyAM sudhI ziSya jANI na le ke jIvanI utpatti sthAna kayAM jyAM che, tyAM sudhI te saMyamanuM samyapha prakAre paripAlana karI zakatuM nathI. tethI bhagavAne jI. tpattinAM sthAnenuM khulAsAthI jJAna karAvavAne alaga alaga nAme gaNAvyA che. je jInI utpattinAM badhAM sthAne gaNAvavAnI matalaba na hoya te mAtra raju veva agjuThThANu' (azucinAM badhAM sthAnamAM) eTaluM ja kahI deta. kAraNa ke uccAra prastravaNa Adi badhAM azucisthAne hovAne kAraNe saMmUchima jIvonI utpattinAM sthAna che, e vAta pratItithI siddha che evI sthitimAM alaga alaga nAme gaNAvavAM ahetuka thaI jAya. agara ema mAne ke jIvanI utpattinAM thAna gaNAvavAnI matalaba che te jijJAsu ziSyane saMdeha tyAM sudhI dUra nahi thaI zake ke jyAM sudhI temane sApha na batAvI devAmAM Ave ke kaI kaI jagyAomAM saMcchima jIvone janma thAya che, tethI karIne alaga alaga gaNAvavuM e vRthA nathI, kintu Avazyaka hovAthI sArthaka che. kAraNe kariMthavinig vA' (upasthaniteSu) ema na kahetAM vAraMvAra "pArA vA suku ghA DupujhAjhAfreevA tApaNu vA thIsisopaNu vA' e rIte darekanAM alaga alaga nAme gaNAvIne bhagavAne kathana karyuM che. evuM kathana na karata te e saMzaya paData ke strI-purUSanA saMga vinA kevaLa zukazeNita AdimAM saMmUrNima jI utpanna thAya che ke nahi ? e prakAranA sadehathI munione saMyama pAlana karavAnuM muzkela thaI paData. vAstavamAM mukhamAMthI nIkaLanArA jaLakane azuci kahevA e khoTuM che, kAraNa ke zAstramAM prajJApanA sUtrota uMcAra Adine ja azuci zabdathI oLakhAvavAmAM AvyA che ane mukhamAMthI nIkaLanArA jaLakaNanA arthamAM azuci zabdano prayoga maLI AvatA nathI. vyavahAra sUtranA bhAgyamAM trIjA udezamAM "ze mAre bahu ityAdi 286 mI gAthAnuM vyA zrI dazavaikAlika sUtra : 1 1 5. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAna karatI vakhate kahyuM che ke azuci be prakAranI che : (1) dravya azuci ane (2) bhAva azuci. je vyaktinuM zarIra azucithI lepAyeluM hoya athavA je viSkAne tyAga karIne (jAjarU jaIne) maLadvAra nathI te e vyakitane dravyathI azuci kahe che, ItyAdi. tathA-e vyavahArasUtra bhASyanI 've mAve ar raghaMma vimArittio ' e 287 mI gAthAnI vyAkhyA karatI vakhate kahyuM che ke - viSThA AdithI lisane dravya azuci kahe che. ahIM "Adi zabdathI mUtra ane kaleSma AdinuM grahaNa karavuM joI ema kahyuM che. prajJApanAsUtramAM kahelA uccAra Adi ja azuci zabdane artha che, e AzayathI prakRtimAM dravyabhAvane bheda batAvatA chatAM paNa azuci padArthomAM mukhathI nIkaLatA jaLakaNene grahaNa karyA nathI. Avazyaka sUtranA vaMdanA nAmaka trIjA adhyayanamAM haribhadra sUrie 111 mI gAthAnI vyAkhyA karatAM azuci rAbdane artha vipradhAna sthAna ema karyo che. darzanazuddhi nAmaka graMthamAM paNa evuM ja pratipAdana karyuM che. uttarAdhyayana sUtramAM 19 mA adhyayananI bAramI gAthAnI vyAkhyA karatAM bhAvavijayagaNie kahyuM che ke zumya = surAkhyAM ramavama = kAjAma azuciraMmavA A sUtranI sarvArthasiddhi nAmaka TIkAmAM kamalasaMyama upAdhyAye evuM vyAkhyAna karyuM che ke-azurimavam supiksale zuzoNitapanam ! sUtrakRtAMga sUtranA dvitIya zrutaskaMdhanA bIjA adhyayanamAM narakanA varNanamAM 66 mA sUtramAM raju zabdanI TIkAmAM zIlAMgAcAye kahyuM che ke navo nidAnapAnavatA ahIM kaleda parasevAne kahyo che. e vAta sau jANe che ke mukhathI nIkaLatA jaLakaNa ane paraseve eka nathI-beu judA-judA che. parasevAmAM paNa saMmUrNima jIva utpanna thatA nathI, kAraNa ke saMmUchima jIvana utpattisthAnanI gaNatrI karatI vakhate bhagavAne paraseve kaheluM nathI. piMDaniyukitamAM pUtikarmadeSanA bheda dravyapUtinA udAharaNamAM azuri jaya zabdane viSTA-gaMdhavALA arthamAM prayoga karyo che. mAnavadharmazAstramAM bhASaNa karatI vakhate nIkaLatA jaLakane azuci kahyA nathI. manusmRtinA pAMcamA adhyAyamAM kahyuM che- makSiA viSa chAyA, jauthyaH sUryakrama rajo bhUrvAyuragnizca, sparza medhyAni nirdizet // 5-133 / / dere dhAraNa karavAne ja hiMsAnuM kAraNa mAnIne hAthathI athavA ziranI pAchaLa gAMTha vALIne mukhavajhikA dhAraNa karanArAoe paNa A pramANenuM zaraNuM levuM joIe, je e batAvavAne mATe ahIM ApavAmAM AvyAM che ke-bhASaNa karatI vakhate mukhathI nikaLatA jalakamAM saMmami jIva utpana nathI thatA, anyathA vyAkhyAna vAMcatI vakhate babbe traNa-traNa kalAka sudhI bese che, tyAre mukhavastrikA dhAraNa karavI Avazyaka hovAthI mukhathI nIkaLatA jalakathI mukhavastrikA bhInI thaI jaze ane e Apatti nivAravAnuM zakya nathI. lokemAM khule mukhe pustaka vAMcanAranA tathA bIjAo sAthe vArtAlApa karanAranA zrI dazavaikAlika sUtra : 1 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukhamAMthI jalakaNa nIkaLIne pustaka para tathA khIjAnA zarIra para paDatA jovAmAM Ave che. te pachI mukhanI pAse ja rahenArI mukhavastrikA para kaNu nahi paDe, evI kalpanA karavI e durAgrahane prakaTa kare che. prazna--sUkSma, vyApI, saraiyAtima tathA vAyukAya Adi jIveAnI virAdhanAthI macavAne mATe ja jo sadA dvArA sAthe mukhavastrakA AMdhavAmAM sAvadhAnI rAkhavAmAM Ave che. tA bhAjana karatI vakhate e jIvAnI virAdhanAthI kevI rIte khacI zakAya ? kAraNa ke e vakhate bhUkhavastrikA cheDI nAkhavAnI jarUra paDe che. uttara--citta rAkhIne sAMbhaLe.. A (dazavaikAlikanA) ja cAthA adhyayanamAM bhagavAne kahyuM che ke nayaM munnato AsaMto pAva meM na yaMtra' arthAt yatanApUrvaka hAra karavAthI pApakamanA badha thatA nathI. pUrvokata pramANeAthI mukhavastrikA bAMdhavI e siddha thayA chatAM paNa ene kADhI nAMkhyA vinA munnato zabdathI khAdhya bhAjanakriyA thai zakatI nathI. tethI evu tApa nIkaLe che ke bheAjana karatI vakhate munie mukhavastrikA haTAvI devI joI e. eTale 'yaM mugato padanA artha kalpane anusAra prApta thaelA mata prAMta khAdi AhAra maMDala-doSAno tyAga karIne bhAgavatAM" e pramANe samajavA joie. ema na samajavuM joie ke mukhavatrikA khAMdhI rAkhIne AhAra kare. eTale ukta-yatanApUrvaka bhAjanakALamAM sukhavastrikAne tyAga karavA e Agamane anukULa che. tethI yApaka nA baMdha thatA nathI. e mAzayathI bhagavAne pAva janma 6 vaSar kahyuM che. * e prakAre bhagavAn tIkam gadharAnAM vacanenI paryAlecanA karavAtho sala sa zayarUpa adhakAra dUra thai javAne lIdhe prakAzamAna evA hRdayamAM, vAyukAya AdinI virAnAne doSa TALavAne mATe derAsahita mukhavatrikAnu` AMdhavuM te AhlAdapUrvaka sthAnane dhAraNa kare che. rAgadveSa rUpI dveSathI duSita, bhagavacanAmRtanA rasAsvAdathI vaMcita evA purUSAnA aneka durvikalpAthI parAsta evA cittamAM A ane durlakSya samajIne temane mATe hAthathI na prApta thatArI vastunI prAptine mATe sApAna (sIDI)nA jevuM AlaMbana AgaLa rAkhIne A badhuM sapramANa pratipAdita karavAmAM AvyuM che. ahIM vinIta ziSyanI buddhinA vikAsane mATe pramANurUpe ApelA graMthAnI nAmAvalI saMskRtaTIkAmAM ApavAmAM AvI che, tyAMthI pAThakAe joI levI. iti mukhavasTrikAvicAra samApta tapa ke bhedoM kA nirUpaNa tapa--jethI jJAnAvaraNIya Adi AThe kama bhasmIbhUta thaI jAya tene tapa kahe che. tapa e prakAranu che. (1) khAdya ane (2) AbhyaMtara. bAhya tapa cha prakAranuM che (1) anazana, (2) UnAdarI, (3) bhikSAcarcA, (4) rasaparityAga, (5) kAyakaleza, (OM) salInatA. zrI dazavaikAlika sUtra : 1 17 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) anazana--ihaleAka paraleAka sa MbaMdhI kAmanA rahitapaNe, caturthAM bhakta, SaSTha bhakta, aSTama bhakta ( saLa'ga eka upavAsa, e upavAsa, traNa upavAsa ) Adi cha mAsI tapa sudhI athavA jIvanaparyaMta saMpUrNa AhArane parityAga karavA e anazana-tapa kahevAya che. (2) UnAdarI--jeTalA annathI uttara bharAya tethI eka kALiyA mAtra paNa eche AhAra karavA te UnAdarI tapa kahevAya che. tethI svAdhyAya, dhyAna, Adi kriyAone sArI rIte nibhAva thAya che. (3) bhikSAcaryA--jethI svAdhyAya, dhyAna Adi kriyAomAM vighna na Ave, e prakAre zAstrAnukUla vidhithI vizuddha bhikSAne mATe paryaTana karavuM e bhikSAcaryo tapa kahevAya che. (4) rasaparityAga--dUdha, dahIM, ghI, tela, mIThAIno tyAga karavA ene rasaparityAga kahe che. (5) kAyaleza--TADha, tApa, Ardine sahana karavAM. athavA kezaleAca karavA e kAya kaleza tapa kahevAya che. (6) saMlInatA--srI-pazu-pa'Daka-rahita vasatImAM (sthAnamAM) kAcabAnI peThe aMgeApAMga sakAcIne rahevuM te salInatA tapa kahevAya che. AbhyaMtara tapanA paNa cha bhedo che. (1) prAyazcitta, (2) vinaya, (3) vaiyAvRtya, (4) svAdhyAya, (5) dhyAna, (6) vyutsaga . (1 prAyazcitta-lAgelA aticArAnI vizuddhi karavI e prAyazcita tapa che; jemake mAleAcanA, pratikramaNa vagere karavAM. (2) vinaya--gurU AdinI ArAdhanA karavI e vinaya che. gurU Adi Ave tyAre UbhA thavuM, Asana ApavuM, vaMdanA karavI, emanA manane anukULa pravRtti karavI vagere aneka prakAre vinaya thAya che. (3) vaiyAnRtya --azana pAna Adi lAvIne muniene sahAya ApavI Adi vaiyAnRtya (vaiyAvacca) tapa kahevAya che. (4) svAdhyAya--zrutajJAnanI ArAdhanA karavI e svAghyAya che. svAdhyAyanA pAMca bhede cheH (1) vAcanA, (ra) pRcchanA, (3) parivatanA, (4) anuprekSA, ane (5) dharmakathA. ziSyAne Agama bhaNAvavA ane pAte bhaNavuM e vAcanA. kahevAya che. sadUbhAvapUrvaka zrI dazavaikAlika sUtra : 1 18 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMzaya dUra karavA mATe, athavA tattvane nizcaya karavA mATe pRcchA karavI-pUchavuM e pracchanA kahevAya che. zuddha uccAraNa karIne vAraMvAra AvRtta karavuM te parivartana kahevAya che. bhaNelA arthanuM vAraMvAra manana karavuM e anuprekSA che. dharmanI carcA athavA upadeza kare e dharmakathA kahevAya che. (5) dhyAna-vAyune sparza nahi thavAthI jema dIvAnI jata sthira rahe che, tevI rIte manane koI eka avalaMbanamAM sthira karI levuM e dhyAna kahevAya che. dhyAna Ad, raudra, dharma ane zakala evA bhede karIne cAra prakAranuM che, te paNa ahIM, dharma ane zukala e be zubha dhyAna ja upAdeya che. e be dhyAna tapamAM aMtagata che, pahelAM be azubha dhyAna karmabaMdhanAM kAraNa che. (6) vyutsarga-kAyA AdinA vyApArane tadA kaSAya Adine tyajIne upaga sahita rahevuM e vyutsarga kahevAya che. e pramANe bAhya ane AtyaMtaranA bheda maLIne tapanA ekaMdara bAra bheda thAya che. prazna-ahiMsA, saMyama ane ta5 rUpa dharmane utkRSTa maMgala batAvela che, paraMtu anazana Adi tapa bhejanAdine tyAga karavAthI thAya che, tethI e duHkha che ane dukha mokSanuM kAraNa thaI zakatuM nathI; kAraNa ke duHkha asAtavedanIya karmanA udayathI utpanna thAya che. bhagavAne paNa ema ja pratipAdana karyuM che ke-"bhUkha tarasa Adi parISaha vedanIya karmanA udayathI ja thAya che.... karmane kSaya te mokSanuM kAraNa hoI zake che. paraMtu evuM kayAMya sAMbhaLyuM nathI ke karmane udaya paNa mokSanuM kAraNa che. e vAta koI zAstramAM nathI temaja lekamAM prasiddha nathI; tethI je tapa karmodayajanya hAIne mokSanuM kAraNa thaI zako nathI to tene utkRSTa maMgala kema kahyo che ? je duHkharUpa tapane mokSanuM kAraNa mAnavAmAM Ave te aneka doSo Ave che, jemake-je purUSa rogathI atyaMta pIDA pAmI rahyo hoya tene mokSa thaI ja joIe, rAjadaMDathI duHkha bhogavavA vALA cera DAkuone mokSa the joIe, ghoDA para cAbukano mAra paDe che tethI te duHkhI thAya che, tethI tene paNa mokSa maLavo joIe. e ja pramANe kSetravedanAthI dukhI evA nArakI jAne tathA eka zvAsocavAsamAM sADI sattaravAra janma-maraNanAMkho anaMtakALa sudhI pAmanArA nigodiyA chone paNa muktinI prApti thavI joIe. vadhAre zuM kahIe ? jagatanAM badhAM prANIo janma, maraNa, ISTano viga, aniSTane saMga vagere tareha tarehanAM dukhethI duHkhI che. eTale e badhAMne mokSa maLI ja joIe, kAraNa ke duHkhane ahIM mokSanA kAraNa rUpa mAnyuM che, zrI dazavaikAlika sUtra : 1 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je anazana Adi tapa kare che tene bhUkha-tarasa Adi parISaha thAya che. parISahathI tIvra duHkha thAya che. duHkhathI cittane vikSepa thAya che. cittanA vikSepathI azubha dhyAna thAya che. azubha dhyAnathI kaneA aMdha thAya che. kama'kha'dhanathI cAre gatimAM paribhramaNa karavu paDe che. e rIte e mATu amaMgaLa che. je prakhaLa ama'gaLa che te ahiMsA ane saMyamathI yukta thavA chatAM paNa utkRSTa magaLa thaI zakatuM nathI. amRtamAM viSa meLavavAthI zuM viSa amRta thai zake che ? kadApi nahi. tethI tapane mAkSanuM kAraNa mAnavu e ucita nathI. uttara--tapane duHkha kahevuM e cukata nathI. te duHkharUpa nathI kAraNa ke e sAtAveda nIya ka` ke je AtmAnA ja eka vibhAva pariNAma che ane pIDArUpa che, tene duHkha kahe che. anazana Adi tapa pIDArUpa pariNAma nathI, tethI tene duHkha kahI zakAya nahi. khIjI vAta A che. zaMkAkAre kahyuM ke tapa mAnu kAraNa nathI, kAraNa ke te duHkha che; parantu ahIM " tapa mAkSanuM kAraNa nathI" e pratijJA che ane " kAraNa ke te duHkha che" e hetu che. hetunA prayAga sadA evA karavA joie ke je prativAdIne mate paNa siddha hoya. jo "te duHkha che" e hetu siddha hAta te zaMkAkAranuM sAdhya siddha karI zakAta, paraMtu e siddha nathI; kAraNa ke pahelAM batAvI cUkayA chIe ke tapa e duHkha nathI. eTale e hetu svarUpathI ja siddha che. tapa duHkharUpa nathI, balke duHkha upara vijaya meLavavA e tapa kahevAya che. anazana Adi tapathI thanArA kSudhA Adi parISaha AtmAnA vadhatA jatA vizuddha pariNAmathI jItAI jAya che. kSudhA e duHkha avazya che. paraMtu tene tapa kahI zakAya nahi, maheke kSudhA para vijaya prApta karavA e tapa kahevAya che. kSudhAne jItavI e duHkha nathI parantu sukha che eTale tapa sukharUpa che, kemake tapazcaryA karanArAone bhUkhanI paravA ja nathI hAtI. tethI za kAkAranuM e kahevuM kharAkhara nathI ke--tapathI pIDA utpanna thAya che.' A kathanathI e vAta sArI rIte siddha thai gaI ke kSudhA Adi parISaha vedanIya karmAMnA udayathI thAya parantu te pIDA utpanna karI zakatI, nathI. ane jo tethI pIDA utpanna nathI thatI. te cittamAM vikSepa paNa thai nathI zakatA. ulTuM kSudhA Adine jItavAthI kramanI nirA thAya che ane AvatAM karmAMnA nirodha thavAthI saMvara paNa thAya che. tethI bhagavAn mahAvIra svAmIe kSudhA Adi parISahu ane tapane judAM-judAM kahelAM che. eka nIjI vAta ema che ke-siddha bhagavAna kadApi AhAra letA nathI. jo anazanane du:kha mAnI levAmAM Ave te temane paNa duHkhI ja mAnavA paDe. jo siddha paNa duHkhI hAya to meAkSamAga nI prarUpaNA karanArUM zAsravya khanI jAya, ane e zAstrAne anusarIne kasyAmAM AvatI kriyAe paNa vyatha thAya, kAraNa ke duHkhI thavAne kAI buddhimAna taiyAra nahi thAya. matalaba e che ke-jema pAtAnA rAga dUra karavAne mATe rAgI pAtAnI meLe ja lAMghaNu karavAmAM pravRtta thAya che; athavA hIrA, meAtI, mANeka, seAnu. cAMdI AdinI prApti mATe manuSya dustara samudrane tare che; athavA potAnI icchAthI ja meAtI AdinI prApti mATe UMDA samudramAM DubakI mAre che, meTAM moTAM ghIca ane bhayAnaka jaMgalAmAM TADha tApanAM aneka kaSTa uThAve che, durgama rastAomAM lAbhane mATe bhaTakatA phare che. te paNa peAtAnAM manamAM tene duHkha mAnatA nathI ke pIDAne anubhava karatA nathI, jo laghana karavAmAM ane DubakI mAravA AdimAM kaSTanA anubhava thatA hAta tA keAIe dakhAvyA ke Agraha karyA vinA peAtAnI ja icchAthI manuSya utsAha pUrvaka kema pravRtti karata ? eja rIte munirAja paNa peAtAnA AtmAnI vizuddhine mATe pAtAnI meLe ja prasuti bhAvathI anazana Ada tapazcaryA kare zrI dazavaikAlika sUtra : 1 20 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. ema karavAmAM tene jarA paNa duHkha thatuM nathI. (1) jagatamAM pitAnAM karelAM karmone kAraNe keTalAka jIve narakamAM jaIne paramAdhamI. dvArA bhAlAM AdithI chedAya-bhedAya che. keTalAMka ghAmAM tala athavA sarasavanI peThe pilAya che. keTalAke tAMbA pItaLanAM vAsaNonI jema kuTAya-pITAya che. keTalAke lAkaDAnI peThe karavatathI vaherAya che. keTalAkane tIkSaNa kAMTAnAM bichAnAM para suvADavAmAM Ave che. keTalAkane kapaDAnI peThe zilA para pachADavAmAM Ave che, ane anaMta bhUkha-tarasa Adi nAnA prakAranA asaha kaleza pamADavAmAM Ave che. e pramANe tareha tarehanAM duHkhene anubhava e ja kare che. (2) tiryaMca gatimAM paNa koI keI tiryaMca duHkha sAthe TADha-tApa sahana kare che, keTalAka para bhAre bojo lAdavAmAM Ave che, ke koI cAbukanA mAra khAya che, keI koIne kAtIla zAthI chedavAmAM Ave che, kaI kaI khUTie baMdhAelA bhUkha-tarasa Adi nAnA prakAranAM duHkha jogavatA jovAmAM Ave che. (3) je bhAgyodayathI manuSyagati maLI jAya to temAM paNa seMkaDo duHkha bhogavavAM paDe che. ema karavAmAM tene jarA paNa duHkha thatuM nathI. (1) jagatamAM pitAnAM karelAM karmone kAraNe keTalAka che narakamAM jaIne paramAdhamI. dvArA bhAlAM AdithI chedAya-bhedAya che. keTalAMka ghANImAM tala athavA sarasavanI peThe pilAya che. keTalAka tAMbA pItaLanAM vAsaNanI jema kuTAya-pITAya che. keTalAke lAkaDAnI peThe karavatathI vaherAya che. keTalAkane tIkSaNa kAMTAnA bichAnAM para suvADavAmAM Ave che. keTalAkane kapaDAnI peThe zilA para pachADavAmAM Ave che, ane anaMta bhUkha-tarasa Adi nAnA prakAranA asahya kaleza pamADavAmAM Ave che. e pramANe tareha tarehanAM duHkhane anubhava e ja kare che. (2) tiryaMca gatimAM paNa koI keI tiryaMca duHkha sAthe TADha-tApa sahana kare che, keTalAka para bhAre be lAdavAmAM Ave che, kaI kaI cAbukanA mAra khAya che, keI koIne kAtIla zAthI chedavAmAM Ave che, kaI kaI khUMTie baMdhAelA bhUkha-tarasa Adi nAnA prakAranAM duHkha bhogavatA jovAmAM Ave che. (3) je bhAgyeAdayathI manuSyagati maLI jAya te temAM paNa seMkaDo duHkha bhogavavAM paDe che. te mANasa AMdhaLo thaI jAya che, keI bahAra banI jAya che, keI laMgaDe thAya che. che zvAsa yA khAMsIne rega thAya che. keI daridratAnAM duHkhothI dIna-hIna thaIne aneka prakAranI durdazAne anubhava kare che. vRddhAvasthAmAM patnI putra Adi tene tiraskAra kare che. chevaTe bhUkha-tarasa AdinAM duHkhe paNa veThIne tene maraNa zaraNa thavuM paDe che. () kadAca devagati pAmIne devatA thaI jAya che tyAM paNa tareha tarehanAM duHkha vidyamAna hoya che. keI devatAnI vibhUti adhika hoya che, keInI ochI hoya che. ochI vibhUtivALA adhika vibhUtivALA devatAne jaIne ISa-Sa kare che. ema karavAthI manamAM atyaMta saMtApa thAya che. e saMtApane zamAvavAne jyAre te potAne asamartha jue che tyAre te da:khI thAya che. tethI saMsAramAM kayAMya paNa sukha jovAmAM AvatuM nathI. jevI rIte apAra sAgaramAM caMcala taraMge utpanna thAya che, tevI rIte saMsAramAM janma, maraNa, buDhApe, mAnasika ciMtAo, zArIrika vyAdhio. ISTa vastuone viga aniSTane saga Adi aneka prakAranAM navAM navAM dukho utpanna thatAM rahe che. e vividha prakAranAM zrI dazavaikAlika sUtra : 1 - 21 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAone sArI peThe samyagAna dvArA jANavAthI evI jijJAsA thAya che ke A dukhasamUhathI ApaNe kevI rIte chUTIzuM ? e rIte chUTavAne upAya zodhatAM muni mahAtmA jInendra bhAgavAne pratipAdita karelA mokSanA mArga para ArUDha thaI jAya che. pachI kramazaH zukaladhyAna dvArA kevalajJAna prApta karIne avyAbAdha anaMta Amikasukha ane punarAgamana rahita mokSane prApta kare che. potAnA manamAM e vicAra karIne tapamAM lIna thanAra tapasvIjana bhUkhatarasanA thaDA dukhane lagAre gaNatA nathI. temanI sAme anaMta sukhanA sthAna mokSanuM dhyeya sadA rahe che ane e dhyeyanI prAptimAM kSudhA Adi parISahathI thanArUM duHkha nahivata bane che. te pitAnA aMtaHkaraNamAM e tucha duHkhAnuM smaraNa paNa karatA nathI. tAtparya e che ke-anazana Adi tapa, paramapada mokSanA anaMta avinAzI sukhanuM prabala kAraNa hovAthI munionA AtmAnA pariNAmomAM vikAra utpanna karI zakatuM nathI. ane e dacika bhAvamAM paNa nathI arthAt tapa kSAyopathamika-bhAvamAM che. A viSayanuM pratipAdana pahelA vistArathI karavAmAM AvyuM che. have e vAta sArI rIte siddha thaI cUkI ke tapa mokSanA kAraNa che ane utkRSTa maMgalarUpa dharma che. dhama utkaSTa maMgala che, paraMtu dharmamAM e karyo vicitra mahimAM che ke jethI tene uka maMgala kahyo che ? A praznanuM samAdhAna karavAne kahe che - - je prANInA manamAM ahiMsA, saMyama ane parUpa dhamane niraMtara nivAsa rahe che. te dharmAtmA prANIne bhavanavAsI, vyantara, jyotiSI ane vaimAnika e cAre nikAyanA devatA namaskAra kare che arthAta temanuM saMmAna kare che. gAthAmAM AvelA "api" zabdathI spaSTa thAya che ke jyAre devatA paNa dharmomAM praNanuM saMmAna kare che te rAjA, mahArAjA, samrATa ane cakavatI AdinI te vAta ja kayAM rahI ? teo paNa temanA caraNamAM paDe che. e rIte ukaSTa dhamanI ArAdhanA karanAra prANu devo vaDe vaMdanIya bane che. je koI traNa karaNa ane traNa vegathI e dharmanI ArAdhanA bhalI peThe kare che te avazya evI siddhi gati (mokSa) ne prApta kare ke je paramakalyANarUpa che, acala che, temAM kaI prakArano rogadoSa nathI, jene kadApi aMta Avato nathI jemAM pahoMcavAthI kSaya thato nathI ane koI prakAranI bAdhA-pIDA thatI nathI. ahA ! e mekSanI zI vAta kahIe, jenI AgaLa narendra Idra ahamiMdra Adinu sukha evuM tuccha che ke jema dhAnya AgaLa phetarAM tuccha che. zrI dazavaikAlika sUtra : 1 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazna-saMyama tapa Adi sarva dharmonuM mUla ahiMsA che, tethI saMyama ane tapane samAveza ahiMsAmAM ja thaI jAya che. te saMyama ane tapane judA-judA kema kahyA che ? sAMbhaLe- uttara-judA judA kahevAnuM kAraNa e che ke tapa vinA saMyamanI joIe tevI nirmaLatA thatI nathI ane saMyama vinA ahiMsAnuM barAbara pAlana thaI zakatuM nathI. e kAraNathI ahiMsAnuM pratipAdana karIne tene nirmaLa banavavAne mATe tapanuM juduM kathana karavAmAM AvyuM che, ethI traNenuM juduM-juduM kathana ucita che. saMyama ane tapanA arthamAM bIjI paNa vizeSatA che ane te e ke-saMyamathI saMvara thAya che, paNa tapathI saMyama ane nirjarA beu thAya che. athavA ema samajavuM joIe ke saMyama ane tapa e beu rAjAnA AtmarakSakenI piTha ahiMsAvatanA rakSaka bane che. jyAM sudhI saMyama ane tapa na thAya tyAM sudhI ahiMsAnuM samyaka pAlana thaI zakatuM nathI. eka samAdhAna bIjuM paNa che. ahiMsAmAM prANanA popaNanI nivRttinI pradhAnatA che. ane saMyamamAM zrotra Adi IndrinA nigrahanI pradhAnatA che. e rIte emAM aneka prakAranI moTI moTI vizeSatAo joIne sUtrakAre pRthapha kathana karyuM che. tapanA svarUpamAM te eTale bheda che ke keIne saMdeha thaI zake naDi. pitAnI athavA bIjAnI dvArA prANunA popaNanI nivRtti karavI tene ahiMsA kahe che, ane bhUkha tarasa TADha tApa Adine sahevAM te tapa kahevAya che. prazna-bhagavAne ahiMsA saMyama ane tapa e traNemAM tapane chelluM kema kahyuM? uttara-karoDo bhemAM saMcita karelAM atyaMta kaThora karma tapanI dvArA zIdhra naSTa thaI jAya che. ethI dustara saMsArarUpI sAgarane zIdhra pAra karavAnI abhilASA rAkhanArA, ahiMsA ane saMyamanI ArAdhanAmAM tatpara rahenArA, mokSAbhilASIoe avazya ugra tapasyA karavI joIe. e udezathI bhagavAne tapane chelluM juduM kahyuM che. 5 1 - dhamanuM rakSaNa zarIrathI thAya che. ane zarIrane nirvAha AhArathI thAya che. AhAra prathivI Adi cha javanikAyanA AraMbha vinA nathI banI zakato, ane jyAM AraMbha che tyAM dharma nathI' ema sarvajJa bhagavAne kahyuM che. ThANuga (sthAnAMga) sUtranA bIjA ThANAmAM e vAta spaSTa che. arthAt AraMbha ane parigraha e beunA yathAtha svarUpane AtmA, parijJAthI samyapha-prakAre jANe ke e beu janma jarA maraNanA dAtA, catutirUpa anaMta saMsAramAM paribhramaNa karAvanArA, chedana-bhedana-Adhi-vyAdhi-kalezarUpa dukhenA kAraNe tathA AtmAnA virAddha svarUpanA ghAtaka che. paraMtu jyAM sudhI pratyAkhyAnaparizadvArA traNa karaNa ane traNa gathI tene tyajI na devAya tyAM sudhI jinendrabhagavAne prarUpelA dharmane sAMbhaLavA gya paNa thavAtuM nathI, pachI pALavAnI to vAta ja kayAM ? tAtparya e che ke AraMbha ane parivahana tyAga karyA vinA dharmanuM pUruM pAlana thaI zakatuM nathI tethI dharmanA ArAdhaka munione nirava AhAranI vidhi kahe che-"ka tuma" ItyAdi. zrI dazavaikAlika sUtra : 1 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gocarI vidhirme bhramara kA draSTAMta jema bhramara bhramaNa karIne aneka vRkSa latA AdinAM puSpAnA cADa thADA rasa mAryAdA pUrNAMka le che, vadhu letA nathI, ane evI rIte le che ke koI paNa puSpane jarAe pIDA thAya nahi, ema te peAtAnA AtmAne tRpta karI le che. prazna--vRkSa ane latA para ja pUla thAya che, zaiA hetu che. tA vaLI kuma (vRkSa) zabda kahevAne uttara-jema bhamarA badhAM vRkSeA ane latAnAM phUlAnA rasa pIe che, UMca-nIcanA bhedabhAva rAkhatA nathI ke-A vRkSa para AchAM phUle che ane AnA paravadhAre che; e pramANe sAdhupaNa dravya-bhAvathI uMca-nIcanA bhedabhAva na rAkhIne samAna dRSTithI gRhasthenAM kuLAmAM bhikSA vRttine mATe bhramaNa kare che. e Azayane prakaTa karavA mATe gAthAmAM rUma (vRkSa) zabda Apele che. athavA ema samajavuM ke gAthAmAM druma zabdanI sAthe chaThThI vibhaktinA prayAga karavAmAM AnyA che. chaThThI vibhaktine atha saMbaMdha thAya che. ethI A dRSTAMta drumamAM lAgelAM puSpAnA rasane grahaNa karanArA bhamarAnuM ja samajavuM joIe. khIjA bhamarAe)nu nahi. eTale e atha thAya che ke jema bhramara, dhruma (vRkSa) saMbaMdhI puSparasane ja grahaNa kare che. khIjA rasane nahi, tema sAdhu paNa gRhasthathI sabaMdha rAkhanArA arthAt jenI upara gRhasthanA adhikAra hoya te AhAraneja grahaNa kare che, je AhAranA koI gRhastha svAmI nathI DAtA tene sAdhu grahaNa karatA nathI. puSpa zabdanA prasUna kusuma Adi aneka paryAya zabdo hAvA chatAM gAthAmAM prasUna ke kusuma Adi anya zabda na ApatAM puSpa zabda ja ApyA che. emAM sUtraranA Azaya khIlelAM phUlAnA che ema spaSTa thAya che, kAraNa ke khIlelA phUlanuM ja nAma puSpa che. ethI bhramara, jema khIlelA phUlA para ja bese che ane tenuM rasapAna kare che, tema sAdhu paNa evA gRhasthA pAsethI AhAra le che ke jemanA bhAva sAdhune AhAra ApavAnA hAya ane je kuLa dugu-chita na hoya. bhramaranAM paNa Sapada dvika Adi aneka nAme che, temAMthI khIje keAI zabda na ApatAM 'bhramara' zabda ApyA che, bhramara zabdanA atha thAya che bhramaNu karanAra--eka sthAna zrI dazavaikAlika sUtra : 1 24 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para besI na rahenAra; e zabda ApavAne Azaya e che ke sAdhue ahIM-tahIM bhramaNa karIne thoDo thoDo AhAra levo joIe, jethI gRhastha pharI AraMbha na kare, maryAdA artha. vALe A upasarga ApavAnuM tAtparya e che ke jeTalA AhAranI AvazyakatA hoya eTale ja le. vadhAre nahi gathAnA uttarArdhamAM "y' e ekavacanathI ema sUcita thAya che ke jema bhamaro eka paNa puSpane pIDA upajAvatA nathI. temaja sAdhue keIpaNa dAtAne kaSTa na upajAvavuM. * jema megha, keIne udezya karIne pANI varasAvatuM nathI. athavA jema vRkSa, pitAnA nAma-gotra karmanA udayathI ja kAIne uddezya karyA vinA svabhAvathI ja phala-phala utpana kare che. tema gRhastha pitAnA sudhA-vedanIya karmanA udayathI jyAre AvazyaktA lAge che tyAre bhAjana banAve che. athavA jema jyAM bhamarA na jaI zake te sthaLe paNa vRkSa phale che, tema ja sAdhu jyAre tapasyA kare che tyAre, ane jyAM sAdhu nathI hotA te grAma nagara AdimAM paNa divase yA rAtrie gRhastha nAnAprakAranA bhejana te banAve ja che; ethI "gRhastha je bhojana banAve che te sAdhuone nimitta hoya che. ema na samajavuM joIe. praznabhramaranuM UMdAharaNa viSama che, kAraNa ke te sAdhuonI sAthe barAbara baMdha besatuM nathI. bhramara vRkSanI AjJA prApta karyA vinA ja puSpane rasa pIe che. sAdhu yAcanA karIne ja bhikSA le che bhramara eka divasamAM eka ja vRkSanI pAse vAraMvAra jAya che ane puSparasane pIe che, sAdhu eka divasamAM vAraMvAra eka gRhasthanA gherathI bhikSA nathI laI zakatA. bhramara asaMjJI hoya che; sAdhu saMjJI hoya che, bhramara avratI hoya che; sAdhu vratI hoya che, bhramara apratyAkhyAnI hoya che, sAdhu pratyAkhyAnI hoya che. bhramara asaMyata hoya che, sAdhu saMyata hoya che. ItyAdi aneka bhinnatAo rahelI che. uttara-e zaMkA barAbara nathI, kAraNake daSTAnta badhI jagyAe ekadezIya ja hoya che. pIDA upajAvyA vinA aneka puSpAmAMthI thoDo thoDo rasa le" eTalA aMzamAM ja A dRSTAnta samajavuM joIe. A viSayanuM spaSTIkaraNa sUtrakAra pote ja mahurNamA e pAMcamI gAthAmAM karaze. 2) have vizeSa khulAse karavAne dAskRtika kahe che - A pramANe aDhI dvIpamAM jeTalA zramaNa mukta, sAdhue che teo badhA dAtA dvArA ApavAmAM AvatA AhAranI eSaNAmAM evo prayatna kare ke jema bhramara punA rasanA zodhanamAM lIna thAya che. zramaNa, zamana, samanas, samaNa, e badhA zabdone prAkRta bhASAmAM "samaNa" rUpa artha thAya che. zramaNa no artha e che ke-je anazana Adi tapa kare che.-parISaha sahe che, saMsAramAM paribhramaNa karAvanArA InidrAnA viSayathI udAsa rahe che, athavA je pAMca IdranuM tathA mananuM damana kare che, "zamana' ne artha evo thAya che, kekaSAya-krodha mAna mAyA ane lebha, tathA nekaSAya-hAsya rati arati zoka bhaya jugupsA strIveda purUSaveda ane napuMsa zrI dazavaikAlika sUtra : 1 - pa. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ veda rUpI agnine zAnta karI nAkhe che. bhayaMkara vizALa bhavATavImAM paTana karatAM bhAgarUpI agninI bhabhakatI jvAlAmAMthI utpanna thatAM saMtApanA samUhane zuddha bhAvanAthI zAnta karI nAMkhe che. 'samanasU' zabdane atha evA che ke-jenuM mana sva ane paramAM samAna hoya, athavA jenAM manAyeAga haMmeza zuddha rahe. 'samaNu' zabdanA artha evA thAya che ke-je samyak prakAre pravacananuM pratipAdana kare che athavA cAre kaSAyane jItI le che, parigrahanA baMdhanathI rahita arthAt dhamanAM upakaraNA pravAya eka seAya ke taNakhalA jeTale| paNa parigraDuM na rAmanArAone mukta kahe che. perigrahanA e bheda che. (1) bAhya ane (ra) AbhyaMtara. pahelA bAhya parigraha dhana- dhAnyAdi nava prakAranA che. bIjo Abhyatara parigraDa-(1) mithyAtma, (2)veDha, (3) purUSaveda. (4) napu Msakaveda, (5) hAsya, (6) rati, (7) mati, (8) zAka (9) bhaya, (10) jugupsA (11) krodha, (12) mAna, (13) mAyA, ane (14) lAbha, e bhedoe karIne 14 prakAranA che. sva ane paranA meAkSa saMbadhI sukhane sAdhanArA sAdhu kahevAya che. evA sAdhu, ApavAmAM bhAvatA azana AdinI eSaNAmAM pravRtta thAya che, AhAra pANInI vizuddhimAM lIna rahe. ahI sudhI dRSTAnta ane krAryAMntikanI paraspara samAnatA khatAvI che. have temAM je aMtara rahelu che te batAve che. te aMtara e che ke-jema bhramara puSpAmAM anurakta thAya che tema gRhasthe ApelA azana pAna AdinA zeAdhanamAM sAdhu pravRtta thAya beTika, zAya, tApasa, gairika ane AjIvika Adi paNa janatAmAM zramaNa kahevAya che, tenu nirAkaraNa karavA mATe gAthAmAM munnA (muddA) kahyu che nihUnava Adi paNa vyavahAra karIne mukta kahevAya che, tethI tenu nirAkaraNa karavAne sAduLo (lAdhava) pada Apelu che. bhramara aNuApelA puSpanA rasanuM pAna kare che, kintu zramaNa aNupelAM bhAjananu grahaNa karavAnI IcchA paNa karatA nathI, pachI grahaNa karavAnI vAta ja karyA rahI ? A bhedane prakTa karavAne mATe jJAna zabda, sacitta AhAranuM nirAkaraNa karavAne mATe matta zabda, ane AdhAkamI Adi deASavALA AhAranA vyavaccheda karavAne mATe ghaLA zabda gAthAmAM ApavAmAM Avela che. A e gAthAomAM dRSTAMta ane krAntika batAvIne ema prakaTa karavAmAM AvyuM che ke sAdhuoe kevA prakAranI bhikSA levI joie, mATe bhikSAnA bhedo kahe che---- bhikSA e prakAranI che laukika bhikSA ane leAkeAttara bhikSA. laukika bhikSAnA paNa e bhedo che. (1) dInavRtti, (2) paurUSaghnI, peAtAnu peTa bharavAmAM asamartha dIna, hIna, anAtha lUlA, laMgaDAnI bhikSA dInavRtti kahevAya che. pAMca AsavAnuM sevana karanArA, pAMce indriceAnA viSayAmAM cittane sadA Asakata rAkhanArA pAMca prakAranA pramAdezamAM pravRtti karanAra1, bhAgarUpI AmiSamAM abhilASA rAkhanArA, bALa-baccAMne utpanna karanArA, evA nakAmA manuSyone ApavAmAM AvatI bhikSA paurUSanI kahevAya che, kAraNa ke tethI emanu paurUSa naSTa thaI jAya che. leAkeAttara bhikSA e prakAranI che. (1) aprazasta, (ra) prazasta. alasanna ane pArzva stha AdinI bhikSA aprazasta ane paMca mahAvratadhArI, SaTkAyarakSaka, pAMca samiti traNa guptinuM pAlana karanArA muninI tathA pratimA-( paDhimA )-dhArI zrAvakAnI bhikSA prazasta kahevAya che. zrI dazavaikAlika sUtra : 1 26 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratimA-(paDimA) dhArI zrAvakenI bhikSA prazasta e kAraNathI che ke e zrAvaka hovA chatAM sAdhunA jevI utkRSTa kriyAnuM pAlana kare che. A bhikSAne "sarvasampatkarI' paNa kahe che, kAraNa ke tethI AtmAnI samasta sampatti jJAna darzana sukha AdinI prApti thAya che. e bhikSAnAM bIjA cha nAma paNe kahelAM che. (1) mAdhukarI (bhrAmarI), (2) becarI, (3) gaDulA, (4) akSAMjanA, (5) gartApUraNI, ane (6) dAha zamanI. (1) mAdhukarI (jAmarI)nuM svarUpa pahelAMnI gAthAmAM kahyuM che. | (2) gocarI-jema gAya jyAM ochuM ghAsa jue che tyAM che koLiyo le che, ane jyAM vadhu ghAsa jue che tyAM pahelAthI vadhu maTe grAsa (koLI) le che, ghAsane mULamAMthI ukhADatI nathI. e rIte bhikSu eka sthAnethI ja pUrAM azana pAna Adi grahaNa na kare, kiMtu gRhasthane pharIthI AraMbha-samAraMbha na kare paDe e vicAra karIne azanAdi le, tene gocarI kahe che, athavA jema vividha bahumUlya vastrAbhUSaNathI sajaja thaelI sundara yuvatI strI gAyane ghAsa nIravA Ave che, te gAya tenI suMdaratA jetI nathI. paratuM ghAsa para ja daSTi rAkhe che, te pramANe bhikSu AhArAdi ApatI strInuM sauMdarya, suveza, AbhUSaNa AdinuM nIrIkSaNa na kare, kiMtu azanAdinI zuddhi para ja daSTi rAkhe tene gocarI kare che. (3) galepA-jema gumaDA upara jarUrI karatAM vadhAre lepa karavAthI lepa Ama-tema phelAI jAya che ane AsapAsano nIraga pradeza paNa kharAba thaI jAya che. ane je gUmaDA upara bilakula 5 na karavAmAM Ave te rega zAnta thAya nahi, evI ja rIte sAdhu je pramANathI adhika AhAra kare te pramAda Adi deSa utpanna thavAthI svAdhyAya Adi kriyAonuM pUruM pAlana karI zakato nathI, ane bilakula zeDo AhAra kare te kSudhAvedanIyanI zAnti nahi thavAthI vaiyAvRtya Adi sAdhunI kriyAo thaI zakatI nathI tethI nirdoSa ane parimita AhAra le e "gaDulepA" bhikSA kahevAya che. (4) jema keI mANasa gADAmAM besIne Icchita sthAna para javA Icche che. paraMtu gADAne bilakula tela na uMje te e gADuM cAlI zakatuM nathI ane je vadhAre paDatuM tela uMje te te vRthA jAya che. eTaluM ja nahi paNa hAnikAraka paNa nIvaDe che. e rIte mokSa purI sudhI pahoMcavAne mATe zarIra-zakaTa (gADa) ne AhArAdi rUpa tela bilakula na ujavAmAM Ave te saMyama-yAtrAne samyapha nirvAha thaI zakato nathI, ane adhika AhAra ApavAmAM Ave te regAdi thavAthI vinaya kRta Adi samAdhi thaI zakatI nathI. tethI parimita AhAra le e "akSAMjanA' bhikSA kahevAya che. (5) gapUraNa-jema ke gRhasthane ghera javA-AvavAnA mArga para keI kAraNathI khADo paDI jAya che te tene dekhatAM ja te gRhastha zIdhra mATI, patharanA TukaDA, vagere je kAMI maLe te laIne khADAne pUrI nAkhe che. paNa ema nathI vicArato ke sArI ITa ane patharAothI ja pUrIe. je na pUre te bhAre Apatti AvI paDavAnI saMbhAvanA rahe che. e rIte muni sudhA-venIyane lIdhe aMta-prAMta Adi niravagha AhAra laIne khAlI udara bharI le che. tene gapUraNI kahe che. (6) dAha zamanI-je samaye gharamAM agni bhabhUkI uThe te samaye gharane dhaNI jaldI jaldI pANI, kAdava, dhULa, mATI vagere je kAMI maLI jAya te nAMkhIne Aga bujhAve che. te zrI dazavaikAlika sUtra : 1 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vakhate te ema nathI vicArate ke jyAre gaMgA-siMdhunuM nirmaLa nIra maLaze tyAre Agane bujhAvIza. e rIte saMyamanI rakSAne mATe mumukSu bhikSu lukhI, tuccha, Adi nirdoSa bhikSAthI seMdhAne zAnta karI le che. tethI tene "dAhopazamanI" kahe che. (6) iDA bhikSAgRhaNa viSayaka ziSya zrI pratijJA "prazasta bhikSAja sAdhue grahaNa karavI joIe. bIjI nahi," ema sAMbhaLIne ziSya gurU samIpe nivedana kare che--vaze ja vitti ItyAdi. A gAthAnA pUrvArdhamAM be ja AvyA che. ekane artha che jema" ane bIjAne atha che ema e rIte tene artha ema thaze ke-he bhagavAn ! ame ema ja (eja prakAre ) prazasta bhikSA grahaNa karIzuM ke jema ( je prakAre) trama yAM rasthAvara jIvane kaI paNa prakAranI bAdhA na pahoMce kAraNa ke gRhasthAe pitAne mATe yA potAnA kuTuMbane mATe banAveluM AhA2 laIne ja sAdhu potAnI saMyama-yAtrAne nivAha karI le che. e vAtane vadhu spaSTa karavAne mATe bhramaranA daSTAMtane pharIthI bevaDAve che ke-jema bhramara pupomAMthI rasa grahaNa karIne paNa kaI puSpane pIDA upajAvatA nathI. (gA. 4) madhukaranA udAharaNamAMthI je niSkarSa nIkaLe tene sUtrakAra kahe che-magricNamA, ityAdi. sAdhuoM kA svarUpa kathana je bhramarAnI peThe aniyata (kuLanI nesarAya rahita) bhikSA le che, kartavya ane akartavyane vivekI che, nivAsasthAna tathA kuTumba parivAra AdimAM mamatAnA baMdhanathI baddha thayo nathI, tareha-tarehanA abhigraho dhAraNa karIne aneka gharothI