________________
ત્યાગ કરવાથી, અન્ય વિષયને સંગ ત્યજ હોવા છતાં પણ અપિઆપ નિવૃત્ત થઈ જાય છે. અર્થાત બ્રહ્મચર્યમાં દૃઢ રહેનારાઓ પર કેઈ પણ વિષય પિતાને પ્રભાવ પાડી શકો નથી. જે પુરૂષ સ્વયમ્ભરમણ મહાસમુદ્રને પાર કરી ચૂક્યો છે તેને માટે ગંગા જેવી નાની નાની નદીઓ પાર કરવામાં શી મોટી વાત છે? ભગવાને પણ ઉત્તરાધ્યયન-સૂત્રના ૩૨ મા અધ્યયનમાં પ ચ ર એ ગાથાથી એજ પ્રતિપાદન કર્યું છે.
જેવી રીતે જે નાગણીની દૃષ્ટિમાં વિષ હોય છે તેને જોવાથી જ જીવનનો અંત આવી જાય છે, તેવી રીતે સ્ત્રીને અનુરાગપૂર્વક જેવાથી ચારિત્રરૂપ જીવન નષ્ટ થઈ જાય છે.
અથવા એ કેવી ગાઢ અંધકારમય રાત્રિ છે કે જેમાં ચારે કષારૂપી ઘુવડોનું રાજ્ય છે, અરે ચારિત્રરૂપી શરીરને ગળી જવાને માટે અજ્ઞાનરૂપી પિશાચ સદા તાકી રહેલે છે. હે મિત્ર મન ! જ્ઞાનના પ્રકાશથી રાગરૂપી અંધકારનું નિવારણ કર, અને સ્ત્રીરૂપી રાત્રિથી ઉત્પન્ન થતા ઉપસર્ગોને હઠાવવામાં મને સહાય કર.
બ્રહ્મચર્યને ત્યાગ કર એ મુનિઓને માટે મહાન અનર્થકારક છે; એટલે સુધી કે બ્રહ્મચર્ય ત્યજવાની ઈચ્છા થતાં જ અનેક દોષ એવી રીતે આવીને ખડા થાય છે, જાણે કે અનેક અસ્ત્ર-શસ્ત્ર લઈને પ્રબળ શત્રુઓ આવી પહોંચ્યા હોય. પહેલાં તે આર્તા–ધ્યાન અને રૌદ્રધ્યાન હદયમાં સ્થાન જમાવી લે છે. તેને સ્થાન મળતાં જ પ્રમાદ, સાહસ, અજ્ઞાન, અધર્મ અસિદ્ધિ આદિ અનેક દેશે આવી ઊભા રહે છે.
અબ્રહ્મચારીની સમીપે પ્રમાદનાં બધાં કારણે હાજર રહે છે. એથી પ્રમાદ, વગર વિચારે કાર્ય કરવાથી સાહસ, બધિરૂપી બીજનું વિનાશક હોવાથી અજ્ઞાન, અધોગતિમાં લઈ જવાને કારણે અધમ, અને આઠે કર્મોનું જનક હોવાથી અસિદ્ધિ અને એવા જ બીજા અનેક દે શત્રુની પેડે ચિત્તરૂપી ઘરમાં સંયમરૂપી રત્નને લૂંટી લેવાને ઇચ્છાનુસાર પ્રવેશ કરે છે.
વિષયરાગ બધાં પાપનું મૂળ કારણ છે; ચારિત્ર વૃક્ષને કાપનારો કુહાડે છે.
જેમ કાગળ સફેદ વસ્ત્રને મલિન કરી નાંખે છે તેમ આત્માને મલિન કરનાર છે મક્તિના માર્ગની અર્ગલા છે, નરક નિગદનાં દુખનું નિશાન છે, અને વિવિધ વ્યાધિઓનું ઉત્પત્તિસ્થાન છે. તેથી કરીને તપ અને સંયમને પાળવામાં ચતુર એવા તપસ્વી લેકો આ (વિષયરાગ)ને બિલકુલ છેડીને તેથી દૂર જતા રહે છે.
જે મંત્ર, દેવો અને દાનવો પર પણ પિતાને પ્રભાવ તુરત બતાવી આપે છે, તે મંત્ર પણ સ્ત્રીજનિત રાગ પર પ્રભાવ પાડી શકતો નથી, એ મોટા આશ્ચર્યની વાત છે. સ્ત્રીઓનું ચરિત્ર એટલું પ્રભાવશાળી હોય છે કે તેની સામે મંત્ર પણ પ્રભાવહીન બની જાય છે. તે તેના વિષયમાં ઉત્પન્ન થનારા રાગરજજુને કાપવા માટે મુનિઓએ ક ઉપાય કરવો જોઈએ?
હે હૃદય-સુહૃદુ ! સ્ત્રીઓની સમીપે રહેવાનું છેડી દેવું એજ એના વિષયમાં ઉત્પન્ન થતા પ્રેમપાશને કાપવાનો ઉપાય છે. કહ્યું છે કે હે મન ! મુનિઓના આત્માનું કલ્યાણ કરનારા રહસ્યને શ્રવણ કર. તે આ પ્રમાણે છે
“સ્ત્રીઓને સંપર્ક (સંસર્ગ) સર્વથા ન કરવો જોઈએ, કારણ કે શમરૂપી કવચ પહેરેલા ઉત્તમ પુરૂષોના અંતઃકરણને પણ સ્ત્રીઓ પોતાની આંખેરૂપી છુરીની ધારથી છિન્નભિન્ન કરી નાખે છે. ૧
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્ર : ૧