Page Text
________________
પ્રવચનમાં પ્રવીણ, વિનયવાન અને ગંભીર આત્મજ્ઞાનવાન હોવા છતાં પણ વિરલ વ્યક્તિ જ સદ્ગતિને પ્રાપ્ત કરી શકે છે. કારણ કે સંસારમાં એક એવી કુંચી મજુદ છે કે જે જલદી નરકનું દ્વાર ખેલી નાંખે છે. એ કુંચી કઈ છે ? સ્ત્રીની વાંકી ભમ્મર. થરા
ખરૂં છે. અનાદિકાલીન સંસારમાં, જી પાસે પોતાના શરીરની પણ સ્વાધીનતા નથી. અપકૃષ્ણ-મનુષ્ય પશુ પક્ષી સાપ આદિમાં હીન શરીરને જે પ્રાણી ચાહતા જ નથી, તેમને પણ એ શરીર ધારણ કરવાં પડે છે. અને તેના સંગથી અનિષ્ટ સ્થાનને નિવાસ, અન્ન. પાનની અપ્રાપ્તિ, તાપ ટાઢ, કરા વરસાદ, હવા ડાંસ-મચ્છર આદિથી ઉત્પન્ન થતાં અનેક પ્રકારના દુઃખ ભોગવવા પડે છે. જે એવા શરીરને ધારણ કરવાનું પિતાની ઈચ્છા પર જ નિર્મર હોત તે કઈ પણ પ્રાણી એવા દુઃખદાયી શરીરને ધારણ ન કરત.
જેવી રીતે શરીર ધારણ કરવામાં જીવ સ્વાધીન નથી. તેવી રીતે તેને ત્યજવામાં પણ સ્વાધીન નથી. સંસારમાં જે પ્રાણીઓ સુખસંપન્ન છે તેઓ વર્તમાન શરીરને ત્યાગ કરવા ઈચ્છતા નથી, તે પણ એમનું મૃત્યુ થઈ જાય છે. અને મૃત્યુની કામના કરનારા દુઃખી
જી વિષ આદિ ભક્ષણ કરી લે છે તે પણ કઈ કઈ વાર બચી જાય છે. એ ઉપરથી સિદ્ધ થયું કે આપણું શરીર પણ આપણને આધીન નથી. - જે શરીર પર પ્રાણને અધિકાર હોત તે ફૂલથીય કેમળ તથા સુંદર અવયવાળા અતીતકાલીન દેવાદિના શરીરના વિરોગને કેમ રેકી રાખત નહિ? સાચી વાત એ છે કે દેહ ગેહ આદિ કઈ પણ વસ્તુ કોઈની નથી. જીવ અજ્ઞાનને કારણે “આ મારો છે એ એ મારી છે એ પ્રકારની મમતા રાખે છે. એટલે શરીર પર મમતા રાખવી એજ અજ્ઞાનમૂલક અને પરિગ્રહરૂપ હોવાને કારણે કર્મબંધનું કારણ છે. એવું સમજીને વિવેકીજન પિતાના શરીર પર પણ સ્નેહ રાખતા નથી, તે પછી બીજાના દેહ પર કેમ સનેહ કરે ? એમ વિચારીને મનમાં ઉત્પન્ન થયેલા રાગાદિને, “એ મારી નથી” કે “હું તેને નથી” એવી ભાવનાથી દૂર કરીને, મુનિ સંયમઘરથી બહાર નીક્ળેલા મનને પાછું સંયમઘરમાં લાવે. (૪). - પૂર્વ ગાથામાં, ઉત્પન્ન થએલા રાગને પરિત્યાગ કરવાનું કહ્યું, કિન્તુ રાગનો ત્યાગ તપ આદિ બાહ્ય ક્રિયાઓ વિના થઈ શકતો નથી. એટલા માટે એની પ્રરૂપણ કરે છે. માયાવયાહીઈત્યાદિ.
હે શિષ્ય ! તપસ્યા કર-આતાપના લે, સુકુમારતાને ત્યાગ કર ઈદ્રિયોના વિષયમાં રાગ ન કર, રાગના ત્યાગથી દુઃખ નાશ થઈ જ જાય છે. તું શ્રેષને અંશ પણ રહેવા ન દે. અને રાગને છેડી દે, તેથી તું સંસારમાં સુખી અથવા પરિગ્રહ ઉપસર્ગો સાથેના યુદ્ધમાં વિજયી થઈશ. તાત્પર્ય એ છે કે-હે શિષ્ય ! શ્રામણ્યોગ (સંયમરૂપી ઘર) થી બહાર ન નીકળી જાય તે ટાઢ-તાપ આદિ પરીષહ અને ઉકુટુક આસન આદિનો આશ્રય લઈને, તથા અનશન આદિ તપ કરીને શરીરને સુકાવી નાખ, શરીરની કોમળતાને ત્યાગ કર. અર્થાત પિતાના શરીરને ટાઢ-તાપ આદિ પરીષહ સહેવાને ચગ્ય બનાવી લે. શારીરિક
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્ર : ૧
રા
| SR No. | 006467 |
| Book Title | Agam 29 Mood 02 Dashvaikalik Sutra Part 01 Sthanakvasi Gujarati |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1974 |
| Total Pages | 141 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Agam, Canon, & agam_dashvaikalik |
| File Size | 8 MB |