lIdhelA aMta-prAMta Adi AhAramAM anurakta rahe che, Indriyo ane mananA vikAronuM damana kare che, te nirdoSa bhikSA laIne traNa yoga, pAMca indri, nava prakAranuM vizuddha brahmacarya ane ahiMsAnI sAdhanA karanAre sAdhu kahevAya che, bhramarAnI peThe asaMjJA paNa hoya che, tethI buddha (kavyAkatavya-vivekathI yukta) pada ApeluM che. pratimA (paDima) dhArI zrAvaka (saMyatAsaMyata) paNa bhramarAnI samAna ane zrI dazavaikAlika sUtra : 1 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ buddha hoya che, tethI anidarathA para ApyuM che. pahelAM kahevAmAM AvyuM che ke bhramarAnuM uDhAharaNa eka-dezIya che. keI kahe che keenuM mukha caMdramA jevuM che." paNa mukhamAM caMdramAnA badhA guNe hotA nathI. arthAta keI guNa samAna hoya che, keI asamAna hoya che. bhramarAnuM udAharaNa paNa kAMI aMzamAM maLatuM che, keI aMzamAM aNumaLatuM che. je aMzamAM aNumaLatuM che te sUvakAre nariffset ane hRtA vizeSaNethI prakaTa karyuM che. bhramara mAtra kusumenA svAdiSTa rasane ja pIe che, tethI e dAnta (Indriyone jItanAra ) nathI. A daSTAMtathI dArdAntikanI asamAnatA che. sudharmA-svAmI jaMbU-svAmIne kahe che-he jabU! upara je prathama adhyayanane bhAva kahyo che te aMtima tIrthakara bhagavAna mahAvIra pAsethI je meM sAMbhaLe te ja kahyo che. meM pitAnI buddhithI kalpanA karela nathI kahyo. pitAnI buddhithI kalpanA karI kahevAthI zrutajJAnanI AzAtanA thAya che. ane chaghanuM jJAna paNa adhUruM cheya che, tethI bhagavAna dvArA pratipAdita pravacana ja meM tane saMbhaLAvyuM che. kahyuM paNa che ke sukhanA abhilASI purUSoe zrutajJAnanI AzAtanAne tyAga kara joIe, kAraNa ke chadmasthAnI daSTi pUrNa hotI nathI. A arthane uttama zabdathI prakaTa karyo che." (5) iti "kamapupaka" nAmanA pahelA adhyayanano gujarAtI-bhASAnuvAda samAsa (1). zrAmaya meM adhikArI kA lakSaNa adhayayana bIjuM pahelA adhyayanamAM dharmanuM svarUpa ane mahAmya kahyuM che. te kevaLa jaina zAsanamAM maLI Ave che. tethI, pahelAM kahelA dharmanuM pAlana karavAne mATe jeNe jaina zAsana arthAta cAritra dharma svIkAryo hoya paraMtu navadIkSita hovAthI keIvAra dhairya chUTI javAthI e kadAca cAritrathI smalita na thaI jAya, teTalA mATe A adhyayanamAM "sAdhue haiyA dhAraNa karavuM joIe." e kahevAmAM Avaze. paraMtu dhairya tyAre ja rahI zake che ke jyAre kAmavikArane jItI levAmAM Ave. tethI zAstrakAra sauthI pahelAM e viSayanuM pratipAdana kare che- 40 ityAdi zrI dazavaikAlika sUtra : 1 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIva je indriyanA viSayanI kAmanA (abhilASA) kare che tene "kAma' kahe che. je sAda, e kAmone tyAga nathI karatA, teo aprApta viSayanI prAptirUpa azubha adhyavasAyane adhIna thaIne Dagale Dagale khedane anubhava karatAM zuM kadApi zramaNatAne prApta karI zake che ? kadApi nahi. ISTa, aniSTa sacitta, acitta Adi badhI vastuo para samatA-bhAva rAkha, hAsya Adi chae nokaSAyane tyAga karavo. pAMca samiti ane traNa guptinuM pAlana karavuM gupta brahmacArI thavuM, traNa bhegone sAdhavA, zrutajJAnarUpI jaLathI aMtaHkaraNane zuddha rAkhavuM sabhyaphatvathI yukta rahevuM, saMyamarUpI kavaca (bakhtara) thI sajaja rahevuM dorAsahita mukhavastrikAne mukha para bAMdhIne rahevuM, yatanA-dharmane dhAraNa karavuM, bhegarUpI AmiSathI virakata rahevuM, karaNa sitterI ane caraNasitterInA pAragAmI thavuM, nirdoSa bhikSAthI ja saMyamayAtrAne nirvAha kare, tIrthakara bhagavAnanI AjJAnuM ArAdhana karavuM, AtmajJAnI thavuM, parigrahane tyAga kare. yAtrAmAtrAne jANavI, kAcabAnI peThe IndriyenuM gepana karavuM, apa azana pAnane grahaNa karavAM. alpa upaIi rAkhavI, kaSAyane tyajavA, Asavarahita thavuM, saMsArarUpI sAgarathI pAra UtaravuM, pAparahita thavuM, nigraMtha pravacanamAM pravINa thavuM, mAyA mithyAtva ane nidAnarUpa zalyone kApavAM, sannidhine na rAkha, uragAdinI upamAthI yukta thavuM pApanI prarUpaNa karanArAM zAno upadeza na kara, manane svaccha rAkhavuM ane aticArarahita cAritrane pALavuM tathA mRga jema sihathI sadA dUra bhAge che tema pApakarma jenI pAse na ubhAM rahe te "zrAmastha" (sAdhutA) kahevAya che. evuM prAmANya tyAM sudhI prApta nathI thatuM ke jyAM sudhI te kAmagano tyAga kare nahi, jenuM citta kAmanA saMka9pavika5thI vyAkuLa rahetuM hoya che tenI kriyAo bhAvazUnya dravya-kriyAo hoya che, kevaLa dravya-kriyAonuM pAlana karavAthI ke zramaNa thaI zakato nathI. A viSayamAM saMgraha gAthAo che, jene artha pahelAM AvI gayela che. (1) tyAgI kA svarUpa kathana upara kahevAI gayuM che ke zabda Adi IndriyaviSayAmAM pravRtta e sAdhu zramaNya (cAritra)nuM pAlana karI zakatuM nathI. have dravyakriyAo karatAM paNa je sAdhunA cittamAM kaluSatA hoya te te vAstavamAM tyAgI nathI, e kahe che- athavA pahelI gAthAmAM eka vizeSa praNAlIthI ema pratipAdana karyuM che ke-zabdAdiviSayone tyAgI ja zramaNya (sAdhutA) pALI zake che, kiMtu regAdi kAraNothI paNa zabdAdi viSayane nathI jogavI zakato to zuM te samaye e paNa tyAgI kahevAI zake che? nathI zrI dazavaikAlika sUtra : 1 30 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahevAte e viSaya have kahe che :-varacayaityAdi je manuSya rogAdithI AkrAnta hovAne kAraNe parAdhIna che ane parAdhInatA (asamathatA) ne kAraNe vastra, kastUrI, kezara, caMdana Adi gaMdha, kuMDala, kaDAM Adi AbhUSaNa, strI, zamyA. ane 4 zabdathI savArI, Asana AdinuM sevana karatA nathI teo tyAgI arthAt saMsAranA saMbaMdhone tyAga karavAvALA nathI kahevAI zakatA kAraNa ke asAra samajIne mamatA choDavI-rUci na rAkhavI e ja tyAga kahevAya che. regAdithI grasita manuSya upara kahelA viSAnI mamatA cheDatA nathI, tethI teo tyAgI kahevAtA nathI. (2) - tyAgI kone kahe che? e viSe sUtrakAra kahe che ke ' ityAdi. je mahApurUSo pUrvapuNyanA udayathI prApta thaelA manohara ane ISTa zabdAdi viSayane vividha-vairAgyabhAvanA bhAvIne tyajI de che tenAthI vimukha banI jAya che, ane rogAdithI pIDita na hovAne kAraNe svAdhIna (samartha) hovA chatAM paNa vividha-vairAgya-bhAvanA bhAvIne badhA bhegene tyajI de che, teo ja tyAgI kahevAya che. (3) kAmarAga ke doSoM kA vicAra saMyama-mArgamAM vihAra karatA tyAgI muninuM mana, strI Adine jovAthI je vicalita (DAmADoLa) thaI jAya te tene rokavAne mATe upAya batAve che-ttamav0" ItyAdi. rAgadveSa rahita samatApUrvaka vicaratAM zramaNyamAM sthita muninuM mana strI Adine dekhatAM mehanIya karmanA udayathI kadAcit pahelAM bhagavelA bhogenuM smaraNa thaI javAthI athavA viSaya sevananI IcchA thavAthI saMyamarUpI gharanI bahAra nIkaLI jAya che te samaye sAdhue vicAravuM joIe ke huM jenI abhilASA karuM chuM te strI nathI mArI ke nathI ha teneoN. evA vicAra karIne e strI pratyenA viSayane rAgabhAva dUra kare joIe. tAtparya e che ke-strInA viSayamAM mananI pravRtti thavAthI cAritranI malinatA Adi aneka doSa utpanna thAya che. e dene vicAra karIne muni pitAnA manane te taraphathI pAchuM haTAvatAM samaprekSAnuM avalaMbana karIne e rAgarahita thaI jAya ke je te strIne dekhatAM pahelAM hate. zrI dazavaikAlika sUtra : 1 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAmarAga nivAraNa kA upAya dene vicAra A pramANe kare-he mana ! cAritranA prANa samAna brahmacaryane jIvanapayata pALavAnI te pratijJA karI che. pahelAM karelI pratijJAne have parityAga karatAM tane zarama nathI AvatI ? je samaye tuM saMsArarUpI tIvra dAvAnaLathI saMtapta thaze ane lekamAM koI paNa tane bacAvI na zakayuM, te samaye zrIjInendra bhagavAne prarUpelA cAritra dharmane te svIkAra karyo ane je heya viSAthI vimukha thaIne badhI jaMjALane cheDI dIdhI, teja viSayane vamanacATanArA zvAnanI peThe pharIthI te svIkAra karavA cAhe che ? te adhama mana ! tArA pitAnA svarUpane tuM vicAra kara. are mana ! je brahmacaryanA mahimAthI ja, lekamAM pujAtA surendra asurendra ane narendronI dvArA tuM pUjya saMmAnanIya thayA che. evA apAramahimAvALA brahmacaryane paNa tuM kema bhUlI gayA che ? kahyuM paNa che- "brahmacaryathI dIrgha AyuSya, suMdara AkAra, ane dRDha sahanana prApta thAya che. brahmacaryathI ja manuSya divya tejasvI ane mahAzakitazAlI thAya che." (1) | he jIva! kipAkaphaLa jevA viSayaga, suMdara, surUpa, suzabda ane susparza avivekI ine bhale manahara lAge, paraMtu tuM te saMyamIomAM zreSTha banavA Icche che, te pachI emAM anurAga karavAthI je bhayaMkara phaLa utpanna thAya che tene kema bhUlI jAya che ? tethI tArI e ucca abhilASA zuM hAsyAspada nahi thAya ? avazya thaze. are mUDha! jema vyAdhe (zikArIe) phelAvelI jALamAM kuraMga (haraNa) phasAI jAya che. rastAmAMnA khADAmAM turaMga (gheDa) paDI jAya che, baLatA dIvAnI javALAmAM pataMga homAI jAya che, tema strInA hAsyavilAsa ane hAvabhAvanI caturAI jaIne kema tArA AtmAne narakamAM pADe che ? aho ! A rAganA baMdhananI AgaLa leDhAnI beDI paNa tuccha che. juo ! bhamara kaThinamAM kaThina kASThane kApI nAMkhavAmAM kuzaLa hoya che paraMtu sUryane asta thatAMnI sAthe ja bIDAyalA kamaLa-puSpanA anurAganA baMdhanamAM baMdhAyale pitAnA AtmAnI rakSA karavAmAM samartha nathI banate. te he mana ! evA rAgamAM phasAvAnI IcchA kema karI rahyo che ? | he jIva ! upara uparathI manahara mAluma paDatA, atyaMta apavitratAnuM sthAna vijaLInI peThe pala-palamAM capaLa rUpalAvayavALA strInA zarIramAM tane kaI suMdaratA dekhAya che ke jethI huM tene mAnI rahyuM che ke-A bIjanA caMdramAnI kalA che. amRtanA avayavothI banelI che, caMdramAne phADIne nIkaLI paDI che, nIla kamaLanAM daLa (pAMdaDIo)nI samAna vizALa netravALI tathA lIlAyukata canathI lekane avalaMbana ApanArI mahara dekhAya che. 1 sUrya asta pAmyA pachI kamaLanI aMdara goMdhAI gaelo bhamare takalIpha sahana karIne AkhI rAta vitAve che, paraMtu anurAga (prIti) ne kAraNe kamaLanI komaLa (mulAyama) pAMdaDIone kApI nAkhIne e takalIpha dUra karavAnuM sAhasa nathI karI zakato. zrI dazavaikAlika sUtra : 1 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ huM Atman ! yAda kara ke, je vinA vicAre koI viSayamAM pravRtti kare che tenI bhAre. duti thAya che. tuM peAtAnA kalyANane cAhe che te vilAsinIonA vilAsanA sArI peThe vicAra karI le. eTaluM vicArI jo ke A zarIra kayAMthI utpanna thayuM che ? enuM zuM kAraNa che ? te kevI rIte Take che ? ane emAMthI kevA kevA gaMdhAtA (dhRNAjanaka) padArtho nIkaLatAjovAnAM Ave che ? asa kara, rahevA de; A zarIramAM anurAga na kara, maLamUtrathI bharelA sthAnamAMthI mA zarIra utpanna thayuM che, raja-vIya enuM kAraNa che, khAdhelu'-pIdhelu` bheAjana, enI sthitinu nimitta che, ane tenAM nava dvArA vATe maLa-mUtra Adi dhRNita padArtho nIkaLyA kare che. vadhAre zu kahIe ? kAmaLa ane manehara kapaDAMthI bAMdhelI maLamUtranI gAMsaDImAM pAmara prANI paNa anuzaMga nathI karatA, te pachI azuci Adi bhAvanAonuM samIcIna ciMtana karavAmAM catura muninI te zI vAta ? tee te tenI tarapha uMcI AMkhe jetA paNa nathI. kahyu che ke zarIrane seMkaDo ghaDA pANIthI cAhe teTalu gulAkha AdinI sugadhathI sugaMdhita kareA, paraMtu A lakhyuM ! tene kevI rIte pavitra banAvaze ! ane phelAvaze ? " (1) huM Atman ! tuM strIAdinI mamatAthI virakta thA virakta thA, mAhunA tyAga kara tyAga kara, AtmAnA svarUpane jANu, cAritranA abhyAsa kara abhyAsa kara peAtAne pichANu, ane meAkSa sukhane mATe purUSArtha kara purUSArtha kara` ' (2) "azuddha padArthathI bharelAM, jhu-Adi kIDAothI vyAsa, svAbhAvika dudhine kAraNe aMdara paNa dhRNita ane maLa-mUtrathI veSTita (strIonA) zarIramAM te ramaNa kare che ke mUDha che, ane buddhimAna purUSa te tene atyaMta nikRSTa samajIne tenAthI alaga rahe che. (3) je jo ke viSayenA saMga saMsArabhIrU purUSAne mATe tyAjya che ane tene tyAga thavA kaThina che, teA paNa brahmacaryanA mahimAnuM smaraNa karanArA muniene eka mAtra strIsa'ganA 1 yahAM pratyeka karttavyako duharAnese atyanta tIvra preraNA pragaTa hotI hai / 1. ahI pratyeka byane evaDAvavAthI atyaMta tIvra preraNA prakaTa thAya che. zrI dazavaikAlika sUtra : 1 havarAveA, dhue, ane kezara kastUrI zarIra tA maLa-mUtranu' bhAjana che. kevI rIte tenA parAga ( pherama ) ne 33 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAga karavAthI, anya viSayane saMga tyaja hovA chatAM paNa apiApa nivRtta thaI jAya che. arthAta brahmacaryamAM dRDha rahenArAo para keI paNa viSaya pitAne prabhAva pADI zako nathI. je purUSa svayambharamaNa mahAsamudrane pAra karI cUkyo che tene mATe gaMgA jevI nAnI nAnI nadIo pAra karavAmAM zI moTI vAta che? bhagavAne paNa uttarAdhyayana-sUtranA 32 mA adhyayanamAM pa ca ra e gAthAthI eja pratipAdana karyuM che. jevI rIte je nAgaNInI dRSTimAM viSa hoya che tene jovAthI ja jIvanano aMta AvI jAya che, tevI rIte strIne anurAgapUrvaka jevAthI cAritrarUpa jIvana naSTa thaI jAya che. athavA e kevI gADha aMdhakAramaya rAtri che ke jemAM cAre kaSArUpI ghuvaDonuM rAjya che, are cAritrarUpI zarIrane gaLI javAne mATe ajJAnarUpI pizAca sadA tAkI rahele che. he mitra mana ! jJAnanA prakAzathI rAgarUpI aMdhakAranuM nivAraNa kara, ane strIrUpI rAtrithI utpanna thatA upasargone haThAvavAmAM mane sahAya kara. brahmacaryane tyAga kara e munione mATe mahAna anarthakAraka che; eTale sudhI ke brahmacarya tyajavAnI IcchA thatAM ja aneka doSa evI rIte AvIne khaDA thAya che, jANe ke aneka astra-zastra laIne prabaLa zatruo AvI pahoMcyA hoya. pahelAM te ArtA-dhyAna ane raudradhyAna hadayamAM sthAna jamAvI le che. tene sthAna maLatAM ja pramAda, sAhasa, ajJAna, adharma asiddhi Adi aneka deze AvI UbhA rahe che. abrahmacArInI samIpe pramAdanAM badhAM kAraNe hAjara rahe che. ethI pramAda, vagara vicAre kArya karavAthI sAhasa, badhirUpI bIjanuM vinAzaka hovAthI ajJAna, adhogatimAM laI javAne kAraNe adhama, ane AThe karmonuM janaka hovAthI asiddhi ane evA ja bIjA aneka de zatrunI peDe cittarUpI gharamAM saMyamarUpI ratnane lUMTI levAne icchAnusAra praveza kare che. viSayarAga badhAM pApanuM mULa kAraNa che; cAritra vRkSane kApanAro kuhADe che. jema kAgaLa sapheda vastrane malina karI nAMkhe che tema AtmAne malina karanAra che maktinA mArganI argalA che, naraka nigadanAM dukhanuM nizAna che, ane vividha vyAdhionuM utpattisthAna che. tethI karIne tapa ane saMyamane pALavAmAM catura evA tapasvI leko A (viSayarAga)ne bilakula cheDIne tethI dUra jatA rahe che. je maMtra, devo ane dAnavo para paNa pitAne prabhAva turata batAvI Ape che, te maMtra paNa strIjanita rAga para prabhAva pADI zakato nathI, e moTA AzcaryanI vAta che. strIonuM caritra eTaluM prabhAvazALI hoya che ke tenI sAme maMtra paNa prabhAvahIna banI jAya che. te tenA viSayamAM utpanna thanArA rAgarajajune kApavA mATe munioe ka upAya karavo joIe? he hRdaya-suhRdu ! strIonI samIpe rahevAnuM cheDI devuM eja enA viSayamAM utpanna thatA premapAzane kApavAno upAya che. kahyuM che ke he mana ! munionA AtmAnuM kalyANa karanArA rahasyane zravaNa kara. te A pramANe che "strIone saMparka (saMsarga) sarvathA na karavo joIe, kAraNa ke zamarUpI kavaca paherelA uttama purUSonA aMtaHkaraNane paNa strIo potAnI AMkherUpI churInI dhArathI chinnabhinna karI nAkhe che. 1 zrI dazavaikAlika sUtra : 1 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacanamAM pravINa, vinayavAna ane gaMbhIra AtmajJAnavAna hovA chatAM paNa virala vyakti ja sadgatine prApta karI zake che. kAraNa ke saMsAramAM eka evI kuMcI majuda che ke je jaladI narakanuM dvAra khelI nAMkhe che. e kuMcI kaI che ? strInI vAMkI bhammara. tharA kharUM che. anAdikAlIna saMsAramAM, jI pAse potAnA zarIranI paNa svAdhInatA nathI. apakRSNa-manuSya pazu pakSI sApa AdimAM hIna zarIrane je prANI cAhatA ja nathI, temane paNa e zarIra dhAraNa karavAM paDe che. ane tenA saMgathI aniSTa sthAnane nivAsa, anna. pAnanI aprApti, tApa TADha, karA varasAda, havA DAMsa-macchara AdithI utpanna thatAM aneka prakAranA duHkha bhogavavA paDe che. je evA zarIrane dhAraNa karavAnuM pitAnI IcchA para ja nirmara hota te kaI paNa prANI evA duHkhadAyI zarIrane dhAraNa na karata. jevI rIte zarIra dhAraNa karavAmAM jIva svAdhIna nathI. tevI rIte tene tyajavAmAM paNa svAdhIna nathI. saMsAramAM je prANIo sukhasaMpanna che teo vartamAna zarIrane tyAga karavA IcchatA nathI, te paNa emanuM mRtyu thaI jAya che. ane mRtyunI kAmanA karanArA duHkhI jI viSa Adi bhakSaNa karI le che te paNa kaI kaI vAra bacI jAya che. e uparathI siddha thayuM ke ApaNuM zarIra paNa ApaNane AdhIna nathI. - je zarIra para prANane adhikAra hota te phUlathIya kemaLa tathA suMdara avayavALA atItakAlIna devAdinA zarIranA virogane kema rekI rAkhata nahi? sAcI vAta e che ke deha geha Adi kaI paNa vastu koInI nathI. jIva ajJAnane kAraNe "A mAro che e e mArI che e prakAranI mamatA rAkhe che. eTale zarIra para mamatA rAkhavI eja ajJAnamUlaka ane parigraharUpa hovAne kAraNe karmabaMdhanuM kAraNa che. evuM samajIne vivekIjana pitAnA zarIra para paNa sneha rAkhatA nathI, te pachI bIjAnA deha para kema saneha kare ? ema vicArIne manamAM utpanna thayelA rAgAdine, "e mArI nathI" ke "huM tene nathI" evI bhAvanAthI dUra karIne, muni saMyamagharathI bahAra nIkLelA manane pAchuM saMyamagharamAM lAve. (4). - pUrva gAthAmAM, utpanna thaelA rAgane parityAga karavAnuM kahyuM, kintu rAgano tyAga tapa Adi bAhya kriyAo vinA thaI zakato nathI. eTalA mATe enI prarUpaNa kare che. mAyAvayAhIItyAdi. he ziSya ! tapasyA kara-AtApanA le, sukumAratAne tyAga kara IdriyonA viSayamAM rAga na kara, rAganA tyAgathI duHkha nAza thaI ja jAya che. tuM zreSane aMza paNa rahevA na de. ane rAgane cheDI de, tethI tuM saMsAramAM sukhI athavA parigraha upasargo sAthenA yuddhamAM vijayI thaIza. tAtparya e che ke-he ziSya ! zrAmaNyoga (saMyamarUpI ghara) thI bahAra na nIkaLI jAya te TADha-tApa Adi parISaha ane ukuTuka Asana Adino Azraya laIne, tathA anazana Adi tapa karIne zarIrane sukAvI nAkha, zarIranI komaLatAne tyAga kara. arthAta pitAnA zarIrane TADha-tApa Adi parISaha sahevAne cagya banAvI le. zArIrika zrI dazavaikAlika sUtra : 1 rA Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukhAnI sAmagrImAM mana na lagADa. jenI kAmanA karavAmAM Ave che tene kAma kahe che. e kAmeA (zabda, rUpa, gaMdha, rasa, spaza Adi indriya-viSayA) nI apekSA na rAkha, ema karavAthI duHkhAnuM astitva rahI zakaze nahi, eneA nAza ja samaja, kemake kAma ja du:khatu' kAraNa che. zakA-he gurU mahArAja ! jema bheAjana karavAthI bhUkha zAnta thaI jAya che. ane pANI pIvAthI tarasa chIpe che, temaja viSayeAnuM sevana karavAthI viSaya sevananI icchA zAnta thai jAya, tA pachI tApanA Adi bAhya tapa karavAnI zI jarUra ? uttara~~~De ziSya ! evI zakA karavI ucita nathI, kANu ke viSayAnI vAsanA (IcchA) ja badhA anarthAtuM mULa che. ane cAritrarUpI vRkSanA mULane ukhADanArI che. te rAgadveSane dRDha kare che. paradeza gayelA koI imitra jIvatA hAya paraMtu tenA mRtyunA samAcAra maLe te| sagAM-saMbaMdhIe rAvA lAge che. ane jo te marI jAya paNa maravAnA samAcAra na maLe tA kAI paNu rAtuM nathI; ethI samajAya che ke cittanA vikAraja sukhaduHkhanuM mukhya kAraNa che. e kAraNathI jyAMsudhI manamAMthI viSayavAsanAne samULA tyAga nathI thatA tyAMsudhI AThe karmonI utpattine rokI zakAtI nathI kAraNa ke tenu mULa viSayavAsanA che. kahyuM paNa cheke"bhale kAI game teTalAM zAstrotu manana karI le, athavA khojAone zIkhave. parantu jyAMsudhI vAsanAnA tyAga karIne samiti zrupti ArUiSa saMyamanI ArAdhanA karI letA nathI, tyAMsudhI meAkSa prApta karI zakatA nathI," (1) jema pakSI AkAzamAM svacchanda vihAra kare che, tema anupama alaukika Ana Mdamaya mAkSamAga mAM vihAra karanArA saMyamI paNa apratibaMdha vihArI heAya che. paratu jevI rIte jALamAM phasAyelA pakSIo uDavAnA yatna kare che. pazu uDI zakatAM nathI, tevI rIte viSayanA sevAnanI AzArUpa vAsanAthI vAsita aMtaHkaraNavALA munie mokSamArgane na pAmatAM a pratibaMdha vihArathI vaMcita rahe che, huM ziSya ! A viSayavAsanAne evI vizALa nadI samaja ke jene pAra pAmavA atyaMta kaThaNa che. kahyu' che ke-- AzA nadInA jevI che, temA maneratharUpI jaLa bhareluM che. tRSNArUpI tara'geA uchaLI rahyAM che, rAgarUpI grAha emAM nivAsa kare che, nAnA prakAranA vicAre temA pakSIrUpa che, a dhIratArUpI vRkSane dhvaMsa karavAvALI che. cintA enA taTa che. e nadIne pAra karavI atyaMta kaThaNa che. je munIzvara e nadIne pAra kare che te ja sukhI thAya che," (1) ane vaLI zravaNa kare viSayAne zApAza krutyAjya che. jee e pAzathI mukta thaI jAya che te ja meAkSamArganA adhikArI ane che-bIjA nahi, pachI bhale te badhAM zAstrAnA pAra'gata kema na hAya ?" (1) he ziSya ! e rIte viSaya bhAgavavAnI IcchA ja mahAna ane utpanna kare che. te viSayAnA sevananI khAkhatamAM te kahevuM zu' ? basa, tuM samajI le ke-jema sukha pAma vAnI icchAthI pataMgA dIpakamAM hAmAya che, athavA koi bheLA mANasa lAkaDuM samajIne grAha ( magara ) ne pakaDI le ane tene AdhAre nadI pAra karavA Icche tA kadApi tene manA ratha saphaLa na thAya parantu tene prANu tyajAte ja vakhata Ave, tema " viSaya bhAgavavAthI viSayAnI vAsanA maTI jaze. " ema vicAravuM e kharAbara nathI. zrI dazavaikAlika sUtra : 1 36 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUkha-tarasanuM dRSTAMta paNa ahI baMdha besatuM nathI, kAraNa ke viSaya-sevanathI kAma zAnta thatuM nathI, parantu vadhAre ne vadhAre vadhe che, kahyuM che ke- kAmenuM sevana karavAthI kAma kadApi zAnta thatuM nathI, jema dhI nAkhavAthI agni zAnta thato nathI. paraMtu vadhato jAya che. " (1) temaja-jagatamAM paNa jovAmAM Ave che ke-agnimAM jema-jema dhana nAMkhavAmAM Ave che, tema-tema te vadhAre prabaLa thatA jAya che, ekavAtuM nathI. athavA dAdarane khajavALavAthI dAdara maTatI nathI paNa vadhatI jAya che. ukata daSTAMtamAM bIjI paNa viSamatA che te kahe che- jema bhUkha Adine zAnta karavAmAM bhejana Adi kAraNa che, tema viSaya-sevananI IcachAne zAnta karavAmAM viSayonuM sevana kAraNe che, ema mAnIne tame viSaya-sevanane upAdeya kahe che te barAbara nathI, sau ema te mAne che ke-anvaya-vyatirekathI kArya kAraNabhAvano nizcaya thAya che, kAraNa hovAthI ja kAryanuM na banavuM anvaya kahevAya che ane kAraNanA abhAvamAM kAryanuM na banavuM e vyatireka kahevAya che, jema sarvaviratirUpa cAritra hovAthI ja sAdhutA hoya che. ane sarvaviratirUpa cAritranA abhAvamAM sAdhutA rahetI nathI. A avaya vyatirekathI samajAya che ke virati sAdhutvanuM kAraNa che. jyAre bhejana karavAmAM Ave che tyAre zughAnI tAtkAlika zAMti thaI jAya che, bhejane kuryA vinA zAnti thatI nathI, tethI anvaya-vyatireka dvArA bhejana tAtkAlika sudhAnivRttine prati kAraNa bane che. A kAraNathI kSudhA pipAsA Adi zAna karavAne mATe bhejana Adi karavAmAM Ave che. sAdhu jIvanaparyanta viSayasevananI abhilASAnI zAntinI IcchA rAkhe che. A zAntine mATe pravRtti karanArA munioe kadApi viSayasevana karavuM joIe kAraNa ke viSayavAsanA viSayasevanane samaye rAga-bhAvanI vRddhi kare che, ane indriyone sabaLa banAvIne evI nAnA prakAranI durbhAvanAo utpanna kare che ke-"A bhega kadApi naSTa na thAya. uttarottara vaghate jAya, ene bhegavavamAM kAMI vidata na Ave, ItyAdi eTale ke viSayasevanathI viSayanI abhilASA zAnta thatI nathI, balake pratikSaNa adhika-adhika vadhatI jAya che, te eTale sudhI ke e viSayalAlasA purUSane kevaLa nakAmo banAvI de che. ane te purUSArtha-sAdhanamAM sarvathA asamartha banI jAya che, ke jevI rIte pheMdAmAM (heDamAM) phalAyele purUSa kAMI paNa purUSArtha karI zakatA nathI. tethI karIne ahIM kArya-kAraNabhAvane nizcaya karAvanArAM anvaya vyakti rekane abhAva hovAthI jIvanaparyata viSayalAlasAnI zAntinI prati viSayasevana kAraNa thaI zakatuM nathI, eTale jIvanaparyanta viSayAbhilASAnI zAntine cAhanArA munione mATe e upAdeya nathI. | e prakAre pUrvArdhamAM sUtrakAra bAhya viSayane tyA batAvIne utarArdhamAM aMtaraMga viSayonA tyAgane upadeza Ape che ke-he ziSya ! zabdAdi-viSayamAM draSa tathA rAgane dUra kara. ema karavAthI janma-maraNasvarUpavALAM vinazvara saMsAramAM sukhI, athavA anukUlapratikUla parISa tathA upasarganA saMgrAmamAM vijayI thaIza. (5). choDe hue bhogoM kA punaH aMgIkAra karanemeM sarpakA draSTAMta A viSayane dRSTAMta dvArA spaSTa kare che- ItyAdi.. sApa be prakAranA thAya che. (1) gaMdhana ane (2) agaMdhana, gaMdhana sarpa e kahevAya che zrI dazavaikAlika sUtra: 1 37 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke je maMtrAdinA baLathI vivaza thaIne DaMkhelA sthAnamAM nAMkheluM jhera temAMthI pAchuM cUsI le che. paNa agadhana sarpa tethI viparIta prakAra hoya che. e agadhana kuLamAM utpanna thaele sApa agaMdhana sarpa kahevAya che. e sarSa asahaya ane baLatI AgamAM praveza kare che paraMtu ekavAra vamanakaralA jherane pAchuM cUsI letuM nathI, he ziSya ! jyAre tiryaMca sapa paNa mUkelA jherane pAchuM gaLI javA Icchate nathI te tuM te pravacanamAM pravINa che. eTale niHsAra samajIne tyajelA viSayenuM sevana tAre te bhUle cUkaye paNa na karavuM joIe. agninA "hira' Adi traNa vizeSaNe ApelAM che, teno hetu e che ke-je agnimAM praveza karatAM ja tatkALa bhama thaI javAya e prakAranA agnimAM paNa agadhana kuLanA sarpa praveza kare che, paraMtu tyajelA viSane grahaNa karatA nathI. e pramANe kulIna purUSo paNa tyajelA viSayAne prANasaMkaTamAM paNa grahaNa karatA nathI arthAt teo duSkarma karIne kSaNa bhara paNa jIvavA IcchatA nathI. (6) jyAre bAvIsamA tIrthaMkara bhagavAna zrIariSTanemiprabhue dIkSA grahaNa karI, tyAre temanA nAnA bhAI rathanemie rAjI matInI IcchA karI, paranta satIziromaNi jamatI kAmanI vAsanAthI virakta thaI cUkI hatI. teNe eka divasa sugaMdhita ane svAdiSTa khIra khAdhI ane eka vADakAmAM tenuM vamana karIne te rathanemine ApavA lAgI ane bolI "lya khIra khAo !" rathanemi e sAMbhaLIne krodhAviSTa thaI gaye ane bolyA "huM kSatriyenA vaMzanuM bhUSaNa thaIne vamelI khIra kema khAIza ?' rAjImatI kahevA lAgI ahe zreSTha-kSatriya ! tame vamelI khIra nathI khAtA, te tamArA moTAbhAI zrI ariSTanemie vamelI eTale tyajelI evI mane kema cAhe che ? mArA mATenI IcchA karatAM tamane zarama nathI AvatI ?" hadayane khe evI satI rAmatInI vAta sAMbhaLatAM ja rathanemine saMsArathI virakti AvI gaI emaNe dIkSA lIdhI. keTalAka divasa pachI rAjImatIe paNa dIkSA lIdhI. koI eka samaye saDAsatizrI rAmatI aneka sAdhavIonA parivArathI viMTAIne vitaka parvata para padhArelA bhagavAna zrI ariSTanemiprabhune vaMdanA karavA gaI, tyAre mArgamAM acAnaka mUsaLadhAra varasAda varasavA lAgyo. tenuM AkhuM zarIra ane vastro pANIthI palaLI gayAM. saMjogavaza rAjImatIe eja guphAmAM praveza karyo ke je guphAmAM rathanemi pahelethI AvIne rahyA hatA. je sthAna para rathanema beThA hatA te sthaLa para daSTi na paDavAne lIdhe te rAmatIne daSTigocara na thayA. tethI te ekAnta pradeza jANIne potAnA bhIjAyelA lagaDAM phelAvI dIdhAM. tyAre te rAjamatIne vastrarahita joIne rathaneminuM citta calita thaI gayuM. emanA mana para kAmavikAre AkramaNa karyuM. te saMyamamArgathI bhraSTa thaI gayA. rathanI nemi (paiDuM) nI peThe temanuM citta bhamavA lAgyuM. rathanemine e pramANe kAmAtura joIne rati jevI ramaNIya rAjImatIe je kAMI kahyuM te vAta sUtrakAra traNa gAthAmAM kahe che - kAju, ityAdi. zrI dazavaikAlika sUtra : 1 38 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ huM yazanA abhilASI ! tane dhikkAra che, je asaMyama jIvananA sukhane mATe vagelAne khAvA icche che, e prakAhanA jIvanathI te maravuM ja vadhAre sArUM che. yaza arthAt saMyama athavA krItinI icchA karanArA !, athavA huM asaMyama ane apayazanA kAmI ! tane dhikkAra che, tuM atyaMta nidAne pAtra che. athavA huM kAmI ! jagatamAM tArI e prakAranI je kIti phelAi che ke A rathanemi muni atyaMta utkRSTa saMcamanu pAlana karanArA mahAtmA che,' e kItine dhikkAra che, kema ke tame asaMyamarUpa jIvitane mATe, bhagavAn ariSTanemie tyajelI evI mane, athavA saMyamapAlanane mATe tyajelA viSayAne pAchA cAhe che. tamAre marI javuM ja sArUM che, parantu asaMyamanI vAMchanA karavI sArI nathI, (7) adaM ca ItyAdi. he rathanemi ! huM (rAjImatI) bheAgarAjanI pautrI ane ugrasenanI putrI chuM, ane tame a MdhakavRSNuinA pautra tathA samudravijayanA putra che, e rIte ApaNe beu nimaLa kulAmAM utpanna thayAM chIe. ApaNe gaMdhana kuLamAM utpanna thaelA sarponAM jevAM na thavu joIe. mATe viSaya Adine tyajIne ana te sukhanA kAraNabhUta niraticAra sayamanuM pAlana karo. (8) nA sa0 ityAdi, jo tame je je strIone jozeA te badhI para vikAraraSTi nAkhaze tA AMdhIthI uDelI huMDa nAmanI vanaspati athavA zevAlanI peThe asthira thai jaze. arthAt janmamaraNathI utpanna thatA jagatarUpI aTavImAM bhramaNu karavAnAM kaSTone dUra karanArA saMyamaNeAthI bhraSTa thavAne lIdhe sasArarUpa apAra samudramAM viSayavAsanArUpI havAthI caMcaLa cittavALA thaine bhramaNa karatA pharazeA. (9) rAjImatI ke dvArA pratibodha ko prazna huA rathanemI kA saMyamameM sthira bhAva rahane se purUSottamatva kI siddhi rAjImatIthI evA pratibeAdha pAmIne rathanemi saMyamamAM sthira thai gayA. e viSayanu pratipAdana sUtrakAra kare che-totte. ityAdi. jema akuzathI hAthI barAbara mArga para AvI jAya che, temaja rathanemi saMyamavatI rAmatInAM vairAgyapUrNa vacana (sadupadeza) sAMbhaLIne jinendra bhagavAnanA pravacanarUpa dharma mArga mAM sthira manI gayA. arthAt jema mahAvatanA akuzathI madonmatta hAthInA maDha cUpa thai jAya che, ane te rAhu para AvI jAya che, tema rAjImatIrUpI mahAvatanAM vacanarUpI akuza thI rathanemirUpI hAthInA viSayavAsanArUpI mada dUra thai gayA ane te jinA dhama mArgomAM pravRtta thaI gayA. (10) upasa'hAra-ya tti. ityAdi. heya ane upAdeya vastuone samyak prakAre samajanAza saMbuddha, viSayeAmAM pravRttinA doSAnA jJAtA, bhagamanA rahesyane jANanArA athavA cAritranA phaLane prApta karanArA pravi zrI dazavaikAlika sUtra : 1 39 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zakSaNa munijano ema ja kare che, arthAta bhegathI nivRtta thAya che, ke jevI rIte purUSAmAM uttama rathanemie bheganI nivRtti karI. praznajemaNe saMyama laIne paNa viSayavAsanAmAM lIna thaIne parama anucita-kaI gRhastha paNa na kare evI, sAkSAta potAnA bhAInI bhAryA para kudaSTi karIne bheganI prArthanA karI, viSayabhegonI IcchA-mAtra paNa cAritrane malina karanArI ane AtmAne durgati denArI che, te pachI bhagavAne tevA viSayAnurAgI rathanemine purUSAmAM uttama kevI rIte kahyo? uttara-karmonI gati vicitra hoya che. mehakamanA udayathI je te viSayabheganI abhilASA upana thaI, tepaNa viSayarUpI dAvAnaLathI utpanna thayelA saMtApathI saMtapta thaIne bebhAna banelA rathaneminuM cittarUpI vRkSa, vairAgya rasanI vRSTi karanArA rAmatInAM vacanarUpI meghathI siMcita thayA pachI, tarata ja saMyamarUpI amRtarasanuM AsvAdana karavAmAM tatpara banI gayuM. "viSaye atyaMta kaDavAM phaLa denArA ane AtmAne caturgatimAM paribhramaNa karAvanArA che e prakAranI parama vairAgyabhAvanA dvArA ekAnta sthAnamAM viSayanuM sAnnidhya hovA chatAM paNa inidrayanigraha karIne viSayane viSatulya samajIne tatkALa tyajI dIdhA ane ugra tapa saMyamanuM pAlana karyuM, tethI bhagavAne temane purUSomAM uttama kahyA che. prazna-he guro ! pravacana anAdi ane nitya che. kAraNa ke AcArAMga Adi batrIse zAstra anAdikALathI cAlyA Ave che, ane A dazavaikAlika sUtra paNa e batrIsamAnuM ja che, te Adhunikarathanemi ane rAjumatInuM udAharaNa AvavAthI te e sUtra sAdi ane anitya siddha thAya che. uttara-he ! ziSya paryAyArthika nayanI apekSAthI pratyeka padArtha anitya che. e nayanI apekSAe dazavaikAlika paNa anitya che. paraMtu dravyArthika nayanI apekSAthI te nitya che. arthAta dazavaikAlikamAM prarUpele munine AcAra sarvokta che. badhA savonuM kathana ekasarakhuM ja hoya che. je AcAranuM prarUpaNa carama tIrthaMkara zrI mahAvIra svAmIe karyuM che tenI ja prarUpaNa anAdi kALathI badhA sarvajJa karatA AvyA che. eTale dravyArthika nayanI apekSAthI A dazavaikAlika anAdi ane nitya che. (11) iti "zrAmaNyapUrvaka' nAmanA bIjA adhyayanane gujarAtI-bhASAnuvAda samAsa (2) zrI dazavaikAlika sUtra : 1 40 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muniyoM ke AcAra nirUpaNa meM maharSiyoM ke svarUpa nirUpaNa adhyayana trIjuM bIjA adhyayanamAM e nirUpaNa karavAmAM AvyuM hatuM ke-sAdhue dhItA (daDhatA) dhAraNa karavI joIe, e dhIratA AcAramAM hovI joIe. anAcAramAM nahi; tethI "kSullakAcArakathA' nAmaka A trIjA adhyayanamAM anAcAranA nirUpaNapUrvaka munionA AcAranuM nirUpaNa karavAmAM Ave che khuda ItyAdi. saMyamamAM sArI rIte sthita, saMsArathI mukta, sva para ubhayanuM trANa (rakSaNa) karanAra arthAt pratyekabuddha-potAnA AtmAnA trAtA, tIrthaMkara paranA trAtA, ane sthaviraubhaya-(sva-para) nA trAtA hoya che, tethI e sarva vyAyI kahevAya che. e nirgatha maharSione e (AgaLa batAvavAmAM AvanArA bAvana anAcAra) AcaravA gya nathI. pAMca AsothI viramaNa, pAMce Indriyane nigraha, krodhAdi cAra kaSAyone jItavA, traNa daMDane tyAga karavArUpa saMyamamAM dRDha AtmAvALA, prasiddha vizeSa prakAranI paramArtha bhAvanA bhAvIne zarIra AdinI mamatAthI mukta, athavA e viSaya-kaSAya bhava-bhramaNanA duHkharUpI vRkSane sIMcanArA che, mAtA-pitA bhAI-baMdha kuTumba parivAra e sarvanI mamatA saMsArabaMdhananuM kAraNa che, pRthvIkAya Adi che jIvanikAyamAM mAro AtmA anaMtavAra utpanna thaIne nAnA prakAranI pIDA eno anubhava karI cUkI che. vAstavamAM koIpaNa mAruM nathI, A rAgAdi deSa jIvarUpI haraNane mATe vyAdha (pAradhI ) nI samAna hovAne kAraNe mahAna zatra che, khedanI vAta che ke huM e verIone vaza paDIne potAnA parama aspRdaya svarUpa mokSanA sAdhanamAM paNa asamartha banI gayuM chuM. mane dhikkAra che. kahyuM che ke kevuM karNamadhura gIta che, kevuM netrane lebhAvanAruM nRtya che, ke jihvAne priya svAda che, kevI nAkane AkarSita karanAra sugaMdha che, ane strI Adine sparza ke sukhakArI che, e pramANe anubhava karAvIne paramArthanuM satyAnAza vALanArI pitAne svArtha sAdhavAmAM dhUrta e dagAbAja pAMce Ikrie, hAya mane mArI Atmika-saMpattithI vaMcita karI nAMkhe -mane luMTI lIdho." (1) " e prakAranI bhAvanAo dvArA rAgAdi zatruothI sarvathA mukta thanArA, saMsAra bhramathI bhayabhIta bhavya jIvonI tathA AtmAnI rakSA karanArA, bAhya ane AtyaMtara parigraharUpI graMthithI rahita, mahAna RSi tIrthakara Adi, yA janma jarA-maraNanAM duHkhothI rahita hovAne kAraNe ekAMta AnaMdasvarUpa mokSane prApta karanArA munione mATe, AgaLa kahevAmAM AvanArA bAvana anAcAr (anAcINuM) che. arthAt e bAvana anAcAra munione sevavA yogya nathI. ahIM chaThThI vibhaktivALAM aneka vizeSaNa ApavAmAM AvyAM che, e badhAmAM pahelAM-pahelAMnA vizeSa kAraNa che ane pachI-pachInAM kArya che. jemake-saMyamamAM sArI rIte zrI dazavaikAlika sUtra : 1 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthita rahevAne kAraNe vipramukta hovAthI sva-paranA trAtA (rakSaka) che, trAtA hovAne kAraNe nigraMtha che, nigraMtha hovAne lIdhe maharSi che. zaMkA-A gAthAmAMthI e tAtparya nIkaLyuM ke- mahApurUSoe jenuM jenuM AcaraNa nathI karyuM che te anAcaraNIya che, ane temaNe jenuM jenuM AcaraNa karyuM te badhuM AcaraNa karavA gya che. je ema che te tIrthakara bhagavAna devanirmita ATha mahAprAtihAryothI yukta hoya che, tema ApaNe paNa ApaNA mATe banAvelA padArthothI yukta kema na thavuM ? samAdhAna-he vatsa ! ema nathI, kAraNa ke te vItarAga hovAthI kapAtIta che, ane ApaNe kalpasthita chIe. e kapAtIta jinezvaranAM tIrthakara-gotranAmaprakRtinA udayanA mahimAthI ATha mahAprAtihAya kevaLa bhAsita thAya che; parantu devatAo taraphathI samarpita thatAM nathI, eTale aupapAtika sUtranA mAtA ca ityAdi vyAkhyAnamAM kahyuM che ke AkAzasthita cakra, chatra ane cAmarAthI bhagavAnU lakSita thAya che. ahIM lakSita' kahevAthI ema sApha sApha batAvyuM che ke-bIjAone chatra-cAmarAdiyukta bhagavAnU lakSita thAya che. paraMtu te caka-chatrAdi anya (deva) kRta nathI hotAM. jema ardhamAgadhIbhASArUpa paNa tIthakaranI vANI samavasaraNamAM AvelA deva-manuSya-tiyAne potapotAnI bhASAnA svarUpamAM ja pratIta thAya che, kintu vastutaH te tevI nathI hotI. eTale e kalpAtItanI talanAmAM nahi pahoMcelA ApaNe chIe te emaNe kahelA kapamAM ja rahevuM joIe. nahi ke temanuM anukaraNa karavuM joIe. (1) (52) anAcIrNa have (para)-anAcINuM darzAve che-ti ItyAdi. (1) zika, (2) kItakRta, (3) niyAga, (4) abhyAhata, (5) rAtribhojana, (6) snAna, (7) gaMdha, (8) mAvya, (9) paMkhe calAva (1) sAdhu Adine mATe je AhAra banAvavAmAM AvyuM hoya tene zika kahe che. (2) sAdhune mATe mUlya khacIne je AhArAdi kharIda karavAmAM Avela hoya tene kItakRta kahe che. (3) gRhasthanuM nimaMtraNa meLavIne keIvAra paNa AhAra le athavA pratidina ekaja gherathI AhAra le e niyAgApiMDa kahevAya che. (4) pitAnA gAmathI, paragAmathI athavA gherathI sAdhunI sAme lAvavAmAM Ave AhAra abhyAhata-piMDa kahevAya che. abhyAhutane mATe mAthAmAM bahuvacana AvyuM che tene e hetu che ke-jeTalA abhyAhata (sAme lAvelA) hoya te badhA anAcAra che. (5) rAtre AhAra le, dinamAM laIne rAtre khAve, ItyAdi rAtribhakta kahevAya che. zrI dazavaikAlika sUtra : 1 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (6) dezathI (gheDe bhAge) sarvathI (Akhe zarIre) snAna karavuM e nAna-anAcAra kahe vAya che. (7-8) caMdana, kevaDo, attara AdinI sugaMdha tathA phUla mAlA AdinuM sevana karavuM e gaMdha-mAlya-anAcAra kahevAya che. (9) grISmAdi kALamAM paMkhe calAve e vyajana-anAcAra che. ethI AraMbha Adi deSa lAge che te piteja samajavuM joIe. dezika ane kItakRtanuM vistArapUrvaka vivecana pAMcamAM adhyayanamAM karavAmAM Avaze. (2) (10) saMnidhi-je anAcAranuM sevana karavAthI AtmA narakAdi durgatimAM paDe che, arthAt ghI osaDa Adi rAtre vAsI rAkhavAM te saMnidhi-anAcAra che. (11) gRhAmatra-gRhasthane pAtramAM AhAra Adi kare te gRhyamatra kahevAya che. (12) rAjapiMDa-rAjAne mATe banAvelo AhAra le te rAjapiMDa che. (13) kimicchaka-jemAM e pUchavAmAM Ave che ke kene zuM joIe che? arthAta dAnazAlA ( sadAvrata) Adi pAsethI AhAra le te kimicchaka kahevAya che. (14) saMvAhana-asthi, mAMsa, tvacA, mane AnaMdadAyaka cAra prakAranuM mardana karavuM e saMvAhana che. (15) daMtapradhAna-dAMta dhovA. (16) saMpracachana-gRhasthane kuzala Adi rUpa sAvadha prazno pUchavA. (1) dehapralokana-jalamAM athavA darpaNa AdimAM potAnuM mukha Adi jovAM, sanidhi AdimAM parigrahAdi doSa prasiddha che. (3) (17) aSTApada-nnAhI arthAtu-pAsA pheMkIne copATa. zataraMja. Adi khelavAM, athavA anya prakAre jugAra khelo. (19) chatra dhAraNa karavuM. gAthAmAM vAgaTTA evuM pada che, ene chUTA pADavAthI gharur +jApa thAya che. ahIM aThA zabdane arthe "muThI che jambudvIpaprajJaptimAM kahyuM che kesAI caM varu arthAt -trASabhadeva bhagavAne, cAra muDI lagna karyo eTale bAjudA no artha "muThIthI chatrane grahaNa karavuM e thaye. prazna-chatra to muThIthI ja pakaDavAmAM Ave che, pachI mApa e padanI zI jarUra rahe che? jemake sUkhathI bele che" e vAkayamAM "mukhathI" eTale aMza vyartha che, kAraNa ke mukha vinA bIjA koI aMgathI bolI zakAtuM nathI. teja rIte tyAM "muThIthI' ema kahevuM e paNa * uttara-e prazna barAbara nathI, kAraNa ke lekamAM "AMkhothI jove che," "kAnathI sAMbhaLe che, jIbhathI cAkhe che, ItyAdi vAkAmAM "AMkhothI," "kAnathI, jIbhathI" e zabda ApavAne hetu yathAsthita vastunuM pratipAdana karavAnuM che. A gAthAnA uttarArdhamAM gm kApa pada ApyuM che teno artha che-pagamAM upAna (jeDA), je ke jeDA pagamAM ja paheravAmAM Ave che, hAthe ke mAthe nahi, te paNa pApa kahevAthI punarUkti thatI nathI, kAraNa ke e zabdathI yathAvasthita vastunuM pratipAdana mAtra karavAmAM AvyuM che. tethI "muDIthI chatra dharavuM" ema kahevuM e ayukta nathI. (20) aikisya-cikitsA karavI arthAt vaiduM karavuM, athavA prahAdi ne maMtra vagerethI zAnta karavA athavA e viSayano upadeza Apa. (21) upAnaha (jeDA) athavA mojAM adi paheravAM vRthA che. zrI dazavaikAlika sUtra : 1 43 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (22) agnine AraMbha kara. ethI paNa asatya Adi deSa samajavA joIe. arthAta-jugAra khelavAthI asatya, kaleza, ArtadhyAna, parigraha Adi, chatra dhAraNa karavAthI sukumAratA; parISahane sahana karavAmAM asAmarthya Adi aneka doSa, cikitsA karavA thI AraMbha, asatya Adi doSa; joDA paheravAthI DhIdriya Adi jenu upamana Adi, tathA agnikAyane AraMbhU karavAthI cha kAyanuM upamardana Adi deSa lAge che. (4) (23) zayyAtarano piMDa le. jemAM zayana karavAmAM Ave che tene zayyA yA vasati kahe che. e zavyAnA dAnathI saMsAra rUpI sAgarathI pAra thavAnuM Atara (ka) jenuM, tene zayyAtara kahe che, jema keI nadI pAra karavAnI IcchA-vALe UtArU nAvikane nadI UtaravAnuM bhADuM ApIne pAra Utare che, tema saMsAra-rUpI samudrane pAra UtaravAnI IcchA-vaLe gRhastha, nAvika-samAna sAdu-mahApurUne zamyA-(vasati-sthAna) rUpI bhADuM (pAra UtaravA mATenuM mUlya) ApIne saMsAra-sAgarathI pAra Utare che, e artha samajavo joIe. beu pakSene artha eka ja che ke zayyAtara ene kahe che ke je sAdhune rahevAne mATe makAnanI AjJA Ape che, enA AhAra auSadha Adi piMDane zayyAtara-piMDa kahe che. zayyAtara vicAra ziyyAtara-vicAra sAdhune rahevAne mATe pitAnI anumati ApanAra upAzrayano svAmI zayyAtara kahevAya che tathApi te A avasthAmAM zayyAtara thAya che - - (1) sAdhu vasatimAM bhaDapakaraNa (pAtra vagere) rAkhe. (2) pratikramaNa kare. ane (3) rAtre zayana kare. (1) A traNemAMnI pratyeka kriyA zayyAtara thavAmAM kAraNa che, tethI pratikramaNa ane zayana parve paNa bhAMDopakaraNa rAkhI de te vasatine svAmI zayyAtara thai jAya che. ne (2) pahelAM je vasatinuM grahaNa karI lIdhuM hoya, temAM sthAnanI saMkIrNatA (saMkaDAza) hovAthI keI sAdhu pitAnAM bhAMDepakaraNa bIjA sAdhuonI samIpe rAkhIne, pAsenA bIjA upAzrayamAM tenA svAmInI AjJA laIne pratikramaNa kare che tyAM bhAMDepakaraNa na rAkhavA chatAM paNa jyAM pratikramaNa karyuM hoya te vasatine svAmI zayyAtara kahevAya che. A vasatine nahi. (3) bIjA sthAnamAM pratikramaNa karIne sthAnanI saMkaDAzane kAraNe jyAM mAtra zayana karyuM hoya te sthAnanA svAmIne paNa zayyAtara kahe che. arthAt e sthitimAM beu zayyAtara che. vizeSa vAta e che ke-bIjA sAdhuo pAse bhAMDopakaraNa rAkhIne bIjA ja kaI sthAna para pratikramaNa ane zayana kare te jyAM bhAMDepakaraNa rAkhelAM hoya, te sthAnane svAmI zayyAtara nathI kahevAte, kemake bhAMDepakaraNa sAdhunI sahAya (adhInatA) mAM ja rAkhavAmAM Ave che, gRhasthanI nesarAyamAM rAkhavAM e zAstravirUddha che. zrI dazavaikAlika sutra : 1 44 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zayyAtaratvanI nivRtti karavAne mATe vAravAra zayyAtaranA parityAga karavA na joIe. ema karavAthI evuM prakaTa thAya che ke sAdhu bhikSAnA leAlI che; enAthI aneka doSa paNa utpanna thAya che. jema-zayyAtaranu' parivartana karavAthI pahelA zayyAtara A pramANe vicAre che-Aja mArA upAzrayanI AjJA satAe choDI dIdhI che, eTale mAre tyAM jarUra Avaze; tethI emane mATe svAdiSTa annAdi banAvavAM joie. evA vicAra karIne banAveluM annAdi AdhAkamI banaze, jo pahelA zayyAtara peAtAnA mATe ane sAdhune mATe ekaThu' banAvaze te mizrajAta doSa lAgaze, sAdhu AvavAnI saMbhAvanAthI te keoi vastune sthApana karazeteA sthApanA-(vaNA)doSa lAgaze.-ityAdi aneka doSo peAtAnI meLe samajI levA. e kAraNathI sAdhune vAraMvAra zakhyAtara badalavA kalpatA nathI. vasati yAcana vidhi (upAzraya-yAcanAnI-vidhi) vasatinA svAmI pAse athavA tenI gerahAjarImAM enA saMrakSakanI pAse vasati-yAcanA karavAnI vidhi kahe che: muni-he AyuSman ! ame A vasati. (makAna-sthAna) mAM rahevA icchIe chIe, tame jeTalA samaya sudhI rahevAnI AjJA ApazeA, teTalA samayathI vadhAre samaya rahIzuM nahi. temAM paNa tame bhUminA jeTaleA bhAga amane rahevAne mATe ApavA Icche teTale ja amAre mATe paryAsa (pUratA) che. gRhastha-De munirAja ! Apa keTalA samaya sudhI rahevA icche che ? tyAre muni-Rtubaddha zeSakALa hAya te-eka mAsanA kalpamAM jyAM sudhI avasara haze tyAM sudho rahIzuM' ema kahe, athavA jo cAturmAsa hAya tA-cAra mAsa rahevAnA amArA kalpa che" ema kahe. jo sAdhunA kalpakALa sAMbhaLIne gRhastha kahe ke huM tA thADA ja divasa ahIM rahIza' te sAdhue kahevu joIe ke jyAM sudhI tame ahIM raheze| tyAM sudhI ja ame rahIzuM; tame jazeA tyAre A sthAnane ame cheDI daizuM,' je gRhastha pUche ke 'Apa keTalA sAdhue che ?" tA sAdhu uttara Ape ke--samudranA tara`geAnI peThe sAdhuonI maryAdA nathI, kemake keTalAya sAdhue Ave che ane keTalAya cAlyA jAya che, jeo Avaze tee paNa ahIM ja raheze." e pramANe gRhasthanI AjJA laine, enuM nAma ane gAtra jANIne sAdhue rahevu joIe. jyAM sudhI zakhyAtaranuM nAma ane geAtra sAdhunA jANavAmAM na Ave tyAM sudhI zikSAne mATe jAya nahi. zrI dazavaikAlika sUtra : 1 45 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zayyAtara ke gharameM kamyukapya kI vidhi kamyAkaya-vidhi nIce lakhelI vastuo zayyAtaranA gharanI sAdhune kape nahi (1) azana, (2) pAna, (3) khAi. (4) svAdya, (5) varu, (6) pAtra, (7) kAMbaLI (8) raharaNa, (9) dore, (10) soya, (11) kAtara, (12) capu, (13) nakha utAravAnI neraNI, (14) kAna-khetaraNa, (15) dAMta-khAtaraNa, (16) cIpIyA, (17) kAMTe athavA kAMTAnI kethaLI, (18) saDa, (19( bheSaja, (20) zata pAka-sahasaMpAka Adi tela; (21) pAtra raMgavA mATe regAna saphete vagere, (22) pAtramAM chidra Adi karavAnA kAmamAM AvanAra sAraDI, retI vagere ojAra, (23) kAgaLa, (24) lekhaNa, (25) zAhI, (26) hIMgaLa, (27) khaDI, ItyAdi. nIce lakhelI vastuo zayyAtaranAM gharanI sAdhune kalpa- (1) taNakhaluM, (2) patthara,(3) zilA, (4) leDhI (5) rAkha, (6) pattharane TukaDA,(7) iTa, (8) dhULa, (9) nAno bAjaTha, (10) phalaka (Asana), (11) zayyA (zarIrapramANunI), (12) saMstAraka (aDhI hAthanuM Asana), (13) chANa, (14) upadhi sahita ziSya, (15) svAdhyAya Adine mATe paDihArI (pAchI ApI devAya tevI) pustaka Adi. e paNa yAda rAkhavuM joIe ke je upAzraya sAdhune mATe bhADe rAkhyo hoya te upazraya sAdhune kape nahi. upAzrayanA aneka svAmIo hoya temAMthI eka zayyAtara thAya che. evA zamyAtaranA piMDamAM cAra bhAMga hoya che, te A pramANe-(1) eja gharamAM bhojana banAvavuM ane eja gharamAM jamavuM, (2) e gharamAM bhejana banAvavuM ane bIjA gharamAM jamavuM. (3) bIjA- bIje gharamAM banAvavuM ane e gharamAM jamavuM. (4) bIjA-bIjA gharamAM banAvavuM ane bIjA-bIjA gharamAM jamavuM. A cAra bhAMgAomAMthI bIje ane cothA bhAge sAdhune kalpa che. bIjA bhAgamAM ekatra rasoI thatI hoya te paNa zayyAtarathI bhinna manuSyane bhAga judo thaI jatAM zayyAtarano bhAga cheDIne anyane piMDa ka9pe che; kAraNa ke tyAM zayyAtaranuM svAmitva rahetuM nathI. cothA bhAMgAmAM te zayyAtaranA svatvanA saMsarganI jarA paNa AzaMkA nathI. tAtpaya e che ke jemAM zayyAtaranuM svatva rahetuM nathI; te vastu sAdhune mATe grAhya bane che. eja rIte je zayyAtaranI aneka patnIo hoya ane e (zayyAtara) paradeza cAle garyo hoya te te panIomAMthI kaI ekane ja zayyAtara banAvavI joIe. pahelAMnI peThe zrI dazavaikAlika sUtra : 1 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ emAM paNa cAra bhAMgA samajavA joie. ene pati paradeza na gayeA hAya te te je patnIne tyAM niyamita rIte jamatA hAya te zayyAtara bane che. jo niyamita rIte na jamatA hAya ane kAivAra ekane tyAM ane kaIvAra khIjIne tyAM jamatA hAya teA badhI patnIone zayyAtara mAnavI joIe. pahelAMnA cAra bhAMgAmAMnA trIjA bhAMgAmAM eTaluM vizeSa samajavuM ke jo juduM' nruduM bheAjana manAvyu` hoya ane ekatra karIne jamatA hoya teA vadhelA annAdine vaheMcI lIdhA pachI sAcuM zayyAtarathI judAnA AhAra Adi laI zake che, kAraNa ke emAMthI zayyAtarane bhAga jUdo kADhavAmAM AvI cUkayA haiAya che. hA, ekaThuM karelu hAya ane vaheMcyuM na heAya te sAdhune kalpe nahi. koI zayyAtara paradeza jaI rahyo hAya ane gharamAMthI nIkLIne kayAMka bahAra rahyo DAya te paNa enu anna-pAna grAhya khanatuM nathI, pachI bhale e annapAna gherathI ene mATe lAvavAmAM AvyuM hoya athavA anya sthAnathI lAvavAmAM AvyuM hAya, yA tyAMja taiyAra banAvAmAM bhALyu hoya. jo rAtre nivAsa karavAne mATe sAdhu mahAra cAlyA gayA hoya tA ka2e che. zayyAtara, khIjA gurusthane tyAM e bIjA gRhasthanAM annAdi pIrase tApaNu enA hAthathI apAtA AhAra pe nahi je kAI bhikSAnI prAptimAM zayyAtara nimitta hAya arthAta dalAlI kare te e bhikSA paNa sAdhune grAhya thatI nathI. gAmanI bahAra zayyAtaranI gauzALA Adi hAya tA . tyAMnuM dUdha vagere paNa sAdhune grAhya ane nahi. zayyAtaranA ghera jamanArA nAkara-cAkara paNa zayyAtara che, zayyAtaranI bahena yA putrI e divase pAchAM javAnA nizcaya karyAM vinA peAtAnA sAsarethI AvI heya te te paNa zayyAtara che. jo pAchAM javAnA vicAra karIne AvI hAya te| zayyAtaranA gharamAM ja te zayyAtara che, khIjAnA gharamAM nahi, arthAt khIjAnA gharamAM khIjAnA AhArAdi jo te pIrase tA sAdhu laI zake che. jo upAzrayanA svAmI paradezamAM rahetA hAya ane upAzrayanA rakhevALanI AjJA laIne sAdhu temAM rahe te jyAre upAzrayanA svAmI AvI jAya tyAre te zayyAtara khane che, rakhevALa nahi. zayyAtare azanAdi khIjAne ApI dIdhuM hoya ane khIjAe bhale ene svIkArI paNa lIdhuM hoya, tA paNa zayyAtarane ghera sAdhue te levuM joIe nahi, kAraNa svIkArI levAthI zayyAtaranu' svAmitva to rahyuM nahi, paNa temAM vyavahArathI azuddhi rahelI che. jo zayyAtare ApeluM annAdi anya gRhastha na svIkAre te zayyAtaranA gharamAM cA gharabahAra kayAMya paNa te sAdhue grahaNa karavuM joIe nahi, kAraNa ke te AhvArAdimAM zayyAtaranuM svatva raheluM hoya che. zayyAtaranA gharanI bahAra bIjAe svIkArI lIdhu hoya te te sAdhune 5e, kemake te upara zayyAtaranuM svatva rahetuM nathI. zayyAtaranA gharanI bahAra zayyAtare kAI bIjAne Apyu hAya ane khIjAe svIkAyu na hoya te te azanAdinA svIkAra karAvAne mATe ' tame laI lyeA ' ityAdvirUpe gRhasthane preraNA karavI e paNa sAdhune kalpe nahi, kAraNa ke temAM zayyAtaranA paDa levA vagere zrI dazavaikAlika sUtra : 1 47 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aneka denI zaMkA rahe che. zayyAtarane piMDa grahaNa karavAmAM rahelA deze batAve che - (1) zayyAtarane piMDa grahaNa karavAmAM Ave te vasati (rahevAnuM sthAna) maLavuM durlabha (muzkela) banI jAya. gRhastha ema vicAraze ke emane sthAna ApavAthI anna-pAna Adi paNa devA paDaze. ema vicArIne gRhastha pitAnA sthAnamAM rahevAne mATe sAdhuone sthAna Apaze nahi. (2) pravacananuM lAghava thaze. (3) pitAnA nivAsasthAna para ja bhikSA maLI javAnI saMbhAvanAthI sAdhu bramaNa karavAmAM ALasa karaze. ane je zayyAtaranA gherathI AhAra nahi maLe te akAle (asama) gocarI karavAno prasaMga Avaze, ane akAle bhikSA na maLavAthI Ata-raudra dhyAna thaze, svAdhyAyAdimAM aMtarAya paDaze ane AtmAne kheda thaze. (4) e uparAMta tIrthaMkara bhagavAne zayyAtara piMDane akalpanIya batAvyo che, te mATe emanI AjJAne bhaMga thaze, ItyAdi aneka deSa utpanna thAya che. Iti zayyAtara-vicAra samApta (52) anAcIrNa (24) AsandI-netaranI banAvelI chidravALI khurazI para besavuM. (25) paryaka-eka prakArane palaMga, pAlakhI hiMDaLo. myAne, (ra6) gRhAtaraniSaghA-gRhasthanA gharamAM besavuM. (27) gAtredvartana-zarIra para sugaMdhI padArtho cALavA. (5) (28) gRharathanI vaiyAvRtya ( sevA-zuzraSA) karavI. (29) pitAnI jAti yA kuLa batAvIne bhikSA levI. (30) adhapAkAM adhakAcAM arthAt mizra anANuM Adi levA. (31) rogAdinI avasthAmAM pahelAM sevelAM viSayanuM smaraNa karavuM arthAt bimArImAM hAya ! hAya !" karavI. (6) (32) sacitta mULAnuM sevana karavuM. (33) sacitta AdunuM sevana karavuM. (34) sacitta zeraDInAM patIkAM-kakaDAM-nuM sevana karavuM (35) sacitta sUraNa Adi kaMdonuM sevana karavuM. (36) sacitta mULanuM sevana karavuM. (37) sacitta kAkaDI khIrA Adi phalenuM sevana karavuM. (38) sacitta bIja tala AdinuM sevana karavuM (7) (39) sacitta rUcaka lUNa (savarcala-saMcaLa) nuM sevana karavuM. (40) sacitta siMdhAluNanuM sevana karavuM. zrI dazavaikAlika sUtra : 1 48 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (41) sacitta rUmA ( nadIvizeSamAMthI nIkaLelA) mIThAnuM sevana karavu, (42) sacitta samudranA lUNunuM sevana karavuM. (43) sacitta USara lagnu ( khArA) nu' sevana karavu' (8) (44) citta kALA mIThAnuM sevana karavuM, (45) rAgAdinI zAnti athavA sugadhine mATe sthAnaka yA vAMDhine dhUpa karavA. (46) dhruvA laIne vamana karavuM. (47) malAdinA zeSana mATe bastikrama karavuM. (48) uttaranI zuddhine mATe seAnAmukhI AdinA julAba levA, (49) AMkhAmAM kAjaLa ( meza ) AMjavuM. (50) massI vagere lagADIne dAMta raMgavA. (51) zatapAka, sahasrapAka Adi telathI zarIrane mana karavuM. (para) zarIranuM maMDana karavuM (zeAbhAvavu') e dhUpa AdithI agnikAya Adi jIvAnI virAdhanA Adi dveSa lAge che (9), have upasa'hAra kare cheH---savameya ityAdi, mAhyAbhyatara parigrahanI graMthithI rahita, peAtAnA hitanuM anveSaNa karanArA mahiSa ee traNa karaNa traNacAgathI sAvadya vyApArane tyajavA rUpa sakaLa saMyamathI yukta ane vAyunI peThe apratibadha vihAra karanArA munirAjonA e pUrvokta khAvana anAcINu` kahela che. anAcIrNa tyAgI muni kA svarUpa anAcIniA tyAga karanArA munie kevA DAya che ? te kahe che-- paMcAlava. ityAdi. jenI dvArA AtmArUpI taLAvamAM mithyAtvAdi-rUpa nALAothI kama-rUpI jaLa Ave che tene Asrave kahe che. e AsavA mithyAtva avirati Adi bhede karIne pAMca prakAranA che. e AsraveAne jJarijJAthI anarthAnA kAraNarUpa jANIne pratyAkhyAna parijJAthI tyaje che; arthAt anAcInA tyAga karanArAe pAMca AsraveAthI virata thaI jAya che; mana vacana kAya!-rUpa traNa guptiethI yukta thAya che, pRthivI Adi cha kAcanI yAmAM sAvadhAna rahe che, arthAta cha jIvanikAyanI virAdhanAthI rahita thAya che, pAMca iMdriyAnu kramana kare che, parISahu ane upasaga sahevAmAM dRDha evA munie saralahRdaya bane che, athavA avinAzI sukhane prApta. karanArA yA meAkSamArganA sAdhaka bane che. (11) avasthAmAM AtmajJAnI jane prazasta-bhAvethI ramaNa kare che tene samAdhi kahe che. anAcIInA tyAga karanArA sAdhue e vinaya zruta Adi cAra prakAranI samAdhine prApta kare che, athavA niravadha vyApAra karavAmAM sadA sAvadhAna rahe che. tathA pravacanuM manana kara vAmAM yatnavAn rahe che. grISma RtumAM sUryanI sanmukha mukha rAkhIne bhujAone pahAnI karIne AtApanA le che zI RtumAM thoDAM kapaDAM 2 khIne yA kapaDAM dUra karIne ThaMDaMDInI AtApanA le che. varSARtumAM kAcabAnI peThe IndriyeAnuM geApana karavAmAM tatpara rahe che. grISma. hemanta ane varSAM zabda gAthAmAM bahu-vacAnAnta che, tethI evA Azaya nIkaLe che ke pratyeka varSanI RtuemAM ema kare che (12). parIsada. ItyAdi. zrI dazavaikAlika sUtra : 1 49 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasaMhAra adhyayana samApti bhUkha, tarasa, ItyAdi parISaha-rUpI zatruone parAjita kare che. sata asatanA baMdhathI vacita karanArA mahane naSTa karI nAMkhe che. IdriyonI pita pitAnA viSayamAM je pravRtti thAya che. te pravRttine rokIne 'IdriyAne vaza rAkhIne jitendriya bane che, evA maharSie zArIrika ane mAnasika badhA prakAranAM badhAM duHkhane vinAza karavAne mATe parAkrama kare che. (13) have upasaMhAra karatAM kahe che-Tura , ItyAdi. parvokta gaNethI viziSTa muni dukara AtApanA Adi kriyAonuM AcaraNa karAna tathA kAyara purUSo je sUhana karI zakatA nathI evA parISaha ane upasargo sahIne avaziSTa karmavALA keI muni sIdhama Adi devalokamAM jAya che. jeo karmajathI sarvathA mukta thaI jAya che teo A manuSyabhavamAM siddhipadane prApta kare che. bIjA TIkAkAroe aga zabdane devaka sAthe joDe che te barAbara nathI. atra zabdano artha ahIM "A bhavamAM eve che. (14), je muni, karma bAkI rahevAne lIdhe devalekamAM jAya che, teo paNa devakasaMbaMdhI AyuSyane bheLavIne, tyAMthI AvIne AryakSetramAM manuSya jAti ane sukuLamAM janma laIne eja bhavamAM siddhi prApta kare che, A viSayane sUtrakAra AgaLanI gAthAmAM kahe che-pittA ityAdi. je muni, mokSamArgamAM praveza karIne sarva sAvadha-vyApAranA tyAgarUpa sattara prakAranA saMyamathI, tathA anazana UnedarI Adi bAra prakAranA tapathI pahelAMnA bhamAM bAMdhelAM jJAnAvaraNa Adi ATha prakAranA badhAM karmone nAza karIne sarvathA mukta thaI jAya che-kama janya saMtApathI rahita thaIne paramazItalIbhUta thAya che, arthAt siddha thaI jAya che, sudharmA svAmI jaMbU svAmIne kahe che-he ja bU! trIjA adhadhayanane je bhAva bhagavAne pharamAvyuM che te huM tane kahuM chuM. (15) iti "kSulakAcArasthA , nAmaka trIjA adhyayananuM gujarAtI-bhASAnuvAda samApta. (3) zrI dazavaikAlika sUtra : 1 50 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana saMbaMdhI Asopadeza adhyayana 4. zuM. have cothuM adhyayana kahe che - trIjA adhyayanamAM ema pratipAdana karavAmAM AvyuM che ke-mahApurUSoe anAcIne tyAga karene AcAra (saMyama ) mAM dRDhatA rAkhavI joIe. AcAramAM dRDhatA tyAre ja Ave che ke jyAre SakAyanA jInuM vAstavika svarUpa jANIne temanI rakSA karavAmAM Ave, teTalA mATe A 'SaDUjIvanikAya' nAmanA adhyayanamAM cha-kAyanuM svarUpa ane tenI rakSAnA upAya batAvatAM "A pravacana Apta (bhagavAna) dvArA upadiSTa che, e vAtane kahe che- e ItyAdi he AyuSmana ! arthAt saMyama-rUpI-jIvana-vALA ! nIrogI-jIvana-vALa ! yA dIrtha jIvI , A saMbaMdhanathI dharmanA AcaraNamAM AyuSyanI pradhAnatA sUcita karI che (1). athavA gADAMne e eka pada che, enI chAyA mAnuSamAna e pramANe thAya che, arthAta arthAta gurUnI sevA karanAra e meM, o padathI "gurUnI sevA karIne zIkhavAthI ja zAstranuM adhyayana saphaLa thAya che e sUcita thAya che (2), AvatA evI paNa chAyA thAya che. arthAta ziSyane gya maryAdApUrvaka bhagavAnananI samIpe rahenArA evA meM sAMbhaLyuM ) e padethI gurUkuLamAM nivAsa karavAnuM sUcana kareluM che. - ahIM "mA" zabdanA dasa atha che (1) badhA padArthone viSaya karavAvALuM jJAna, (ra) anupama-mahimA, (3) vividha prakAranA anukULa ane pratikULa parISa Done sahana karavAthI utpanna thanArI athavA jagatanI rakSA karanArA alaukika jJAnathI utpanna thanArI kI, (4) krodha Adi kaSAyenA sarvathA nigraharUpa vairAgya, (5) badhAM karmono kSaya-svarUpa mokSa, (6) sura asura ane narenA aMtaHkaraNane haranArUM sauMdarya, (7) aMtarAya karmanA nAzathI utpanna thanArUM anaMta baLa. (8) ghAtI-karma-rUpI paDaLa haThI javAthI utpanna thanArI anaMta catuSTaya lakSamI, (mokSanA dvArane khelavAnA sAdhana zruta-cAritra-vyathAkhyAta-cAritra-rUpa dharma (10) traNa lokanA Adhipatya-rUpa ezvaya bhagavat zabda kA artha tathA dhajIvanikAya kA svarUpa A badhA bhaga zabdanA artho jenAmAM maLI Ave che tene bhagavAna kahe che. he AyuSyan ! ghaNo mAsTamuvi thI laIne tAviLa rinidavu sudhI badhuMya bhagavAne ja 1 sUtre 'chajjovaNiyA' iti padaM 'svarAdyasya' (44162 iti nikAyAghaTakayakArasya lope, 'kAga-ca jAta-da-pa ya-vAM prAyo luka' iti kakAralope kate 'ni+A+A+' iti zire "pavarSe phI (zarA7) kutti thAzoH sthAne vIrthaMjAze avaLI zutti, ti yakAra zrutyA Natvena ca siddham / zrI dazavaikAlika sUtra : 1 pa1 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahyuM che. ane meM sAMbhaLyuM che. A adhyayananuM nAma paDa javanikAyA che te eTalA mATe ke emAM pRthivI-Adi cha javanikAyanuM varNana che. sADA bAra varSa sudhI ghera tapazcaryA karavAne kAraNe zramaNa nAmathI prasiddha, kazyapa getramAM utpanna thayelA bhagavAn mahAvIre (vIra zabdanA cha artha che ), arthAta 1) mokSanA anuSThAnamAM parAkrama karanArA, athavA (2) chAne mekSanI prApti karAvanArA yA (3) sarva karmone dUra karIne mokSane prApta thayelA, [4) kaSAya Adi zatruone sarvathA haThAvanArA, (5) cAra ghanaghAtI karmone kacarAnI peThe karakarI denArA, (6) prANIonA vizeSarUpathI saMyamanA anuSThAnamAM pravRtti karAvanArA, evA zrI vardhamAna svAmIe, pratyeka prANInI pita-pitAnI bhASAmAM pariNuta thavAvALuM A pravacana kevaLa jJAnathI jANIne pratipAdana karyuM che. pUrva vara-virodha rahita ane yuktio sahita kahyuM che, evuM deva manuSya ane asurenI sabhA-samavasaraNamAM divya dhvanithI prarUpita karyuM che. athavA bhagavAne jevuM kahyuM che evuM temaNe AcaraNa karyuM che. tethI karIne A SaDUjIvanikAyA nAmaka dharmanI prarUpaNa karanAruM adhyayana mAre adhyacana karavAnuM zreya che-kalyANakArI che, (1) A sAMbhaLIne jaMbusvAmI prazna kare che-vAgarA - ItyAdi. he bhagavAna ! pahelAM batAvelI jIvanikAyAnuM svarUpa kevuM che ke je A adhyaya. narUpathI kahevAmAM Ave che ? arthAt jenuM A AkhA adhyayanamAM varNana karavAmAM AvyuM che, ane bhagavAna mahAvIra svAmIe jenuM prarUpaNa karyuM che ? ane dharmaprajJapti ema bIjA nAmathI je prasiddha che te adhyayananuM adhyayana karavuM mAre mATe kalyANakAraka che ? A praznathI e Azaya nIkaLe che ke-mumukSu ziSya ahaMkArano tyAga karIne badhI kriyAo gurUne pUchavI joIe. (2) zrI sadharmAsvAmI uttara Ape che ke-nA dvArA ItyAdi. A pAThanuM vyAkhyAna pahelAM karavAmAM AvyuM che. rAma zabdathI ema sUcita thAya che ke karUNAsAgara gurU mahArAja vinIta ziSyane zAstrane upadeza jarUra Ape. (3) e vajIvanakAyane sUtrakAra darzAve che-teM - ItyAdi. 1-kaThinatA-svabhAvavALI pRthvI ja jenuM zarIra che tene pRthavIkAyika kahe che. 2-dravala -svabhAvavALuM jaLa ja jenuM zarIra che tene apUkAyika kahe che. 3-uNutA-svabhAvavALuM teja ja jenuM zarIra che tene tejaskAyika kahe che, 4 calana svabhAvavALa vAyu ja jenuM zarIra che tene vAyukAyika kahe che. pa-latA vRkSa guma (gu) Adi vanaspati ja jenuM zarIra che tene vanaspatikAyika kahe che. 6-jene ThaMDI garamI Adi dvArA upanana thayelI pIDAthI trAsa thAya che evI haravApharavAvALI kAyA jenI hoya che tene trasakAyika kahe che. have akekanI sacittatA dekhADe che. zrI dazavaikAlika sUtra : 1 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kevaLa-jJAnarUpI prakAzathI badhA pRthivIne sacetana kehI che. ' pRthivIkAya ? ' leAka ane alekane pratyakSa jANavAvALA bhagavAne prazna-pRthivI sacetana kevI rIte che ? uttara (1) pRthivI sacetana che, kAraNa ke temAM khAdelI khANu AdinI bhUmi sajAtIya avayavAthI peAtAnI meLe bharAI jAya che, je sajAtIya avayavAthI svayameva bharAI jAya che te sacetana hAya che, kemake manuSyanu` zarIra arthAt anuSyanA zarIramAM ghA paDe che te evI rItanA avayavAthI peAtAnI meLe bharAI jAya che; e ja rIte khAdelI khANu AdinI bhUmi e prakAranAM avayavAthI bharAI jAya che ane pahelAMnI jevI anI jAya che, tethI pRthivI sacetana che. (2) pRthivI sacetana che, kAraNa ke temAM pratikrina gha.Nu ane upacaya jovAmAM Ave che, jemake paganuM taLI arthAt jema paganuM taLI" ghasAIne pAchuM bharAI jAya che, tema pRthivI paNa ghasAI ne bharAI jAya che, tethI pRthivI sajIva che. athavA~~ (3) vikuma (pravALa) patthara Adi-rUpa pRthivI sacetana che, kAraNa ke kaThina hovA chatAM temAM vRddhi jovAmAM Ave che, jemake zarIranAM hADakAM vagere, arthAt jema zarIranAM hADakAM vagere kAcamAnI pIThanI jema kaThora hAvA chatAM sacetana che ane vadhe che, tevI rIte vikruma, zilA Adi-rUpa pRthivImAM kaThinatA haiAvA chatAM temAM vRddhi Adi guNa pratyakSa che. ethI siddha thAya che ke pRthivI sacetana che. athavA-- (4) viThThama Adi rUpa pRthivI sacitta che. kAraNa ke tene kApI nAMkhavA chatAM paNa sajAtIya dhAtunI utpatti jovAmAM Ave che, jemake zarIramAM masA, arthAt jemake masAne uparathI kApI nAMkhyA chatAM paNa tenA samAna avayavA UgI Ave che, tema ja vikrama ane zilA Adine khANumAM kApI nAkhyA chatAM sajAtIya skandhAthI kApelA bhAga pAcho bharAI jAya che. tethI pRthivInI sacetanatA siddha thAya che. e pRthivI aneka-jIva-vALI che, ane e sparzanendriya-vALA pRthivIkAyanA jIvA AMgaLanA asaMkhyAtamA bhAga pramANanI avagAhanAnA Azraya karIne bhinna-bhinna svarUpe sthita che, evuM bhagavAne kahyuM che. ziSya gurUne pUche che ke gurU mahArAja ! jo pRthivI, jIvAnAM piDa-rUpa che teA tenI upara gamanAgamana Adi kriyA karanArA saMyamIonA ahiMsAvratanI rakSA kema thaze ? uccAra, prasravaNa thyAdi kriyA anivAya che, tethI ahi MsA-vratanuM pAlana evuM asa bhavita che ke jevu' vadhyAnA putranu pAlana karavu, asabhavita che. uttara-ra ziSya ! zastrapUrijIta pRthviI sivAyanI badhI pRthivI sacitta che. je vaDe prANIonI hiMsA thAya che, tene zastra kahe che. zastra e prakAranAM che. (1) drazya-zastra (2) bhAva-zastra. emAM svakAya, parakAya ane ubhayakAyane dravya-zastra kahe che, pRthivInA viSayamAM mana vacana kAyAthI duSpariNati karavI e bhAvazastra che. eja rIte khIjI badhI kAyAnA jIveAnAM bhAvazastra samajI levAM pAtAthI zrI dazavaikAlika sUtra : 1 53 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhinna vaNa-gaMdha-vALI pRthivIja pRthivInuM svakAya-zastra che, jema pILI mATInuM zastra kALI mATI che. jaLa, agni, chANa tathA paga vaDe khuMdavuM vagere parakAya-zastra che. jaLa AdithI maLelI mATI e ubhayakAya zastra che. e rIte zastrapariNata pRthivI acitta che, tethI enI upara AhAra vihAra Adi kriyAo karavAthI munionA ahiMsA vratanA pAlanamAM koI paNa kSati AvatI nathI. apUkAya pArthiva ane AkAzIya beu prakAranA jaLane paNa bhagavAne sacitta kahyuM che. (1) bhamimAM raheluM jaLa sacetana che. kAraNake khodelI jamInamAM sajAtIya svAbhAvavA jaLa utpanna thAya che. jemake deDako bhUmine khedavAthI jema deDake nIkaLe che ane te sacetana hoya che, tema pANI paNa nIkaLe che tethI te paNa sacetana che. AkAzanuM jaLa paNa sacetana che, kAraNa ke meghAda-vikAra thavAthI svayaM paDavA lAge che, jemake mAchalI athavA-- (2) jaLa sajIva che. kAraNa ke temAM zrIma ane hemanta RtumAM svAbhAvika zItatA uNutA ane bApha Adi jovAmAM Ave che. jemAM grISmAdi RtuomAM zItaLatA Adi jaNAI Ave che te sajIva hoya che, jemake mANasanuM zarIra. jema bhoMyarAmAM rahelA mANasanuM zarIra grIma-RtumAM zItala ane hemaMta-RtumAM garama hoya che, tathA hemaMta-tumAM mahomAMthI bApha (varALa) nIkaLe che, eja rIte khUba uMDA tALAva kuvAnuM jaLa paNa hemaMta RtumAM bAphavALuM ane uSNa hoya che tathA grISmamAM zItaLa hoya che, aneka jIva tathA pRthasava Adi zabdonuM vyAkhyAna pahelAM kahelA pRthivIkAyanA AlApakanI jema samajavuM. he guru ! jaLa vinA saMyamIone nirvAha thaI zakato nathI ane e eno pika che tethI tene pIvA AdinA kAmamAM levAthI saMyamanI rakSA nahi thaI zake. evI AzaMkA thatAM gurU kahe che. he ziSya ! zastra--pariNata jaLa sivAyanuM anya jaLa sajIva che. emAM paNa zastra, dravya ane bhAvanA bhede karIne be prakAranAM che. enuM kathana pahelAM karavAmAM AvyuM che. vizeSa eTaluM samajavuM ke taLAva AdinA jaLanuM phUpAdinuM jaLa e svakAya zastra che. e prakAranuM zastra-pariNata jaLa vyavahArathI azuddha hovAnA kAraNe grAhyA nathI. tathA avuM jaLa levAnI bhagavAnanI AjJA paNa nathI. drAkSa, zAka, cokhA, ATe ItyAdi parakAya zastra che. jaLamAM pahelAM jevA va gaMdha Adi hatA tenuM badalAI javu e zastrapariNata thavuM kahevAya che. - jemake--dhuMdhaLA varNanuM thaI javuM, vastu temAM nAMkhavAmAM AvI hoya tenI gaMdha AvavA lAgavI. tIkha kahe kasAyela Adi rasa thaI ja; sinagdha yA rUkSa Adi spaza thaI ja e prakAre e drAkSa, zAka, cokhA, ATo, dALa, vesaNa AdinuM dhAvaNa prAsuka hovAthI munine mATe grAhya che. A upalakSaNa che, ethI ema paNa samajavuM joIe ke-agnizastra-pariNata arthAta uSNa jaLa paNa munine grAhya che. rAkhanuM pANI grAhya nathI, kAraNa ke emAM mizranI zaMkA rahe che. mATI AdithI maLeluM jaLa ubhayakAya zastra che (2). bhAvazastra pahelAM kahI zrI dazavaikAlika sUtra : 1 54 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (tejarakAya) tejaskAyane paNa bhagavAne sacetana kahela che, e have kahe che;- tejaskAya sajIva che. kAraNa ke lAkaDAM (IdhaNa) Adi AhAra ApavAthI tenI vRddhi ane na ApavAthI hAni (maMdatA) thAya che, jemake manuSyanuM zarIra arthAtu-manuSyanuM zarIra AhAra ApavAthI vadhe che ane na ApavAthI ghaTe che, tethI te sacetana che, eja rIte teja. 2kAya paNa IdhaNa ApavAthI vadhe che ane na ApavAthI ghaTe che. tethI te sacetana che, aMgArA AdinI prakAzana-zakti jIvanA saMgathI ja utpanna thAya che. kAraNa ke e dehastha che, je je dehastha prakAza hoya che te te AtmAnA sAganA ja nimittathI hoya che, jemake AgIyAnA zarIrane prakAza AgIyAnA zarIramAM prakAza tyAM sudhI ja rahe che ke jyAM sudhI tenI sAthe AtmAne saMga rahe che. e rIte aMgArA Adine prakAza paNa tyAM sudhI ja rahe che ke kayAM sudhI temAM cetana rahe che. aMgArA Adine tApa paNa AtmAnA saMganA ja kAraNe che, kemake te zarIrastha che jeTalA-zarorastha tApa hoya che te badhA AtmAnA nimittathI ja hoya che, jemake javarane tApa AtmA rahita zarIra maDaduM) mAM kAdi varane tApa sAMbhaLavAmAM AvatuM nathI ke nathI jovAmAM Avate, e rIte nitejasa aMgAzamAM aNumAtra paNa tApa hoto nathI. tethI siddha thAya che ke aMgArA AdimAM jyAM sudhI AtmA hoya che tyAM sudhI ja tApa-janana zakti rahe che. tethI tejaskAya sacetana che. aneka-jIva ane pRtha-sava" Adi zabdonI vyAkhyA pahelAMnI jema che. e paNa samajI levuM joIe ke eja tejaskAya sacitta che ke je zastraparita na hoya. tejaskAyanAM zastra A che -jema chANunA agninuM zastra taraNane agni che. e prakArano zastrapariNata agni grAhya nathI, kAraNa ke te vyavahArathI azuddha che. vaLI tene grahaNa karavAnI bhagavAnanI AjJA paNa nathI. jaLa, mATI vagere parakAya-zastra che. unuM pANI ubhayakAya-zastra che. khicaDI, bhAta Adi UnuM anna. zAkanuM osAmaNa ane cokhAnuM osAmaNa, Adi Una pAna, tapelI ITa garama retI Adi zastrapariNata acitta agnikAya kahevAya che. e badhAM agninA saMyogathI niSpanna thAya che. tethI emAM acitta agnikAya zabdanI pravRtti thAya che. (3) zrI dazavaikAlika sUtra : 1 55 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (vAyukAya) vAyukAyane paNa bhagavAne sacitta kahI che. vAyu kevI rIte sacitta che te kahe cheHvAyu. sacetana che kAraNa ke bIjAnI preraNA vinA aniyatarUpe tiryak gamana karanArI che, jevu ke haraNa athavA rAjha (nIlagAya ) aneka jIva ane pRthasattva AdinI vyAkhyA. pahelAMnI peThe samajavI. vAyukAyanA zastra dravya-bhAvabhede e prakAranA che. dravyazastra sva-para-ubhayakAyanA bhede karI traNa prakAranA che, tyAM svakAyazastra-pUrvaAdi dizAnA vAyunA pazcima-Adi dizAne vAyu. parakAyazastra agni Adi che, ubhayakAyazastra agniAdithI tapelA vAyu ja che. bhAvazastra pahelAnI jema samajI levu vAyu traNa prakArane che. (1) sacitta, (2) acitta, (3) mizra. ghana-vAta Adi vAyu sacitta che. masaka yA rabbaranI thelI AdimAM bharelI havA acitta che; parantu a MtamuhUtanI pachI eka prahara sudhI acitta rahe che, tyArapachI bIjA prahara sudhI mizra avasthAmAM rahe che. ane tyArabAda sacitta khanI jAya che. rAgAdi avasthAmAM vAyunI AvazyakatA paDatAM masaka adghinI aMdara bharelA acitta vAyu sAdhuone grAhya che, kintu bIjA praharanA mizravAyu sacittavAyunI peThe agrAhya che (4) (vanaspatikAya) vanaspatikAyane paNa bhagavAne sacitta kahI che. vanaspati sacitta che, kAraNa ke temAM bAlyAvasthA Adi tathA chedana bhedana karavAthI mhAnatA ADhi sacetananA guNa jovAmAM Ave che, jemake manuSyanuM zarIra, arthAt khAdhya tarUNa Adi avasthAe ane chedana-bhedana Adi karavAthI glAnatA thavAne kAraNe jema manuSyanuM zarIra sacetana che tema vanaspatikAya paNa cetana che. ' aneka-jIva ' Adi zabdonu vyAkhyAna pahelAMnI peThe jANavu', vanaspatikAyanAM zastra e prakAranAM che. (1) dravyazastra ane (2) bhAvazastra. dravyazastra, svakAya, parakAya ane ubhayakAya che lAkaDI Adi svakAyazastra che. lAtu patthara Adi parakA yazastra che. kehADA, dAtaraDuM Adi ubhayakAya zastra che. bhAvazastra enI prati mananA pari zuAma duSTa karavA te. (4) have vanaspatikAyanu vizeSa varNana kare che-ta nA ItyAdi. agrakhIja--jenAM mAMja agrabhAgamAM hoya che evA kera Taka ( hajArI zula ) Adi azramIja kahevAya che. mUlakhIja--mULaja jevuM khIja che te kamaLanA kadra Adi mUlakhIja che, zrI dazavaikAlika sUtra : 1 56 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pakhIja--gAMThe yA parvamAM jenu' khIja che evI zeraDI Adi pa bIja kahevAya che. ka dhakhIja--ke dha-thaDaja jevuM khIja che evA zalakI Adi ne kadhabIja kahe che. bIjarUha--cAkhA ghauM mADhi khIjathI uganArI vanaspatine khIjarUha kahe che. sa'sUcchima--khIja vinA khaLI gaelI bhUmimAM paNu je pRthvI ane jaLanA sacegathI uge evAM ghAsa Adine samucchima~kahe che. tRNulatA-taraNAM (ghAsa ) ane latA e badhAM vanaspatikAyika che. . athavA batAvanaspativijrA : e eka ja padma che. da (dAbhaDo) tRNu, ca'paka, azAka, ane vAsaMtI Adi latAe ane vanaspatikAyanA bheda agra bIja Adi badhAM vanaspatikAyika che. sUtramAM bIjI vAra vanaspatikAyika' zabdanu grahaNu eTalA mATe karavAmAM Avyu` che ke-upara batAvelA bhede uparAMta sUkSma bAdara Adi bIjA paNa khadhA bhedonu grahaNa thai javA pAme e badhA pahelAM batAvelA pAta-peAtAnA nAma-gAtrarUpa prakRtinAM udaya-rUpa kAraNavALA che. arthAt pUrvokta khIja Adi badhA citta hoya che ane pRthakUpRthaka spa rUpe eka IndriyavALAM che. (5) Iti pAMca-sthAvara - kAyanuM nirUpaNa samApta. have kramaprApta trasakAyanuM svarUpa kahe che. che ne' ityAdi. je e akhAla-prasiddha dvIndriyAdinA bhede karIne aneka, eka eka jAtimAM ghaNA athavA bhinna-bhinna ceAnivALA, garamI mArdithI pIDita thatAM trAsa (udvega ) pAmanArA, athavA chAyAvALA zItaLa ane nirbhaya sthaLamAM cAlyA janArA, vyakta cetanAvAn ucchavAsa Adi prANavALA trasa kahevAya che, tenA bheda A prakAre cheH---- pakSI sarpa Adi aDaja che (1). jarAyuthI veSTita na heAIne ceAnimAMthI nIkaLatAM ja gamanAgamana Adi kriyAo karavAnA sAmarthyathI yukta pUrNa avayavavALA. yA vastra dvArA lUchelAnI peThe sApha utpanna thanArA hAthI, zeLe, sasalAM, nALiyA, uMdara A ipAtaja kahevAya che (ra(. jarAyu (nALa vagere maLa bhAga) sahita utpanna thanArA manuSya. mahiSAdi (bheMza vagere) jarAyuja kahevAya che (3). madirA Adi raseAmAM utpanna thanArA tathA svAdathI calita arthAt saDelA madhurAdi raseAmAM utpanna thanArA rasaja kahevAya che. (4) prasvedathI pedA thanArA jU, lIkha, mAMkaDa, Adi saMsvedaja kahevAya che. (5). garbhAdhAna vinA zarIranAma-kamanA uddayathI zarIranA avayavAnAM saMgraha thai javAthI svayaM utpanna thanArA jIvA sa'mUrcchi ma kahevAya che. (6) pRthvIne bhedIne utpanna thanArA zalabha ( TIDa ) Adi udbhabhiSaja kahevAya che. (7) gabha ane saMmU Mna janmothI bhinna deva ane nArakAnA janmane upapAta kahe che, tethI utpanna thanArA deva ane nArakI aupapAtika kahevAya che (8) deva zayyA para ane nArakI phulImAM svayaM utpanna thAya che. zrI dazavaikAlika sUtra : 1 57 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e badhA pUrvokta jIvanuM prajJApakanI apekSAe sAme AvavuM, pharIne pAchA javuM e ja rIte aMga saMkocavAM, hAtha-paga phelAvavA. bAlavuM bhamavuM, udvigna thavuM, bhayAdi kAraNe bhAgI javuM, vagere kriyAo hoya che. teo gamanAgamana bAdane jANanArA arthAta ghasaMjJAthI pravRtti karanArA hoya che. anukULatA ane pratikULatAne sAmAnya rIte egha-saMjJAo karI jANe che. - IdrinA vibhAga karIne have enuM kathana karavAmAM Ave che ? - kRmi (karamiyAM), laTa, aLasIyAM vagere enI jAtivALA dvIndriya che. tIDa ane enI jAtivALA bhramara Adi cAra IdriyavALA che. kuMthavA ane kaDI tathA tenI jAtivALA bIjA jIvo traNa IdriyavALI hoya che. ahIM zrIndriya batAvyA pachI pahelAM cAra iMdriyavALA ane pachI traNa iMdriyavALA batAvyA che, e kathana ArSa hovAthI kareluM che. e rIte badhA dviIndriya badhA trIndriya, badhA caturindriya, badhA paMcaMdriya, badhA tiyaca, badhAM nArakI, badhA manuSya, badhA deva, e prakAre pUrvokta badhAM prANI sukhanI abhilASAvALAM che. e chaThA jIvanikAyane bhagavAne trasakAya kahela che. (6) Sa jIvanikAya ke daMDa parityAga kA upadeza badhAM prANI sukhanA abhilASI che, parantu sukhanI prApti tyAre thAya che ke jyAre AraMbhane parityAga karavAmAM Ave; tethI AraMbhanA tyAgane upadeza Ape che-vRtti ItyAdi. jethI AtmA jJAna darzana cAritrathI rahita thaI jAya, e hiMsA Adi vyApArane daMDa kahe che. muni pUrvokta cha kAnA daMDane yAjajIvana pote na samAraMbha kare, na bIjAe pAse karAve ane samAraMbha karanArA bIjAonI na anumodanA kare. daMDa traNa prakArano che? (1) kRta, (2) kArita, (3) anumAdita. kRta-patAnI IcchAthI pite karavuM. kArita-bIjI vyakti pAse karAvavuM. anumAdita-je sAvadya vyApAra karI rahI hoya tene sAruM jANavuM. e badhA sAvadya vyApAra traNa karaNa traNa vegathI na kare. te traNa ga, A che-(1) mana, (2) vacana, (3) koyA. praznasUtramAM jhina (traNa prakAre) kahevuM ja che, pachI manasA (manathI), vAva (vacanathI) vana (kAyAthI) kahevAthI punarUkti (kahelAne pharI kahevuM) thAya che. A traNa prakAre" e vizeSaNa "mana, vacana, kAyA" nuM ja hoI zake che. je ema mAnavAmAM Ave te ene artha e thaze ke traNa prakAranA manathI, traNa prakAranA vacanathI, ane traNa prakAranI kAyAthI AraMbha na kare. arthAt mana vacana kAyAnA paNa traNa bheda banaze. e artha zAstra virUddha che. zAstramAM bhagavAne mana AdinA traNa bheda batAvyA nathI, paraMtu mana AdinA vyApArene traNa prakArane batAvyA che. zrI dazavaikAlika sUtra : 1 58 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara--me zakA kharAkhara nathI. je vithainna na kahIne kevaLa manasA vAcA nAcana kahyuM hAta tA atha kharAkhara khaMdha esata nahi. kAraNa jema keAI kahe ke "heya ane upAdeyane tyAga ane grahaNa karo. '" te evAkayamAM kramAnusAra haiya'nI sAthe ' tyAganA saMbadha thaI jAya che, ane ' upAdeya 'nI sAthe grahaNa kareA 'nA. eja rIte ceAlapaTTo cAdara paherA ADhA kahevAthI e atha thAya che ke cAlapaTTo paherA ane cAdara oDhe ! e rIte viSena (traNa prakAre ) zabda na rAkhyA hAta teA evA aniSTa atha thaI jAta ke manathI na kare, vacanathI na karAvA ane kAyAthI na anumedanA karo. A aniSTa anA pirAr karvAne mATe vivaSena zabda ApyA che, ema viSena zabda ApavAthI evA atha thayA ken(1) manathI na karUM. (2) na karAvu', (3) karanArane bhaleAna jANu, (4) vacanathI na karUM. (5) na karAvuM, (6) na karanArane bhalA jaNuM, (7) kAyAthI na karU', (8) na karAvu, (9) na karanArane bhalA jANuM. . athavA pahelAM sAmAnyarUpe kahyu che ke ' traNe prakAre na karU` ' parantu traN prakAra kayA myA che ? evI jijJAsA thatA vizeSa matAvI ApyuM che ke manasA vAcA jAyena e traNa prakAra che. ethI karIne punarUkti Adi kAi doSa thato nathI. athavA mana vana ane kAyAnA nimitte thanArA traNa bhedene! sa Mgraha karavAne mATe trividhana zabda rAkhyA che. vyAkaraNamAM mate zabda aneka prakAre siddha thAya che, tethI enA atha` ghaNA che. jevA ke (1) kalyANa ane sukhane ApanAra, (2) Dha'sAranA aMta karanAra, )3) jenI sevAbhakti karavAthI saMsArane mata AvI jAya che, (4) janma jAmaraNanA bhayanA nAza karanAra, (5) bhAgAnA tyAga karanAra, (6) bhayanuM damana karanAra-nilaya, (7) samyajJAna, samyagdarzana ane samyak-cAritrathI dIptimAna, e badhAne mate kahe che. eja rIte bIjA arthAM paNa samajI levA. ' artA ' e sa'beAdhanathI ema prakaTa thAya che ke badhI kriyAe gurU mahArAjanI sAkSIe ja karavI joie. ' he bhagavana ! huM daMDathI nivRtta thau chuM, nindA karU chuM ane gA~ karU chuM, zabdakAze!mAM 'nindA' ane ' gA~' zabdane ekaja atha che, tethI punarUkti thAya che, ema na samajavuM. kAraNa ke niMdA AtmasAkSIe thAya che ane gA~ gurU sAkSIe thAya che. athavA niMdA sAdhAraNa kutsAne kahe che ana goM atyaMta nidAne kahe che. enA artha e thAya che ke he bhagavan ! atIta kALamAM daMDa (sAvadya vyApAra ) karanArA AtmA ( AtmapariNati)ne anitya Adi bhAvanA bhAvIne tyAgu chuM, niMdu chuM, gahuM chuM, jema gharanI DahelI ( khAraNuM) para dIveA rAkhavAthI aMdara paNa prakAza thAya che ane bahAra paNa prakAza thAya che tene delI-dIpaka 'nyAya kahe che. kahyuM che ke- " varSa pasa 59 yojana durdu vila ne loya, so hai Topa-cete' jJAnata hai lava joya (1)" vacamAM miNu jaDI devAthI beu bAju maNinA prakAza thAya che tene * madhya-maNi nyAya' kahe che, e rIte alpA" nA beunI sAthe sabaMdha thAya che. arthAt sAvadya-vyApAravALA AtmAne tyAgu chuM ane tenI niMdA karUM chuM, tathA gA~ karU chuM. (7) zrI dazavaikAlika sUtra : 1 59 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMparityAga be prakArano che. (1) sAmAnya-daMDa parityAga ane (2) vizeSa-daMDa parityAga ahiMsA sAmAnyane sAmAnya daMDa-parityAga kahe che, ane pAMca mahAvratane vizeSa-daMDa pari tyAga kahe che. prazna-pAMca mahAvratamAM satya Adi mahAvratane ahiMsAthI spaSTa bheda pratIta thAya che. te pachI ahiMsAnI sAthe satya Adi mahAvatene sAmAnya vizeSa-bhAva kevI rIte hAI zake che ? sAmAnya-vizeSa-bhAva temAM hoI zake che ke jene vizeSa batAve temAM sAmAnya dharma paNa maLI Ave. tethI karIne ema kahevAmAM AvyuM che ke jemAM vyApya-vyApakabhAva hoya che temAM ja sAmAnyavizeSa-bhAva maLI Ave che." jemake roje rohUi e vAkayamAM prathamA vibhaktine artha parimANa-sAmAnya che. e parimANu-sAmAnya, droNa zabdanA artha cAra ADhaka rUpa parimANa-vizeSamAM abheda saMbaMdhanA dvArA anvaya thAya che. e anvayathI cAra ADhaka rUpa parimANa" (eka prakArane tola) e bodha thAya che. e pratyayArthaparimANa-sAmAnyane parigha-parica chedaka bhAva saMbaMdhathI grahi padArthamAM anvaya thavAthI e parimANathI parimita (mApelA) vrIhi" e baMdha thAya che. ahIM vrIhimAM avaya prasaMgavaza batAvavAmAM Avyo che. athavA- sAdhyAya gunaH emAM upAdhyAya zabdano artha che-upAdhyAya padadhArI muni-vizeSa (1), tathA muni zabdano artha che muni-sAmAnya (2), eTale te upAdhyAya che teja muni che, arthAt munithI jUde upAdhyAya nathI. ethI karIne upAdhyAya zabdArthane muni zabdA thanI sAthe abheda saMbaMdhathI avaya thAya che, ane tethI "upAdhyAyathI abhinna munie bAdha thAya che. emAM vizeSa karIne upAdhyAya-padadhArI (vyakti)mAM muninA sAmAnya dharmarU5 munitvanuM astitva maLI Ave che. tethI karIne beu zabdanA arthane sAmAnya-vizeSa bhAvamAM abhedAnvaya thAya che. arthAta-jema e beu udAharaNathI abhedamAM sAmAnya-vizeSa bhAva maLI Ave che, tema ahiMsAnI sAthe satyAdi vratane abheda nathI. tethI sAmAnya vizeSa-bhAva thaI zakto nathI, kAraNa ke ene spaSTa bheda pratIta thAya che. uttara--pAMca mahAvrata vastutAe ahiMsAsvarUpa che, tethI karI ahiMsAthI bhinna nathI. ahiMsAnA svarUpane spaSTa karavAne mATe ane ziSyone spaSTa baMdha karAvavAne mATe daMDa parityAganA be bheda karavAmAM AvyA che, arthAta eka ja ahiMsAne pAMca mahAvratamAM vibhakta karI nAMkhavAmAM AvI che. prazna-jema roja zrI ItyAdi vAkyamAM parimANatva Adi sAmAnya dharmathI yukta pratyayArthI parimANu-sAmAnyathI droNa zabdArtha cAra ADhakarUpa parimANamAM cAra ADhakatva Adi dharmathI vizeSatA pratIta thAya che, athavA je nIlo ghaDe che te ghaDeja che ItyAdi vAkomAM anya ghaDAnI apekSAe nIlA ghaDAmAM nIlApaNAthI vizeSatA maLI Ave che ane zrI dazavaikAlika sUtra : 1 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te vizeSatA vyAkhyatArUpa che. tema paMcamahAvratarUpa ahiMsA-vizeSamAM vizeSatA kayA dharmane kAraNe che ? uttara--prANAtipAtavira maNatva Adi vyApya-dhamAMthI pAMca paDAvatAmAM vizeSatA maLI Ave che. arthAt jyAM prANAtipAtaviramaNatva Adi vyApya dharmAM maLI Ave che tyAM ahiMsA sAmAnyanuM astitva raheluM ja hAya che. prazna-ahiMsA-sAmAnyanuM lakSaNa kayuM che ke jethI te pAMca mahAvratAmAM vyApaka thai jAya che ? uttara--SajIvanikAyamAM daMDanA parityAga karave e ahiMsA-sAmAnyanu lakSaNu che, e lakSaNu pAMca mahAvratamAM maLI Ave che, tethI mahAvrata vyApya che. ane sAmAnya I DaparityAga vyApaka che. vyApakarUpa-sAmAnya-daMDaparityAganuM vyAkhyAna AgaLanA--sUtramAM kahevuM che have vizeSadaMDapati yAgarUpa pAMca mahAnatAnuM vyAkhyAna zarU karavAmAM Ave che, temAM prANAtipAtaviramaNurUpa ahiMsA pradhAna che. jema dhAnyanI rakSAne mATe khetaranI cAre bAjue vADa hAya che, tema anya mahAtrane ahiM mAtA rakSaka hAvAne lIdhe agarUpa che kahyu` che ke~~ svarga ane meAkSane siddha karavAvALo eka ahiMsA ja mukhya che. tenI rakSAne mATe satyAdi mahAvratanuM pAlana karavu' ucita che." (1) vaLI kahyu che ke "asatya vacana khelavA vagerethI paNa AtmAnA pariNAmenI hiMsA thAya che, tethI asatya Aphri adhAM hi MsArUpa che. asatya Adinu' jUduM' kathana ziSyAne spaSTa sarajAvavAne mATe karavAmAM AvyuM che." (2) tathA-- "bhagavAne eka prANAtipAta viramaNane ja mukhya kahyuM che, anya te tenI rakSAne mATe che." (3) prANAtipAtAdi paMcaaprata evaM rAtrI bhojana viramaNa tethI karIne sauthI pahelAM prANAtipAta-viramaNa mahAvratanuM kathana kare che tame mane ityAdi. (1) prANAtipAtaviramaNu e zrAvakanAM vratAnI apekSAe vizALa heAvAne lIdhe mahAvrata kahevAya che. (1) athavA sa dravya-kSetra-kALa-bhAvanI apekSAe prANAtipAta Adine sathA tyAga thAya che e kAraNe te mahAvrata kahevAya che. (2). athavA tItha' kara gaNadhara Adi mahApurUSA enA a'gIkAra kare che tethI e mahAvrata kahevAya che. (3). he bhagavan ! prathama mahAvratamAM prANAtipAtathI viramaNu hAya che, tethI, he bhagavan ! hUM kRta-kArita-anumAdanAthI sUkSma sthUla sarva prakAranA prANAtipAtanA parityAga karU chuM. arthAt sUkSma-nAmakarmAMnI prakRtithI utpanna sUkSma athavA sUkSma kAyavALA kuthavA Adi zrI dazavaikAlika sUtra : 1 61 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane bAdara ( sthUla ) kAyavALA gAya hAthI Adi jIveAnA prArtheAne kadApi atipAta nahi karU, jo ke sUkSma-nAmakanI prakRtivALA sUkSma prANIonI kAyika hiM'sA thatI nathI. tApaNuM vacana ane manathI thaI zake che; jemake-e marI jAya te sArU" ema kahevuM te vacanathI `isA che, ane ghAtanI bhAvanA karavI e manathI Rs'sA che, tethI karIne sumane paNa ahI' grahaNa karela che. sUkSma ane bAdaranA paNa be-be bheda che. (1) trasa, ane (ra) sthAvara, sUkSma trasa kucuvA Adi che. sUkSma sthAvara lIlana-phUlana Adi vanaspati che, mAdara traNa-meDhA gheADA rAjha vagere che. ane bAdara sthAvara-bhUmi Adi che. e sarva prANIone kadApi prANathI triyukta karIza nahIM', bIjA vaDe karAvIza naDDI' ane karanArane bhaleA jANIza nahIM. he bhagavan ! hUM prathama mAtratane pALavA mATe udyata thayA chuM, tethI AjathI mAre adhA prakAranA prANAtipAtanAM pratyAkhyAna che. (1) (8) jema vRkSa--latA A pANIthI puSTa thAya che tema mRSAvAdane tyAga karavAthI prANA. tipAtaviramaNa mahAvratanI puSTi thAya che. eTale prANAtipAtaviramaNunI pachI bIjA mRSAvAviramaNu mar3AtrananuM vyAkhyAna kare che-adAvare ronce ItyAdi. (2) mRSAvAdaviramaNuvrata, he bhagavat prathama mahAvratanI pachI khIjA mahAvratamAM mRSAvAdathI viramaNu hAya che. mRSAvAda cAra prakAranA che. te ApramANe-(1) sadbhAvapratiSedha, (2) amRtAbhAvana (3) arthAntarAbhidhAna, (4) gA~..jI atra mAdi padArthonA astitvanuM nirAkaraNa karavu e saddabhAvapratiSedha mRSAvAda che, jemake-AtmA nathI, paraleAka nathI, puNya nathI. pApa nathI, ItyAdi. (1) jIva ajIva Adi tattvAnu` ayathArtha svarUpa pratipAdana karavuM e abhUtabhAvana mRSAvAda che, jemake-AtmA aMgUThA jevaDA che, niSkriya che yA savaraMgata che.'(2) eka padAthane mIjo padAtha kahI devA e arthAntarAbhidhAna mRSAvAda che, jemake gAyane gadheDA kahevA yA gadheDAne gAya kahevI.' (3) bIjAnI hInatA prakaTa karavI, athavA hiMsA tathA kaThoratA yukta satyavacana kahevAM e gahArUpa asatya che; jemake- e mArI nAMkhavA ceAgya che; A AMdhaLA ! ahI' Ava. A maherA ! e laMgaDA ! ahIM Ava' ItyAdi (4) e cAra prakAranA mRSAvAdAnA paNa dravya kSetra kALa bhAvanA bhede karIne cAra cAra bheda thAya che. dharmAstikAya adharmAstikAya Adi cha drabyAnA svarUpanI anyathA prarUpaNA karavI e dravya-sadbhAvapratiSedha che leAka ane aleAkanuM ayathArtha nirUpaNa karavuM e kSetra-sadUbhAva pratiSedha che, kSaNa muhUta dina AdinA svarUpanuM mithyA kathana karavuM e kALa-sadbhAvapratiSedha che. rAga dveSa Adi bhAvAnuM viparIta svarUpa batAvavu e bhAva-sadbhAtrapratiSedha che. e prakAre anya traNa bhedanI catubha`gI samajI levI; jemake-dravya-adbhUta bhAvana. kSetraamUd bhAvana ItyAdi. huM bhagavan huM sarva prakAranA mRSAvAdanA pratyAkhyAna karUM chuM' mRSAvAda kayA kayA kAraNathI thAya che ! te have kahe che-- jIvanA krodha-mAhanIya prakRtinA uDDayathI sva-paranA cittamAM vikAra karavAvALA anukapArahita krUratArUpa jIvanA vaibhAvika-pariNAma e krodha che, zrI dazavaikAlika sUtra : 1 62 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAbha-prakRtinA uce karIne dravya AkrinI abhilASArUpa jIvanA vaibhAvikabhAvane lAbha kahe che. bhaya-mADunIyanA udayathI udvegane uttpanna karavAvALA vikAra bhaya kahevAya che. hAsya - meAhanIyanA udayathI vacanenI vikRtinI sAthe gAla phulAvIne AMkhA kAMI ka mIMcIne dAMta kADhIne 'hI-hI' zabda karIne mukhane prakRlita karavuM e hAsya kahevAya che. e sava kAraNeAthI mRSAvAda utpanna thAya che. huM e kAraNeAne vaza thaIne nahI. svaya tRSA (jUThThuM) eluM, nahIM bIjA pAse beAlAvuM, ke nahI" mRSA khelanArane bhaleA jANu'. (2)9 satya mahAvratanuM pAlana adattAdAnane tyAga karavAthI ja thaI zake che, te kAraNathI satya mahAvratanI pachI adattAdAna-viramaNu nAmanA trIjA mahAvratanU' kathana kare che-annAne tattve ityAdi. (3) adattAdAnaviramaNu, mRSAvAdaviramaNanI pachI trIjA mahAvratamAM deva gurU, rAjA, gAthApita ane sAdharmike na ApelA evA padArthanuM grahaNa karavAne tyAga karavAmAM Ave che, tethI he bhagavan ! huM sava adattAdAnanA parityAga karU chuM. te A prakAre-- jyAM rahevAthI buddhi, vidyA, vivekAdi NeA naSTa thaI jAya che tene grAma kahe che. athavA jyAM gAya bheMza AdinA kara (Tekasa) levAmAM Ave che, athavA pRthvInA vadhAre bhAgamAM khetI thAya che, bajAra athavA dukAneA heAya nahI', kAMTAnI vADathI gherAyelAM ghara hAya. e vastIne grAma (gAma) kahe che. jyAM vRkSa ke paryaMta jevI atyaMta uMcI mahela-havelIe hAya, athavA gAya-bheza Ardi para kara (jakAtA na lAgatA hAya, athavA je vastImAM puNya-pApa kriyAonA jJAtA, dayA--dAnanA pravaka, kaLAeAmAM kuzaLa cAre varSA hoya, ane jyAM jUdA jUdA dezeAnI bhASAe bAlanArA manuSya rahetA hoya, tene nagara kahe che. ekAnta ane pavitra sthAnanA abhilASI dhyAnAthI yAgI athavA lAkaDAM levAne mATe kaThiyArA jyAM jAya che te araNya (jaMgala) kahevAya che. agAma nagara araNya ane upalakSaNe karIne kheTaka (gAmaDuM) Adi koI sthAnamA ochA mUlyavALu dAMta khAtaravAnuM taNakhaluM vagere vadhAre mUlyavALu' seAnu' vagere pramANunI apekSAe nAnu` mANikanyAdi pramANanI apekSAe mATu eraMDAnuM lAkaDu ADhi sacetana athavA acetana kArda paTTAtha cA sarva padArtha tenA svAmInI anumati vinA nahi svayaM huM grahaNa karUM nahi khIjA pAse grahaNa karAvuM ane nahi grasNu karanArane bhA jANuM'. prazna--hai gurU mahArAja ! AApavAmAM AvyA vinAnI khaMdhI vastuene grahaNa karavI e jo anuttAdAna che teA munione paNa adattAdAnaneAnaprasaMga Avaze kAraNa ke muni vinA apAyalAM krarmAne pratikSaNa grahaNa kare che ane samiti guptinu pAlana karIne dhamanuM paNa upArjana kare che. zrI dazavaikAlika sUtra : 1 63 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara--he ziSya ? ema nathI. hAtheyI levA-devAne jevA vahevAra lekamAM prasiddha che tevA vahevAra karmamAM nathI hAi zakatA; arthAt lekemAM evA vahevAra thAya che ke--vastra pAtra khIjAone hAthathI ApavAmAM Ave che khIjA pAMsethI levAmAM Ave che.' e prakArane vahevAra karmInI khAkhatamAM thatA nathI. kemake-kama atyanta sUkSma che te indriyanA viSaya ja nathI hAtA tA enI leNa-deNu kevI rIte thai zake ? bIjI vAta e che ke pramAdanA cegathI adatta padAnu' AhvAna (grahuNa ) karavu' e: adattAdAna kahevAya che. munirAjane tadviSayaka pramAH hAtA nathI tethI temane akattAdAnane doSa lAgatA nathI. munirAja tA kadApi ema nathI icchatAM ke hu' karmAne grahaNa karU, kintu ma kArI AtmA ane karmAnA svabhAva ja evA che ke jethI kama khaMdhAi jAya che. bAkI rahyu.dharmapAna. te tIrthaMkara bhagavAne dharmapAjana karavAnA Adeza tathA upadeza ApyA che. tethI temAM adattAdAnane prasaMga ja AvatA nathI. sUtramAM apa, khaDuM, sthUla, ane aNu, e zabdonuM grahaNa paNa e ja AzayathI karavAmAM AvyuM che. eTale karmonAM aMdhana tayA samiti-gupta dvArA ghAMpAjana, emAM anuttAdAna lAgatuM nathI (3) (10) maithunaviramaNa vinA ahiMsA Adi mahAvratAnI rakSA thaI zakatI nathI, kAraNa ke- maithuna sevana karavAvALA trasa-sthAvara jIvenI hiMsA kare che, asatya khele che. ane adattanu AdAna kare che. tethI karIne ahiMsAdri mahAvratanu nirAk pAlana karavAne mATe maithunaviramaNa nAmanuM cethA mahAtrananuM pratipAdana karavAmAM Ave che-DhAva vacce ityAdi. (4) maithunaviramaNu, he bhagavan ! ceAthA mahAvratamAM sarva prakAranA maithunanu viramaNa karavAmAM Ave che, tethI he bhagavan ! huM sarva prakAranA maithunanuM pratyAkhyAna karU chu. apsarAe sabaMdhI devI. strI-purUSa-saMbaMdhI mAnuSika pazu-Adi-saMbadhI taiya gyonika maithuna nahIM huM svaya sevu', nahIM bIjAe pAse sevana karAvu ane nahI' sevana karanArane bhalena jANu. dravya-kSetrakALa-bhAtranI caubha'gI emAM paNa lagADavI, arthAt dravyathI strImAdinI sAthe, kSetrathI kAI paNa kSetramAM; kALathI kAi kALamAM ane bhAvathI koI paNa bhAve karIne traNa karaNa traNa ceAgathI maithuna sevIza nahIM. (4) (11) mathuna-viramaNu, parigrahanA tyAga vinA thaI zakatu nathI, tethI maithuna-viramaNunI pachI parigrahaviramaNa nAmanuM pAMcamu' mahAvrata kahe che annAvare paMcame ityAdi (5) parigrahaviramaNu. bhagavan ! caturtha mahuvratanI pachI pAMcamA mahAvratamAM parigrahanAM pUrNa pratyAkhyAna kAravAmA Ave che, jethI AtmA janma jarA maraNAdvijanita nAnA prakAranAM du;khAthI grasta thAya che. athavA je mUrchApUrvaka svIkAravAmAM Ave che te parigraha kahevAya che, kAraNa bhagavAne mUkcchaneja parigraharUpa khatAvI che. tethI karIne traNa karaNa traNa ceAge grAma nagara AdimAM na svayaM parigraha dhAraNa huM karIza, na bIjAe dvArA dhAraNu karAvIza, na dhAraNa karanArane bhale jANIza. (1) (12) zrI dazavaikAlika sUtra : 1 64 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajitanAtha bhagavAthI laIne pArzvanAtha jinendra sudhInA bAvIsa tIrthakarAnA ziSya Aju (sarala svabhAvavALA) ane prAjJa (samajAvavAthI samajanArA) hatA, te ziSyonI ape zrAe rAtribhejana uttaraguNa che, paraMtu RSabhadevanA ziSya Aju-jaDa tathA vardhamAnavAmagna ziSya vakra ane jaDa hatA tethI anAthane rokavAne mATe ane spaSTa bodha karAvavAne mATe pAMca mahAvratanI pachI mUla-guNamAM gaNAvavAne mATe chaThuM rAtribhejanaviramaNa vrata ka che- are chede ItyAdi. (6) rAtribhejanaviramaNa he bhagavana ! pAMca mahAvratonI pachI chaThThA vratamAM rAtribhejanathI viramaNa karavAmAM Ave che. rAtribhejanathI sarva mahAvatemAM deSa lAge che. rAtrine samaye sUryanAM kiraNenA abhAvathI sUphama-zarIravALA bhAta-bhAtanA jatuo ahIM tahIM UDe che, navIna utpanna thAya che, nIce-upara Ava-jA kare che. tethI hiMsA jarUra thAya che. dIkSA letI vakhate evI pratijJA karI hatI ke "AjathI kaMI prANInA prANene pIDA nahIM upajAvuM. je rAtribhojana karyuM te hiMsA avazya thaI, tethI mRSAvAdane deSa lAge. athavA leka ane alakanuM avalokana karanArA alaukika kevaLa jJAnathI avalokana karIne kevalI bhagavAne kahyuM che ke sUryanA prakAzamAM avalokana kareluM azana Adi sevavAthI ja hiMsAne parihAra thaI zake che. rAtribhejananuM kartavyarUpe nirUpaNa karavuM ane rAtribhojana karIne pitAne sAdhu kahevaDAva e mRSAvAda che. rAtribhojanathI virAdhita thanArA prANI enI AjJA vinA ja emanA prANanuM apaharaNa karavAthI tathA rAtribhojana na karavAnI jinabhagavAnanI AjJAne lepa karavAthI adanAdAnane deSa lAge che. rAtre bhojana karanArAo bhikSAne mATe rAtre bhramaNa paNa karaze. bhramaNa karatI vakhate strIAdine saMsarga thavAthI abrahmacaryane paNa deSa lAgaze. rAtribhUjana karavAthI anna Adi sAmAnane paNa saMgraha kare paDaze. tethI saMnidhi deSa lAgaze saMgraha karavAthI mUcha paNa utpanna thaze. mUcchane bhagavAne pote parigraharUpa kahI che, tethI rAtribhejana sarva dene keSa che. eno tyAga karyA vinA vratanuM pAlana thaI zakatuM nathI. tethI he bhagavansarva rAtribhojananAM pratyAkhyAna karuM chuM. arthAta-bhAta, dALa, magaja maganA lADu, ghebara, lApasI Adi azana dvadha tala ane cekhAnuM chevaNa Adi pAna, prAsuka drAkSa khajura Adi khAgha, lavaMganuM cUrNa, sopArI Adi svAgha e cAre prakAranA AhAramAMthI koI paNa eka prakArane hAra rAtre huM karIza nahIM, rAtribhojana paNa dravya-kSetra-kALa-bhAvathI cAra prakAranuM che. azana-pAna Adi dravyathI zrI dazavaikAlika sUtra : 1 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAvilejana che. aDhI-dvIpamAM rAtribhojana karavuM e kSetra-rAtribhejana che, kemake-aDhI dvIpanI bahAra divasa-rAtrine vyavahAra nathI. rAtre bhojana karavuM e kALanI apekSAe rAtribhojana che. rAtre bhojana karavAnI IcchA karavI e bhAvarAtribhejana che. rAtribhojananI caturbhagI A pramANe che - (1) rAtre grahaNa karIne rAtre ja bhejana karavuM. (2) rAtre grahaNa karIne divase bhejana karavuM. (3) divase grahaNuM karIne rAtre bhajana karavuM. (4) divase grahaNa karIne (rAtabhara rAkhIne bIja) divase bhajana karavuM. bhagavAne nizItha-sUtranA agIAramA uddeza mAM kahyuM che- baja bhikSu divasamAM azana-pAna-khAdya-svAdya grahaNa karIne bIje divase bhagave, bIjAne bhegavA, anya jogavanArane bhale jANe (sU) 73) je mA divase anAdi laIne rAtre pote bhegave, bIjAne bhegavA ane anya hAgavanArane le jANe ( 7) je sAdhu rAtre anAdi laIne divase bhagave, bhagavAve yA bhegavanArane bhale jANa (sa. 75) ziSya kA mahAvrata svIkAra je sAdhu rAtre azanAdi laIne rAtre bhagave, bIjAne bhegAve anya bhegavanArane bhale jANe. (sU. 76) tene cAturmAsika prAyazcitta lAge che." e sarva azanAdi cAra prakAranA A hArane rAtre nahi jogavuM, ityAdinuM vyAkhyAna pahelAM karavAmAM AveluM che. (13) (6) have mAtra tene savIkAra karavAvALe ziSya upasaMhAra karate chata kahe che- he bhagavana ! huM pAMca mahAvratane ane chaThA rAtribhejanaviramaNa vratane AtmAne hitasvarUpa pakSane mATe svIkAra karIne saMyama-mArgamAM vicarUM chuM. (14) ityAdi pRthvikAyAdi SaTkAyayatanA kA svarUpe kathana ghatene yatanApUrvaka svIkAra karavAmAM Ave tyAre te saphaLa thAya che, tethI yatanAnuM kathana kare che te khijU0 ItyAdi. _ bhikSAvRttithI prasiddha hoya te bhikSu kahevAya che. arthAta yAcanA karIne AhArAdi levAvALA ne bhikSu kahe che, " saMskRta vyAkaraNane anusarIne mikSu zabdamAM 3 pratyaya lAge che. tethI ema prakaTa thAya che ke bhikSu ene kahevuM joIe ke je koI vastune bhikSA vinA le nahIM, arthAta zikSaNazIla hoya te bhikSu kahevAya che. zrI dazavaikAlika sUtra : 1 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazna-zerUthI yA anya koI prakAranA raMgathI raMgelAM kapaDA paheranArA saMnyAsIAdi paNa bhikSA mAMgIne pitAnA jIvanano nirvAha kare che. tethI e bhikSunuM lakSaNa ene paNa lAgu paDe che, teo paNa bhikSu kahevAze ? uttara-jeo bhikSAthI ja potAno nirvAha kare che ane bhikSA sivAya anyavRttine kadApi svIkAratA nathI teo ja bhikSu kahevAya che. saMnyAsI Adi svAmInI AjJA vinA paNa jaLAzaya AdithI paNa jaLa Adi pitAnA hAthe laI le che, jyAre bhikSA nathI maLatI tyAre rAMdhavA-raMdhAvavAnI kriyA kare che, tathA kaMdamUla phaLa AdithI nirvAha karI le che, tethI teo bhikSa kahevAI zaktA nathI. praznaThIka, jeo bhikSAthI ja pitAno nirvAha kare temane mikSa kahe che te sAdhu tyAre bhikSAnI gaveSaNa karaze tyAre ja bhikSu kahevAze, je samaye svAdhyAya Adi anya kriyA karatA haze te samaye bhikSu kevI rIte kahevAze ! 1 uttara-bhikSAnI gaSA karatI vakhate sAdhune bhikSu kahI zakAya che. ane na karatI vakhate paNa kahI zakAya che. beu avasthAmAM bhikSu zabdanI pravRttinuM kAraNa e juda che. zabdanI pravRtti be prakAre thAya che. jemake-kamaLane vAcaka eka paMkaja zabda che, bIje pavA zabda che. paMkaja zabdano artha kAdavamAM utpanna thaela evo thAya che. kamala kAdavamAM utpana thAya che, tethI paMkajava vyutpattinimitta che. arthAt paMkaja-zabdanI vyutpatti karavAthI je artha nIkaLe che te ja artha tenA vAcamAM (arthamAM) barAbara baMdha bese che, tethI tene vyutpattinimitta kahe che. - bIje pravRttinimitta che zabdanA saMketathI bedhya artha mAM vizeSaNabhUta dhamane pravRttinimitta kahe che. jemake-paddhatva yA kamalava (kamaLapaNuM) jAti. je kaI kahe ke- je vyutpattinimitta che teja pravRttinimitta che, te te barAbara nathI. kAraNa ke je ke "vAcaka Adi zabdomAM je vyutpattinimitta che teja pravRttinimitta che, tathApi paMkaja Adi zabdamAM e kathana baMdha besatuM nathI, kAraNa ke "paMka (kAdava) mAMthI utpanna thavAvALuM paMkaja che, -e vyutpattithI paMkaja zabda kamaLano bodha te karAve che, paraMtu sAthe zevALa tathA e prakAre pedA thanArA ghIlAM zIMgaDA Adino artha paNa temAMthI nIkaLe che, kAraNa ke te paNa kIcaDamAMthI pedA thAya che. je vyutpattinimittane ja zanI pravRttimAM kAraNa rUpa mAnavAmAM Ave te zevALa AdimAM paNa paMkaja zabda prayoga thaI jaze. e ApattinuM nivAraNa karavAne mATe vyutpattinimitta uparAMta pravRttinimitta kamaLatva dharmanI paNa AvazyakatA che. tethI zevALa AdinuM nirAkaraNa thaI jAya che. beu nimittathI barAbara arthanuM pratipAdana thaI jAya che ke je kIcaDamAMthI utpanna thAya ane jemAM kamalatvarUpa sAmAnya (jAti) maLI Ave tene paMkaja kahe che. e rIte ahIM bhikSu" zabdane vyutpattinimitta bhikSaNa (yAcanA) dharma che je samaye sAdhu bhikSaNa karatuM nathI te samaye vyutpattinimittathI bhikSu nathI kahevAte, te paNa "samitigupti-pAlakatvarUpa pravRttinimittathI bhikSu zabdanI pravRtti thAya che, kAraNa ke bhikSutva ane samitigupti-pAlakatva beu dharmo bhikSumAM kaMIpaNa rIte tAdAmya saMbaMdharUpa ekAtha-samavAyathI rahe che, tethI bhikSA na karatI vakhate paNa "samitigupti pAlakatva' rUpa pravRttinimittathI bhikSu zabdanI pravRtti thAya che. zrI dazavaikAlika sUtra : 1 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaMkA- samitigupta pAlaktA te gerUA Adi vastra paheranArAomAM paNa jovAmAM Ave che. teo paNa mArga joIne ja cAle che, tethI teo samitinuM pAlana kare che, ane kaI keIvAra mauna rahe che tethI guptinuM paNa pAlana kare che, je teomAM samitigupti pAlakatA jovAmAM Ave che, te temane paNa bhikSu kema na kahevA joIe? sAmAdhAna-Ihaleka ane paraloka saMbaMdhI AkAMkSA athavA vArtharahita thaIne jeo samiti-guptinuM pAlana kare che te ja mikSa kahevAya che temAM evuM jovAmAM AvatuM nathI. teo hiMsAthI bacavA mATe mArga joIne gamana karatA nathI, paraMtu kAMTA vagere vAgI javAnA bhayathI mArga joIne cAle che ane yaza kIrti saMpAdana karavAne mATe mauna rAkhe che, tethI teo vastutAe samiti-gupti ne pAlaka nathI thaI zakatA. je temane samiti-gutinA pAlaka mAnavAmAM Ave to e mANasa paNa vatI kahevAze ke je evI pratijJA kare ke " jyAM sudhI huM beDIthI baMdhAyelo chuM tyAM sudhI huM tene nahi mArUM" "jayAM sudhI huM na beluM tyAM sudhI mRSAvAdane tyAgI chuM" " jayAM sudhI sUI rahIza tyAM sudhI acaurya vratanuM pAlana karIza." vastutaH e mANasa betI nathI kahevAtA, kAraNa ke enI AMtarika icchA pApathI nivRtta thaI nathI. gerUA Adi vastra dhAraNa karanArA ane pitAne bhikSu mAnanArA sanyAsI Adi vastutaH bhikSa kahevAI zakatA nathI, kAraNa ke teo uddagama utpAdanA Adi doSothI dUSita ane Adi aMgIkAra kare che, sacitta jaLa le che, sacitta kaMdamULa AdinuM sevaka kare che pacanapAcanadi kriyAo kare che ane IchAnuM damana karatA nathI. jethI karIne vastuta: te e ja bhinna kahevAvA yogya che ke jeo samiti-guptinA dhAraka tathA bhikSA mAtrathI upajIvI che, acitta. eSaNIya, ugamAdi-deSathI rahita, vizuddha, pramANapata bhikSA le che, ane prANa javAno avasara Ave te paNa pacana-pAcanAdi nava koTinI vizuddhatAne khaMDita karatA nathI. athavA saMsAranA sarva zarIradhArIone kSejita karanArAM jJAnAvaraNIya Adi ATha karmone bhedanArA bhikSu kahevAya che. bhikSakI sAvIne kahe che. saMjaya Adi vizeSaNa sAdhvInI sAthe paNa samajavAnuM che, kAraNa ke sAdhu ane sAdhvIne AcAra prAyaH samAna che. (1) pRthivIkAyayatanA vartamAnakALanA sarva prakAranA sAvadha-vyApArathI nivRtta hevAne kAraNe saMyata, atItakAlIna pApothI jugupsApUrvaka ane bhaviSyatkAlIna pApothI saMvarapUrvaka nivRtta hevAthI virata, saMyata ane virata hevAne kAraNe vartamAna kALamAM sthitibaMdha ane anubhAgabaMdhano hAsa karIne pApakarmane naSTa karanArA, divasamAM ane rAtre, dravyathI dhyAna Adine mATe ekAntamAM sthira ane bhAvathI rAga-dveSa AdithI rahita hovAne kAraNe e kAkI athavA sAdhuonA saMghamAM sthita, svAdhyAya AdithI utpanna thatA zramane dUra karavAne mATe rAtrinI vaccenA be pahoramAM sUtA tathA jAgatA bhikSu, AgaLa kahelA sAvadya vyApAra karatA nathI. zrI dazavaikAlika sUtra : 1 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khANamAMthI nIkaLelI mATIrUpa pRthvI para, nadInA kinArAnI mATI para pattharanI zilA para, mATInAM DhephAM para, sacitta dhULathI dhUsarakAya, elapaTTo Adi vastra tathA pAtra para arthAt emAMnA koI paNa padArtha para hAthathI, pagathI, kASThathI vAsa AdinI khapATathI, AMgaLIthI, leDhA AdinI saLIthI athavA koIpaNa saLIothI na pite ekavAra rekhA dora, na vAraMvAra rekhA dore, arthAt ene na ghase tathA na halAve, na vidAre, na bIjAo pAse e badhI kriyAo karAve ane na e badhI kiyAe karanArA anyane bhale jANe he gurU mahArAja! e prakAre sarvajJa bhagavAne upadezelA AcAranI rakSA karavAmAM manane tatpara rAkhanAro e huM traNa kiraNa traNa vegathI e badhAM kArya karIza nahIM. (1)(15) have apUkAyanI yatanAnuM pratipAdana kare che te mahU' ItyAdi. (2) apUkAyayatanA. bhikSa ane bhikSukI Adi zabdano artha pahelAMnI peThe samajo. kuvAnuM pANI arthAta bhUmimAMne treta (jharaNu) thI nIkaLatuM jaLa, esa, ThAra, jhAkaLa, karA, haratanuM (mine bhedIne ghauM AdinA aMkuro upara jAmanAra jalabidube) varasAdanuM nirmaLa jaLa e sarvane, tathA jaLathI bahu lIlu athavA DuM lIluM zarIra yA vastra, e sarvane svayaM ekavAra sparza nahIM, karUM. vAraMvAra sparza nahIM karuM. vastrane ekavAra nahIM nIcevuM, vAraMvAra nahi nIcevuM, ekavAra nahi jhATakuM, vAraMvAra nahi jhATakuM, ekavAra taDakAmAM nahIM sukAvuM, vAraMvAra nahI sukAvuM, nahI e badhI kriyAo bIjA pAse na karAvuM, ane karanArane nahI bhale jANuM zeSa bhAga sahelA che. (2) (16) agnikAyanI yatanA kahe che-te mikaq vA ItyAdi. (3) tejaskAyayatanA agni, aMgArA, garama rAkha, bakarInI lIMDInI Aga. mULathI tUTelI vALA, mULathI avicchinna jvAlA, baLatA lAkaDA, garama lekhaMDanA gaLAne athavA vijaLIne agni, athavA cINagArI AdimAM pate Idhana (baLataNu) nahI nAMkhe, nahIM saMcAlana kare nahIM saMghaTana kare), nahIM daMDa ke ITa AdithI tene bhede, nahI paMkhA vagerethI tene ekavAra prajavalita kare nahIM vAraMvAra prajavalita kare, nahIM bujhAve, nahIM e badhI kriyAo bIjA pAse karAve nahIM, karanAranI nahIM anumodanA kare ItyAdi pUrvavat (3) (17) vAyukAyanI yatanA kahe che-te-pahU vAve" ItyAdi (4) vAyukAyayatanA cAmarathI, paMkhAthI, tADanA banAvelA paMkhAthI athavA anya vijaLI AdinA keI prakAranA paMkhAthI, kamaLa AdinAM pAMdaDAthI, pAMdaDAnA TukaDAthI, vRkSanI zAkhAthI, zAkhAnA khaMDathI, mayUranA picchathI, mayUranA aneka pIMchAMthI, vastrathI, vastranA cheDAthI, hAthathI, sukhathI, pitAnA zarIrane, tathA bIjA garama dUdha Adi pudgalene nahi svayaM kuMke nahIM cAmara AdithI vIMjhe-vAyunuM saMcAlana kare nahIM, nahi bIjA pAse phUMkAve, tathA pheMkanAra tathA vIMjhanAra anyane bhale jANe nahIM. ItyAdi sarala che. (4) (18) zrI dazavaikAlika sUtra : 1 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vanaspatikAyanI catanA kahe che-te mir va. ityAdi. (5) vanaspatikAyayatanA, DAMgara Adi bIje para, khInne para mUkelAM zayyA Asana Adi para, aMkuza para, aMkuza upara mUkelAM zayanAdi para, akura avasthA pachI patrita avasthAne prApta thaelI vanaspati para, athavA te para mUkela zayanAdi para, kApelI vanaspati para, lIlI vanaspati para tathA e uparAMta sajIva iMDAM Adi para, saDelA kASTha Adi para nahiM huM svayaM gamana karU', nahI' ubhA rahuM, nahI' besuM, tathA DAbhu paDakhu badalIne jamaNe paDakhe ane jamaNu paDakhuM badalIne DAme paDakhe nahI' sUvuM arthAt paDakhA nahIM badalu, e badhI kriyAe bIjA pAse nahI karAvu', nahI karanArane bhale jANuM. e rIte traNu karaNa traNa cAgathI ene tyAga karU chuM ityAdi vyAkhyAna pUrvavat (5) (19) che-tte mitraN vA.' ityAdi. (6) trasakAyayatanA. have trasakAyanI catanA kahe hAtha, paga, bhujA, jA dha, uttara, mastaka, mukhavastrikA, cALapaTA Adi vasra pAtra, kAmaLI, pagaluchyu, rajoharaNa, pUjaNI, stha'lipAtra, vRddhAvasthAAdine kAraNe cAlavAmAM asamartha muninA sahAyaka evA daMDa, kAraNa ke bhagavAne "sthavira ane sthavira bhUmine prAsa munione mATe ja daMDa dhAraNu kalpanIya che" evu' kahyu' che, anyane daMDa dhAraNanI manAi che, eTale emaNe dhAraNa karelA daMDa para, tathA cekI, pATa, zayyA arthAt upAzraya kAraNa ke e paNa eka dharmopakaraNa che sastAraka arthAt dabha Adittu' bichAnuM, tathA sayamamAM upayAgI e prakAranA anya koi upakaraNA, e saCmAM kIDI-kIDA Adi trasa jaMtu hAya teA tene saMyamI svayaM samyak prakAre pratilekhana karIne vAraMvAra pUMjaNI AdithI pUjIne khAdhArahita ekAnta sthAnamAM yatanAthI mUke, parantu ene ekaThAM karIne na rAkhe, kAraNa ke ema karavAthI temane pIDA thavAnI sabhAvanA rahe che. keTalAko kahe che ke rakSAne mATe trasa jIvane ekAMta sthAnamAM rAkhavAmAM sAdhune asaMyatinI vaiyAvacca karavA rUpa doSa lAge che. ane tethI mahAvratanA bhaMga thAya che. emanu evu... kathana bhagavAnanI AjJAthI virUddha che, kAraNa ke A sUtrathI bhagavAne spaSTa vidhAna karyu che ke dharmapaNamAM sthita trasa jIvAnI rakSAne mATe nirUpadrava sthAnamAM yatanAthI temane mUkavA joie. (6) (20) e rIte SaTkAryanI yatanA kahIne emanI rakSA nahi karavAthI bhayaMkara pariNAma Ave che, e vAtanA upadeza Ape che-anaya amAo ityAdi. yatanArahitapaNe gamana karanAra saMyaMt (sAdhu) dvIndriya Adi prANeAnI tathA ekendriya pRthivIkAya Adi bhUtAnI arthAt trasa ane sthAvara jIvAnI hiMsA kare che ane jJAnAvaraNIcAdi pApakamanuM upArjana kare che. pApa-(1) malinatAne prApta karAve che, (2) naraka Adi adhAgatimAM pahoMcADe che, (3) AtmAnA hitanA nAza kare che, (4) prANIonA Atmika AnaMda rasane sukAvI nAMkhe che. (5) AtmAne kamarUpI rajathI malina karI nAMkhe che, tethI tene pApa kahe che. arthAt ayatanApUrNAMka pravRtti karavAthI jIvAnI hiMsA thAya che. ane jJAnA. varaNIya Adi azubha karmAMnA madha paNa utpanna thAya che. e pApakarmanuM pariNAma duHkha dAyI Ave che, tathA enAM kaDavAM phaLa bhAgavavAM paDe che. (1) zrI dazavaikAlika sUtra : 1 70 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ayatanA se duHkha phala prApti kAkathana evaM yatanAvAna ko pApabandhana na hone kA kathana "sAi viThThanALo' ItyAdi. ayata pUrvaka UbhA rahevAthI pApakarma baMdhAya che ane tenAM kaDavAM phaLa ave che (2) "sanAM samAje ItyAdi. bhUmi AdinI pramArjanA karyA vinA ayatanApUrvaka besavAthI pApakarma baMdhAya che, ane tenAM kaDalAM phaLa maLe che. (3) sAthe rANA ItyAdi. ayatanAthI arthAta zAnI pramArjanA karyA vinA zayana karavAthI pApakarma baMdhAya che ane enAM kaDavA phaLa maLe che. (4) sAya saranAno ItyAdi. sAdhunA kalapane anusAra prApta thaelA AhAranA saMjanA Adi maMDala dene parityAga karyA vinA "ca paDe-"ca paDa avAja karatAM bhejana karavAthI pApakarma baMdhAya che. ane tenAM kaDavAM phaLa Ave che. (5). - maracuM mArA ItyAdi ayatanA pUrvaka bhASaNa karavAthI hiMsA thAya che. ane pApakarma baMdhAya che. e pApakarmanA phaLa kaDavAM Ave che. prazna-he gurU mahArAja ! ayatanAne dUra karavAne mATe mukhavastrikA mukha para bAMdhavAmAM Ave che, pachI temanI pratye 'sAthe mAtama " e upadeza Apavo kevI rIte saMgata che? uttara-he ziSya ! mukha para mukhavastrikA sadA bAMdhI rahevA chatAM paNa asatya karkaza kaThera Adi bolavAthI tathA sAvadya upadeza ApavAthI evA prakAranI atyaMtanA thAya che ke jevA prakAranI ayatanA ughADe e bolavAthI thAya che. sAdhue bhASAsaMbaMdhI sarva prakAranI ayatanAne tyAga kara joIe, tethI A ayatanAnA tyAgane upadeza ApavAmAM Avye che. (6) - ziSya pUche che-"?' ityAdi, he bhagavana ! je ema che te muni kevI rIte cAle ? kevI rIte ubho rahe ? kevI rIte bese ? kevI rIte sUe ? kevI rIte AhAra kare? ane kevI rIte bele ? ke jethI pApa karma baMdhavA na pAme ? (7) gurU mahArAja uttara Ape che-ghaM ." ityAdi. he ziSya ! saMyata IrSA samitiyukta thaIne cAle, yatanAthI ume rahe, arthAt hAthapaga na halAve ne daMDanI jema ubho rahe. yatanAthI bese arthAt vRthA hAtha-paga na halAve upaga sahita daDhAsana AdithI bese, kArya vinA Ama-tema hale nahIM, tenAthI zayana kare, yatanAthI AhAra kare, arthAt je niravadya AhAra maLI jAya temAM ja saMtuSTa rahe ane "capaDa-capaDa avAja karyA vinA bhejana kare, bhejanamAM rAga-dveSa na kare tenAthI bhASaNa kare arthAt hita mita madhura ane niravagha bhASA bele, khule maDhe bole nahi. ema karavAthI pApakarma baMdhAtuM nathI. (8) ane-savamU0 ItyAdi badhAM prANIomAM Atmatulya buddhi rAkhanArA, ane Agama anusAra jInuM svarUpa samajanArAne karmonA AgamananAM kAraNe (Asa) ne nidha karanArAone pApakarmanuM khodhina thatuM nathI. (9) zrI dazavaikAlika sUtra : 1 71 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna prApti kA upAya prazna-he gurU mahArAja ! je kevaLa kriyAthI pApakarmono nirodha thaI jAya che te kriyA ja karavI joIe, jJAnanI zI AvazyakatA che ? uttara-he ziSya ! jJAna vinA kriyAnuM kazuM phaLa hetuM nathI. jJAnarahita kiyA unmatta (gAMDA) purUSanI kriyAnI paDe anarthane upanna kare che. "keIjIva jJAnarahita kiyA na kare evA hetuthI "prathama jJAna pachI kriyA hevI joIe A vAtane sUtrakAra kahe che-paDhamaM nALao ItyAdi. je vaDe svaparano bedha thAya che tene jJAna kahe che. ejJAnaprathama che kemake jIva Adi nava padArthonuM jJAna thayA pachI ja sayama arthAt SaDUjIvanikAyanI dayAnuM pAlana thaI zake che. ahIM dayA zabdathI badhI kriyAonuM grahaNa thAya che. arthAt samyajJAnapUrvaka karelI kriyA ja saphaLa thAya che tethI suni jJAnapUrvaka ja kriyAo kare che. kAraNa ke-tava ane atavanA vivekathI rahita ajJAnI zuM karI zake ? arthAt kazuM nathI karI zakata ane janmAMdhanI peThe ene heya-upAdeyanuM jJAna kevI rIte thaI zake ? arthAtu nathI thaI zakatuM, tethI pahelA jJAnane mATe prayatna karavuM joIe. kahyuM che ke-"jJAna vinAnI kriyA nirarthaka che." (10) jJAnanuM mahattva batAvIne have enI prAptine upAya kahe che-sroza kALago ItyAdi. 30saMyamazakA paricaya - karmothI utpanna thanArI badhI Adhi-vyAdhi ane bAdhAthI rahita mekSanI prApti karAvanArane athavA jJAna-darzana cAritrarUpI ArogyathI, hitavacana athavA upadezathI saMsAranA viSayarUpI vizALa vanamAM bhabhuktA ISTaviyega-aniSTa garUpI dAvAgninI javALAomAM baLatA jIvone zAnti denArane kalyA Na (saMyama) nuM jJAna gurUmukhathI zravaNa karavAthI ja thAya che. pApa arthAtu naraka Adi kuMgatiomAM pADanArA asaMyamanuM jJAna paNa sAMbhaLavAthI ja thAya che; tatha e beunuM jJAna paNa sAMbhaLavAthI ja thAya che, tethI emAM je zreSTha (hitakara) hoya emAM pravRtti karavI je e. (11) * = kI liityArdi- je purUSa ekendriya Adi jIvonA svarUpane jANatA nathI ane jIvathI bhina pudgala Adi ajIvone jANatA nathI, e rIte beune jANatA nathI te ajJAnI prANAtipAta AdithI viramagurUpa sattara prakAranA saMyamane kevI rIte jANaze? athata nahi jANI zake, kAraNa ke sayama tyAre ja thaI zake che ke jyAre jIva ane ajIvanuM jJAna thAya che. (12) saMyamane jJAtA keNu thaI zake che ? te have kahe che-ko no hio ItyAdi. je ne jANe che, ane ajIvo ne jANa che te jIva ane ajIvane jANanAra muni saMyanane jJAtA thaI zakaze. (13) zrI dazavaikAlika sUtra : 1 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puNya kA svarUpa evaM jIvoM ke karmabandhake svarUpakathana zIva ItyAdi. jyAre jIva ane ajIvanuM jJAna thaI jAya tyAre sarva nI nAnA prakAranI deva manuSya tiryaMca ane nAraka rUpa gatienuM paNa jJAna thAya. eka bhavamAMthI bIjA bhavamAM javAne gati kahe che. (14) navA ja ityAdi. jayAre sarva jIvonI ghaNuM prakAranI gatione jANe tyAre puNya, pApa, baMdha ane mokSane paNa jANe. je AtmAne pavitra kare che, zubha banAve che, tene puNya kahe che. saMsArasAgarathI pAra UtaravAne mATe puNya e taraNI (naukA) samAna che. puNyathI ja Adeza tathA uttama kuLamAM janma ane bedhibIja-jinadharmanI prApti thAya che. vadhAre zuM kahevuM ? tIrthaMkara-zetra paNa puNyathI ja baMdhAya che. je puNyane sarvathA heya mAnIne teno tyAga kare che, te saMsAra sAgaramAM gothAM khAya che, jemake madhya-samudramAM naukAne tyAga karI nAMkhanAra purUSa samudramAM DubatAM dukha pAme che. zaMkA-puNya ane pApa e beune kSaya thayA pachI mokSanI prApti thAya che, evuM zAso mAM sAMbhaLavAmAM Ave che. tethI pApanI peThe puNya paNa mekSAthIone mATe upAdeya nathI. samAdhAna-ema kahevuM te barAbara nathI, kAraNa ke puNya be prakAranAM che. (1) puNyAnubaMdhi puNya, (2) pApanubaMdhi puSya, puNyAnubaMdhi puNyanuM lakSaNa evuM che ke- prANIo upara dayArAkhavI; vairAgyabhAva tha, Agamane anusAra gurUonI bhakti karavI, zuddha zIla pALavuM, e puNyAnubaMdhi puNya che (sthAnAMga.1sthA TIkA) haribhadrasUrie paNa kahyuM che ke- jema ke manuSya eka sArA gRhamAMthI bIjA bahu ja sArA gRhamAM jAya che, tema puNyanA prabhAvathI jIva atyaMta zubha gatine pAme che." e puNya mekSAthI purUSane mATe paNa upAdeya che, kAraNa ke tethI avinazvara-zAzvata mokSarUpI saMpattinI utpatti thAya che. kahyuM che ke manuSyae puNya avazya karavuM joIe. jenA prabhAvathI kadApi naSTa na thAya tevI sarva prakAranI saMpadAo prApta thAya che." bIjI vAta e che ke zAstramAM manuSyabhavanI prApti puNyanA udayathI kahI che ane manuSyabhava mekSaprAptinuM kAraNa mAnyuM che, tethI paNa ema siddha thAya che ke puNya mumukSuone mATe upAdeya che, kAraNa ke puryA vinA manuSya-paryAya maLa durlabha che. uttarAdhyayanamAM kahyuM zrI dazavaikAlika sUtra : 1 73 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAra paramAMga jIvane mATe dula bha che-(1) manuSyabhava, (2) zucitA, (3) satyadhama mAM zraddhA, (4) sa'yamamAM parAkrama," manuSya zarIra saMsArarUpI samudrane pAra karavAne mATe naukA-samAna che, tethI samajAya che ke manuSya-zarIra mAkSanuM kAraNa che. uttarAdhyayana sUtranA tevIsamA adhyayanamAM kahyu cheke "(manuSyanu) zarIra, naukA samAna che, jIva, nAvika (khalAsI) samAna che ane saMsAra, samudra sarakhA che, tene maharSi pAra kare che." eja uttarAdhyayananA dasamA adhyayanamAM manuSya janmanI durlabhatA batAvI che-- "cirakALa sudhI sarva-prANIone mATe manuSyabhava atyaMta dula bha che." sthAnAMga----sUtramAM trIjA sthAnakamAM kahyuM che ke "A traNa khAlAnI abhilASA deva paNa rAkhe che. (1) manuSyabhava, (2) Aya kSetramAM janma, (3) sukuLanI prApti ' uttarAdhyayananA teramA adhyayanamAM puNyanA sA~graha karavAnI atyaMta AvazyakatA pratipAdana varavAmAM AvI che " he rAjana ! A nazvara jIvanamAM puNya ane dhama na karanArA ihaleAka paraleAkamAM mRtyunA mukhamAM gayelA zeAca kare che." AgamamAM sAdhu Adine mATe AhAra-upakaraNa AdinuM dAna karavArUpa puNyane katavya mAnyuM che. mAgamamAM hyu che ke-- puNya nava prakAranu che te A pramANe (1) anna puNya, (2) pAna-puNya, (3) vajra-puNya, (4) layana-puNya, (5) zayana-puNya, (6) manaH-puNya, (7) vacana-puNya, (8) kAya-puNya, (9) namaskAra-puNya." iti.vaLI kahyu` che ke " he AyuSman puNya-kRtya karavA ceAgya che, puNya ja pAtra manAve che, puNya ja sapatti ane yazane vadhAre che ' iti. jethI mithyAtva avirati pramAda kaSAya ane azubha yeAga utpanna thAya, yA emAnu koi eka utpanna thAya, te tyAjya haiAya che. puNya emAMnA kAIne utpanna karatu nathI, tethI tene anupAdeya khatAvavu e AkAzanA puSpanI samAna asata che. puNya azula bhAvAne dUra kare che, tethI tenI kanyatA svayaMsiddha che. je azubha bhAvAnuM virAdhI DAya che te avazya kartavya hAya che. jemake saMyama zAstrAmAM ema kahyuM che ke puNya ane pApa eUnA kSaya thavAthI meAkSanI prApti thAya e" te e prakAre samajavu` ke-jema samudrane pAra karIne pachI naukAneA tyAga karavAmAM Ave zrI dazavaikAlika sUtra : 1 74 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. jema samudranA khIjA kinArA para banelA gharamAM javAnI icchA karanArA pathika vicAre che ke " huM samudrane kevI rIte UtarI zakIza ?" e vakhate naukAne joIne e pathika jo ema vicAra karavA lAge ke "AthI tA hu' pelA kinArA sudhI ja paheAMcI zakIza, dhara sudhI nahI. paheAMcI zakuM," evA vicArathI naukAnuM avalaMbana na kare te te kadApi ghera paheAMcI zakaze nahi. jo naukAmAM beThelA keAI pathika samudranI vacce evA vicAra karIne naukAnA tyAga karI de te paNa ghera paheAMcatA nathI. khalke samudranA caMcaLa taragA ane bhammarIethI yuktaathAga jalamAM paDI jaze ane maraNa paNu pAmaze. parantu je vivekI pathika naukAnA Azraya le che tene naukA pele pAra pahAMcADI de che. naukA AgaLa gati karavAmAM asamartha hAvAthI pathika enA tyAga karIne svAvalakhI manIne peAtAne ghera pahoMcI jAya che. e prakAre bhavya jIva saMsArane pevepAra arthAt mAkSe javA icchanA hAya che te manuSya zarIrarUpI A kinArA para ubhA rahIne vicAra kare che ke 'hu duHkhAthI bharelAM tu tikraya sasAra-sAgarane kevI rIte pAra karI zakIza ?" tyAre munineAnA upadezathI, athavA zAstra dvArA yA dAna Adi puNyanA mahimA jANIne puNyanA Azraya le te sukhapUrvaka saMsArasAgarane pelepAra paheAMcI zake che. athavA jene kAyalA joitA hAya che te purUSa lAkaDAne agni lagADe che athavA khIjA ee saLagAvelA agnine grahaNu kare che, ane pachI e agnine! haiAlavI nAMkhe che. agni holavAI jatAM kAyalA utpanna thAya che, e rIte agninA Azraya lIdhA vinA kAyalA kadApi prApta thatA nathI. arthAt jema kAyalAnI prApti mATe agninA davasa kAraNa bane che ane dhvaMsa pratiyeAgi--sApekSa hAya che, mATe agninA 'sanA pratiyogI agni paNa upArRca bane che eja rIte meAkSanuM kAraNu puNyane dhvaMsa che. eTale dhvaMsanu pratiyeAgI puNya pazu mAkSane mATe upAdeya che. enuM upAdAna karyA vinA meAkSanI prApti thaI zakatI nathI. kAraNa ke pahelAM zubha-pariNAmarUpa puNyanuM upArjana karIne pachI dhyAna Adi zuddha pariNA AthI enA kSaya karIne mekSa prApta karI zakAya che. e rIte mAgamamAM katavyarUpe pratipAdana karyuM" hAvAthI tathA zuddha bhAvanuM kAraNa hAvAthI e sArI rIte siddha thai gayuM ke puNya avazya kartavya che. AtmAne zubha pariNAmeAthI dUra rAkhe che--zubha pariNAma thavA detuM nathI tene pApa kahe che. te puNyanuM virodhI che. AtmA jethI maddha-parataMtra thai jAya che te arthAt abhISTa sthAnanI prApti karAvanArI gatine rokanAra adha kahevAya che. athavA jema lADhAnA gALA ane agni eka-meka banI jAya che, tema jIva ane karmomAM ekatAnuM jJAna karAvanAra khadha DAya che. kheDI Adi dravya khAdha che ane zaga dveSa Adi bhAtra-madha che. jema drazya-madha-heDa ke kheDI AdithI apAyelA manuSya dhArele sthAne na paheAMcI zakavAne kAraNe kArAgAra AdimAM ja vividha vedanAo dvArA dArUNa dazA prApta karatAM duHkha pAme che tema jJAnAvaraNu Adi AThe kama svarUpa bhAva-kha dharUpI eDIne kAraNe, ana ta avinAzI sukharUpI sapattithI zaiAlita, avyAkhAdha ane abhISTa zrI dazavaikAlika sUtra : 1 75 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ meAkSasthAnanI prApti vinA janma-jarA maraNu AdithI thatAM aparimita duHkha bhAgavatAM jIva A saMsArarUpI khADAmAM paDIne kaSTa lAgave che. prazna-AtmA amRta (arUpI) che ane kama bhUta (rUpI) che. e kAraNe e beunA paraspara baMdha kevI rIte thai zake ? jo mUtane! baMdha amUrtInI sAthe thai zake te AkAzAstikAya, dharmAstikAya, adharmAstikAya ane kAlanI sAthe paNa karmonA baMdha thai jaze, kAraNa ke te paNa amRta che. uttara-tame kaheA che ke AtmA amRta che, te batAvA ke AtmA sarvathA amUta che ke kathaMcita amUta che ? jo kaheze ke AtmA sathA amRta che te hetu asiddha thaI jaze, kAraNa ke AgamamAM AtmAne savathA amRta mAnyA nathI. agara kathaMcit amRta' kaheze| tA katha Mcit mRta pazu thaze, ane je (saMsArAvasthAnI) apekSAe AtmA bhUta' che te apekSAe karmAMnA madha thAya che. mukatAtmA bhUta nathI tethI tene baMdha paNa thatA nathI. athavA jema AkAza amRta che ane ghaTa mUta che, tathApi e beunA saMcAga-sama dha thAya che, ane jema mUta hAtha tathA hAthathI thanArI amUta kriyAnA khIjAee samavAyasaMbadha svIkAryAM che, e prakAre amUta AtmA ane mRta` kanA baMdha paNa yuktiyukta ja che. athavA jema AtmAthI sakhaddha A zarIra pratyakSathI siddha che tema paleAkamAM gamana karAvanArUM kAmaNu zarIra paNa AtmAthI saMbaddha che eve svIkAra karavA joIe. jo ema kaheA ke apUrva' yA adRSTa' ne kAraNe A zarIra paralekane mATe gati karAve che, teA ame pUchIzuM ke e adRSTa amRta che ke mUrta ! amUta che te sthUla mRta zarIranI sAthe adRSTanA sacega kevI rIte thayA ?, tamAre mate ema thavu* asa'bhavita che. adRSTanA sabadha vinA sthUla zarIramAM ceSTA thaI zakatI nathI. saMbhava mAne te AtmA ane ka nA saMceAge ze! aparAdha karyAM che ? arthAt jo amUrta aSTa ane mRta zarIranA sa MbaMdha thaI zake che te| AtmA ane kamanA paNa sayAga thaI zake che. agara aSTa (bhAgya ) ne mUta mAnA te amRta AtmAnI sAthe ene sabadha svI kAravAthI ema mAnI lIdhu` ke amUta ane mUtanA saMbaMdha thAya che, jema AMdhaLA sapa ahI'-tahIM bhaTakIne pachI daramAM praveza kare che, tema tame kalpanAthI ahIM-tahI doDIne chevaTe amUrta nA mUtanI sAthe sabaMdha svIkAra karI lIdhA. prazna-kama nA saMcAga thayA pachI AtmA bhUta thAya che ane mUrta thayA pachI aMdha thaI zake che, parantu karma baMdha thayA pahelAM te AtmA bhUta' na hatA, amUta' hatA, pachI madhanI sa'bhAvatA kevI rIte hAi zake che ? uttara-jema khANamAM rahelA suvaNu tathA pASANunA saMbaMdha anAdi kALanA che. tema jIva ane kamanA paNa saMbaMdha anAdikALanA che. kAMI- keAI ema kahe che ke jenI Adi nathI tenA aMta paNa hAtA nathI, jemake jIva ane AkAzane sabaMdha kApi naSTa thatA nathI, e niyamAnusAra jo jIva-kamanA saMbadha anAdikALanA che te kadApi tenA aMta thaze nahi, pachI kAine meAkSa maLI zakaze nahi. enuM e kathana dUSita che, kAraNa ke ghaTa Adine prAr abhAva jo ke anAdikALane che; tApaNuM ghaTa utpanna thatAM ja tenA aMta thaI jAya che. khIja tathA vRkSanI paraparA padma anAdikALanI che tathApi jo khIja maLI jAya teA e paraMparAnA abhAva thaI jAya che, tethI zrI dazavaikAlika sUtra : 1 76 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atma-karma-saMcAga anAdi hovA chatAM paNa sAnta thaI zake che baMdhanuM svarUpa kahe che baMdha cAra prakAra che. (1) prakRti-baMdha, (2) sthiti-baMdha, (3) anubhAgabaMdha ane pradeza-baMdha. (1) prakRti-baMdha-prakRti svabhAvane kahe che, arthAt AtmA vaDe grahaNa karAyelAM karmomAM amuka-amuka prakAranI zakti Avi javI te. jema lIbaDAne svabhAva kaTutA (kaDavAza) che, geLane svabhAva madhuratA (miThAza) che, ItyAdi. e rIte jJAnAvaraNIya karmane svabhAva AtmAnA jJAnane AchAdita karavAno (DhAMkavAne) che 1. darzanAvaraNano svabhAva darzanane rokavAne che 2. avyAbAdha guNane prakaTa na thavA devA e vedanIya-karmane svabhAva che 3. jIvAdi taramAM rUci na thavA devI:tethA cAritrane rokavuM e mehanIya-kamane svabhAva che 4. kaI zarIramAM AtmAne rokI rAkhavo e Ayu-karmane svabhAva che pa. amUrtatva guNane prakaTa thavA na de e nAmakarmane svabhAva che 6. agurU-laghutva guNane nAza kare e gotrakamane svabhAva che 7. tathA dAna lAbha bhoga upabhoga ane vIrya mAM vina nAkhavuM e aMtarAyakarmane svabhAva che 8. ene prakRti-baMdha kahe che. (2) sthitibaMdha-baMdhAyelAM karma AtmAnI sAthe jaghanya keTalA kALasudhI raheze ane utkRSTa keTalA kALa sudhI raheze e kALanI manadAne sthitibaMdha kahe che. (3) anubhAga baMdha-phaLa ApanArI karmonI zaktinA tAratamyane anubhAga-baMdha-kahe che. (4) pradezabaMdha-keTalAM karmo AtmAnI sAthe baMdhane prApta thayAM che, e prakAre karma pradezanI parigaNanAne pradeza baMdha kahe che. kahyuM che ke "svabhAvane prakRtibaMdha, kALanI maryAdAne sthitibaMdha, rasane anubhAga-baMdha ane karma pudagalonA samUhane pradezabaMdha kahe che." (1) saraLatAthI samajavAne mATe modakanuM dRSTAMta ApIne cAre baMdhanuM svarUpa batAve che (1) jema koI auSadha-mAdakanI prakRti vAyune haravAvALI che. koInI zakti pittane haravAvALI che, ane koI medanI prakRti buddhine naSTa karavAvALI hoya che. e rIte koI karmanI prakRti jJAnanuM AvaraNa karanArI hoya che, keInI dazananuM AvaraNa karanArI hoya che e rIte bhinnabhina zaktivALAM karmone baMdha thaze e prakRtibaMdha kahevAya che. () jema koI modakanI sthiti eka saptAhanI hoya che, koI modakanI sthiti eka pakSa (pakhavADiyuM) nI hoya che, keAI modakanI sthiti eka mAsanI hoya che, temaja ke nI sthiti trIsa kaDAkaDI sAgaropamanI hoya che, keInI vIsa koDAkoDI sAgaropamanI hoya che. keInI sattara ke DAkoDI sAgaropamanI hoya che. koI karmanI sthiti mAtra aMta mahatanI hoya che. e prakAre vibhinna konuM amuka samaya sudhI AtmAnI sAthe sthita rahevuM e sthitibaMdha kahevAya che, (3) jema kaI medakane svAda (rasa) bahu mITho hoya che. koI madakane e che mIThA hoya che, koI bhedakane svAda bahu kaDavo hoya che, koIne e che. kaDave hAya che. ino svAda na vadhu mIThe ke na vadhu kaDavo hoya che, tene dviguNa (bevaDo) karavAthI te maMdamaMdatara Adi kahevAvA lAge che, e ja rIte kamene rasa zubha azubha rUpathI tIva, tIvratara, tIvratama, maMda, maMdatara, madatama Adi bhedAe karIne vividha prakArane thAya che. ene zrI dazavaikAlika sUtra : 1 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja anubhAgabaMdha yA rasabaMdha kahe che. 1. zubha karmone anubhAga (rasa) drAkSa, zeraDI, dUdha mA madhanA jevo atimadhura hoya che. enA upabhegathI AtmAmAM atyaMta AnaMda utpanna thAya che. azubha karmonuM phaLa lI baDo, kariyAtuM AdinI peThe atyaMta tikta hoya che. ene anubhava karavAthI jIva ati. zaya vyAkuLatA prApta kare che. tIvra tIvratara Adi samajAvavAne udAharaNa Ape che-zeraDI yA lIMbaDAmAMthI kADhele keIne cAra zera rasa "svabhAvika rasa" kahevAya che. je tene agni para ukALavAthI traNa zera rahe to te tIvra kahevAya che, pharI ukALavAthI be zera rahe che te tIvra tara kahevAya che. ane tene pharIthI ukALatA. mAtra zera bAkI rahe te te tIvratama kahevAya che. zeraDI ane lIbaDAnA eka zera svAbhAvika rasamAM je eka zera pANI meLavavA mAM Ave to maMda bazera pANI meLavatAM maMdatara ane traNa zera pANI meLavavAthI maMdatama rasa kahevAya che. (4) jema kaI madakamAM ATA Adine pradeza parimANamAM be tolA hoya che, koImAM traNa talA hoya che; eja rIte keI karmadaLamAM adhika saMkhyAvALA pradeza hoya che, koI karmadaLamAM ochI saMkhyAvALA pradeza hoya che, ema jUnAdhika rUpe karmavagaNAonI sAthe AtmAne saMbaMdha thave e pradezabaMdha che. chUTavAne mokSa kahe che. mokSanA paNa be prakAra che. (1) dravya-makSa ane (2) bhAvamokSa beDI vagerethI chUTavuM e dravyamekSa che ane jJAnAvaraNa Adi ATha karmarUpI pozathI AtmAnuM mukta thaI javuM te bhAvamokSa che. ahIM sarva karmone Atyantika abhAvathI utpanna thanArAM anaMta jJAna, zAzvata-sthiti kRtakRtyatA, avyAbAdha-sukha-svarUpa bhAvamokSane grahaNa karavAmAM Avela che. baudhamatAvalaMbIo mAne che ke-"jema dIpaka bujhAI jAya che tema AtmAne abhAva thaI javo e mokSa che." kahyuM che ke zrI dazavaikAlika sUtra : 1 78 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kokSakA svarUpa "jema dIpakanI javAlA jyAre naSTa thaI jAya che, tyAre nathI te bhUminI tarapha jatI, nathI vidizAmAM jatI paraMtu sneha (tela) ne abhAva thavAthI zAnta thaI jAya che. (1) e rIte mukta jIva nathI bhUminI tarapha jate, nathI AkAzanI tarapha jo, nathI ke dizAmAM jate, hA, dukhene kSaya thaI javAthI zAnta thaI jAya che, arthAt mukta avasthAmAM jIvane abhAva thaI jAya che." (1) ema mAnanArA bauddhonuM khaMDana mekSanA lakSaNamAM AvelA "zAzvata avasthiti zabda vaDe karavAmAM AvyuM che, kAraNa ke sat padArthane kadApi abhAva thato nathI. je sata padArtha no abhAva thaI zakatA nathI te AtmAnI paNa sarva kamethI rahita vidyamAna avasthA ane vazya hevI joIe. baudha- dIpakanI javAlAne tathA meghane niranvaya nAza jevAmAM Ave che, te AtmAno niranvaya (sarvathA) nAza kema na thai zake? jaina-ema kahevuM satya nathI ke dIpaka javAlA ane meghane niranvaya nAza thai jAya che. sUmarUpathI pariNamana thavAthI je ke te Indriyagocara thatAM nathI, tathApi ene sarvathA abhAva thaI jato nathI. te bIjI sUkSma avasthAne pAme che. e rIte pradIpa avasthAvALAM pudagala aMdhakArarUpamAM pariNa1 thaI jAya che. megha yAre chinna-bhinna thaI jAya che tyAre te sUphamarayamAM pariNata thaI javAthI iMdriyo dvArA grahaNa thaI zakatuM nathI, paNa pudgalanA rUpamAM vidyamAna te rahe ja che, evI ja rIte sarva karmothI rahita, zuddha, siddha, buddha ane anaMta guNe thI samRddha AtmA mokSa avasthAmAM paNa vidyamAna rahe che. ananta jJAna vizeSaNathI niyAyika-vaizeSika matanuM nirAkaraNa karavAmAM AvyuM che. tenI mAnyatA evI che ke "buddhi, sukha, IcchA, dveSa, prayatna, dharma, adharma ane saMskAra, e AmAnA nava vizeSa guNene atyaMta vinAza thaI javuM e mekSa che." ahIM pUchavAnuM e che ke-buddhi Adi guNa AmAthI bhinna che ke abhinna ? je abhina che te guno nAza thayA bAda AtmAne paNa nAza thaI jaze, kAraNa ke AtmA ane guNa bhinna nathI-jemake uSNutAno nAza thavAthI agnine paNa nAza thaI jAya che, je zrI dazavaikAlika sUtra : 1 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmAne nAza thaI jaze te pachI mokSa kone thaze ? agara je kahe ke e guNa AtmAthI bhinna che te AtmAnI sAthe ene guNa-guNIne saMbaMdha kevI rIte thaye? bhinna hevAne kAraNe jema agni ane zItalatAmAM guNa-guNa saMbaMdha nathI hoto. tevI rIte AmA ane buddhi Adine paNa saMbaMdha nathI hoI zakatA. je samavAya saMbaMdhathI guNaguNIbhAva mAnI leze te buddhi Adi guNene nAza nathI thaI zakatA, kAraNa ke samavAyA saMbaMdhane tame nitya mAnyo che. ethI buddhi Adi AtmAnA guNa ja siddha thatA nathI. je ke e saMbaMdha yuktithI te siddha nathI thato, topaNa mAnI leze te je mokSamAM jJAna ane sukha Adino abhAva thaI jAya che te kaye buddhimAna pitAnA AtmAne e guNethA rahita jaDanI samAna banAvavA prayatna karaze ? tamArA evA makSa karatAM te saMsAra ja sAro ke jemAM duHkhanI sAthe sAthe kaI-kaIvAra thoDuM ghaNuM sukha paNa maLI jAya che kemAM paNa tamArA mAnelA mokSanI hAMsI uDAvavAmAM Ave che. sAMbhaLo huM manehara vRndAvanamAM zagALa ( ziyALa) thaI javAnuM pasaMda karuM chuM, paraMtu vizeSiAne mekSa nathI pasaMda karate." (1) jeo kahe che ke "mekSa anaMta sukhasvarUpa che" arthAt mekSamAM sukha ja avaziSTa rahI jAya che. bIjuM kazuM nathI rahetuM, teonuM e mAnavuM paNa samIcIna nathI e anaMta sukha muktAtmAnA jJAnane viSaya che ke nahi ? pahelo pakSa svIkAro te anaMta sukhane jANavAne mATe anaMta jJAna paNa joIe anaMta jJAna vinA anaMta sukhano baMdha thaI zakta nathI. bIje pakSa svIkAro te sukha-svabhAvatA siddha thaI zakatI nathI. kAraNa ke sAtA35 saMvedanane ja sukha kahe che je saMvedana ja hotuM nathI te sukha thaI ja zakatuM nathI. tethI "anaMta jJAnathI rahita sukha-svabhAvavALe mokSa nahi mAna joIe. prakRti jyAre uparata thaI jAya che tyAre purUSa pitAnA svarUpamAM sthita thaI jAya che;" evI sAMkhyamatAnuyAyIonI mAnyatA che kAtmanA zabdathI enuM nirAkaraNa karavAmAM AvyuM che. sAMkhyamatamAM prakRti ane purUSane saMga ja siddha nathI thate te mekSanI carcA ja zuM karavI ? teja AgaLa batAvavAmAM Ave che ke-prakRtine svabhAva pravRtti karavAno che ke nahi ? pahelo pakSa dUSita che, kAraNa ke prakRtine svabhAva ja sarvadA pravRtti karavAne che te e pravRttinI nivRtti thaI zakatI nathI, ane te kAraNe kadApi mokSa paNa thaze nahi bIje pakSa paNa vicAra karavAthI bAdhita thaI jAya che, jo prakRti pravRtti ja nahi kare te saMsAra kevI rIte thaze ? ane je saMsAra (karmasahita avasthA) ja nathI te mekSa zAnAthI thaze? arthAta koI prakAre mokSa ja nathI banate, je mekSa nathI banate te tenA lakSaNanI nirdoSatA paNa siddha thaI zake nahi. AjIvaka saMpradAyavALA ema kahe che ke-"AtmA melathI pAchA pharI Ave che. kahyuM dharmatIrthanI sthApanA karanArA jJAnIo parama padane prApta thaIne jyAre tIrthane anAdara thavA lAge che tyAre mekSamAMthI pAchA saMsAramAM AvI jAya che." (1) ene e mata "punarvigvatA' e vizeSaNathI khaMDita thaI gayela che. kAraNa ke karmone nAza thavAthI ja mokSa thAya che. ane karma karmothI ja utpanna thAya che. mokSamAM kamene abhAva thaI javAthI kamenI utpati thatI nathI, tethI saMsAramAM pharI AvavAne zrI dazavaikAlika sUtra : 1 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbhava nathI, kAraNa vinA kAryanI utpatti thaI zakatI nathI, evuM sarva siddhAntavALAo svIkAre che. maMDalImatanA mAnanArAo kahe che ke "AtmA sadA upara cAlyA jAya che, kyAMya bhorahetuM nathI" A kathana unmatta purUSanA pralApa jevuM che, kAraNa ke kAkAzanI pachI dharmastikAyano sadubhAva ja nathI. e vAta pramANathI siddha thaelI che ke dharmAstikAya vinA jIva ane pudgalenI gati bAhya kAraNa vinA thaI zakatI nathI, kAraNa ke e gati che, je je gati hoya che te te bAhya nimittanI apekSA rAkhe che, gatimAM bAhya nimitta dharmAstikAya ja hoI zake che. kAraNa ke anya keImAM evI zakita nathI. e dharmAstikAya kAkAzathI AgaLa nathI, tethI lokAkAzathI AgaLa AtmA gamana karI zakato nathI. eTale siddha thayuM ke "AhaMtamata (jainamata)mAM mAneluM mokSanuM lakSaNa ja sarvathA nirdoSa che." prazna-manuSya, deva, tiryaMca ane nArakI-paryAyasvarUpa ja saMsAra che. e cAre avasthAthI bhinna keI AtmAnI upalabdhi thatI nathI. tethI saMsArano abhAva hovAthI AtmAne paNa abhAva thaI jaze. tethI mekSane abhAvasvarUpa mAna joIe. uttara-nAraka Adi jIvanA paryAya che. paryAyane nAza thavAthI paryAyI (Amadravya) ne nAza nathI thatuM, balake bIje paryAya utpanna thaI jAya che. jemake senAnA kaDAne nAza thavAthI sonAno nAza nathI thatuM, parantu kuMDala Adi bIje paryAya utpanna thAya che. tevI rIte nAraka Adi paryAne nAza thatAM paNa AtmAne nAza nathI thate kintu siddhaparyAya utpanna thAya che athavA nAraka Adi paryAye karmakRta che. tethI karmano abhAva thatAM tene paNa abhAva thAya che. kAraNane abhAva thavAthI kAyane paNa abhAva thaI jAya che, jevI rIte agnine abhAva thavAthI dhumADAne paNa abhAva thAya che. AtmA karmakRta nathI, e svAbhAvika che. tethI kamano abhAva thatAM AtmAne nAza saMbhavita nathI, jema taMtuone nAza thavAthI ghaTane abhAva thata nathIethI karIne mokSa e abhAvasvarUpa nathI zAsvata rithativALo che. samyakajJAna, samyagdarzana ane samyakUcAritra-svarUpa ratnatraya mokSanuM kAraNa che. ratnatrayamAMthI keI eka na hoya te mokSa thaI zakato nathI jema ke suvarNa ane pASANane viga, arthAt jema-(1) ekalA jJAna dvArA pASANathI suvarNa alaga karI zakAtuM nathI, kAraNa ke zraddhAna tathA kriyAno abhAva che. (2) kevaLa zraddhAnathI paNa alaga karI zakAtuM nathI, kAraNa ke jJAna ane kriyAno abhAva che. (3) kevala kriyAthI paNa alaga karI zakAtuM nathI kAraNa ke jJAna ane zraddhAna nathI (4) jJAna ane zraddhAnathI paNa suvarNa ane pASANu alaga karI zakAtAM nathI kAraNa ke tyAM kiyA nathI. (5) jJAna ane kriyA mAtrathI paNa alaga karI zakAtAM nathI kAraNa ke zraddhAna nathI. (6) zraddhAna ane kriyAthI paNa alaga karI zakAtAM nathI kAraNa ke jJAnane abhAva che. e rIte mekSa paNa samudita traNethI prApta thAya che, keI ekane abhAva hoya te mekSa prApta thatI nathI. - jema vanamAM Aga lAgavAthI, tyAM rahela AMdhaLe netre na hovAthI, laMgaDo page na hovAthI, ane azraddhALu agninI dAhakatA-zakti pratye zraddhA na hovAthI te vanamAMthI nIkaLI zakatA nathI tema samyajJAnarUpI netre na levAthI AMdhaLe jIva, samyaka cAritra na zrI dazavaikAlika sUtra : 1 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAvAthI laMgaDA jIva, ane samyaka darzana nahAvAthI azraddhALu jIva paNa janma-jarAmaraNurUpI bhISaNa duHkhAnA pracaMDa agnithI prajavalita AsaMsArarUpI vanamAMthI nIkaLI zakatA nathI. jema AMdhaLA, laMgaDA ane azraddhALu vanAgnimAM baLI mare che tema AjIve paNa saMsArAgnimAM khaLI mare che. parantu jenA netrA ane beu caraNA sAbUta che, ane agninI dAhakatA-zakti pratye paNa zraddhA che te jema dAvAgni thI prajavalita vanane pAra karI jAya che teja prakAre je jIvA samyajJAna, samyakUcAritra ane samyagdarzanathI yukta che te jIvA paNa janma-jarA-maraNurUpa bhISaNa du:khAnA pracaMDa agnithI prajavalita A saMsArarUpI vanane pAra karI jAya che. ethI siddha thAya che ke e ratnatrayamAMthI keAI eka paNa jo echuM hAya tA siddhi prApta thaI zakatI nathI, e prakAranA meAkSane jANe (15) puNyAdi jJAna se bhoga kA vicAra nathA pun ItyAdi jyAre pUrvakta-svarUpavALA puNya pApa khadha ane meAkSane jANe che tyAre deve tathA manuSyeA sabaMdhI bhegAne vAstavika vicAra kare che. IMdriya ane mananI anukUlatArUpe jenA upayAga karavAmAM Ave che ene bhAga kahe che, bhAgAnA viSayamAM sAdhu evA vicAra kare che ke "e bhegA bhujaMga (sarpa)nAM jevA bhaya'kara che, azuci che, azuci padmArthAthI utpanna thAya che. saDI jAya che, gaLI jAya che, naSTa thaI jAya che, nitya rahetA nathI. kace| vivekI manuSya evA bhegA bhAgavavAnI abhilASA karaze ? kaI vavekazIla vyakitane vamana karelAMnuM bhakSaNa karavAnI icchA thaze ? ahA ! kANu icchaze ke-huM atyaMta dudhavALA parU ane rUdhiranA pravAhamAM avagAhana (snAna) karIza ? zu` keAI siMhanI guphAmAM nivAsa karavAnI icchA kare che ? UkaLatA sIsAMnI kaDAImAM kayA buddhimAn manuSya kUdI paDavAnI kAmanA kare ? koi kare nahi. athavA cAre bAjuethI agnithI dhagI rahelA gharamAM pesavAnuM sAhasa kANu karI zake ? ane ajagara sapanuM upadhAna (ozIku) manA vIne sUvAnI keNu IcchA karaze ? e viSaya-bhega kSaNamAtra sukha devAvALA che ane ghaNA kALa sudhI duHkha devAvALA che.'" evA vicAra karIne munijana niveSa~da (vairAgya) ne prApta kare che. (16) bhoga ke vicAra se saMyogAdi kA tyAga evaM saMvaradharma tathA zukala ghyAna va loka svarUpa kA kathana nayA niviva. ItyAdi jyAre devasaMbaMdhI ane manuSya sabaMdhI bhAgAne jANI 2 muni suvarNa -maNi-mANikayAdi khAdya parigrahane tathA krodhAdi AMtarika parigra rthAt bAhyAbhyatara parigrahane tyajI de che. (17) gayA carU ityAdi. jyAre bAhyAbhyatara parigrahanA muni parityAga kare che tya Dita thaI jAya che. muMDana e prakAranAM hAya che (1) dravya-mUna ane (ra) bhAva suDa takanA kezanu sucana karavu e dravyamuMDana kahevAya che. rAga-dveSa Adine dUra karavA zrI dazavaikAlika sUtra : 1 82 Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva-muMDana che. eka prakAre muMDita thaIne sarvaviratirUpa sAmAyika Adi cAritrane prApta thAya che. (18) kathA ItyAdi. jyAre muMDita thaIne sarva viratine prApta thAya che. atyaMta prazasta niraticAra thavAne kAraNe sarvazreSTha nizcala AcaraNaya saMvaradhamane sparza kare che. AvatAM kama je AtmapariNAmathI rokAI jAya che tene saMvara kahe che. saMvara dravya-bhAvanA bhede karIne be prakAra che. jaLapara cAlatI naukAnA chidravATe naukAmAM praveza karanArA jaLane cIkaNI mATI, vastra AdithI baMdha karI devuM te dravyasaMvara che. AtmArUpI naukAmAM AsavarUpI chidro dvArA AvanArA karmarUpI jaLane rokI devuM e bhAva-saMvara che. ahIM bhAvasaMvara eTale caritrano adhikAra che. arthAt sarvavirata muni bhAvasaMvararUpI dhamane prApta kare che, athavA anuttararUpe sparza kare che, kAraNake "anuttara e kriyAvizeSaNa paNa hoI zake che. (19) kathA saMvara0 ItyAdi. jyAre sAdhu utkRSTa anuttara saMvaradharmane sparza kare che tyAre AtmAnA mithyAtva-pariNAmarUpI pApathI utpanna thaela kamarU5 rajane dhoI nAMkhe che. karma raja be prakAranI che -(1) dravyakarma raja, ane (ra) bhAvakarmarAja yupImAM bharelA kAjaLanI peThe samasta kAkAzamAM vyApta tathA AtmAnI sAthe baMdhAyelA tathA baMdhAnArA ane baMdhAtA vizeSa prakAranA (kAzmaNa jAtinA) pudgalaparamANuone dUra kama kahe che. AtmAnA rAga-dveSa Adi vibhAva-pariNAme bhAvakarma kahe che. vRkSathI bIja utpanna thAya che ane bIjathI vRkSa utpanna thAya che. beu kArya-kAraNabhAva anAdikALane che. e prakAre dravya karma ane bhAvakarmamAM kArya-kAraNabhAva rahe che. tethI dravyakarma, bhAvakarmanuM kAraNa che ane kArya paNa che, temaja bhAvakarma dravyakarmanuM kAraNa che ane kArya paNa che. kahyuM che ke "jIvanA rAgAdi azuddha bhAvenuM kAraNa dravyakama che, ane rAgAdi azuddha bhAva dravyakarmanuM kAraNa che, jema keI purUSa keIne upakAra kare che te e upakRta purUSa ene pAcho upakAra kare che. (1)" saMsArI jIva anAdi kALathI kamene baMdha karI rahyo che. e baMdhAyelAM karmane udaya thatAM AtmAmAM rAgadveSa AdinI utpatti thAya che. rAgAdine udaya thatAM jema tapAvela lekhaMDane gaLe AsapAsanA jaLane AkarSita karI le che tema AtmA eka-kSetrAvagAhI arthAt je AkAzanA pradezamAM AtmA sthita che e AkAzapradezamAM rahelAM karmanA pudgalene grahaNa kare che, e rAgAdi-bhAvothI pharI dravyakarma ane bhAvakarma eka bIjAnAM utpAdaka che. eja karmone raja kahe che, kAraNa ke te AtmAmAM malinatA utpanna kare che. saMvaradharma ne grahaNa karavAthI e cAra ghAtikarmarUpI ja dUra thaI jAya che, ke karmaja dharmadhyAnathI dUra thAya che te paNa AtyaMtika rUpathI te zukala dhyAnathIja thAya che. jema mela dUra karavAthI zucitA-dharma AvI jAya che tethI vastrane zukala (sapheda) vastra kahe che, tema rAgadveSarUpI mela haThI jatA zucitAdharmanA saMbaMdhathI dhyAna paNa zuladhyAna kahevAya che. zakala dhyAnanA cAra prakAra che. (1) pRthakvavitarka-vicAra, (2) ekavitarka-avicAra, (3) sUphamakriya anivarti, (4) samuchanakriya apratipAti. (1) pRthaphavika-pUrvagata mutajJAna anusAra koI dhyeya padArthanA utpAda Adi nAnA prakAranA paryAyanuM dravyArthika yA paryAyArthika Adi nathI, artha vyaMjana ane yoganI saMkrAntisahita ciMtana karavuM e pRthaphavitarka zukyadhyAna che, dayeyavastunA eka paryAyane choDIne bIjA paryAyanuM dhyAna karavuM yA vyaMjana athavA vegamAM saMkrAnta thaI javuM zrI dazavaikAlika sUtra : 1 83 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e arthasaMkrAnti che. ahIM cauda pUrvarUpa zratane zabdane vyaMjana kahela che, e zabdamAMthI koIeka zabdanuM dhyAnaAraMbhIne pachI kaI bIjA vyaMjananuM dhyAna lagAvavuM athavA artha yA yogamAM saMkrAnta thaI javuM e vyaMjanasaMkrAnti che. kAyAgathI mAgamAM, maneyogathI vacanagamAM, e prakAre eka yogathI bIjA rogamAM saMkrAnta thaI javuM e egasaMkrAti che. e traNe jAtanuM saMkramaNa, dhyAtAnI IcchA na hovA chatAM paNa eTaluM adhika sAmarthya na hovAne kAraNe thAya che. tAtparya e che ke-A dhyAnamAM pUrvagata zabda yA tenA arthanuM dhyAna karavAmAM Ave che, kiMtu eTaluM sAmarthya hetuM nathI ke ekaja zabda yA ekaja arthanuM dhyAna karatuM rahe tethI karIne eka padArtha yA enA paryAyane choDIne bIjA paryAyanuM dhyAna kare che. A prakAranA parivartanane yA badalAvAne saMkramaNa kahe che. kahyuM che ke- eka arthathI bIjA arthamAM, eka zabdathI bIjA zabdamAM tathA eka yogathI bIjA gamAM saMkramaNa thAya che, tethI tene avicAra (saMkrAnti) kahe che. (1) artha vyaMjana ane caganI saMkrAntirUpa thatA nija zuddha Atma-dravyane, eka guNathI bIjA guNane, eka paryAyathI bIjA paryAyane prApta thAya che, tethI tene sapRthakatva kahe che." (2) prazna-he gurUmahArAja ! A dhyAnamAM artha vyaMjana ane cAgamAM mana saMkrAnta thayA kare che te kAraNathI sthiratA rahI zakatI nathI, te pachI tene dhyAna kema kahI zakAya ? uttara-he ziSya ! parivartana te thayA kare che, parantu dayeya ekaja rahe che. dayeyanI ekatAne kAraNe e dhyAna kahevAya che. e dhyAne pUrva dhArI traNa gavALA zreSTha munione ja thAya che. A dhyAnathI dasamA guNasthAnanA aMta samaye kSapakazreNImAM ArUDha muni baLavAna mohanIya-kamano kSaya karIne bAramA guNasthAnamAM pahoMcI jAya che, ane je upazama-zreNImAM ArUDha hoya te agyAramA upazAntameha guNasthAnamAM jAya che. e prathama dhyAna, upazama-zreNInI apekSAe karIne AThamA guNasthAnathI laIne agyAramAM guNasthAna sudhI thAya che. kSapaka-zreNInI apekSAe karIne AThamAthI laIne dasamA guNasthAna sudhI thAya che; agyAramuM guNasthAna upazAntAha hovAthI kSapaka zreNImAM ArUDha muni ene sparza na karatAM bIjA dhyAnane AraMbha karIne bAramA guNasthAnamAM jAya che. (2) ekatpavita--avicAra-jema maMtra jANavAvALo purUSa AkhA zarIramAM vyApelA viSane maMtranI zaktidvArA anya-anya avayavomAMthI kheMcI laIne daMzasthAna (jyAM jherI jaMtu karaDe hoya te sthAna ) para khaMbhita karI de che, tema pUrvagata mRta anusAra artha vyaMjana ane gana parivartanathI rahita thaIne badhA viSAthI vimukha thaI ekaja paryAyanA dhyAnamAM rAkhelA dIpakanI zikhAnI peThe sthira thaI javuM e ekavitarka' kahevAya che. tAtparya e che ke paheluM dhyAna pRthakatva (aneka-prakAratA) sahita hoya che kintu bIjA ledamAM pRthakatva rahetuM nathI. emAM eka arthamAMthI bIjA arthamAM, eka zabdamAMthI bIjA zabdamAM ane eka cAgamAMthI bIjA yegamAM saMkramaNa thatuM nathI, tethI ene ekatvaritaka dhyAna kahe che. zrI dazavaikAlika sUtra : 1 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e dhyAna mana vacana kAyAnA cogomAMnA keAI eka rogavALo munirAjane ja thAya che, arthAta e dhyAnane samaye ekaja cagamAM sthira rahe che, kAraNa ke emAM yAganuM saMkamaNa thatuM nathI. kahyuM che ke je dhyAnamAM kevaLa nija AtmAnuM athavA enA eka paryAyanuM yA eka guNanuM dhyAna karavAmAM Ave che, tene "ekatva' kahe che. (1) vyaMjana artha ane jenA parivartanathI 2hita ciMtana karavAmAM Ave che tene "avicAra' kahe che. (2)" e dhyAna kSINamohanIya guNasthAnamAM ja thAya che. e dhyAnanA aMtamAM jJAnAvaraNIya ane antarAya nAmanAM traNa ghAti-karmone ekIsAthe ja kSaya thaI jAya che. e dhyAnanuM phala kevaLajJAna, kevaLadarzana ane anaMta vIryanI prApti che. e beu dhyAna vinA kevaLa jJAna pram thaI zakatuM e beu dhyAna chadmasthAne thAya che, tathA trIjuM ane zuM dhyAna kevaLIone thAya che. (20) ghAtAMkane kSaya thavAthI utpanna thanArUM phaLa batAve che-kathA puLa ItyAdi. jyAre sAdhu mithyAtvarUpI pApathI utpanna thaelI kamarajane naSTa karI nAkhe che, tyAre samasta kAkAro ane alakAkAzamAM vyApelA dravya paryAyAne jANavA kevALAne tathA kevaLadarzana prApta thAya che. padArthonuM sAmAnya jJAna thavuM e darzana che ane vizeSa jJAna thavuM te jJAna che e beumAM bheda che. kahyuM che ke - "sAmAnyanuM grahaNa thavuM darzana che. ane vizeSanuM grahaNa thavuM e jJAna che." - kamAthI utpanna thaelAM sarva AvaranA abhAvathI e beu (jJAna-darzana) ne prApta kare che, (21) kevalajJAna ane kevaladarzananuM phaLa kahe che-jayA sattatta ityAdi. jyAre sarvavyApI jJAna tathA darzanane prApta kare che tyAre kevaLI thaIne loka ane alakane jANe che.. je joI zakAya tene loka kahe che.. prazna-je keIe eka grAma joyuM hoya te leka zuM eTalo ja hoya ? uttara-eTale ja nahi hoya, kAraNa ke bIjA ethI vadhAre grAmo jue che, prazna-te ApaNe jeTalA grAmane joIe chIe eTale ja leka che ? uttara-eTalo ja nahi. anaMtajJAnI sarvajJa bhagavAna dvArA je jovAya che eTale leka che; prazra-kevaLI bhagavAn te aMlokane paNuM jue che te emanAM jovAthI elArka paNa leka thaI jaze ? uttara-nahi thAya. bhagavAne dhamastikAya Adi dravyanuM AdhArabhUta je AkAza joyuM che ene leka kahe che, ema samajavuM joIe. e loka kamara para beu hAtha rAkhIne, paga phelAvIne UbhelA purUSanA AkArane, athavA nAcatA bharapAsaka (suvA) nI AkRtine che. tenA traNa bheda che. (1) Urdhvaka, (2) madhyaleka, (3) ane adhika. e cauda rAju jevaDe uMce ane asaMkhyAta pradezamaya che. hokAkAza ethI viparIta che. prazna-jIva ane pudgala Adi AdhAra vinA rahI zakatA nathI, tethI kAkAza mAnavuM e te barAbara che, paraMtu alakAkAzanA astitvanuM zuM pramANa che ? kAraNa e che ke idrine e viSaya nathI kemake amUrta che. je viSayamAM InidrAnI pravRtti thatI nathI temAM mana paNa pravRtta thaI zakatuM nathI. ethI karIne IndriyothI alokAkAzane jANuM zakatuM nathI temaja manathI paNa jANI zakAtuM nathI. zrI dazavaikAlika sUtra : 1 85. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara-e prazna kharAbara nathI. kemake Indriya ane manane viSaya na heAvAthI tenA astitvanuM khaMDana thai zakatu nathI. ema tA dAdA paradAdA Adi pUrvajonu paNa astitva siddha nahi thAya, kemake te paNa indriya ane mananA viSaya nathI hAtA. ne kAI anumAnathI pUjAnuM astitva siddha kare ke pitAmaha (dAdA) mAdi pUrvonu kAI samaye astitva hatuM, kAraNa ke enA vinA ApaNu' zarIra banI zake nahi, teA anumAnathI ja alAkanI paNa siddhi mAnI levI joie, anumAna e che ke lAka pAtAnA pratipakSa (vi2AkhI-aleAka) nI apekSA rAkhe che, kAraNa ke e vyutpattivALA samAsarahita zabdanA vAmya (a) che. je je vyutpattivALA samAsarahita zabdanA vAcya hAya che te pratipakSasahita ja hAya che. jema ghaTa, ghaTa vyutpattivALA che ane samAsarahita che, arthAta e zabdo maLavAthI banelA nathI, tethI ghaTanA pratipakSa-aghaTa-paTa, sukuTa, zakaTa, kaTa Adi paNa avazya hoya che. lekanA je pratipakSa che te astittvavAn alAka che, kAraNa ke astitvavAn padAtha ja kAI nA pratipakSa thaI zake che. gadheDAnuM zIMgaDu vagere nAstitvavAna padArtha koinA pratipakSa thatA nathI. prazna-je leAka nathI te leAka che ema mAnavAthI leAkathI bhinna jeTalA ghaTa paTe Adi-padArtho che te adhA aleAka thaze, kAraNa ke te leAka nathI-lAkathI bhinna che. pachI ghaTa Adi padAthaeNTaeNthI bhinna eka jUdo alAka kema mAne che ? uttara--je leAka nathI te leAka che. emAM nak samAsa che. naJartha be prakAranA hAya che. eka nagartha evA hAya che ke te jene niSedha karavAmAM Ave che e niSedhyanI samAnane ja graheNu karanAra hoya che, tene payu dAsa kahe che, kahyu che ke- "yu dAsa sadezanA Adhaka hAya che" tethI karIne leAkanA niSedharUpa alAka paNa lokanI ja samAna hAvA joie, ahIM niSaya jIva-majIva Adi dravyonA AdhArabhUta AkAza-vizeSa che, tethI aleAka paNa AkAza vizeSa (jIva ajIva Adi dravyenA AASArathI bhinna) hAvA joIe, jemake kAie kahyu ke e 'adhana' che, e vAkayamAM 'adhana' zabdathI ema nathI samajAtuM ke e ghaTA checA kapaDuM che, kintu dhanarahita manuSya' evA atha ja samajAya che. e rIte ahI' 'alAka' zabdathI ghaDA yA kapaDu nasamajavu joie, kintu AkAzavizeSa ja samajavu joie. kevaLI bhagavAn e lAka ane alAka beune jANe che. (22) zrI dazavaikAlika sUtra : 1 86 Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zailezIkaraNa kA svarUpa tathA ayogI ghyAna kI siddhi aura khinnoM ke urdhva svarUpagamana kA kathana nayA onAityAdi. jyAre ghAtI karmone jItavAvALA kevaLI bhagavAn leka ane lAka ne jANI le che tyAre ceAgeAnA nirAdha karIne zailIzI avasthAne prApta kare che, (3) antarmuhUta mAtra Ayu zeSa rahetAM bAkI rahelA cAre aghAtI karmonI sthiti svabhAvathI kharAkhara hAya tA niSkaMlaka parama kalyANanA AzrayabhUta kevaLI prabhu sUkSmakriya nAmanA zukala dhyAnanA trIjA pAyAnuM dhyAna prAraMbhe che. kintu jemane utkRSTa Ayukama che mAsa avazeSa rahetAM kevaLajJAna utpanna thAya che, temane niyamathI kevaLI samudhAta karavA paDe che, kAraNa ke emanu' Ayukama' alpa hAya che ane emanAM vedanIya nAma geAtra karmAMnI sthiti vadhAre hoya che. tethI karIne te pahelAM samudlAtanI dvArA cAre karmanI sthiti kharAkhara karIne pachI trIjA pAyAnuM dhyAna Arabhe che. jyAre jaghanya cegavALA sa'jJI paryAptakanA maneAdravya ane maneAdravyanA vyApArAthI asa khyAtagRhIna manAdravyAno prati samaye nirodha karatAM asaMkhyAta samayeAmAM sapUNa manAyeAganA nirodha karIne paryApta dvIndriyanA vacanayAganA paryAyeAthI asaMkhyAtaguNuhIna vacanaceAganA paryAyAnA pratisamaya niraSa karatAM samasta vacanayogane nirodha kare che. vacanaceAganA sapUrNa nirodha karIne prathama samayamAM utpanna nigeAdiyA jIvanA jaghanya kAyacAganA pAMceAthI asaMkhyAtaguNahIna kAyayeAganA pratisamaya nidha karatAM asa`khyAta samayeAmAM bAdara kAyayeAganA paNa savathA nirodha karI nAMkhe che. arthAt samasta manAyeAga ane vacanaceAganA tathA khAdara-kAyayeAganA nirodha thatAM sUkSmakriyA'niyati nAmanA trIjA dhyAnanA AraMbha kare che. trIjA dhyAnane samaye zvAseAAsarUpa kAyayAganI sUkSma-kriyA ja rahe che, e dhyAnathI te sUkSma-kriyAne paNa niSa karIne ayegI thai jAya che. apeAgI thaIne arthAt terame guNa sthAna thI caudamAM gurusthAnamAM paheAcIne zailazI avasthAne prApta thAya che. jemAM zaile (pA)nA Iza (svAmI) sumerU parvatanI peThe sthiratA rahe che tene zailezI avasthA kahe che, athavA zIla yathAkhyAta cAritra) nA Iza (svAmI) ne zIleza kahe che, enI avasthAne zalezI kahe che. e zailezI avasthAne prApta thaine, nahI dhIme ke nahi jaddI arthAt madhyama kAlathI a-6~3-ha e pAMca hasva akSarAnA uMccA raNamAM jeTale samaya lAge eTalA samaya sudhI caudame yAgikevaLI guNasthAnamAM rahIne samucchinnakriyA pratipAti dhyAna dhyAve che. prazna--hai gurU mahArAja ! mananI sthiratAne dhyAna kahe che. kevaLI bhagavAnane e samaye mana rahetuM nathI, eTale sUkSmakriyAnivRti zukaladhyAnane dhyAna kevI rIte kahI zakAya ? uttara--sthiratAne ja dhyAna kahe che. e sthiratA jevI chadmasthanA manAceAganI DrAya che tevIja kevaLInA kAyayeAganI sthiratA hAya che; tetho tene dhyAna kahe che. prazna--te samucchinnakriyA-apratipAti-zukala-dhyAnane dhyAna kevI rIte kahI zakAya ? kAraNa ke tyAM kAyayoganA paNa abhAva che. uttara----jema kuMbhAraneA cAkaDo, tene pheravanAra daMDa AdinA sacaiAga na thavA chatAM paNa pUrvakALanA vegathI ghumyA kare che, temaja mana vacana kAryane nirodha thaI gayA pachI zrI dazavaikAlika sUtra : 1 87 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa pUrva dhyAnanI dhArAnA vegathI ayogI kevaLIne dhyAna hoya che. athavA dravyogane abhAva thayA chatAM paNa bhAvaganA sadubhAvathI dhyAna thAya che. kAraNa ke jIvanA upagarUpa bhAvamana e avasthAmAM paNa rahe che. athavA jema putra na hovA chatAM je koI putranuM kArya kare che te te putra kahevAya che, temaja bhopAhI karmonI nirjarArUpa dhyAnanuM kArya karavAthI upacAra karIne te dhyAna kahevAya che. athavA jema vivi. dhArthaka zabdanA ghaNAya athe thAya che tema dhAtunA paNa aneka artho tha ya che, ahIM jo dhAtuthI banelA dhyAna ane artha samucchinakriyApratipAti-zukaladhyAna arthAta agI guNasthAna vALAonI kriyA paNa samajI levI. athavA jinAgamamAM ene dhyAna kahyuM che tethI emAM dhyAnatva nibaMdha che. (23) = thA kone ityAdi. jyAre meMgene nirodha karIne zailethI avasthAne prApta thAya che, tyAre vedanIya, ayu, nAma ane gAtra e cAra aghAtI karmono kSaya karIne sarva karmothI mukta thaIne bhagavAna mokSane prApta thAya che. (24) rAjA rAmaM ItyAdi. jyAre sarva karmone kSaya karIne niSkarma thaIne mokSagamana kare che, tyAre lokanA agrabhAga para sthita, sarva karmothI rahita hovAne karaNe kadApi saMsAramAM na AvavAthI zAzvata siddha thaI jAya che. prazna-he gurU mahArAja ! sidhdhanAM badhAM karmone nAza thaI jAya che, eTale trasanAmakarma paNa rahetuM nathI, te pachI siddha bhagavAnuM lokanA agrabhAga sudhI kevA prakAre gamana karI zake che? - uttara-haziSya ! jevI rIte dhanuSyathI chUTeluM bANu ghanuSyane saMbaMdha na hovA chatAM gati kare che, kAraNa ke temAM pahelAMnA vyApAranuM sAmarthya raheluM che, tevI rIte saMsAra avasthAmAM mekSa prApta karavAne mATe karelAM aneka prakAranAM anuSThAnenA vegathI mukatAtmA paNa gamana kare che. prazna-he gurU mahArAja ! gati te hoya che paNa Urdhva gati ja kema thAya che ? nIcenI bAjue athavA tichI gati kema nathI thatI ? uttara-he ziSya ! nIcenI bAjue tenI gati thAya che ke jemAM gurUtvaguNa (bhArepaNuM) hoya che. siddhomAM gurUtva guNa nathI, tethI temanI gati nIcenI bAjue nathI thatI kAya Adi yoga ane bIjAnI preraNuM na hovAthI tichI gati paNa thatI nathI. jema chidrarahita, bilakula sukAyelI, tUTyA phUTayA vinAnI tuMbaDIne cAre bAjue ghAsa-taraNuthI bAMdhIne tenI upara cIkaNI mATIne sArI peThe lepa karIne taDakAmAM sukavI nAMkhe, ATha vAra ema karIne agAdha jaLamAM e tuMbaDIne nAMkhI de te ATha vAranA lepanA bhAre paNAthI jaLane taLIye pahoMcIne te pRthvIne aDIne rahe che. pachI jyAre lIlApaNAthI dhIre dhIre e mATIne lepa chUTavA lAge che tyAre kramazaH mATInA bhArathI rahita thaIne laghutA (halakApaNuM) pAmIne e tuMbaDI nIcethI uThIne jaLanI upara AvI jAya che. eja prakAre ATha karmarUpI lepanA bhArathI bhAre e AtmA saMsArarUpI samudramAM DUbI rahe che. jyAre karmarUpI lepathI rahita thaI jAya che tyAre urdhvagamanane svabhAva hovAthI Urdhva gamana kare che. bhagavAne kahyuM paNa che ke- jema mATInA lepathI lipta tuMbaDI bhAre hovAthI nIcenI bAjue jAya che, temaja AsavathI utpanna thaelAM kamethI AtmA ardhagatine prApta thAya che. (1) jema tuMbaDI zrI dazavaikAlika sUtra : 1 Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lepathI mukata thatAM laghu thaIne jalanI upara AvI jAya che, tema kathI mukta thaIne AtmA lAkanA agrabhAga para virAjamAna thaI jAya che. (2)' athavA, jema havA Adi koi mAdhaka na hAvAthI dvIpanI nyAta upara ja jAya che, bIjakoSane baMdha tUTavAthI era'DAnuM bIja upara ja jAya che, tema AtmAnA UdhvagamananA virodhI kama'kha'dhanA savathA abhAva thai javAthI AtmA Udhvagati ja kare che. jema eraMDAnuM khIja pahelAM upara jaIne pachI nIce paDI jAya che, tema AtmA paDI zakatA nathI kAraNa ke nIce pADavAnuM' kAraNu gurUtva guNa AtmAmAM nathI e pahelAM kahevAmAM AveluM ja che. prazna--hai gurU mahArAja ! zarIranA abhAva hAvAthI siddhonA AtmAnA pradeze| pArAnI peThe phlAi kema jatA nathI ? uttara--huM ziSya ! atmapradezAne phelAvanArA nAmaka nA abhAva hevAthI tathA pradezavandva guNane sadbhAva hAvAthI siddhonA Atmapradeza phelAtA nathI. siddhonA carama zarIrathI tribhAga echI, ekahAthatraNaseA tetrIsa (333) dhanuSa ane matrIsa (32) AMgaLanI tathA jaghanya eka ratni ane utkRSTa ATha AMgaLanI avagAhanA haiAya che. marUdevInA zarIranI avagAhanA savA pAMcase (525) dhanuSyanI hatI, temAMthI trIjo bhAga Adeza karavAthI sADA traNaseA (350) dhanuSyanI avagAhanA thAya che. kintu ahI utkRSTa avagAhanA traNaseAne tetrIsa dhanuSa ane khatrIsa AMgaLanI batAvI che, tethI virAdha samajavA nahIM, kAraNa ke marUdevI hAthI para ArUDha hatI. tene lIdhe yA vRddhAvasthAne kAraNe zarIranuM saMkucita thavu' e sa`bhavita che, AgamamAM je saMbhaLAya che ke-jaghanya sAta hAtha UMcA zarIravALAone ja meAkSa prApta thAya che te niyama tIrthaMkarAnI apekSAe samajave joie. tIrthaMkarA sivAyanA bIjA bhavya jIvA e hAtha ucA zarIravALA hAvA chatAM paNa mukta thai jAya che. emanI apekSAe ja sighdhAnI jaghanya avagAhanA eka tni ane ATha AMgaLanI kahevAmAM AvI che. evA sidhdhA janmajA-maraNu, Adhi-vyAdhi. badhA, kalakalIbhAva (sa'sAra-paribhramaNu), garbhavAsanAM duHkhethI rahita zAzvata siddha thai jAya che, ahI` zAzvata' zabdathI ema Adhita karavAmAM Avyu che ke siddhipadane prApta thaele AtmA pharI saMsArI avasthAne prApta thatA nathI, kAraNa ke saMsAramAM AvavAnAM kAraNabhUta karmAMnA abhAva che. kAraNa vinA kAryanI utpatti thatI nathI. (25) sugati dharma phala kisa ko durlabha evaM kisa ko sulabha hai usakA kathana ahI sudhI dharmanuM sugatirUpa phaLa kahyuM, e phaLa kone durlabha thAya che te darzAve che-juThalAyanna ityAdi. prApta thaelA maneAjJa zakhvAdvi upabhAgAne AsakitapUrvaka grahaNa karanArA, sukhaprAptine zrI dazavaikAlika sUtra : 1 88 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mATe vyAkuLa rahenArA, be madhya praharothI vadhu rAtrimAM yA kAraNa-vizeSa vinA divasamAM arthAta sUtrArthanuM manana karavAnA samayanuM ullaMghana thAya tyAM sudhI sUnAza tathA vibhUSA (bhA) ne mATe AMkha, mukha, nakha hAtha-paga vajhA Adine dhonArA arthAta zarIrane vibhUSita keranArA eTale ke tIrthaMkaranI AjJAnA virAdhaka, evA zramaNane siddhagatinI prApti durlabha che. | gudarAyaNa zabdathI ema sUcita karavAmAM AvyuM che ke sAdhue prApta zabdAdi viSayamAM Asakti rAkhavI na joIe, zabdathI aprApta viSayasukhane mATe AkuLa na thavuM joIe evuM sUcita karyuM che. nijAmatADreTsa zabdathI pramAdane parityAga karavAnuM pradarzita karyuM che. surajoDhariveoraNa zabdathI brahmacaryanA rakSaNa mATe zarIrane vibhUti kavAra niSedha karavAmAM AvyA che. (26) je ema che te sugati kene mATe sulabha hoya che evI jijJAsA thatAM. kahe chetavo gukhapadAkharNa ItyAdi. je ATha karmone bhasma karanArA chaTTa aThThama Adi tapaguNathI pradhAna che, sarala-buddhi che, tathA krodhAdikaSAyanA nigraha ane sAvadha vyApAranA tyAgasvarUpa saMyamamAM lIna che, anukaLa-pratikuLa-parISahene jItavAvALA, evA mekSanA mAratnatrayanA ArAdhaka munione siddhi svarUpa sugatinI prApti sulabha che. topAtta e zabdathI Idriyo tathA manane jItavAnuM sUcita kareluM che. kageka zabdathI sUcavyuM che ke mekSAthIe kapaTa ane kadAgrahathI rahita thavuM joIe. hRtikSakAraNa e padathI sUcita thAya che ke teja saMyama phaLadAtA thAya che ke je kSamAthI yukta heya. pUrI nitina parathI mananI sthiratA tathA zarIranI mamatAne tyAga batAvelo che. (27) cAritrakA mahatva evaM adhyayana kA upasaMhAra cAritranuM mahattva batAve che-te ItyAdi. je zramane anazana Adi bAra prakAranA tapa, sAvadha vyApAranA tyAgarUpa sattara prakArane saMyama, krodha janaka akSepapUrNa vUcanene sahana karavArUpa kSAti, sarvathA maithunane pari. tyAga, e priya hoya che, teo kadAcita mohakarmanA udayathI khaMDitacAritra thaIne paNa athavA vRddha hovA chatAM paNa caDatA pariNAmethI AdrakumAra, paMrIka AdinI peThe pharI saMyamane grahaNa karIne zIdhra amarabhavana (siddhasthAna athavA svargeleka) ne prApta thAya che. amarabhavana nA be artha thAya che. (1) jyAM mRtyu hotuM nathI evuM sthAna mekSa che, kAraNa ke tyAM Ayukamane sarvathA abhAva hoya che. ane (2) amarabhavana svargalekane paNa kahe che, kAraNa ke svargalokamAM akAlamRtyu thatuM nathI (28) upasaMhAra kare che-jvayaM ItyAdi. tanA yathArtha svarUpanuM zraddhAna karavAvALe samyagdaSTi jIva durlabha zramaNatAne prApta karIne sadaiva pahelA kahelAsvarUpavALA SaDUjIvanikAyanI mana vacana kAyAthI ekadeza yA sarvadeze karIne kadApi virAdhanA na karepIDA na upajAve. zrIsudharmAdavAmI jaMbusvAmIne kahe zrI dazavaikAlika sUtra : 1 Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che huM jaMbU ! a Mtima tIrthaMkara zrI bhagavAn mahAvIra svAmI pAsethI jevu' me' sAMbhaLyuM che tevuM ja tane kahyu cheityAdi pahelAMnI peThe samajI levuM. (29) iti SaDUjIvanikAyA' nAmaka ceAthA adhyayananA gujarAtIbhASAnuva da samApta (4) pAcavAM aghyayanakI avataraNikA pAMcamu adhyana. cothA adhyayanamAM SaDUjIvanikAyanI rakSArUpa bhikSunA AcAra pratipAdita karavAmAM AvyeA che. A AcAranuM pAlana zarIranI sthiti para nirbhara che. jema uMjaNa vinA gADuM cAlI zakatu nathI ane koyalA vinA relagADI cAlI zakatI nathI. tema jaTharAgninA saMtAya rUpa vyAdhInI khAdhAne zAnta karyA vinA zarIranI sthiti rahI zakatI nathI. te mATe pAMcamA adhyayanamAM vistArathI e pratipAdana karavAmAM AvyuM che ke saMyamIe kyAre, kaiAnI pAsethI, kevI vidhithI ane kevA prakAranA AhAra grahaNa karavA joie ? athavA-ceAthA adhyayanamAM mULa guNAnu vaNuna karavAmAM AvyuM che, A adhyayanamAM mULa zuSNeAne puSTa karanArA uttara gu@AmAMthI piMDaiSaNAnuM kathana karavAmAM Ave che. 'piMDa' zabda zAstrIya-bhASAmAM annapAnanA nAme oLakhAya che, tenI eSaNA karavI e pi'DeSaNA kahevAya che. eka sthAna para ghaNA padArthAnA samudAya hAvA e peDa' kahevAya che, piMDa e prakAranA hAya che, (1) dravya-piMDa ane (ra) bhAvapiMDa. azana Adine dravyapiDa kahe che. kAraNa ke tethI kSudhAne nAza thAya che. jJAnAdie prazasta-bhAvapiMDa che, kAraNa ke te karmAMnA nAza karavAvALu che. aprazasta-bhAvapiMDa asaMyamAhirUpa che, enA ahIM adhikAra nathI. dravyapiDa e prazasta-bhAvipaDanA pASaka che. kAraNa ketenA vinA prazasta-bhAvapiMDanI prApti thaI zakatI nathI. arthAta jJAnAdi-rUpa prazasta-bhAtrapiMDanI ArAdhanA zarIranI sthi tine adhIna che, ane zarIranI sthiti AhAra vinA hAI zaktI nathI. AhArAdi dravyarSi ja che tethI e siddha thayu ke dravyapiMDa prazasta bhAvaDinA pASaka che. dravyapiMDa sAvadya paNa hAya che ane niravagha paNa hAya che. saMyamIe teA niravadyarviMDa ja grahaNa karavA joIe eTalA mATe dravyapi'DanI eSaNAnA adhikAra prAra bhavAmAM ave che--saMpatte mitra hArukmiityAdi. zrI dazavaikAlika sUtra : 1 91 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravya-kSetra-kALa-bhAvane anusAra svAdhyAyAdi kriyAonI pachI jyAre gocarIne samaya thAya tyAre muni keI kAraNavaza utpanna thaelA cittavikSepathI janmelI bhrAntithI rahita thaIne arthAt IryA (gamana) mAM upaga rAkhIne, athavA kayAre ane kayAM azana AdinI prApti thaze ? e prakAranI ciMtAjanya caMcalatAthI rahita thaIne AhAra tathA manana-zAbdAdi viSamAM Asakta na thatAM. A adhyayanamAM varNavyA pramANenI vidhithI, munine cagya dina Adi bhakata tathA drAkSa AdinA dhovaNarUpa. pAnanI gaSaNa kare. gAthAmAM saMpUre zabdathI ema sUcita karavAmAM AvyuM che ke munie samaya para ja kArya karavuM joIe jahemato zabdathI ema prakaTa karyuM che ke sAdhue mananI sthiratA rAkhavI joIe garijI zabdathI viSamAM AsakitanuM nirAkaraNa karavAmAM AvyuM che. (1) bhatkapAna gaveSaNa kI vidhi have gaveSaNAnI vidhi batAve che te ja vA ItyAdi, muni zabdanA aneka artho che. (1) je sarva sAvadya vyApAranA tyAganI pratijJA kare che-tene muni kahe che. (2( jinendra bhagavAnanI AjJA anusAra jIva ajIva Adi padArtho ne anekAntasvarUpa jANavAvALA muni kahevAya che. muni be prakAranA hoya che. (1) dravyamuni ane (2) bhAvamuni munionA AcAranuM pAlana na karanArA muniveSadhArI dravya muni kahevAya che, mohanIya karmanA kSaya ane kSaye pazamathI utpanna thaelA samyagajJAna samyagudA darzana ane sanmacAritrarUpa netrayanA dvArA jenA AtmAnuM svarUpa prakaTa thaI gayuM che. tene bhAvamuni kahe che. ahIM bhAvamunine adhikAra samajavuM joIe, 1 e bhAva muni piMDagaveSaNane samaya thatAM grAma, nagara, gAmaDuM, kabajeTa AdimAM yathA gya zeDo De nirdoSa AhAra grahaNa karatAM karatAM, bhikSAnA badhA dene upayoga rAkhavA vALA arthAta avyAkSipta-cittathI alAbha Adi parISahathI utpanna thatA kSobhathI rahita thaIne iryApatha zelatA maMda gatie cAle. gocarImeM citta kI sthiratA kA upadeza jordjA zabdathI ema sUcita thayuM che ke sAghue navakeTie vizuddha AhAra levuM joIe avanittA jevA ethI ema prakaTa thAya che ke cittanI sthiratAthI ja bhikSAnI zuddhi nabhI zake che, agvo zabdathI parISaha sahavAnuM sAmarthya prakaTa karyuM che. (2) zrI dazavaikAlika sUtra : 1 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gocarI gamanakI vidhi gocarIne mATe gamanavidhi batAve che-puro ItyAdi. pitAnA zarIra pramANa rastA sAme sArI rIte avalokana karatAM, bIja, vanaspatikAya, kInidrayAdi prANI, sacitta jaLa cane sacitta mATIne bacAvI letAM gamana kare. (3) govAityAdi. para avalaMbana ahIM parAkrama athavA parAkramathI kahevAmAM AvelA che, ethI e artha thAya che ke bIje mArga hovA chatAM, jemAM cAlavAthI paDI javAnI saMbhAvanA hoya, durgama hovAne lIdhe vikaTa hoya, jemAM kApelI juvAra Adino huMkA heya, ane je kIcaDavALe hAya, pANa-kIcaDa vagere vadhu hevAnA kAraNe eLaMgavA mATe ITa, lAkaDuM ke patthara Adi rAkhelAM heya. evA viSama mArgathI gamana na kare. vijJamALe e zabathI ema sUcavyuM che ke bIje mArga na hoya te ene niSedha nathI-arthAt anya mArgane abhAve evA mAMgathI paNa jaI zakAya che. (4) evA mArgamAM cAlavAthI thanArI bhIti batAve che parahare, ItyAdi. je avapIta Adi pUrvokta mArgomAM gamana karavAthI paDI jAya tyA lapasI jAya te dviIndriyAdi trasa yA pRthvIkAcUika Adi sthAvara jenI athavA beu prakAranA chanI hiMsA thAya che, tathA paDavAthI AtmavirAdhanA paNuM avazya thAya che. (5) viSama mArga se jAne meM saMyama virAdhanA kA saMbhava sadA ityAdi. traNa sthAvaranI virAdhanAnA bhayathI badhAM prANIonI rakSA karavAnI icchAvALA muni bIje mAga hovA chatAM e khADA AdivALA mArgathI gamana kare nahi. bIjo mArga na hoya to e mAge yatanApUrvaka gamana kare. saMrapa zabdathI sAdhunI thatanAparAyaNatA ane suramaNi zabdathI upAgavattA prakaTa karavAmAM AvI che. ahIM e vAta samajavAnI che ke, cArathI pAMcamI ane chaThThI e traNa gAthAothI prakAra darzAvavAmAM A che arthAt ce thI gAthAthI pratijJA, pAMcamI gAthAthI hetu ane chaThThI gAthAthI upasaMhAra karavAmAM AvyuM che. (6) have pRthivIkAyanI yatanA kahe che-paMjAI ItyAdi. gamanameM pRthvIkAyanI yatanA rakhane kA vicAra sAdhu sacitta-dhuLayukta page aMgAra bhasma (rAkha) ane chANa AdinA DhagalAne na eLage tathA tuSa (bhUsuM) nA DhagalAnuM paNa ullaMdhana karIne na jAya; kAraNa ke ethI pRthvIkAyanI hiMsA thAya che. upalakSaNe karIne ema paNa samajavuM ke jethI pRthivIkAyanI virAdhanA thAya ene ulladhIne gamana na kare. (7) zrI dazavaikAlika sUtra : 1 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apakAyAdi kI yatanA kA vicAra akAyAdinI yatanA kahe che-na cA vAse ItyAdi. jyAre varasAda varasI rahyo, hAya, dhumasa (jhAkaLa) paDI rahyo hAya AMdhI cAlI rahI haiAya, TIDa uDI rahyAM hAya, tyAre sAdhu gamana na kare. vAre vAlate e zabdathI ema paNa grahaNa karI levu' joie ke jyAre varasAdanI pharaphara paDI rahI haiAya tyAre paNa gamana na kare; kAraNa ke te paNa varasAdamAM ja AvI jAya che, ane te samaye javAthI akAyanI virAdhanA thAya che. (8) caturtha mahAvrata- khAcarya yatanA kA vicAra prathama mahAvratanI virAdhanA batAvyA pachI huve bIjA mahAvratAnI virAdhanAnA kAraNa hAvAne lIdhe caturthAM mahAvratanI virAdhanAnu' kathana kare che : na carendra vela ityAdi. brahmacArI sAdhu gocarIne mATe, brahmacaryanA nAza karavAvALA vezyAgRhanI samIpe yA vezyAenA maheAllAmAM na jAya, tyAM javAmAM zI hAnI che te za MkAnuM nivAraNa karatAM kahe che ke vezyAnA mahAllAmAM gamana karavAthI jitendriya brahmacArI sAdhunA manamAM paNa vikAra utpanna thaI zake che. arthAta vaizyAna rUpa-lAvaNyanuM avaleAkana, vicAra, ityAdvirUpa kacarAthI cittarUpI naLadvArA AtmAmAM AvatA vizuddha bhAvanAjaLane pravAha rokAI javAthI e sayama rUpI tarU sukAI jAya che, che je tarU zraddhArUpI bhUmimAM utpanna thAya che, brahmacarya jenAM mULa che, ahiMsA satyaasteya-aparigraharUpI kayArI che, je jJAna ane kriyArUpI thaDa vaDe dRDha che, samiti-gupti Adi zAkhA-prazAkhA jenI phelAI rahI che, aDhAra hajAra zIlAMga jenAM pAMdaDAM che, dhyAna ja jenAM puSpa che ane muktisa pattija te tarUnAM phaLa che. (9) ekavAra gamana karavAnA dveSa khatAvIne vAravAra gamana karavAnA dASA batAve che ALAne0 ityAdi. vezyAgRhanI samIpe yA evAja anya aceAgya sthAnAmAM vAraMvAra javAvarka vezyAne jovA Adi sa Msaga thI sAdhunA brahmacaya Adi temAM pIDA thaI jAya che, arthAt vrata kRSita thaI jAya che A eka ja hAni nathI parantu enAthI zrAmaNya ( cAtri ) mAM paNa saha utpanna thAya che ke- A duzcara brahmacarya nuM phaLa maLaze ke nahi ?, jo maLaze ta paNa zI khakhara keTalu maLaze, kema maLaze ane kayAre maLaze ? (1). me' aprApta sukhanI prAptine mATe prApta sukhanA tyAga karI nAMkhyo che teA e ucita karyu. che anucita ? (2) '' ityAdi, athavA gAthAmAM AvelA ca zabdathI viSaya-sevananI AkAMkSA, saMyamathI ghRNA, bheda, unmAda, dIrghakAlika rAga ane kevalI-prarUpita dhamamAMthI bhraSTatA Adi aneka dASA samajI levA. arthAt evA ayAgya sthAnAmAM gamana karavAthI e prakAranA doSa thAya che. (10) zrI dazavaikAlika sUtra : 1 94 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAganI yatanAne vizeSarUpa batAve che taio ItyAdi. jyAM unmatta (gAMDa-haDakAya) athavA karaDanAro kUtaro, navI viyAyalI (prasUtA ) katarI, navaprasUtA goya yA navaprasUtAM bheMza Adi, madonmatta baLada gheDo hAthI ItyAdi hoya te sthAnane, tathA bALakee ramavAnA, kalaha (mahenI laDAI) nA ane yuddha (zastranI laDAI) nA sthAnane sAdhu dUrathI ja tyAge; arthAtuM jyAM e badhAM hoya tyAM na jAya-dUra ja rahe, kAraNa ke tethI AtmavirAdhanA, saMyamavirAdhanA ane ubhayavirAdhanA thAya che (12) mArga gamanameM yatanA kA vicAra mAganI yatanAne vizeSarUpe batAve che taio ityAdi. jyAM unmatta (gAMDa-haDakA) athavA karaDanAre kUtaro, navI vImAyelI (prasUtA ) kUtarI, navaprasUtA gAya yA navaprasUtAM bheMza Adi, madonmatta baLada ghaDe hAthI Indi hoya te sthAnane, tathA bALakoe ramavAnA, kalaha (mahIMnI laDAI) nA ane yuddha (zastranI laDAI) nA sthAnane sAdhu dUrathI ja tyAge; arthAtuM jyAM e badhAM hoya tyAM ne jAya-dUra ja rahe, kAraNa ke tethI AtmavirAdhanA, saMyamavirAdhanA ane ubhayavirAdhanA thAya che (12) gocarImeM kAyaceSTA kA vicAra cAlavAne prakAra kahe che-anag0 ItyAdi. mArgamAM cAlatI vakhate sAdhu anunnata arthAta dravyathI uparanI bAjue na jatAM ane bhAvathI jAtikuLanA abhimAnathI rahita, nAvanata arthAt dravyathI atyanta na namyA vinA tathA bhAvathI dInatA-rahita, aprahaNa arthAt maLavAvALA AhAradinA vicArathI pramAdarahita, anAkula arthAt ISTani aprApti taithA aniSTanI prAptinA vicArathI utpanna thanArI vyAkuLa tAthI rahita jyAM je iMdriya viSaya upasthita hoya tyAM te IdriyanuM damana karIne arthAta mA-viSayamAM rAga ane amane jJa-viSayamAM zreSane parityAga karatAM, bhikSA Adine mATe vicare. ane nAvA e be zabdothI IryAnI yatanA ahaMkArano parihAra ane dInatAne tyAga sUcita karyo che. satta zabdathI madhyasthatA prakaTa karI che arrahe zabdathI sAdhunI rasalupatAnuM nirAkaraNa karyuM che. dAmarii zabdathI ema pradarzita karyuM che ke jyAM je indriyane viSaya upasthita hoya tyAM tenuM damana karavuM eja vastutaH iMdriyadamana kahevAya che, kiMtu cakSu Indriyane viSaya upasthita thatAM je kAna saMkocavAmAM Ave to te iMdriyadamana kahevAtuM nathI. ItyAdi. (13) rAtraNa ItyAdi, sAdhu carIne mATe utAvaLe utAvaLe na cAle. vAta-cIta karatA ke hasatA-hasatA paNa na cAle. ucca-nIca arthAt dhanavAna-nirdhana AdinA kuLamAM zrI dazavaikAlika sUtra : 1 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadA bhikSAne mATe jAya. * uccakuLa be prakAranAM che : (1) dravyathI ucca ane (2) bhAvathI ucca. (1) sAta= majalA hoya, zaraRtune caMdramA kapUra, (matIno) hAra, barapha yA kuMdapuSpanI peThe svaccha (ta) hoya, cUne dhoLavAthI jhagamagato hoya ane jenuM phATaka khUba uMcuM hoya e mahela Adi dravya-ucca kahevAya che. (2) dhana-dhAnyarUpI saMpattithI samRddha kuLa bhAvathI ucca kahevAya che. nIcakuLa paNa be prakAnAM hoya che - (1) dravyathI nIcuM ane (2) bhAvathI nIcuM. (1) vAMsa, lAkaDAM, ghAsa-pAMdaDAthI banelAM jhupaDAne dravyathI nIcuM kahe che. (2) dhana-dhAnyAdi saMpattithI rahita nirdhananA kuLane bhAvathI nIcuM kahe che. e prakAranAM badhAja gharomAM sAdhu bhikSA mATe jAya. athavA rUAvA zabdathI uccakuLAdi samajI levAM joIe e bAra prakAranAM kuLa AcArAMga sUtramAM ( rahyu1a 2u sU0 11 mAM) bhagavAne kahyA che. AcArAMga sUtramAM AvelA adhAchipa ane aANika zabdathI ema sUcita karyuM che ke je deza ane je samayamAM je kuLa aniMdita ane agahita hoya temAM muni bhikSAne mATe jAya. ahIM vAhya ItyAdi zabdothI SakAyanI rakSAmAM sAvadhAnI prakaTa karI che. mAramAne zabdathI ema prakaTa karyuM che ke ekIsAthe be kAryo upagapUrvaka thaI zakatAM nathI. ghanato zabdathI gaMbhIratA prakaTa karI che ane vAva ItyAdi zabadathI pratibaMdha (nesa rAya) rahitatA ane samatA sahitatA prakaTa karI che. (1) gocarImeM kula (gRha) pravezavidhi kA vicAra Adya ItyAdi. bhikSA mATe gamana karatA muni jharUkhe, jALI, bhIta, daravAjo, care pADeluM bAMku (khAtarIyAthI pADeluM bAMkaDuM) ane udakabhavana arthAtu pANIArAnI tarapha dRSTi na nAMkhe, kAraNa ke e badhAM zaMkAsthAne che. tenI tarapha jevAthI lokone sAdhunA cAritramAM saMdeha utpanna thAya che. tethI e zaMkAsthAnono vizeSarUpe parityAga kare. (15) ItyAdi, je ekAnta bhavanamAM cakavata, ardhacakI, mAMDalika Adi rAjA, zreSThI (4) Adi gRhastha ane nagaranI rakSA karanArA (keTavALa) vagere salAha (maMtraNa) karatA heya, e bhavanane muni dUrathI ja tyAge, kAraNa ke evAM sthAne asamAdhine utpanna karavAvALAM hoya che. (16) riE ityAdi. zAstromAM niSedha karelA gRhamAM sAdhu praveza na kare. jeNe pitAnA gharamAM AvavAne niSedha karyo hoya ke "zramaNa nircanTe amArA gharamAM AvavuM nahi evA gharane paNa sAdhu tyAga kare . sAdhune praveza karavAthI je gharavALAne aprIti utpanna thAya, yA je kuLamAM vizvAsa na hoya evA kuLamAM paNa sAdhu praveza na kare, kAraNa ke ethI sAdhu parathI bIjAone paNa vizvAsa haThI jAya che sAdhu e gharamAM praveza kare ke jemAM praveza karavAthI gRhasthane prIti ane vizvAsa upaje. (17) zrI dazavaikAlika sUtra : 1 96 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vALagvAra, ItyAdi, gRDasvAmInI AjJA lIdhA vinA TATa yA kAMbaLI Adi kaI vastuthI DhAMkeluM yA saNanA paDadAthI baMdha kareluM evuM dvAra tathA kamADa sAdhu pote na khele; kAraNa ke ema karavuM e snAnAdi karatI strI Aduine apratItinuM kAraNa bane che, tathA lekavyavahArathI paNa anucita che. tethI jarUra paDatAM tenA svAmIne pUchI laIne ja kamADa paDade Adi khelavAM joIe. (18) | bhikSA ke liye sthitamuni kI kAyaceSTA kA vicAra ItyAdi. gocarIe jatAM pahelAM laghunIti ane baDInItanI zaMkAne nivRta karavA chatAM paNa je gecarI mATe nIkaLI gayA pachI pharI laghuzaMkA AdinI zaMkA thaI jAya te maLa-mUtrane rakavAM nahi, kAraNa ke kahyuM che ke mUtrane nirAdha karavAthI netrane hAnI thAya che ane maLane nirodha karavAthI jIvanane hAni pahoMce che, ane kharAba rIte Atma-virAdhanA thAya che, - te zuM karavuM, te have batAve che-jIvarahita (niravadya) sthAna joIne gRhasthanI AjJA laIne e sthAnamAM maLamUtrano tyAga kare. (19) yaduvAra ityAdi. nIcA dvAravALA oraDAmAM bhikSAne mATe na javuM, kAraNa ke temAM javA AvavAthI AtmA ane saMyamanI virAdhanAno saMbhava che. tathA aMdhakArayukta oraDAmAM paNa AhAra Adi grahaNa na karavA; tAtparya e che ke je oraDAmAM aMdhakArane kAraNe netre kAma na karI zakatAM hoya ane tethI karIne dvIndriyAdi prANI sahelAIthI na joI zakAtAM hoya temAM bhikSA levAthI sAdhunI IrSA tathA eSaNanI zuddhi jaLavAtI nathI. (20) karA gse. ItyAdi. je eAraDA AdimAM sacitta pupa sacitta bIja verAyelAM hoya tathA taitkALalIpavAmAM Avyo hovAthI lIle hoya te oraDAmAM athavA gRhAdimAM pravaza na karavo. (21) gRhastha ke ghara sthita rahane kA vicAra ItyAdi. gheTuM tathA bakarUM, bALaka, kUtaruM, vAchaDo tathA pADA pADI Adine oLaMgIne athavA tene hAtha AdithI haThAvIne sAdhu oraDAmAM praveza na kare. (22) asatta, ItyAdi. Asakta thaIne rAgAdipUrvaka keInuM avalokana na karavuM dAtA ja sthAnamAMthI AvatuM hoya e sthAnathI vadhAre dUra na javuM, kAraNa ke dUra sudhI jovAthI keIne evI zaMkA AvI jAya ke "A cora che) ItyAdi. je bhikSAnI prApti na thAya te dIna vacana na bAlavAM, ke ne baDabaDavuM, paraMtu manasahita pAchA pharavuM zrI dazavaikAlika sUtra : 1 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ alaMkajaM0 zabdathI netraviSayaka anurAgano tyAga prakaTa karyo che. nAdurAItyAdithI ema sUcita karavAmAM AvyuM che ke sAdhue evuM AcaraNa karavuM joIe ke jethI keIne cara Adi hovAne saMdeha na paDe. 3rghe40 ityAdi zabdathI e deha dUra karyo che ke kaI ema na samaje ke "are ! A bicArA sAdhue evI vibhUti nathI keIvAra joI ane nathI ke IvAra bhegavI tethI e bahu ja dIna che. (23) amRSi ityAdi. je gharamAM bhUminI jeTalI maryAdA hoya ene ulaMghIne mani gRhasthanI AjJA vinA AgaLa na jAya, parantu e kuLanI maryAdAne jANIne gamana karavA gya parimita sthAna sudhI ja jaIne UbhA rahe, arthAtu-keInI maryAdAnuM ullaMghana na kare, ethI viparIta AcaraNa karavAthI gRhasthane kodha Adi utpanna thavAnI saMbhAvanA rahe che. (24) pAkAdi kAryameM strI kI upasthiti kA vicAra taraNeya ityAdi vicakSaNa bhikSu je maryAdita bhUmi para Ubhe hoya tyAMnA bhUmibhAganuM pratilekhana kare, snAna-ghara tathA uccA2 AdinA sthAna (jAjarU) nI tarapha dRSTi na pheke vikaaro zabdathI agItArtha sAdhune svataMtre gecarI karavAno niSedha karavAmAM Avyo che. sinAirasa ItyAdi padathI "nagna strI Adi dekhAI javAne kAraNe rAgAdi bhAva utpanna thavAne saMbhava che?--ema sUcita karavAmAM AvyuM che. (25) | rAmA ItyAdi. sacitta jaLa ane mATInuM ane zAli (DAMgara) Adi sacitta bIja, vanaspatikAya tathA anya aka9Sya padArthonuM vajana karatAM-tenAthI dUra haThIne sarva Idrine saMyama karatAM thakA ubhA rahe. (26) tA se ItyAdi. gRhasthanA gharamAM UbhelA sAdhune gRhiNI (strI) Adi tala taMdula (khA) AdinuM dhAvaNa tathA anAdika Ape to emAMthI eka95nIya (aSaNIya) padAthane grahaNa na kare, ka9panIyane grahaNa kare. (27) ItyAdi. azanAdi detI vakhate dAtAnA hAthamAMthI ghuMTaNanI uparanA prade, zathI je eka paNa kaNa paDI jAya, athavA ghuMTaNathI nIcenA pradezathI niraMtara paDI rahyuM hoya te bhikSu dAtAne kahe ke evAM azanAdi mAre grAhya nathI. - seInuM kAMma prAya strIone adhIna rahe che ane rAImAM mukhyatve strI hAjara rahe che, tethI gAthAmAM strIne grahaNa karavAmAM AvI che. (28). saMsadamALo ItyAdi prANu bIja vanaspati Adi sacittane kacaDatI-DhaLatI (strI) anAdi Ape te sAdhune mATe ayatanA karanArI samajIne tene tyajI de. arthAt enA hAthathI anAdi grahaNa na kare tAtparya e che ke be bhikSA ApavAne je ayatanA karI rahI che, evI avasthAmAM AhAra levAthI mAre paNa be hiMsAnA bhAgI banavuM paDaze e vicAra karIne muni tenA hAthathI AhAra le nahi. zrI dazavaikAlika sUtra : 1 88 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMharaNameM caturbhagI kA vicAra rasIduMItyAdi, ane pattA ItyAdi. je zramaNane mATe eka vAsaNamAMthI bIjA vAsaNamAM saMharaNa karIne (kADhIne), nikSepaNa karIne (ekanI upara bIjAne rAkhIne). sacittanI sAthe saMghaTe karIne, jaLanuM upamardana karIne (jaLane halAvIne) tathA avagAhane karIne, varSA RtumAM gharanA AMgaNAmAM bharelA varasAdanA pANImAM praveza karIne yA ene nALI (khALa) vaDe kADhI nAMkhIne bhajana-pAna Ape te e ApanArIne zramaNa kahe ke "evAM anna-pAna mAre grAhya nathI." pahelAM saMharaNanuM varNana kare che. saMhaNanI caubhaMgI A prakAre thAya che - (1) sacittamAM sacittanuM, (2) sacittamAM acittanuM, (3) acittamAM sacittanuM, (4) acittamAM acittanuM. e cAra bhAMgAmAMthI cothA bhAge sAdhune mATe kalpanIya che. enA paNa cAra bhAMgA thAya che. [1] sUkAmAM sUkAnuM, (2) sUkAmAM lIlAnuM, (3) lIlAmAM sUkAnuM ane (4) lIlAmAM lIlAMnuM. e cAra bhAMge paNa a9patA ane bahulatAnA bheda karIne cAra cAra prakAranA thAya che - [1] "sUkAmAM sUkAnuM" e prathamanI caubhaMgI A pramANe che - (1) gheDA sUkAmAM theDA sUkAnuM, (2) thoDA sUkAmAM bahu sUkAnuM, (3) bahu sUkAmAM thoDA sukAnuM, (4) bahu sUkAmAM bahu sUkAnuM [2] "sUkAmAM lIlAnuM e bIjA bhAMgAnI caubhaMgI (1) gheDA sUkAmAM theDA lIlAnuM, (2) gheDA sUkAmAM bahu lIlAnuM (3) bahu sUkAmAM cheDA lalAnuM, (4) bahu sUkAmAM bahu lIlAnuM.. [3] lIlAmAM sUkAnuM" e trIjA bhAganI caubhaMgI (1) thoDA lIlAmAM thaDA sUkAnuM, (2) gheDA lIlAmAM bahu sUkAnuM, (3) bahu lIlAmAM thoDA sUkAnuM, (4) bahu lIlAmAM bahu sUkAnuM. [4] lIlAmAM lIlAnuM' e cothI caubhaMgI-- (1) gheDA lIlAmAM zeDA lIlAnuM, (2) gheDA lIlAmAM bahu lIlAnu. (3) bahu lIla mAM thoDA lIlAnuM, (4) bahu lIlAmAM bahu lIlAna. A cAra caubhaMgIomAMthI cheDA sUkAmAM thoDuM sUkuM meLavavuM" ane "bahu sUkAmAM the DuM sUkuM meLavavuM" e pahelA ane trIjo e be bhAMgA grAhyA che. bIjA ane cothA bhAMga grAhya nathI. e pramANe grahaNa karavAthI vAsaNa upADavAne kAraNe dAtAne kaSTa, vAsaNa phUTI javuM ane vastu verAI-DhaLAI javI, ane aprIti thavI Adi duSaNa thAya che, jemake kaI zrI dazavaikAlika sUtra : 1 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAtAe bahu lIlAnuM yA bahu sUkAnuM saMharaNa karavAne mATe bahu bhAre vAsaNa upADayuM hoya tene kaSTa thAya. nikSepaNa doSa traNa prakAra che. (1) sacita, (2) acitta, (3) mizra. e traNane Azrita karavAthI traNa caubhaMgIo thAya che. [1] sacitta.acittanI caubhaMgI. (1) sacitta para sacittanuM, (2) sacitta para acittanuM, (3) acitta para sacittanuM. (4) sacitta para acittanuM 1 (2) sacitta mizranI caubhaMgI (1) sacitta para sacittanuM (2) sacitta para mizranuM (3) mizrapara sacittanuM 4) mizra para mizranuM, nikSepaNa karavuM. rA [3] acittanamizranI caubhaMgI (1) acita para acittanuM, (2) acitta para mizranuM (3) mizra para acittanu, (4) mizra para mizranuM nikSepaNa karavuM. kA vaLI paNa pRthivI Adi SaTkAya para pRthivIkAyanuM nikSepaNa karavAthI prathama caubhaMgInA sacitta para sacittanuM e prathama bhAMgAnA chatrIsa bhAMgA thAya che. te A pramANe che- (1) pRthivI para pRthivInuM, (2) apU (jaLa) nuM (3) tejanuM (4) vAyunuM, (5) vanaspatinuM, (6) trasanuM nikSepaNa karavuM. e rIte apakAya Adi para pRthivIkAya Adi cha kAnuM nikSepaNa karavAthI chatrIsa bhAMgA thAya che, arthAta cha kAya para chakAyanuM nikSepaNuM thAya che. eTale chene e guNavAthI prathama bhaMganA chatrIsa bhedonI saMkhyA nIkaLe che. ema "sacitta para sacittanuM sacitta para mizranuM "mizra para sacittanuM ane mizra para mizranuM" e badhA (4) bhAMgAnI chatrIsa-chatrIsa saMkhyA joDI devAthI (36+36+36+36) eka cuMvALIsa (144) bhAMgAM thAya che. bIjI be bhaMgIonA paNa eTalAja bheda thAya che, ene joDavAthI cAra sane batrIsa (432) bhAMgA thAya che. e 432 bhAMgA eka kAya para eka kAyanuM nikSepaNa karavAthI thAya che. paraMtu eka kAya para be kAyanuM, jemake - pRthivI kAya para pRthivI kAyanuM ane apUkAyanuM nikSepaNa karavAthI, tathA be kA para eka kAyanuM jema pUrvokta be kAryo para vanaspati Adi keI eka kAyanuM nikSepaNa karavAthI bIjA paNa ghaNuM bhAMgA thAya che. e saMgathI thatA uttara bhAMgA potAnI meLe samajI levA bahuM vistAra thavAne kAraNe ahIM ApyA nathI. - pUrvokta bhAgamAMthI acitta para acittanuM nikSepaNa karavArUpa eka bhAga kapanIya che, bAkInA sAkSAt athavA pAraMparika nikSepaNurUpa badhA bhAMgA akalpanIya che. ' saMsparzana traNa prakAranAM che-(1) sacitta saMsparzana, (2) acitta saMparzana, ane (3) mizra saMsparzana. e traNenA pRthivI Adi SaTUkAyanA bhede karIne aDhAra bheda thAya che. dAtA ane deya (vastu) nA bhede karIne chatrIsa bheda thAya che. ane pachI tevI ja paraMparAnA zrI dazavaikAlika sUtra : 1 100 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhede karIne khAMtera (72) bhe thAya che. te uparAMta e kAyane yAtraNa kAyanA sparza karavAthI khIjA paNa bheda thAya che. te bhede buddhimAnee svaya' vicArI levA. prazna--hai gurU mahArAja ! jo pArasparika saghaTanathI ApelA AhArAdinA paNa tyAga karavAmAM Avaze te sAdhu kadApi AhAra laI zakaze nahi, kAraNa ke pRthivInuM sa ghaTana anivAya che-AhArAdi pRthivI para rahe che ane sacitta jaLa paNa pRthivI para ja rahe che. eTale sacitta jaLanuM pRthivI sAthe saMghaTana che. ane pRthivInu AhArAdi sAthe saghaTana che, tethI karIne AhArAdinuM tathA sacitta jaLanuM pArasparika saMghaTana thatu ja hoya che. uttara-he ziSya ? pRthivI acala che, tenuM sa Mcalana thatuM nathI, tethI evA sa`ghaTanathI jIvAne khAdhA thatI nathI ethI karIne pRthivIthI sa ghaTita AhAranu grahaNa karavuM e sAdhuAne mATe niSiddha nathI. pUrve pArasparika soMghaTita AhAranA je tyAga batAvavAmAM AvyA che, tene cala-AdhAra viSayaka ja samajavA joie, kAraNa ke e saghaTanathI prANIone pIDA thAya che tathA vyavahAradoSa paNa lAge che. (30-31) have puraka doSa kahe che-pure maina ityAdi. puraH karma kA kathana sAdhu AvatAnI pahelAM yA sAdhunI sAme karavAmAM AvatI kriyAne purakama kahe che, puraHkama yukta kaDachIthI ke vAsaNathI denArInI pratye sAdhu kahe ke evA AhAra mane kalpatA nathI prazna--hai gurU mahAraja ! gRhastha jyAMsudhI pacana-pAcana Adi kriyA karatA nathI, tyAMsudhI AhAra khanI zakatA nathI eTale muninA Agamana pahelAM pacana-pAcanAdi kriyA jarUra karavI paDe che. ema karavAthI e AhAra pura:kamathI dUSita thAya tA bhikSu kdApi bhikSA grahaNa karI zake nahi, sAdhunI sAme karavAmAM AvanArI kriyAne paNa jo puraHkrama mAnavAmAM Ave te gRhasthanI abhyutthAnavaMdana-mAdi kriyAo paNa puraHkama kahevAze, te pachI tene hAthe ApavAmAM AvelA purakama'thI dUSita AhAra sAdhu kevI rIte grahaNa karaze. ? uttara-he ziSTa vyutpattithI pacana-pAcana-Adi kriyAo bhale puraHkama kahevAya, parantu samaya (zAstra)-ni paribhASA pramANe bhikSAdAnanI pahelAM sAdhune uddezya karIne sacitta jalathI hAtha cA vAsaNa Adi dhAvAM e ja purAkama kahevAya che. pacana-pAcana-Adi kriyA. A athavA UbhA thavAM AdinI kriyA e purakama kahevAtAM nathI, mA puraHkarmanA, dAtA dravya ane gRhanI ahIM khatAve che-- vavakSAe karIne ATha bhAMgA thAya che, te 1 eja (puraSkarma karanAra) dAtA, eja dAtA, eja dAtA, 3 zrI dazavaikAlika sUtra : 1 anya dravya, anya vyU eja dravya, anya gRhe eja gRha anya gRha 101 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eja dAtA, anya dAtA, anya gRha anya dAtA, anya dravya, anya dAtA, eja gRhe anya gRha anya dravya, anya dAtA, A AThe bhAMgAmAMthI pahelA bhAMge ane AThame bhAMge! sAdhune mATe kalpanIya che ana bIjA khAM akalpanIya che. 4 5 7 eja dravya, eja dravya, eja dravya, eja gRha eja gRhe e vAta sadA yAda rAkhavI ke jo sAdhune nimitte hAtha yA kaDachI Adine dhAvAM DhAya te purakamAM deSa lAge che ja, tethI e divase e gharamAM sAdhu bhikSA le nahIM. prazna hai gurU mahArAja ! kAI makAnamAM eke purakama kayu hAya ta| tyAM tenAthI AhArAdi na letAM, khIjA vAsaNathI yA khIjI vyaktinA hAthathI levAmAM Ave te kema doSa lAge ? uttara-3 ziSya ? jevI rIte kAie viSamizrita AhAra banAvyeA hAya tA banAvanAranA hAthathI na letAM khIjAnA hAthathI levAmAM Ave tepaNa e AhAra mahAna anakArI thAya che, tema puraka dUSita AhArAdi paNu ana kAraka thAya che. eTalI vizeSatA samajavI joIe ke, je gharamAM purakama karavAmAM Avyu hoya te gharamAM e divase badhAM dravyA akalpanIya ane che. (32) pAzcAtkarma kA kathana navuM ratnuM ityAdi jJeya ityAdi. e pramANe, paDatAM sacitta jaLanAM biMduethI yukta, thADA lIlA (hAthanI rekhAe lIlI hAya, ) sacitta rajathI sahita, tathA sAdhAraNa sacitta mATI, khArI mATI, haratAla, hiMgaLA maNasIla, suramA, sacitta mIThu, gerU, pILI mATI, khaDInI mATI, geApIcaMdana, tAjA daLelA ghauM Adine ATA, tAjA khAMDelA dhAnyanA tuSa (sthUluM), keAhala', dUdhI tathA taDabUcanA kakaDA, e badhAthI hAtha lipta hoya athavA kAI prakAre sAdhune mATe tene (sacittathI kharaDAyelA, hAthane) alipta karyAM hoya ane e hAthathI bhikSA Ape te sAdhu kahe ke eve AhAra mane kalpatA nathI. (33-34) have pazcAtkama doSa batAve che-asaMsade ityAdi, bhikSA ApyA pachI sAdhune nimitte sacitta jaLa Adi dvArA hAtha AAiI nAMkhavAnI gRhasthane mATe sabhAvanA hAya, te sAdhu evA vyaMjana AdithI alipta hAtha, kaDachI athavA vAsaNathI ApavAmAM AvanArA AhAranI abhilASA na kare. zrI dazavaikAlika sUtra : 1 gRhasthanA hAtha peAtAne mATe vyaMjanAdithI lipta na heAya tA e hAthathI sAdhune bhikSA Ape, pachI sacitta jaLathI hAtha dheAvAne saMbhava ane e prakSAlana sAdhunA nimitta thAya tethI temAM pazcAtkama doSa lAge che. jo evA (lisa karelA-kharaDAyalA) ja hAthathI pete 102 Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAjana kare yA khajAne pIrase te pazcAtkama doSa lAgatA nathI; kAraNa ke tyArakhAda thanArU prakSAlana-Adi karma nuM nimitta sAdhu raheAtA nathI. arthAt je kaDachI AdimAM pazcAtkama thavAnI saMbhAvanA nahi hoya. tyAM e niSedha nathI. eTale ke e AhAra levA sAdhune ka2e che. (35) saMkSaaLa utyAdi. sasRSTa hAtha, kaDachI ane vAsaNathI ApavAmAM AvatA AhAramAMthI je eSaNIya arthAt udbhagama utpAdana-Adi doSathI rahita haiAya te sAdhu grahaNa kare. (36) AhAra gRhaNameM viveka vicAra dukhta tu. ityAdi. jo eka vastunA be svAmI hAya tathA e gRhasthA bheAjana karatA hAya ane e emAMthI eka AhAra ApavA mATe udyata hAya tA evA AhAranI icchA bhikSu na kare. paraMtu khIjAna bramA', netra, AdinA vikArathI abhiprAyane anubhava kare ke vaDArAvavAmAM enI samati che ke nahi ? (37) e pachI zuM kare ? kahe che-3rlR tu. ityAdi. jo AhAra ApavAmAM e beu udyata hoya ane e AhAra eSaNIya hAya tA sAdhu te grahaNa kare. (38) 'ghuvirNanApa.' ityA.i ga`vatI strInI icchAne anusarIne arthAt ene mATe anA velAM tathA garbhane puSTa karanArAM aneka prakAranAM pAna ane bheAjana (medaka Adi) ne ane te jene upabheAga karI rahI heAya te AhAranA sAdhu tyAga kare-grahaNa na kare, kAraNu ke ene mATe banAvavAmAM AvelA bhAjanane grahaNa karavAthI tene rUcine anusAra bhAjana nahi maLe, tethI enI icchAnA bhaMga thaze ane garbhane pIDA paheAMcaze, ane garbhapAta paNa thai javAMnA sa'bhava raheze' te zu' eve AhAra levAja nahi ? te mATe kahe che ke garbhavatI bhAjana karI rahe tyArapachI je AhAra avazeSa rahe tene grahaNa karavAmAM doSa nathI. (39) siyA tha. ityAdi teM mane. ityAdi. prasavakALa-mAsavALI arthAt sAtamA mahInAthI ArabhIne sADA sAta rAta sahita navamA mahInA sudhI, eTale ke sAtamA mahinA pachI prasava thAya tyAMsudhInA samayavALI strI je UbhI hAya ane sAdhune bhikSA ApavAne mATe bese, athavA beThI hAya parantu bhikSA ApavAne mATe uThe tA teNe ApeleA ahvAra sayasIene mATe kalpanIya nathI, denArI srIne kahevuM ke evA AhAra mane kalpane nathI.' badhAM-vAkayA 'sAvadhAraNu arthAt nizcaya karAvavAvALAM haiAya che' e nyAyAnusAra ahIM' e tApa nIkaLe che ke jo ApanArI beThI hAya ane UbhI thaIne ja AhAra Ape yA UbhI hAya parantu besIne ja AhAra Ape te e rIte ApavAmAM Avate AhAra akalpya bane che enu tApa e thayuM ke evI garbhavatI strI jo beThI-beThI ja AhAra Ape yA UbhI DAya te UbhI UbhI AhAra Ape te sAdhune mATe te akalpya nathI, para Mtu lpanIya che. A vAta sthavira-kalpanI apekSAe samajavI joie. vRddhonA mata evA che ke jinakalpI mahArAja garbhanA prathama divasathI ja garbhavatI strInA hAthathI ApavAmAM AvatA AhAra sava thA letA nathI. jAmAlinI e zabdathI sUcita karavAmAM Avyu che ke chaThA mahinA pachI gaNa bhAre thaI jAya che tethI hIla-cAla karavAthI garbhavatI tathA enA garbhane avazya pIDA thAya che. zrI dazavaikAlika sUtra : 1 103 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thaLan ityAdi, haiM a0 ityAdi. 0 jo strI putra putrI ke napu sakane dUdha pAtI heAya ane e pInArA rAtA khALaka Adine jamIna para mUkIne bheAjanapAna Ape te sAdhu kahe ke evA AhAra mane kalpatA nathI. ahI' tAtparya e che ke jo khALaka dUdhamukha (dUdha para ja) hoya athavA dUdha pItuM hAya tathA anna paNa khAtu hAya, te evA bALakane stanapAna cheDAvIne AhAra pANI Ape; athavA kAi bALaka stanapAna na karatuM hAya paNa kheALAmAM yA samIpamAM beDuM hAya, tene cheDIne sI AhAra ApavAne mATe jAya ane bALaka rAvA lAge tApaNa teNe ApelA AhAra saMcamIene mATe grAhya nathI, kAraNu ke tethI tenA bALakanAM AhAramAM aMtarAya paDe che, mAtRvirahajanya duHkha thAya che, kaThora hAtha, bhUmi, khATalA AdinA sparzathI pIDA thAya che ane mAMsabhAjI khIlADAM kUtarAM Adi jAnavarA dvArA upaghAta thavAnA paNa saMbhava rahe che. kayAMka kayAMka (pahADI pradezeAmAM) ziyALa khALakAne uThAMvI jAya che, evu paNa jovAmAM Ave che. (42-43) zuM maLe. ItyAdi. A bhajana-pAna Sya che ke akalpya " e prakArane jemAM sa Mdeha utpanna thAya te leAjatra-pAna ApanArIne sAdhu kahe ke evA AhAra mane grAhya nathI. (44) zakti-mudrita AhAra gRhaNa kA niSedha 'vAreLa' ityAdi, OM = ityAdi. jaLathI bharelA vAsaNathI. ghaMTInA paDathI, masAlA vATavAnA patthara-zilAthI khAjeThathI, masAlA vATavAnA vajanadAra pattharathI, DhAMkeluM tathA mATI AdinA lethI athavA anya koi padAthA chADheluM ke lAkha AdithI baMdha kareluM vAsaNa sAdhune mATe uMghADIne annapAna pAte Ape yA bIjA pAse apAve te kaleza ane hiMsAnI saMbhAvanAthI ApanArIne sAdhu kahe ke evA AhAra mane grAhya nathI. tAtparya e che ke bhAre vastu upADavAmAM svapara-virAdhanA Adi aneka doSAnI saMbhAvanA hAvAthI e niSedha karavAmAM AvyA che. (45-46) dAnAdi ke liye yA puNya ke liye upakalpita AhAra gRhaNa kA niSedha araLa ityAdi, tathA OM sarve. ityAdi. Adana Adi azana, drAkSanA dhAvaNunu jaLa Adi pAna, keLAM Adi khAdya, lavIMga, kapUra, ilAyacI, seApArI Adi svAdya A dezAntarathI AvelA vaNika Adie pAtAnI prazasAne lIdhe ApavAne mATe rAkhela che." evuM jo samajavAmAM ke kAi pAsethI sAMbha LavAmAM Ave te e azanAdi saMyamIone mATe kalpanIya nathI. tethI evAM bhAjana pAna Adi ApanArIne sAdhu kahe ke e mane kalpatAM nathI. (47-48) anaM. ityAdi, tathA teM mane ItyAdi. A azana, pAna, khAdya, dayA-buddhithI dIna-hIna janone ApavAne mATe che, arthAt zrI dazavaikAlika sUtra : 1 104 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puNyA' banAvavAmAM AvyAM che." evu jANavAmAM yA sAMbhaLavAmAM Ave te e saMyamIne mATe grAhya nathI. tethI karIne evA AhAra ApanArIne sAdhu kahe ke-e leAjana-pAna levAM mane kalpatAM tathI. pahelI gAthAmAM AvelA vALaaApadanA jJAna zabdathI pe tAnI praza'sAne mATe ApavAmAM AvatuM dAna ' evA a grahaNa karyAM che; paNa A gAthAmAM puThThA mAnA mukhya zabdathI 'peAtAnI pratha'sA sivAyanA anya koI prayAjanathI ApavAmAM AvatuM dAna' evA atha thAya che. dAna ane puNyamAM e aMtara che. kAi-kAI kahe che ke "mahAvratadhArI muniene je dAna ApavAmAM Ave che temAM puNya che. khIjAone devAmAM puNya nathI, khIjAene devAmAM ulaTuM pApa lAge che." emanu evuM kahevu brAntimUlaka che, kAraNa ke bhagavAne puLA vaLavuM e kathana vaDe puNyane mATe kADhelA dravyane sAdhuone mATe akalpanIya khatAvyu che. jo mahAvratIe sivAyanA khIjAene ApavAmAM puNya na hAya te bhagavAne karelA e niSedha kAne lAgu paDaze ?, tApa 2 terahapathI saMpradAyanA sAdhuo / e che ke puNyane mATe kADhelA dravyane muniene mATe akalpya batAvyu` hAvAthI ema siddha thAya che ke khIjAone dAna ApavAthI paNa puNyanI prApti thAya che. zaMkA-jo puchyA kADhelu dravya sAdhuene mATe grAhya na heAya tA ziSTa kuLamAM sAdhu kadApi bhikSA grahaNa karI zakaze ja nahi, kAraNa ziSTajana puNyane mATe ja raseAinA AraMbha kare che. sAdhAraNa (kSudra) prANIenI peThe mAtra peAtAnu ja udara bharavAne mATe nahi. samAdhAna-jo ke ziSTa kuLamAM taiyAra karavAmAM AvatA AhAra puNyane mATeja sapAdita hAya che, tApaNu je AhAra bIjAne mATe banAvavAmAM Ave che,-peAtAnA upaleAgane mATe nahi, te puLakA panara (duthArtha niSpatti) ane eja 'deya' kahevAya che. e prakAranA AhArane paNa grahaNa karavAno niSedha karavAmAM AvyeA che; kAraNa ke.e levAthI Ara'la ane aMtarAya Adi doSAnA prasaga utpanna thAya che. je AhAra peAtAne mATe ane peAtAnAM Azrita janeAnA upabhegane mATe udAra-buddhi thI niSpanna karavAmAM Ave che te aniyata dAnane mATe hAvAthI adeya' kahevAya che. e adeya AhAra grahaNa karavAthI sAdhune Ara bhAdi doSo lAgata nathI, kAraNa ke e sAdhune mATe banAvavAmAM Avele. hAtA nathI. tathA zAstramAM zikuLamAM bhikSA grahaNa karavAnuM vidhAna che, tethI pazu ziSTakuLamAM AhAra grahaNu karavAmAM deSa lAgI zakatA nathI. ekyu ja samAdhAna pUratuM che. (49-50) annanuM ItyAdi tathA taM maLe. ItyAdi. yAcaka-mAtrane athavA siddha (taiyAra) bhikSA laIne jIvana nirvAhakaranArAne vanIpaka' kahe che. vanIpA pAThathI pakSamAM-dAtAnA mAnanIya gurUAdimAM bhakti prakaTa karIne levAmA AvatI bhikSAne vanI kahe che, ane evI bhikSA lenAra nIpaja kahevAya che, athavA je bhUkhanA tApa miTAvIne sAMtvanA Ape tena canI (bhikSA ApavAne rAkhelAM annAdi) kahe che ene surakSita rAkhanAra ne prAthanA karIne bhikSA prApta karanArane vana vajra kahe che. e vanIpakane mATe banAvelA AhAra Ape te ApanArIne sAdhu kahe ke evAM AhAra mane patA nathI (51-52) zrI dazavaikAlika sUtra : 1 105 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ audozika phItakRtAdi AhAra kA vicAra aNa0 ItyAdi tathA hai ma. ityAdi. lokamAM pAMca prakAranA zramaNe hoya che. (1) nigraMtha (paMcamahAvratadhArI), (2) sogata (buddhanA anuyAyI), (3) tApasa (jaTAdhArI), (4) gerika (gerUA vastro paheranAza), (pa) AjIvaka zALanA matAnuyAyI), emane mATe je AhAra banAvavAmAM Avyo hoya te saMyamIone mATe kahaSya nathI, tethI e AhAra ApanArIne sAdhu kahe ke te mane kalpa nathI. (53-14). kari ityAdi (1) keIne uddezIne banAvela AhAra dezika kahevAya che te be makAno hoya che. (1) sAmAnya dezika ane (2) vizeSa.dezika. eTale AhAra pratidina gRhastha banAve che eTale AhAra banAvatI vakhate e vicAra karo ke "bhikSA ApavI e gRhasthanuM kartavya che, tethI je kaI sAdhu Avaze te tene ApIza." e vicAra karIne banAvela AhAra sAmAnyauzika, ane kaI eka sAdhune nimitte banAvela AhAra vizeSa audezika kahevAya che. (2)-kharIda karele AhAra kItakRta kahevAya che. te traNa prakArano che-(1) dravyakrIta, (2) bhAvakIta, (3) mizrakIta, dravya%Ita traNa prakArano che-(1) pitAnA dravyathI kharIdele, I parAyA dravyathI kharIdele, (3) beu dravyothI kharIdela. e traNe bheda traNa-traNa prakA 2nA che. svadravyakItanA bheda-(1) pitAnA sacitta dravyathI kharIdela, (2) potAnA acitta dravyathI kharIdele, (3) pitAnA sacitta ane acitta beu prakAranA dravyathI kharIdele. paradravyakratanA bheda-(1( bIjAnA sacitta dravyathI kharIdela, (2) bIjAnA acitta dravyathI kharIdela, () bIjAnA beu prakAranA dravyathI kharIdele. ubhayaphrItanA bheda-(1) beunA sacitta dravyathI kharIdela, (2) beunA acitta dravyathI kharIdela, (3) beunA sacitta ane acitta dravyathI kharIdele. e badhA dravyakrIta che. bhAvakIta be prakAra che. (1) sva-bhAvakIta, (2) para-bhAvakIta, sAdhu Ave tyAre sAdhune mATe pitAnI vidyA yA pitAne maMtra ApIne gRhasthadvArA kharIdelo AhAra e svabhAvakIta che. bIjAe vidyA-maMtra ApIne sAdhune mATe AhArAdi kharIdelAM hoya ane sAdhu Ave tyAre e AhArane bIje laI le te te parabhAvakIta kahevAya che. te aneka prakAranA hoya che te potAnI meLe samajI levuM. mizra (dravya-bhAvarUpa) kItanA nava bhAMgA thAya che. 1 pitAnAvadravyathI potAnA bhAvathI. 2 pitAnAdravyathI paranA bhAvathI. 3 paranA dravyathI potAnA bhAvathI. zrI dazavaikAlika sUtra : 1 106 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 paranA dravyathI paranA bhAvathI. 5 pAtAnA dravya-bhAvathI paranA dravyathI. - peAtAnA dravya-bhAvathI paranA bhAvathI. 7 paranA dravya-bhAvathI peAtAnA dravyathI. 8 paranA dravya-bhAvathI peAtAnA bhAvathI. 9 peAtAnA dravya-bhAvathI ane paranA dravya bhAvathI kharIdele. e krItakRta doSanI aMdara rahelA che, tethI karIne gRhasthanI dvArA lAge che. kahyu che ke-"sALa urdUgamadoSa gRhasthadvArA lAge che ane utpAdanAdeSa sAdrArA lAge che." (3) pUtikrama -pavitra vastumAM avitra vastu maLI jAya tene pUtima' kahe che. e A prakAranu che. (1) dravya-pUtika ane (2) bhAva-ptika. (1) pavitra dravyamAM apavitra dravya meLavavuM e dravya-pUtikama che, jemake pIvA yAgya dUdhathI bharelA vAsaNamAM theADIka madirAnuM maLI javuM, athavA pIvA cAgya khIra AdimAM lohI parU Adi apavitra padmAtuM paDI javuM (ra) vizuddha AhArAdi AdhAkarmI Adi doSAthI dUSita annane eka paNa kaNu maLI javA e bhAvapUti kama che. evA AhAra levAthI munienA cAritramAM malinatA AvI jAya che. tethI tene bhAvapUti kahe che. AdhAkamI doSathI duSita anAdithI bharelA hAtha yA vAsaNanA nimittathI paNa e doSa lAgI jAya che. (4) Ahata-sAdhune mATe sAdhunI sAme lAvelA AhAra Adi abhyAhata kahevAya che. evA AhAra abhyAhata-doSa dUSita AhAra che, (5) adhyavapUraka-peAtAne mATe bhAjana banAvavAnA prAraMbha karyAM hAya, te samaye gAmamAM sAdhu padhAryAM che' ema sAMbhaLIne bIjI vadhAre meLavIne banAvele ADhAra adhyapUraka kahevAya che. tAtpa e che ke jo anyaliMgIe (anyadhamIe) ne nimitte vadhAre AhAra meLavIne banAvyeA hoya te tene ApI dIdhA pachI vadhelA AhAra sAdhuone mATe grAhya mane che, kAraNu ke temAM aMtarAya doSa lAgatA nathI. (6) prAmitya-sAdhune nimitta kahothI udhAra lAvIne ApavAmAM Avele AhAra prAmitya kahevAya che. (7) mizrajAta-pahelAM ja dAtA ane bhikSu beune mATe khanAvele AhvAra mizrajAta che. mizrajAtanA e bheda che. (1) sAmAnya-mizrajAta (ra) vizeSa-mizrAta. (1) sAdhANa rIte potAnA peAdhyavargane mATe tathA gRhastha, agRhastha, sAdhu pAkhaMDI Adine mATe ekaThA karIne rAMdhelA AhAra 'sAmAnya-mizrata' kahevAya che. (2) je AhAra Adi peAtAne mATe ane sAdhune mATe ekaThA karIne khanAvavAmAM Ave tene vizeSa mizrajAta kahe che. upara kahelA badhA prakAranA AhAranA aNugAre parihAra karavA joie. smauddezika, adhyavapUraka ane mizrajAta doSAmAM A bheda che-bhAjana banAvavAmAM pravRtta thayA pachI ane sAdhu AvyA pahelAM, kAi paNa eka sAdhune mATe athavA amuka eka zrI dazavaikAlika sUtra : 1 107 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhune mATe banAvelA AhAramAM auddezika doSa lAge che. bAhAra manAvatI vakhate sAdhunu' Agamana sAMbhaLIne AMdhaNamAM vadhAre erI devAthI adhyavapUraka doSa lAge che. bhejana banAvatI vakhate gRhastha ane bhikSu beune mATe bheAjana manAvavAthI mizrajAta dveSa lAge che. (55) niHzazkita AhAra gRhaNa kI AjJA 3ma. ityAdi. 'AhAra azuddha che ke vizuddha che' e prakAranA saMdeha paDatAM sAdhu evuM pUchI le ke AhAra keAne mATe banAvelAM che ane keNe banAvye che enA uttara sAMbhaLIne niravadyatAne nizcaya karIne niHzakita, eTale niravadya AhAra hoya te sAdhu grahaNa kare. (56) saraLa ityAdi, tathA te madre. ityAdi. je azanapAna Adi, sacitta puSpa. sacitta khIja ane haritakAya (vanaspati) thI yukta hAya te saMyamIne mATe kalpanIya nathI, eTale evA AhAra ApanArIne sAdhu kahe ke-evA AhAra mane kalpatA nathI. (57-58) tejovirAdhanAmeM AhAra gRhaNa kA niSedha aLa ityAdi, tathA OM maLe. ityAdi. je azana, pAna, khAdya. svAdya citta jaLa para rAkhelA hAya, tathA kIDInagara (kIDIyArA ) yA lIlana-phUlana para rAkhelA hAya te saMyamIone mATe kalpanIya nathI. eTale evA AhAra ApanArIne sAdhu kahe ke-evA AhAra mane kalpatA;nathI. (59-60) alaga ityAdi, tathA teM mane. ityAdi. je azana pAna Adi tejaskAya para rAkhela hAya athavA agnikAyanu sa'ghaTana karIne Ape te te sAdhune mATe grAhya nathI. eTale te ApanArIne sAdhu kahe ke evA AhAra mane kalpatA nathI.' (61-62) varSa sidhiyA. ItyAdi, tathA OM maLe. ityAdi. 'jyAM sudhI AhAra ApatI hAuM, tyAM sudhI agni hAlavAi na jAya,' evA vicAra karIne cUlAmAM IMdhaNAM saLagAvIne, annAdi khaLI javAnA bhayathI IMdhaNAM bahAra kADhIne kuka AdithI cUlA saLagAvIne, khaLatA agnine teja karIne yA bujhAvIne, agni para pAkatA AhArane kAI eka bAjue karIne tathA pANI nAMkhIne UbharAne zAMta karIne, athavA annAdi sahita vAsaNane nIce UtArIne jo AhAra Ape te te AhAra anagAra ne mATe grahaNu karavA ceAgya nathI eTale te ApanArIne sAdhu kahe ke-evA AhAra mane kalpatA nathI. (63-64) zrI dazavaikAlika sUtra : 1 108 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ durgama mArga meM gamana kA niSedha dujha vAItyAdi tathA teja ItyAdi. nadI AdimAM varasAdane vakhate AvavA-javA mATe je lAkaDAM, pathara, ITa vagere rApelA hoya ane je te halatAM hoya te samAdhivAna sa yamI e mAge gamana na kare ane je pradeza nIce hovAthI aMdhakAramaya hAya yA khADAvALo hoya te mAge paNa sAdhue gamana karavuM na joIe, kAraNa ke evA mAge* gamana karavAthI sva-para-virAdhanArUpa asaM. yama kevalI bhagavAne joyA che. halatAM lAkaDAM Adi para cAlavAthI lapasI javAthI yA paDI javAthI AtmavirA. dhanAnI ane ekendriya dvIndriya prANIonA upamardanathI paravirAdhanAnI saMbhAvanA sUcitta karI che. nIcANavALA pradezamAM gamana karavAthI uktada uparAMta hisaka jatuothI utpanna thanAra upaghAta Adi ghaNA doSo hovAnuM sUcita karyuM che. sapiriNAdi padathI ema kahevAmAM AvyuM che ke sAdhuoe Idriya calatAne tyAga karavo joIe paraMtu zabdathI ema prakaTa karavAmAM AvyuM che ke sAdhuoe yama-niyamanuM pAlana karatArahIne ja bhikSA grahaNa karavI joIe (65-66) mAlAhata bhikSA kA niSedha have mAlApahata bhikSAnA doSe batAve che-niraNeff ItyAdi. kumaLI. ItyAdi, tathA pAse ItyAdi. je dAtA sAdhune mATe sIDhI (nIsaraNuM), pATa, bAjoTha, mAMce, khUTI athavA mUzaLa (sAMbeluM) Adine uMcA karIne uMcA makAnanA bIjA majalA para caDhIne AhAra lAve to te AhAra mAlApahata kahevAya che. sIDhI Adi para caDavAthI je paDI jAya to hAtha-paga tUTI jAya, pRthvIkAya Adi jIvonI virAdhanA thAya, tathA je prANa pRthvI para saMcAra karI rahyA hoya temanI paNa hiMsA thaI jAya; tethI evI avasthAmAM sva, para ane ubhayanI virAdhanA thavI saMbhavita che, eTale sudhI ke dAtAnuM mRtyu paNa thaI jaI zake che; tethI karIne e mahAdeze ne atyaMta duHkhadAyI jANIne saMyamI mahAmuni nIsaraNI Adi dvArA mALathI utArelA AhAra Adi ne svIkAre nahi. mALa-majalAnA bhede karIne mAlApahata bhikSA traNa prakAnI che. (1) urvemAlApahata, (1) adhamAlApahata ane (3) tiryaMga-mAlApahata emAM urva mAlApahata bhikSAnuM vivecana pahelAM karavAmAM AvyuM che. uparanA majalAthI nIcenI bAjue nIsaraNI lagAvIne lAvelI bhikSA ardhamAlA pahRta kahevAya che. je majalAmAM bhikSA ApanArI hAjara hoya, tenI barAbara, bIjI bAju e javAne mATe pUlanI peThe nIsaraNI yA lAkaDuM pATiyuM tI" rAkhIne caDe te tyAMthI lAvelI bhikSA tiyamAlApahata kahevAya che. bahu muzkelIthI pahoMcI zakAya evAM sIko, yA chAjalImAM tathA uDI keTaDImAM rAkhelA azanAdi grahaNa karavAthI paga upADavA AdinAM aneka kaSTa paDe che, tethI evI bhikSApaNuM A (mAlApata) bhikSAmAMja samAyelI samajI levI. e sarva prakAranI bhikSA sAdhune mATe akaya che. (67-6869) zrI dazavaikAlika sUtra : 1 109 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AhAra gRhaNa viveka vicAra tuM ItyAdi. sacitta keM, mUla, tADaphaLa adghi tathA kApelAM hovA chatAM sacitta pAMdaDAMnuM zAka-thuAnI bhAjI Adi ane sacitta dUdhI Adi tathA AduM paNu sAdhu grahaNa na kare. jU zabdathI ema paNa samajavu` ke te uparAMta kei paNa sacitta-pratyeka yA sAdhAraNa vanaspati sAdhune kalpatI nathI. (70) tadeva ItyAdi tathA vijrAyamAn ityAdi. jema sacitta kada-mULa Adi tyAjya che, temaja satta, eratu' caNu talapApaDI, narama geLa, tathA evA prakAranI khIjI nahI' mAdi narama vastue vecavAne mATe dukAnamAM rAkhI hAya ane sacitta rajathI vyApta hoya arthAt vajrathI DhAMkI rAkhyA chatAM pavanadvArA paheAMcelI sUkSma citta rajathI yukta hoya te te AhAra kalpanIya nathI. tethI sAdhu te ApanArIne kahe ke evA AhAra mane kalpatA nathI. (71 72) tyAjya phUloM ke nAmollekha padumaMthi ItyAdi, tathA Ape vicA. IMtyAdi. 'asthi' zabdano atha khIja (ThaLIyA) thAya che. rAyamukuTa tathA vaidyakASAmAM asthi zabdanA khIja evA ja maya che, ema 'zalpadruma' mAM paNa lakhyuM che. eTale atha thAya che bahu khIjo vALu, e zabda yAgaDha che, eTale sItAphaLa atha thAya che. nighaMTumAM paNa sItAphaLanAM ATalAM nAma gaNAvyAM che yavidha zabdanA agnima, tRSya ane bahukhIjaka." AvyA che, ane upara batAvavAmAM eTale hubIjaka ane bahusthika sItAphaLa, gaDamAtra, vaidehIvallabha, kRSNukhIja emAM 'bahubIjaka' zabda paNa sItAphaLane mATe Avyu' ja che ke 'asthi' zabdanA artha 'bIja' thAya che eka ja che, arthAt bahusthikanA atha sItAmULa ja che. athavA prakriya nI chAyA i thAya che, koSamAM lakhyuM che ke phaLanA bIjane 'RSThi' kahe che. tethI paNa pUrvokta artha ja siddha thAya che. e rIte sItAphaLa, tathA khaMga Adi anya-anya dezamAM prasiddha ananAsa, kaTahara, munigAnI (eka prakAranI) phaLI, tendu, khillaphaLa, (khIlA) zeraDInI kAtaLI, semala Adi phaLa, jemAM khAdya aza echA hAya tathA tyAjya aza vadhAre hoya e badhAM kuLa Adi panArIne sAdhu kahe ke-evA AhAra mane kalpatA nathI. ananAsamAM aMdara kAMTA hoya che ane bahAra paNa heAya che, ane kaTaharanA chetarAmAM satra kAMTA ja hAya che. beu ahuka Taka che, parantu ananAsamAM kAMTA echA ane tIkhAM DAya che, tethI te kaTaharathI jUduM phLa che. anya bheda leAka-prasiddha che. sAmAnya lakSaNa batAvavAthI tyAgavA cegya phLAnu jJAna ziSyAne muzkelIthI thAya che, eTale pahelAM keTalAMka vizeSa phaLAnAM nAma gaNAvIne e prakAranAM badhAM kaLAne tyAga khetAnyeA che. tethI pahelI gAthAthI Ane saMbadha ThIka khadha aise che. (73-74) zrI dazavaikAlika sUtra : 1 110 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAna gRhaNa vidhi azana grahaNa karavAnI vidhi batAvIne have pAna grahaNa karavAnI vidhi batAve che - tahevuM vAdya ItyAdi. - ucca (utkRSTa) manahara vaNe gaMdha rasa sparzavALuM drAkSa AdinuM dhAvaNa tathA zarabata Adi pAna, athavA (anutkRSTa) amanesa varNa baMdha rasa azavALuM methI, kerAM, khIjaDAnI phaLI (sAgario) tathA tala chAza AdinuM dhAvaNa Adi pAna, geLa yA ghIne ghaDAnuM dhAvaNa, ukALelA lIlA zAka AdinuM pANI, ATAnI thALI AdinuM dhAvaNu, cekhonuM dhAvaNa e badhAM je tAjA dhAelAM hoya arthAt aMtamuhUtanI aMdara aMdara elAM hoya te tene grahaNa karavA nahi. e to upalakSamAtra che. AcArAMgasUtramAM bhagavAne kahyuM che ke sAdhu athavA sAdhvI pANIne mATe gRhasthanA gharamAM praveza karIne, leTanA vAsaNanuM dhAvaNa, zoka Adi jemAM bAphelAM hoya te pANI, cekhAnuM dhAvaNa, tathA e prakAranuM bIjuM paNa kaI pANu turatanuM dhaeluM hoya, svAdathI calita thayuM na hoya, arthAta jenuM dhAvaNa hoya te vastune svAda na Avato hoya, jenAM varNa rasa gaMdha sparza na badalAyAM hoya-sarvathA acitta na thayuM hoya, zaapariNata na hoya, to te grahaNa na kare che turatanuM dhAeluM na hoya bahu vakhatanuM dhAeluM hoya, svAdathI calita thayuM hoya, ane zastrapariNata hoya te grahaNa kare. tiledaka, tuSAdaka, yadaka, osAmaNa, sauvIra, udaka tathA e prakAranuM bIjuM paNa pANI gRhastha ApeluM hoya te kape che. je sAdhakerInuM dhovaNa. aMbADaga (obeLiyAMnuM) dhAvaNa, kaThAnuM dhAvaNa, bIjorAMnuM dhAvaNu, drAkSanu vaNa, anAranuM dhAvaNa, khajUranuM dhovaNa, nAriyeLanuM pANI (vaNa), kerAMnuM dhAvaNa, beranuM dhAvaNa, AMbaLAMnuM dhAvaNa, AMbalInuM dhAvaNa, athavA e prakAranuM bIjuM paNa dhAvaNa jANe ane je te bahu azla (khATuM) na hoya. turatanuM dhAeluM na hoya, vAdacalita hAryA ane zastrapariNata hoya te kape che." digaMbarAArya vaddakera-svAmIe paNa mUlAcAramAM kahyuM che - tiledaka, tadledaka, ucchedaka, caNAnuM pANI tuSanuM pANI, tathA e prakAranuM bIjuM paNa jaLa je avidhvasta (sacitta) hoya ane zastrapariNata nuM hoya te caDazuM karavuM na joIe arthAt zastrapariNata hoya te levuM kape che (mUlAcAra . 473) (75). kevuM dhAvaNa grahaNa karavuM joIe ? te batAve che - kAkA, ityAdi, tathA sarva ItyAdi. AgamAnusArabuddhi athavA dRSTithI ghevaNane vadi jANI-pUchIne athavA koI pAsethI sAMbhaLIne dhAvaNa bahu vakhatathI dheluM hoya te te grahaNa kare temaja upagI che ke anupayogI ?' e prakAranI zAMkAno nirNaya karIne prAsuka tathA avasthAMtarane prApta thaeluM jANIne sAdhu te grahaNa kare. - je lo ke kahe che ke-vaNanuM pANuM be ghaDI pachI sacitta hovAthI agrAhyA che te temanuM kahevAnuM barAbara nathI. kAraNa ke je be ghaDI pachI dhAvaNanuM jaLa sacitta thaI jAya te zAka AdithI kharaDAyelA hAthe yA kaDachI-Adi devAne mATe gRhastha ( raI) raIne zrI dazavaikAlika sUtra : 1 111 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samaye peAtAnI pAse pANInuM eka vAsaNa rAkhe che, e jaLathI hAtha ane kahechI dheAidhoine dALa Adi pIrase che, evI dazAmAM ukta mata pramANe keTalAka samaya sudhI rahelu hAvAne kAraNe jo e hAtha yA kaDachI smAdinuM dhAvaNu sacitta thaI jAya teA e dhAvaNamAM dheAelI kaDachI yA hAthathI ApavAmAM Avatu niravadha annAdi paNa emane agrAhya banI jAya. tadevukhtavaya e gathAnA a'tima caraNamAM praduLAdhoya vivajJapa ema kahIne bhagavAne e spaSTa karI ApyuM che ke turatanu dhAelu' jaLa agrAhya che, ane ene divanuM jIvatuM satta e nyAye karI naM jJAnenna cirAyoya e gAthAthI suspaSTa karI Apyu che ke keTalAka samaya pahelAMnuM dhAeluM dhAvaNa grahaNa karavuM joie eTale be ghaDI pachI dhAvaNamAM jIvAnI utpatti mAnavI e jainAgamathI virUddha che ane utsUtraprarUpaNAnA bhAgI khanavuM paDe che. temaja ethI tarasa maTaze ke nahi ?" evA sa Mdeha utpanna thAya te e saMdeha dUra karavAne mATe thADuM pANI cAkhIne niSNuya karavA ajJIrtha zabdathI jIvarAhitya ane paLiya zabdathI mizranI zaMkAnA abhAva sUcita karyeA che. (76-77) AsvAdana (cAkhavA) nI vidhi matAvatAM niNa ya karavAne prakAra batAve che-ce50 ityAdi. dhAvaNu upayeAgI che ke nahi ?' e za MkAnuM nivAraNu karavAne mATe dhAvaNa ApanArI khAIne sAdhu kahe ke "mArA hAthamAM gheADuM pANI ApeA.' e ApelA dhAvaNunu avAdana karIne nizcaya kare ke A kharuM khATuM che, durgaMdha vALuM che, tarasa zAMta karavA mATe samatha nathI, tethI mAre mATe upayeAgI nathI.' (78) eve nizcaya karIne zuM karavuM joIe ? te have kahe chensa 40 ItyAdi. evA khabahu khATA, durgaM dhita ane tarasa chIpAvavAmAM AIne sAdhu kahe ke evu dhAvaNu mane kUtuM nathI. (79) teM 7 ityAdi. jo evu pANI anicchApUrvaka dAtAnA anurAdhathI athavA khe--yAnathI grahaNa karI lIdhu hAya tA pAte na pIe ane na khIjAne pIvaDAve (80) pachI zu' kare te kahe che--ia. ItyAdi. ekAMta sthAnamAM jaIne ekendriya Adi prANIothI rahita sthAna joIne catanApUrvaka 'koli' evu'traNavAra uccAraNa karIne parijhave. pariDayA pachI gAmamAM cA gAmanI mahAra rahevAnAsthAna para AvIne iriyAvahiyAnuM pratikramaNa kare. (81) azana-pAna grahaNa karavAnI vidhi khatAvyA bAda AhAra karavAnI vidhi atAve che kAraNo pariiitameM gocarImeM AhAra vidhi asamatha dhAvaNune ApanArI liyA ya ityAdi tathA jInnavitta ItyAdi. jo bhikSAne mATe gaelA bhikSune khALakapaNA, glAnatA athavA tarasa Adi kAi kAraNe AhAra karavAnI icchA thai jAya tA tyAM prAsuka kADhI athavA bhIMtanI pAse khUNA mAdinI pratilekhanA karIne makAnanA svAmInI AjJA laIne upara ghAsa AdithI chAelA cAre mAjuthI khaMdha parantu prakAzayukta sthAnamAM rahIne mana vacana kAyAnI samyak prakAre pravRtti karatAM sAdhu sAmAcArInA jJAtA muni hAthane pramArjita karIne(sApha karIne) yA hastaka (hastagata rajoharaNu) thI kAya ane sthAnanI pramAnA karIne AhAra kare. zrI dazavaikAlika sUtra : 1 112 Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koI-kAie dUtanuM saMmukhya nA evA atha karyo che ke-mukhavastrakA laIne tethI zarIranI pramAnA kare,' paNa evA a karavA e kharAkhara nathI, kAraNa ke sukhavasikAnI sAthe pramArjana karavA saMbadha maLatA nahi jovAthI temaNe eka Aya zabda laIne peAtAnI taraphathI meLavI dIghA che. A pramANe sabadha meLavI devA e ucita nathI. vaLI keASAmAM kayAMya hastaka' zabdane atha mukhavastrakA karyAM nathI ane vyAkaraNamAM paNa evA artha jovAmAM AvatA nathI, AgamamAM muddatta airdittA tyAdi padma jovAmAM Ave che, kintu tyanA parihendittA kayAMya jovAmAM Avatu nathI. tathA mukhavazrikArUpa hastakathI kAyanI pramAnA karIne ADhAra kare" evI vyAkhyA karavI e paNa atyaMta ayukta che, kAraNa ke mukhavakiA dhAraNa karavAnu prayeAjana sUkSma, vyApI, sAtima tathA vAyukAya Adi jIvAnI hiMsAnA parihAra karavA e che. mukhaakAne hAthamAM rAkhavA ukta prayeAjana siddha thatuM nathI. ethI ema siddha thAya che ke mukhAstrikA mukha para ja dhAraNa karavI joie. tethI mukhanA nimitte thanArI sUkSma, nyAyI, sapAtima ane vAyukAya Adi chavAnI virAdhanAnI nivRtine mATe mukha para dhAraNa karavA ceAgya e mukharimANu dArA sAthenA ane ATha paDavALA vastrakhaDane bhagavAne 'mukhavajJikA' kahI che, hastavasikA' zabdane prayAga karyAM nathI. eTale 'hastaka' zabdathI mukhavijrakAnA atha koi paNa prakAre nIkaLI zakatA nathI. e rIte sukhazrikAthI kAyAnI pramArjanA karavI' e arthe mAgamathI sarvathA virUddha che. )83-83) sahya che. ityAdi, tathA OM vijJavi. ityAdi. e kAThAmAM AhAra karanArA bhikSunA bheAjanamAM khIja, kAMTA, taNakhalAM lAkaDu, kAMkarI-kAMkarA yA evA prakAranI khIjI kaI vastu hAya tA te kADhI nAMkhI yAMtyAM nAMkhe nahi, tathA mukhathI paNa thUke nahi, paraMtu tene hAthamAM laIne ekAnta sthAnamAM jAya. (84-85) jJAta ityAdi. ekAntamAM jaine acitta bhUmi joIne tyAM yatanApUrvaka e ja kAMTA smAdine nAMkhe. pachI peAtAnA sthAna para AvIne iriyAvahiyAnuM pratikramaNa kare. (86) AhArameM Aye khIjAdi kA pariThavana kI vidhi satya hai ityAdi, tathA t vijJavijJa. ityAdi. e kAThAmAM AhAra karanArA bhikSunA bhAjanamAM khIja, kAMTA, taNakhalAM lAkaDuM', kAMkarI-kAMkarA yA evA prakAranI khIjI koi vastu hAya tA te kADhI nAMkhI jyAMtyAM nAMkhe nahi, tathA mukhathI paNa thUke nahi, paraMtu tene hAthamAM laIne ekAnta sthAnamAM jAya. (84-85) pAMta ityAdi. ekAntamAM jaine acitta bhUmi joIne tyAM yatanApUrvaka e bIja kAMTA smAdine nAMkhe. pachI peAtAnA sthAna para AvIne iriyAvahiyAnuM pratikramaNa kare. (86) zrI dazavaikAlika sUtra : 1 113 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upAzraya meM AkarahI AhAra karane kA kathana vizar o ItyAdi, tathA vijauf ItyAdi sAdhu upAzrayamAM AvIne ja AhAra karavAnI IcchA kare, ahIM thar avyaya nizcayabodhaka che, tethI e tAtparya prakaTa thAya che ke tarasa Adi koI prabaLa kAraNa vinA upAzraya sivAya anyatra AhAra na karavo joIe. eTale bhikSA lAvIne maratha vaivAmi nirarIdi e pATha uccArIne upAzrayamAM praveza kare. pachI bhojana karavAnA sthAnanI samyaka prakAre pratilekhana karIne dIkSAmAM meTA suninI samIpe AvIne chAmi vinami ItyAdi IriyAvahiyAne pATha bolIne kAtsaga kare (87-88). * kAtsargamAM zuM karavuM joIe te kahe che-AmarRttAna ityAdi. tathA 4judAjo ItyAdi, " katsargamAM sthira thaIne gamanAgamanamAM, tathA AhAra pANI levAmAM je aticAra lAgyA hoya te sarvanuM kamaza: ciMtana karIne saralabuddhi zAnta-cittavALe saMyamI vyAka LatA-rahita cittathA gurUnI samIpe Alecana kare. pramAda Adine vaza thaIne jyA jevo zuddha yA azuddha AhAra Adi levAmAM Avela hoya te paNa gurUne nivedana kare. gocarImeM aticAroM kI Alocana vidhi qqne zabdathI e ma sUcita karavAmAM AvyuM che ke kuTilatArahita buddhivAle ja yathArtha e lAcana karI zake che, agramo zabdathI sudhA Adi parIvahane jItavAnuM prakaTa karavAmAM AvyuM che. sarakaar jevA zabdathI ema sUcitta karyuM che ke ekAgracittathI ja aticArenuM sArI rIte maraNa thaI zake che. (89-90) H0 ityAdi. AgaLa pAchaLa karelA aticAronI samyaka prakAre arthAta pahelAM karelA aticArone pahelAM ane pAchaLa karelA aticAronI pAchaLa AcanAna karavAmAM AvI hoya te aticAronuM puna:pratika paNa karavuM joIe, ane kAyotsargamAM sthita thaIne che (AgalI gAthAmAM kahevAmAM AvanAro) vicAra kare, (91). e vicAra have kahe che-agho, ItyAdi. aho ! A zarIra mekSanI siddhinuM kAraNa che, eTale enI sthitine mATe tIrthakara bhagavAne sAdhuone nirdoSa bhikSA levAne ja upadeza Ape che. (92) zrI dazavaikAlika sUtra : 1 114 Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAyotsargameM cintana prakAra TnakALa ItyAdi. muni ko jidaMtALa padanuM uccAraNa karIne kAryotsargane samApta kare, pachI srojaa Tbloga ityAdi jinasaMstava pUrNa karIne ghawo maMgArdi IyAui ochAmAM ochI pAMca gAthAonI mULazAstranI sajajhAya karI thoDIvAra vizrAma kare jethI anya muni paNa AvIne zAmila thaI jAya (93) vizrAma krUratAM muni zuM kare te kahe che-vIramato, ItyAdi, karmonI nirjarA ebhalASI sAdhu vizrAma karatI vakhate e vA muktirUpa hitanA karavAvALA arthanuM citana kare-je kaI munirAja mArA para anugraha karIne mArA bhAganA anna Adine grahaNa kare te huM A dustara bhavasAgarathI tarI jauM. (94) e vicAra karIne pahelAM badhA muni emAM je ratAdhika (dIkSAmAM vaDA) hoya temane pitAne bhAga grahaNa karavAnI prArthanA kare. je te grahaNa kare te sAruM, na grahaNa kare te evuM nivedana kare- he bhadaMta ! Apa ja kaI munine AhAra vahecI Apo" pachI rano. dhika IcchAnusAra Ape. jo te na ApatAM evI AjJA kare ke "tame IcchAnusAra ApI de te ziSya zuM karavuM joIe ? te batAve che--vAvo, ItyAdi. anyamuniyoM ko AhAra gRhaNa ke liye prArthanA kA vicAra gurUnI AjJA makhyA pachI prasanna cittathI udAratAnI sAthe dIkSAmAM moTAnAnAnA krama karIne sAdhuone pitAne bhAga grahaNa karavAnI prArthanA kare arthAta "khA AhA2 2 Na karavAne anugraha kare" ema kahe. e muniomAMthI kaI grahaNa karavAnI IcchA kare te temane vaheMcI ApIne temanI sAthe pote paNa capaDa-capaDa avAja karyA vinA AhAra kare. (95), aA ItyAdi. je koI paNuM muni AhAra grahaNa karavAnI IcchA prakAzita na kare arthAt na le te ekalA-rAgadveSarahita te evA pAtramAM bhojana kare ke jemAM prakAza paDato hoya. prakAzayukta pAtramAM AhAra karavAnuM vidhAna eTalA mATe karyuM che ke machara Adi sUkrama jaMtu dekhI zakAya. maMDala doSane vicAra karatAM eka kaNa jeTaluM paNa anna na verAvA deta AhAra kare. (6) AhAra kA upabhoga kI vidhi tti ItyAdi, tIkho, kaDavA, kasAyalA, khATA, mIThA, athavA kSArarasavALA padArtho zrI dazavaikAlika sUtra : 1 115 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je gRhastha potAne mATe banAvyA hoya arthAt sAdhune mATe na banAvyA hoya athavA svAdasukha sivAya anya pratye nane mATe arthAta zarIranA nirvAhane mATe je AgamAnusAra vidhithI prApta thAyA hoya to temane evI rIte bhegave ke jema ghI-sAkarane AhAra karavAmAM Avate heya. tAtparya e che ke sAdhune niravagha aMta-prAMta Adi je AhAra maLe e badhAne samabhAvathI bhegavo joIe. saMgraha gAthAmAM kahyuM che ke- eka tarapha chAzamAM bhIMjavelI vAla caNA AdinI ThaMDI roTalI ane eka tarapha manojJa ghevara Adi hoya, e beune je samabhAve bhagave che te zramaNa kahevAya che. (1) garama yA ThaMDu anAdika ane e ja prakAre garama yA ThaDo dahIMne kara be ItyAdine je saMyamayAtrAnA nirvAhane mATe samabhAve bhagave che te zramaNa kahevAya che." (2) iti (97) ala ItyAdi, tathA gui0 ItyAdi. mIThAthI rahita tathA vAla-caNa Adi arasa yA bahu jUne edana-Adi virasa, hIMga AdithI vaghAreluM yA na vaghAreluM lIle karabe Adi, sUkA-bhUjelA caNuM Adi, beranuM cUrNa Adi athavA kaLathI yA aDadanA bAkaLAnuM bhajana, e sarva je zAkta vidhithI prApta thayAM haya, prAsuka hoya, maMtra-taMtra Adine prayoga karyA vinA makhyA hoya, thoDA hoya yA vadhAre hoya, arthAt sarase annAdi thoDuM hoya ane nIrasa AhAra vadhAre hoya, te mudhAjIvI-arthAt saMyamayAtrAnA nirvAhane mATe jIvana dhAraNa karanAro athavA nirdoSa arthAta jAti Adine prakaTa karyA vinA bhikSA lenAra sAdhu e AhAranI avahelanA kare nahi, tAtparya e che ke-sarasa AhAra ocho maLe te ema na kahe ke "ATalA thaDA AhArathI udarapUti kevI rIte thaze?" nIrasa AhAra vadhAre maLe te ema na kahe ke "A ghaNA baghA vyartha bahArathI zuM lAbha ? e pramANe AhAranI nindA na kare, parantu AhAranA saMyojana Adi maMDala dezone TALIne bhogave. mudhA dAtA evaM upabhokA kA mokSagamana kA kathana vAje zabdathI ema sUcita karavAmAM AvyuM che ke gItArtha sAdhue zAstranI maryAdA anusAra ja AhAra grahaNa karavo joIe. jAdui zabdathI sacitta acittanI parIkSA karIne grahaNa karavAnuM kahevAmAM AvyuM che. ghaNA zabdathI ema darzAvavAmAM AvyuM che ke dAtAne upakAra karIne bhikSA grahaNa karavAthI AdhAkama Adi ghaNu doSa lAge che, tethI evI bhikSA na levI joIe. sonAkinardha zabdathI ema batAvavAmAM AvyuM che ke nirdoSa bhikSa upalabdha thatAM paNa maMDala doSa lAgavAthI e bhikSA avazya dUSita thaI jAya che, tethI ene parihAra karIne ja AhAra kare joIe. (98-99) do. ItyAdi niSkAma-pratyupakAra (badalA) nI AzA na rAkhanAradAtA durlabha che ane nikAma-dAtAnuM kArya karyA vinA bhikSA grahaNa karanAra-sAdhu SaNa virala ja hoya che. pratyupakAranI IcchA na rAkhanAra dAtA ane koInuM kArya karyA vinA bhikSA grahaNa karanAra AmAthI sAdhu, e beune mokSa gatinI prApti thAya che. zrI sudharmA svAmI jaMbU svAmIne kahe che ke-he jabU! carama jinezvara bhagavAna mahAvIra svAmI e jevo upadeza Ape che te ja meM kahyo che (100) Iti dazavaikAlikasUtranA pAMcamAM adhyayanane pahelA udezAne gujarAtI bhASAnuvAda samApta. (5 1) zrI dazavaikAlika sUtra : 1 116 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparyApta AhAra hone para punagoMcI gamana kI vidhi adhyayana pAMcamu uddeza bIjo. prathama uddezamAM kahelI vidhi upanaMta avaziSTa piDaiSaNAnI vidhi A bIjA uddezamAM kahe che--parina, ItyAdi. AhAra karavAmAM pAtramAM je lepa lAgeleA rahI jAya, tene AMgaLI Adi vaDe lUchIne muniamanAjJa gaMdha yA manojJa gadhavALA khadhA anna pAnane bhegave, tene cheDe nahi, arthAt jarA paNa bAkI na rAkhe. jUnA ghauM, bAjarI, vAla, caNA AdinI banAvelI ThaMDI yA garama zaTalI smAdi anna, khATI chAzanI khanelI ThaMDaDI yAM garama kaDhI Adi zAka, payuSita khATI chAza Adi pAna, e badhA amaneAjJagadhavALAM hoya che. ane ghekhara, pAyasa (dUdhapAka) Adi, elacI, lavIMga, kesara AdithI mizrita hAvAthI maneAjJa gadhavALAM hoya che, e badhAMne samabhAve bhagave. (1) vaijJA. ityAdi, tathA to ityAdi upAzrayamAM besavAnA sthAnamAM arthAt svAdhyAyabhUmimAM tathA geAgrImAM gaelA munine alpa arthAt kSudhAnI zAntina thai zake arthAt lAvelA AhAra pUratA na hAya, tA evu kAraNu utpanna thatAM arthAt kSudhAvedanIya zAnta na thavAne lIdhe saMpanna mittAAmi ityAddhi pUrvokta vidhithI, tathA jAheLa nime nilU e gAthAthI prAraMbha karIne AgaLa khatAAvamAM AvanArI rvAiSathI bhakta-pAnanI gaveSaNA kare arthAt bhikSAne mATe pharIthI gamana kare. (2-3) e vidhine batAvatAM kALanI yatanA kahe cheH jAheLa. ityAdi je dezamAM grasthAnA bhejananAM je samaya hAya te samaya bhikSAne mATe ucita che. tethI bhikSAne mATe te samaye javu joIe, ane geAcarIne mATe gaelA sAdhue evA ucita samaye pAchA kravu joie ke jethI svAdhyAya Adi kriyAemAM aMtarAya na paDe. tathA je samaya bhikSAne mATe ucita na hoya tenA parihAra karIne dravya kSetra kALa bhAvathI ucita samaye ja bhikSAne mATe javuM joIe gAthAmAM ghaNIvAra kAla zabdane prayAga karavAthI e Azaya prakaTa thAya che ke-sAdhuee pratyeka kriyA ucita samaye ja karavI joIe. (4) samaya kI maryAdAnusAra gocarI gamana kA kathana koI sAdhu asamayamAM bhikSAne mATe janArA bIjA sAdhune pUchyu* ke--hai bhikSu ! tamane bhikSAneA lAbha thayA ke nahIM" tyAre teNe kahyu. A kaMgAla kaMjUsAnA gAmamAM bhikSA kayAMthI prApta thaI zake ?' tyAre e akALe gecarI karanArA sAdhu pratye kahe che-gajAhe ItyAdi. huM bhikSu ! Apa asamayamAM bhikSAche mATe jAo che, samayane khyAla rAkhatA nathI. e kAraNe vadhAre pharavAthI yA bhikSA na maLavAthI tame tamArA AtmAne pIDita kare che ane grAma-nagaranI niMdA kare che. akALe zikSAne mATe javArUpI bhagavAnanI AjJAno zrI dazavaikAlika sUtra : 1 117 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadhanA karavAthI tathA dInatA prakaTa karavAthI cAritramAM malinatA Ave che, tethI anucita samaye bhikSAne mATe javuM na joIe. (5) A jAhe. ItyAdi. bhikSu ucita samaya thatAM ja bhikSAne mATe jAya. utsAhapUrvaka bhikSA bhramaNurUpa purUSAtha kare. koivAra bhikSAnA lAbha na thAya tA evA vicAra na kare ke Aja mane bhikSA na maLI.' paratu evA vicAra karIne saMtuSTa rahe ke Aja bhikSA na maLI teA saheje mArAthI anazana Adi tapa thai gayuM. arthAt bhikSAne lAbha na thavAthI paNa me' bhalIpeThe vIryaMcAranuM ArAdhana karyuM' che.' sAdhu kevaLa annAdinI prAptine mATe ja bhikSAcarI karatA nathI, kintu vIryAcAranI ArAdhanAne mATe paNa bhikSAcarImAM javu' bhagavAne khatAvyuM che. (6) gocarI meM kSetra yatanA kA kathana have kSetranI cutanA kahe che:-sahelu. ityAdi huM sa--Adi ucca-jAtIya ane kAgaDA-Adi nIca jAtIya prANI jo bhAjana pAna ne mATe rastAmAM AvelA hAya te| tenI sAme na javu sAme javAthI temane pANI pIyA caNavA vageremAM vighna paDavAthI bhakta-pAnamAM aMtarAya Adi aneka doSa lAge che. eTale yatanApUrNAMka arthAt je rIte tee bhayabhIta na thAya e rIte bIje ma geyA eka khAjuethI gamana karavu. tAtparya e che ke jo AkhA mAga' 'sa kabUtara yA kAgaDA vagere prANIothI bharelA hoya teA bIje mALethI ane eka tarapha tee caNatAM ke pANI pItA hAyatA tenI bAjue thaine gamana karavuM joIe. (7) bhikSAke liye gRha praveza vidhi nona. ityAdi geAcarIne mATe gaelA muni kAinA gharamAM na bese, UbhA-Ubhe saddala sahita dhama kathA kahevAnA AraMbha na kare avasara hAya tA eka praznanuM ekaja samAdhAna UbhAM UbhAM sakSepamAM karI de. besavAthI yA lAMkhI dhakathA karavAthI dAtAnI arUci Adi aneka doSA thAya che (8) have dravya-yatanA kahe che-zAha ityAdi. gocarI mATe gaelA munie AgaLA, sAMkaLa, phalaka (khUTI Adi) daravAjo yA kamAnA AdhAra laine UbhA rahevu' na joIe (9) kSamA ityAdi. tathA samak. ityAdi zramaNa, brAhmaNu, kRpaNa ane vanIpakane gRhasthanA daravAjA para bhAjana yA pANI ne mATe AvelA jemane sAdhu emane eLagIne gRhasthanA gharamAM praveza na kare, eTaluM ja nahi jyAM emanI dRSTi paDatI huMya evA sthAna para paNa UbhA na rahe, kiMtu ekAMta pradezamAM jaIne UbhA rahe ke jayAM emanI dRSTi paDeoMce nahi. (10-11) ema na karavAmAM doSa kahe che--vaLImAla' ityAddhi. saMbhavita che temane ALa'gIne javAthI yA emanI sAme UbhA rahevAthI e vanIpaka yA dAtAne athavA beune dveSa tathA kheDha utpanna thaI jAya. tathA pravacananI laghutA thAya che, eTale emane eLa MgIne javu e sAdhunA kalpa nathI. (12) kayAre javuM joIe ? te kahe che-dipa0 ItyAdi. zrI dazavaikAlika sUtra : 1 118 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAtAe vanIpaka Adine dAna devAnI manAI karyA pachI athavA anya Adi ApI cUkayA pachI yA mauna sAdhI lIdhA pachI, athavA vilakha thavA ItyAdine kAraNe jyAre e vanIka Adi e gherathI pAchA kare tyAre saMyamIe bhakta-pAnane mATe e gharamAM javuM joie (13) puSpa saMsparzahastase bhikSA lene kA niSedha supaa ItyAdi. tathA OM mave ItyAdi. jo dAtA, nIlu kapheda cA lAla kamaLa, sUryavikasI kamaLa, caMdravikAsI kamaLa, mAlatInuM puSpa tathA anya sacitta puSpa tADIne pachI AhAra pANI Ape tAM te sayamIene mATe grAhya nathI. tethI te ApanArIne sAdhu kahe ke evA doSayukta AhAra mane kalpatA nathI (14-15) sapanuM ityAdi, tathA teM mane ItyAdi pUrvokta kamaLa AdimAMthI kAI sacitta phUlanu mana karIne athavA mAtra saghaTana paNa karIne AhAra Ape tA ApanArIne sAdhu kahe ke evA AhAra levA mane kalpatA nathI. ahI 'mana' zabdathI sparza-mAtranuM paNa grahaNa thAya che, kAraNa ke kamaLa AdinA jIvAne sparza karavAthI paNa avazya pIDA thAya che. prathama uddezamAM saMmarmALI vALALi TIyAni ni ya e padmathI ja badhI vanaspatikAyanuM grahaNa karavAmAM Avyu hatuM, ahIM pharIthI kamaLa Adinu grahaNa karyu che, e punarUkti doSa samajavA nahi, kAraNa ke pahelAM sAmAnyarUpe niSedha karyAM hatA, ane ahI vizeSarUpe niSedha karyAM che, (16-17) sacitta haritakAya gRhaNa kA niSedha sATutha ItyAdi, saraLar0 ItyAdi. kamaLanuM mULa, palAzanu mUla, arthAt sAdhAraNa vanaspatinI jAti vizeSa, tathA sapheda kamaLa, kamaLanI nALa, sarasavanAM pAMdaDAMnu zAka, zeraDInI kAtaLI, e badhAM jo zasrathI piraNata na heAya tA enA tathA AMkhalI AdinAM vRkSanAM, madhura tRNu Adi jo sacitta hAya tA ene tyAga karavA joIe. (18) (19) taLiya ityAdi. jenAM bIja pAmyAM na hoya evA maga, cALA, tuvera AdinI sIga ekavAra bhUMjelI hAya tathA sacitta hAya tA te ApanArI khAIne sAdhu kahe ke e levI mane kahapatI nathI. taddA zo' ItyAdi. e pramANe jaLa ane agnimAM nahi ukALelAM khera, sacitta vAMsanA aMkura tathA kAzyapanAlikA (gavAra phaLI), talapApaDI ane kadambanAM phaLa je sacitta hAya tA enA tyAga karavA-grahaNa karavAM nahi, (21) zrI dazavaikAlika sUtra : 1 119 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sacitta AhAra pAna lene kA niSedha saheva. ityAdi. e ja pramANe tatkALanA daLelA cAkhA ghauM AdinA AATA, tathA pahelAM acitta hAvA chatAM paNa kALanI maryAdA vyatIta thatAM punaH sacitta thaeluM jaLa, turatanA banAvelA talakuTa, taratanI sarasava Adine kheALa e sacitta vastuone paNa grahaNa na kare. garama pANI acitta rahevAnI maryAdA ThaMDu thaI gayA pachI grISma RtumAM pAMca pahAra, zIyALAmAM cAra paheAra ane varSARtumAM traNa paheAranI hoya che, tyAramAda e jaLa sacitta khanI jAya che. e viSayamAM eka saMgraRsgAthA che te sa`skRta TIkAmAM lakhI che. (22) 'vid'--ItyAdi. kAThuM, khIjerA-lIMbu, mULA ane mULAnA kakaDA jo acitta-zastrapariNata nA hAya tA te grahaNa karavAnI IcchA paNa na karavI joie. mULA ana takAya che eTale e zastrapariNata thavA kaThina che, tethI ahIM eka atha vALA Amaka'ane 'azastrapariNata' evA be zabdo ApelAM che. (23) tadeva ja.' ItyAdi. e prakAre kharI Adinu cUNu, phaLanAM bIjonuM cUrNa, tathA aheDAM, rAyaNa athavA drAkSa e sacitta hoya tA grahaNa karavAM nahi. (24) namuthALa' ItyAdi. bhikSu sadA dhana-dhAnya AdithI samRddha kuLAmAM tathA dhana-dhAnyathI hIna kuLamAM samudAnI bhikSAne mATe gamana kare. eka ja gherathI bhikSA na le. kAraNa ke AdhAkama Adi doSa lAgavAnA sa'bhava che. niSana kuLane cheADIne sarasa bhakta-pAnanI lAlasAthI saMpattizALI kuLamAM bhikSAne mATe javu' na joie. 'samuyALa' padathI ema sUcita karavAmAM AvyuM che ke aneka kuLamAMthI thAthI-theADI bhikSA levAthI ja bhikSAnI nirdeSatA jaLavAya che. pukhtavayaM zabdathI samabhAva sUcita karyAM che. 'nIya ' ityAdi uttarApathI rasa-lAlupatAnA tyAga vyakta karyAM che. (25) bhikSAcaraNameM vivekazIla hone kA kathana arIno ityAdi. bhikSAnA badhA doSAnA jJAtA muni AhAramAM mUrchA na rAkhe ane AhAranA parimANunA khyAla rAkhe jeTalA AhArathI kSudhA vedanIya upazAnta thai jAya te ja AhAranuM parimANu che ethI vadhAre AhAra karavAthI pramAda Adi doSa utpanna thAya che, tethI sAdhuoe AhAranuM parimANa avazya karavu' joIe. sAdhu udgama Adi doSo na lAgavA detAM dInatAne tyAga karIne bhikSAnI gaveSaNA kare, ane bhikSAne lAbha na thAya tethI kheda na kare. 'barIno' zabdathI ema prakaTa thAya che ke dInatA khatAvavAthI AtmAnu adha:patana ane jinazAsananI laghutA thAya che. na vilApanna zabdathI ema sUcita karyuM che ke AhAralAla na thAya tA paNa Atmika prasannatAne parityAga na karavA joie. jIla zabdathI sathA zrI dazavaikAlika sUtra : 1 120 Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 zuddha bhikSA grahaNa karavAnI cAgyatA vyakta thAya che. muccho zabdathI AhAra AdinI tAlupatAnA tyAga dhvanita thAya che. mAyane zabdathI e sUcita karavAmAM AvyuM che ke nirdeSa ane sarasa AhAra vadhAre prApta thai rahyo hAya tA paNa pramANathI vadhAre grahaNa na karavA joie. valaLA" zabdathI ema sUcita karavAmAM AvyuM che ke AdhAkama Adi bhikSAnA badhA doSonu anusadhAna karavAthI ja vizuddha bhikSAnuM grahaNa sabhavita che (26) 'varte ' ityAdi. grasthanA gharamAM tareha tarehanA khAdya ane bhAta bhAtanAM svAdha vidyamAna hAya che; te tenI icchA hoya tA Ape ane na hoya te! na Ape.jo na Ape te sAdhue evA krodha na karavA joie ke, A kevA avivekI che ke ATalAM badhAM khAdya-svAgha hAjara hAvA chatAM paNa sAdhune ApatA nathI,' ahIM " zabdathI sat ane asata viveka karyAM che, ane tethI manane jItavAnuM sUcita karyuM che. (27) enuM vistArapUrvaka kathanakare che--caLA ItyAdi. je kAi gRhastha zayyA, Asana, vastra, bhakta yA pAna sAme dekhAtAM hovA chatAM paNu sAdhune na Ape te paNa sAdhu koSa na kare. (28) ranthiya ityAdi. strI, khALaka, juvAna cA vRddha vaMdanA karI rahyAM hoya tA te vakhate temanI pAse bhikSAnI yAcanA karavI na joIe. koI vaMdanA karI rahyAM hoya ane temanI pAse yAcanA karavAmAM Ave te vAMdanAmAM aMtarAya paDe che, ane gRhasthanA manamAM evA vicAra Ave che ke jue, A sAdhu kevA peTa bharA che ke vaMdanA karatI vakhate paNa dhIraja dharatA nathI, 2'kanI peThe kevaLa bhikSAnI ciMtA karI rahyo che.' khIjA samaye yAcanA karatAM paNa jo gRhastha bhikSA na Ape teA sAdhu kaThAra vacana na khAle ke khasa, rahevA do, tArI vaMdanA vRthA che, tethI sAdhuone sa MtASa nathI thaI zakatA, tu" kesUDAMnA phUlanI peThe dekhADavAnI ramaNIyatA (namratA) dhAraNa karanArA che,' ItyAdi. (29) maiM ityAdi. TheI sAdhune vaMdanA na kare teA sAdhue tenA para kuSita na thavu joie ke A kevA avivekI che ke sAme UbhelA sAdhunA anAdara kare che ?" tathA cakravatI a di rAjA-mahArAjA paNu vaMdanA kare te AtmaprazaMsA (dhamaDa) na kare ke huM jagatamAM evA mAnanIya chuM ke evA rAjA mahArAjA paNa ArA caraNAmAM paDe che.' e rIte jinazAsanamAM sthita evA sAdhunu' cAritra sthira (9) rahe che, arthAt satkAra ane tiraskAra thatA paNu aMtaHkaraNamAM vikAra na karanArA anagAranA AcAra niraticAra paNe pale che. (30) bhikSAmeM corIkA niSedha evaM corI ke doSa svapakSamAM cauya nA niSedha kare che--riyA ItyAdi. jo kSudra prakRtivALe sAdhu utkRSTa sarasa AhAra prApta karIne evA vicArathI ene chupAve ke-hUM' ene batAvIza tA AcAya Adi e laI leze, mane nahI' Ape athavA thADo ja Apaze' (31) gattakA ItyAdi e bIjAthI chupAvIne sarasa AhAra karanAre svArtha sAdhanamAM samatha sAdhu maneAjJa rasanA abhilASI thaine atya'ta pApakanuM upArjana kare che. te A janmamAM sAdhAraNa nIrasa AhArathI kadApi saMtuSTa na thatAM meAkSane prApta karI zakate nathI, ttakALuho e padathI pudUgalAna dIpaNuM, jIddo padathI mAyAcAramAM parAyaNatA tathA takaravRtti (cauya vRtti) ane hunnolo padathI abhISTa vastu na maLavAthI upajatA asa tASa sUcita karyAM che. (32) gurU samakSanA apahAra kahIne have gurUnI parAkSanA apahAra kahe che--liyA. iMdrAdi. zrI dazavaikAlika sUtra : 1 121 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kadAca koI rasalupI sAdhu vividha prakAranAM pAna-bhejana meLavIne sAruM sAruM bhajana bhikSAcarImAM ja keI ekAMta sthAnamAM khAI le ane vAla caNa Adi aMta-prAMta tathA mIThA maracA vinAno nIrasa ThaMDo AhIra upAzrayamAM laI Ave (33) ema karavAnuM prayojana kahe che.--gAtuo ItyAdi. A upAzrayamAM rahelA sAdhu mane evuM mAne ke-"A sAdhu AtmAthI che, jevo AhAra maLe temAM saMtoSa mAnanAro che, sarasa AhAranI AkAMkSA karatA nathI thoDA ja AhArathI saMtuSTa thaI jAya che, ane sArarahita ThaMDA aMta-prAMta AhAranuM sevana kare che, (34) pitAnA deSa kema chupAve che ? te kahe che-pUjA , ItyAdi sArA-sArAM vastra pAtra ana-pAna AdithI pitone satkAra cAhanAra, prazasta vastuonAMbhoga lelapI-ahA ! e A ja che evA yazane abhilASI, mAna (AvatAM ja ubhA thaI javuM)tathA sammAna (guNagAna dvArA gaurava prakaTa karavuM) nI IcchAvALo sAdhu ghaNuM pApane tathA kapaTarUpa mAyAzalyane utpanna kare che. chAtImAM pesIne tyAM ja tUTI janArA dravya-zalya (tIranI aNI) nI peThe hRdayamAM raheluM mAyArUpa bhAva-zalya niraMtara asIma vyathAnuM kAraNa bane che, tathA caturgati saMsAramAM ahIM-tahIM bhaTakatAM avicala zAntimaya sukhathI e sAdhune vaMcita (rahita) karI nAMkhe che. (35) madhapAna kA niSedha * madhapAnano niSedha kahe che-huraM vArA ItyAdi je sAdhu pitAnA saMyamanI rakSA karavA Icche che, teNe madirA yA sarake ekAMtamAM paNa kadApi pI na joIe. maTirA traNa prakAranI che. (1) gauDI, (2) mAdhvI, (3) pachI. goLa mAMthI banAvelI gauDI, mahaDAMmAMthI banAvelI mAdhvI, tathA dhAnya AdinA piSTa (ATA) mAMthI banAvelI pachI kahevAya che. su do e vacanathI ema mAluma paDe che ke-dhAnya AdinA ATAthI madirA bane che. athavA pachI madirA "caMdrahAsa" nAmanI madirA samajavI joIe. te uparAMta bhAMga, gAMjo, bIjI-bIjI koI paNa kephI vastunuM sevana sAdhu na kare, jemake kahyuM che ke madanA kAraNa svarUpa pIgaLelA padArthane madya kahe che magha bAra prakAranA samajavA, te nIce mujaba (1) mahuDAne, (2) phaNasane, (3) drAkSane (4) khajUrane (5) tADane (tADI), (6) zeraDIne, (7) mareya-pAvaThInAM phUlane, (8) mAkSika madhane, (9) TaMka (kaThA) ne; (10) madhune, (11) nArioLane, ane (12) piSTa (ATA) no banele madha. ema mAnA mukhya bheda pAra che. zrI dazavaikAlika sUtra : 1 122 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madha sevana karanevAle ke doSa kA kathana e badhAne kevaLI bhagavAnanI sAkSIe pIe nahi. kevalI bhagavAnanI sAkSI kadApi kayAMya rAka tI nathI, kAraNa ke te sarvadazI che, eTale tAtparya e che ke ekAMtamAM paNa madya pIvo nahi. (36) vizag0 ItyAdi. he ziSya ! bhagavAna tIrthaMkaranI AjJA vinA grahaNa karanAra eTale cAra, AtmAnI sahacara dharmane paNa tyAgIne ekAMtamAM sthita thaIne ema samaje che kemArA A madirApAnane kaI jANatuM nathI ema samajIne je madirApAna kare che te dravyaligI sAdhunA saMyamane dUSita karanArI ceSTAo (deSa, ne te juo ! eka te madirApAnane mAyAcAra, vaLI tene chupAvavA mATe bIjA aneka mAyAcAra ane mRSAvAda AdinuM sevana karavAmAM Ave che te mArI pAsethI sAMbhaLI-arthAt gurU mahArAja ziSyane AmaMtrita karIne kathana kare che. (37) pUrva pratijJAta deSa kahe che-va86ItyAdi. madirApAna karanAra sAdhu sadA madirA pIvAmAM ja magna rahe che te mAyAcAra kare che mRSA be athavA ka5Tasahita jUThuM bole che. durAcArI hevAne kAraNe tenI apakIrti phelAI jAya che, enI lupatA adhikAdhika vadhatI jAya che, tethI kadApi tRpti thatI nathI. sunIne gya AcaraNathI hIna hovAne kAraNe e sAdhu kahevAvAne yogya nathI rahetuM, eTale eni asAdhutA vadhe che. kuci' zabdathI ema sUcita karyuM che ke zarAbInI zarAba pIvAnI Adata chUTavI kaThina hoya che. madirAmAM Asakti thatAM mAyA-mRSA madirApAna karanArano pIcho choDatI nathI, arthAt e mAyA-mRSA doSomAM tatpara rahe che. mAyA ane mRSAnI vRddhi thatAM sva-pakSa para pakSamAM jarUra niMdA thAya che, ane niMdA thavA chatAM paNa madirApAnamAM masta thaIne te madirApAna tyAga nathI, evI avasthAmAM te jarAe sAdhu kahevAvAne gya rahetuM nathI. e viSayane bIjI rIte kahe che-nivRvi ItyAdi. jemacara pitAnA kukarmone kAraNe sadA vyAkuLa rahyA kare che, arthAta tene sadA e bhaya rahe che ke mArAM kukarmane koI jANI na le, nahi te rAjA mane pakaDI leze ane prANa gumAvavA paDaze e prakAranI ciMtAthI coranA cittamAM sadA khaLabhaLATa macA kare che eja rIte madirApAna karanAra muninA manamAM hamezAM asamAdhi rahe che ke--kayAMka mAre madirApanane durAcAra prakaTa na thaI jAya, nahi te samAna badhuM nAza pAmaze. e prakAranI AzaMkAthI te potAnA durAcArane chupAvavAne mAyAcAra ane asatya AdinA navA navA upAye vicAryA kare che. enI saMyama saMbaMdhI samAdhi kaI prakAre rahetI nathI. e dubuddhi sAdhu mRtyunI avadhinA samaye paNa sarvasAvadyoganA tyAgarUpa saMvaranI ArAdhanA karato nathI, karaNa ke tenA evA vizuddha bhAva thatA nathI. nizudine zabdathI ema sUcita karavAmAM AvyuM che ke pApI sadA sazaMka rahe che. turka zabdathI ema prakaTa karyuM che ke durvyasanInI matimAM malinatA avazya Ave che (39) zrI dazavaikAlika sUtra : 1 123 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAyapi ItyAdi. eve! durAcArI sAdhu AcAya tathA ratnAdhika zramaNanI paNa ArA dhanA karatA nathI, kAraNa ke enuM ataHkaraNa kaluSita thaI jAya che, jethI gRhastha paNa a sAdhune pichANI le che ane enI niMdA kare che. tApaya e che ke evA sAdhu saune niMda nIya banI jAya che. (40) madhapAna ke doSoM kA tyAga karanevAle kA guNa varSa tu ItyAdi. pramAda Adi deSomAM lIna, samyag-daza na-cAritra tathA kSAnti mAdi guNAne tyAga karanAra eve sAdhu mRtyu samaye paNa savaranI ArAdhanA karatA nathI. (41) pUrvakti dASonA tyAgInA guNu kahaiM che-sava. ityAdi. je tapasvI sAdhu AtmAne vivekavikaLa banAvanAra zarAmathI virata rahe che, te pravacana pratipAdita saMyamamaryAdAmAM sthita rahe che, 'sauthI meATA tapasvI huM chuM' evA tapanA da (abhimAna) na karatAM caturthAMbhakta Adi tapa kare che, tathA ghevara Adi praNIta lAjanane ane ghI-dUdha Adi puSTikAraka rasAne tyAge che. (42) sastu. ityAdi hai ziSya ! uktaguNaviziSTa evA sAdhunA aneka-muni-samUhathI prazna: sita, muktiptane sAdhaka thavAthI mahAna, mekSarUpI arthathI yukta, ana MtasukhadAtA kalyANu arthAt saMyamane jue. huM' enA guNaiAnu vaNna karIza, te tame sAMbhaLe. (43) pava tu. ItyAdi. e rIte jJAnAdi-guNNAnA upArjanamAM lIna, pramAda Adi avajINAnA tyAgI evA sAdhue mRtyu samaye avazya saMvara=cAritradharmanI aArAdhanA kare che. athavA mRtyusamAna kaSTa upasthita thatAM paNa tee savaranI ArAdhanA kare che, arthAt e samaye paNa te saMvaranA tyAga karatA nathI. (44) Apa ityAdi. evA sAdhuo, AcAryaMnI tathA zramaNeAnI ArAdhanA kare che. arthAt AcAryAdikane pAtAnA saMyamanI utkRSTatAthI prasanna kare che, jethI gRhasthA paNa temane be ja utkRSTa samaje che ane temanuM sanmAna kare che kevaLa gRhastheA ja emanuM sanmAna nathI karata, parantu sAdhue paNa emanI prazaMsA kare che. (41) tapacora ke doSa thana satene ItyAdi. je sAdhue tapanA cAra, vacananA cAra, rUpanA cAra athavAAcAranA cAra tathA bhAvanA cAra hAya che, teo devAmAM utpanna thaIne pazu kiSmiSI ja ane che. tAtpaya e che ke--paranI tapasyAne peAtAnI pratiSThAne mATe peAtAnI khatAvavI e tapanI cArI che. (1) tapanA cAra traNa prakAranA che. (1) kAI atapasvI sAdhune koi pUche ke-Apa tapasvI che " tenA uttaramAM 'hA, huM tapasvI chuM' ema kahenAra tapacAra che. (2) tapasyA karyA vinA rAgAdi jevA kai kAraNe yA svabhAvathI ja kSINu zarIravALA sAdhune kAI pUche 'zuM Apa eja tapasvI che ke jemanI kIrti ame pahelAM sAMbhaLI che?" zrI dazavaikAlika sUtra : 1 124 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ema pUchatAM "sAdhu te tapasvI ja hoya che, A prazna kare ja vRthA che, evA prakArane uttara ApanAra te tapa cera che. (3) "zuM Apa ja ugra tapasvI ?' e prazna pUchavAmAM AvatAM pitAnI kIrtinI kAmanA karIne kevaLa mauna sAdhanAra-kAMI na belanAra paNa tapora che, kAraNa ke mauna sAdhavAthI praznai ema samajI le che -"e bahu moTA tapasvI che. tethI potAnA guNa varNana karavAmAM jarA paNa pravRtta thatA nathI, eTale sudhI ke pUchatAM chatAM uttara paNa nathI ApatA.' [2] vAkayanA cerane vacanacora kahe che. jema ke, koI pUche je dharmadezanA ApavAmAM atyaMta nipuNa saMbhaLAy che te zuM Apa ja cho?' e praznanA uttaramAM ema kahevuM ke "sAdhu dharmadezanA ApavAmAM nipuNa ja hoya che." athavA cupakI pakaDavI athavA zAstrothI ane bhinna hovA chatAM vAgAThambarathI pariSadune prasanna karatAM koI pUche ke "Apa aMga-upAMgone jANe che ke ? evA praznanA uttaramAM "sAdhu aMga upAMgenA jJAtA ja hoya che ema kahenAra vacanacAra che. [3] paranA rUpanuM pitAmAM AropaNa karanAra rUpacora kahevAya che. jemake kaI che ke pUrvajJAta rUpavAna "zuM Apa ja che ? tenA uttaramAM vacanathI svIkAra karanAra athavA cUpa rahenAra rUpara che. [4] paranA jJAnAdi pAMca AcArone pitAmAM Aropita karanAra AcAracAra kahevAya che. jema ke koI pUche "zuM sAMbhaLavAmAM AvatA utkRSTa kriyApAtra Apa ja cho ?" ema pUchavAmAM AvatAM pahelAMnI peThe samAdhAna karanAra arthAta "sAdhu te kriyApAtra ja hoya che ema kahenAra AcAracAra che. [5] koI gItArtha muni pAsethI sUtrArthanA saMdehanuM nivAraNa karIne ema kahe ke"e te huM pahelethI jAte ja hatA, ApanA mukhethI kAMI navInatA sAMbhaLavAmAM AvatI nathI te te bhAva (jIvAdi padArtha) ne cora kahevAya che. tapacora ko aniSTa phala prApti kA kathana evA tapa Adino cora sAdhu devatAonAM aspRzya kilivaSI devanAM karmAne u tAje che, arthAta e sAdhu devabhava pAmIne paNa kiSiI deva thAya che. (46) rajUorfo ityAdi devagati prApta karIne paNa kibiSI demAM utpanna thaIne e nathI jANo kemane kayA karmo karavAthI A phaLa maLyuM che ? tAtparya e che ke kAMIka kAyakalaza karavAthI bhavapratyayika avadhi-jJAna sudhI traNa jJAna thaI jAya che, te paNa cerI Adi pApa karmonA prabhAvathI jJAnAvaraNane prabaLa udaya thavAne kAraNe avizuddha avadhi rahe che. (47) ukta cerInuM eTaluM ja phaLa nathI, paraMtu bIjuM paNa phaLa maLe che te darzAve che- tattatva Itya di. e kikiMmaSI deva devabhavathI cavIne manuSya bhavamAM aja (bakarA),nI peThe bolanArabegaDo thaze, ane pachI narakagati yA tiya gatine prApta thaze ke jyAM bodhi (samyaktvanI prApti) atyaMta durlabha che. (48) zrI dazavaikAlika sUtra : 1 125 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasaMhAra upasaMhAra karatAM kahe che-gI ja ItyAdi. cAritrane aMgIkAryA pachI paNa kibiSa-devatvanI prApti Adi doSa jJAtaputra (siddhAthanaMdana) bhagavAna vardhamAna svAmIe kevaLajJAnathI jANIne pratipAdana karyA che. tethI karIne kArya-akAryanA vivekI zramaNe e aNumAtra paNa mAyA mRSAvAdanuM AcaraNa na karavuM joIe, arthAta muni mAyA mRSAvAdanuM thoDuM paNa sevana na kare. (49) siriNA ItyAdi. tatvanA jJAnI saMyamIonI samIpe ASAkarma Adi denuM jJAna meLavIne, AhAranI vidhine samyapha prakAre jANIne, jitendriya thaIne tathA akArya karavAthI tIvra lajajA pAmatAM bhikSu vicare. nathALa e beu zabdothI ema vanita karyuM che ke jJAna ane kriyA beuthI ja bhikSAzuddhi thAya che gucsjidira e padathI ema sUcita karyuM che ke ziSya ekAgracitta thavuM joIe. tivrasTanazupA thI ema pradarzita karyuM che ke lajajAvAnuM ja pravacana pratipAdita maryAdA (AcAra)nuM paripAlana kare che, zrA sudhamAM svAmI jakhkha svAmIne kahe che ke he jabU! meM bhagavAna zrI mahAvIra svAmI pAsethI jevuM sAMbhaLyuM tevuM ja tamane kahyuM che (50) | Iti pAMcamA adhyayanane bIjo uddeza samApta. Iti zrIdazavaikAlikasUtranA "piDeSaNa" nAmaka pAMcamA adhyayananI "AcAramaNimaMjUSA' TIkAne jagurAtIbhASAnuvAda samAsa (5) | samAsa || zrI dazavaikAlika sUtra : 1 126